اين کانال به بررسی تاریخ و تمدن عرب باستان میپردازد و هیچ گونه سمت و سوی نژادپرستانه و مسائل سیاسی و مذهبی ندارد. ✅کانال اول ما : تاریخ و تمدن طلایی اسلام @tamadone_islami 🔴آدرس ما در اینستاگرم Instagram.com/tamadone_arab
مقاله ی احمد الجلاد در مورد رمزگشایی خط باستانی ظفاری 2025
@tamadone_arab
نمونه کتیبه ظفاری
KMJ ۲۰-۲۲
۲۰: hws
۲۱: yhmm
۲۲: tymhn br s1ybs
"تیمهن پسر سیبس در حالتی از هوشیاری بود."
یهوم (Yhmm): این یک صیغه پیشوندی از فعل "هِم" (hmm) به معنای "نگران شدن" یا "فکر کردن" است و شاید بتوان آن را با فرمول "دَکَر" (dkr) به معنای "به یاد داشتن" یا "هوشیار بودن" در برخی کتیبههای باستانی شمال عربستان و نبطی مقایسه کرد.
این متن به نظر میرسه بخشی از یک کتیبه باستانی باشه که به زبانهای سامی باستانی (مثل حضرمی، نبطی، یا شمال عربی) نوشته شده. اعداد و نمادها (مثل ۲۰، ۲۲، C+C) ممکنه به تاریخ، مکان، یا کدهای خاص اشاره داشته باشن که نیاز به تحلیل بیشتر دارن.
@tamadone_arab
📌سرانجام خط مرموز باستانی عربی عمان رمزگشایی شد!!
رمزگشایی از زیرگونه اصلی #خط_ظفاری به تاریخ بالای 2500 ساله میتواند «صفحهای کاملاً جدید از تاریخ عربستان» را آشکار کند
بیش از یک قرن است که محققان در مورد خط مرموز ظفاری که بر روی صخرههای مناطقی که اکنون #عمان و #یمن هستند، یافت میشود، سردرگم بودهاند. یک مطالعه جدید نشان میدهد که این کتیبه و چندین کتیبه دیگر مانند آن، فهرستی از حروف و نمادهایی را ارائه میدهند که برای نوشتن یک زبان باستانی پیش از اسلام بومی جنوب عربستان استفاده میشده است.
#قوم_ستیزی_نافرجام
عرب ستیزی و ترک ستیزی #ملک_الشعرای_بهار
شعر ملک الشعرای بهار خطاب به رضاشاه یکسال پس از رسیدنش به سلطنت به سال ۱۳۰۵ ش.
تمجید از زندیه و سامانیان که خون کیانیان در رگ داشتهاند! و نفرت پراکنی نسبت به عرب و ترک و ترکمانان که بیش از هزار سال حاکم بودهاند.
https://ganjoor.net/bahar/manzoomebk/4khatabe/sh2
#کتیبه_های_اسلامی
متن کتیبه:
محمد بن عثمان به الله ایمان آورد و از طاغوت کفر ورزید.خداوندا، او را بر ایمان زنده بدار و با ایمان بمیراند.خداوندا، من به تو ایمان دارم.»
جذور الحرف العربي ومراحل تطوره
أ.د مشلح بن كميخ المريخي
أستاذ الكتابات الإسلامية
مراحل تطور اشکال حروف عربی (از قرن اول میلادی تا قرن هفتم میلادی) طبق کتیبه های باستانی نبطی و پاپیروس ها
بررسی اشکال دیگر حروف عربی #صاد #عین #نون #میم #لام #کاف #ف #قاف و ...
در جدول ها از سمت راست قرن اول و دوم (الثانی) میلادی تا قرن اول هجری اشکال تطور و دگرگونی حروف را نوشته و کشیده
در پاورقی هم آدرس منابع کتیبه ها و دلیل اشکال این حروف
@tamadone_arab
بررسی و تصاویر تطور و سرگذشت تغییرات شکل حرف #جیم و #ح و #خ از قرن اول میلادی و کتیبه های نبطی تا قرن هفتم میلادی
جالب اینجاست حرف #جیم (جـ ) اصلا تغییری نکرده
@tamadone_arab
میتوانیم به این سه گروه، حرفی مستقل و تنها را اضافه کنیم که همان حرف لام-الف است، زیرا نمیتوان آن را در هیچیک از گروههای ذکرشده جای داد.
