18400
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Wall Street Journal ацаніў агульныя страты Расеі і Ўкраіны ў вайне больш як у мільён вайскоўцаў
WSJ ацэньвае колькасьць забітых украінскіх вайскоўцаў у 80 тысяч, расейскіх — прыкладна ў 200 тысяч. Каля 400 тысяч чалавек ва ўкраінскай арміі і 400 тысяч у расейскай арміі атрымалі раненьні.
Выданьне абапіраецца на неафіцыйныя ацэнкі, у тым ліку заходніх выведак, кажучы, што цяжка вызначыць дакладную колькасьць загінулых і параненых, бо Расея і Ўкраіна адмаўляюцца агучваць афіцыйныя лічбы або публікуюць зьвесткі, якім многія не давяраюць:
https://smarturl.click/9zLJ5
Сталі вядомыя прозьвішчы яшчэ 10 памілаваных учора палітьвязьняў
Гэта Аляксандар Емяльянаў, Ігар Барысаў, Аляксандар Пастарняк, Уладзіслаў Папоў, Аляксандар Жандараў, Сяргей Мацюхевіч, Яўген Нарэйка, Андрэй Астрацоў, Віталь Чарнавусаў і Зоя Баранава. Прозьвішчы вызваленых агучыў агучыў у сваім тэлеграм-канале Раман Пратасевіч:
https://smarturl.click/Yzo7m
«Сказалі, вы зашмат гаворыце». Журналіст Андрэй Мялешка расказаў, як іх з дачкой высылалі з Грузіі
Журналіст і актывіст Андрэй Мялешка расказаў Свабодзе, як яны з дачкой правялі дзень у аэрапорце Кутаісі перад высылкай з Грузіі, чаму зь імі зьнікла сувязь і што яны плянуюць рабіць далей:
https://smarturl.click/Q1o7w
👫 Увага, пошук!
Шукаем беларусаў, якія цяпер знаходзяцца ў прытулках для ўцекачоў у розных краінах і маглі б расказаць нам пра ўмовы і правілы знаходжаньня там. Ананімнасьць гарантуем.
📬 Сувязь з рэдакцыяй: Telegram: @SvabodaBelarus; Signal: +37068643669
У Беларусі абвясьцілі штармавое папярэджаньне. Ва Ўкраіне пераконваюць, што пажары ў Чарнобылі лякалізавалі
МНС Беларусі сёньня абвясьціла штармавое папярэджаньне, на большай частцы тэрыторыі Гомельскай і Магілёўскай вобласьці захоўваецца надзвычайная пажарная небясьпека.
У Міністэрстве абароны навакольля і прыродных рэсурсаў Украіны паведамілі аб лякалізацыі пажараў у чарнобыльскай зоне. Агулам ад пажару пацярпелі больш за 2600 гектараў тэрыторыі. У той жа час вялікія пажары працягваюцца ў лясах Палтаўскай вобласьці:
https://smarturl.click/G6oBD
Ахвярамі паводак у Эўропе сталі сама меней 17 чалавек
Сама меней 17 чалавек сталі ахвярамі наймацнейшых паводак у Цэнтральнай і Усходняй Эўропе, паведамляе Reuters. У Румыніі паводка забрала жыцьці 7 чалавек. У Аўстрыні загінуў пажарны і двое мужчын ва ўзросьце 70 і 80 гадоў. У выніку паводкі ў Польшчы загінулі 4 чалавекі, а ў Чэхіі загінулі трое:
https://smarturl.click/0eL2M
17 верасьня нарадзіўся Максім Танк, народны паэт Беларусі
Максім Танк (сапраўднае імя — Яўген Іванавіч Скурко) — беларускі паэт, перакладчык, грамадзкі і дзяржаўны дзеяч. Танка называюць паэтам-экспэрымэнтатарам, майстрам беларускага верлібра: ён лічыў, што абмяжоўвацца рыфмай ці падпарадкоўвацца строгім правілам ў паэзіі немагчыма, і заўсёды сьмела экспэрымэнтаваў у творчасьці.
