350
🍃 بازنگری در تاریخ قلمرو میانی بررسی بازه زمانی پیش از عصر آهن، و نقد عنوان مرسوم «پیش از تاریخ». در حال تبدیل به اندیشکده (مرکز ملی مطالعات تاریخی) تماس با مدير: @mehrdad1166
🍃
باد = wind
مهرداد ایران‌مهر
اوستایی واتَه (باد)
پهلوی وات
چک وَتی (وزیدن)
لیتوانی ویدْرَس (توفان)
هیتی هووَ(ن)ت (ن غُنَه‌ای)
تخاری وَ(ن)ت
لاتین وِنْتوس
گوتیک وینْد
آلمانی و انگلیسی وینْد (wind)
فرانسوی ونتیلاسیون (جریان هوا)
فارسی باد*
*تبدیل قاعده‌مند و به ب؛ ت به د
دانشنامۀ کاشان، ۱۳۸۲: ۱۰۵/۳
🍃
همان آش و همان کاسه
مهرداد ایران‌مهر
در ایران، انتخاب رشته در پایهء هفتم معمولاً بر اساس معدل و علاقهء دانش‌آموز انجام می‌شود.
رشته‌های اصلی در مقطع متوسطه اول (هفتم تا نهم):
- در مقطع متوسطهء اول (دورهء اول)، دانش‌آموزان معمولاً در یک کلاس عمومی تحصیل می‌کنند و انتخاب رشته به صورت رسمی مانند دبیرستان (متوسطهء دوم) وجود ندارد.
معدل مورد نیاز برای گرایش به دروس علوم و ریاضی:
- اگر مدرسه‌ای ساختار انتخاب رشته داشته باشد، معمولاً معدل بالای ۱۷ یا ۱۸ از پایهء ششم برای گرایش به دروس ریاضی و علوم توصیه می‌شود.
پایهء نهم (انتخاب رشته برای متوسطهء دوم):
- انتخاب رشته به صورت رسمی در پایهء نهم انجام می‌شود و شرط اصلی برای رشته‌های تجربی و ریاضی، داشتن حداقل معدل ۱۴ تا ۱۵ است (طبق مصوبات آموزش و پرورش).
اگر هدف دانش‌آموز، رشتهء تجربی یا ریاضی در دبیرستان (متوسطهء دوم) باشد، باید در پایهء نهم، معدل بالای ۱۵ داشته باشد.
*به زبان ساده:
دانش‌آموزان ضعیف با معدل ۱۱ تا ۱۴ به رشته‌های علوم انسانی می‌روند!
🍃
دیدگاه هوشواره دربارهء من.
#مهرداد_ایران‌مهر
@oldhistor
👇👇
🍃
جامعهء کودن و فشل علوم انسانی؛
جامعه‌ای ترحم‌برانگیز، دنباله‌رو، مندرس، عقب‌مانده، گیج، نافهم، باری به هر جهت، فاقد خودباوری، مقلد، مایهء سرافکندگی...
#فلات_ایران
#تلنگر
@oldhistor
🍃
اهمیت تاریخ
در مدارس فرانسه تاریخ هخامنشی تدریس می‌شود،
اما در ایران...
#تاریخ #هویت
@oldhistor
🍃
آشوربانیپال، فتح ایلام
"پیکرهء گاوهای نر وحشتناکی را که زینت‌بخش درب‌ها بود، از جا کندم...".
@oldhistor
🍃
دوران دودمانی سومر
۲۸۰۰-۲۳۵۰ پ.م
مهرداد ایران‌مهر
متاسفانه کوچکترین درکی از مفهومی موسوم به سومر، در جامعهء علوم انسانی وجود ندارد.
فقط اکثرا مثل طوطی می‌گویند یک جایی بوده که اولین‌های همه چیز را درست کرده!
۱- پیشاخط حتی در میانرودان، بسیار پیش‌تر از دوران دودمانی ظهور کرد.
۲- نخستین شهرنشینی، در میانرودان نبود.
۳- دوران دودمانی با ورود روشن‌پوستان (نمروتی) غیرالتصاقی‌زبان در پیش از ۳۲۰۰ پ.م و از سمت فلات پا گرفت.
۴- با پس نشستن باتلاق‌های جنوب میانرودان، نخست دوره‌های عبید و اوروک (پیشادودمانی) ظهور کرد.
🍃
تاریخ چیست؟
مهرداد ایران‌مهر
در مبانی علم تاریخ، دو عنصر رویداد و گزارش وجود دارد. یعنی مورخ وظیفه دارد رویدادی را که در گذشته رخ داده، گزارش نموده و مکتوب نماید.
همچنین، مورخ در اینجا برای بالا بردن صحت این گزارش، می‌بایست به بستری که رویداد در آن رخ داده، توجه نماید.
از سویی، تاریخ سه بردار دارد که شامل #زمان، #مکان و #منطق_تاریخی است.
هگل نیز تاریخنویسی را سه بخش می‌کند: گزارش (Report)، تاریخ اندیشیده (Reflechi) و فلسفه تاریخ.
