tamadone_arab | Неотсортированное

Telegram-канал tamadone_arab - تاریخ باستان جزیرة العرب

1817

اين کانال به بررسی تاریخ و تمدن عرب باستان میپردازد‌ و هیچ گونه سمت و سوی نژادپرستانه و مسائل سیاسی و مذهبی ندارد. ✅کانال اول ما : تاریخ و تمدن طلایی اسلام @tamadone_islami 🔴آدرس ما در اینستاگرم Instagram.com/tamadone_arab

Подписаться на канал

تاریخ باستان جزیرة العرب

خلیج میسانی در جغرافیای بطلمیوس

کلادیوس بطلمیوس (Claudius Ptolemy)، ستاره‌شناس، ریاضیدان و جغرافی‌دان یونانی-رومی قرن دوم میلادی، در کتاب جغرافیا (Geographia) خود نقشه‌ها و مختصات جغرافیایی مناطق مختلف جهان شناخته‌شده در آن زمان را ثبت کرد.

او خلیج میسانی (Mesanites Sinus) را در شمالی‌ترین نقطه آن توصیف کرد. این خلیج در نزدیکی مصب رودهای دجله، فرات (شط‌العرب) و کارون قرار داشت.

بطلمیوس از قومی به نام #ماسانوی (Masanoi) نام می‌برد که در ساحل شمالی خلیج میسانی ساکن بودند. این نام احتمالاً به ساکنان عرب بلاد میسان / خاراکس (Characene)، یک پادشاهی باستانی در جنوب بین‌النهرین، اشاره دارد. بلاد میسان در سده‌های دوم پیش از میلاد تا سوم میلادی مرکز تجاری مهمی بود.


خلیج میسانی به دلیل موقعیت استراتژیک خود در مسیر تجارت بین بین‌النهرین، هند و شبه‌جزیره عربستان، اهمیت زیادی داشت. شهرهایی مانند خاراکس به‌عنوان مراکز تجاری، کالاهایی مانند ادویه‌جات، پارچه و فلزات را مبادله می‌کردند.

@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

📌مقدمه

#فنیقی‌ها، قومی سامی‌تبار با پیشه بازرگانی و دریانوردی در کرانه‌های شرقی دریای مدیترانه (به‌ویژه لبنان امروزی) ساکن شدند. آن‌ها با ایجاد شبکه‌ای از مستعمرات تجاری در سراسر مدیترانه، از جمله هیسپانیا، تأثیرات فرهنگی و اقتصادی عمیقی بر این مناطق گذاشتند.

#کارتاژ، که در سده نهم پیش از میلاد توسط فنیقی‌ها در شمال آفریقا (تونس امروزی) تأسیس شد، بعدها به قدرتی مستقل تبدیل شد و نفوذ خود را در هیسپانیا گسترش داد. این مقاله به بررسی نقش فنیقی‌ها و کارتاژی‌ها در هیسپانیا، از تأسیس مستعمرات تا پایان دوره تسلط آن‌ها، می‌پردازد.

📌حضور فنیقی‌ها در هیسپانیا

فنیقی‌ها، که خود را کنعانیان می‌نامیدند، از حدود ۱۱۰۰ پیش از میلاد با هدف گسترش تجارت به سواحل هیسپانیا رسیدند. آن‌ها شهرهایی مانند قادس (گادس، حدود ۱۱۰۰ پیش از میلاد)، مالاگا (مالاکا)، و ایبیزا (ابوسوس) را تأسیس کردند که به مراکز تجاری مهمی تبدیل شدند. قادس، واقع در جنوب شبه‌جزیره ایبری، به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین شهرهای اروپا شناخته می‌شود و پایگاه اصلی فنیقی‌ها در منطقه بود
این مستعمرات برای تجارت فلزات (مانند نقره، طلا و قلع) با قبایل بومی مانند تارتسوس تأسیس شدند. فنیقی‌ها با ایجاد شبکه‌های تجاری، کالاهایی مانند پارچه‌های ارغوانی، شیشه و سرامیک را به هیسپانیا وارد کردند و در مقابل، منابع طبیعی منطقه را صادر می‌کردند.
آن‌ها همچنین خط فنیقی را معرفی کردند که به‌عنوان مادر بسیاری از خطوط امروزی (به‌جز خط‌های شرق آسیا) شناخته می‌شود.

ساختار حکومتی فنیقی‌ها در هیسپانیا مبتنی بر دولت‌شهرهای مستقل بود که توسط فردی به نام #ملک (به معنای پادشاه) اداره می‌شد. ملک بیشتر نقش مذهبی و قضایی داشت و امور نظامی در اولویت نبود. معابد، مانند #معبد_ملکارت (خدای آسمان و پادشاه خدایان)، در این شهرها مراکز مهم فرهنگی و مذهبی بودند.

📌ظهور و تسلط کارتاژی‌ها در هیسپانیا

کارتاژ، که در ۸۱۴ پیش از میلاد توسط فنیقی‌های صور تأسیس شد، در سده هفتم پیش از میلاد به استقلال رسید و به یک امپراتوری تجاری قدرتمند در مدیترانه تبدیل شد. در سده‌های ششم و پنجم پیش از میلاد، کارتاژ نفوذ خود را بر مستعمرات فنیقی در هیسپانیا گسترش داد و شهرهایی مانند قادس و مالاگا را تحت کنترل گرفت

در سده سوم پیش از میلاد، کارتاژی‌ها تحت رهبری خاندان بارسا (مانند هامیلکار بارسا و هانیبال) حضور خود را در هیسپانیا تقویت کردند. آن‌ها شهر #کارتاگنا (کارتاژ جدید) را در ۲۲۸ پیش از میلاد تأسیس کردند که به پایگاه نظامی و تجاری مهمی تبدیل شد. هدف کارتاژی‌ها بهره‌برداری از منابع معدنی هیسپانیا و آماده‌سازی برای جنگ با روم (#جنگ‌های_پونی) بود.