Па аднаўленьні незалежнасьці ён падтрымаў нацыянальную сымболіку, выступіў супраць вынікаў рэфэрэндуму 1995 году. 20 нечаканых фактаў пра Максіма Танка
Пра іншыя падзеі 17 верасьня ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ужо сёньня»: https://smarturl.click/gpRo4
Абвешчаны доўгі сьпіс прэміі Гедройця. У ім кніга зь «Бібліятэкі Свабоды»
Сёлета доўгі сьпіс прэміі Гедройця складаецца зь дзесяці пазыцыяў:
«Трэба ўявіць Сызыфа шчасьлівым» — Валянцін Акудовіч (выдавецтва «Логвінаў», 2023)
«Забіць упалмінзага» — Зьміцер Бартосік («Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода», 2022)
«Я танцую» — Віка Біран (выдавецкая ініцыятыва «Кася на Парнасе», 2023)
«Гарэзьлівы пацалунак. Кніга другая» — Ева Вайтоўская (выдавецтва «Янушкевіч», 2023)
«На прызьбе ў Сілічах» — Марыя Вайцяшонак (выдавецтва «Пфляўмбаўм», 2023)
«Жамяра: жаночыя гісторыі» — Алена Вешторт (выдавецтва «Альфа-кніга», 2023)
«Вольнеры. Прадвесьце» — Валер Гапееў (выдавецтва «Янушкевіч», 2023)
«Круглая Square: Іранічны жыцьцяпіс чалавека і імпэрыі» — Вал Клемэнт (выдавецтва «Gutenberg Publisher», 2023)
«Слюнькоў. Палітычная біяграфія» — Дзяніс Марціновіч (выдавецтва «Янушкевіч», 2023)
«Час пустазельля» — Ганна Янкута (выдавецтва «Янушкевіч», 2023) https://smarturl.click/Q1oe1
Гарбунова пайшла ў адстаўку з Аб’яднанага пераходнага кабінэту
Вольга Гарбунова пакідае пасаду прадстаўніцы ў сацыяльнай палітыцы Аб’яднанага пераходнага кабінэту. Яе адстаўку прыняла кіраўніца кабінэта Сьвятлана Ціханоўская.
Вольга Гарбунова: «Для мяне гэта было няпростым рашэньнем, якое я пэўны час абдумвала і прыйшла да высновы, што хацела б працягнуць сваю дзейнасьць ня столькі ў палітычным, колькі ў гуманітарным рэчышчы для дапамогі палітзьняволеным. Я ўдзячная камандзе кабінэту і іншым структурам дэмакратычных сілаў за супрацоўніцтва. Упэўненая, яно працягнецца, але для мяне ўжо ў іншай ролі».
Сьвятлана Ціханоўская: «Хачу падзякаваць Вользе за яе актыўную працу ў кабінэце, за арганізацыю маратону „Нам ня ўсё адно!“, службы „Адно вакно“, пераклад дапаможніка па вызваленьні палітзьняволеных на беларускую мову. Вольга Гарбунова спрычынілася да таго, каб у міжнародных рэзалюцыях па Беларусі прагучала тэма палітвязьняў". https://smarturl.click/B6Lgg
Ці варта беларусам баяцца расейскага інфармацыйнага ўплыву?
Ці можна казаць пра нейкую ясную інфармацыйную палітыку адносна Беларусі ня толькі з боку расейскай ўлады, але і з боку расейскай апазыцыі? Наколькі беларусам варта асьцерагацца расейскага інфармацыйнага ўплыву і як ён мяняецца ў апошнія гады? Пра гэта ў праграме «Пік Свабоды» кажа Марыя Садоўская-Камлач, дырэктарка фонду «Свабодная прэса для Ўсходняй Эўропы».
https://youtu.be/Yb7Ic4cN7Lk
Вызваленьнем новай групы палітвязьняў Лукашэнка пасылае яшчэ адзін сыгнал. Каму і навошта?
Расьцягнутае ў часе вызваленьне палітвязьняў, якое фактычна ператварылася ў палітычную кампанію, патрэбна ўладам дзеля дасягненьня пэўных мэтаў. Яно найперш сьведчыць пра тое, што цяперашні статус-кво не задавальняе існы рэжым. Чаму?