همانطور که از نام و شکلش مشخص است، این یک حرف مرکب است و شواهدی از آن در کتیبههای قرنهای اول و دوم میلادی وجود ندارد. اولین ظهور آن با شکل عربی خالصش به کتیبهی نماره (۳۲۸ م) بازمیگردد؛ با این حال، کتیبهای از سال ۲۶۵ م وجود دارد که در آن لام-الف با شکلی منحصربهفرد آمده است، که شامل ترکیب حرف الف بر روی لام بدون اتصال در پایه (از پایین) است. شاید این شکل، اولین نشانهی ظهور شکل لام-الف عربی باشد.
📌گروه دوم:
این گروه شامل حروفی از خط عربی است که در کنار همتایان نبطی خود در کتیبههای قرنهای اول و دوم میلادی ظاهر شدهاند، اما شواهدی از آنها در کتیبههای عربی اولیه مربوط به قرنهای سوم و چهارم میلادی وجود ندارد—بلکه آنچه یافت شده، شکل نبطی این حروف را نشان میدهد. با این حال، این حروف با شکل عربی شناختهشدهشان که از آغاز قرن اول میلادی ریشه دارد، در آغاز قرن ششم میلادی دوباره ظاهر شدند و سپس با همان شکل در کتیبههای اسلامی اولیه ادامه یافتند. این حروف عبارتند از:
مقاله ی ریشههای خط عربی و مراحل تکامل آن
با توجه به تکامل حروف از باستان تا قرن ششم میلادی
اکثر حروف خط عربی امروزه که استفاده میکنیم حداقل سابقه ی ۲۰۰۰ ساله دارد
موضوع ریشهیابی خط عربی از خط نبطی، از دهههای سی قرن بیستم بهطور قطعی و بدون تردید حل شده است و ما در این مقال قصد نداریم نظرات و تئوریهای متعدد دربارهی پیدایش خط عربی را مطرح یا بحث کنیم؛ چه آنهایی که توسط مورخان عرب یا پیروانشان ارائه شدهاند، و چه آنهایی که خط عربی را به خط سریانی یا خط مسند نسبت میدهند. تحقیقات و مطالعات علمی طی دهههای گذشته ما را از ورود به این بحث بینیاز کرده و با ارائهی شواهدی، این دیدگاه را تأیید کردهاند که عمدتاً بر پایهی ردیابی شکل حروف و مقایسهی آنها استوار بوده است
روش «نَسیء» در عرب جاهلی چیست؟
نَسیء (به عربی: النَسِيء) به عملی در تقویم قمری جاهلی اشاره داره که در اون، ماهها یا روزهای تقویم بهطور مصنوعی جابهجا یا تأخیر میشدند تا با چرخههای فصلی یا نیازهای اجتماعی و اقتصادی (مثل زمان جنگها و بازارها) هماهنگ بشن.
@tamadone_arab
تصویری از شیخ ابراهیم الطوال، شیخ قبیله بدوی مسیحی بنیعزیزات در مادبا، اردن 🇯🇴
شاید مسیحیان بنیعزیزات از نسل غساسنه باشند.
بنیعزیزات که یکی از قبایل بدوی مسیحی در منطقه مادبا در اردن به شمار میرود. این قبیله بخشی از جامعه بدویانی است که در مناطق روستایی و صحرایی اردن زندگی میکنند و به حفظ سنتهای خود ادامه میدهند.مسیحیت در میان برخی قبایل بدوی اردن، بهویژه در مناطقی مثل مادبا که دارای تاریخ طولانی مسیحی است، ریشه دارد. مادبا به دلیل موزاییکهای تاریخی و کلیساهای باستانیاش (مثل کلیسای سنت جرج) معروف است.
اولین کتیبه خط کوفی جهان درباره خلیفه دوم امیرالمومنین حضرت عمر بن خطاب رضی الله عنه
🔺 تا مدتها به دلیل نبود شواهد باستانشناسی، این تصور وجود داشت که نخستین نشانههای تاریخی اسلام به دوران امیر معاویه رضی الله عنه بازمیگردد.
