فرهاد شفتی

17 марта 2025 21:46

🔺سلسله نشست‌های علمی درآمدی به اخلاق قرآنی - فصل پنجم

📅زمان: سه‌شنبه ۲۸ اسفند

👤 دکتر حبیب‌الله حلیمی جلودار؛ دانشیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران

✅عنوان: تعامل عقل و وحی در تعالی اخلاق انسان؛ نقد مبانی از نگاه قرآن

⏰ ساعت 15:00

👤 دکتر فرهاد شفتی؛ دانشیار علوم مدیریت دانشگاه گلاسکو و دکتری مطالعات اسلامی از دانشگاه ادینبورگ

✅عنوان: گردنه‌های نظری در معرفت‌شناسی ِ اخلاق در قرآن

⏰ ساعت 20:00

👈لینک ورود: https://webinaronline.ir/Link/S2468078222
‌


☘️مدرسه اخلاق‌پژوهی روشمند
تلگرام I ایتا I روبیکا

فرهاد شفتی

15 марта 2025 20:34

فایل صوتی نشست شانزدهم انجمن مباحثات قرآنی
(رمضانیه هشتم)
با موضوع
«خداوندا با من بودی؟!... مخاطب قرآن کیست؟»


🎤 دکتر فرهاد شفتی

📅   ۲۴ اسفندماه ۱۴۰۳

📚 انجمن مباحثات قرآنی
/channel/Anjoman_Mobahesat_Archive

فرهاد شفتی

13 марта 2025 10:40

بإسمه تعالی 

یک‌صدوشانزدهمین نشست #انجمن‌مباحثات‌قرآنی  
(رمضانیه هشتم)
روز جمعه ۲۴ اسفندماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۶:۳۰ با عنوان «خداوندا با من بودی؟!... مخاطب قرآن کیست؟» با ارائه دکتر فرهاد شفتی برگزار خواهد شد.
حضور و مشارکت فعال اعضای گرامی و سایر  پژوهشگران و علاقه‌مندان موجب ارتقای علمی این نشست خواهد بود. 
این نشست به صورت آنلاین برگزار خواهد شد.

سخنران محترم چکیده بحث خود را چنین عنوان کرده‌اند👇🏻

هدف بحث مقایسۀ کاربرد قرآن برای مخاطب مستقیم و غیرمستقیم است. نخست با مرور تعدادی از آیات قرآن به عنوان نمونه، به ماهیت محلّی این آیات و دلالت خاصّ آنها برای مخاطب مستقیم توجه می‌کنم. به این پرسش می‌رسم که اگر خطاب آیه‌ای با مخاطبِ مستقیم باشد آیا امکان ندارد که دلالت آیه شامل مخاطب غیرمستقیم نیز بشود؟ برای پاسخ به این پرسش از بحث «خطاب محلی یا خطاب عام» گذر کرده و با تامل در روایت اتمام حجّت در قرآن، به کاربردِ خاصِّ انذارِ قرآن برای مخاطب مستقیم می‌پردازم. در ادامه کاربردِ اصلیِ قرآن برای مخاطب غیرمستقیم را بررسی کرده و پس از نتیجه‌گیری، به کاربردها و گشایش‌های کلامی، تفسیری و انفسیِ بحث اشاره می‌کنم.

فرهاد شفتی

08 марта 2025 06:12

پادکست‌های نرسیده به درخت
برای دوستانی که به تازگی به این کانال تلگرامی پیوسته‌اند و ممکن است به این پادکست‌ها علاقه‌مند باشند:

🍃 دسترسی از سایت صدانت، شامل نشانی کست‌باکس:
https://3danet.ir/not-far-from-the-tree/

🍃 دسترسی در این کانال:

فصل یک، نشست اول:
- کثرت‌گرایی و باور‌های سنتی ما
- قرآن به چه کار امروز ما می‌آید؟
- چرا احساس می‌کنیم از عبادت نفعی نمی‌بریم؟
- فایده‌ی کثرت‌گرایی
/channel/farhadshafti/91

فصل یک، نشست دوم:
- تبیین بحث نشست اول در باب دین‌داری و کثرت‌گرایی
- دو روایت از مفهوم خدا
- هدف از دین
- منظور از تزکیه
- قرآن و صداقت در باور نادرست
/channel/farhadshafti/92

فصل یک، نشست سوم:
- پاسخ دین به دغدغه‌ی رنج آدمی (مقایسه‌ی اسلام و آیین بودا)
- معنویت‌گرایی در خدا ناباوران
/channel/farhadshafti/93

فصل یک، نشست چهارم:
- تکمیل بحث دین و دغدغه‌ی رنج آدمی
- ظاهر آیات قرآن، خشن یا لطیف؟
/channel/farhadshafti/94

فصل یک، نشست پنجم:
- چرا قوانین دینی به تدریج بیش از اصل دین مهم می‌شوند؟
- خاستگاه قوانین شریعت در قرآن
- ملاک‌ موثر بودن عبادات
/channel/farhadshafti/101

فصل یک، نشست ششم:
- ارتباط عبادت و عبودیت
- چرا خداوند می‌خواهد بنده‌ی او باشیم و عبادتش کنیم؟
- ارتباط تقوی با عبودیت و خداوند
- آیا عبودیت می‌تواند در تضاد با عقلانیت باشد؟

/channel/farhadshafti/105

نشست ویژه‌ی بررسی نظریه‌ی "اسلام و قدرت" دکتر سروش
بخش اول:
تمایز بین اسلوب قرآن، موضوع قرآن و هدف قرآن
/channel/farhadshafti/111

نشست ویژه‌ی بررسی نظریه‌ی "اسلام و قدرت" دکتر سروش
بخش دوم:
قرآن و بحث اقتدارگرایی پیامبر- اسلام به معنی تسلیم حکومت شدن
/channel/farhadshafti/112

نشست ویژه‌ی بررسی نظریه‌ی "اسلام و قدرت" دکتر سروش
بخش سوم:
شخصیت پیامبر بر مبنای قرآن
/channel/farhadshafti/113

فصل یک، نشست هفتم:
- روایت ارتباط خداوند با انسان در قرآن چیست؟
- حاصل دین، و عشق!
- مس‍ئ‍ولیت فردی ما در دین‌داری آگاهانه
/channel/farhadshafti/121

فصل یک، نشست هشتم - قسمت اول:
- پاسخ خداوند را چگونه می‌شنویم؟
/channel/farhadshafti/126

