Telegram-канал tamadone_arab - تاریخ باستان جزیرة العرب: Неотсортированное

تاریخ باستان جزیرة العرب

29 июня 2025 11:39

#عربی_چک

شبهه : صراط عربی کلمه ی است که از لاتین وارد عربی شده است و با واژه ی Street هم ریشه است!!!

✍️پاسخ: اگر یک شخص عامی و بی سواد این سخن را میگفت باز تعجب میکردم! ولی اگر یک شخصی که معلم عربی هم هست (جناب رستمی) این سخن را گفته است اگر شاخ در نیاورم، بر شاگردانش فاتحه میفرستم که چنین معلمی دارند!

عزیز من کلمه ی #صراط به معانی مختلفی در لسان عرب آمده است

مترادف ها: طریق ، سبیل

ابتدا ریشه و اصل آن :

در تلفظ #الصراط هم سین و هم صاد درست است , اما سین بر طٰ غالب شده است، زیرا انتقال حرفی که در آن استیفال و انفتاح است (مثل سین) بر حرفی که بر آن اطباق و استعلا هست مثل (طا) بدلیل صعوبت در تلفظ ، سین بر طاء برتری یافته ، و این امر در زبان عرب به وفور بوده ، (مثل اختصم و اصطبر) ، و اين گونه تقلیب جزو لهجه ي حجازی است .

ریشه شناسی :

اصل صراط از #سَرِطَ می آید ، ماخوذ و مانند سَرِطَ الطَعَم ، یعنی غذا را #بلعید! حال چه وجه مشترکی بین صراط و ابتلاع (بلعیدن) در بین عرب بوده است؟!

اگر شخصی را ببینید که در مسیر وسیعی در حال حرکت و دور شدن از شماست ، همین گونه که دور میشود آن شخص گویی در مسیر و راه خودش جذب می‌شود ، یعنی گویی مسیر شخص را دارد میبلعد , و انگار از او هی کاسته و کم میشود. مانند لقمه ای از غذا که شما به راحتی و آسانی میبلعید و دهان به سان صراط است که لقمه را احاطه میکند و می بلعد.

در لغت عرب الصراط به معنی الطریق الواضح الواسع السهل السلوک لیس فیه صعوبه است که به توضیح ساده راه آسان و راحت معنی میدهد.

جناب رستمی دست روی کلمه ای گذاشته است که بارها در قرآن کریم وارد شده است، کلمه «صراط»، چهل و پنج بار در آیات قرآن آمده است و فقط به مفهوم دینی آن آمده است (نه street و جاده و راه خیابان) .این کلمه دارای بار معنایی ویژه‌ای نزد عرب بوده و خصوصا قرآن دارد و تفاوت‌های ظریفی بین این واژه با دیگر کلماتِ هم معنای آن وجود دارد.

واژه ی صراط در قرآن همیشه بار معنای مثبت و خیر را حمل میکند ، و هیچ گاه به مذمت و مسیر کج و اعوج به کار نرفته است، اما سبیل هم در راه خیر و هدایت و هم در راه شر بکار رفته است و با شرک و ضلالت جمع می شود اما واژه صراط فقط در خیر بکار رفته و هرگز با ضلالت و شرک جمع نمی شود. بخاطر همین در قرآن خداوند صراط را در معنی اسلام و شریعت و احکام و رسیدن به بهشت قرار داده است .

❌بررسی دقیق تر :

ادعای ریشه یونانی یا لاتین ممکن است از شباهت صوتی با واژه‌هایی مانند "stratum" و «strata» (لاتین، به معنای لایه یا راه) یا "hodos" (یونانی، به معنای راه) سرچشمه گرفته باشد!

✍️ریشه‌شناسی و ساختار واژه:

❌عربی: "صراط" (ṣirāṭ) از ریشه سامی "ṣ-r-ṭ" (ص-ر-ط) مشتق شده است. این ریشه در زبان‌های سامی به معنای "راه رفتن"، "مسیر"، یا "خط مستقیم" است. در عربی، واژه با پیشوند "ص" و الگوهای صرفی (مانند فعل "صار" به معنای رفتن یا تبدیل شدن) سازگار است.

❌یونانی: واژه "hodos" (ὁδός) به معنای راه یا جاده است، اما ساختار صوتی و ریشه‌ای آن (h-d-s) با "ṣ-r-ṭ" هم‌خوانی ندارد.همچنین، الگوهای صرفی یونانی (مانند اضافه کردن پسوندهای -os یا -on) با ساختار عربی متفاوت است.

❌لاتین: "stratum" (از ریشه "sternere" به معنای پهن کردن یا لایه‌بندی) به معنای لایه یا جاده هموار است، اما ریشه آن (s-t-r) با "ṣ-r-ṭ" از نظر آوایی و معنایی تطابق ندارد. واژه لاتین "via" (جاده) نیز ریشه متفاوتی دارد.

✍️شباهت صوتی و خطای ادراکی:

شباهت صوتی بین "ṣirāṭ" و "stratum" ممکن است به دلیل وجود صداهای "s" و "r" باشد، اما این تنها یک تشابه سطحی است.زبان‌شناسی تطبیقی نشان می‌دهد که تطابق ریشه‌ای نیازمند اشتراک در معانی پایه و ساختارهای مورفولوژیکی و اتیمولوژی است که اینجا وجود ندارد.

در زبان‌های سامی، و خصوصا خود عربی حروف خاص مانند "#صاد " (صدای گلويی) منحصربه‌فرد هستند و در زبان‌های هندواروپایی (یونانی و لاتین) معادل مستقیمی ندارند، که این امر ریشه غیرسامی را بعید می‌کند.

✍️تطور معنایی:

در عربی، "#صراط" به‌ تدریج معنای دینی و متافیزیکی (راه راست به بهشت) پیدا کرد، که با زمینه‌های مفهومی دینی قرآنی (در سده هفتم میلادی) هم‌راستاست. این تطور معنایی همچنین با فرهنگ های سامی و خصوصا بادیه‌نشینی عربی (مانند مسیرهای بیابانی) سازگار است.

راه‌های بیابانی در آن عصر که مورد تردد افراد زیاد قرار میگرفت، کم کم برجستگی پیدا میکرد و آثار این تردد خود را نشان می‌داد و جاده‌ای ایجاد می‌شد. این‌طور جاده‌ای را «صراط» می‌گفتند که گویی شخص را در خود میبلعد و بعید میشود و از چشم دور و پنهان میگردد

در مقابل، "stratum" در لاتین به معنای لایه زمین است و "hodos" در یونانی بیشتر به مسیرهای جغرافیایی اشاره دارد، که با معنای دینی "صراط" هم‌خوانی ندارد

@tamadone_arab