17325
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Упершыню апублікавалі ўнікальны сьпеў «Цьвярдыня» ў выкананьні Ўладзімера Караткевіча
Запіс сьпеву «Цьвярдыня» ў выкананьні Ўладзімера Караткевіча (аўтар словаў — імаверна Ўладзімер Караткевіч, аўтар музыкі — Алег Каравайчук) зроблены для мастацкага фільму «Жыцьцё і ўзьнясеньне Юрася Братчыка» паводле раману «Хрыстос прызямліўся ў Гародні» ў 1967 годзе. https://smarturl.click/qlpLv
Асноўнае за 12 чэрвеня
📌 Беларуса дэпартавалі з Польшчы ў Беларусь. Што пра яго вядома
📌 ЗША ўвялі санкцыі супраць некалькіх беларускіх і расейскіх прадпрыемстваў і фізычных асоб
📌 Новая Каардынацыйная рада правяла першае паседжаньне. Частка ўдзельнікаў заявіла пра працэдурныя парушэньні
📌 Ціханоўская сустрэлася з дарадцам прэзыдэнта ЗША ў нацыянальнай бяспецы Саліванам
📌 «Белыя халаты»: зь віцебскага шпіталя пасьля праверкі Абельскай звольнілі галоўнага доктара і яшчэ двух супрацоўнікаў
📌 Праваабаронцу Леаніда Судаленку завочна судзяць за «садзейнічаньне экстрэмісцкай дзейнасьці»
📌 «Патрэбныя матываваныя людзі». Жонка загінулага ва Ўкраіне беларуса-добраахвотніка пайшла на вайсковую службу
📌 Колькі каштуюць аўто з прабегам у Менску, Вільні і Варшаве
📌 У Польшчы разьвіталіся з жаўнерам, які загінуў ад нажа мігранта на мяжы зь Беларусьсю
📌 У Менску знайшлі надмагільлі ХІХ стагодзьдзя
Новая Каардынацыйная рада правяла першае паседжаньне, зь якога вялася відэатрансьляцыя
Частка новаабраных удзельнікаў Каардынацыйнай рады ня сталі ўдзельнічаць у поўным паседжаньні, заявіўшы пра працэдурныя парушэньні. Перад паседжаньнем у канале Каманды Латушкі і Руху «За Свабоду» зьявілася заява пра стварэньне аргкамітэту па арганізацыі першага працоўнага паседжання абранай Каардынацыйнай Рады. https://smarturl.click/8Ewe8
Як Лукашэнка дапамагае ФСБ. Чаму дэпартавалі беларуса
Прадстаўнік арганізацыі BelPol Уладзімер Жыгар у інтэрвію “ПіКу Свабоды” камэнтуе дэпартацыю з Польшчы грамадзяніна Беларусі, расказвае пра пастанову Савета міністраў, якая, на думку BelPol, сьведчыць пра падрыхтоўку да вайны, а таксама разважае як можна перашкодзіць рэжыму Лукашэнкі дамапагаць Расеі ў агрэсіі супраць Украіны.
https://youtu.be/oA5OzgWjwr4
Ад расейскага ракетнага абстрэлу Крывога Рогу загінулі як найменей 8 чалавек, сярод параненых ёсьць дзеці
Колькасьць загінулых ад расейскага ракетнага абстрэлу Крывога Рогу павялічылася да васьмі чалавек, больш за 20 параненыя, сярод іх ёсьць дзеці, паведаміў міністар унутраных спраў Украіны Ігар Кліменка.
Раней мясцовыя ўлады паведамлялі, што расейскія войскі абстралялі жылы сэктар у Крывым Рогу. Пашкоджаны адміністрацыйны будынак і жылы дом. https://smarturl.click/vw66Q
Нямецкая паліцыя пацьвердзіла сьмерць зьніклай 9-гадовай украінкі
Нямецкая паліцыя пацьвердзіла сьмерць дзевяцігадовай украінскай дзяўчынкі Валерыі, якая 3 чэрвеня зьнікла па дарозе ў школу ў горадзе Дзёбэльн.