🔺 اما کشفیات دهه اخیر، بهویژه در متون و منابع کهن، این روایت را به چالش کشیدهاند.
🔺 یکی از مهمترین این کشفها، قدیمیترین کتیبه خط کوفی جهان است به سال 24 هجری که در حجاز پیدا شده؛ و در آن نام خلیفه دوم مسلمین آمده است.
ریشهشناسی نامهای کتیبه ظفاری در جبل قمر عمان:
صوبْعِل: ترکیب الهی «عِل» (خدای سامی) با ریشه «صوب،سوب ،» (بارش) نشوندهنده فرهنگ کشاورزی یا آیینهای بارانخواهی در منطقهست.
هِگ و هِبَد: «هِگ» ممکنه به مناسبتهای دینی مثل عید اشاره داشته باشه. «هِبَد» ناشناختهست و شاید ریشه محلی یا خطای خوانش باشه.
زَهْر: با نام عربی «زُهَیْر» (به معنای شکوفا) مرتبط و رایجه.
گَوْهِل: در زبان مهری (لهجه محلی عمان) به معنای شاعر، که ژانر شعر و دلتنگی رو تأیید میکنه.
«بَر پسر سَعْدَن»: هر دو نام رایج و بدون ویژگی خاصن
نام «زَهْر» با عربی «زُهَیْر» همخوانی داره و با حرف اضافه «ب-» («در») و «هَوَگ» از ریشه «نیاز داشتن» همراهه که شیء آن خدای خورشیدی پانسامی «شمس» است. میشه این بخش رو بهصورت «و/با زهْر، و او به شمس نیاز داشت» خواند.
@tamadone_arab
بررسی حروف خط باستانی ظفاری با نمونه های مسند و خطوط جنوبی و شمالی عربستان
@tamadone_arab
احمد الجلاد هنگام بررسی عکسهای محقق الشهری و کینگ از کتیبهها، متوجه شد که یک نوشته خاص از غاری در ظفار تنها حدود ۲۶ نماد یا علامت جداگانه دارد که هرگز تکرار نمیشوند. الجلاد به شدت مشکوک بود که با یک جمله طولانی روبرو نیست، بلکه با یک فهرست حروف جداگانه، مشابه الفبای ما، سروکار دارد.
کتیبه دوم، با همان علامتها و به همان ترتیب، نظریه او را تقویت کرد. و همین توالی، به صورت منحنی مار مانند، در کتیبه سوم از دقم، عمان، که در ماه مارس در مجله باستانشناسی عمانی «اطهر» منتشر شد، ظاهر میشود .
برای کشف الفبای ظفاری، الجلاد به خطوط تقریباً مشابه یمن باستان و شمال عربستان باستان نگاه کرد، که الفبای آنها با توالی hl-hm-m شروع میشود و بنابراین halham نامیده میشوند . او استدلال کرد که حروف ظفاری باید به همان ترتیب باشند. با تطبیق حروف ظفاری با معادلهای آنها در halham ، الجلاد توانست به آنها صدا اختصاص دهد و توانایی تلفظ - و شروع به رمزگشایی - کلمات یک زبان گمشده را به دست آورد.
الجلاد پس از بررسی دقیق شکلهای حروف، به این نتیجه رسید که آنها به احتمال زیاد از حروفی که در خطی به نام ثمودی ب استفاده میشدند، مشتق شدهاند. این خط به طور گسترده در ضلع شمالی شبه جزیره عربستان، در استان نجد عربستان سعودی امروزی، استفاده میشد، که نشان میدهد این شکل حروف به نحوی به سمت جنوب و به عمان و یمن امروزی راه یافتهاند.
مایکل مکدونالد، کتیبهشناس دانشگاه آکسفورد، که در این مطالعه مشارکتی نداشته است، کار الجلاد را «پیشرفتی بزرگ» در مورد یک زبان ناشناخته عربستان جنوبی مینامد. او میافزاید که حروف و نشانههای این خط «به نظر میرسد به حروف موجود در خطوط باستانی عربستان شمالی نزدیکتر باشند تا به حروف موجود در خطوط باستانی عربستان جنوبی»، که سرنخی «بالقوه بسیار مهم» در مورد چگونگی انتقال زبانها و سیستمهای نوشتاری در منطقه ارائه میدهد.