ساختار حکومتی کارتاژی‌ها در هیسپانیا متمرکزتر از فنیقی‌ها بود و شامل اداره نظامی و تجاری می‌شد. آن‌ها با قبایل بومی مانند ایبری‌ها و سلتی‌بری‌ها همکاری کردند و از نیروی انسانی محلی برای ارتش خود استفاده کردند. کارتاژی‌ها همچنین سکه‌های نقره و مسی ضرب کردند که اغلب با نمادهای مذهبی مانند ملکارت تزئین شده بودند

📌تأثیرات فرهنگی و مذهبی

فنیقی‌ها و کارتاژی‌ها تأثیرات فرهنگی عمیقی بر هیسپانیا گذاشتند. آن‌ها خدایانی مانند #بعل (ملکارت)، #عشتروت (الهه زادو ولد) و ال را پرستش می‌کردند و معابدی برای این خدایان در مستعمرات خود ساختند. باور به افسونگری و استفاده از طلسم‌ها و قربانی‌ها نیز در میان آن‌ها رایج بود، که مشابه رسوم مصر باستان بود.

از نظر اقتصادی، فنیقی‌ها و کارتاژی‌ها با توسعه تجارت و معرفی فناوری‌های جدید مانند شیشه‌سازی، اقتصاد هیسپانیا را متحول کردند. بقایای باستان‌شناختی، مانند غارهای تدفین با ظروف سفالی و مواد غذایی، نشان‌دهنده اعتقاد آن‌ها به حیات پس از مرگ است.
📌پایان تسلط کارتاژی‌ها در هیسپانیا

تسلط کارتاژی‌ها در هیسپانیا با شکست آن‌ها در جنگ دوم #پونی (۲۱۸–۲۰۱ پیش از میلاد) به پایان رسید. روم، با پیروزی در نبرد $زامای ۲۰۲ پیش از میلاد، کنترل هیسپانیا را به دست گرفت و این منطقه را به دو استان هیسپانیا سیتریور و هیسپانیا اولتریور تقسیم کرد.

فتح کامل شبه‌جزیره ایبری توسط رومی‌ها در ۱۹ پیش از میلاد تکمیل شد و فرهنگ فنیقی-کارتاژی به‌تدریج تحت فرآیند رومی‌سازی قرار گرفت.

📌مجموعا :

فنیقی‌ها: حدود ۵۰۰ سال حضور تجاری (۱۱۰۰ تا ۶۰۰ پیش از میلاد)


کارتاژی‌ها: حدود ۴۰۰ سال تسلط سیاسی-نظامی (۶۰۰ تا ۲۰۱ پیش از میلاد)


📌جمع کل حضور این سه تمدن سامی:

900 سال (فنیقی‌ها و کارتاژی‌ها) + 781 سال (فتح اسلامی) = 1681 سال.

منابع:


📚Moscati, S. (۱۹۸۸). The Phoenicians. Milan: Bompiani.
📚Aubet, M. E. (۲۰۰۱). The Phoenicians and the West: Politics, Colonies and Trade. Cambridge: Cambridge University Press.fa.wikipedia.org
📚Markoe, G. E. (۲۰۰۰). Phoenicians. Berkeley



@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

مطالعه احمد الجلاد: رمزگشایی خط ظفاری - دستاوردی علمی در خوانش کتیبه‌های باستانی

نویسنده: احمد الجلاد (دانشگاه ایالتی اوهایو)
ایمیل: al-jallad.1@osu.edu
سال انتشار: 2025
منابع: Zenodo، Academia.edu



1. پیشینه علمی و هدف مطالعه

احمد الجلاد در این مطالعه پیشگام، اولین رمزگشایی موفق از خط ظفاری (Dhofari Script 1a) را ارائه می‌دهد؛ سیستم نوشتاری باستانی که در منطقه ظفار عمان و مناطق همجوار یمن (مهره و سقطری) استفاده می‌شده است. اگرچه اولین کتیبه‌های این خط در قرن بیستم کشف شدند، اما تاکنون به صورت یک راز باقی مانده بودند و تنها یک مطالعه سیستماتیک توسط علی الشحری و جرالدین کینگ در سال 1993 انجام شده بود که این خط را به دو نوع اصلی طبقه‌بندی کرد.

2. روش‌شناسی و یافته‌های کلیدی
جلاد در پژوهش خود بر تحلیل سه کتیبه الفبایی (abecedaries) از نوع 1a خط ظفاری تکیه کرده است:

1. الفبای KMG 120-126 (26 نماد)
2. الفبای KMD 28-31 (نمایش اصلاحاتی در ترتیب نمادها)
3. الفبای دقم (نزدیک‌ترین به ترتیب هلهَم کلاسیک)

📌محقق توانسته است:
- ترتیب الفبایی را مشخص کند (سیستم "هلهَم قوشر..." مشابه الفباهای سامی جنوبی)
- نمادهای آوایی را از طریق مقایسه با خطوط سامی جنوبی و شمالی رمزگشایی کند
- تحولات آوایی متمایزی را مشاهده کند (ادغام برخی از آواهای سامی قدیم)

3. نتایج و تفسیرها
این مطالعه نشان داد:

الف. ویژگی‌های خط ظفاری:
- متشکل از 26 حرف اصلی به همراه 3 آوای اضافی
- ترکیبی از ویژگی‌های خطوط عربی شمالی (به‌ویژه ثُمودی B) و تأثیرات جنوبی
- متفاوت از زبان‌های عربی جنوبی مدرن (مهره‌ای و جبالی)

ب. محتوای زبانی:
- وجود نام‌های شخصی در کتیبه‌ها (مانند استفاده از "بِر" به‌جای "پسر")
- فرمول‌های نیایشی (مانند "هَوْج" به معنی نیاز یا اشتیاق)
- شباهت‌های فرهنگی با کتیبه‌های عربی شمالی