Аналізуе Валер Карбалевіч: https://smarturl.click/EeoZz
Як мы сталі «невероятными». Што адбываецца зь беларускай самаацэнкай
«Беларусы! Вы невероятные!» — вокліч, які зьявіўся ў пачатку выбарчай кампаніі 2020 году і стаў яе ключавым матывам, галоўнай «музычнай тэмай», ператварыўшы пратэст супраць фальсыфікацыяў у масавы карнавал чалавечага адзінства. Сёньня гэты вокліч успрымаецца інакш, чым чатыры гады таму.
Сяргей Дубавец — пра тое, як і калі беларусы страцілі крытычны погляд на саміх сябе і ці магчыма перамагчы ўласны нацыянальны інфантылізм:
https://smarturl.click/aJavA
Расьце колькасьць загінулых у Цэнтральнай Эўропе ад праліўных дажджоў і паводкі
Некалькі краін Цэнтральнай Эўропы ўжо пацярпелі ад моцных паводак, у тым ліку Аўстрыя, Чэхія, Польшча і Румынія.
Колькасьць загінулых расьце ў краінах Цэнтральнай Эўропы пасля некалькіх дзён моцных дажджоў, якія выклікалі маштабныя паводкі і вымушаныя эвакуацыі.
Славаччына і Вугоршчына могуць стаць наступнымі праз зону нізкага ціску з поўначы Італіі, якая з чацьвярга абвальвае на рэгіён рэкордную колькасьць ападкаў.
Ад паводкі загінулі шэсьць чалавек у Румыніі і па адным у Аўстрыі і Польшчы. У Чэскай Рэспубліцы чатыры чалавекі, якіх панесла вадой, прапалі бязь вестак, паведаміла паліцыя. https://smarturl.click/ppk7E
«Нізкая хуткасьць, дызайн 2011 году»: Як працуе новаствораны «свой YouTube» і якія праекты ў ІТ спрабавалі рабіць з падачы беларускіх уладаў
12 верасьня ў Беларусі запусьцілі партал videobel.by, які беларускія чыноўнікі назвалі «аналягам YouTube». «Павольна працуе, безь беларускай і ангельскай моваў і з састарэлым дызайнам» — кажуць пра яго экспэрты. Расказваем, якім атрымаўся «беларускі YouTube» і як улады «імпартазамяшчалі» папулярныя брэнды ў новых тэхналёгіях:
https://smarturl.click/w9JGW
Набылі моц больш жорсткія патрабаваньні да ўвозу свойскіх жывёлаў зь Беларусі ў Эўразьвяз
З 16 верасьня ўвоз свойскіх жывёлаў зь Беларусі і Расеі ў краіны Эўразьвязу будзе магчымы толькі пры наяўнасьці зробленага ў зацьверджанай Эўракамісіяй лябараторыі тэсту на антыцелы да шаленства (мінімум праз 30 дзён пасьля вакцынацыі супраць шаленства і мінімум за 3 месяцы да выдачы вэтэрынарнага сэртыфікату і ўезду ў ЭЗ).
У Беларусі зацьверджаных ЭЗ лябараторый няма, таму давядзецца або ехаць рабіць тэст у Расею, або карыстацца паслугамі беларускіх вэтклінік, якія накіроўваюць матэрыял у расейскія лябараторыі (улічваючы кошт дастаўкі, атрымліваецца нятанна):
https://smarturl.click/Q1owJ
Палата прадстаўнікоў падтрымала норму аб крымінальным пакараньні за абразу Лукашэнкі за межамі Беларусі
Праект закону прадугледжвае «пашырэньне кола злачынстваў, за якія грамадзяне Беларусі будуць несьці крымінальную адказнасьць пры іх учыненьні за межамі краіны». У гэты пералік, у прыватнасьці, уключылі злачынствы тэрарыстычнай накіраванасьці, дыскрэдытацыю Беларусі, абразу і паклёп у дачыненьні да Аляксандра Лукашэнкі і зьдзек зь дзяржаўных сымбаляў:
https://smarturl.click/W39Je
«Флагшток»: Мазырскі НПЗ страціў да 35 мільёнаў даляраў у выніку блэкаўту падчас ліпеньскага ўрагану
Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод ацаніў страты, атрыманыя за дні блэкаўту, зьвязанага з наступствамі ўрагану ў Гомельскай вобласьці. Ацэначныя разьлікі паказалі страты ў памеры да 35 мільёнаў даляраў, паведамляе «Флагшток» са спасылкай на інфармаваную крыніцу:
https://smarturl.click/gpR7a
Дзьве відэакамэры сочаць, як у калёніі працуе Марыя Калесьнікава
«Марыю Калесьнікаву ізалявалі ад іншых палітычных — накіравалі ў брыгаду, дзе больш палітычных не было. А яшчэ ўсталявалі дзьве відэакамэры над сталом, дзе яна працавала», — кажа былая палітзьняволеная Дар’я Афанасьева.