فیلم کمیاب
عنوان:
فلسطین: قوات الجيش العربي الأردني العربية شرق الأردن (۱۹۴۰)
:
توضیحات:
فلسطین: شرق اردن: قوات عرب مسلح که بر روی دامنه تپه میجنگن و در رژه نظامی شرکت میکنند
پادشاه عبدالله اول سوار بر اسبش دیده میشه.
(پادشاه عبدالله، پادشاه شرق اردن، کشوری که توسط ایالات متحده بهعنوان دولتی غیرمستقل در مرزهای شرقی فلسطین به رسمیت شناخته نشده، با تلاشهای دیپلماتیک و عشیرهای تأسیس شد
عبدالله (ارتش) عربی رو رهبری میکنه، که باهوشترین و شاید بهترین نیروی رزمی در جهان عرب محسوب میشد. تعداد افراد این سپاه بیش از ۲۰,۰۰۰ نفر تخمین زده میشه و توسط بریتانیاییها آموزش داده شده و مجهز شده.)
@tamadone_arab
#المذیلات
یکی از زیباترین سازههای سنگی باستانی در عربستان سعودی.
این مکان باستانی شگفتانگیز که با نام «#المذیل» شناخته میشود، در منطقه حائل واقع شده است.
این سایت به عصر برنز بازمیگردد، بیش از ۷۰۰۰ سال پیش.این مکان شامل یک مسیر سنگی طولانی است که به یک مقبره دایرهای منتهی میشود،و بهعنوان یکی از دقیقترین و زیباترین نمونههای هنر و صنعت باستانی شبهجزیره عربستان محسوب میشود.
https://youtu.be/zlSHX5trSpE?si=6xYP02HJwf4cX4JW
Читать полностью…📌منابع این مقاله و تصاویر از کتاب
جذور الحرف العربي ومراحل تطوره
أ.د مشلح بن كميخ المريخي
حرف #ط (الطا , طـ , ) از قرن اول میلادی تا قرن هفتم میلادی
این هم تقریبا شکل حرف ثابت مانده
@tamadone_arab
این مطالعه همراه با توضیحات و مقایسهها ارائه شده و مجهز به جداول توضیحی برای شکل حروف است، که شامل جداولی برای نمایش حروف بر اساس تقسیمبندی گروههای ذکرشده و جداولی اختصاصی برای هر حرف بهتنهایی است. این جداول ریشهیابی هر حرف را از قرن اول میلادی، و مراحل تکاملش را طی پنج قرن بعدی تا قرن اول هجری/هفتم میلادی دنبال میکنند
📌شکل حرف #ب از قرن اول میلادی تا هفتم میلادی
حرف باء در شکل ابتدایی، میانی و پایانی خود با شکل عربی خالصش از قرنهای اول و دوم میلادی ظاهر شده است و این شکل عربی را در کتیبههای عربی قرنهای سوم و چهارم میلادی حفظ کرده است. این شکل عربی در کتیبههای عربی قرنهای پنجم و ششم میلادی نیز ادامه یافت و سپس به ویژگی غالب در کتیبههای عربی اسلامی اولیه تبدیل شد@tamadone_arab Читать полностью…
📌گروه سوم:
این گروه شامل حروفی است که شکل نبطی خود را حفظ کردهاند، چه در کتیبههای قرنهای اول و دوم میلادی و چه در کتیبههای عربی مربوط به قرنهای سوم و چهارم میلادی. این حروف تا آغاز قرن ششم میلادی تغییر شکل نداده و به شکل عربی خالص تبدیل نشده بودند، و شامل موارد زیر هستند:
با توجه به زمینهی تاریخی تکامل شکل حروف عربی، ضروری است که کمی به عقب برگردیم و به بررسی پاپیروسها و کتیبههای #نبطی پیش از دورهی کتیبههای عربی شناختهشده (که بین اواسط قرن سوم تا اواسط قرن ششم میلادی متمرکز است) بپردازیم.