فصل یک، نشست هشتم - قسمت دوم:
- آنچه بر خداوند واجب است.
- آیا رحمت و مهربانی حدی دارد؟
- نمونه‌ای از روایت عشق در ساختار لفظی قرآن
/channel/farhadshafti/127

فصل دوم، نشست اول:
- تاملی در داستان خلقت، بهشت آدم، توبه و هبوط
/channel/farhadshafti/136

فصل دوم، نشست دوم:
- آیا هدایت الهی و رستگاری تنها از طریق ارسال پیامبران صورت می‌گیرد؟
/channel/farhadshafti/144

فصل دوم - نشست سوم:
- نسبت شریعت اسلام با فرهنگ محل نزول چیست؟
- کشورگشایی اعراب مسلمان را چگونه می‌توان تبیین کرد؟
- تعامل شریعت اسلام با فرهنگ‌های متفاوت چیست؟
- بر مبنای قرآن تفاوت شرایع در رستگاری چه نقشی دارد؟
/channel/farhadshafti/161

فصل دوم - نشست چهارم - بخش اول:
رمضانیات: به کجای این شب تیره بیاویزم قبای ژنده‌ی خود را ...
/channel/farhadshafti/168

فصل دوم - نشست چهارم - بخش دوم:
رمضانیات: به کجای این شب تیره بیاویزم قبای ژنده‌ی خود را ...
/channel/farhadshafti/169

فصل دوم - نشست پنجم - بخش اول:
رمضانیات، شب قدر: اختلاف نظرها
/channel/farhadshafti/183

فصل دوم - نشست پنجم - بخش دوم:
رمضانیات، شب قدر: رویکردی متفاوت به شب قدر
/channel/farhadshafti/184

فصل دوم - نشست پنجم - بخش سوم:
رمضانیات، شب قدر: چه می‌توان کرد و در پی چه می‌توان بود؟
/channel/farhadshafti/185

فصل دوم - نشست ششم
خلاصه‌ای از بحث‌های گذشته (تکثرگرایی، چرا عبودیت؟، مفاهیم تزکیه ومعنویت، جهان‌بینی فرادینی آیات اولیه‌ی سوره‌ی حمد)
/channel/farhadshafti/230

فصل دوم، نشست هفتم، بخش ۱
- منابع فهم دین
- بازنگری نسبت قرآن با حدیث
- بازنگری تعریف سنت
/channel/farhadshafti/247


فصل دوم، نشست هفتم، بخش ۲
- آسیب‌شناسی رویکرد به قرآن
/channel/farhadshafti/248

فصل دوم - نشست هشتم، بخش ۱
تاملی در شریعت:
- معنی قرآنی شریعت
- چهار نکته درباره‌ی شریعت
- شریعت ایستا یا شریعت پویا
/channel/farhadshafti/283

فصل دوم - نشست هشتم، بخش ۲:
ماهیت وحی:
- توضیح سه دیدگاه کلی درباره‌ی وحی
- نسبت هر یک از سه دیدگاه با کثرت‌انگاری دینی
/channel/farhadshafti/324

فصل دوم- نشست نهم
روایت اتمام حجت در قرآن و پیامد‌های آن

/channel/farhadshafti/326

فصل دوم - نشست دهم (آخرین قسمت)
چرا "نرسیده به درخت"؟!
/channel/farhadshafti/328

@farhadshafti

فرهاد شفتی

06 марта 2025 02:49

عشق آسان نمود اوّل! ... اُنس با کدامین قرآن؟

در این صحبت در دین‌آنلاین پس از مقدمه، به شش برداشت از چیستیِ قرآن اشاره کردم:
۱. قرآن به عنوان کتابِ قانون
۲. قرآن به عنوان کتاب دستورالعمل جامع زندگیِ فردی و اجتماعی
۳. قرآن به عنوان کتابِ تاریخی و علمی
۴. قرآن به عنوان کتابی که تنها آیات رحمت دارد
۵. قرآن به عنوان کتابی که نه تصویری از حقیقتِ ماوراء، بلکه عین آن حقیقت را ارائه می‌کند
۶. قرآن به عنوان کتابی که برای مخاطب مستقیم و غیر مستقیم دلالت یکسان دارد

توضیح دادم که خوانندۀ باورمند اما پرسش‌گر و کنجکاو ممکن است با برداشت‌هایی اینگونه، از اُنس با قرآن بازماند.

در ادامه به برداشتی از چیستیِ قرآن رسیدم که به نظرم مبنای قرآنی دارد، برداشتی که می‌تواند به آسانی به اُنس با قرآن بینجامد:
🍃 قرآن به عنوان کتابی که خواننده را به یادِ خداوند و ماوراء می‌اندازد (ذکر)، و از این راه او را در راستای ازلیت و ابدیت قرار می‌دهد و به گفتگویی با پروردگار می‌خواند

@farhadshafti

فرهاد شفتی

04 марта 2025 20:27

🔘سلسله گفت‌وگوهای "قدرِ وحی"
ویژه ماه رمضان با حضور اساتید و محققان ارجمند
پاسخ به یک پرسش:
انسان امروزی چه مواجهه‌ای با قرآن می‌تواند داشته باشد که با آن انس پیدا کند؟

⭕️عشق آسان نمود اول!…أنس با کدامین قرآن؟

👤فرهاد شفتی
👤 میزبان: نورا نوری‌صفت

📆 چهارشنبه ۱۵ اسفند ۱۴۰۳

⏰ ساعت۲۱
به صورت لایو از صفحه اینستاگرام دین آنلاین به نشانی زیر:
https://www.instagram.com/dinonline



🆔 @dinonlinebot

فرهاد شفتی

23 февраля 2025 11:13

پاسخ به پرسشی دربارۀ اخلاق حرفه‌ای روحانیون:

🍃در چهاردهمین شمارۀ فصل‌نامۀ حیات معنوی، زمستان ۱۴۰۱، ص.ص. ۱۰۹-۱۲۲، ویژۀ اخلاق صنفی روحانیت، سعی کردم در قالب مقاله‌ای به پرسش‌های مربوط به این موضوع پاسخی دهم. نزدیک شدن به ماه رمضان که در آن معمولا روحانیون پرمشغله‌ترند، دیدن اول اسفند به عنوان روز روحانیت در تقویم، و نیز بحث‌ اخیر در پرگار با عنوان «تربیت در خانوادۀ آخوندی» انگیزه‌ای شد تا خلاصۀ ۱۴ صفت و رفتاری را که به گمانم زیبندۀ صنف روحانیت است از آن مقاله برگرفته و فشرده در اینجا بیاورم، باشد که ثمری دهد (نوشتۀ کامل از لینک بالا قابل دسترسی است):