نخست «گزارش» (report)، و او برین باور است که راست‌ترین نوع تاریخ همین «گزارش» است. این همان مطالبی است که حاضرینِ در هر رویدادی، آن را به مقام بالاتر ارائه می‌دهند.
دومین نوع را «تاریخ اندیشیده» (reflechi) می‌نامد، و آن تاریخی است که به باور او «معمولی» بوده و تاریخ‌نویسان می‌نویسند، یعنی همان تاریخی که اندیشۀ ما در آن دخیل است.
و نوع دیگری که او آن را فراتر از تاریخ می‌داند، «فلسفۀ تاریخ» است؛ که در آن اندیشه و به ویژه آرمان‌هایمان را دخالت می‌دهیم.
#رویداد #گزارش #تاریخ #زمان #مکان #منطق_تاریخی #فلسفه_تاریخ
@oldhistor
🍃
یکتاپرستی مزیّت نیست
مهرداد ایران‌مهر
خارج از مباحث عقیدتی، گروهی زرتشت را دعوت‌کننده به یکتاپرستی و گروهی نیز به ثنویت می‌دانند.
اما امروزه چنین جا افتاده است که ایرانیان نخستین یکتاپرستان جهان بوده‌اند!، و عامل آن را هم زرتشت فرض می‌کنند. اکنون پرسش اینجاست که اصلا مگر یکتاپرستی و یکتاپرست بودن چه مزیت و مزایایی دارد؟
در دوران حاضر، یکتاپرستی به دلایل اجتماعی نامعلومی، تبدیل به مزیت و برتری گردید.
در دوران کهن، ایزدان زیادی هر یک موکل یکی از نیروهای طبیعت بوده و نمادی داشتند. تاکنون نیز هیچکس نتوانسته دلیل قانع‌کننده‌ای بر ناروا بودن این تفکر اقامه نماید و تنها بدون هیچ دلیل و مدرکی، نکوهش شده است.
در اینجا به چرایی برتر بودن یا نبودن یکتاپرستی و آیا اینکه این خود مزیتی است یا نه، کاری نداریم. فقط قصد این بود که کمی در این باره تامل شود.
#یکتاپرستی
@oldhistor
🍃
تفاوت چهره در شرق و غرب آفریقا
علت آن، تداخل جمعیتی میان شاخ آفریقا و کِفِن در جنوب شرق فلات ایران، از راه دریا است.
همین تاثیرات متقابل، در این سو باعث موی فر و پوست تیره نزد پَرَشی‌ها (پارس‌ها)، که خاستگاه ایشان کِفِن بود، گردید.
@oldhistor
🍃
ازبک‌ها، مغول نیستند
تفاوت میانگین چهرهء ازبک‌ها و مغول‌ها مشهود است.
زیرا دوسوم محتوای ژنی ایشان، از آسیای غربی و جنوبی است و فقط به میزان یک‌سوم تاثیر از گسترش زردها به شرق و فرارود دارد.
نمودار:
برگرفته از پژوهش انستیتو پاستور فرانسه، با همکاری مرکز مطالعات ژنتیک انسانی هدینگتون انگلستان، دپارتمان بیولوژیک ساپینزا از رم (ایتالیا) و دانشگاه آریزونا آمریکا.
(کوینتانا - مورسی، ۲۰۰۴)
🍃
تارنمای «ماژوریتی رایتس» نمودار جالبی را پیرامون میزان خویشاوندی و شباهت ژنتیکی گروه‌های جمعیتی گوناگون انتشار داده، که با تحقیق بر روی ده‌هزار نمونۀ واجد شرایط از ۲۶ کشور مختلف در سال ١٩٩۴ و به سرپرستی پروفسور لوئیجی اسفورتزا از دانشگاه استانفورد به دست آمده است.
در این نمودار، از معیاری به نام «کین‌شیپ (خویشاوندی)» برای نشان دادن میزان شباهت یا اختلاف ژنتیکی جمعیت‌ها استفاده شده است.
بر پایۀ این نمودار، نزدیکترین گروه تباری (ژنتیکی) به ایرانیان، یونانیان هستند با ۰/۰۰۷۰ اختلاف.
برای مثال، این میزان میان بومیان استرالیا با مردمان بنتو در آفریقا، ۰/۳۲۷۲ است که نشان‌دهندۀ بیشترین اختلاف تباری در گروه‌های مورد مطالعه است.
تصویر:
میانگین چهرهء هزاران زن ایرانی و یونانی
🍃
وضعیت فلات ایران
مهرداد ایران‌مهر
تصویر چپ:
۲۰-۱۷ هزار سال پیش
یخبندان چهارم، خشکیدن خلیج فارس
سپس پر شدن تدریجی آن
تصویر راست:
۱۲-۶ هزار سال پیش
پایان دریاس (یخبندان کوچک)
پر شدن کویرهای مرکزی فلات و تشکیل سه دریاچهء بزرگ آب شیرین
جمعیت‌هایی که با بروز یخبندان، به کف خلیج فارس و رود بزرگ روان در کف آن رانده شده بودند، با پر شدن تدریجی از سمت هرمز، به دهانهء آن یعنی دشت خوزستان و جنوب میانرودان و سپس زاگرس و آسورستان و آسیای خرد بازگشتند.