این کتیبهها مدتها مبنای مطالعهی پیدایش خط عربی بودهاند. بنابراین، هر مطالعهای که هدفش شناخت ریشههای اولیهی خط عربی و ردیابی مراحل تکامل آن باشد، بدون اتکا به دو محور اصلی به نتایج مورد انتظار نخواهد رسید:
یکی، تکیهی گسترده بر مطالعهی شکل حروف (پالئوگرافی)
و دیگری، تمرکز بر بررسی پاپیروسها و کتیبههای نبطی که پیش از دورهی کتیبههای عربی شناختهشدهاند. به بیان دیگر، باید به پاپیروسها و کتیبههای نبطی قرنهای اول و دوم میلادی، بهویژه، بازگشت کرد
این امر به دو دلیل است:
اول، بهطور بدیهی، چون کتیبهی نبطی منشأ خط عربی ماست؛ و دوم، به دلیل وجود مواد علمی فراوان از پاپیروسها و کتیبههای نبطی قرنهای اول و دوم میلادی که از نظر شکل و ساختار حروف کتبی، شباهت زیادی—اگر نگوییم تطابق—با خط عربی ما دارند. علاوه بر این، کتیبههای عربی مربوط به قرنهای سوم و چهارم میلادی و پس از آن، کتیبههایی هستند که عربی بودنشان از نظر خطی و زبانی تأیید شده است.
از این رو، سؤالی که اینجا مطرح میشود این است:
آیا این کتیبههای عربی شناختهشدهی مربوط به قرنهای سوم و چهارم میلادی بهصورت ناگهانی ظاهر شدند؟ یا اینکه حتماً باید پیشزمینههایی اولیه برای این ظهور وجود داشته باشد؟
کسی که با دقت به #پاپیروسها و کتیبههای #نبطی قرنهای #اول و دوم میلادی نگاه کند، بهوضوح درمییابد که کتیبهی نبطی—که منشأ خط عربی ماست از قرن اول میلادی و پس از آن به دو جهت اصلی حرکت کرده است:
در حالی که جهت اول به حفظ شکل حروف نبطی شناختهشده ادامه داد که تا قرن چهارم میلادی اینگونه باقی ماند، جهت دوم به سوی مسیر جدیدی حرکت کرد که الگویی کتبی با اشکالی از حروف نبطی بود که نوید تولد خط جدیدی را میداد؛ خطی که بعداً بهعنوان خط عربی شناخته شد. این مسیر دوم حدود پنج قرن طول کشید تا در آغاز قرن ششم میلادی به سیستمی کتبی مستقل تبدیل شود.بر اساس این موضوع و با اتکا به مطالعهی شکل حروف، پاپیروسها و کتیبههای قرنهای اول و دوم میلادی ما را با سرچشمههای اولیهی شکل حروف عربی آشنا کردهاند. میتوانیم حروف عربی را—بر اساس ظهورشان—به سه گروه تقسیم کنیم:
روش «نَسیء» در عرب جاهلی چیست؟
نَسیء (به عربی: النَسِيء) به عملی در تقویم قمری جاهلی اشاره داره که در اون، ماهها یا روزهای تقویم بهطور مصنوعی جابهجا یا تأخیر میشدند تا با چرخههای فصلی یا نیازهای اجتماعی و اقتصادی (مثل زمان جنگها و بازارها) هماهنگ بشن.
این کار معمولاً با افزودن یک ماه اضافی (کبیسه قمری) یا تغییر ترتیب ماهها انجام میگرفت.
هدف اصلی، تطبیق تقویم قمری (که حدود ۳۵۴-۳۵۵ روزه و با سال خورشیدی ۳۶۵ روزه همراستا نیست) با فصلهای کشاورزی، تجارت، یا مناسبتهای قبیلهای بود. مثلاً اگر ماه حرام (مثل ذیالقعده) با زمان مناسب برای جنگ یا بازار همخوانی نداشت، با نَسیء جابهجا میشد.
معمولاً توسط افراد خاصی مثل «نَسَأة» (افراد مسئول تنظیم تقویم) یا رهبران قبایل (مثل قریش) انجام میشد. این افراد اعلام میکردن که یک ماه (مثلاً ذیالحجه) به تعویق بیفته و ماه بعد بهعنوان ماه اضافی اضافه بشه.
🔴کاربرد در دوره جاهلی
📌تنظیم با فصلها: مثلاً اگر ماه ذیالحجه (یکی از ماههای حرام که جنگ ممنوع بود) با زمان مناسب برای جنگ یا بازار همخوانی نداشت، نَسَأة اعلام میکردن که این ماه به تعویق بیفته و ماه بعد بهعنوان ماه اضافی اضافه بشه. این کار باعث میشد تقویم با فصلهای کشاورزی یا تجارت (مثل بازار عکاظ) جور دربیاد.
📌مزایای اقتصادی و نظامی: نَسیء به قبایل اجازه میداد زمان جنگها یا بازارها رو با شرایط محیطی تنظیم کنن. مثلاً اگر باران زیاد بود، میتونستن ماه رو جابهجا کنن تا جنگ به زمان بهتری بیفته.
📌کنترل قبیلهای: این روش در دست قبیله قریش (بهویژه خاندان تجار امیه) متمرکزشده بود، که ازش برای قدرتنمایی و کنترل رویدادها استفاده میکردن.
در اسلام، بهدلیل تحریف تقویم و سوءاستفاده، ممنوع شد و تقویم قمری بدون کبیسه تثبیت شد،پس از اسلام و لغو این عمل ،پس از این حکم، تقویم قمری بدون کبیسه باقی موند و شروع سال با محرم ۱ هجری (۶۲۲ م) تثبیت شد. این باعث شد سال قمری با فصلها جابهجا بشه (هر سال حدود ۱۰-۱۱ روز زودتر).
@tamadone_arab
هنر سنگی عیلامی
نمایانگر یک ایزد جنگجو و دیوی با پنجه
دوره عیلام میانه، حدود 12 قرن قبل از میلاد (3200 سال پیش)
محل نگهداری: موزه لوور پاریس
این قطعه سنگی، بخشی از یک آیین مذهبی یا سلطنتی بوده و با نقش برجستهای از یک ایزد جنگجو در حال مقابله یا تعامل با یک دیو – که پنجههایی چون پرندگان شکاری دارد – تزئین شده است. چنین ترکیبهایی بیانگر دوگانگی کیهانی، نبرد خیر و شر، و نقش ایزد نگهبان در فرهنگ عیلامی هستند
دیواره نگاره آشوری از کاخ مرکزی در نیمرود ( کلهو باستانی ) بینالنهرین، عراق که بعدها در کاخ جنوب غربی، از دوران سلطنت تیگلات-پیلسر سوم ، حدود ۷۲۸ پیش از میلاد، مورد استفاده مجدد قرار گرفت.
این تابلو، که یکی از مجموعه تصاویر است، دو صحنهی جدا از هم را نشان میدهد. در بالا، ارتش تیگلات-پیلسر سوم در حال حمله به شهری، احتمالاً در #سوریه ، است .
در پایین، سربازان آشوری «خدایان» اسیر شده از دشمن شکستخورده را حمل میکنند.
نوشتهی وسط، اسکان مجدد زندانیان پس از لشکرکشی آشوریان در سال ۷۴۵ پیش از میلاد را شرح میدهد.
موزه بریتانیا، لندن.
@tamadone_arab
وقتی سکه ها سخن می گویند: دلار ماریا ترزا میان عربستانِ اهواز و حجاز
در اواخر قرن هجدهم، زمانی که امپراتوریها برای نفوذ و سلطه رقابت میکردند، یک سکه اروپایی توانست جایگاه خود را در قلب خاورمیانه اسلامی تثبیت کند، نه با قدرت اسلحه، بلکه با وزن نقرهای و اعتماد اقتصادیاش.
این سکه، همان دلار ماریا ترزا از امپراتوری اتریش بود که به ارز بینالمللی برای تجارت از بازارهای هند گرفته تا بندرهای حجاز و سواحل عربستان ( خوزستان) تبدیل شد.
نکته جالب توجه آن است که این سکه با وجود منشأ اروپاییاش، در برخی مناطق با نقوش عربی محلی مُهر شد. در یکی از این سکهها که هنوز باقی مانده، واژه «عربستان» بهصورت برجسته و خوشنویسانه حک شده است. این صرفاً یک نقش ساده نبود، بلکه بیانیهای خاموش بود از قدرت اقتصادی روبهرشدی که در جنوب ایران شکل گرفته بود؛ جایی که عربستان به عنوان گرهای تجاری میان ایران، عراق و هند نقش مهمی ایفا میکرد و روابط تجاری گستردهای با بریتانیا و خلیج فارس داشت.
@tamadone_arab