۱. با مردم بودن: روحانیت برخاسته از مردم و برای مردم است پس از ایشان نباید جدا شود.
۲. هم‌دلی با مخالف: منظورم از «مخالف» آن دسته از مردم‌اند که به هر علتی دل‌بسته‌ی چارچوب فکری روحانیت نیستند. منظورم از «هم‌دلی» همان است که سعدی گفت، که «چو عضوی به درد آورد روزگار، دگر عضو‌ها را نماند قرار».
۳. صداقت با مردم: در تبیین امور دینی این ملاحظه که اگر این را بگویم شنونده ممکن است منبر من را رها کند و یا نسبت به امور دینی سستی کند ملاحظه‌ی اخلاقی‌ای نیست.
۴. یکی نشدن با حکومت: اگر جامعه حکومت و روحانیت را یکی ببیند این در نهایت به ضرر ماهیت حرفه‌ای نهاد روحانیت خواهد بود. حتی در یک حکومت دینی نیز نهاد روحانیت می‌تواند یکی بودن و یکی دیده شدن را به حدّاقل برساند. به مورد بعدی نگاه کنید:
۵. نصیحت حکومت: اگر در نظر مردم روحانیت بیش از آنکه حکومت را در اقامۀ اخلاقِ زمام‌داری نصیحت کند، در کار توجیه و تبیین امور حکومتی باشد، آنگاه روحانیت، هم از مردم فاصله می‌گیرد و هم از دید مردم با حکومت یکی می‌شود. هیچیک از این دو پی‌آمد به نفع نهاد روحانیت نیست.
۶. دعوت به حق نه دعوت به خود: خصیصه‌ی دعوت به حقّ، از «او» گفتن و نه از خود گفتن، دغدغه‌ی اینکه "آیا شنیدند" و نه دغدغه‌ی اینکه "آیا از من شنیدند"، از فضایل اخلاقی داعیان هر دینی است.
۷. فضیلتِ نمی دانم: روحانیون می‌توانند جامعه را عادت دهند که از ایشان توقع همه چیزدانی نداشته باشد. بلند گفتنِ "نمی‌دانم" و ارجاع ندانسته‌ها به متخصصان امر می‌تواند از پرثمرترین بندهای اخلاق حرفه‌ای روحانیت باشد.
۸. خود بودن: روحانیت معصوم نیست. همین که یک روحانی حدّاقلّی را که از یک انسانِ با اخلاق و اهل معنویت انتظار می‌رود حفظ کند کافی است. از این می‌رسم به این نکته که روحانیون نیز نیاز ندارند چنان انتظارات بلندی را برآورده کند و برای همین نیازی هم به تظاهر به آنچه نیستند ندارند.
۹. تخصص محوری: اخلاق حرفه‌ای حکم می‌کند که یک متخصص دین در برابر متخصص علوم دیگر در کسوتِ یک طلبۀ نیازمند به مشورت علمی ظاهر شود و نه در کسوت متخصص در آن علوم.
۱۰. گشودگی در بحث: در مرام روحانیت است که در پاسخ به استدلال، دست به تقبیحِ نقادی، تکفیر، تفسیق، متهم کردن و تعطیل بحث نکند و اجازه‌ی این را نیز به دیگران ندهد.
۱۱. چهره‌ی رحمانی: کتاب مقدّس این دین با نام بردن از صفت رحمت الهی آغاز می‌شود، خدایش رحمت را بر خود واجب کرده است و پیامبرش را رحمتی برای همگان خوانده است. خوب است که به عنوان یک اصل روحانیت بیشتر از رحمت و مهربانی بگوید و سخن از خشم و انتقام و مجازات را به دیگران واگذار کند.
۱۲. تواضع: تواضع به عنوان یک اصل از مهمترین اخلاقِ حرفه‌ای دانشمندان است. بی‌گمان ضرورت این اخلاق حرفه‌ای برای دانشمندان دین دوچندان است.
۱۳. اولویت ارزش‌های دینی: اگر جامعه ببینید که یک روحانی نسبت به عدم رعایت حکمی شرعی برمی‌آشوبد، و یا با دیدن آنچه او توهین به مقدّسات می‌داند عزادار می‌شود، اما از کنار ظلم و شکستن حرمتِ یک انسان به راحتی می‌گذرد و سکوت می‌کند، آنگاه او نه حجّتی برای دین که حجّتی بر علیه دین خواهد بود.
۱۴. خود و خدا را جدا کردن: به نظرم از ضروریات حفظ شان روحانیت این است که افرادِ این نهادِ حرفه‌ای بین فهم اسلام و اسلام تفاوت قائل شوند. در موضوعاتی که در آن توافق نظر نیست چه خوب است که به جای «اسلام چنین می‌گوید و خدا چنان می‌گوید» بشنویم «از دید من اسلام چنین می‌گوید و خدا چنان».

@farhadshafti

فرهاد شفتی

14 февраля 2025 00:55

حجاب چهرۀ جان

🍃 در نشست دوم هم‌اندیشی (فصل دو)‌ به ذکر اویس قرنی در تذکرة الاولیاء رسیدیم. در این نشست از حجاب چهرۀ جان سخن رفت و این که اگرچه در نهایت، مشتاق پرده برافکندن از این چهره‌ایم خوب است که قدر این حجاب را نیز بدانیم. از «دنیا» و «ابدیت» سخن گفتم و اینکه از منظری این دو نه در برابر هم‌ که در راستای یکدیگر و بلکه یکی هستند. با تامل در آیات قرآن از قدر و ارزش زندگی در این دنیا سخن گفتم و سپس با مرور نظرات و پرسش‌ها به هم‌اندیشی پرداختیم.

با توجه به نزدیکی ایام نوروز در آخرین چهارشنبۀ ماه آینده، توافق کردیم که نشست سوم را به آخرین چهارشنبۀ ماه فروردین ۱۴۰۴ موکول کنیم، تا تقدیر چه باشد. نشست سوم ذکر حسن بصری است.

فرهاد شفتی

09 февраля 2025 23:57

عنوان نشست دوم: «حجابِ چهرۀ جان»
در نشست دومِ هم‌اندیشی در تذکرة‌الاولیاء، به ذکر اویس قرنی می‌رسیم. شوریده‌ای که دیدارش آرزو بود، و حضورش سبک، اما پُر از راز و شگفتی و برکت.
در آغاز توضیح کوتاهی دربارۀ انگیزۀ عطار در نوشتن تذکرةالاولیاء و برخی ویژگی‌های این کتاب خواهم داد. سپس با خوانش بخش‌هایی از متن به پرسش از «حجابِ چهرۀ جان» می‌رسیم و اینکه چگونه می‌توان هم قدر این «حجاب» را دانست و هم چشمی به فراسوی آن داشت. سخن را با اشاره‌های قرآنی می‌پرورانیم و رهسپار نگاهی فرادینی خواهیم شد. از این راه به کنکاش در کاربرد آنچه یافتیم در زندگی امروز می‌پردازیم.
مانند همیشه با بحث و پرسش و پاسخ و تبادل نظر در موضوعِ نشست، هم‌اندیشی خواهیم کرد.

فرهاد شفتی

31 января 2025 02:09

پرسشی و پاسخی: من و باورمندیِ کودک نه ساله‌ام

خارج از کشور زندگی می‌کنم. دیروز با فرزندم گفتگویی کردم که به صحبت از خداوند رسید. به او گفتم که هر چه را می‌بینی آن را خداوند آفریده است. پاسخ داد که آیا نمی‌توان گفت که همه چیز را طبیعت ایجاد می‌کند و انسان هم نتیجۀ تکامل است. گفتم قدمی به عقب بازگردیم و بپرسیم توانایی تحول از کجا آمده. بحث ادامه پیدا کرد و به نتیجه‌ای هم نرسیدیم. در پایان از من پرسید آیا مجبورم به خدا باور داشته باشم؟ گفتم اجباری در کار نیست و اصلا باور کردن به اجبار امکان‌پذیر نیست. با این حال تعجب کردم که در این سنّ، کودکم با چنین پرسشی روبرو است.
برای پدری که دغدغۀ باورِ کودک ۹ ساله و کنجکاوش را دارد چه پیشنهادی دارید؟

———-

🍃 سه نکته از تجربۀ خودم را با شما در میان می‌گذارم شاید که به کار آید:

▫️ از کودکی تا بزرگ‌سالی باورها و دغدغه‌های انسان چندین بار دگرگون می‌شود. یاد گرفته‌ام که چندان باورها و ناباورهای کودکانه و نوجوانانه را جدی نگیرم، بیشتر مهیا کنندۀ منابعِ شناخت (بنا بر خواست و گزینشِ فرزند) باشم، و نظاره‌گر روند دگرگون شدن او.

▫️پیشنهاد می‌کنم که در گفتگوهایتان توجه بیشتر به بحث دربارۀ تجربه‌های معنوی و نمونه‌های چنین تجربه‌هایی باشد تا بحث در باور به خداوند. باور (یا همان ایمان، و نه اعتقاد) از جنس تجربه و شهود است نه از جنس استدلال قیاسی. استدلال قیاسی می‌تواند (نه دلیلِ کافی که) پشتوانه‌ای برای باور به ارمغان آورد، و یا (نه ردّ قطعی که) خدشه‌ای بر آن وارد کند. باور به خداوند اگر بر مبنای تجربۀ معنوی خود یا دیگران باشد بسیار سترگ‌تر است تا اینکه بر مبنای استدلال قیاسی.

▫️تصویری که انسان (از جمله ما پیروان ادیان ابراهیمی) از آن حقیقت مطلق دارد عین آن حقیقت مطلق نیست و نمی‌تواند باشد. شیرین و زیباست اگر فرزند نیز تصویری کم و بیش مشابهِ تصویر والدین از «او» داشته باشد، امّا حواسمان باشد که علاقۀ ما به این شباهتِ تصویری تبدیل به اصرار بر «یا این یا هیچ نشود». اگر من پافشاری کنم که فرزندم همان تصویری از آن حقیقت مطلق را داشته باشد که من دارم انگیزه‌ام تنها می‌تواند انگیزه‌ای فرهنگی باشد. اگر انگیزۀ معنوی داشته باشم خشنود خواهم بود که فرزندم به تصویری روح‌افزا از آن حقیقت مطلق باور داشته باشد، حتی اگر که آن تصویر با تصویری که من از "او" دارم یکسان نباشد. در اینباره این فرسته را ببینید.

#پرسش_پاسخ

@farhadshafti

فرهاد شفتی

21 января 2025 01:31

فیلم جاده خاکی (پناه پناهی، ۲۰۲۱)

🍃 فیلم را دیدم و از جهات بسیاری آن را دوست داشتم. سعی می‌کنم بدون لو دادن داستان، این جهات را برشمرم:

▫️هستۀ اصلی داستان که حکایتی است از «با دل خونین لب خندان بیاور همچو جام ...». حسّی که برای بسیاری از ما ایرانیان آشناست
▫️بازی‌ برجسته و هنرمندانۀ پانته‌آ پناهی‌ها، حسن معجونی و به خصوص هنرمند کودک رایان سرلک
▫️صفا، زیرکی و صمیمیتی که در رگ‌های فیلم جاری است
▫️گونه‌ای که اعضای خانواده گاه یکدیگر را خطاب می‌کنند که در ظاهر ناسزاست و در واقع حکایتی است از رندی و شیرینی و عشق
▫️آهنگ‌های نوستالژیک و به جا، گاه با لب‌زنی (دابسمش) معنی‌دار، و یاد کردن از خوانندۀ اصلی، شاعر و آهنگ‌ساز در تیتراژ پایانی
▫️یک صحنۀ خاص که در آن فیلم برای چند دقیقه از واقعیت فاصله می‌گیرد و به عالم خیال می‌رود
▫️ظرافت‌های بسیار در ترکیب گفتگوها و تصاویر
▫️استفادۀ موثر از نماهای دور (long shot)
▫️تصاویر زیبا از طبیعتِ شمال غرب ایران
▫️ نماهای بلندی (long takes) که بسیاری از آنها به نشان دادن ارتباط خاص و البته متفاوت هر یک از مادر و پدر، با پسر بزرگشان اختصاص دارد
▫️پایان زیبا، اثرگذار و پرمفهوم

فرهاد شفتی

16 января 2025 20:16

یاد مرگ خود کن، نه یاد مرگ دیگری

🍃 یاد مرگ امر مبارکی است. در اندیشۀ بزرگان ما و نیز در متون دینی غفلت از سرانجامِِ کار ناپسند انگاشته شده است. در جوامع غیر دینی نیز امروزه دیگر مانند گذشته با پدیدۀ مرگ بسان «اسمش را نبر» روبرو نمی‌شوند.

🍃 امّا و هزار امّا، آنچه توصیه شده است یاد مرگ خود می‌باشد نه اینکه دیگری را به یاد مرگش بیندازی! بله اگر کسی از تو بخواهد که او را به یاد مرگ بیندازی، یا اگر سخن و نوشته‌ات بر این است که نه فرد خاصی بلکه مخاطب عام را به یاد مرگ بیندازد این بحث دیگری است. این کجا و ناغافل کسی را به یاد مرگش انداختن و بلکه عملا برای او و در حضور او مجلس ترحیم برپا داشتن و برای عموم و بدون رضایت او نمایش دادن کجا.

در نشست هم‌اندیشی دیشب گفتم که ما به شدت به اندرزهایی که در متون کهن آمده‌اند در همین زمانه نیازمندیم. عجالتا دو اندرز از حافظ و سعدی:

🍂 هر سخن وقتی و هر نکته مکانی دارد (حافظ)

🍂 گر تو قرآن بدین نمط خوانی - ببری رونق مسلمانی (سعدی)

@farhadshafti

فرهاد شفتی

15 января 2025 15:04

متن کوتاهی که در نخستین نشست فصل دوم هم‌اندیشی امشب، چهارشنبه ساعت ۲۲:۰۰، خواهیم خواند پیوست است. در مقدمه توضیح خواهم داد که چرا براینم که متون کهن ادبی، عرفانی ما برای این روزگار بسیار پربهره و پرکاربردند. اشارهٔ کوتاهی خواهم کرد به اینکه چرا با مفاهیمی مانند سالک مدرن چندان هم‌راه و هم‌دل نیستم. متن را خواهیم خواند و پس از بحثی در معانی و مبانی قرآنی آن، از منظری فرادینی به کاربرد مفاهیم متن در این زمانه خواهم پرداخت. مانند همیشه با تبادل نظر و پرسش و پاسخ در موضوعات مطرح شده هم‌اندیشی خواهیم کرد.

👆https://www.skyroom.online/ch/12ht/yade-ostad
(ورود به نشست, ساعت ۲۲:۰۰ امشب، با انتخاب گزینهٔ مهمان)

فرهاد شفتی

13 января 2025 16:46

نشست هم‌اندیشی، فصل دوم (با تذکرةالاولیاء)
عنوان نشست اول: «خراب بادۀ لعل»
پس از وقفه‌ای، فصل دوم نشست هم‌اندیشی را آغاز می‌کنیم. این فصل را به خوانش و بحث در تذکرةالاولیای عطار نیشابوری اختصاص می‌دهیم، با تاکید بر بهره‌های امروزی و عملی معانی بلند این کتاب و نیز با نگاهی نقادانه به بعضی از حکایت‌ها. در هر نشست گزیده‌ای بسیار کوتاه از متن خوانده می‌شود و پس از شرحی مختصر و جستجویی در مبانی قرآنی آن، به بحث در مفاهیم متن و ارتباط آن با این زمانه می‌پردازیم. مانند فصل اول با بحث و پرسش و پاسخ و تبادل نظر در موضوعِ نشست، هم‌اندیشی خواهیم کرد.
در نشستِ اول، نخست انگیزه‌ام در انتخاب تذکرةالاولیاء برای فصل دوم را توضیح خواهم داد. توضیح می‌دهم که چرا بر اینم که در قرن ۲۱ و در جهانِ امروز، هنوز و بیش از پیش به استفاده از اینگونه متون کهن نیازمندیم. مقدمۀ کوتاهی دربارۀ کتاب خواهم گفت و سپس به اولین بخشِ کتاب (ذکر ابن محمد جعفرالصادق، علیه السّلام) وارد می‌شویم و بحثی را با عنوان «خراب بادۀ لعل» پی‌می‌گیریم.

فرهاد شفتی

12 января 2025 04:21

نگاه ذره‌ای به آیات قرآن

🍃 بر عهدۀ دوستانی که این آیهٔ عذاب را به آتش‌سوزی لس‌آنجلس ربط می‌دهند است که عدل الهی را، و هزاران مورد نقض را (چه آنجا که مصیبتی آمده و هوس‌رانان سرکشی در کار نبوده‌اند، و چه آنجا که هوس‌رانان سرکشی بوده‌اند و مصیبتی نیامده است) توضیح دهند و توجیه کنند.

🍃 گزینۀ دیگر ایشان این است که از تفسیر ذره‌ای آیات قرآن پرهیز کنند، آیات پس از این آیه را نگاه کنند، در دیگر آیات عذاب دنیوی تامل کنند و از این راه روایت اتمام حجت قرآن در زمان و مکان پیامبران را دریابند و مرور کنند. آنگاه شاید بپذیرند که این آیه و آیاتی از این دست که از نزول عذاب الهی در این دنیا سخن می‌گویند نه مربوط به اکنون و نه مربوط به آینده، که (حداکثر) مربوط به گذشته‌اند، یعنی زمان پیامبران و مشخصا سرزمین و قوم آن پیامبران، آن هم پس از اتمام حجت الهی.

🍂 اینکه نوشتم «حداکثر» برای این است که قرآن را کتاب تاریخ نمی‌دانم.

🔍 گشایش‌های کلامی مفهوم اتمام حجت

@farhadshafti

فرهاد شفتی

15 марта 2025 23:27

✅ سلسله نشست های علمی آنلاین "درآمدی به اخلاق قرآنی" فصل پنجم

🔴برگزارکننده: آکادمی اخلاق‌پژوهی روشمند و انجمن علمی معارف اسلامی دانشگاه فردوسی با همکاری مراکز علمی کشور

مزایا:
☑️ بهره‌مندی از ارائه ۴٠ استاد داخلی و ۱۴ استاد خارجی
☑️اعطای گواهینامه معتبر از دانشگاه فردوسی

📅زمان: ۱۲ اسفند ۱۴٠۳ تا ۱٠ فروردین ۱۴٠۴ (مصادف با ماه مبارک رمضان)

⏰ همه روزه ساعت ۱۵:٠٠ و ۲٠:٠٠

👈سامانه ثبت نام (رایگان): https://survey.porsline.ir/s/QhkEWNm

💥 عناوین نشست‌ها و سخنرانان


🚨لطفا در به اشتراک‌گذاری این رویداد علمی قرآنی،‌ سهیم باشید.

☘️مدرسه اخلاق‌پژوهی روشمند
تلگرام I ایتا I روبیکا

فرهاد شفتی

14 марта 2025 03:05

👆در گفتاری دربارۀ اُنس با قرآن که اخیرا با دین‌آنلاین داشتم به شش خوانش از قرآن اشاره کردم که به نظر برای بسیاری مانع اُنس با قرآن می‌شوند. خوانش ششم این بود: «قرآن به منزلۀ کتابی که برای مخاطب مستقیم و غیرمستقیم دلالت یکسان دارد».
بحثی که امروز، ساعت ۱۶:۳۰، در انجمن مباحثات قرآنی مطرح خواهم کرد، با عنوان «خداوندا با من بودی؟!... مخاطب قرآن کیست؟»، بررسی و تحلیل همین موضوع است (یعنی مقایسۀ دلالت قرآن برای مخاطب مستقیم و غیرمستقیم).

فرهاد شفتی

13 марта 2025 10:40

https://join.skype.com/McFPbdf18o87

فرهاد شفتی

06 марта 2025 09:38

ثوابِ روزه و حجِ قبول آن کس بُرد

که خاکِ میکدهٔ عشق را زیارت کرد



خانه‌ی فرهنگی غدیر در ماه مبارک رمضان برگزار می‌کند:


مراد قرآن از واژهٔ «الکتاب» تورات است یا قرآن؟

با سخنرانی سجاد سرگلی

۱۶ اسفند برابر با ۵ رمضان
۲۲ اسفند برابر ۱۱ رمضان
۲۳ اسفند برابر با ۱۲ رمضان
سه جلسه



مفهوم نجات در قرآن
۲۴ اسفند برابر با ۱۳ رمضان

کنترل خواهش و عظمت انسان
۲۶ اسفند برابر با ۱۵ رمضان

با سخنرانی ناصر مهدوی






«روزه‌داری پای سفرهٔ هفت‌سین»
۲۰ رمضان برابر با ۱ فروردین


«درون‌، برون و آستانه‌نشینی دین»
۲۲ رمضان برابر با 3 فروردین

با سخنرانی فرهاد شفتی

فرهاد شفتی

05 марта 2025 23:18

🔘سلسله گفت‌وگوهای  "قدرِ وحی"
ویژه ماه رمضان با حضور اساتید و محققان ارجمند
پاسخ به یک پرسش:
انسان امروزی چه مواجهه‌ای با قرآن می‌تواند داشته باشد که با آن انس پیدا کند؟

⭕️عشق آسان نمود اول!…أنس با کدامین قرآن؟

👤فرهاد شفتی
👤 میزبان: نورا نوری‌صفت

📆 چهارشنبه ۱۵ اسفند ۱۴۰۳

تماشای این برنامه در صفحه اینستاگرام دین‌آنلاین





🆔 @dinonline

فرهاد شفتی

26 февраля 2025 16:07

این کتابِ پربار و خواندنی یک هفته‌‌ای است که وارد بازار شده است 👆

فرهاد شفتی

16 февраля 2025 08:56

بدون شرح

@farhadshafti

فرهاد شفتی

09 февраля 2025 23:58

👆https://www.skyroom.online/ch/12ht/yade-ostad
(ورود به نشست با انتخاب گزینهٔ مهمان)

فرهاد شفتی

07 февраля 2025 02:35

شُکرِ فهم

🍃 بسیار جوان‌تر که بودم (این دل‌خوشی را از من بپذیرید!) به یاد دارم شبی پس از مطالعهٔ کتابی آنقدر از فهمی که از خداوند و معنویت و دین و دین‌داری داشتم احساس رضایت و خشنودی کردم که یک سجدهٔ شکر طولانی به جا آوردم.

🍃 از آن زمان تاکنون چندین بار فهمم از اینگونه موضوعات دگرگون شده است. همان شواهد و دلایلی که زمانی آنها را محکم‌ترین و بی‌بروبرگردترین  می‌دیدم اکنون به نظرم به غایت سست و لرزان می‌نمایند.

🍃 هنگامی که به یاد آن سجدهٔ طولانی می‌افتم به آن جوان لبخند رندانه‌ای می‌زنم. به تجربه آموخته‌ام که در عین حال که باید راوی فهم «اکنونم» باشم و به آن عمل کنم، در وادی جستجوی حقیقت گردنه‌ها بسیارند.

🍂 اگر بنا باشد امروز دربارهٔ فهم، سجدهٔ شکری کنم از بابت این خواهد بود که هنوز در خود این توان و جرأت را می‌بینم که بار دیگر یا بارهای دیگر منتقد و بازنگرِ فهم خود باشم، که «اسرار ازل را نه تو دانی و نه من».

@farhadshafti

فرهاد شفتی

28 января 2025 19:56

تو کی بودی ای مسافر ...

🍃 شعر و ترانه آنگاه که از قلم و زبان شاعر و ترانه‌سرا جدا می‌شوند آبستن معانی گوناگون‌‌اند. این که منظور اصلی شاعر و ترانه‌سرا چه بوده است مانع برداشت منظور و معنای متفاوت نیست.

🍃 تقریبا اطمینان دارم که ترانهٔ «مسافر» در ذهن ترانه‌سرا و خواننده هیچ ارتباطی به آنچه من از آن دریافتم ندارد. من همان نخستین بار که این ترانه را شنیدم به یاد محمد پیامبر افتادم و آن «مسافر» را که دوریش دل‌تنگی می‌آورد جز او نمی‌دیدم. پس از آن هر گاه که به این ترانه گوش می‌دادم هر کلمه و هر نوایی از آن من را در عالم خیال به دیدار او می‌برد.

🍂 اگر وقت و حالی دارید یک بار دیگر این ترانه را تا آخر گوش کنید شاید که در این برداشت و آن خیال با من همدل و همراه شوید:
ترانهٔ مسافر، از افشین سرفراز، با آهنگی تاثیرگذار از استاد بابک بیات، تنظیم از بهرام دهقانیار، و با خوانندگی حسین زمان که بسیار دوستش داشتم.

🔍 مردی که رنگ خدا بود
🔍 کدام محمد پیامبر ماست؟
🔍 قرآن به منزلهٔ منازل‌السائرین محمد (ص)

#پیامبر

@farhadshafti

فرهاد شفتی

17 января 2025 14:50

📌منتشر شد: «ماجراهای فقه در جهان جدید؛ راهنمای هک کردن فقه اسلامی»
🔹بیش از هزار سال است فقیهان تلاش می‌کنند احکام فقهی همیشه روزآمد باقی بماند و این کار را با «هک کردن» احکام فقهی انجام می‌دهند. هک‌گری برای بازتنظیم فقهِ کهنه بر اساس مقتضیات زمان و مکان و از رهگذر غور در سنت فقهی تو-در-توی مسلمانان انجام می‌شود. فقیهان از این طریق برخی احکام را بهتر و کارآمدتر می‌سازند و برخی دیگر را دست‌نخورده باقی می‌گذارند. امروزه اما در مواجهه با چالش‌های ساختاری بی‌سابقه‌ی جهان جدید فرآیند هک متوقف شده و احکام فقهی راکد مانده. این کتاب برای احیای سنت کهن هک فقهی نوشته شده و می‌کوشد خوانندگان غیر متخصص را با فرایند اجتهادیِ هک فقهی آشنا و درگیر کند. اثر توضیح می‌دهد که فقیهان چگونه با چالش‌های متنوعی مانند لغو برده‌داری، دموکراسی، امور مالی و غیره مواجه اند و دستورالعملی به خوانندگان می‌دهد تا احکام فقهی را، بی مراجعه به فقیهان، هک کنند. برای ایرانیان و افغانستانی‌های داخل دو کشور کتاب به صورت قانونی و رایگان منتشر شده (پی‌دی‌اف ضمیمه است👆🏿). به فارسی‌زبانان خارج دو کشور پیشنهاد می‌شود آن را خریداری کنند. @YMirdamadi

فرهاد شفتی

16 января 2025 15:34

🍃 در نخستین نشست فصل دوم هم‌اندیشی که بر تذکرةالاولیاء متمرکز است از مفهومی صحبت کردم که نامش را خاکساری اصیل و غیراصیل گذاشتم. این را نیز گفتم که اصراری بر کلمۀ خاکساری برای نامیدن آن ندارم. خاکساری غیر اصیل می‌تواند منجر به از دست دادن انگیزه و خمودی شود. خاکساری اصیل اما دو جنبه دارد، بهت و شگفتی، و قدر خود دانستن و یافتن انگیزه.

🍃 زمان زیادی به مقدمات گذشت. در نشست آینده توضیح کوتاهی دربارۀ انگیزۀ عطار در نوشتن تذکرةالاولیاء و ویژگی‌های این کتاب خواهم داد. همچنین زمان بیشتری را صرف خواندن متن و بحث در معانی آن خواهیم کرد. بنا بر این است که این نشست‌ها، توسط خانۀ فرهنگی غدیر، در چهارشنبۀ آخر هر ماه برقرار باشند. نشست بعدی ۲۴ بهمن، ساعت ۲۱:۰۰، ذکر اویس قرنی.

🍂 عنوان نخستین نشست این بود: «خراب بادۀ لعل»، فرصت نشد اما دوستان می‌دانند که عنوان اشاره به این شعر حافظ داشت که با موضوع بحث - خاکساری اصیل - نسبت نزدیکی دارد:

غلامِ نرگسِ مستِ تو تاجدارانند
خرابِ بادهٔ لعلِ تو هوشیارانند ...
خلاصِ حافظ از آن زلفِ تابدار مباد
که بستگانِ کمندِ تو رستگارانند

🔍 فایل‌های صوتی فصل اول هم‌اندیشی

@farhadshafti

فرهاد شفتی

13 января 2025 16:47

👆https://www.skyroom.online/ch/12ht/yade-ostad
(ورود به نشست با انتخاب گزینهٔ مهمان)

فرهاد شفتی

12 января 2025 17:48

آیا قرآن بعدها تدوین شد؟

فراوان پیش آمده که از دوستان نامتخصص در مطالعات قرآنی و دینی می‌شنوم که آیا برخی درست می‌گویند که مطابق تحقیقات جدید قرآن ''تحریف'' شده؟ از دوست محققی شنیده‌ایم که شخصی به نام آقای امیرمعزی می‌گوید که قرآن امروزی محصول پس از زمان پیامبر (متعلق به اولین خلافت فراگیر اسلامی، دوران عبدالملک مروان) است. درست است این حرف؟ یعنی باور مشهور نادرست است؟ نظر شما که در این رشته‌ها تحصیل می‌کنید، چیست؟ چندین بار در برابر این پرسش واقع شده‌ام. به غیرفنی‌ترین زبان چندنکته را عرض کنم:

یک) تحلیل و رأی محققی چون جناب آقای امیرمعزی رأیی جدید و منحصر به ایشان نیست. اول‌بار دو پژوهشگر به نام پاول کازانووا و آلفونسه مینگانا در اوایل قرن بیستم تاریخ رسمی‌سازی (canonization) قرآن را به دوران عبدالملک (۶۸۵-۷۰۵م) برگرداندند و امروز هم برخی دیگر از این دست پژوهشگران مثل چِیز اف رابینسن، آلفرد لوییس دِ پرماره و دیوید پاورز و استیون شومیکر و ... چنین نظری دارند. این دست پژوهشگران به دلیل این نظرِ خلاف کلیشهٔ اسلامی‌، مشهور شده‌اند به «تجدیدنظرطلب». منظور از «رسمی‌سازی» قرآن یا هر کتاب مقدس دیگر هم، یعنی فرآیندی که در طی آن کتاب به صورت نهایی خود می‌رسد و مرجع و فصل‌الخطاب آن جامعهٔ دینی قرار می‌گیرد.

دو) اگر این نظر تازه نیست و منحصر به پژوهشگر محترم جناب آقای امیر معزی هم نیست، پس از خلأ زاده نشده. نظرات رقیب دیگری هم در مطالعات وجود داشته و دارد که این نظر در نسبت با آنان سربرآورده است. دست‌کم دو نظر رقیب در برابر این داوری وجود دارد:

۱) نظری که تاریخ رسمی‌سازیِ قرآن را حتی دیرتر در پایان قرن هشتم میلادی (حدود ۱۸۰ ه.ق) می‌داند ( اول‌بار از سوی کسی چون جان ونزبرو و سپس پاتریشیا کرون و مایکل کوک). تجدیدنظرطلبان امروز که ذکرشان رفت، عمدتاً خودشان این نظر را دیگر مردود می‌دانند.

