1048
معرفی جدیدترین و برترین پژوهش‌ها و ارائه نقدها و یادداشت‌ها پیرامون شاهنامه گرداننده: سمیه ارشادی، دکترای زبان و ادبیات فارسی @ShahnamehFerdowsii
مقاله بیدخش‌های ساسانی در شاهنامه و منابع تاریخی؛ فرزین غفوری؛ نامه فرهنگستان؛ دوره ۱۴؛ تابستان ۱۳۹۴.
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
#معرفی_مقاله
🔹🔸🔹🔸
گزارش جنگ ۵۷۲ در شاهنامه و ویژگی‌های منبع فردوسی
فرزین غفوری
جستارهای نوین ادبی؛ شماره ۲۰۰؛ بهار ۱۳۹۷
چکیده
جنگ 572م. یکی از مهم‌ترین درگیری‌های ایران و روم در عصر ساسانی به شمار می‌رود. تنها گزارش موجود از این جنگ در منابع اوایل دورۀ اسلامی در شاهنامه فردوسی دیده می‌شود و در آثار مورّخان برجسته‌ای همچون طبری، بلعمی، یعقوبی و... هیچ گزارشی از این جنگ وجود ندارد.
همین نکته به‌خودی‌خود اهمیت گزارش شاهنامه را آشکار می‌سازد، اما مسائل دیگری نیز در این گزارش نهفته است؛ ازجمله اینکه با وجود درست بودن چارچوب کلی گزارش شاهنامه، ابهام‌های عجیبی در آن به چشم می‌خورد؛ به‌ویژه در زمینه جغرافیای این جنگ. حکیم توس در اوج امانتداری از پیرایش و زدودن ابهام‌ها با توسل به شیوة داستان‌سرایی خودداری کرده و به‌این‌ترتیب شواهد ارزشمندی از کمّ‌وکیف منبع خود به دست داده است که برای پیشرفت مبحث منابع شاهنامه از اهمیت فراوانی برخوردار است.
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
#معرفی_مقاله
🔹🔸🔹🔸
یمن در گزارش شاهنامه از عملیات انتقامی شاپور دوم
فرزین غفوری
پژوهشنامه ادب حماسی؛ سال هجدهم؛ شماره دوم؛ پاییز و زمستان ۱۴۰۱
چکیده
شکست نرسی از روم و مرگ زودهنگام جانشینش، هرمز دوم، باعث شد تا اعراب در زمان خردسالی شاپور دوم حمله های غارتگرانه ای به غرب و جنوب ایران داشته باشند و حتی مهاجمان از قصری در حومه تیسفون یکی از شاهدخت های بلندپایه ساسانی را ربودند.
از سوی دیگر یمن که به موازات هاماوران در شاهنامه به کار رفته است در بخش ساسانی شاهنامه به وضوح به حیره اطلاق شده است و این مطلب در پادشاهی یزدگرد یکم در شاهنامه کاملاً مشهود است. در پادشاهی شاپور دوم در شاهنامه نیز یمن به حیره اشاره دارد. در حالی که مورّخان اوایل دوره اسلامی مانند طبری و بلعمی از وضع حیره پیش از عملیات انتقامی شاپور و درگیرودار آن غفلت کرده اند، در واقع گزارش شاهنامه حاوی این اطلاع مهم است که این عملیات ابتدا متوجه حیره بود و سپس برضد قبایل عربی که در حمله به ایران دست داشتند. بررسی گورنبشته نماره و رویدادهای سیاسی روم مقارن با حمله انتقامی شاپور، درستی گزارش شاهنامه را تأیید می کند.
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
#معرفی_مقاله
🔹🔸🔹🔸
معمای یمن در بخش ساسانی شاهنامه
فرزین غفوری
کهن‌نامه ادب پارسی؛ دوره ۱۱، شماره ۲ - شماره پیاپی ۳۱؛ پاییز و زمستان ۱۳۹۹.
چکیده
یمن امروز در روزگار باستان چنین نامی نداشت و اگر دولت «حِمیَر» از حبشه شکست نمی‌خورد چه بسا این کشور را با نامی می‌شناختیم که از نام این دولت سرچشمه گرفته بود، همچنان‌که هاماوران در شاهنامه برگرفته از حمیر است.
