2514
فرهنگستان زبان و ادب فارسی The Academy of Persian Language and Literature @theapll https://telegram.me/theapll www.apll.ir مدیر وبگاه/ کانال @The_apll روابط عمومی Public Relations @PR_APLL
نوروز ۱۴۰۴ فرخنده باد.
#نوروز
@theapll
بیست و هفتم اسفند، زادروز مهدی آذریزدی (۱۳۰۰-۱۳۸۸)
@theapll
بیست و چهارم اسفند، زادروز غلامحسین صدری‌افشار (۱۳۱۳-۱۳۹۷)
@theapll
بیست و یکم اسفند، روز بزرگداشت نظامی گنجوی
@theapll
فارسی را پاس بداریم (۲۴)
خودپرداز یا اِی‌تی‌اِم؟
بگوییم ✅ خودپرداز
نگوییم ❌ اِی‌تی‌اِم
@theapll
پانزدهم اسفندماه، روز درختکاری گرامی باد.
#سیاوش_کسرایی
@theapll
دهم اسفندماه، زادروز مهدی اخوان ثالث (۱۳۰۶-۱۳۶۹)
@theapll
نخستین شواهد تاریخی رواج شعر سعدی در تصوف هند
یادداشتی از دکتر مسعود فریامنش
پژوهشگر فرهنگستان زبان و ادب فارسی
🔸در تاریخ سوم شعبان ۷۰۷ قمری، یک تن از شاعران مشهور هند، امیر حسن سجزی دهلوی (زنده در ۷۲۷ق)، ملقب به «سعدی هند»، بر آن شد تا تقریرات و گفت‌وگوهای شیخ خویش نظام‌الدین اولیا بدائونی (درگذشت: ۷۲۵ ق) را در کتابی زیر عنوان فواید الفؤاد جمع و تحریر کند و بدین‌گونه با نگارش این کتاب هم تعالیم نظام‌الدین را به صوفیان بعدی چشتی منتقل ساخت و سبب مزید شهرت این شیخ صوفی در ادب عرفانی هند گشت و هم گونهٔ نوینی زیر عنوان ملفوظات برای ثبت و ضبط تعالیم مشایخ صوفی هند در وجود آورد که سخت مقبول خانقاهیان هند واقع شد و زان پس آثار متعددی به تقلید از آن به رشته تحریر درآمد و حتی به برخی از صوفیان سلف هم منسوب گشت…
🔴 متن کامل یادداشت را در وبگاه فرهنگستان به نشانی زیر بخوانید:
🌐 https://apll.ir/?p=17865
«سروستان» بیست و چهارم منتشر شد
فصل سوم پادپخش «سروستان؛ دریچه‌ای به باغ فرهنگ و ادب ایرانی» در ده برنامه و با نگاهی به شعر و زندگی شاعران معاصر ایران منتشر می‌شود.
سروستان بیست و چهارم، با یادی از مهدی اخوان ثالث، شاعر معاصر منتشر شد. در این قسمت، در بخش سرو سایه‌فکن سهیلا عابدینی یادی می‌کند از مهدی اخوان ثالث و سپس در گنج‌آوا سخنان دکتر مسعود جعفری جزی را دربارۀ ویژگی‌های سروده‌های اخوان ثالث خواهیم شنید. در «از زندگی من»، بخش‌هایی از گفت‌وگوی مهدی اخوان ثالث با ناصر حریری را با صدای معصومه حسینی مورودی می‌شنویم. دکتر محمدرضا رضوی در بخش «زبان‌کاوی» دربارۀ ویژگی جابه‌جایی در زبان می‌گوید و در بخش معاصر‌خوانی بخش‌های از داستان «ترس» امین فقیری را با صدای دکتر فتانه نادری می‌شنویم.
برنامۀ شنیداری «سروستان؛ دریچه‌ای به باغ فرهنگ و ادب ایرانی» هر دو هفته یک‌بار منتشر می‌شود.
«سروستان» بیست و چهارم را در شنوتو و کست‌باکس بشنوید.