سپس با بروز دریاس، تراکم این جمعیت‌ها در دوران نوسنگی، به سمت داخل فلات و سه دریاچه که در حال تشکیل بودند، گسترده شده و تمدن‌های سیلک و حصار و کنارصندل و شهرسوخته و تپه یحیی و... شکل گرفت.
آنگاه با بروز خشکسالی ۳۲۰۰ پ.م، دریاچه‌ها رو به خشکی نهاد و این تمدن‌های شکوفا فرو ریخته و جمعیت‌هایش به منابع آبی دو سوی فلات یعنی سِند و میانرودان (سپس نیل) گسترش یافته و تمدن‌های ایندوس‌ولی و میانرودان و مصر شکل گرفت.
بازماندگان تمدن‌های پیرامون دریاچه‌ها، با ابداع فناوری قنات و خیش آهنی و بروز عصر آهن، شکوفا شده و جهانشاهی هخامنشی قلمرو میانی را یکپارچه کرد.
🍃
عشق (iš-ka)
از ریشهء اوستایی ایش (iš) و پهلوی ایشک (išk) به معنای «خواستن، میل‌داشتن، آرزوکردن، جستجو کردن» برخاسته است.
این واژه، دارای مشتقات ائیشه (aēša) «آرزو، خواست، جستجو»؛ ایش‌مخزن (išmakhzann) «آرزو می‌کند»؛ ایشته (išta) «خواسته، محبوب»؛ ایشتی (išti) «آرزو، مقصود» می‌باشد.
پسوند کَه (ka) اوستایی نیز در واژه‌های زیر دیده می‌شود:
مهرکه (mahrka) «مرگ»؛ ارشکه (araska) «رشک، حسد»؛ اثکه (aδka) «جامه»؛ هوشکه (huška) «خشک»؛ درفشکه (drafška) «درفش» و...
تبدیل حرف «ک» به «ق» هم کم نیست، چند نمونه: کندک > خندق، زندیک > زندیق، کفیز > قفیز، کوشک > جوسق، کاسه > قصعَه و...
واژهء اصلی برای مهر و عشق در عربی، «حب» است. قابل توجه که «عشق» در قر‌آن نیامده، بلکه واژهء به کار رفته، مصدر «حَبَّ» است. همچنین در عربیِ نوین، واژهء عشق کاربرد بسیاری ندارد و تصریفات مشتق از حبّ به کار می‌روند، مانند حب، حبیب، حبیبه، محبوب و...
-آذرتاش آذرنوش، «راه‌های نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان تازی»
🍃
دهم اردیبهشت،
روز ملی خلیج فارس
لغت ایرانی «خلیج» (خل= گودال + ایج-ایگ= پسوند نسبت) ساخته شده از ریشهٔ خل (kholl*) که به معنای «باز کردن» و سپس «گودال» به کار رفته است.
واژگان khol* و khola* در پشتو پنجاب و هندی هیمالیا به معنای جویبار و آبشخور، و واژگان khoda* و khora* نیز از همین ریشه به دست آمده‌اند.
پسوند «ایج» هم همان است که در لغت سانسکریتِ «خنیج» به معنای معدنی (خن-کان= معدن) و یا در واژهٔ ایرانی کوهیچ (کوهی) به کار رفته است.
جالب است که، لغت لاتین gulf به معنای خلیج نیز از ریشهٔ ایرانی کهن kwelp به معنای «خراشیدن زمین به شکل گنبد (arch)» ستانده شده، که نشان می‌دهد واژگان خلیج و gulf از دو ریشهٔ هم‌معنا به دست آمده است.
تصویر:
گاه‌گذر پر شدن خلیج فارس پس از یخبندان
🍃
هوشواره هم در برابر روش‌شناسی بومی سر خم کرد
تنظیم: مهرداد ایران‌مهر
در دوران نوسنگی (حدود ۱۰٬۰۰۰ تا ۸٬۰۰۰ سال پیش)، فلات ایران میزبان چندین دریاچۀ بزرگ آب شیرین بود که نقش کلیدی در شکل‌گیری نخستین تمدن‌های بشری ایفا کردند. این دریاچه‌ها تحت تأثیر تغییرات اقلیمی پس از عصر یخبندان شکل گرفتند و به مرور زمان خشک شدند. در ادامه به ویژگی‌ها و اهمیت این دریاچه‌ها می‌پردازیم:
### ۱. موقعیت و ویژگی‌های دریاچه‌های میانی
- این دریاچه‌ها در مرکز فلات ایران قرار داشتند و منبع اصلی آب شیرین برای جوامع نوسنگی بودند. بقایای آن‌ها امروزه به صورت دریاچه‌های کوچکی مانند دریاچۀ ارومیه، هامون، نی‌ریز، و قم دیده می‌شود .