4. دستاوردهای علمی
این مطالعه دستاوردی در چندین حوزه محسوب می‌شود:
- اولین رمزگشایی موفق از خط ظفاری نوع 1a
- کشف پیوندهای فرهنگی بین جنوب و شمال شبه‌جزیره عربستان
- غنای درک تنوع زبانی در عمان پیش از اسلام
- پایه‌گذاری برای مطالعات آینده در مورد:
* خط ظفاری نوع 2 (که هنوز رمزگشایی نشده)
* تحول تاریخی زبان‌های منطقه

5. چالش‌ها و محدودیت‌ها
- محدودیت در تعداد کتیبه‌های در دسترس
- دشواری در ارتباط مستقیم با زبان‌های عربی جنوبی مدرن
- نیاز به کشفیات باستان‌شناسی بیشتر

6. نتیجه‌گیری و چشم‌اندازهای آینده
این مطالعه گامی مهم در مطالعه نوشتارهای باستانی شبه‌جزیره عربستان محسوب می‌شود، زیرا:
- امکان خواندن خط ظفاری را اثبات کرده است
- تنوع زبانی ناشناخته‌ای را آشکار ساخته است
- راه را برای مطالعات تطبیقی با سیستم‌های نوشتاری همجوار باز کرده است


📚منابع اصلی:
- الجلاد (2025) در Zenodo: DOI 10.5281/ZENODO.15853466
- گزارش الشحری و کینگ (1993) منتشرنشده
- کتیبه‌های اصلی در مناطق ظفار و دقم

#احمد_الجلاد
#کتیبه_های_ظفاری
#کتیبه_های_پالئو_عربی

@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

میراث کهن تمدن اسلامی آندلس در اسپانیا و پرتغال

📌کلمات اسپانیایی و پرتغالی که ریشه ی عربی دارند.



@tamadone_islami

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

⭕️تاثیر گرفتن فراهیدی از ملل دیگر در ایجاد علم عروضی برای اعراب

🔰یوسف بکار ، ادیب فقید اردنی، و دارنده دکتری ادبیات عرب دانشگاه قاهره در یک کتاب مختصر که درباره خلیل بن احمد فراهیدی توضیح داده، بین صفحات ۵۷ تا ۶۰ میگوید:

تاثیر گرفتن فراهیدی از ملل خارجی چون هندی ها، یونانی ها، ایرانیان و سریانی ها امری غیر قابل کتمان است...مسلما فراهیدی تمام این مشخصات عروضی را نمی‌توانسته از جغرافیای جزیره العرب به دست بیاورد ضمن اینکه بسیاری از تقسیمات تا پیش از دوره فراهیدی میان اعراب رواج نداشته.



در صفحات ۶۰ تا ۷۰ یوسف بکار میگوید:


چیزی که من فکر میکنم این است که ایرانیان برای شروع در شعر گویی نیاز به الگویی خاص داشتند و از تقسیمات عروضی عرب الگو برداری کردند و بعد تا حدی پیش رفتند که باید میان علم و مکتب شناسی عروضی عرب و پارسی تفاوت بسیاری قائل شد
در میان ۷۰ تا ۹۰ این نویسنده می‌گوید:


تاثیرات ایرانیان بر شعر عرب نیز غیر قابل کتمان است، تفکری که امروزه میان ما رایج است این است که اعراب رباعیات و دو بیتی هارا از سه بخشی های پیش از اسلامِ ایران گرفتند.



#اوزان_اشعار_پارسی

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

دوستان مطالبی می فرستم صوتی گوش بدید با صبر

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

عکس های منبع پست بالا

@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

حضور قومی عرب در شواهد باستانی کتیبه های پارسی هخامنشی

در چندین متن پارسی باستان که به پادشاهان هخامنشی در اواخر قرن ششم و پنجم پیش از میلاد تعلق دارند، نام اقوام و گروه‌های مختلف ذکر شده است. در میان این متون، واژه «اَرَبَیَه» (arabaya) در پنج کتیبه مهم از دوران داریوش اول (۵۲۲-۴۸۶ پیش از میلاد)، جانشین کمبوجیه، دیده می‌شود:

بیستون (DB)
تخت جمشید E (DPE)
شوش E (DSE)
شوش M (DSM)
نقش‌رستم A (DNa) (کتیبه آرامگاه داریوش)

همچنین یک مورد در یکی از الواح بنیادین شوش و یک متن استحکاماتی به زبان عیلامی از تخت جمشید وجود دارد. آرامگاه داریوش در نقش‌رستم، علاوه بر متن اصلی، تصویری دارد که نمایندگان اقوام تحت فرمان شاهنشاه را نشان می‌دهد که تخت پادشاهی را حمل می‌کنند. در این تصویر، «اَرَبَیَه» نیز به عنوان یکی از این اقوام شناسایی شده است.

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

اشاره به عرب های بین النهرین و تمایز با عرب های مصر باستان

ما پیش‌تر مشاهده کرده‌ایم که حتی در دوران #آشور، شواهد فراوانی از حضور اعراب در بین‌النهرین مرکزی وجود دارد، که بعدها در لشکرکشی‌های کورش بزرگ نیز نقش داشتند.


این #اعراب_بین‌النهرینی هیچ ارتباط مستند شده‌ای با اعراب ساکن بین #فلسطین و #مصر ندارند، و هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد تحت یک حکومت واحد اداره می‌شدند.
از این دوره، کاسه‌های نقرهای یافت‌شده در محوطه مقدس #تل_المسخوطه، گواهی گویا بر ثروت #پادشاه_اعراب (arábioi) هستند.