از سوی دیگر در شاهنامه یمن بارها به جایی اطلاق شده که ربطی به یمن امروزی ندارد؛ بررسی پادشاهی یزدگرد یکم در شاهنامۀ فردوسی نشان می‌دهد که دست‌کم در مقطعی از دورة ساسانی قلمروی حیره را یمن می‌نامیدند. برای توضیح این تناقض باید گفت که برخلاف انتظار واژۀ یمن در اصل یک واژۀ عربی نیست بلکه ریشۀ عبری دارد و در کاربردش به عنوان جاینام به معنی جنوب است.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که منشأ اطلاق این جاینام به حیره و یمن امروزی وجود جامعة پرشمار و بانفوذ یهودیان در دو منطقۀ میانرودان و شبه‌جزیرۀ عربستان بوده است. ضمن اینکه در هر دو منطقه یهودیان موفق به کسب نفوذ سیاسی شده بودند و در ایران یزدگرد یکم دختر پیشوای یهودیان ایران را به همسری برگزید. در این دوره نفوذ یهودیان در دربار ایران به حداکثر خود رسید که یکی از پیامدهای آن اقتباس اطلاق یمن به حیره در دیوان ساسانی و ورود آن به خداینامه بود.
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
یادداشت دکتر خالقی مطلق بر کتاب "سنجش منابع تاریخی شاهنامه در پادشاهی خسروانوشیروان"
#ص‌اول
@Shahnamehpajohan
اگر مرگ داد است، بیداد چیست
ز داد این همه بانگ و فریاد چیست
فرزین غفوری متولد سال ۱۳۵۳ در تهران بود. او کارشناسی علوم سیاسی و روابط بین‌الملل را با طرح تحقیقی «تاریخ اسماعیلیه و جامعه‌شناسی سیاسی دوره سلجوقی» دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران دریافت کرد. کارشناسی ارشد خود را نیز در رشته تاریخ ایران باستان در دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران با پایان‌نامه «بررسی تطبیقی شاهنامۀ فردوسی(دورۀ خسروانوشیروان) و منابع تاریخی» گذراند و در سال۱۳۹۴ دکتری تاریخ باستان خود را از دانشگاه تهران دریافت کرد. «سنجش منابع تاریخی شاهنامۀ فردوسی دربارۀ پادشاهی خسروانوشیروان» عنوان رساله دکتری او بود.
فرزین غفوری برای کتاب «سنجش منابع تاریخی شاهنامه در پادشاهی خسروانوشیروان» برگزیده هفدهمین دورۀ جایزۀ قلم زرّین (پژوهش برگزیده در حوزۀ نقد و پژوهش ادبی)، برندۀ پانزدهمین دورۀ جایزۀ پژوهش فرهنگی سال (پژوهش برگزیده در حوزۀ مطالعات ادبی و زبان فارسی) و برندۀ ششمین دورۀ جایزۀ استاد دکتر فتح‌الله مجتبایی (یکی از دو رسالۀ دکتری برگزیدۀ سال ۱۳۹۴ در حوزۀ ادبیات، عرفان و فلسفه) شده بود.
روانش به مینو آرام باد. 🙏
#معرفی_مقاله
🔹🔸🔹🔸
بررسی شورش بهرام چوبینه و فرار خسروپرویز به روم در شاهنامه و دیگر منابع تاریخی
حمیده پروان
پژوهشنامه ادب حماسی، شماره دوم، دوره ۱۹، پاییز ۱۴۰۲
چکیده
داستان شورش بهرام چوبينه و فرار خسروپرویز به روم، در شاهنامه و ديگر منابع تاريخي به تفصيل بيان شده‌است. در منابع فارسي و عربی مسير فرار خسرو به روم و حوادثی كه او در آن‌جا از سر مي‌گذراند، به اجمال بيان شده‌است و مورخان درباره این بخش از پادشاهی او اتفاق نظر ندارد؛ علاوه بر منابع فارسي و عربي، به اين داستان در منابع بيزانسي، ارمنی و سريانی نيز اشاره شده است.