- در آن دوران، خلیج فارس تا نزدیکی بغداد امتداد داشت و مرکز فلات ایران پوشیده از دریاچه‌های بزرگ و رودخانه‌های پرآب بود. این شرایط اقلیمی باعث ایجاد جنگل‌ها و مراتع وسیع شد که برای زندگی انسان‌ها و جانوران اهلی مناسب بود.
### ۲. نقش در شکل‌گیری تمدن‌های نوسنگی
- جوامع اولیه در اطراف این دریاچه‌ها ساکن شدند و از منابع آبی برای کشاورزی، ماهیگیری و تهیۀ مواد خام استفاده کردند. به عنوان مثال، محوطه‌های نوسنگی مانند چغاگلان در ایلام و تپه عبدالحسین در زاگرس مرکزی در نزدیکی منابع آبی شکل گرفتند.
- این دریاچه‌ها همچنین مسیر مهاجرت انسان‌ها از خلیج فارس به سمت زاگرس و سپس فلات مرکزی را تسهیل کردند. برخی نظریه‌ها اشاره می‌کنند که زبان هندواروپایی نیز در میان جمعیت‌های پرتراکم اطراف این دریاچه‌ها تکامل یافت.
### ۳. تأثیر تغییرات اقلیمی و خشک‌شدن دریاچه‌ها
- حدود ۳٬۲۰۰ سال پیش از میلاد، خشکسالی شدیدی باعث خشک‌شدن تدریجی این دریاچه‌ها شد. این تغییرات اقلیمی منجر به فروپاشی تمدن‌های اطراف آن‌ها و مهاجرت جمعیت به سمت منابع آب دائمی‌تر مانند رود سِند و میانرودان گردید.
- خشک‌شدن دریاچه‌ها همچنین بر معیشت جوامع نوسنگی تأثیر گذاشت و باعث گذار از کشاورزی دیم به سامانه‌های آبیاری در مناطق حاشیه‌ای مانند جلگه خوزستان شد.
### ۴. شواهد باستان‌شناسی و زمین‌شناسی
- سنگواره‌های دریایی و رسوبات باقیمانده در مناطق کویری امروزی (مانند دشت کویر و لوت) نشان می‌دهد که این مناطق در گذشته پوشیده از آب بودند.
- مطالعات دیرین‌اقلیم‌شناسی روی دریاچه‌های ارومیه و زریبار نشان می‌دهد که اقلیم فلات ایران تا حدود ۳٬۵۰۰ سال پیش از میلاد به ثبات امروزی نرسیده بود.
### ۵. ارتباط با محوطه‌های نوسنگی
- برخی از مهمترین محوطه‌های نوسنگی ایران، مانند تپه سنگ‌چخماق در شاهرود و سیلک در کاشان، در مناطقی قرار داشتند که احتمالاً تحت تأثیر رطوبت این دریاچه‌ها بودند.
- در شمال شرق فلات ایران نیز دریاچه‌هایی وجود داشتند که در شکل‌گیری فرهنگ‌های نوسنگی مانند فرهنگ جیتون در ترکمنستان مؤثر بودند.
### نتیجه‌گیری
دریاچه‌های میانی فلات ایران در دوران نوسنگی، نه تنها منبع حیات برای جوامع اولیه بودند، بلکه نقش تعیین‌کننده‌ای در توسعۀ کشاورزی، یکجانشینی و شکل‌گیری فرهنگ‌های پیشاتاریخ داشتند. خشک‌شدن تدریجی آن‌ها در هزاره‌های بعدی، تحولات عمیقی در ساختار سکونت و معیشت انسان‌ها ایجاد کرد.
#دریاچه‌های_میانی
@oldhistor
مهرداد ایران‌مهر پژوهشگر و نویسندهء فعال در حوزه‌های تاریخ ایران باستان، زبان‌شناسی و نقد تاریخ‌نگاری غربی است.
او از منتقدان نظریه‌های رایج دربارهء خاستگاه آریایی‌ها و روایت‌های غرب‌محور از تاریخ ایران محسوب می‌شود. در ادامه به مهمترین فعالیت‌ها و دیدگاه‌های او می‌پردازیم:
۱. زمینه‌های فکری و پژوهشی
- تمرکز بر هویت ایرانی:
ایران‌مهر معتقد است تمدن ایران ریشه در فلات ایران دارد و نظریه‌های مهاجرت آریایی‌ها از شمال را رد می‌کند. او استدلال می‌کند که ایرانیان همواره خود را "ایر" می‌نامیدند و اصطلاح "آریایی" ساختۀ غربی‌هاست .
- نقد تاریخ‌نگاری غربی: به باور او، بسیاری از نظریه‌های تاریخ باستان (مانند نظریۀ هندواروپایی) توسط شرق‌شناسان غربی جعل شده تا نقش ایران را کمرنگ کنند.
