Telegram-канал nashraasoo - Aasoo - آسو: Неотсортированное

Aasoo - آسو

19 сентября 2024 11:45

از کیهان تا لوتوس، حق چشم‌انداز🔻

✍ اگر روزی بخواهیم جایی به‌جز زمین را برای سکونت پیدا کنیم احتمالاً نخستین گزینه‌هایی که به ذهنمان می‌رسد زهره (ونوس) و مریخ است. اما فرض کنیم که بشر سرانجام فرصت پیدا کند که به ونوس برسد. آنچه در آنجا خواهد دید جهنمی واقعی است. دمای ۹۰۰ درجه‌ی سانتی‌گراد که آهن را هم ذوب می‌کند و اتمسفری زهرآگین که یک لحظه تنفس در آن هر موجود زنده‌ای را از پا در می‌آورد. اوضاع در مریخ هم چندان تعریفی ندارد. جو خیلی نازکی دارد که ۹۶ درصد از آن را دی اکسید کربن تشکیل می‌دهد. آینده‌ی آینده‌ی آینده‌ی بدترین سناریوهای تغییر اقلیم در زمین! ماه چه؟ فقدان اکسیژن و آب به کنار. جاذبه‌ی ماه آن‌قدر کم است که باید همه‌چیز را برای آنکه در هوا معلق نشود با طناب روی زمین ببندند. دورتر چه؟ چقدر دورتر؟ در دیگر سیارات منظومه‌ی شمسی امکان یافتن حیات ناممکن‌تر از حتی ونوس و مریخ است. کهکشان راه شیری را نسبتاً دقیق می‌شناسیم و مطمئنیم که نه هیچ موجود زنده‌ای در آن وجود دارد و نه حداقلی از شرایط مناسب زیست، شبیه به آنچه روی زمین قابل مشاهده است. حتی تا چند میلیارد سال نوری دورتر از کهکشان راه شیری را هم کمابیش کاویده‌ایم و می‌دانیم که جنس سیارگان و ستاره‌های آنها چیست و چه شرایط محیطی‌ای دارند. در آنها هم نشانه‌ای از حیات نیافته‌ایم.

✍ گونه‌ی انسان هر چه پیش‌تر آمده دایره‌ی حق‌بینی و قائل شدن حقوق زیستی برای دیگر همنوعان و موجودات را گسترش داده است. چرا نباید تصور کرد که گام بعدی این است که انسان حقی هم برای طبیعت بی‌جان قائل باشد.
این حق که رود تا آخر راهش را برود و صخره همانجا باشد که میلیون‌ها سال ایستاده است. دلِ زمین را کمتر بشکافیم و بدانیم که هر تونل زخمی است در دل زمین، هر جاده خراشی است روی چهره‌ی زمین و هر شهر کشاندن عرصه‌ی جنگی پرطنین است به زادبوم موجوداتی دیگر که صدها هزار سال در آرامش سرگرم زندگیِ خود بوده‌اند. چرا ابر نباید در همان جا ببارد که در سرنوشتش مقدر بوده و چرا توفان نباید آن بکند که طبیعتش اقتضا می‌کند؟ سانتی‌مانتالیسم و رمانتیسیسم افراطی؟ شاید. اما وقتی پذیرفتیم که انسان برای حفظ حیات در کائنات مسئولیت اخلاقی دارد، این مسئولیت نمی‌تواند فقط شامل زیستمندانی باشد که عرفاً موجود زنده تلقی می‌شوند و باید شامل هر مؤلفه‌ای باشد که زندگی از آن ریشه می‌گیرد. حتی سنگ و صخره و ابر و باد و توفان و خاک و ماسه‌زارهای بیابانی.»

✍ موضوع حفاظت محیط زیست نمی‌تواند جدا از نوعی چارچوب اخلاقی باشد. مشکل چارچوب‌های اخلاقی البته این است که تأویل‌پذیرند. آنچه اینجا امری اخلاقی است، جای دیگری شاید نباشد. آنچه امروز امری اخلاقی است شاید فردا نباشد. و نهادهای حقوقی و نظام‌های حکمرانی نیز ممکن است همین‌قدر ماهیتی معطوف به موقعیت جغرافیایی و تاریخی داشته باشند.اما بشر همواره کوشیده تا برای تحقق رؤیاهای خود نوعی رویکرد کلان اخلاقی را دنبال کند که یک نظام متناسب حکمرانی هم پشتیبان آن بوده و تحققش را تضمین کرده است. در نهایت، رویکرد اخلاقی ما را به پیش می‌راند. و می‌توان امیدوار بود که گسترش دموکراسی در جهان کمک کند به تبدیل رویکردهای اخلاقیِ غالب (آنچه اکثریت جهانیان به آن اعتقاد دارند) به برنامه‌ی حکمرانی. حکمرانی بر زمین هرگز قاعده‌ای جز تأمین رفاه گونه‌ی بشر نداشته است ــ یک گونه از میلیاردها گونه‌ی زیستی که توانسته است زمین را فتح و بر آن حکمرانی کند.

@NashrAasoo 💭