در اين پژوهش كه به روش توصيفی تحليلی و با استفاده از ابزار كتابخانه‌ای انجام شده، به بررسي این داستان، در شاهنامه و دیگر منابع تاریخی و مقایسه آنها با یکدیگر، پرداخته شده‌است. با بررسي منابع مختلف روشن شد، منبع فردوسی كه به واسطه شاهنامه ابومنصوری به خداینامه می‌رسد، مفصل‌ترين تحرير خداینامه بوده‌است؛ چرا‌كه فردوسی و پس از او مؤلف نهایه‌الارب، کامل‌ترین و دقیق‌ترین روايت را از اين داستان بيان می‌كنند. روايت فردوسی در بيان اين داستان، آن‌چنان دقيق است كه می‌توان از شاهنامه به عنوان يك مأخذ تاريخي در تحقيقات مربوط به ساسانيان بهره برد. در منابع بيزانسی و ارمنی، تاریخ تئوفیلاکت و اخبار سعرت، نزديك‌ترين روايت را به شاهنامه دارند؛ با توجه به مشابهت بسيار اين منابع با يك‌ديگر و از آن‌جا كه برخي از مؤلفان مأخذ خود را بيان می‌كنند، با كنار هم قرار‌دادن اين داستان‌ها و روایات دیگری نظیر آن، ممکن است بتوان از آنها در رسیدن به شناخت تازه‌ای از خداینامه بهره برد.
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
مقاله زیبایی‌شناسی شهرهای اسطوره‌ای شاهنامه؛ علی‌رضا شعبانلو؛ پژوهشنامه ایران باستان؛ ۱۴۰۳؛ سال سوم؛ شماره دهم؛ صص ۳۵_۶۵.
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdow
#منتشر_شد
🔹🔸🔹🔸
حماسهٔ ملی در شاهنامهٔ فردوسی و ثعالبی
تألیف: دکتر مظفر احمدی دستگردی
نشر اساطیر؛ چاپ دوم: ۱۴۰۳
بررسی مقایسه‌ای شاهنامهٔ فردوسی و ثعالبی از آن رو که ثعالبی و حکیم فردوسی با اندک اختلافی در یک دوران می‌زیسته‌اند و به قول محمود هدایت: «وی در همان عصر و همان محیط و از روی همان مآخذیکه شاهنامهٔ فردوسی تنظیم شده آن قسمت را به رشتهٔ تحریر درآورده...» و اینکه این دو ادیبی که در یک عصر و از یک خاک برخاسته‌اند، چگونه با این مدارک و مستندات برخورد نموده‌اند و آنها را یکی به نثر و دیگری به نظم درآورده است، می‌تواند در خور توجه و از زوایای گوناگون در نوع خود خواندنی و تأمل برانگیز باشد. شاید مستندات و منابع مشترک دوران زندگی فردوسی و ثعالبی، می‌توانست به خلق دو اثر بسیار نزدیک منجر شود، که البته در نگاه اول نیز چنین می‌نماید، اما نگاهی ژرف‌تر به این دو اثر نشان می‌دهد که تفاوت‌های عمیقی در این دو اثر که ریشهٔ مشترک دارند، دیده می‌شود و این مسائل، مورد توجه مؤلف در نوشتار حاضر بوده.
@AsatirPub
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
مقاله پیمان و پیمان‌داری در شاهنامه فردوسی
سیدمهدی رحیمی
نعمت‌الله پناهی
نامه پارسی، سال دوازدهم، شماره اول و دوم، بهار و تابستان ۱۳۸۶
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
#منتشر_شد
🔹🔸🔹🔸
از شفاهی تا کتبی/ زمینه شفاهی حماسه‌های ایرانی: داستان‌گویی و شاعری
دکتر کومیکو یاماموتو
ترجمه دکتر محمود حسن‌آبادی
چاپ اول ۱۴۰۳، انتشارات سخن
قطع وزیری، ۳۰۶صفحه، جلد سخت
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
دفتر باشگاه رشد استعدادهای هنری ادبی جوان واحد علوم و تحقیقات برگزار می‌کند:
سومین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی «قاب کلمات»
با محوریت کتاب «جستاری در مذهب اسماعیلی فردوسی» به قلم دکتر حمیدرضا اردستانی رستمی
منتقدان: دکتر عبدالحمید ضیایی و دکتر بهرام پروین گنابادی
🗓️: چهارشنبه 25 مهر ماه 1403 - ساعت 10 تا 12
📍: دانشکده علوم انسانی واحد علوم و تحقیقات
ورود برای علاقمندان آزاد است.
⏭️⏭️
پیام‌رسان بله:
https://ble.ir/bashgahe_roshd
پیام‌رسان تلگرام:
/channel/Bashgahe_Roshd
اینستاگرام:
@bashgahe.roshd.iau
برای کسب اطلاعات بیشتر تماس بگیرید:
۰۲۱ - ۷۳۶۸۱۶۸۵
🖌️🖌️🖌️
باشگاه رشد استعدادهای هنری ادبی جوان
معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی
#معرفی_مقاله
🔹🔸🔹🔸
جرائم نظامی و مجازات‌های آن در شاهنامۀ فردوسی
سمیه ارشادی
پژوهشنامه ادب حماسی، شماره دوم، دوره ۱۹، پاییز ۱۴۰۲
چکیده
جرائم نظامی در شاهنامه به‌جهت ارتباط تنگاتنگی که با مقوله امنیت اجتماعی و ملی، برقراری نظم و حفظ اقتدار سیاسی کشور دارند با سخت‌ترین و سنگین‌ترین برخوردها و مجازات‌ها همراه‌اند و در نوع خود، نشان‌دهنده وجود قواعدی کلی، میان دولت‌های پیشین در برخورد با چنین جرائمی نیز هستند. بر این اساس، یکی از مهم‌ترین موضوعات در ساختار قوانین و روی‌کردهای شاهان شاهنامه در حوزه جرائم نظامی تعریف می‌شود که بر مسئولیت ایشان در قبال حفظ نظم سیاسی، توان امنیتی کشور و تضمین حقوق مردم تأکید دارد.
پژوهش پیش‌رو با بررسی انواع جرائم نظامی در شاهنامه و مجازات‌های صادره برای این نوع جرائم، نشان خواهد داد که جدای از سرپیچی‌ها و خودسری‌های نظامیان در جنگ‌ها یا در برابر فرمان‌های نظامی، بخش مهمی از جرائمی که سرداران و سپاهیان درجات پایین‌تر مرتکب می‌شدند، در برابر مردم عادی و در قالب جرائم مالی (مصادره، غارت یا تخریب اموال) صورت می‌گرفت؛ از این‌روی، تلاش درجهت کاهش بسترهای اجتماعی- اقتصادیِ ارتکاب این نوع جرائم از طریق توجه به حقوق، مزایا و نیازهای سپاهیان، و نیز بهره‌گیری از انواع رویکردها و سیاست‌های بازدارنده (هشدارها، نظارت‌های پنهانی، مجازات‌های شدید و آنی و صدور انواع جریمه‌های مالی و غیرمالی و تأدیبی) یکی از پرتکرارترین مضامین را در اندرزها و فرمان‌های شاهان شاهنامه به خود اختصاص داده که بیشترین آنها نیز از سوی انوشیروان دیده می‌شوند.
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
#منتشر_شد
🔹🔸🔹🔸
بازتاب‌های ادبی، آیینی و فرهنگی مزدیسنایی بر شاهنامه فردوسی
دکتر کوروش زرفتن
نشر هیرُمبا؛ چاپ اول ۱۴۰۳
قطع رقعی، ۴۶۲صفحه، جلد شومیز
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
مقاله جای گُل در فرهنگ ایران کهن؛ جلال خالقی مطلق؛ درج در کتاب: جشن‌نامه استاد اسماعيل سعادت؛ تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ ۱۳۸۷
🔸 فایل این مقاله برای نخستین‌بار است که منتشر می‌شود.