این واقعیت که الهه اصلی اعراب در معبدی واقع در جاده اصلی بین خلیج سوئز و دلتای نیل پرستش می‌شد، نشان می‌دهد که آن‌ها نفوذ قابل توجهی نیز در خود مصر داشته‌اند.
این موضوع با ظهور جانشینان آمیرتائوس به عنوان فرمانروایان مصر، موسوم به سلسله بیست‌ونهم (احتمالاً در ۳۹۹ پیش از میلاد)، تأیید می‌شود

📚منبع:

jan Retso,Arabs in ancient mesopotamia

@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

منطقه‌ای که امروزه به‌عنوان فلسطین شناخته می‌شود (شامل بخش‌هایی از سرزمین‌های امروزی اسرائیل، کرانه باختری، و نوار غزه) در دوران باستان میزبان اقوام متعددی بوده است که هر یک تأثیرات فرهنگی، زبانی، و تاریخی خاصی بر این منطقه گذاشتند. به بررسی اقوام باستانی اصلی در فلسطین، از جمله کنعانی‌ها، مدینی‌ها، موآبی‌ها، عموری‌ها، و یبوسی‌ها و... میپردازیم

@tamadone_arab
@tamadone_islami

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

اینکه در ابتدا زبان و الفبای آرامی خالص و ساده به این ترتیب به گندارا وارد شد، همان‌طور که بوهلر در سال ۱۸۹۵ حدس زده بود، اخیراً با کشف یک کتیبه آرامی توسط سر جان مارشال در تکسیلا ثابت شده است.

وقتی اولین کتیبه‌های خاروشتی در قرن سوم ق.م ظاهر می‌شوند، الفبا برای بیان صداهای اضافی مورد نیاز یک زبان هندی سازگار شده است؛ اما برخلاف برهمی که بیشتر تکامل یافته، هنوز نشانه‌های واضحی از منشأ سامی خود، هم در جهت‌گیری از راست به چپ و هم در نمایندگی ناقص مصوت‌ها، دارد."

همان‌طور که بسیاری از محصولات تمدن مجمع‌الجزایر هند تحت تأثیر غالب قاره هند قرار دارند، به همین ترتیب برای توضیح وجود الفباها در این جزایر، این تأثیر فرض می‌شود که غالب بوده است. هند مانند قیفی عمل کرده است.

متن مقاله:

https://www.jstor.org/stable/593239?searchText=&searchUri=%2Faction%2FdoBasicSearch%3FQuery%3DThe%2Borigin%2Bof%2Bthe%2BOld%2BPersian%2Bcuneiform%2Bscript%26so%3Drel%26pagemark%3DeyJwYWdlIjoyLCJzdGFydCI6MjUsInRvdGFsIjoxMDEyfQ%3D%3D%26groupefq%3DWyJtcF9yZXNlYXJjaF9yZXBvcnRfcGFydCIsInJldmlldyIsInJlc2VhcmNoX3JlcG9ydCIsInNlYXJjaF9jaGFwdGVyIiwiY29udHJpYnV0ZWRfdGV4dCIsInNlYXJjaF9hcnRpY2xlIiwiY29udHJpYnV0ZWRfYXVkaW8iLCJjb250cmlidXRlZF92aWRlbyJd&ab_segments=0%2Fbasic_search_gsv2%2Fcontrol&searchKey=&refreqid=fastly-default%3A1c590ddb9503fd06ca27c6789d8c5e40&initiator=recommender&seq=1


@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

تأثیر آرامی و عیلامی


مایرهوفر اشاره می‌کند که مخترع خط پارسی (احتمالاً یک کاتب چندزبانه در دربار) از خط آرامی (بی‌واکال) و هجاسنج عیلامی الهام گرفته بود.



انتخاب a به‌عنوان مصوت اصلی نشان‌دهنده درک زبانی اوست، اما ناتوانی در رها کردن کامل هجاسنج (مثل ku) یک محدودیت محسوب می‌شود.

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

آیا فارس ها از خود الفبا داشتند؟

آقای(محمد جواد مشکور)
زبان شناس، تاریخ نگار، ایران شناس و ادیب پاسخ می دهد :

متن : داریوش برای ایجاد ارتباط بین مردم امپراطوری خود خط و زبان آرامی ( نیای عربی را که پیش از وی در بین النهرین و شامات رواج داشت به عنوان زبان دولتی و رسمی برگزید وجود آثار و نوشته های آرامی در تمام مناطق امپراطوری هخامنشی دلالت آن دارد که در عصر هخامنشی خط و زبان آرامی از مصر تا ایران رواج داشته وجود کتیبه ها با زبان کامل آرامی این امر را ثابت میکند که تا دوره اشکانی هنوز هیچگونه هزوارش وجود نداشته و متون آرامی چنانکه نوشته شده به همان زبان خوانده میشده است



@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

من اهوار العراق

@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

📚 سنت شفاهی انتقال متون و سینه به سینه بودن این سنت ها در بین اقوام ایرانی ، سخن ژان کلنز و مری بویس :

ایرانیان به احتمال قوی در ابتداء اوستا را سینه به سینه منتقل می کرده اند زیرا به نظر می رسد که [ در روزگاران کهن هیچ یک از اقوام ایرانی خط به کار نمی برده اند ] .


با ابداع خط میخی فارسی فارسی باستان ( احتمالا در زمان داریوش ) فقط امکان تدوین متون دینی فراهم آمد ، اما شاهدی در دست نیست که بیان کند هخامنشیان واقعا به نگارش این متون پرداخته باشند .

در ایران تا آغاز دروه ساسانیان و حتی دوره حکومت آنان اسناد مکتوب اندکی وجود داشت ، تا انجا که به سنت دینی مربوط می شود ، سنت هندوایرانی ،به طور کامل ادامه می یابد .تداوم‌آن همان انتقال دقیق و درست شفاهی و آموزش سینه به سینه متون مقدس بوده ...

📚 اوستا و مردمان اوستایی : پرفسور ژان کلنز و دکتر مری بویس : ترجمه سید سعید منتظری : نشر هفت آسمان ص ۲۰۰

@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

یک #کتیبه_ظفاری از شرق عمان که توسط پروفسور الجهوری کشف شده است.

متن به نظر نام و نسب یک فرد را ارائه می دهد. اگر خوانش این درست باشد، آنگاه در خط ظفاری کلمه باستانی "hl" احتمالاً با عربی "أهل" به معنی "خانواده" مطابقت دارد.