Сталі вядомыя ляўрэаты адноўленай «Мядовай прэміі» ў літаратуры
Сёлета былы палітвязень паэт Мікола Папека аднавіў на Беласточчыне заснаваную ім асабіста літаратурную «Мядовую прэмію» і назваў яе новых ляўрэатаў — імі сталі муж і жонка, паэтка Валянціна Аксак і пісьменьнік Ўладзімер Арлоў.
«Валянціна як паэтка, а Ўладзімер вядомы і як паэт, і як празаік, і як гісторык, і як папулізатар гісторыі. Я лічу, што гэта выдатныя асобы для Мядовай прэміі», — патлумачыў свой выбар Мікола Папека:
https://smarturl.click/e5QR9
Байца палка Каліноўскага, які ўжо больш за 2 гады ў расейскім палоне, будуць завочна судзіць у Данецку
Пракуратура так званай «ДНР» накіравала ў суд крымінальную справу супраць 28-гадовага беларуса Яна Дзюрбейкі. Яго завочна абвінавацілі ва «ўдзеле найміта ва ўзброеным канфлікце» (па ч. 3 ст. 359 КК РФ). У паведамленьні гаворыцца, што Дзюрбейку «аб’явілі ў міжнародны вышук».
Ян Дзюрбейка ваяваў у палку Кастуся Каліноўскага і, як мяркуецца, трапіў у расейскі палон у часе бою ля гораду Лісічанску Луганскай вобласьці 26 чэрвеня 2022 году:
https://smarturl.click/yqJnj
Самалёт з дэпартаваным з Грузіі журналістам Мялешкам адправіўся ў Варшаву з амаль 10-гадзіннай затрымкай
Самалёт вугорскай авіякампаніі Wizzair з дэпартаваным з Грузіі беларускім журналістам і актывістам нацыянальнага адраджэньня Андрэем Мялешкам і ягонай дачкой адправіўся з Кутаісі ў Варшаву з амаль 10-гадзіннай затрымкай — 17 верасьня ў 1:21 замест 16 верасьня ў 15:40. Цяпер Мялешка з дачкой ужо ў Варшаве.
Прычына пераносу рэйса невядомая. Роўна тыдзень таму была такая ж сытуацыя на гэтым жа кірунку:
https://smarturl.click/e5QoY
Прадстаўнік АПК, лекар Салавей: Я буду шчасьлівы, калі 5% мэдыкаў, якія зьехалі, вернуцца ў Беларусь
Сёньняшняя мэдычная сыстэма Беларусі пабудаваная на татальнай хлусьні і татальнай эксплюатацыі. Пра гэта заявіў лекар, намесьнік прадстаўніцы Аб’яднанага пераходнага кабінэта па сацыяльнай палітыцы Станіслаў Салавей на «Стратэгічнай Анты-Канфэрэнцыі «Belarusian ID Revival Days» («Дні адраджэньня беларускай ідэнтычнасьці») у аршаве.
На яго думку, давядзецца прыкласьці шмат намаганьняў, каб пры зьменах мэдычная сыстэма «ня рухнула ў першыя 3–4 гадзіны». «Уся мэдыцына стане. Нельга будзе перапрацоўваць, а яна трымаецца на перапрацоўках», — патлумачыў лекар.