@theapll
ششم اسفند، زادروز هوشنگ ابتهاج (۱۳۰۶-۱۴۰۱)
@theapll
فارسی را پاس بداریم (۲۳)
کاروَر یا اُپراتور؟
بگوییم ✅ کاروَر
نگوییم ❌ اُپراتور
@theapll
سخنرانی محمود فتوحی دربارۀ «طرح‌وارۀ ایران در شعر خاقانی و شاعران آذربایجان»
در نود و هشتمین برنامۀ سخنرانی ماهانۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی محمود فتوحی رودمعجنی با موضوع «طرح‌وارۀ ایران در شعر خاقانی و شاعران آذربایجان» سخنرانی می‌کند.
به گزارش روابط عمومی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در نود و هشتمین برنامۀ سخنرانی ماهانۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی که ساعت یازده روز دوشنبه، ششم اسفندماه ۱۴۰۳ برگزار خواهد شد، محمود فتوحی رودمعجنی، با موضوع «طرح‌وارۀ ایران در شعر خاقانی و شاعران آذربایجان» سخنرانی می‌کند.
محمود فتوحی رودمعجنی، استادتمام بازنشستۀ دانشگاه فردوسی، رئیس پیشین انجمن علمی نقد ادبی ایران و از پژوهشگران و صاحب‌نظران برجسته در زمینه‌های بلاغت، سبک‌شناسی و شعر سبک هندی است که افزون بر تدریس در دانشگاه‌های ایران، در دانشگاه‌های صربستان، استرالیا و کانادا نیز به تدریس زبان و ادبیات فارسی پرداخته است.
گفتنی است شرکت علاقه‌مندان در این نشست آزاد است.
@theapll
واژه‌سازی در گفتاری‌نویسی فارسی غیرمعیار در فضای مجازی
پوشهٔ شنیداری سخنرانی فاطمه محمدی و دکتر مسعود قیومی در همایش زبان و خط فارسی گفتاری
فرهنگستان زبان و ادب فارسی – سه‌شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳
@theapll
تمهیدی محدود بر ضرورت اجتناب‌ناپذیری گفتاری‌نویسی در موضع واقع‌گرایانه و پیشینۀ گفتاری‌نویسی در فارسی؛ مورد تاریخ بیهقی
پوشهٔ شنیداری سخنرانی علی سالمی در همایش زبان و خط فارسی گفتاری
فرهنگستان زبان و ادب فارسی – سه‌شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳
@theapll
گفتاری‌نویسی و سبک محاوره‌ای در زبان فارسی
پوشهٔ شنیداری سخنرانی دکتر آبتین گلکار در همایش زبان و خط فارسی گفتاری
فرهنگستان زبان و ادب فارسی – سه‌شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳
@theapll
روشنا (۱۱)
نخست چشمۀ زبان باید که بسته شود تا چشمۀ دل بگشاید.
تذکرة الا‌ولیاء، فریدالدین عطار نیشابوری، به سعی و اهتمام و تصحیح رینولد نیکلسون، دنیای کتاب، ۱۳۷۵، ص ۲۷۲.
@theapll
گفتاری از زنده‌یاد ابوالفضل خطیبی دربارۀ ۲۵ اسفند، سالروز پایان سرایش شاهنامه
نسخۀ کامل این گفتار را در وبگاه فرهنگستان زبان و ادب فارسی بشنوید.
@theapll
«سروستان» بیست و پنجم منتشر شد
فصل سوم پادپخش «سروستان؛ دریچه‌ای به باغ فرهنگ و ادب ایرانی» در ده برنامه و با نگاهی به شعر و زندگی شاعران معاصر ایران منتشر می‌شود.