📌متن؛

s³ḥbn
br mṭy l- hl
s²kd


ترجمه:
"صاحب بن مطی از خانواده سکد"


کشف آن توسط پروفسور ناصر الجهوری (باستان شناس عمانی) و تحلیل آن توسط احمد الجلاد (متخصص زبانهای سامی باستانی) انجام شده است.

منبع:

https://ociana.osu.edu/inscriptions/45803

@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

حکومت فنیقی‌ها و کارتاژی‌های سامی در هیسپانیا

چکیده

فنیقی‌ها و کارتاژی‌ها، به‌عنوان اقوام سامی‌تبار، نقش مهمی در تاریخ شبه‌جزیره ایبری (هیسپانیا) ایفا کردند. فنیقی‌ها، که در منطقه مدیترانه شرقی ساکن بودند، با تأسیس مستعمرات تجاری مانند قادس، پایه‌های حضور خود را در هیسپانیا بنا نهادند. بعدها، کارتاژ، به‌عنوان یک دولت‌شهر قدرتمند فنیقی، نفوذ خود را در این منطقه گسترش داد و تا سده سوم پیش از میلاد بر بخش‌هایی از سواحل جنوبی و جنوب غربی هیسپانیا تسلط یافت. این مقاله به بررسی تاریخچه حضور و حکومت فنیقی‌ها و کارتاژی‌ها در هیسپانیا، فعالیت‌های تجاری، ساختار حکومتی و تأثیرات فرهنگی آن‌ها می‌پردازد


کلیدواژه‌ها: فنیقی‌ها، کارتاژی‌ها، هیسپانیا، شبه‌جزیره ایبری، تجارت، مستعمره، ملکارت

@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

🟢 جایگاه زنان عرب در عهد باستان:

عربها در عهد باستان از حدود ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد تا قرن ششم میلادی دولت شهرهای متعددی را به وجود آوردند در بسیاری از این دولت‌شهرها از شمال تا جنوب شبه جزیره عربی ملکه های متعددی به قدرت رسیدند که بجای مردان بر قلمرو پادشاهی فرمانروایی می‌کردند از این ملکه ها میتوان به زبییبه ، شمسی و عطیه ملکه های پادشاهی قیدار، ملکه های سبأ و حمیر از جمله بلقیس و نیز زنوبیا ملکه تدمر اشاره کرد.


🔴علاوه بر این طبق شواهد موجود عوام زنان عرب در عهد باستان از جایگاه ویژه برخوردار بودند که دستکمی از مردان نداشت.

📚کتاب هزار و چهارصد سال پادشاهی در عربستان پیش از اسلام

@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

📚عربستان سعودی
📌جامعة الملک سعود


بیش از 8000 نسخه از این کتابخانه قابل جستجو و دانلود است. از طریق لینک زیر نسخه های این کتابخانه قابل جستجو است.


https://makhtota.ksu.edu.sa/search/0

@tamadone_arab
@tamadone_islami
@ketabkhane_islami

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

⭕️آیا طبق ادعا قوم گرایان و ایرانستیزان، ایرانیان سیستم شعر گویی خود را تماما از اعراب الگو برداری کردند؟


🔰عبدالوهاب عزام، استاد و ادیب بزرگ مصری عرب، در باب تاثیر ایرانیان از اعراب نوشته:

پارسیان ابتدا در عروض و شعر گویی خود، از اعراب تقلید کردند، اما به سرعت از مشهورترین وزن های عربی مانند طویل و بسیط و ساده و وافر و کامل که اسیر اوزان در شعر عربی است رد شدند، آنرا رها کردند و جز تابع پیشینیان کسی آن اوزان را سامان نداد و بسیار فراتر از آن اوزان رفتند.


سپس در ادامه می‌گوید:

به همین خاطر است که میان عروض اشعار پارسی و عرب باید تفاوت قائل شد


#اوزان_اشعار_پارسی


📚|الصلات بين العرب والفرس وآدابهما في الجاهلية والإسلام
✍️|عبد الوهاب عزام
📖|صفحات ۶۰-۶۳


🌳@Vispobishe | ویسپوبیش
خردورزی عامل جاودانگی است.

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

در یکی از الواح استحکاماتی تخت جمشید مربوط به دوره داریوش، از #اعراب (harba = farbay) به عنوان دریافت‌کنندگان غله به عنوان تدارکات نام برده شده است.

این نشان می‌دهد آن‌ها احتمالاً کارمندان دولت یا دربار بوده‌اند.


از دوره خشایارشا نیز تصویر دیگری از این اعراب داریم.

هرودوت در توصیف ارتش خشایارشا در لشکرکشی به یونان در 480 قبل از میلاد، اعراب را اینگونه توصیف می‌کند:

«اعراب با ردای بسته‌شده به کمر و کمان‌های بزرگ خمیده به عقب مسلح بودند.»


این توصیف مربوط به پیاده‌نظام است. در مورد سواره‌نظام نیز می‌گوید:

«اعراب سواره با همان تجهیزات پیاده‌نظام خود، همگی بر شترهایی سوار بودند که از اسب‌ها کم‌سرعت‌تر نبودند.»


@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

قدیمی‌ترین متن، کتیبه بیستون است که حدود ۵۱۹/۵۱۸ پیش از میلاد تکمیل شده است

متن الواح بنیادین شوش به زبان اکدی است. کتیبه بیستون و متن نقش‌رستم نیز به زبان اکدی موجودند. در این متون، واژه «اَرَبَیَه» به صورت «#عرب» (arab) ترجمه شده است.