Салавей прапанаваў працаваць з грамадзтвам, тлумачыць сытуацыю, «каб не сутыкнуцца з тым, што людзі скажуць: усё было добра пры Лукашэнку, прыйшлі дэмакраты — і ўсё рухнула». https://smarturl.click/5Odg0
Асноўныя падзеі і найважнейшыя публікацыі Свабоды 16 верасьня
Прэс-служба Лукашэнкі: памілавалі яшчэ 37 палітвязьняў. Латушка: «Нельга памілаваць ні ў чым не вінаватых людзей»
Вызваленьнем новай групы палітвязьняў Лукашэнка пасылае яшчэ адзін сыгнал. Каму і навошта?
Раман Пратасевіч назваў пяць імёнаў вызваленых палітвязьняў
«Для мяне гэта было няпростым рашэньнемі». Гарбунова сышла ў адстаўку з Аб’яднанага пераходнага кабінэту
«Нізкая хуткасьць, дызайн 2011 году»: Як працуе новаствораны «свой YouTube» і якія праекты ў ІТ спрабавалі рабіць з падачы беларускіх уладаў
Латушка: 90% сёньняшніх чыноўнікаў змогуць застацца ў дзяржаўным апараце новай Беларусі
«Мы вас мусім вярнуць на тэрыторыю Польшчы». Журналіст Андрэй Мялешка расказаў, як яго з дачкой не пускаюць у Грузію
Непаўналетнюю дачку журналіста Андрэя Мялешкі не аддалі маці, яе дэпартуюць з Грузіі разам з бацькам
Ці варта беларусам баяцца расейскага інфармацыйнага ўплыву?
У Менск замест Вільні. Расказваем, калі ваш самалёт можа сесьці ня там, дзе вы плянавалі
Як мы сталі «невероятными». Што адбываецца зь беларускай самаацэнкай
«Кожны чацьвёрты зьехаў з краіны». Вэнэсуэльская дыпляматка расказала пра пасьлявыбарчыя пратэсты і апазыцыю ў выгнаньні
Раман Пратасевіч назваў пяць імёнаў вызваленых палітвязьняў
Экс-рэдактар тэлеграм-каналаў NEXTA і "Беларусь галаўнога мозгу" Раман Пратасевіч агучыў у сваім тэлеграм-канале 5 імёнаў з 37 палітвязьняў, вызваленых сёньня ўказам Аляксандра Лукашэнкі.
Паводле яго інфармацыі, сярод вызваленых: Аляксандар Фікаў, Тацяна Біруля, Анжэла Сікорская, Міхаіл Корзун і Кацярына Джыг.
Паводле інфармацыі правабарончага цэнтру «Вясна» Фікаў быў асуджаны на 3 гады зьняволеньня за данаты, Біруля — па 5 артыкулах КК на 6 гадоў зьняволеньня, Сікорская — на 4 гады па абвінавачваньні ў абразе прадстаўніка ўлады і прэзыдэнта, Корзун — на 4 гады па абвінавачваньні ў распальваньні варажнечы, Джыг — на 4 гады па абвінавачваньні ва ўчыненьні шкоды нацбясьпецы Беларусі і абразе прэзыдэнта.
Незалежна праверыць словы Пратасевіча рэдакцыя пакуль ня мае магчымасьці. https://smarturl.click/w9JLQ
«Не трэба сябе падманваць „памілаваньнямі“ палітвязьняў. Рашэньне Лукашэнкі аб «памілаваньні» 37 палітвязьняў камэнтуюць Сьвятлана Ціханоўская і Павал Латушка
Лідэрка дэмакратычных сіл Беларусі Сьвятлана Ціханоўская: «Сёньня мы дазналіся пра вызваленьне яшчэ 37 палітвязьняў. Я радуюся за кожную сям'ю, якая пасьля такіх цяжкіх выпрабаваньняў атрымае доўгачаканае шчасьце быць разам. У той жа час праваабаронцы працягваюць атрымліваць інфармацыю пра новыя допыты, арышты, тэрміны і штрафы. Зьяўляюцца новыя палітвязьні. Рэжым кажа пра народнае адзінства, але пры гэтым падзяляе людзей на “сваіх“ і “чужых“».