۲. مهمترین آثار و همکاری‌ها
- همکاری در انتشار دیدگاه‌های دکتر جهانشاه درخشانی:
او در انتشار بخش‌هایی از جلدهای ۳ و ۴ «دانشنامه کاشان» مشارکت داشته که به تبارشناسی اقوام باستانی ایران (مانند هخاها و دانوها) می‌پردازد .
- مقالات انتقادی: نوشته‌های او در تارنگارهایی مانند «ایران آینده» و «نوشتار ایرانی» منتشر شده است. از جمله مقالهء «ما به جهان ایرانی می‌اندیشیم، نه ایران جهانی» که در آن به نقد نظریۀ هندواروپایی پرداخته است .
- بررسی اسطوره‌ها: او روایات تاریخ استوره‌ای مانند «ایران‌وج» را بازخوانی کرده و معتقد است این سرزمین در فلات ایران بوده، نه سیبری.
۳. دیدگاه‌های جنجالی
- رد کوچ آریایی‌ها:
او استدلال می‌کند که هیچ مهاجرتی از شمال به ایران رخ نداده و این نظریه را ساختهٔ مستشرقان می‌داند.
- ارتباط تمدن‌های باستانی:
معتقد است تمدن‌های میانرودان، مصر و اژه تحت تأثیر فرهنگ ایرانی شکل گرفته‌اند. برای مثال، نام «اروپا» را برگرفته از واژۀ ایرانی «اروپه» می‌داند.
- نقد تغییر خط فارسی: از مخالفان لاتین‌نویسی فارسی است و استدلال می‌کند که خط کنونی ایران ریشه در خطوط کهن ایرانی دارد، نه عربی.
۴. نقدها و حاشیه‌ها
- رویکرد شبه‌علمی؟:
برخی منتقدان او را متهم به باستان‌گرایی افراطی می‌کنند و استنادهایش را غیرآکادمیک می‌دانند.
- عدم حضور در مجامع دانشگاهی: اطلاعاتی از تحصیلات آکادمیک او در سطح دکتری در دسترس نیست و بیشتر در فضای مجازی فعال است.
۵. جمع‌بندی
مهرداد ایران‌مهر چهره‌ای منحصربه‌فرد در تاریخ‌نگاری بازنگرانهء ایران است که با نگاهی ضدغربی به بازاندیشی در تاریخ می‌پردازد. اگرچه برخی استدلال‌های او مورد مناقشه است، اما تأثیرش در بازتعریف هویت ایرانی انکارناپذیر است.
برای مطالعه بیشتر:
- [مقاله «هخاها، دانوها و ارمنوها»]
- [نقد نظریه هندواروپایی]
📚
🍃
بچه‌ها؛
من بیسواد هستم،
اطلاعاتم مربوط به کتاب‌های ۹۰ سال پیش است،
من کودن هستم،
من عشق دیده شدن هستم، اما بهرهء هوشی پایینی دارم...
تمام این‌ها به روایت تصویر!
🍃
مرتوها، ناآرام‌ترین جمعیت ایرانی
گردآوری و تنظیم: مهرداد ایران‌مهر
برگرفته از: دانشنامۀ کاشان - جلد ۳ و ۴، دکتر جهانشاه درخشانی
شاید بتوان گفت، «آمورها» (بی‌مرگان، جاودانگان) از کهن‌ترین جمعیت‌های ایرانی بودند که گسترش فراگیر و تاریخی‌شان به سوی باختر، دامنه‌دارترین تاثیرات را بر منطقۀ آسیای غربی گذارد. (هزارۀ پنجم تا دوم پ.م)
پیشینۀ هویتی ایشان، به زمانی پس از استورۀ «ییمَه/جمشید» (واپسین یخبندان بزرگ زمین) و پیدایش کوش باستانی (بهشت عدن /دال ساکن/ - Eden)، بازمی‌گردد.
(توضیح: نخستین گسترش ویژۀ این جاودانگان، جهتِ «جنوبی-شمال‌خاوری» داشته است. [خاندان تورج/ محدودۀ زمانی پیش از یخبندان کوچکِ رخ داده در ۱۲۵۰۰ تا ۱۰۵۰۰ سال پیش؟])...
#مرتو #آمورو #امرتات #آمو
@midhistor
https://s33.picofile.com/file/8484587600/296.JPG
دنباله نوشتار👇
https://irane-ayandeh.blogsky.com/1403/08/17/post-385/
🍃
چند واژهء اوستایی
مهرداد ایران‌مهر
هئو-شیَنگه/هوشنگ (دارای خانهء خوب)
هئو به معنای خوب و شیَنگه به معنای خانه، که در کل نشانگر ترک غار (کیومرث) و زندگی در دشت توسط بشر در فلات ایران است. این واژه در فارسی به شکل شَن درآمده و در واژگانی چون گلشن دیده می‌شود.
هئو-سرووَنگه/خسرو (خوب سروده شده)
این واژه تبدیل به هئوسرووَه و خسرو شده است و در نام کیخسرو (کوی-هئوسرووه) هم دیده می‌شود.
