مردم‌نامه (تاریخ مردم)

21 сентября 2024 20:15

✅ معرفی مقالات شماره ۲۶-۲۹ فصلنامه مردم‌نامه

📕لات‌های تهران

🖌نعمت‌الله فاضلی
استاد انسان‌شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

مقاله «لات‌های تهران» نوشته نعمت‌الله فاضلی، مروری است بر کتاب در کوچه و خیابان از عباس منظرپور. این کتاب، مجموعه خاطرات و مشاهدات منظرپور از زندگی در محله مولوی تهران در دهه‌های 20 تا 50 شمسی است. این مقاله، خواننده را با یکی از آثار مهم تاریخ شفاهی تهران آشنا می‌کند. کتاب در کوچه و خیابان، نه‌تنها یک اثر ادبی جذاب، بلکه سند تاریخی ارزشمندی است که به درک بهتر جامعه ایران، دست‌کم در قسمتی از محلات تهران، در دهه‌های گذشته کمک می‌کند.

🔸نعمت‌الله فاضلی با رویکردی جامعه‌شناسانه، ادبی و تاریخی و با تحلیلی فراتر از یک معرفی ساده به بررسی کتاب می‌پردازد. او به ابعاد مختلف اثر و نویسنده آن می‌پردازد و تحلیلی جامع و چندوجهی از آن ارائه می‌دهد.

📌متن کامل مقاله را در فصلنامه مردم‌نامه بخوانید. می‌توانید مردم‌نامه را از طریق پیوند زیر سفارش دهید:

🔗https://podro.shop//sharghbook/UU5aSX8n

📌پشتیبانی از مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

20 сентября 2024 04:50

📌 از مجموعه‌گفت‌وگوهای مردم‌نامه با مورخان ایرانی

🔹 گفت‌وگو با افسانه نجم‌آبادی (استاد بازنشسته تاریخ، مطالعات زنان و جنسیت در دانشگاه هاروارد)

با حضور داریوش رحمانیان (گروه تاریخ دانشگاه تهران، سردبیر مجله مردم‌نامه)
جواد مرشدلو (گروه تاریخ دانشگاه تربیت مدرس)

مدیر نشست: پویا نکویی (دانشگاه تگزاس)

🕖 جمعه، ۳۰ شهریور ۱۴۰۳، ساعت 7 عصر به‌وقت تهران/ 11:30 صبح به‌وقت شرق آمریکا

https://utexas.zoom.us/j/94009953813

/channel/mardomnameh

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

19 сентября 2024 20:08

🍂به فرهنگ باشد روان تندرست

🍂ایران سرزمینی کهن با فرهنگ باستانی است. سرزمین نیکی‌ها و مردمان نجیبی که ستایشگر داد و راستی و دوستی و نکوهشگر ظلم و دروغ و دشمنی‌اند. باید تا می توان از ایران گفت و نوشت. چرا که ظرف و محتوای توسعه کشور است. باید زبان فارسی را دوست داشت و در جهت ترویج آن از هیچ اقدامی دریغ نکرد. باید تا حد ممکن فرزندان کشور را با حافظ و سعدی، با فردوسی و مولوی و نظامی آشنا کرد. اگر ایده ایران از جمع معدودی نخبگان خارج شود و در میان مردم و سیاستگذاران شکل خودآگاهانه بگیرد معنای امنیت، مصلحت و منافع ملی شکل خواهد گرفت. حقیقت این است که امروزه ایران مورد غفلت قرار گرفته است و بدون وطن، کشور و ایراندوستی هیچ تحول مهمی رقم نمی‌خورد.

🍂فهرست زیر از کوشاترین و معتبرترین رسانه ها و نهادهای فرهنگیِ مستقل تشکیل شده است که جملگی در گستره‌یِ گسترده‌یِ تاریخ و ادبیات و فرهنگِ زرینِ ایران زمین می‌کوشند.
با پیوستن به این رسانه ها و نهادها به توسعه فرهنگی در جامعه یاری رسانیم.
                     
    🍂 پـــــــایــنده ایــــــــــران🍂


🍁دکتر محمّد‌علی اسلامی‌نُدوشن

🍁کتاب گویا (لذت مطالعه با چشمان بسته).

🍁زین قند پارسی
(درست بنویسیم، درست بگوییم).

🍁کتابخانه تخصصی ادبیات

🍁بهترین داستان‌های کوتاه جهان

🍁رسانه رسمی استاد فریدون فرح اندوز
(گوینده و مجری رادیو و تلویزیون ملی ایران).

🍁رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه

🍁مولانا و عاشقانه شمس(زهرا غریبیان لواسانی)

🍁حافظ // خیام ( صوتی )

🍁بنیاد فردوسی خراسان
(كانون شاهنامه فردوسی توس‏).

🍁رمانهای صوتی بهار

🍁مردم‌نامه، فصلنامه مطالعات تاریخ‌ مردم.

🍁مطالعات تخصصی تاریخ صفویه

🍁خردسرای فردوسی
(آینه‌ای برای پژواک جلوه‌های دانش و فرهنگ ایران زمین).

🍁چراغداران (دایرةالمعارف بزرگ صوتی ایران، صداهای نایاب فرهنگ و ادب و هنر)

🍁آرخش، کلبه پژوهش حماسه‌های ایرانی
(رسانه دکتر آرش اکبری مفاخر).

🍁سرو سایـه‌فکن
(رسانه ای برای پاسداشت زبان و ادبیات فارسی).

🍁شاهنامه کودک هما

🍁منابع تاریخ ساسانیان

🍁مطالعات قفقاز

🍁ستیغ، خوانش اشعار حافظ و سعدی و...(رسانه سهیل قاسمی)

🍁زبان شناسی و فراتر از آن (درگاهی برای آموختن درباره زبان‌ها و فرهنگ‌ها).

🍁شاهنامه برای کودکان
(قصه های شاهنامه و خواندن اشعار برای کودکان و نوجوانان).

🍁تاریخ اشکانیان

🍁مأدبه‌ی ادبی، شرح کلیله و دمنه و آثار ادبی فارسی (رسانه دکتر محمّدامین احمدپور).

🍁شرح غزلیات سعدی با امیر اثنی عشری

🍁بوستان سعدی با امیر اثنی عشری

🍁کانون پژوهش‌های شاهنامه
(معرفی کتاب‌ها و مقالات و یادداشت‌ها پیرامون شاهنامه).

🍁تاریخ پادشاهی مادها (منابع و مآخذ).

🍁گاهگفـت
(دُرُست‌خوانیِ شعرِ کُهَن).

🍁ملی‌گرایی ایرانی/شاهنامه پژوهی

🍁رهسپر کوچه رندان
(بررسی اندیشه حافظ).

🍁فرهنگ یاریگری، توسعه پایدار و زیست بوم‌داری

🍁تاریخ روایی ایران

🍁اهل تمییز
(معرفی و نقد کتاب، پاسداشت یاد بزرگان)

🍁کتابخانه متون و مطالعات زردشتی

🍁کتاب گویای ژیگ

🍁حافظ‌خوانی با محمدرضاکاکائی

🍁انجمن دوستداران شاهنامه البرز (اشا)

🍁سفر به ادبیات
(مرزبان‌نامه و گلستان، تک‌بیت‌های کاربردی )

🍁تاریخ میانه

🍁کتاب و حکمت

🍁سخن و سخنوران
(سخنرانی و گفتگوهای نایاب نام آوران وطن فارسی).

🍁انجمن شاهنامه‌خوانی هما
(خوانش و شرح بیتهای شاهنامه).


🍂کانال میهمان:

🍁فرهنگستان زبان و ادب فارسی



🍂فـــرِّ ایــــران را می سـتایـیـم.


🍂هماهنگی جهت شرکت در تبادل

🍂@Arash_Kamangiiir

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

18 сентября 2024 05:31

از مجموعه گفتگوهای مردم‌نامه با مورخان ایرانی
گفتگو با افسانه نجم آبادی (استاد بازنشسته تاریخ، مطالعات زنان و جنسیت در دانشگاه هاروارد).
با حضور داریوش رحمانیان ( گروه تاریخ دانشگاه تهران و سردبیر مجله مردم نامه)
جواد مرشدلو ( گروه تاریخ دانشگاه تربیت مدرس).
مدیر نشست: پویا نکویی (دانشگاه تگزاس)

جمعه ساعت 7 عصر به وقت تهران (11:30 صبح به وقت شرق آمریکا).

https://utexas.zoom.us/j/94009953813

/channel/mardomnameh

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

16 сентября 2024 20:27

✅ معرفی مقالات شماره ۲۶-۲۹ فصلنامه مردم‌نامه

📕آخوندزاده و ادبیات کودک ۱

🖌سیدعلی کاشفی خوانساری
نویسنده و شاعر حوزه کودک و سردبیر فصلنامه کتاب کودک و نوجوان و سروش نوجوان

مقاله «آخوندزاده و ادبیات کودک»، به بررسی ارتباط میرزا فتحعلی آخوندزاده، روشنفکر بزرگ ایرانی، با ادبیات کودک پرداخته است. آخوندزاده را اولین روشنفکر ایرانی در معنای مدرن آن دانسته‌اند و چون شکل‌گیری ادبیات مدرن کودک و نوجوان در ایران، تابع و پیامدی از شکل‌گیری اندیشه و تفکر مدرن دانسته شده است، معمولاً بحث دربارۀ زایش گونه نو و غربی در تاریخ ادبیات کودک ایران را با نوشته‌های آخوندزاده درباره تغییر خط فارسی، نقد ادبی و نیز داستان و نمایشنامه‌های مدرن او آغاز کرده‌اند. اما مطالعات بسیار کمی در مورد ارتباط مستقیم او با این حوزه و واقف‌بودنش به ادبیات کودک انجام شده است.

🔸نویسنده در این مقاله خواندنی، به مواجهه آخوندزاده با آثاری می‌پردازد که دوستان و اطرافیانش مانند میرزا شفیع و حکیم‌باشی کاشانی برای کودکان خلق کرده‌اند و سعی می‌کند نقش احتمالی او را در شکل‌گیری چنین آثاری بررسی کند.

📌متن کامل مقاله را در فصلنامه مردم‌نامه بخوانید. می‌توانید مردم‌نامه را از طریق پیوند زیر سفارش دهید:

🔗https://podro.shop//sharghbook/UU5aSX8n

📌پشتیبانی از مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

14 сентября 2024 20:12

✅ معرفی مقالات شماره ۲۶-۲۹ فصلنامه مردم‌نامه

📕فوتبال ایرانی، نخستین پیامدها

🖌حبیب‌اله اسماعیلی
پژوهشگر تاریخ و فرهنگ

حبیب‌اله اسماعیلی، پژوهشگر تاریخ و فرهنگ، در مقاله‌ «فوتبال ایرانی، نخستین پیامدها»، به بررسی پیامدهای تاریخی ورود فوتبال به زندگی روزمره ایرانیان و شکل‌گیری فوتبال ایرانی پرداخته است. او فوتبال را پدیده‌ای نوین در ایران می‌داند که مانند هر پدیده نوین دیگری پیامدهایی در عرصه‌های مختلف زندگی ایرانیان داشته است. او با رویکردی دقیق و مبتنی‌بر اسناد تاریخی، تحولات این ورزش محبوب را از آغاز تا شکل‌گیری نهادهای رسمی آن تحلیل کرده است و برای بررسی این پیامدها مدلی سه‌ وجهی ارائه داده است. از نظر او، فوتبال به‌مثابه مردمی‌ترین ورزش روزگار معاصر، به‌تدریج در جامعه‌ ایران نفوذ کرده است و نه‌تنها نوعی سرگرمی، بلکه ابزاری اجتماعی و فرهنگی بوده است.

🔸برای آشنایی بیشتر با مدل ارائه‌شده در این مقاله، اسناد تاریخی مرتبط با تحولات فوتبال، چگونگی برگزاری مسابقات، تشکیل فدراسیون و تربیت نسل جدیدی از ورزشکاران، متن کامل مقاله را در فصلنامه مردم‌نامه بخوانید.

📌می‌توانید مردم‌نامه را از طریق پیوند زیر سفارش دهید:

🔗https://podro.shop//sharghbook/UU5aSX8n

📌پشتیبانی از مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

13 сентября 2024 19:21

✅ معرفی مقالات شماره ۲۶-۲۹ فصلنامه مردم‌نامه

📕چون‌وچرا در اعتبار «فتوت‌نامه بنایان»

🖌مهرداد قیومی بیدهندی
استاد دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی

مقاله «چون‌وچرا در اعتبار فتوت‌نامه بنایان»، به نقد و بررسی اعتبار سند «فتوت‌نامه بنایان» می‌پردازد. این سند، که در سال ۱۳۷۱ علی‌اکبر خانمحمدی در نشریه‌ صفه منتشر کرد، تا امروز مفصل‌ترین فتوت‌نامه‌ منتشرشده‌ معماری است. نویسنده مقاله با استناد به چندین نکته اساسی و با ارائه دلایل متعدد، اعتبار این سند را زیر سؤال می‌برد و شک و تردیدهایی در مورد اصالت و صحت آن مطرح می‌کند. اهمیت این مقاله، صرفاً در بررسی محتوایی و زبانی این سند خلاصه نمی‌شود، بلکه اهمیت نقد تاریخی و سندشناسی را در تحقیقات تاریخی نشان می‌دهد.

🔸اگر به تاریخ معماری ایران علاقه‌مند هستید و نیز می‌خواهید بدانید چگونه می‌توان بین اسناد تاریخی معتبر و جعلی تمایز قائل شد، مطالعه‌ این مقاله را از دست ندهید.

📝مهرداد قیومی بیدهندی، یکی از چهره‌های شناخته‌شده و تأثیرگذار در حوزه معماری و مطالعات مرتبط با آن در ایران است. او در زمینه‌های مختلفی ازجمله تاریخ معماری، نظریه معماری، فلسفه معماری و ترجمه آثار مهم معماری فعالیت می‌کند.

📌متن کامل مقاله را در فصلنامه مردم‌نامه بخوانید. می‌توانید مردم‌نامه را از طریق پیوند زیر سفارش دهید:

🔗https://podro.shop//sharghbook/UU5aSX8n

📌پشتیبانی از مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

11 сентября 2024 20:35

✅ معرفی مقالات شماره ۲۶- ۲۹ فصلنامه مردم‌نامه

📕مجلس وکلای تجار و نقش آنان در شورش تنباکو و انقلاب مشروطه

🖌احمد اشرف


مقاله «مجلس وکلای تجار و نقش آنان در شورش تنباکو و انقلاب مشروطه»، روایتی‌ست پرکشش و خواندنی درباره‌ی نقش بازرگانان در تحولات سیاسی ایران در اواخر دوره قاجاریه. بازرگانان همواره با چالش‌هایی مانند مداخلات دولت و تعدیات حکام محلی روبه‌رو بودند. این وضعیت، موجب شد آنان برای دفاع از حقوق خود و بهبود شرایط تجاری، خواستار تشکیل مجلس وکلای تجار شوند. با تشکیل مجلس وکلای تجار، بازرگانان توانستند به‌عنوان یک گروه قدرتمند سیاسی عمل کنند و در جنبش تنباکو و انقلاب مشروطه نقشی مؤثر و محوری داشته باشند.
احمد اشرف پژوهشگری‌ست شناخته‌شده با کارنامه‌ای بسیار پربار. وی در بیشتر کتاب‌ها و مقالاتش به تاریخ روزگار قاجاریه و پهلوی پرداخته است.

📌متن کامل مقاله را در فصلنامه مردم‌نامه بخوانید. می‌توانید مردم‌نامه را از طریق پیوند زیر سفارش دهید:

🔗https://podro.shop//sharghbook/UU5aSX8n
📌پشتیبانی از مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

11 сентября 2024 14:00

📢مراسم رونمایی کتاب :

پردگیان قاجاری در بازار تهران
به‌قلم مریم عمارلو

🔹با حضور:

داریوش رحمانیان

https://youtu.be/TswtBMtv2iA?si=_Vn8cEjfp5pX-XHK

https://www.instagram.com/reel/C_wLgyZqIgP/?igsh=dXluMTBtZ3Z4Y2x5


🔸زمان: شنبه، 17 شهریور 1403 ، ساعت ۱۸
🔸مکان: الهیه، خیابان فیاضی (فرشته)، بالاتر از خیابان چناران، سمت چپ، پلاک ۵۰، مجموعه‌ی فرهنگان فرشته


@asmaaneh


انتشار با ذکر منبع بلامانع است .

کانال سخنرانی ها ، درس گفتارها و گفت و گوها :

/channel/Vortrags

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

09 сентября 2024 20:40

نسبت زیست مردم ایران با مفاهیم «شهر» و «راه»

✒️امید غیاثی، دانش‌آموخته تاریخ
 
در یکی از نشست های اخیر «ایران کجاست؟» که به همت موسسه آتوسا و آسیانیوز ایران برگزار می شود، نشستی با حضور علی هادوی با عنوان «ایران­‌راه: روایتی نوین از ایده ایران» برگزار شد و ایشان تلاش کرد تا نشان دهد که ویژگی اصلی و طبیعی ایران، با مفهوم «راه» قرابت دارد و نه مفهوم «شهر».
 
در این گفتگو روایتی از تاریخ و مفهوم ایران بیان شد که می توان زوایایی مهم از آن را با تکیه بر جایگاه مردم ایران نقد کرد. خلاصه کلام هادوی در این نشست آن بود، که تا پیش از دوران جدید و نیمه دوم عصر ناصری، زندگی مردم ایران با مفهوم «راه» معنا می یافت و در یک شیفت پارادایمی، به نظر ایشان ناصواب، از این دوره تحت تاثیر اندیشه‌های جدید ذیل مفهوم «شهر» تلاش شد تا زیست مردم ایران به مفهوم پولیس یونانی نزدیک شود!

ادامه مطلب را در سایت مردم‌نامه بخوانید:

https://mardomnameh.com/blog/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA/P1241-%D9%86%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D9%81%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D9%88-%D8%B1%D8%A7%D9%87.html

پشتیبانی از مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

09 сентября 2024 08:37

مردم‌نامه، فصلنامه‌ای دربارة مردم و برای مردم است. این فصلنامه، فراخوانی به نهضتی علمی در حوزة‌ تاریخ‌نگاری و علوم‌انسانی است. مردم‌نامه دو آماج را دنبال می‌کند. یکی، نوشتن دربارة مردم و دیگری، نوشتن برای مردم. به‌ترتیب، اولی را «مردم‌نامه» و دومی را «مردمی‌نامه» می‌گوییم. مردم‌نامه، همان تاریخ مردم است و مردمی‌نامه؛ یعنی تاریخ‌نویسی به زبان مردم و برای مردم و نه‌فقط برای نخبگان و متخصصان. ازجمله کارهایی که مردم‌نامه به‌جد دنبال می‌کند، نقد تاریخ‌نگاری قدیم و معاصر ایران است؛ زیرا نگاه این فصلنامه به وضعیت تاریخ‌نویسی ایران نگاهی آسیب‌شناختی است. مردم‌نامه همگان را به کوشش در راه نقد تاریخ‌نگاری ایرانی، به‌ویژه تاریخ‌نگاری معاصر، فرا می‌خواند. مردم‌نامه می‌کوشد، پلی میان دانشگاه و مردم/جامعه و نیز پلی میان متخصصان ایرانی با متخصصان سراسر جهان برای رشد و تحول دانش و اندیشة تاریخی در ایران و حوزة‌ زبان فارسی باشد.


برای سفارش به لینک زیر مراجعه فرمایید:

https://podro.shop//sharghbook/UU5aSX8n

@sharghdaily
sharghdaily.com

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

06 сентября 2024 15:15

کتابشناسی دکتر محمد مصدق و نهضت‌ملی‌ایران
کاری سودمند و ارزشمند و ستودنی👆
سپاس از کوشش‌های کانال ارجمند مصدق به روایت تاریخ و اسناد
/channel/mardomnameh

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

06 сентября 2024 15:10

کتابشناسی دکتر محمد مصدق و نهضت ملی ایران @mohammadmosaddegh

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

06 сентября 2024 15:10

از ابتدای شروع به کار کانال مصدق به روایت تاریخ و اسناد یک فایل کتابشناسی در مورد دکترمحمد مصدق،‌ حوادث دوران نخست‌وزیری ایشان و بحث نفت برای دوستان آماده شد که تا کنون شش بار این فایل به روز شده است و اکنون نسخه ششم آن در اختیار عزیزان هست. امیدواریم با کمک شما و جستجوهایِ خودمان این فایل را هر چه بیشتر کامل‌ کنیم. قطعا این فایل نیز کامل نخواهد بود. خواهش ما این است که نام کتابهایی که فکر می‌کنید هنوز در لیست ما جای نگرفته را به آدرس زیر ارسال نمایید. @mohammadmosaddegh_Admin
@mohammadmosaddegh

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

05 сентября 2024 20:35

💧به فرهنگ باشد روان تندرست

💧ایران سرزمینی کهن با فرهنگ باستانی است. سرزمین نیکی‌ها و مردمان نجیبی که ستایشگر داد و راستی و دوستی و نکوهشگر ظلم و دروغ و دشمنی‌اند. باید تا می توان از ایران گفت و نوشت. چرا که ظرف و محتوای توسعه کشور است. باید زبان فارسی را دوست داشت و در جهت ترویج آن از هیچ اقدامی دریغ نکرد. باید تا حد ممکن فرزندان کشور را با حافظ و سعدی، با فردوسی و مولوی و نظامی آشنا کرد. اگر ایده ایران از جمع معدودی نخبگان خارج شود و در میان مردم و سیاستگذاران شکل خودآگاهانه بگیرد معنای امنیت، مصلحت و منافع ملی شکل خواهد گرفت. حقیقت این است که امروزه ایران مورد غفلت قرار گرفته است و بدون وطن، کشور و ایراندوستی هیچ تحول مهمی رقم نمی‌خورد.

💧فهرست زیر از کوشاترین و معتبرترین رسانه ها و نهادهای فرهنگیِ مستقل تشکیل شده است که جملگی در گستره‌یِ گسترده‌یِ تاریخ و ادبیات و فرهنگِ زرینِ ایران زمین می‌کوشند.
با پیوستن به این رسانه ها و نهادها به توسعه فرهنگی در جامعه یاری رسانیم.
                     
     💧پـــــــایــنده ایــــــــــران💧


🦋دکتر محمّد‌علی اسلامی‌نُدوشن

🦋کتاب گویا (لذت مطالعه با چشمان بسته).

🦋زین قند پارسی
(درست بنویسیم، درست بگوییم).

🦋کتابخانه تخصصی ادبیات

🦋بهترین داستان‌های کوتاه جهان

🦋رسانه رسمی استاد فریدون فرح اندوز
(گوینده و مجری رادیو و تلویزیون ملی ایران).

🦋رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه

🦋مولانا و عاشقانه شمس(زهرا غریبیان لواسانی)

🦋حافظ // خیام ( صوتی )

🦋بنیاد فردوسی خراسان
(كانون شاهنامه فردوسی توس‏).

🦋رمانهای صوتی بهار

🦋مردم‌نامه، فصلنامه مطالعات تاریخ‌ مردم.

🦋مطالعات تخصصی تاریخ صفویه

🦋خردسرای فردوسی
(آینه‌ای برای پژواک جلوه‌های دانش و فرهنگ ایران زمین).

🦋چراغداران (دایرةالمعارف بزرگ صوتی ایران، صداهای نایاب فرهنگ و ادب و هنر)

🦋آرخش، کلبه پژوهش حماسه‌های ایرانی
(رسانه دکتر آرش اکبری مفاخر).

🦋سرو سایـه‌فکن
(رسانه ای برای پاسداشت زبان و ادبیات فارسی).

🦋شاهنامه کودک هما

🦋منابع تاریخ ساسانیان

🦋مطالعات قفقاز

🦋ستیغ، خوانش اشعار حافظ و سعدی و...(رسانه سهیل قاسمی)

🦋زبان شناسی و فراتر از آن (درگاهی برای آموختن درباره زبان‌ها و فرهنگ‌ها).

🦋شاهنامه برای کودکان
(قصه های شاهنامه و خواندن اشعار برای کودکان و نوجوانان).

🦋تاریخ اشکانیان

🦋مأدبه‌ی ادبی، شرح کلیله و دمنه و آثار ادبی فارسی (رسانه دکتر محمّدامین احمدپور).

🦋شرح غزلیات سعدی با امیر اثنی عشری

🦋بوستان سعدی با امیر اثنی عشری

🦋کانون پژوهش‌های شاهنامه
(معرفی کتاب‌ها و مقالات و یادداشت‌ها پیرامون شاهنامه).

🦋تاریخ پادشاهی مادها (منابع و مآخذ).

🦋گاهگفـت
(دُرُست‌خوانیِ شعرِ کُهَن).

🦋ملی‌گرایی ایرانی/شاهنامه پژوهی

🦋رهسپر کوچه رندان
(بررسی اندیشه حافظ).

🦋فرهنگ یاریگری، توسعه پایدار و زیست بوم‌داری

🦋تاریخ روایی ایران

🦋اهل تمییز
(معرفی و نقد کتاب، پاسداشت یاد بزرگان)

🦋کتابخانه متون و مطالعات زردشتی

🦋کتاب گویای ژیگ

🦋حافظ‌خوانی با محمدرضاکاکائی

🦋انجمن دوستداران شاهنامه البرز (اشا)

🦋تاریخ، فرهنگ، هنر و ادبیات ایران زمین

🦋سفر به ادبیات
(مرزبان‌نامه و گلستان، تک‌بیت‌های کاربردی )

🦋تاریخ میانه

🦋کتاب و حکمت

🦋سخن و سخنوران
(سخنرانی و گفتگوهای نایاب نام آوران وطن فارسی).

🦋انجمن شاهنامه‌خوانی هما
(خوانش و شرح بیتهای شاهنامه).


کانال میهمان:

💦دکتر اصغر دادبه(نویسنده، ادیب و استاد فلسفه اسلامی و ادبیات عرفانی)



💧فـــرِّ ایــــران را می سـتایـیـم.💧


💧هماهنگی جهت شرکت در تبادل

💧@Arash_Kamangiiir

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

20 сентября 2024 20:37

✅ معرفی مقالات شماره ۲۶-۲۹ فصلنامه مردم‌نامه

📕تقویم نجومی شاهنشاهی ایران عصر صفوی

🖌بهزاد کریمی
عضو هیئت‌علمی گروه ایران‌شناسی دانشگاه میبد

این مقاله، به بررسی کتابی با عنوان تقویم نجومی شاهنشاهی ایران عصر صفوی نوشته محمدجعفر جنابدی و تصحیح منصور صفت‌گل می‌پردازد. این تقویم که تنها نمونه کامل باقی‌مانده از عصر صفوی است، برای پژوهشگران تاریخ علم و مورخان علاقه‌مند به زندگی مردم بسیار پراهمیت است. زیرا تقویم‌ها می‌توانند آیینه تمام‌نمای باورها و آداب و رسوم و فرهنگ مردم باشند.

🔸جذاب‌ترین بخش تقویم‌ها از حیث مردم‌نامه‌نویسی و تاریخ مردم، مناسبت‌هاست. مناسبت‌ها، هم نمایانگر اعتقادات و باورهای توده‌ مردم است، هم ویژگی‌های اقلیمی و طبیعی را نمودار می‌سازد و هم نشانه‌گذاری‌های مورد نظر قدرت را برای تنظیم زندگی روزمره نشان می‌دهد.
تأثیر تقویم بر زندگی مردم و ساختار اجتماعی، انواع تقویم در ایران و تقسیم‌بندی تقویم در دوره صفوی مطالب مفید دیگری است که در این مقاله ارائه شده است.

📌متن کامل مقاله را در فصلنامه مردم‌نامه بخوانید. می‌توانید مردم‌نامه را از طریق پیوند زیر سفارش دهید:

🔗https://podro.shop//sharghbook/UU5aSX8n

📌پشتیبانی از مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

19 сентября 2024 20:11

✅ معرفی مقالات شماره ۲۶-۲۹ فصلنامه مردم‌نامه

📕تاریخ بیهق و تاریخ مردم

🖌مقصودعلی صادقی
عضو هیئت‌علمی گروه تاریخ دانشگاه تربیت مدرس

تاریخ بیهق، نوشته ابوالحسن علی بن زید بیهقی، یکی از مهم‌ترین آثار تاریخ‌نگاری محلی ایران است که به تاریخ و فرهنگ ناحیه بیهق در خراسان می‌پردازد. این کتاب، به دلیل جامعیت و جزئیاتی که از زندگی مردم، فرهنگ، اقتصاد و رویدادهای تاریخی این منطقه ارائه می‌دهد منبع ارزشمندی برای پژوهش در تاریخ مردم است.

🔸مقصودعلی صادقی در مقاله «تاریخ بیهق و تاریخ مردم»، به تصحیح‌های مختلف کتاب تاریخ بیهق و اهمیت آن در پژوهش‌های تاریخی اشاره می‌کند. به دلیل اهمیتی که تاریخ بیهق از جنبه تاریخ مردم دارد، نویسنده تلاش می‌کند با استناد به گزارش‌های بیهقی به موضوعاتی مثل فرهنگ‌ مردم بیهق، اقتصاد، کشاورزی و بازرگانی و حتی رویدادهای طبیعی و جنگ‌ها و پیامدهای آن‌ بپردازد و تصویری از زندگی مردم این منطقه ارائه ‌دهد. برای نمونه در جایی می‌آورد: «و در ناحيت بيهق، علي‌الخصوص در ربع قصبه، زلزله متواتر افتاد، چنانكه مردمان به چهل شبانروز در هيچ بنا نتوانستند بود و مساكن و مواطن بيشتر خراب شد ... .» ادامه این روایت خواندنی را در مردم‌نامه بخوانید.

📌 می‌توانید مردم‌نامه را از طریق پیوند زیر سفارش دهید:

🔗https://podro.shop//sharghbook/UU5aSX8n

📌پشتیبانی از مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

18 сентября 2024 20:25

✅ معرفی مقالات شماره ۲۶-۲۹ فصلنامه مردم‌نامه

📕دشواری‌ها و کاستی‌های تأسیس نخستین مدارس نوین در کرند غرب

🖌محمدعلی علوی‌کیا
پژوهشگر تاریخ نهادهای آموزشی

مقاله «دشواری‌ها و کاستی‌های تأسیس نخستین مدارس نوین در کرند غرب»، که براساس اسناد بایگانی راکد آموزش‌وپرورش استان کرمانشاه نوشته شده است به بررسی چالش‌ها و موانع ایجاد اولین مدارس نوین در منطقه کرند غرب می‌پردازد. در خلال این بررسی، به دشواری‌ها و کاستی‌هایی مثل کمبود معلم، مشکلات مالی، دوری این شهر از مراکز شهری و شرایط سخت زندگی برای معلمان و همچنین برخی چالش‌های فرهنگی اشاره کرده است.

🔸یکی از وجوه اهمیت این مقاله استفاده از اسناد تاریخی است که تلاش کرده براساس آن تصویر روشنی از شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی آن دوره ارائه دهد.

📌متن کامل مقاله را در فصلنامه مردم‌نامه بخوانید. می‌توانید مردم‌نامه را از طریق پیوند زیر سفارش دهید:

🔗https://podro.shop//sharghbook/UU5aSX8n

📌پشتیبانی از مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

17 сентября 2024 20:19

✅ معرفی مقالات شماره ۲۶-۲۹ فصلنامه مردم‌نامه

📕عروسک؛ از ساحرگان تا محافل زنان عصر قاجاریه

🖌اشکان شریعت
پژوهشگر حوزه اسطوره‌شناسی و تاریخ

مقاله «عروسک؛ از ساحرگان تا محافل زنان عصر قاجاریه»، روایتی جالب و خواندنی درباره زنان و پیوند آنان با جادوست. نویسنده با نگاهی بین رشته‌ای و انتقادی، به موضوع محافل زنانه و جادو می‌پردازد و تلاش می‌کند از این طریق، درک بهتری از جایگاه زنان در تاریخ و جامعه به دست دهد. نویسنده با استناد به متون تاریخی و سفرنامه‌های غربی، به محافل زنانه‌ای در ایران باستان و دوره اسلامی اشاره می‌کند که در آنها به آیین‌ها و مراسمی با محوریت عروسک پرداخته می‌شده است. می‌توان این محافل را فضایی برای بیان و بروز احساسات و نیازهای سرکوب‌شده زنان تلقی کرد که در نگاه مردسالارانه آن دوره محلی برای انجام اعمال جادویی و خرافات توصیف می‌شدند.

🔸این خلاصه، بخش کوچکی از موضوعات و مفاهیم گسترده مطرح‌شده در این مقاله است. برای درک کامل‌تر این موضوع، مطالعه کامل مقاله توصیه می‌شود.

📌متن کامل مقاله را در فصلنامه مردم‌نامه بخوانید. می‌توانید مردم‌نامه را از طریق پیوند زیر سفارش دهید:

🔗https://podro.shop//sharghbook/UU5aSX8n

📌پشتیبانی از مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

15 сентября 2024 19:41

✅ معرفی مقالات شماره ۲۶-۲۹ فصلنامه مردم‌نامه

📕سپاه دین، یک نهاد ازیادرفته

🖌الیاس پیراسته
دانشجوی دکترای ایران‌شناسی دانشگاه ماربورگ

مقاله «سپاه دین، یک نهاد ازیادرفته»، درباره تأسیس نهادی کمتر شناخته‌شده به نام سپاه دین در در دوران محمدرضاشاه است. نویسنده در این مقاله، با استفاده از اسناد آرشیوی و شواهد تاریخی به چگونگی شکل‌گیری این نهاد و واکنش‌های مثبت و مخالفت‌های شدید با آن می‌پردازد. همچنین، با روایتی جذاب و روان، ساختار و عملکرد واقعی سپاه دین و تفاوت آن با اهداف اولیه را تحلیل می‌کند و نشان می‌دهد که چرا چنین نهادی از خاطره‌ جمعی مردم محو شد. خواندن متن کامل مقاله، می‌تواند فهم پیچیدگی‌های سیاست مذهبی این دوران را ممکن کند.

📌متن کامل مقاله را در فصلنامه مردم‌نامه بخوانید. می‌توانید مردم‌نامه را از طریق پیوند زیر سفارش دهید:

🔗https://podro.shop//sharghbook/UU5aSX8n

📌پشتیبانی از مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

13 сентября 2024 20:57

📢فراخوان ارسال نوشته و یادداشت✍️

📣کانال تلگرامی فصلنامه مردم‌نامه، از ۲۲ فروردین ۱۳۹۵ آغاز به فعالیت کرده است. این کانال، برای تحقق اهداف فصلنامه و ایجاد و تقویتِ پیوند میان مردم و اهالی اندیشه و علم با معرفت تاریخ و به‌ویژه شاخه تاریخ مردم کوشش می‌کند. به همین منظور، کانال تلگرامی مردم‌نامه از هرگونه نوشته، یادداشت، جستار کوتاه اهالی علم و اندیشه، به‌ویژه دانشجویان، درباره تاریخ مردم (مردم‌نامه‌نویسی) و تاریخ به زبان مردم و برای مردم (مردمی‌نامه‌نویسی) استقبال می‌کند. گزیده‌ای از این یادداشت‌ها در بخش تلگرام‌نوشته‌های مجله‌ی مردم‌نامه چاپ می‌شود.


✅ شیوه‌نامه کانال تلگرامی مردم‌نامه

📍توصیه می‌کنیم به‌منظور تسریع انتشار مطالب در کانال، نکاتی که در پی می‌آید را در نظر بگیرید.

📌تیتر یادداشت خود را به‌صورت برجسته درج کنید.

📌نام و مشخصات نویسنده را در پایان یادداشت به‌ترتیب نام نویسنده، درجه یا رتبه علمی نویسنده و تاریخ یادداشت به‌صورت برجسته بنویسید.

📌پیشنهاد می‌شود برای ارجاع در یادداشت خود، از روش درون‌متنی و با این ترتیب استفاده کنید (نام بزرگ نویسنده، سال نشر: صفحه).

📌در یادداشت خود، رسم‌الخط، فاصله و نیم‌فاصله و علائم نگارشی را رعایت کنید.

🖇لازم به یادآوری است که انتشار یادداشت‌ها یا بازنشر آنها در کانال مردم‌نامه، به معنای تأیید آنها نیست. کانال مردم‌نامه، به‌ روی دیدگاه‌های گوناگون، البته در چارچوب علمی، گشوده است.

🗞برای ارسال یادداشت‌های خود، به مدیر کانال تلگرامی مردم‌نامه با آیدی زیر پیام بدهید:

@parastoorahimi66

🌱امید است با همراهی شما، مردم‌نامه بیش از پیش پویا و بالنده شود. پویایی و بالندگی مردم‌نامه‌نویسی و مردمی‌نامه‌نویسی نیاز امروز و آینده ایران است.🌱

🙏با سپاس از همراهی شما
🖊️مدیر کانال تلگرامی مردم‌نامه

#فراخوان

📌پشیبانی از مردم‌نامه👇

https://zarinp.al/daryoshrahmanian


📜@mardomnameh

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

12 сентября 2024 18:14

✅ معرفی مقالات شماره ۲۶-۲۹ فصلنامه مردم‌نامه

📕قرائتی دیگر از منازعه لرد مینتو و سر هارفورد جونز

🖌غلامحسین زرگری‌نژاد
استاد بازنشسته گروه تاریخ دانشگاه تهران

مقاله «قرائتی دیگر از منازعه لرد مینتو و سر هارفورد جونز‌»، با نگرشی متفاوت به بررسی یکی از پیچیده‌ترین دوره‌های روابط دیپلماتیک ایران و انگلیس می‌پردازد. نویسنده با ارائه شواهد و تحلیل‌های جدید، به ماجرای مأموریت ناموفق سر هارفورد جونز به ایران نگاه متفاوتی دارد و این اتفاق را بخشی از یک استراتژی پیچیده و حساب‌شده تلقی می‌کند و نه صرفاً اختلافات شخصی بین مقامات انگلیسی. این فقط بخش کوچکی از نکات پراهمیت اشاره‌شده در این مقاله است. استدلال نویسنده برای نشان‌دادن بازی‌های سیاسی پشت پرده، روابط پیچیده دیپلماتیک و نقش ایران در بازی‌ قدرت‌های جهانی بر شواهدی قوی مبتنی است.

🔸پس اگر به تاریخ دیپلماسی و روابط بین‌الملل علاقه‌مندید و می‌خواهید درک عمیق‌تری از پیچیدگی‌های روابط ایران و انگلیس در اوایل قرن نوزدهم پیدا کنید، مطالعه کامل این مقاله را به شما توصیه می‌کنیم.

📝غلامحسین زرگری‌نژاد پژوهشگری شناخته‌شده است که سال‌هاست کتاب و مقالاتش را با رویکردهای متفاوت در زمینه تاریخ معاصر ایران و اسلام تألیف کرده است. 

📌متن کامل مقاله را در فصلنامه مردم‌نامه بخوانید. می‌توانید مردم‌نامه را از طریق پیوند زیر سفارش دهید:

🔗https://podro.shop//sharghbook/UU5aSX8n

📌پشتیبانی از مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

11 сентября 2024 20:31

از نقش وکلای تجار در شورش تنباکو تا لات‌های تهران - خبرآنلاین
https://www.khabaronline.ir/live/1956290/%D8%A7%D8%B2-%D9%86%D9%82%D8%B4-%D9%88%DA%A9%D9%84%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%AA%D9%86%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%88-%D8%AA%D8%A7-%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

09 сентября 2024 20:52

مردم‌نامه چیست؟

درباره‌ی چیستی و چرایی مردم‌نامه، از پیش از برپایی و آغاز انتشار مجله‌ی مردم‌نامه تاکنون، بارها گفته و نوشته‌ام. مردم‌نامه یک پویش علمی و فکری و فرهنگی است. مجله‌ی مردم‌نامه این پویش را نمایندگی می‌کند و یکی از اجزای آن است. خطای بزرگی‌ست اگر مردم‌نامه را تنها یک مجله بدانیم. مردم‌نامه متکی بر یک شخص نیست. پویش یا حرکت و جریانی‌ست که خواه‌ناخواه پیش خواهد رفت حتی اگر مجله‌ی مردم‌نامه هم نباشد و از انتشار بازبماند. این حرکت می‌ماند حتی اگر این مجله و گردانندگان آن نباشند و از گام‌زدن در این راه بازمانند. ایرانیان، در ادامه‌ی کوشش‌های ارزشمندی که تاکنون داشته‌اند، سرانجام تاریخ را از زندان سیاست و شخصیت‌ها آزاد خواهند کرد. تاریخ را از شخصیت‌زدگی و سباست‌زدگی نجات خواهند داد. تاریخ‌نگاری ایرانی این دگرگونی بزرگ و بنیادی را دیریازود رقم خواهد زد. در پی آن سیاست نیز از شخص‌باوری و شخص‌محوری خواهد گسست و به راهی تازه خواهد افتاد. مردم‌نامه در حد توان و امکان- که البته بسیار اندک است و چندان نیست-، به عنوان یک حرکت و نیز به عنوان یک مجله و نهاد، در این راه می‌کوشد.
#داریوش_رحمانیان
نوزده شهریور هزار و چهارصد و سه
/channel/mardomnameh

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

09 сентября 2024 12:57

شماره ۲۶ تا ۲۹ فصلنامه مردم‌نامه منتشر شد.

در این شماره می‌خوانید:

📌مجلس وکلای تجار و نقش آنان در شورش تنباکو و انقلاب مشروطه/احمد اشرف
📌قرائتی دیگر از منازعه لرد مینتو و سر هارد فورد جونز/غلامحسین زرگری‌نژاد
📌چون‌وچرا در اعتبار فتوت‌نامه بنایان/مهرداد قیومی بیدهندی
📌فوتبال ایرانی، نخستین پیامدها/حبیب‌اله اسماعیلی
📌آخوندزاده و ادبیات کودک/سیدعلی کاشفی خوانساری
📌لات‌های تهران/نعمت‌الله فاضلی
📌تاریخ بیهق و تاریخ مردم/مقصودعلی صادقی
📌مورخان باید میان‌رشته‌ای فکر کنند. داریوش رحمانیان و محسن آزموده در گفت‌‌وگو با عباس کاظمی

📍باگفتارهایی در تاریخ جنسیت، تاریخ زنان، تاریخ نهادهای آموزشی و تاریخ نهادهای مذهبی از اشکان شریعت، محمدعلی علوی‌کیا، بهزاد کریمی و الیاس پیراسته.

📕مردم‌نامه را بخوانید و به دوستان و آشنایان بشناسانید. این مهم‌ترین و موثرترین کمک به حرکت مردم‌نامه است.

پشتیبانی از مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian


برای سفارش به پیوند زیر مراجعه کنید:

https://podro.shop//sharghbook/UU5aSX8n

@mardomnameh

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

07 сентября 2024 08:35

📢مراسم رونمایی کتاب:
پردگیان قاجاری در بازار تهران
به‌قلم مریم عمارلو

🔹با حضور:
منصوره اتحادیه
داریوش رحمانیان
مهرداد قیومی بیدهندی
مریم عمارلو

🔸زمان: شنبه، ۱۷ شهریور ۱۴۰۳، ساعت ۱۸
🔸مکان: الهیه، خیابان فیاضی (فرشته)، بالاتر از خیابان چناران، سمت چپ، پلاک ۵۰، مجموعه‌ی فرهنگان فرشته

#خبر
@asmaaneh

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

06 сентября 2024 15:10

به درخواست برخی دوستان فایل اکسل کتابشناسی را منتشر می‌کنیم. لطفا در تکمیل این فایل به ما کمک کنید.
@mohammadmosaddegh_Admin
@mohammadmosaddegh

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

06 сентября 2024 15:10

کتابشناسی دکتر محمد مصدق و نهضت ملی ایران @mohammadmosaddegh

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

06 сентября 2024 12:02

کتابخانه پارسی کلگری (IGSA)
جلسه بررسی و گفتگو درباره‌ی کتاب

تاریخ روابط ایران و کانادا؛ به روایت اسناد

با حضور پژوهشگر و گردآورنده اسناد: دکتر جواد عباسی
دبیر گفتگو: دکتر حامد کاظم زاده


📗درباره کتاب:
روند برقراری روابط رسمی و مستقیم میان ایران و کانادا با ایجاد سفارت ایران در اوتاوا در سال ۱۳۳۵/ ۱۹۵۶ آغاز و با گشودن سفارت کانادا در تهران در سال ۱۳۳۷/ ۱۹۵۸ تکمیل شد. کتاب حاضر چشم‌اندازی از روابط دو کشور در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تا سال ۱۳۵۹ / ۱۹۸۰ را براساس گزیده اسناد موجود در آرشیوهای ایران ارائه می‌کند.
کتاب در کتابخانه موجود است.
در طاقچه:
https://taaghche.com/book/191095/

مکان📍: دانشگاه کلگری،
Craigie Hall block D, room 401

زمان🗓: سه شنبه ۱۷ سپتامبر، (۲۷ شهریور) ساعت ۶ تا ۷:۳۰ عصر (بوقت کلگری) - ساعت ۸:۰۰ تا ۹:۳۰ عصر (به وقت تورنتو) - ۳:۳۰ تا ۵ بامداد چهارشنبه (۲۸ شهریور ) به وقت ایران

لینک حضور مجازی در زوم:
https://ucalgary.zoom.us/j/95143992209

💬Telegram
📷Instagram

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

05 сентября 2024 18:50

روایت «قهرمانانی با دست‌های خالی» در تاریخ معاصر ایران

♦️در طول تاریخ سیاسی پرفرازونشیب ایران، که هزاران شخصیت تاریخی بازیگران آن بوده‌اند، معدود کسانی بوده‌اند که تاریخ به‌گونه‌ای افسانه‌ای و مطلق از آنها به نیکی یاد می‌کند. به عقیده برخی از فلاسفه تاریخ و بالاخص کسانی که هویت تاریخی یک ملت را نه ذاتی، که برساخته می‌دانند، خلق قهرمان‌ها از ضروریات تاریخ‌نویسی هم هست؛ هرچند با روح تاریخ‌نگاری صحیح در تعارض باشد.

تاریخ ایران از شکل‌گیری اولین امپراطوری وسیع در آن توسط کوروش هخامنشی تا پایان دوره پیشامدرن، از این قهرمانان کم ندارد. بدیهی است هرقدر تاریخ به عصر زندگی ما نزدیک‌تر می‌شود، امکان اغراق یا باژگونه نشان‌دادن خصایل و کارنامه شخصیت‌ها سخت‌تر می‌شود و از همین‌جاست که کمتر اثری از قهرمانان در تاریخ معاصر به چشم می‌خورد. حتی ورود و کمک علومی مانند هرمنوتیک، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی تاریخی و... به حوزه مطالعات تخصصی تاریخ، این امکان را فراهم ساخته است که از برخی بازیگران صحنه سیاسی، که دوست‌تر می‌داشتند در تاریخ از آنها به‌عنوان قهرمان یاد شود، تصویری پریشان، دیگرگون و کج‌ومعوج ثبت گردد.

با همه این تفاسیر، باز در تاریخ معاصر ایران هستند کسانی که چهره قهرمانانه آنان با وجود ریزبینی‌ها و نگاه نقادانه مورخان چندان خدشه‌دار نشده است. بدون تردید دو نمونه مشهور از قهرمانان این‌چنینی، میرزاتقی‌خان امیرکبیر و محمد مصدق هستند. این دو در حافظه تاریخی مردمان ایران‌زمین، نمونه بارز وطن‌دوستی، کاربلدی و مظلومیت توأمان بوده‌اند و همین مظلومیتشان در سرانجام کار، فارغ از تحلیل‌های علمی، یاد و نام نیک این دو را بر قلب‌های ایرانیان حک کرده است.

متخصصان تاریخ هم، هرچند بر برخی رفتار و منش و خط‌مشی آنها عیب‌جویی نمایند، اما انگشت‌شمار بوده‌اند کسانی که بخواهند آنها را از جایگاه قهرمانان ملی پایین بکشند. در واقع هر دوی این قهرمانان، استحقاق چنین عظمتی را داشته‌اند و هرگز نمی‌توان ادعا کرد که انگاره‌های سیاسی تاریخ‌نویسان (قاجارستیزی و پهلوی‌ستیزی) آنان را چنین بر صدر نشانده است.

🖌این جستار، نه در پی آن است که چنین قهرمانانی را  در چند سطر نقد نمایند، بلکه می‌خواهد از زاویه‌ای دیگر به عملکرد آنان و برخی دیگر از بازیگران صحنه سیاسی ایران معاصر بپردازد.

امیرکبیر و مصدق هر دو، دو سال و چند ماه بر اریکه صدراعظمی و نخست‌وزیری تکیه زدند و علت حذف هر دو، درافتادن با قدرت بود. بعد از حذف توسط پادشاهان، با روی ‌کار‌آمدن اشخاصی به‌مراتب ضعیف‌تر از آنان، اندوخته‌های گران‌قدرشان یا همگی به ورطه فراموشی سپرده شد یا با تغییر ماهیت از آنچه مقصود نظرشان بود فرسنگ‌ها فاصله یافت.

در این میان، در تاریخ معاصر افرادی داریم که در وطن‌پرستی و کاردانی و درستی به گرد پای امیرکبیر و مصدق هم نمی‌رسیدند. آنان البته به اندازه میرزا آقاسی‌ها و آقاخان نوری‌ها و منوچهر اقبال‌ها و... هم خنثی و بی‌عمل نبوده‌اند. این گروه، به‌درستی دریافته بودند اگر هم در عالم واقع باید منشأ اثر می‌بودند، لازمه‌اش ماندن در قدرت و درنیفتادن با ظل‌الله و شاهنشاه بود‌.
افرادی مانند میرزا حسین سپهسالار، امین‌الدوله، قوام‌السلطنه، هویدا و...، هم قدرت و حاکمیت مطلق صاحب قدرت و نیز دیگر کانون‌های نفوذ در حاکمیت  را نترساندند و هم با نفوذ و پیشبرد افکار مصلحانه خود، اثری ماندگارتر در تاریخ معاصر بر جای گذاشتند.

📌اگر تاریخ با آرزوهای چون منی به‌عنوان یک دانشجوی تاریخ شکل می‌گرفت، آرزو می‌کردم امیرکبیر و مصدق هم ضرورت کنارآمدن با قدرت را درک می‌کردند و چند صباحی بیشتر در رأس می‌بودند. در آن صورت، ما قهرمانانی به این نام‌ها نداشتیم، اما مطمئنا تاریخ در آن بزنگاه‌های مهم به سود ما ایرانیان نگاشته می‌شد.

✍ اسداله پورموسی کوه‌کمر، دانشجوی دکتری تاریخ در دانشگاه تبریز، ۱۴ شهریور ۱۴۰۳