Кіраўнік «Народнага антыкрызіснага ўпраўленьня» Павал Латушка: «Па-першае, гэта глыбока памылковы тэрмін у дачыненьні да дзеяньняў Лукашэнкі. Нельга памілаваць ні ў чым не вінаватых людзей, якіх ты кінуў за краты па фальшывых, палітыка-матываваных прысудах. Па-другое, важна, што людзі выходзяць з турмаў, аднак гэтыя людзі знаходзяцца на волі вельмі ўмоўна, у стане моцна абмежаваных правоў і пад пэрманэнтным кантролем сілавых ведамстваў. Яны застаюцца рэпрэсаванымі. А па-трэцяе, „памілаваўшы“ адных, рэжым Лукашэнкі кінуў за краты іншых беларусаў і распачаў яшчэ сотні крымінальных справаў. Рэпрэсіі не спыніліся, ні якасна, ні колькасна. Яны наадварот нарастаюць» . https://smarturl.click/4kLoG
Акторы зь Японіі ўпершыню атрымалі тэлевізійную прэмію «Эмі»
У Лос-Анджэлесе адбылася 76-я цырымонія ўручэньня тэлевізыйнай прэміі «Эмі». Упершыню гэтую ўзнагароду атрымалі японскія акторы. Анна Саваі і Хіроюкі Санада атрымалі статуэткі за свае ролі ў сэрыяле «Сёгун».
Найбольшую колькасьць узнагародаў сабраў сэрыял «Сёгун» (Shogun) ад канала FX. Тэлешоў перамагло ў 18 намінацыях, у тым ліку «найлепшы драматычны сэрыял», «найлепшая рэжысура ў драме», «найлепшая мужчынская роля ў драматычным сэрыяле» і «найлепшая жаночая роля ў драматычным сэрыяле». Болей пра пераможцаў прэміі чытайце тут: https://smarturl.click/Q1ogJ
Дачка зьніклага бізнэсоўца Красоўскага Валерыя: «Зьнікненьне бацькі дагэтуль адчуваю востра, нібы гэта было ўчора»
Акцыю памяці зьніклых апанэнтаў Лукашэнкі Віктара Ганчара, Анатоля Красоўскага, Дзьмтрыя Завадзкага і Юрыя Захаранкі заплянавалі 16 верасьня ў галяндзкім Эйндговэне.
Валерыя Красоўская расказала, чаму «адпусьціла надзею» дачакацца вынікаў расьсьледаваньня справы свайго таты. https://smarturl.click/M1oB3
❗️У Беларусі памілавалі яшчэ 37 палітвязьняў
Адпаведны ўказ напярэдадні Дня народнага адзінства падпісаў Аляксандар Лукашэнка. Паведамляецца, што сярод памілаваных — шэсьць жанчын; шэраг памілаваных маюць хранічныя захворваньні, інваліднасьць або зьяўляюцца пэнсіянэрамі.
Раней Лукашэнка ўжо памілаваў агулам 78 палітвязьняў: 3 ліпеня — 18, 16 жніўня — 30, 4 верасьня — яшчэ 30.
Непаўналетнюю дачку Андрэя Мялешкі таксама дэпартуюць з Грузіі
Як стала вядома @bajmedia, жонцы журналіста, якая прыехала ў Кутаісі з Батумі, дзіця не аддалі. Па словах Андрэя Мялешкі, першапачаткова дачка прайшла пашпартны кантроль на ўезьдзе ў Грузію, але потым яе пашпарт забралі разам з бацькавым. Дзяўчынка цяжка перажывае сытуацыю, з ночы не было магчымасьці яе пакарміць. У гэты час яна разам з бацькам павінна вылятаць у Польшчу.
У Менск замест Вільні. Расказваем, калі ваш самалёт можа сесьці ня там, дзе вы плянавалі
Беларусаў, якія выехалі праз палітыку з радзімы, працягваюць затрымліваць за мяжой. У якія краіны можна лятаць, а ў якія — рызыкоўна, як выбраць бясьпечную авіякампанію і бясьпечны рэйс? І што наогул можа пайсьці ня так?
Авіяэкспэрт расказаў Свабодзе, чаму самалёт, які не ляціць у Беларусь, можа там сесьці нават пасьля «кейса Пратасевіча», і ў якія краіны беларусам лепш ня лятаць, а якія — адносна бясьпечныя. Беларуска, якая часта лятае, расказала, якім правілам кіруецца пры пералётах:
https://smarturl.click/ppkqE