سروستان بیست و پنجم، با یادی از احمد شاملو منتشر شد. در این قسمت، در بخش سرو سایه‌فکن سهیلا عابدینی یادی می‌کند از احمد شاملو و سپس در گنج‌آوا سخنان دکتر مسعود جعفری جزی را دربارۀ ویژگی‌های سروده‌های شاملو خواهیم شنید. در «از زندگی من»، با صدای معصومه حسینی مورودی، گزیده‌ای از سخنان احمد شاملو را دربارهٔ شعر و زندگی شخصی‌اش می‌شنویم. پس‌از آن، به گفتاری از دکتر علی شیوا دربارۀ چندوچون گزینش نوواژۀ «آزمونک» گوش می‌سپاریم و در بخش کهن‌خوانی پاره‌هایی از «سفرنامۀ ناصرخسرو» را با صدای عفت امانی می‌شنویم.
برنامۀ شنیداری «سروستان؛ دریچه‌ای به باغ فرهنگ و ادب ایرانی» هر دو هفته یک‌بار منتشر می‌شود.
«سروستان» بیست و پنجم را در شنوتو و کست‌باکس بشنوید.
@theapll
روشنا (۱۰)
آن خطّاط سه گون خط نبشتی: یکی او خواندی، لا غیر؛ یکی هم او خواندی، هم غیر؛ یکی نه او خواندی، نه غیر.
آن منم که سخن گویم؛ نه من دانم، نه غیر من!
مقالات شمس تبریزی، به تصحیح محمدعلی موحد، انتشارات دانشگاه صنعتی شریف، ۱۳۵۶، ص ۲۷۲.
@theapll
نکته‌هایی از دستور خطّ فارسی
ترکیب‌هایی که با نیم‌فاصله/ بی‌فاصله نوشته می‌شوند (۲)
ترکیبهای اِتباعی (دوگانی یا دارای شباهت آوایی) با نیم‌فاصله/ بی‌فاصله (بسته به نوع نویسه‌ها) نوشته می‌شوند:
پولمول، پولوپله، دمودستگاه، دنگوفنگ، شلوغپلوغ
@theapll
پرنیان پارسی (۳)
و بر پیران همیشه به رحمت باش، که پیر بیماری‌ست که کس به عیادت وی نرود؛ و پیری علّتی است که هیچ طبیب داروی آن نداند الّا مرگ.
قابوس‌نامه، عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر، به اهتمام و تصحیح غلامحسین یوسفی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۵، ص ۶۰.
@theapll
دهم اسفندماه، زادروز حسن انوری (۱۳۱۲)
عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی
@theapll
درخشش اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی در چهل و دومین دورۀ جایزۀ کتاب سال
🔸مراسم پایانی چهل و دومین جایزۀ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و سی و دومین دورۀ جایزۀ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، روز سه‌شنبه، هفتم اسفندماه با حضور مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، و سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در تالار وحدت برگزار شد.
🔸در این مراسم، علی رواقی، محمود عابدی و مسعود جعفری جزی، اعضای پیوسته، تهمینه عطائی و شهره معرفت، اعضای هیئت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی برندۀ جایزۀ کتاب سال و مریم حسینی، عضو وابسته و مریم دانشگر، عضو هیئت علمی فرهنگستان شایستۀ تقدیر شناخته شدند و جوایز خود را دریافت کردند.
🔴 متن کامل خبر را در وبگاه فرهنگستان به نشانی زیر بخوانید:
🌐 https://apll.ir/?p=17875
هفتم اسفند، سالگرد درگذشت علی‌اکبر دهخدا (۱۲۵۷-۱۳۳۴)
على‌اکبر دهخدا، ادیب، شاعر و منتقد اجتماعى معاصر در سال ۱۲۵۷ش، در محلّۀ سنگلج تهران زاده شد. پدرش، خان باباخان، که مَلّاکى متوسّط از مردم قزوین بود، هنگامى که فرزند ارشدش، على‌اکبر، نُه ساله بود، درگذشت، و مادرش، که «مَثَل اعلاى مادرى» بود، ناگزیر پنج فرزند خود را «در کنف تربیت خود گرفت». دهخدا مقدّمات فارسى، عربى و درس‌هاى دیگر را در مکتب‌خانه‌هاى قدیم فراگرفت و سپس، ده سال در نزد معلّمى به نام شیخ غلامحسین بروجردى، به یادگیرى صرف و نحو عربى، اصول فقه و کلام اسلامى مشغول شد. به علاوه، از محبّت‌ها و تشویق‌هاى روحانى تجدّدخواهِ سرشناس، شیخ هادى نجم‌آبادى، هم بهره گرفت. پس از آن، در آزمون نخستین دورۀ «مدرسۀ سیاسى» شرکت جُست و پذیرفته شد. معلّمان این مدرسه کسانى چون میرزا حسن‌خان پیرنیا (مشیرالدّوله)، میرزا حبیب‌الله، اردشیر جى، عبدالرّزاق بغایرى و دکتر مورِل فرانسوى بودند. دهخدا پس از...