Паліцыя паведаміла, што цела, знойдзенае ў аўторак у лесе каля Дзёбэльна, належыць зьніклай Валерыі. Згодна з інфармацыяй сілавікоў, яна памерла гвалтоўнай сьмерцю. Паводле сьледзтва, дзяўчынка не была ахвярай сэксуальнага злачынства.
3 чэрвеня Валерыя пайшла ў школу, але на занятках так і не зьявілася. Пасьля таго, як дзіця днём не вярнулася дадому са школы, сваякі зьвярнуліся ў паліцыю.
Як паведаміў Радыё Свабода сябар сям'і зьніклай дзяўчыны, украінская ўцякачка прыехала ў Нямеччыну з двума непаўналетнімі дзецьмі ў 2022 годзе. Яны родам зь Днепрапятроўскай вобласьці. https://smarturl.click/ZyggW
«Патрэбныя матываваныя людзі». Жонка загінулага ва Ўкраіне беларуса-добраахвотніка пайшла на вайсковую службу
З пачатку расейскага ўварваньня ў 2014 годзе Алена Гергель, жонка загінулага два гады таму ва Ўкраіне беларуса Васіля Парфянкова, была валянтэркай і інструктаркай па тактычнай мэдыцыне — яна зарэгістравала грамадзкую арганізацыю, якая праводзіла адпаведныя трэнінгі для вайскоўцаў. Гэтай дзейнасьцю яна займалася і пасьля расейскага ваеннага ўварваньня ва Ўкраіну 24 лютага 2022 году.
Цяпер Алена Гергель пайшла на вайсковую службу. «Дзеці засталіся з маімі бацькамі ў Кіеве», — расказала Свабодзе Алена:
https://smarturl.click/VDg1Z
Быкаў на Свабодзе. Пра Незалежнасьць як умову
19 чэрвеня беларусы адзначаць 100-годзьдзе Васіля Быкава (1924–2003) — клясыка беларускай літаратуры і нацыянальнага генія. Штодня цягам месяца мы будзем публікаваць цытаты творцы, прамоўленыя ў розныя гады ў эфірах і перадачах Радыё Свабода.
👉🏻 Чытайце і слухайце: Васіль Быкаў на Свабодзе
«Белыя халаты»: зь віцебскага шпіталя пасьля праверкі Абельскай звольнілі галоўнага лекара і яшчэ двух супрацоўнікаў
Паводле інфармацыі @belhalat_by, у бальніцы хуткай дапамогі ў Віцебску прайшла праверка наданьня экстранай дапамогі, якую ўзначальвала галоўная лекарка Рэспубліканскага мэдцэнтру Кіраўніцтва справамі Лукашэнкі Ірына Абельская. Па выніку праверкі зьнялі з пасадаў галоўнага лекара Андрэя Захарава, галоўную мэдсястру Надзею Рыбалка і загадчыка адзьдзяленьня анэстэзіялёгіі і рэанімацыі Васіля Мусійчука.
Афіцыйна пра звальненьні ў БХМД пакуль не паведамлялі:
https://smarturl.click/5OXoo
Праваабаронцу Леаніда Судаленку завочна судзяць за «садзейнічаньне экстрэмісцкай дзейнасьці»
Сёньня ў Гомельскім абласным судзе пачынаецца завочны суд над былым палітвязьням, юрыстам і праваабаронцам Леанідам Судаленкам. Крымінальную справу ў фармаце спэцвядзеньня на яго завялі ў лістападзе 2023 году. Леаніда абвінавачваюць у «садзейнічаньні экстрэмісцкай дзейнасьці»).
«Мне пагражае да 7 гадоў зьняволеньня і велізарны грашовы штраф — да 50 тысяч базавых велічынь. Падлічыў, што гэта штраф на дзясяткі тысяч даляраў», — кажа Судаленка.