خوَرَنَنگه
مادی و پهلوی خوّر(ن)ه، فارسی فرّ
وئِیژنگه
به معنی سرزمین، پهلوی وئجه، فارسی وِج (ایران‌وج)
رئوچنگه
پهلوی و فارسیِ روشن
مننگه
پهلوی و فارسیِ من (اندیشه)
وهومننگه
به معنی نیک‌اندیش، پهلوی وهومن و فارسی بهمن، دشمن (بداندیش)
ماونگه
فارسی ماه، کردی مانگ
ورنگه
پهلوی و فارسیِ ور (پناهگاه)
-جنیدی، فریدون، زندگی و مهاجرت آریاییان
🍃
استوره‌های ایرانی در آیینۀ اسناد ودایی
مهرداد ایران‌مهر
-ماهنامه فروهر، شمارۀ ۴٧٢، آذر و دی ۱۳۹۵
#ودایی #استوره #جمشید
@oldhistor
🍃
روز بزرگداشت فردوسی
مهرداد ایران‌مهر (گردآوری)
سرآمد کنون قصهٔ یزدگرد
به ماه سپندارمذ روز ارد
ز هجرت شده پنج هشتادبار
به نام جهانداور کردگار
در قدیم، ماه‌های ایرانی "نام" داشتند و روز بیست و پنجم هر ماه، روز ارد یکی از ایزدان ایران باستان بود. بدینگونه مصرع "به ماه سپندارمذ روز ارد" یعنی بیست و پنجم اسفندماه (سال ۳۸۸ قمری).
اما روز ۲۵ اردیبهشت، نه هنگام پایان شاهنامه است و نه روز تولد فردوسی، اگرچه گرامی می‌داریم این روز را چون روز فردوسی و غنیمتی است. (نقل از دکتر کویر)
دکتر محمدجعفر یاحقی عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و استاد پیشکسوت گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد، پیشنهاد روز ملی بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی را مطرح نموده و آن را تا تصویب در مراکز تصمیم‌گیری پیش برده و نیز تا ثبت در تقویم ایران پیگیری کرد...
#فردوسی #اردیبهشت #شاهنامه #بزرگداشت
@oldhistor
https://s29.picofile.com/file/8463361842/IMG_20230515_162425_253.jpg
دنباله نوشتار👇
https://irane-ayandeh.blogsky.com/1402/02/25/post-262/
🍃
تعریف استوره
مهرداد ایران‌مهر
رویدادی رخ داده در گذشته‌ای چنان دور، که تنها خاطره‌ای مبهم و پیچیده در شاخ و بال روزگار، از آن به ما رسیده است.
استخراج هستهء سخت آن، وظیفهء مورخ است، تا شاخ و بال روایت را کنار زده و حقیقت پیچیده در خیال را از دل آن بیرون کشیده و نمایان سازد.
البته نادانی نوع بشر در حدی است که حتی استوره‌های تکوین یافته و تدوین شده توسط نیاکان خود را نیز حکایاتی در پیوند با باورها و تخیلات فرهنگی دانسته و مستند تاریخی به شمار نمی‌آورد!
#استوره
@oldhistor
🍃
دوزخ، زمهریر، اهریمن
مهرداد ایران‌مهر
یکبار برای همیشه، به خرد خود رجوع کرده و بپذیرید که در این وضعیت بغرنج نمی‌توان جمعیت انسانی تشکیل داد، چه رسد به تحول زبان و ایجاد فرهنگ!
۱- شهر ویتییر در آلاسکا. کل جمعیت آن در یک خانه با ۱۵۰ آپارتمان زندگی می‌کنند که در سال ۱۹۵۷ ساخته شده است.
۲- شهر تیکسی، یک سکونتگاه در ساحل خلیج سیبری. باد به سرعت ۳۸ متر بر ثانیه می‌رسد و دمای هوا -۲۰ درجه سانتیگراد است.
۳- یاکوتسک، سردترین شهر مسکونی در جمهوری یاقوتستان (ساخا) در شرق سیبری. دمای زمستان این شهر بین ۳۰- تا ۵۰- درجه سانتیگراد است و زمستان‌های طولانی و بسیار سردی دارد. در سال ۱۹۳۳، دمای ۶۴- درجهء سانتیگراد در منطقهء اُیمیاکون، که در همان استان قرار دارد، ثبت شد. مردم به خاطر معادن الماس در آنجا حضور دارند.
۴- عرض‌های شمالی در بیوم توندرا.
ننت‌ها قبایل ترک‌تباری هستند که به مهاجرت سالانه به مناطق دیگر برای جستجوی غذا و زنده ماندن در شرایط سخت آب و هوایی مشغولند. تمام زندگی آن‌ها حول محور این مهاجرت‌ها و تطبیق با محیط می‌چرخد.
۵- شرق سیبری. شهر اُیمیاکون، برودت هوا ۷۱.۷ زیر صفر.