🔴 برای خواندن مقالهٔ «علی‌اکبر دهخدا»، به قلم کامیار عابدی منتشرشده در جلد سوم دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی به نشانی زیر مراجعه شود:
🌐 https://apll.ir/?p=15300
به آگاهی علاقه‌مندان می‌رساند با توجه به اعلام استانداری تهران مبنی بر تعطیلی روز دوشنبه (ششم اسفندماه)، نود و هشتمین سخنرانی ماهانه در زمان دیگری برگزار خواهد شد.
معاونت علمی و پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی
@theapll
ایران‌بوم (۱۱)
شما
🔸 زبان‌ها و گویش‌های ایرانی در پهنۀ گسترده‌ای، از دامنه‌های کوه‌های قفقاز در شمال غربی فلات ایران تا بلوچستانِ پاکستان، در جنوب شرقی ایران؛ و از دره‌های رود زَرافشان در تاجیکستان، در شمال شرقی فلات ایران، تا کرانه‌های جنوبی تنگۀ هرمز و جنوب ایران، پراکنده‌اند. سخن‌گویانِ زبان‌ها و گویش‌های ایرانی نو در ایران، تاجیکستان، افغانستان، ازبکستان، شبه‌قارۀ هند، ترکمنستان، چین (در ایالت سین‌کیانگ)، قفقاز (گرجستان، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و داغستان)، ترکیه، عراق، عمان و... زندگی می‌کنند. این سرزمین‌ها در روزگاران گذشته بخشی از قلمرو سیاسی یا فرهنگی ایران‌زمین بوده‌اند.
پیوند زبان فارسی و دیگر زبان‌ها و گویش‌های ایرانی، بسیار پررنگ و چشمگیر است. در «ایران‌بوم» گوشه‌هایی از این پیوندها را نشان می‌دهیم.
🔸 از «/» برای نشان دادن تلفظ‌های گوناگون و از «،» برای نشان دادن معنای یکسان واژه‌ها بهره برده‌ایم.
#ايران_بوم
@theapll
تدوین دستور زبان شفاهی برای آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان: اقتضائات و راهکارها
پوشهٔ شنیداری سخنرانی دکتر زهرا ابوالحسنی چیمه در همایش زبان و خط فارسی گفتاری
فرهنگستان زبان و ادب فارسی – سه‌شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳
@theapll
چرایی و کارکرد زبان گفتاری در داستان‌های هوشنگ مرادی کرمانی
پوشهٔ شنیداری سخنرانی آزاده خلیفی و عادله خلیفی در همایش زبان و خط فارسی گفتاری
فرهنگستان زبان و ادب فارسی – سه‌شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳
@theapll
نگارش «صادقانۀ» فارسی گفتاری: مروری بر الگوهای صادق هدایت و صادق چوبک در نگارش گفت‌وگوهای علویه خانم و سنگ صبور
پوشهٔ شنیداری سخنرانی دکتر بهروز محمودی بختیاری در همایش زبان و خط فارسی گفتاری
فرهنگستان زبان و ادب فارسی –سه‌شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳
@theapll
گفتاری‌نویسی در فرهنگ‌های فارسی
پوشهٔ شنیداری سخنرانی دکتر ساغر شریفی و دکتر مرضیه صناعتی در همایش زبان و خط فارسی گفتاری
فرهنگستان زبان و ادب فارسی – سه‌شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳
@theapll