Папрасілі праваабаронцу пракамэнтаваць новы суд над ім:
https://smarturl.click/aJxv0
Дэпартаваны з Польшчы беларус перайшоў на беларускі бок
Дзьмітры Смактуновіч, дэпартаваны з Польшчы з прычыны ануляванага літоўскага ДНЖ, перайшоў на беларускі бок, паведаміла @mediazona_by жонка беларуса Натальля. Паводле яе, цяпер Дзьмітры праходзіць мытны кантроль на беларускай мяжы.
Рух у пункце пропуску Берасьце — Тарэспаль на беларуска-польскай мяжы аднавіўся, паведамілі ў Памежным камітэце Беларусі.
Беларуса дэпартавалі з Польшчы. Цяпер ён на нэўтральнай паласе беларуска-польскай мяжы, там перакрылі рух
11 чэрвеня беларуса Дзьмітрыя Смактуновіча дэпартавалі з Польшчы з прычыны ануляванага літоўскага дазволу на жыхарства (ДНЖ). Цяпер беларус знаходзіцца на нэўтральнай паласе беларуска-польскай мяжы, рух транспарту спынены, паведамляе MOST:
https://smarturl.click/3k3d8
Патрыманы Opel у Беларусі амаль удвая даражэйшы, чым у Літве. Колькі каштуюць аўто з прабегам у Менску, Вільні і Варшаве
Продаж новых аўтамабіляў у Беларусі так і ня выйшаў на даваенны ўзровень, нягледзячы на рост. «Відавочна, ёсьць частка спажыўцоў, якія працягваюць езьдзіць на ранейшых машынах. Магчыма, яны б і набылі новую, але кітайскія і расейскія вытворцы іх не задавальняюць. Гэта недахоп выбару», — адзначае экспэрт Анатоль Харытончык.
Што да патрыманых аўто — яны ў Беларусі значна даражэйшыя. Так, напрыклад, у Беларусі патрыманая Skoda каштуе на 3210 эўра больш, чым у Літве. Параўналі цэны:
https://smarturl.click/baz6L
Літоўскія адвакаты зладзілі акцыю салідарнасьці з палітзьняволеным адвакатам Максімам Знакам
11 чэрвеня ў Вільні, насупраць амбасады Беларусі ў Літве, прайшла акцыя салідарнасьці з палітзьняволеным беларускім адвакатам Максімам Знакам. Акцыю арганізавала Рада адвакатаў Літвы, у ёй узялі ўдзел беларускія адвакаты і актывісты. Акцыя праходзіла на фоне пляката з заклікам спыніць катаваньне Максіма Знака. Плякат застаўся вісець на сьцяне жылога дома насупраць беларускай амбасады:
https://smarturl.click/l5b0q
Галоўнае за 11 чэрвеня
🙍🏻♂️«Хлопцаў затрымалі за дзіцячыя пэтарды». Навуковец пракамэнтаваў арышт юнакоў за выбухоўку
👨🏻⚖️ Адвакат не адказвае, абвінавачаныя ня ведаюць, за што іх судзяць. Як у Беларусі праходзяць завочныя суды над апанэнтамі Лукашэнкі
👬 Расея і Беларусь пачалі другі этап вучэньняў. Адпрацоўваюць прымяненьне ядзернай зброі
🗣 Лукашэнка адрэагаваў на выбары ў Каардынацыйную раду і расказаў, як правядуць наступныя выбары прэзыдэнта
🇵🇱 Буфэрную зону на мяжы Польшчы і Беларусі створаць 13 чэрвеня. Сталі вядомыя дэталі
✍🏻 Прэзыдэнт Польшчы падпісаў папраўкі ў закон, якія спрашчаюць прызнаньне дакумэнтаў аб беларускай адукацыі
🍔 У былой сеткі McDonald’s у Беларусі зьмяніўся ўладальнік. Ім стаў беларускі малочны магнат
🧑🏼⚖️ Экс-дырэктара санаторыя «Беларусь» Андрэя Кобеля асудзілі на 9 гадоў турмы, супрацоўніцу санаторыя асудзілі на 6 гадоў калёніі
📚«Наш Быкаў». Тацяна Процька: «Ён ішоў да свабоды складаным шляхам гуманізму»