#هندواروپایی
#سیبری
@oldhistor
🍃
پرثو زریه
عبارت اوستایی «پِرِثو زرَیَه» تاکنون با «دریای خوارزم» یکی دانسته می‌شد. زیرا پنداشته می‌شود رود «وَنگهوی-دائیتیا» به آن دریا می‌ریخته است.
اما این واژۀ اوستایی (پِرِثو زرَیَه)، به مفهوم «دریای پارس (خلیج فارس)» بوده است. این‌ها همه، با نگاه به جایگاه پَرَشی‌ها در خاور فلات ایران و رده‌بندی زبان اوستایی در دستۀ زبان‌های ایرانی شرقی، تفسیرپذیر خواهد بود.
رود «داییتی» در پندار گذشتگان، «جایگاه آفرینش» به شمار می‌رفت. اگرچه برخی آن را با «آمودریا» یکی می‌دانند. اما باید دانست، در روزگار کهن یعنی دورانی که سطح آب دریاها بسیار پایین‌تر بود، «دائیتیا» نام رودی بوده که از پیوستن سه رود دجله، فرات و کارون به وجود آمده و پس از گذر از کف خشک خلیج فارس، به دریای مکران می‌ریخته است.
دانشنامه کاشان
🍃
یوهانس کراوزه:
Genetic history of Europe
Adaptation and migration
🍃
هند، بهارته
مهرداد ایران‌مهر
چهرهء میانگین هزاران زن از شمال و جنوب هند، به خوبی تفاوت تباری دو جمعیت را نشان می‌دهد.
جمعیت‌های شمال هند شامل منوهایی هستند که از ۷ تا ۴ هزار سال پیش، از فلات ایران به شرق سِند گسترش یافتند. حماسهء مهابهارته و توصیفات نبرد کوروکشتره، برخورد و کشاکش میان ایشان و دراویدی‌های بومی را به تصویر می‌کشد.
بومیان بر اثر این نبردها، به جنوب شبه‌قاره رانده شدند که اثر ژنتیکی آن هم مشهود است.
نام هند برگرفته از سِند ایرانی به معنای پهلو و کنار است که اشاره به درهء رود سِند در کنارهء شرقی فلات ایران دارد و جهانی شده است. خود هندی‌ها (شمالی‌ها)، کشورشان را بهارته به معنای چرخ درخشان می‌نامند.
البته این واژه هم از دو بخش ایرانیِ به/وه به معنای خوبی و روشنایی و تابندگی و نیز رته/رثه به معنای چرخ ساخته شده است.
بها-رته شکل دیگر خوَن-ای‌رثه/خونیرث به معنای چرخ خورشید است.
#بهارته #خونیرث #هند #دراویدی
@oldhistor
🍃
دکتر عبدالمجید ارفعی
دربارۀ نگارش صحیح واژۀ ایلام:
ایلام را نباید با «ع» نوشت (عیلام)، بلکه باید با «الف» نوشت. زیرا در زبان ایلامی «ع» نداریم. در میانرودان، تلفظ حرف «ع» که از گلو خارج می‌شود، از حدود ۲۲۰۰ پ.م از بین می‌رود و تبدیل به یکی از الف‌ها می‌شود.
وقتی یهودی‌ها از سرزمین خودشان به میانرودان کوچ داده می‌شوند، این‌ها با فرهنگ بابل و میانرودان و ایلام آشنا شده و می‌آیند ایلام را با حرف «ع» می‌نویسند. این ایلام که با «ع» نوشتند، باعث برداشت‌های نادرستی در تاریخ زبان‌شناسی شده است.
ایلام ✅ عیلام ❌
آموری ✅ عموری ❌
ایشتار ✅ عشتر ❌
◾️شکاریم یکسر همه پیش مرگ
▪️حادثهٔ تلخ بندرعباس و درگذشت تنی‌چند از هم‌میهنان ارجمندمان سبب اندوه فراوان گردید. شادی روان درگذشتگان و صبر و آرامش بازماندگان را از درگاه یزدان خواستاریم.
💠به فرهنگ باشد روان تندرست💠
💠ایران سرزمینی کهن با فرهنگ باستانی است. سرزمین نیکی‌ها و مردمان نجیبی که ستایشگر داد و راستی و دوستی و نکوهشگر ظلم و دروغ و دشمنی‌اند. باید تا می توان از ایران گفت و نوشت. چرا که ظرف و محتوای توسعه کشور است. باید زبان فارسی را دوست داشت و در جهت ترویج آن از هیچ اقدامی دریغ نکرد. باید تا حد ممکن فرزندان کشور را با حافظ و سعدی، با فردوسی و مولوی و نظامی آشنا کرد. اگر ایده ایران از جمع معدودی نخبگان خارج شود و در میان مردم و سیاستگذاران شکل خودآگاهانه بگیرد معنای امنیت، مصلحت و منافع ملی شکل خواهد گرفت. حقیقت این است که امروزه ایران مورد غفلت قرار گرفته است و بدون وطن، کشور و ایراندوستی هیچ تحول مهمی رقم نمی‌خورد.
💠فهرست زیر از کوشاترین و معتبرترین رسانه ها و نهادهای فرهنگیِ مستقل تشکیل شده است که جملگی در گستره‌یِ گسترده‌یِ تاریخ و ادبیات و فرهنگِ زرینِ ایران زمین می‌کوشند.
با پیوستن به این رسانه ها و نهادها به توسعه فرهنگی در جامعه یاری رسانیم.
💠پـــــــایــنده ایــــــــــران💠
🦋کتاب گویا (لذت مطالعه با چشمان بسته).
🦋زین قند پارسی
(درست بنویسیم، درست بگوییم).
🦋دکتر محمّد‌علی اسلامی‌نُدوشن
🦋مولانا و عاشقانه شمس(زهرا غریبیان لواسانی)
🦋رسانه رسمی استاد فریدون فرح اندوز
(گوینده و مجری رادیو و تلویزیون ملی ایران).
🦋رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه
🦋بهترین داستان‌های کوتاه جهان
🦋انجمن شاهنامه‌خوانی هما
(خوانش و شرح بیتهای شاهنامه).
🦋رمانهای صوتی بهار
🦋کتابخانهٔ ادب و فرهنگ
🦋حافظ // خیام ( صوتی )
🦋خردسرای فردوسی
(آینه‌ای برای پژواک جلوه‌های دانش و فرهنگ ایران زمین).
🦋بنیاد فردوسی خراسان
(كانون شاهنامه فردوسی توس).
🦋سرو سایـه‌فکن
(رسانه ای برای پاسداشت زبان و ادبیات فارسی).
🦋شرح غزلیات سعدی با امیر اثنی عشری
🦋چراغداران (دایرةالمعارف بزرگ صوتی ایران، صداهای نایاب فرهنگ و ادب و هنر)
🦋حافظ‌خوانی با محمدرضاکاکائی
🦋کتابخانه بزرگ ادیان و فرهنگ باستان
🦋شرح بوستان سعدی با امیر اثنی عشری
🦋شاهنامه کودک هما
🦋مأدبه‌ی ادبی، شرح کلیله و دمنه و آثار ادبی فارسی (رسانه دکتر محمّدامین احمدپور).
🦋ستیغ، خوانش اشعار حافظ و سعدی و...(رسانه سهیل قاسمی)
🦋تاریخ، فرهنگ، هنر و ادبیات ایران زمین
🦋شاهنامه برای کودکان
(قصه های شاهنامه و خواندن اشعار برای کودکان و نوجوانان).
🦋گاهگفـت
(دُرُست‌خوانیِ شعرِ کُهَن).
🦋کتاب گویای ژیگ
🦋سفر به ادبیات
(مرزبان‌نامه و گلستان، تک‌بیت‌های کاربردی )
🦋ملی‌گرایی ایرانی/شاهنامه پژوهی
🦋تاریخ نگار (روایتی متفاوت از تاریخ ایران)
🦋کانون پژوهش‌های شاهنامه
(معرفی کتاب‌ها و مقالات و یادداشت‌ها پیرامون شاهنامه).
🦋انجمن دوستداران شاهنامه البرز (اشا)
🦋فرهنگ یاریگری، توسعه پایدار و زیست بوم‌داری
🦋رهسپر کوچه رندان
(بررسی اندیشه حافظ).
🦋آرخش، کلبه پژوهش حماسه‌های ایرانی
(رسانه دکتر آرش اکبری مفاخر).
🦋کتابخانهٔ نسخ خطی سپهسالار
🦋تاریخ روایی ایران
🦋سخن و سخنوران
(سخنرانی و گفتگوهای نایاب نام آوران وطن فارسی).
🦋کتاب و حکمت
🦋تاریخ میانه
🦋زبان شناسی و فراتر از آن (درگاهی برای آموختن درباره زبان‌ها و فرهنگ‌ها).
🦋خواندن و شرح تاریخ عالم‌آرای عبّاسی (میلاد نورمحمدزاده).
🦋شرح کلیات سعدی
(تصحیح و طبع شادروان محمدعلی فروغی).
💠کانال میهمان:
🦋بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار
💠فـــرِّ ایــــران را می سـتایـیـم.💠
💠هماهنگی جهت شرکت در تبادل
💠@Arash_Kamangiiir
🍃
جوانان فریب خورده
مهرداد ایران‌مهر
بومیان پیشاآریایی. مثل تمدن های جیرفت و شهر سوخته در شرق و تپه سیلک در مرکز و سایر تمدن های پراکنده در ایران پیشاآریایی. اصلاتو سیلک گورهای بومیان و مهاجران آریایی تفاوت هاشون مشخصه.
آریایی ها، یک تمدن گسترده در کل ایران برپا کردن، ولی بومیان صرفا در شهرهای کوچیک اون هم پراکنده تمدن هایی ساخته بودن.