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
مقاله گزارش جنگ ۵۷۲ در شاهنامه و ویژگی‌های منبع فردوسی؛ فرزین غفوری؛ جستارهای نوین ادبی؛ شماره ۲۰۰؛ بهار ۱۳۹۷
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
مقاله یمن در گزارش شاهنامه از عملیات انتقامی شاپور دوم؛ فرزین غفوری؛ پژوهشنامه ادب حماسی؛ سال هجدهم؛ شماره دوم؛ پاییز و زمستان ۱۴۰۱
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
مقاله "معمای یمن در بخش ساسانی شاهنامه"؛ فرزین غفوری؛ کهن‌نامه ادب پارسی؛ دوره ۱۱، شماره ۲ - شماره پیاپی ۳۱؛ پاییز و زمستان ۱۳۹۹.
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
یادداشت دکتر خالقی مطلق بر کتاب "سنجش منابع تاریخی شاهنامه در پادشاهی خسروانوشیروان"
#ص‌دوم
@Shahnamehpajohan
🔶 🔶🔶
سنجش منابع تاریخی شاهنامه سومین جایزه خود را دریافت کرد.
@shahnamehpajohan
🔸 کتاب "سنجش منابع تاريخي شاهنامه در پادشاهي خسرو انوشيروان" نوشته فرزین غفوری، چاپ ۱۳۹۷ از انتشارات میراث مکتوب، در بخش پژوهش و نقد جایزه ادبی قلم زرین برگزیده شد.
🔸 «سنجش منابع تاریخی شاهنامه» در بخش نقد و پژوهش به همراه کتاب «بومی‌سازی رئالیسم جادویی در ایران» به‌عنوان اثر برگزیده معرفی شدند.
🔸 در دو سال گذشته علاوه بر جایزه استاد مجتبایی، این سومین جایزه‌ای است که این اثر تحقیقی احراز می‌کند و برگ زرین دیگری است بر افتخارات میراث مکتوب.
🔸 سنجش منابع تاریخی پژوهشی ارزشمند پیرامون ارزش تاریخی شاهنامه به‌عنوان یک منبع تمام‌عیار از دوره ساسانی است.
🔸 این اثر برتری و ارزشمندی گزارش‌های شاهنامه را در بسیاری موارد به‌ویژه در گزارش جنگ‌های خسروانوشیروان به خوبی مشخص می‌کند.
🔸 این اثر همچنین مشحون از تحلیل‌های ضروری برای روشن‌سازی نقاط ابهام‌آلود در منابع تاریخی و شاهنامه است.
🔸 فرزین غفوری درباره نحوه پژوهش خود می‌گوید: من این کار را در دورۀ فوق لیسانس و به‌عنوان رسالۀ کارشناسی ارشد شروع کردم. اما آشنایی و مطالعه آن برای من به قبل از دورۀ کارشناسی ارشد، هنگامی‌که برای کنکور مطالعه می‌کردم، بر می گردد. وقتی وارد دورۀ فوق لیسانس شدم، با دیدن برخی مطالب تاریخی مربوط به دورۀ خسرو انوشیروان توجهم بیشتر جلب شد و تقریباً از همان نیمسال اول مشغول مطالعه در این زمینه شدم، به طوری که دو مقاله‌ام قبل از دفاع از رسالۀ کارشناسی ارشد در فصل‌نامه انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در سال‌های ۸۶ و ۸۷ منتشر شد. چون این کار موفقیت‌آمیز بود در دورۀ دکتری هم ادامۀ آن را پی گرفتم و به تکمیل و تعمیق آن پرداختم.
🔸 غفوری با اشاره به اینکه حدود ۱۰ سال برای این کتاب تحقیقی وقت صرف کرده است، افزود: کتاب «سنجش منابع تاریخی شاهنامه در پادشاهی خسرو انوشیروان» دو بخش دارد:
بخش اول مربوط به بررسی تطبیقی است؛ یک مطالعۀ تطبیقی بین مطالب منابع تاریخی و اطلاعات شاهنامه درباره دوره خسروانوشیروان که نشان می‌دهد فردوسی دربارۀ جنگ‌های خسرو انوشیروان اطلاعات دقیق‌تر، درست‌تر و بیشتری را نسبت به تاریخ‌نگاران حرفه‌ای همانند طبری، بلعمی، یعقوبی و دیگران ارائه می‌کند و همین‌طور شاهنامه گزارش‌های دیگری دارد که ارزش تاریخی زیادی دارند.