بنابراین تردیدی نیست که «اَرَبَیَه» در متون فارسی باستان اساساً به همان گروهی اشاره دارد که در متون اکدی پارسی و همچنین متون آشوری پیشین «عرب» نامیده می‌شدند.
در بیشتر متون، «اَرَبَیَه» در کنار سایر اقوام خاورمیانه ذکر شده است. در DB، DSe، DSm و DNa، اقوام خاورمیانه به ترتیب فهرست شدند

در پنج کتیبه مهم از دوران داریوش اول (۵۲۲-۴۸۶ پ.م) - شامل کتیبه بیستون (DB)، تخت جمشید E (DPE)، شوش E (DSE)، شوش M (DSM) و نقش رستم A (DNa) - واژه "اَرَبَیَه" (اعراب) آمده است.

ترتیب ذکر اقوام در بیشتر متون به این صورت است:

بابیروش (بابل)
آثورا (آشور/سوریه)
اَرَبَیَه (اعراب)
مودرایا (مصر)

این ترتیب در نقوش حاملان تخت در نقش رستم نیز دیده می‌شود. تنها در DPe ترتیب متفاوت است:

بابل، اعراب، آشور، مصر


در یکی از مجسمه‌های داریوش که برای جشن تکمیل کانال بین نیل و خلیج سوئز در ۵۱۶ پ.م ساخته شد، معادل هیروگلیفی "اَرَبَیَه" به صورت "HGR" آمده است.

نکته نویسنده جان رتسو:

جالب توجه است که اعراب در شورش‌های علیه داریوش در سال‌های اولیه حکومت او مشارکتی نداشتند. برعکس، زمانی که داریوش از #دجله گذشت تا به #بابل حمله کند، اشاره می‌کند که از سوارکاران شتر نیز استفاده کرده است. چنین سوارکارانی به احتمال زیاد شامل #اعراب بوده‌اند که در این زمان در استفاده از این حیوان تخصص داشتند. آن‌ها احتمالاً همان خدماتی را ارائه می‌دادند که چند سال قبل در زمان گذر #کمبوجیه از تنگه سوئز انجام داده بودند.

@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

📌وقتی بین النهرین به عربستان تعبیر یافت

در دوران حکومت داریوش دوم (۴۲۴-۴۰۴ پیش از میلاد)، آشکار است که حکمرانی هخامنشیان در شرق مدیترانه متزلزل شده بود، که این موضوع در فعالیت‌های بسیار مستقل دو ساتراپ آسیای صغیر، تیریبازوس و فارنابازوس، نیز بازتاب یافته است. این مشکلات در نهایت به تلاش کورش کوچک برای سرنگونی برادرش اردشیر دوم در سال ۴۰۱ پیش از میلاد انجامید، که گزنفون در گزارش خود از لشکرکشی ده‌هزار نفر، آن را جاودانه کرده است.

سال‌ها بعد، گزنفون شرح ماجراجویی بزرگ دوران جوانی خود را نوشت، زمانی که در تابستان طولانی و گرم سال ۴۰۱ پیش از میلاد، همراه با ارتش کورش، پسر داریوش دوم، از میان #بین‌النهرین_مرکزی گذر کرد، در حالی که کورش تلاش می‌کرد قدرت را در قلمرو پارس به دست آورد:

از آنجا [از ثاپساکوس، جایی که #فرات را عبور کردند] او [کورش] نه مرحله (حدود ۵۰ پاراسنگ) از طریق سوریه پیشروی کرد و به رود آراخس (یعنی خابور) رسید... سپس از طریق #عربستان، با نگه داشتن #فرات در سمت راست، پنج مرحله در سرزمین بیابانی (حدود ۳۵ پاراسنگ) پیش رفتند... با ادامه حرکت در این منطقه، به رود ماسکاس رسیدند که عرض آن یک پلتروم بود. در آن بیابان، شهر بزرگی به نام کورسوت وجود داشت که کاملاً توسط رود ماسکاس احاطه شده بود... از آنجا، کورش سیزده مرحله (حدود ۹۰ پاراسنگ) از سرزمین بیابانی عبور کرد، در حالی که فرات را در سمت راست داشت، و به پایلائه رسید.»


زنده‌بودن و عینیت این توصیف، نشان‌دهنده تجربه شخصی پشت آن است. هیچ دلیلی برای تردید در درستی این گزارش وجود ندارد.

این «#عربستان» در #بین‌النهرین، یعنی بین دو رودخانه، قرار دارد.


همچنین به نظر می‌رسد که عربستان بخشی از سوریه نبوده و مرز آن در امتداد رود خابور قرار داشته است. مرز جنوب شرقی عربستان در شهر پایلائه بود که نزدیک به الحیت امروزی قرار دارد.

نکته مهم این است که همین نام برای اشاره به منطقه‌ای استفاده شده که هرودوت آن را عربستان نامیده است.

در یک منبع مصری باستان، یعنی اسطوره «جشم خورشید»، درباره الهه خورشید آمده است:

«زندگی او در میان پرندگان هگر است و خوراک او در سرزمین عر[ب...] قرار دارد.»


این متن در نسخه‌ای دموتیک از دوره رومی حفظ شده است، اما محتوا و اصطلاحات آن به دوره‌ای بسیار قدیمی‌تر تعلق دارد و به وضوح نشان‌دهنده همانندی بین عربستان و هگر است که در دوره هخامنشی نیز شاهد آن هستیم. آکوریس اهل شهر مندیس در مرکز دلتای نیل بود. آیا او در واقع یک عرب بود؟ به نظر می‌رسد نام او بیشتر یک نام قومی باشد تا شخصی.

@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

📌کنعانی‌ها (Canaanites):


زمان حضور: حدود 3000-1200 ق.م.

منشأ: سامی‌ تبارانی که از شبه‌ جزیره عربستان یا یمن به منطقه شام مهاجرت کردند.

و در سراسر فلسطین، از جمله جریشا،غزّه، و صیدا.

زبانی سامی شمال غربی داشتند که شامل گویش‌ هایی مثل اوگاریتی، فنیقی، و موآبی بود. آن‌ها شهر-دولت‌هایی با اقتصاد تجاری (مثل تجارت فنیقی‌ها) داشتند و آیین چند خدایی (مثل بعل و ...) را دنبال می‌کردند.