«У пабліках пішуць: "Да сьценкі і расстрэл"». Жонка дэпартаванага беларуса пра будучыню і перавоз мігрантаў
Свабода пагаварыла з жонкай дэпартаванага беларуса Дзьмітрыя Натальляй Смактуновіч, пра тое, чаму муж перавозіў мігрантаў, як ён прапусьціў ануляваны дазвол на жыхарства і ці паедзе яна сама ў Беларусь. https://smarturl.click/e5AzD
ЗША ўвялі санкцыі супраць некалькіх беларускіх і расейскіх прадпрыемстваў і фізычных асоб
Пад санкцыі трапілі беларускія прадпрыемствы «Беларусьгуматэхніка», «КВАНД ІС», «БАЗцюб», «Завод СВТ», «Тэхналіт». Сярод фізычных асоб, якія трапілі пад санкцыі — камэрцыйны дырэктар «Беларусьгуматэхнікі» Дзьмітры Манько і выканаўчы дырэктар таго прадпрыемства Алег Шпакаў; дырэктар «Тэхналіту» Аляксандар Бадзяка; дырэктар «Завод СВТ» Валянцін Міклашэвіч; дырэктар «БАЗцьюб» Алена Перасяляк; дырэктар «КВАНД ІС» Сяргей Тыцык.
Санкцыі амэрыканскія ўлады ўвялі праз сувязі згаданых беларускіх прадпрыемстваў і фізычных асоб з расейскім вайскова-прамысловым комплексам. https://smarturl.click/JDZy7
Сутычкі каля Нацыянальнага сходу Армэніі. Паліцыя прымяніла шумавыя гранаты, ёсьць параненыя і затрыманыя
Апазыцыя працягвае дамагацца адстаўкі прэм’ер-міністра краіны Нікола Пашыньяна, якога вінавацяць у тэрытарыяльных саступках Азэрбайджану.
У Ерэване перад будынкам Нацыянальнага сходу адбываецца чарговая акцыя пратэсту. Лідэр руху «Тавуш у імя Радзімы» архіяпіскап Баграт Галстаньян патрабуе сустрэчы з прэм’ер-міністрам краіны Ніколам Пашыньянам. Адбыліся сутычкі удзельнікаў пратэсту з паліцыяй. Паліцыя падала лічбу 70 затрыманых. Сілавікі ўжылі сьветлашумавыя гранаты. Ёсьць інфармацыя пра пацярпелых, але невядомая ступень сур’ёзнасьці іх траўмаў і іншыя дэталі сутычак. https://smarturl.click/XygmA
Ціханоўская сустрэлася з дарадцам прэзыдэнта ЗША ў нацыянальнай бяспецы Саліванам
Джэйк Саліван на сустрэчы са Сьвятланай Ціханоўскай у Вашынгтоне заявіў аб непахіснай падтрымцы ЗША народу Беларусі ў яго імкненьні да дэмакратычнай будучыні. Ён даў зразумець, што ЗША разам з партнэрамі і саюзьнікамі будуць працягваць рабіць крокі, каб прымусіць рэжым Лукашэнкі адказваць за яго дзеяньні, у тым ліку праз увядзеньне дадатковых санкцый, піша прэс-служба Белага дому. https://smarturl.click/VDgzb
Як беларусы ваявалі за Польшчу ў літоўска-беларускіх дывізіях
Як жаўнеры-беларусы здабывалі незалежнасьць Польшчы ў 1919 – 1920 гадах? Колькі іх служыла ў польскім войску да Другой сусьветнай вайны і падчас яе? Ці паддаваліся яны палянізацыі і ці быў сярод іх нацыянальны рух? Пра гэта і пра іншае мы гаворым зь беларуска-польскім гісторыкам, прафэсарам Варшаўскага ўнівэрсытэту Юрыем Грыбоўскім.
https://youtu.be/NuCl_FHr4I4
Пашыньян абвясьціў, што Армэнія выйдзе з АДКБ
Прэм’ер-міністар Армэніі Нікол Пашыньян заявіў, што ягоная краіна выйдзе з Арганізацыі дамовы аб калектыўнай бясьпецы. Такую заяву ён зрабіў на сустрэчы з дэпутатамі парлямэнту, паведамляюць армянскія СМІ. Пры гэтым ён не назваў канкрэтныя тэрміны выхаду.