در بخش دوم کتاب که مطالعۀ انتقادی منابع است به این پرداخته‌ام که فردوسی این اطلاعات درست را از کجا به دست آورده است و چون این اطلاعات در کتاب‌های دیگر مورخان نیست پس فردوسی باید از منبع منحصر به فردی استفاده کرده باشد که فقط به دست او رسیده بود.
🔸غفوری همچنین افزود: در بیش از ۱۰۰ سال گذاشته، اجماعی بین ایران‌شناسان به‌وجود آمده است که منبع اساس فردوسی در کار سرایش «شاهنامه» و همچنین منبع اساس ثعالبی در تألیف قسمت تاریخ ایران باستان در کتاب «غرر السیر»، شاهنامۀ منثور ابومنصوری بوده است. اما اطلاعات مهم تاریخی که فردوسی آورده و ثعالبی نیاورده، باید از منبع دیگری به جز شاهنامه منثور ابومنصوری اخذ شده باشد. در هنگام پژوهش، دیدم ابن‌‌ندیم در کتاب ارزشمند «الفهرست» به وجود چند کتاب خاص دربارۀ تاریخ پادشاهی خسرو انوشیروان اشاره کرده است که یکی از آنها «الکارنامج فی سیرۀ انوشیروان» است و بعد توانستم رد محتوای این کتاب را در قسمت ساسانی شاهنامه (در پادشاهی خسروانوشیروان) پیدا کنم. به این ترتیب به این نتیجه رسیدم که این کتاب خاص به دست فردوسی رسیده بود و حکیم توس در تکمیل پادشاهی خسرو انوشیروان، افزون‌تر از آن‌چه در شاهنامۀ منثور ابومنصوری آمده بود، از این منبع خاص هم استفاده کرده است.
♦️ جوایز این اثر:
🔸 ششمین جایزه دکتر فتح‌الله مجتبایی
🔸 پانزدهمین جشنواره پژوهش فرهنگی سال
🔸 جایزه ادبی قلم زرین
@shahnamehpajohan
مقاله بررسی شورش بهرام چوبینه و فرار خسروپرویز به روم در شاهنامه و دیگر منابع تاریخی؛ حمیده پروان؛ پژوهشنامه ادب حماسی، شماره دوم، دوره ۱۹، پاییز ۱۴۰۲
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
#منتشر_شد
🔹🔸🔹🔸
سه جستار در شاهنامهٔ فردوسی
تألیف: دکترمظفر احمدی دستگردی
چاپ دوم: ۱۴۰۳
کتاب حاضر سه جستار است در روایت شاهنامه فردوسی. "داد و خرد"، "داستان فرود سیاوش" و "میانهٔ سالاری و بندگی"
در بررسی اندیشه ایرانیان و نگاهی به متون آنان از روزگار کهن، یکی از مفاهیمی که بیشتر به چشم می‌آید، «داد» است. در این جستار: داد در ایران باستان، داد در شاهنامه، داد و پادشاهی و... بررسی شده‌اند.
داستان فرود، قصهٔ قدرت است و هزار توی پیچ‌در‌پیچ آن. بازیگران ماهری می‌طلبد تا در این دهلیز مردافکن بتوانند سر خویش به‌سلامت به‌در برند؛ این‌داستان، سیر دیرینگی‌اش قصهٔ انسان است در پهنهٔ این گیتی به عروس هزارداماد و قصهٔ «قدرت» و خواستن «آز» از پس خواستنی دیگر.
روایت فرود با تمام رویدادها و تلخی سرانجامش، با بازگشت سخن به نامی‌ترین پهلوان حماسه، یعنی رستم پایان می‌پذیرد و در جستار آخر منشور حماسهٔ ایرانیان از نگاه رستم بیان‌می‌شود: نگاه و جهان‌بینی ما، جنگ‌طلبی و مبارزه نیست و نیکی دهش، چنین‌راهی را توصیه نکرده و تکثرگرایی در قدرت و پذیرش دیگری توصیه شده.
@AsatirPub
✅ کانون‌پژوهش‌های‌شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdow
#معرفی_مقاله
🔹🔸🔹🔸
زیبایی‌شناسی شهرهای اسطوره‌ای شاهنامه
علی‌رضا شعبانلو
پژوهشنامه ایران باستان؛ ۱۴۰۳؛ سال سوم؛ شماره دهم؛ صص ۳۵_۶۵.
چکیده
شاهنامه فردوسی، گنجینۀ اندیشه‌های کهن ایرانی دربارۀ جهان و بنیادهای زندگی است. اندیشه‌هایی که در ساخت هویت ایرانیان، ایجاد نهادهای اجتماعی و ساختارهای مهم سیاسی، و ساخت شهرها و خانه‌ها مؤثر بوده‌اند. در گذشته همیشه جنبه‌های قدسی در ساختن شهرها و خانه‌ها اهمیت داشته است. شهر چونان نمونه زمینی بهشت باید زیبا و منظم و استوار ساخته می‌شد.
در این مقاله کوشیدیم نخست معیارهای کلی زیبایی‌شناسی ایرانیان کهن را بشناسیم سپس معیارهای زیبایی‌شناسی شهرهای اسطوره‌ای مانند «کنگ دژ» و «سیاوش‌گرد» و «ورجمکرد» را بشناسیم و در گام بعدی با ذکر نمونه‌هایی از ساختار شهرهای کهن، نقش زیبایی و اهمیت تناظر با بهشت آسمانی را در ساخت این شهرها نشان دهیم. خلاصۀ دست آوردهای پژوهش از این قرار است: دین مزدایی سرچشمۀ اصول زیبایی‌شناسی ایرانیان است که بر اساس آن، هرمزد مبدأ زیبایی است و زیبایی به معنی مانند شدن به هرمزد است و اصول زیبایی عبارت‌اند از: ۱. کروی بودن؛ ۲. روشن بودن؛ ۳. مرکزگرایی؛ ۴. و شباهت جزء به کل. ساختمان شهرها و خانه‌ها، دارای تقارن، تناسب و روشنی بود، و هدف غایی در ساخت شهر و خانه، فراهم کردن پناهگاهی استوار، خوش آب‌وهوا و بهشت گونه برای مردمان بود تا آفریدگان هرمزد ایمن و شاد زندگی کنند و با آبادانی جهان، اهریمن را شکست دهند.
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdow
پيمان‌شکنی در شاهنامه فردوسی
مرضيه حاجيوند؛ انتشارات نيوشه؛ ۱۳۹۷
در این کتاب، علاوه بر تبيين وفای به عهد و حفظ پيمان، به جايگاه اين ارزش اخلاقی در شاهنامه فردوسی پرداخته شده و به انواع پيمان‌ها و پيمان‌شکنی‌ها با تفکيک طرف‌های پيمان، تعداد پيمان‌های بسته شده و پيمان‌های شکسته شده و خصوصيات آنها و آئين‌های بستن پيمان اشاره شده است.
در مقدمه کتاب می‌خوانیم: عهد و پيمان در شاهنامه جايگاه مهم و بنيادين دارد و ريشه بسياری از حوادث را می‌توان در عهدشکنی و وفای به عهد، جست‌و‌جو کرد.
در بخش‌هایی ديگر از مقدمه کتاب، با تاکيد بر اينکه شاهنامه فردوسی اثری حماسی، اخلاقی و تعليمی است، آمده: " وفای عهد در جای‌جای شاهنامه فردوسی، تعيين‌کننده و چشمگير است به‌طوری‌که شخصيت‌های بی‌شماری در نقش پهلوانان، زنان، پادشاهان، سپاهيان، جنگاوران، موبدان و ... ظاهر می‌شوند که نسبت به اصل اخلاقی وفاداری به پيمان حساسيت فوق‌العاده‌ای نشان می‌دهند. از همين‌رو می‌توان گفت شاهنامه فردوسی تجلی‌گاه اصل پيمان‌داری است.
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
از شفاهی تا کتبی/ زمینه شفاهی حماسه‌های ایرانی: داستان‌گویی و شاعری
دکتر کومیکو یاماموتو"؛ ترجمه دکتر محمود حسن‌آبادی؛ انتشارات سخن؛ ۱۴۰۳
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
فردوسی و شاهنامه در قفقاز
ولی صمد؛ مترجم: رحیم مسلمانیان قبادیانی
تهران: کارنگ؛ سال ۱۳۷۸
در این کتاب درباره فردوسی و شاهنامه و تأثیرگذاری آن در منطقه و سرزمین قفقاز بحث و بررسی صورت گرفته است. در پیوست کتاب نیز ابتدا به تأثیرپذیری نیکولای گاوریلویچ چرنیشفسکی (۱۸۲۸_ ۱۸۸۹) نویسنده روسی از فردوسی پرداخته شده و پیوست دوم نوشتاری است درباره مثنوی یوسف و زلیخا که نویسنده معتقد است از آن فردوسی نیست.
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
مقاله جرائم نظامی و مجازات‌های آن در شاهنامۀ فردوسی؛ سمیه ارشادی؛ پژوهشنامه ادب حماسی، شماره دوم، دوره ۱۹، پاییز ۱۴۰۲
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
بازتاب‌های ادبی، آیینی و فرهنگی مزدیسنایی بر شاهنامه فردوسی
دکتر کوروش زرفتن
نشر هیرُمبا؛ چاپ اول ۱۴۰۳
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
#منتشر_شد
🔹🔸🔹🔸
پژوهشنامه ادب حماسی، شماره دوم، دوره ۱۹، پاییز ۱۴۰۲
🔸 مقالات این شماره:
۱. اسفندیار؛ مناقشه تحقق یا عدم تحقق فردیّت در شخصیت او: محمود اسکندری
۲. واکاوی سویه‌های "تعرض" و کارکردهای آن در شاهنامه فردوسی: سیدمحسن زکی نژادیان؛ محمدرضا صالحی مازندرانی و نصراله امامی
۳. مطالعه آئین ازدواج در دو حماسه جهانی شاهنامه و رامایانا: ندا رجبی‌منصور و حمیدرضا شایگان‌فر
۴. بررسی شورش بهرام چوبینه و فرار خسروپرویز به روم در شاهنامه و دیگر منابع تاریخی: حمیده پروان
۵. دیاسپورا و فلسفه تنهایی در شاهنامه فردوسی: حامد علائیان؛ علی عین علیلو و ماندانا هاشمی
۶. تحلیل افسانه "زروان‌خدای" روستای زروان در منطقه لارستان با تکیه بر بن‌مایه‌های اساطیری: عظیم جباره ناصرو و عارف فضلی
۷. بررسی تطبیقی الهه باروری در اساطیر ایران و میانرودان با عین‌الحیات و جهان‌افروز در داراب‌نامه بیغمی: فاطمه اکبری
۸. جرائم نظامی و مجازات‌های آن در شاهنامه فردوسی: سمیه ارشادی
🔹 مشاهده و دریافت مقالات:
https://sanad.iau.ir/Journal/jpnfa/Issue/53074
✅ کانون پژوهش‌های شاهنامه
🇯🇴🇮🇳 🔰
@shahnameh_ferdowsi
📚انتشار چاپ سوم کتاب "فرهنگ جغرافیای تاریخی شاهنامه"
✅سومین چاپ کتاب "فرهنگ جغرافیای تاریخی شاهنامه" استاد مهدی سیدی توسط نشرنی منتشر شد.
✅کتاب با همان مشخصات چاپ دوم(باجلد گالینگور، درحجم۶۳۸ صفحه، و بهای پشت جلد ۷۸۰هزارتومان) منتشر شده است.
📌لازم به ذکر است استاد سیدی به تعداد محدود این کتاب را برای تهیه دوستان با تخفیف ۳۰درصد در اختیار دارند.
@seyedibeyhaghi
@seyedimotun
ارتباط با استاد سیدی👇
@Mehdiseyediiii
با احترام ادمین