📌مدینی‌ها (Midianites):


زمان حضور: حدود 1500-1200 ق.م.

منشأ: سامی‌تبارانی که احتمالاً از شبه‌جزیره سینا یا شمال عربستان مهاجرت کردند.

در مناطق شرق و جنوب شرقی کنعان، نزدیک به صحرای سینا و عدن زندگی میکردند

زبانی سامی داشتند که با عربی باستان و زبان‌های شبه‌ جزیره مرتبط بود. آن‌ها بیشتر به‌عنوان قبایل چادرنشین و بازرگان شناخته می‌شدند و در داستان موسی (خروج ۲:۱۶-۲۱) به‌عنوان همسایگان کنعانی‌ها ذکر شده‌اند.

📌موآبی‌ها (Moabites):


زمان حضور: حدود 1300-528 ق.م.

سامی‌تبارانی که از شرق رود اردن (منطقه موآب امروزی، شرق دریای مرده) به منطقه آمدند.

حضور در شرق کنعان، در منطقه‌ای بین دریای مرده و صحرای شرقی.

زبانی نزدیک به کنعانی داشتند که در کتیبه مِشا (حدود ۸۴۰ ق.م) ثبت شده است. آیین آن‌ها شامل پرستش خدای کموش بود.

کتیبه مِشا (دیر اللاط، اردن) که شورش علیه اسرائیل را توصیف می‌کند.

📌عموری‌ها (Amorites):


زمان حضور: حدود 2000-1200 ق.م.

سامی‌تبارانی که از شبه‌جزیره عربستان یا میان‌رودان به شام مهاجرت کردند.

مناطق مرکزی و شرقی کنعان، از جمله حبرون و مناطق نزدیک رود اردن.

زبانی سامی داشتند که با اکدی و کنعانی مرتبط بود. آن‌ها ابتدا چادرنشین بودند، اما بعداً شهرهایی مثل حبرون را ساختند.

متون اکدی (مثل نامه‌های ماری) و اشاره‌های تورات (سفر پیدایش ۱۰:۱۶).

📌یبوسی‌ها (Jebusites):


زمان حضور: حدود 1800-1000 ق.م.

شاخه‌ای از کنعانی ها یا قومی مرتبط با آن‌ها.
محل سکونت: اورشلیم (که در آن زمان یبوس نامیده می‌شد) و مناطق اطراف آن.

زبانی کنعانی داشتند و آیین چندخدایی را دنبال می‌کردند. آن‌ها به‌عنوان نگهبانان کوه صهیون شناخته می‌شدند.

اشاره‌های تورات و کتیبه‌های محدود باستانی.


📌حِویان (Hivites)

زمان حضور: حدود 2000-1200 ق.م

نژاد: سامی‌تبار

زبانی سامی شمال غربی، نزدیک به زبان کنعانی (شامل گویش‌هایی مثل اوگاریتی یا فنیقی).

حِویان در مناطق کوهستانی کنعان (مثل جبل حرمون و لبنان) زندگی می‌کردند و همیشه به‌عنوان یکی از اقوام بومی در برابر اسرائیلی‌ها بودند.

📌قیداری‌ها (Qedarites):


زمان حضور: حدود 1000-333 ق.م.

قیداری‌ها یک قبیله عرب سامی‌تبار بودند که از شبه‌جزیره عربستان، به‌ویژه منطقه حجاز، سرچشمه می‌گرفتند.

قلمرو قیداری‌ها عمدتاً در صحرای نقب، شمال عربستان، و بخش‌هایی از شام (از جمله مناطق فلسطین) و مصر گسترش داشت. آن‌ها بر مسیرهای تجاری بیابانی از غزّه تا شبه‌جزیره عربستان کنترل داشتند.

📌فِرِزّیان (Perizzites)

زمان حضور: حدود 2000-1200 ق.م (دوران پیش از ورود اسرائیل تا فتح کنعان).

به‌ عنوان قومی سامی یا پیش‌سامی در نظر گرفته می‌شوند. برخی آن‌ها را با اقوام روستایی یا چادرنشین مرتبط می‌دانند که با کنعانی ها هم‌زیستی داشتند.

📌جِرجاشیان (Girgashites)

زمان حضور: حدود 2000-1200 ق.م (دوران کنعانی تا پیش از ورود اسرائیل).

به‌عنوان قومی سامی یا پیش‌سامی مرتبط با کنعانیان تلقی می‌شوند

📌اسماعیلیان (Ishmaelites)

زمان حضور: حدود 2000-1000 ق.م (دوران ابراهیم تا دوره پادشاهی اسرائیل).

نسامی‌تبار، به‌عنوان نسل اسماعیل (پسر ابراهیم از هاجر) شناخته می‌شوند. آن‌ها به‌عنوان یکی از نیاکان اعراب باستانی تلقی می‌شوند.

📌عَمالیقی‌ها (Amalekites)

زمان حضور: حدود 1500-1000 ق.م (دوران پیش از ورود اسرائیل تا دوره قاضیان).

به‌عنوان قومی سامی یا مرتبط با قبایل صحرایی شام و سینا شناخته می‌شوند. برخی آن‌ها را با نسل عَمالیق (نوه عیصو) مرتبط می‌دانند.

زبانی سامی، احتمالاً نزدیک به عربی باستان

📌اقوام دیگر باستانی:

📌فیلیستین‌ها (Philistines):

حدود 1200-600 ق.م، (منشأ احتمالی یونانی یا آناتولی)، ساکن سواحل غزّه و عسقلان. زبانی غیرسامی داشتند که ناشناخته است.

📌هیتی‌ها (Hittites)

: حدود 1400-1200 ق.م، از آناتولی، در شمال کنعان نفوذ داشتند، اما حضورشان در فلسطین محدود بود.

📌آرامی‌ها (Arameans):

حدود 1100-700 ق.م، سامی‌تبارانی که از شمال شام آمدند و در شرق کنعان نفوذ کردند.

📌یطوریان (Itureans):


یطوریان قبیله‌ای سامی بودند که از حدود 300 ق.م تا قرن اول م در شمال فلسطین و جنوب لبنان (منطقه‌ای نزدیک به جلیل) فعال بودند.نواحی کوهستانی لبنان و جلیل (شمال فلسطین)

زبانی سامی (نزدیک به آرامی) داشتند و آیین چندخدایی را دنبال می‌کردند

@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

⁨ 📜 هاشم، جد پیامبر، در غزه دفن است.

🔺 در زمان رسالت پیامبر، تجارت مکه در دست بنی‌امیه بود.

🔺 بنی‌هاشم هم مثل سایر قریش اهل تجارت بودند. خود هاشم در یک سفر تجاری در غزه از دنیا رفت و همان‌جا دفن شد.

🔺 بنی‌هاشم در برگزاری مناسک حج مسئولیت پذیرایی از حاجیان و جایگاه معنوی هم داشتند.


@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

مقاله ی الفبای فنیقی در سوماترا

پروفسور E. J. رپسون (J) اظهار می‌دارد:

"هر دو الفبای که امروزه به‌عنوان برهمی و خاروشتی شناخته می‌شوند، منشأ سامی دارند؛ یعنی به‌طور نهایی از همان منبعی سرچشمه می‌گیرند که الفباهای اروپایی. این‌ها در دوره‌های مختلف و احتمالاً از مسیرهای متفاوت به هند وارد شدند. برهمی در سراسر شبه‌قاره و سیلان یافت می‌شود. زادگاه خاروشتی در شمال‌غرب است؛ و هرگاه در جای دیگری یافت شود، وارداتی بوده است.


برهمایی به نوع نوشتاری فینیقی که در کتیبه‌ای نمایان است و در آن مِشا، پادشاه موآب (حدود ۸۵۰ ق.م)، شورش موفق خود علیه پادشاهی اسرائیل را ثبت کرده، ردیابی شده است. این احتمالاً از طریق میان‌رودان، به‌عنوان نتیجه تجارت اولیه دریایی بین بابل و بنادر هند غربی، به هند آورده شده است. این الفبا مادر همه الفباهای مدرن هندی است.

"خاروشتی از خط آرامی سرچشمه می‌گیرد، که در قرن ششم ق.م، زمانی که شمال‌غرب تحت حاکمیت پارسی بود و آرامی به‌عنوان وسیله مشترک ارتباط برای اهداف حکومتی در سراسر امپراتوری پارسی به کار می‌رفت، به هند وارد شد.

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

خب خراسانیکیای عزیز میخ بر تابوت شما آوردم

مانفرد مایرهوفر (Manfred Mayrhofer) یکی از برجسته‌ ترین ایران‌شناسان قرن بیستم، در این مقاله به بررسی منشأ خط میخی پارسی باستان می‌پردازد. او استاد دانشگاه وین و نویسنده فرهنگ لغت پارسی باستان است

بریم نظر ایشون رو هم ببینیم

مایرهوفر به نظر وایسباخ (که خط پارسی را یک اختراع مستقل می‌داند) و نقد کامن‌هوبر (Kammenhuber) اشاره می‌کند، که ادعا می‌کند وایسباخ در ۱۹۱۱ به اختراع مجدد فکر نکرده بود، اما این را گمراه‌کننده می‌داند.

@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

1.سرباز کلیبناربوس (Clibanarius) از اهواز، اواسط قرن سوم میلادی

کلیباناریوس Clibanarius" به سربازان زره‌پوش سنگین سواره اشاره دارد که در امپراتوری روم شرقی (بیزانس) و ساسانیان به کار گرفته می‌شدند.
2. سرباز کمکی عرب تنوخی، قرن چهارم میلادی؛

تنوخی ها یک قبیله عرب بودند که در قرن سوم و چهارم میلادی در منطقه شام (سوریه امروزی) و بین‌النهرین زندگی می‌کردند. آن‌ها به‌عنوان متحدان امپراتوری روم شرقی (بیزانس) و گاهی ساسانیان عمل می‌کردند

3. سوارکار نخبه عرب لخمی، قرن ششم میلادی

لخمی‌ها یک دودمان عرب بودند که در جنوب عراق امروزی (حیره) مستقر بودند و از قرن سوم تا ششم میلادی به‌عنوان متحدان ساسانیان عمل می‌کردند.
این سوارکاران با زره سبک، نیزه، و شمشیر مجهز بودند و به دلیل چابکی و مهارت در جنگ‌های صحرایی معروف بودند



@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

📌#پلاس

در مورد دو لوح میخی ارشامه و اریارمنه


📌محمد معین به مجتبی مینوی :

نه فقط در مساله کاپوس نامه ریچارد فرای که حتی به کتیبه ها و سکه ها و ظروف قدیم هم باید با نظر تردید نگریست.

اخیرا دو لوحه به خط میخی و زبان پارسی باستان از مملکت خارج و در آمریکا عرضه شد که گفتند در همدان پیدا شده و متعلق به ارشامه جد داریوش و اریارمنه پدر ارشامه هستند و در آن ها خود را (شاه بزرگ، شاهنشاه) معرفی می کنند.

من همان وقت در چند جا از جمله مجله پشوتن به انگلیسی اشکالات آن ها را یاد آور شدم و تقاضای آزمایش فنی آن ها را دادم. چنین کاری نشد و دکتر گیرشمن در کتاب ایران این دو لوحه را از أمهات اکتشافات اخیر دانست.



📚منبع: محمد معین، نامه به مینوی، نامه بهارستان، دفتر پنجم، ص 188

@tamadone_arab

Читать полностью…

تاریخ باستان جزیرة العرب

تاریخچه و ابداع خط میخی فارسی باستان در زمان داریوش اول هخامنشی بدست عیلامی ها

📚تاریخ خط میخی فارسی باستان، دکتر پرویز رجبی، ص 104 تا 108

@tamadone_arab

Читать полностью…
Подписаться на канал