22 траўня, выступаючы ў парлямэнце, Пашыньян сказаў, што як мінімум дзьве краіны АДКБ «удзельнічалі ў падрыхтоўцы вайны» супраць Армэніі. Пашыньян не ўдакладніў, якія краіны мае на ўвазе, але мімаходзь згадаў у сваёй прамове Аляксандра Лукашэнку. Ён адзначыў, што «мэтаю 44-дзённай вайны было спыненьне існаваньня Армэніі».
У АДКБ цяпер уваходзяць Армэнія, Беларусь, Казахстан, Кіргізстан, Расея і Таджыкістан. https://smarturl.click/nyppW
Ціханоўская ў рамках візыту ў ЗША сустрэлася з дыпляматамі краін G7, намесьнікам Дзяржсакратара ў палітычных пытаньнях і амэрыканскімі сэнатарамі
11–13 чэрвеня Святлана Ціханоўская наведвае Вашынгтон, дзе плянуецца яе выступ у Кангрэсе ЗША аб праблемах палітвязьняў. У рамках візыту яна ўжо сустрэлася з амбасадарамі і дыпляматамі краін Вялікай сямёркі, з намесьнікам Дзяржаўнага сакратара ЗША ў палітычных пытаньнях Джонам Басам, экс-сьпікеркай Палаты Прадстаўнікоў ЗША Нэнсі Пэлосі, а таксама з амэрыканскімі сэнатарамі-дэмакратамі. Пра што размаўлялі на сустрэчах:
https://smarturl.click/xBbWZ
Дзьмітры Смактуновіч, якога дэпартавалі ў Беларусь, прайшоў мяжу і сеў у аўтобус на Менск
Як расказала Свабодзе Натальля, апошні раз яна размаўляла з мужам каля 12:50 па беларускім часе. Ён сказаў, што сядае ў аўтобус у бок Менску, але не сказаў, адзін ён ці яго нехта суправаджае. «Я запыталася ў яго, ці быў допыт. Ён на польскай мове адказаў мне, што ўсе падрабязнасьці потым. Я так зразумела, што хтосьці стаяў побач, відаць», — кажа Натальля.
Больш на сувязь з жонкай Дзьмітры не выходзіў. Гудок па-ранейшаму праходзіць, але на званок ніхто не адказвае.
Гадзіну не выходзіць на сувязь. Што яшчэ вядома пра беларуса, якога ранкам дэпартавалі з Польшчы ў Беларусь
Дзьмітры Смактуновіч перайшоў на беларускі бок мяжы. Яго прапусьцілі праходзіць мытны кантроль першым. Як расказала Свабодзе жонка Дзьмітрыя Натальля, ён не выходзіць на сувязь ужо каля гадзіны. Званкі праходзяць, значыць, сетка дзейнічае, але на іх ніхто не адказвае. Пагаварылі зь ягонай жонкай:
https://smarturl.click/Zygjz
Польскія памежнікі патлумачылі выдварэньне беларуса тым, што ён «садзейнічаў нелегальнай міграцыі»
Паводле зьвестак з Надбужанскага аддзелу памежнай службы Польшчы, «адной з галоўных прычын выдварэньня Дзьмітрыя Смактуновіча з тэрыторыі Польшчы стала яго супрацьзаконная дзейнасьць, зьвязаная з садзейнічаньнем у нелегальным перасячэньні беларуска-польскай мяжы мігрантамі», паведаміў Павал Латушка, які кантактаваў з польскімі памежнікамі.