۲) نظری دیگر که در دانشگاه‌های امروز حضوری بسیار پررنگ دارد، تاریخ رسمی‌سازی قرآن را نزدیک به گزارش خود سنت اسلامی، در همان بازه‌ٔ حدفاصل رحلت پیامبر اسلام تا دوران عثمان می‌دانند.

سه) در فضای فارسی اگر از قرآن‌پژوهی‌های نوی دانشگاهی چیزی عرضه شود، بیشتر متعلق به سنت دانشگاهی فرانسوی است. جناب امیرمعزی هم از این جمله است. عمدهٔ تجدیدنظرطلبانی که تاریخ رسمی‌سازی قرآن را متعلق به دوران عبدالمک و به دست حجاج یا قبل‌تر می‌دانند، در این سنت‌اند. در نقطهٔ مقابل این سنت، سنت قرآن‌شناسی و مطالعات اسلامیِ آلمانی قرار دارد که پیشینهٔ بلندتری هم دارد. این سنت در فضای فارسی به دلایل مختلف، بسیار ناشناخته‌تر است. بخش بزرگی از مخالفان رأی تجدیدنظرطلبان هم متعلق به این دسته‌اند.

چهار) کسانی که رأی پیشگامان و هم‌نظران جناب آقای امیرمعزی را نقد می‌کنند و معتقدند که بنابر این شواهد، قرآن در همان حدود تاریخ گزارش سنت اسلامی جمع‌آوری و تدوین شده، به مختصرترین صورت به این شواهد استناد می‌کنند:

۱-۴) ارجاع به مصحف‌های کهنِ کشف‌شده از چند طریق:

ویژگی‌های کهن‌خط‌شناسانهٔ آنان (ساده‌اش: نوع و سبک نگارش)

آزمایش رادیوکربن ۱۴ روی نسخه و کشف بازهٔ
تاریخ ذبح حیوانی که پوستش به کاغذ تبدیل شده

۲-۴) شواهد مادی دیگر از جمله کتیبه‌ها و سنگ‌نگاره‌های عربستان

۳-۴) نقد خود متن و تلاش برای رسیدن به صورت اولیه‌‌تر (از طریق روش‌های نقد تدوین یا نقد فرمی یا روش‌های بینامتنی و ...)

پنج) در مقام دانشجویی کوچک که تلاش کرده حقیقت‌جویانه و گشوده و آزاداندیش شواهد و استدلال‌های هر دو دوسته را به حد وسع خود بخواند، می‌گویم که ناقدان تجدیدنظرطلب‌ها مشت پُرتری دارند. البته این به این معنی نیست که تجدیدنظرطلب‌ها را پهلوان‌پنبه، از حیث استدلال و شواهد زبانی و تاریخی، فقیر و بی‌مبنا بدانیم. اما به نظر خیلی از محققان، در هماوردی، شواهدِ رو به فزونی به نفع همان گزارش سنت اسلامی است.

شش) اگر از دانشجوی فیزیک یا پژوهشگر علوم کامپیوترِ امروز بخواهیم که گزارشی از تحولات رشتهٔ علمی‌اش را بدهد، مگر نه این است که او موظف است که شرحی جامع و غیرگزینشی دهد؟ دوستان مطلع یا نیمه‌مطلع از مطالعات قرآن و اسلامیِ آکادمی‌های امروز هم به همان منطق مسئولیت دارند که برای مخاطبان غیرمتخصص‌تر گزارشی بی‌طرف یا کم‌طرف! از مجموعه مدعاهای علمی و دانشگاهیِ زمانه ارائه کنند. این گونه روایت نصفه‌ونیمه و سوگیرانه و غیرجامع از مطالعات جدید قرآنی، گویی که رأی تدوین دوران عبدالملک مروان یا قبل‌تر پارادایم بی‌خللِ دانشگاه‌های امروز است، خلاف روحیهٔ علمی و انصافِ تحقیقی است. امروزه در بهترین و خنثی‌ترین حالت، حدود همان گزارش سنت اسلامی دربارهٔ تدوین قرآن، اگر دست بالا را در پژوهش‌های آکادمی نداشته باشد، به‌هیچ‌وجه نظریه‌ای شکست‌خورده نیست.

سخنرانی مرتبط:
ارائهٔ سکوت قرآن پس از ۶۵۰ میلادی

#یادداشت
@Hamesh1

فرهاد شفتی

11 января 2025 05:20

بندۀ طلعتِ آن باش که آنی دارد

🍃 نیکوس کازانتزاکیس، نویسنده و متفکر یونانی در «آخرین وسوسهٔ مسیح» خوانشی یک‌سره متفاوت از خیانت یهودا به مسیح را در برابر خواننده قرار می‌دهد. در اینجا این مسیح است که از یهودا می‌طلبد که او را به رومیان تحویل دهد و در برابرِ اعتراض یهودا توضیح می‌دهد که این بخشی از طرح خداوند است (همانگونه که حلاج به لطافت چنین خوانشی را از سجده نکردن ابلیس بر آدم روایت می‌کند).

🍃 مهم نیست که این خوانش با واقعیت چقدر تطابق دارد. آنچه دیدنی است عشق و شور نهفته در نهاد آدمی است که فوران می‌کند و این‌چنین هنرمندانه زمختی داستانی را به ظرافت می‌زداید و آن را به روایتی از عشق تبدیل می‌کند.

🍃 پیوست، روایت تصویری (۱۹۸۸) اسکورسیسی از این خوانش است. در پایان مسیح به پرسشِ گله‌مندانۀ یهودا پاسخی می‌دهد که او را به گریه وامی‌دارد. این پرسش و پاسخ هم غنای الهیاتی دارد و هم به گمان من شاهدی است بر این که کازانتزاکیس به قول حافظ «آنی دارد»:

▫️یهودا: اگر تو جای من بودی به استادت خیانت می‌کردی؟
▫️مسیح: نه، برای همین خداوند به من وظیفهٔ آسان‌تر را داد، ... مصلوب شدن.

🔍 مربوط: ۱، ۲, ۳، ۴

@farhadshafti