Жонка беларуса расказала @mostmediaio, што Дзьмітрыя затрымлівалі за гэта яшчэ ў красавіку 2023 году. Паводле жонкі, тады ён супрацоўнічаў са сьледзтвам і дзякуючы ягоным дзеяньням удалося выйсьці на іншых удзельнікаў канала перавозкі; судзімасьць у Дзьмітрыя была пагашаная.
«Наіўна лічыць, што мігранты самастойна дабіраюцца да мяжы, узброеныя рознымі прадметамі». Аналітык пра крызіс на беларуска-польскай мяжы
«Я мяркую, што Беларусь ня выдасьць гэтага мігранта (датычнага да сьмерці польскага вайскоўца — рэд.) бо, сярод іншага, ён можа расказаць шмат цікавага пра тое, як усё арганізавана на беларускім баку, наколькі глыбока туды ўцягнутыя розныя беларускія спэцслужбы. Гэты чалавек, калі будзе выдадзены, будзе сябе абараняць і гаварыць шмат розных рэчаў, і гэта яўна будзе інфармацыя не на карысьць Менску», — лічыць аналітык польскага Цэнтру ўсходніх дасьледаваньняў Каміль Клысіньскі.
Урачыстае разьвітаньне з 21-гадовым польскім вайскоўцам Матэвушам Сітэкам праходзіць сёньня ў вёсцы Новы Любель Мазавецкага ваяводзтва, у касьцёле сьвятой Ганны. Вайскоўцы ад сям'і загінулага папрасілі СМІ не прысутнічаць на цырымоніі.
28 траўня на Сітэка з нажом на палцы напаў мігрант, які спрабаваў складзе вялікай групы незаконна перасячы мяжу з боку Беларусі. Вайскоўца шпіталізавалі, ён упаў у кому і празь нейкі час памёр. Рашэньнем міністра абароны Польшчы яго пасьмяротна павысілі ў званьні да старшага сяржанта і ўзнагародзілі залатым мэдалём «За заслугі ў абароне краіны»:
https://smarturl.click/z290w
Сёньня — Сусьветны дзень барацьбы зь дзіцячай працай
12 чэрвеня ва ўсім сьвеце адзначаецца дзень барацьбы зь дзіцячай працай. Яго мэта — прыцягнуць увагу да праблемы і неабходнасьці мераў па яе ліквідацыі. Паводле зьвестак ААН, сёньня 160 мільёнаў дзяцей па-ранейшаму занятыя ў сфэры дзіцячай працы — гэта амаль кожнае 10-е дзіця ў сьвеце.
Пра іншыя памятныя даты 12 чэрвеня чытайце па спасылцы: https://smarturl.click/vw60R
Канфлікт на польска-беларускай мяжы: што зьменіцца са стварэньнем буфэрнай зоны
Польскі ўрад пастанавіў стварыць буфэрную зону ўздоўж мяжы зь Беларусьсю. Яна будзе забясьпечваць ахову мяжы і бясьпеку польскіх памежнікаў.
Польскі журналіст Руслан Шошын тлумачыць, што гэта мяняе для простых людзей, як мяняюцца адносіны паміж беларускімі і польскімі ўладамі і як рэагуюць у Польшчы на сьмерць вайскоўца на мяжы:
🎥 ВІДЭА: https://www.youtube.com/watch?v=IFFWxQvRiEA
Польскі інтэлектуал напісаў, чаму Польшча павінна далей падтрымліваць беларускую справу
У польскім часопісе Przegląd выйшла эсэ Анджэя Раманоўскага «Алесь Бяляцкі», прысьвечанае лёсам зьняволенага нобэлеўскага ляўрэата і Беларусі.
«...Вялікая частка польскай гісторыі і культуры — насамрэч польска-беларуская: Меншчына — краіна Манюшкі, Наваградак — горад Міцкевіча, Горадня — горад Ажэшкі, Нясьвіж — замак Радзівілаў... Калі ў ХІХ стагодзьдзі радзілася беларуская нацыянальная адметнасьць, расейцы казалі: гэта польская інтрыга. Сёньня мы маем абавязак працягваць гэтую інтрыгу. Гэта значыць: памятаць пра Беларусь», — піша ён: