ایران بوم

08 December 2023 06:32

ویژه نامه ای برای «21 آذرماه ، روز نجات آذربایجان »
در روزهای اشغال ایران از سوی ارتش های انگلستان و شوروی و آمریکا در سال های جنگ جهانی دوم، گروهی از مهاجران از آن سوی رودخانه ی ارس با همکاری عناصر حزب توده ، در پناه سرنیزه های روسی ، در استان آذربایجان دولتی پوشالی بر سر کار آوردند . این دولت با کوشش های دیپلماتیک قوام السلطنه ، پشتیبانان روسی خود را از دست داد و فروپاشید و اعضای آن ، به فرمان استالین و میرجعفر باقراف به آن سوی رودخانه ی ارس گریختند .
21 آذرماه روزی است که سربازان و افسران ارتش ایران برای استقرار حاکمیت ملی ایران ، و برای بیرون راندن مزدوران و خودفروختگان فرقه ی دموکرات به رهبری جعفر پیشه وری ، به آذربایجان رسیدند .
در گاهنامه ای که در زیر می خوانید ، بخشی را به « 21 آذرماه » اختصاص داده ایم.
برای خواندن ویژه نامه ، روی تصویر زیر کلیک کنید :

http://iranchehr.com/?p=6889

@iranboom_ir

ایران بوم

05 December 2023 13:16

۳۳ سال پیش در ۱۴ آذر ۱۳۶۹، استاد دکتر غلامحسین یوسفی ـ ادیب، نویسنده، مُصَحّح و مترجم ـ درگذشت.
استاد برجسته ادبیات فارسی، دکتر غلامحسین یوسفی (۱۳۰۶ ـ ۱۳۶۹)، در مشهد به دنیا آمد؛ دوره کارشناسی و دکتری زبان و ادبیات فارسی را در دانشگاه تهران گذراند. از سال ۱۳۳۴ به تدریس در دانشگاه فردوسی مشهد پرداخت و همزمان به تحقیق و پژوهش در حوزه‌های متنوع ادامه داد. از آثار اوست: نامه اهل خراسان، دیدار با اهل قلم، فرخی سیستانی، کاغذ زر، ابومسلم سردار خراسان، برگهایی در آغوش باد، روانهای روشن، چشمه روشن؛ تصحیح قابوسنامه، التصفیه فی احوال المتصّوفه، تقویم الصحه، لطائف‌الحکمه، ملخص اللغات، بوستان و گلستان سعدی؛ و ترجمهٔ داستان من و شعر (نزار قبانی)، اما من شما را دوست می‌داشتم (ژیلبر سسبرون)، برگزیده‌ای از اشعار عربی معاصر (دکتر مصطفی بدوی)، چشم‌اندازی از ادبیات و هنر، شیوه‌های نقد ادبی (یوید دیچز )، انسان دوستی در اسلام(مارسل بوازار)، تحقیق در مورد سعدی (هانری ماسه).
/channel/iranboom_ir/33808

زبان فردوسی و زبان ما
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/zaban-pajohi/11426-zaban-ferdosi-zaban-ma.html

امثال و حكَم سعدی - دکتر غلامحسین یوسفی
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/13151-amsalohekam-sadi.html

جهان مطلوب سعدی در بوستان - بخش نخست
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/8423-jahan-matlob-sadi-dar-bostan.html

جهان مطلوب سعدی در بوستان - بخش دوم و پایانی
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/adabiat/8543-jahan-matlob-sadi-dar-bostan-2.html

نظریّه دربارۀ شعر
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/zaban-pajohi/4837-nazarie-darbare-sher.html

عارفی از خراسان
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/9157-arefi-az-khorasan.html

علت دوام و بقای بعضی اشعار
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/chame/9141-elat-davam-va-baghaye-barkhi-ashar.html

فعل معلوم بجای فعل مجهول
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/zaban-pajohi/12567-fel-malom-fel-majhol.html

ضعف معنی
http://www.iranboom.ir/iranshahr/jostar/5026-zaf-mani.html

در مروت خود که داند کیستى؟ - دکتر غلامحسین یوسفى
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/adabiat/13759-dar-moravat.html

افراط، تفریط، اعتدال در نگارش فارسی
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/zaban-pajohi/8939-efrat-tafrit-etedal-dar-negaresh-farsi.html

@iranboom_ir

ایران بوم

05 December 2023 08:28

۵ دسامبر ‎روز جهانی خاک و هشدار نسبت به تخریب خاک است. خطری نامرئی و پنهان که زندگی همه‌ی موجودات کره زمین را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

@iranboom_ir

فائو شعار روز جهانی خاک را «خاک سرآغاز غذا» تعیین کرده است و برگزاری این روز برای همگرایی بین‌دستگاهی و افزایش سطح فرهنگ صیانت و مدیریت خاک است.

#خاک_بستر_تمدن

ایران بوم

04 December 2023 13:54

امروز ۴ دسامبر برابر با ۱۳ آذر روز جهانی یوزپلنگ است. این روز به همه یوزپلنگ‌ها و دوست‌داران یوزپلنگ‌ها همایون باد.
/channel/iranboom_ir/37101

حکایت یوزپلنگ ایرانی، میراث گرانبهایی که نادیده گرفته می‌شود
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/1297-

سریعترین جاندار جهان در چنگال خشکسالی - سلطان کویر مجسمه شد
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/5050-

یوزپلنگ ايراني منقرض مي‌شود؟
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/6794-

راور، زیستگاه یک‌دهم جمعیت یوز ایران با انواع تهدیدها دست‌وپنجه نرم می‌کند - خشکسالی، جاده و معدن ۳ عامل اصلی مرگ یوزها
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/5061-

راز سرعت بی نظیر یوزپلنگ
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/7589-

کاهش ۵۰ درصدی جمعیت یوزپلنگ آسیایی - انقراض نماد حیات وحش ایران شتاب گرفت
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/8165--

گسترده شدن سایه مرگ بر سر گونه‌های در خطر انقراض؛ کشته شدن یوز ایرانی توسط سگ‌های گله
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/8585-

تخریب زیستگاه نماد حیات‌وحش در منطقه حفاظت شده كوه بافق - ساخت جاده در زیستگاه یوز از سر گرفته شد
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/8856-

پرونده: کمتر از ۷۰ یوز در ایران باقی مانده است - یوزپلنگانی که با بلاها دویده‌اند
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/10121--

یوزپلنگ آسیایی، ازانقراض تا راهیابی به جام‌جهانی
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/11058-

یوز ایرانی نماد طبیعت، فرهنگ و تاریخ است
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/11628-

به مناسبت روز ملی یوز؛ در رثای یک ثروت تجدید ناپذیر و ملی با نرخ پایه 1.7 میلیارد تومان!
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/10108------

پرونده: روز ملی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، هفت ساله شد
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/10120-

یوزپلنگ یک واژهٔ اصیل ایرانی ..
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/13742-

یوزها به «قوشه» برمی‌گردند؟
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/15300-

ماریتا؛ یوزی که ملی شد - یوزپلنگانی که برای زندگی می‌دوند
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/13743-

واكنش دوستداران محيط زيست به آمار يوزپلنگ‌هاي ايران - 50 یوزپلنگ ناگهان غیب شدند!
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/8156----

تلاش برای یافتن یوزپلنگ در جنوب شرق ایران
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/8468-

به جای احیای ببر، یوزپلنگ را حفظ کنید
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/4641-

یادداشت وارده - در مرثیه پلنگ آینه ورزان
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/8251-

وضعیت اورژانسی یک گونه درخطر انقراض
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/8341-

سازمان محیط زیست مقصر حذف یوز از پیراهن تیم ملی / به خاطر پول نشان ملی فوتبال را حذف کردند
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/17004-

گام بزرگ به سوی انقراض
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/16477-

پلنگ ایرانی
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/4766-

پلنگ ایرانی - ۲
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/5065-

پلنگ ایرانی - ۳
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/5162-

پلنگ ایرانی - ۴
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/5389-

پلنگ ایرانی - ۵
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/5642-

پلنگ ایرانی - ۶
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/5995-

مرگ ۷۱ قلاده پلنگ ایرانی در چهارسال گذشته/شکار عامل اصلی مرگ و میرها
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/8965--

پیرترین پلنگ ایران در کوه بافق - هشدار درباره ساخت جاده میان گذر
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/9184-

اکتشاف نفت در زیستگاه یوزپلنگ توجیه ندارد
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/9415-

کشف ردپای پلنگ ایرانی در "کوسالان"
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/4726-

فاصله گربه‌سان بزرگ با انقراض، کمتر شد
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/15612-

ایران بوم

04 December 2023 07:49

امروز ۴ دسامبر برابر با ۱۳ آذر روز جهانی یوزپلنگ است. این روز به همه یوزپلنگ‌ها و دوست‌داران یوزپلنگ‌ها همایون باد.

@iranboom_ir

ایران بوم

04 December 2023 07:47

از گذشته‌هاي ايران
ژاله آموزگار
چاپ اول1396،‌انتشارات معين
قطع  وزيري، 530صفحه، جلد سخت
35000 تومان

@iranboom_ir

ایران بوم

03 December 2023 18:53

بعضی از رفتارها برای فرد دارای معلولیت آزار دهنده است.

🔹به مناسبت سوم دسامبر روز جهانی افراد دارای معلولیت

@iranboom_ir

🔺️ روزجهانی معلولین گرامی باد

🗓 ۱۲ آذر

@iranboom_ir

ایران بوم

03 December 2023 11:46

۸۴ سال پیش در ۱۲ آذر ۱۳۱۸، ژاله آموزگار ـ استاد زبان‌های باستانی ایران و از مفاخر فرهنگی کشورمان ـ به دنیا آمد.
ژاله آموزگار در ۱۲ آذر ۱۳۱۸ در خوی زاده شد.

@iranboom_ir

ایران بوم

03 December 2023 07:48

ارک تبریز / مفتون (یدالله) امینی

منظومه ارک، در قالب ترکیب بند پانزده بندی است که هر بند آن هفت مصراع را متضمن است که شاعر پس از بیان عظمت دیرین ارک تبریز ، به ستم هایی که از جانب ستم پیشگان تاریخ چون مغول و ایلخانیان و سلطنت تزار وحکومت عثمانی بر آن یادگار شکوه دیرین رفته، سخن می گوید:

....
از آن همه خون که ریخت بر دامن
پوشیده قبای سرخ پیروزی
آتشزن خویش گشت تا گردد
پایان ده رسم آتش افروزی
در شام سیاه خود شکوفانید
پیغام سپید صبح پیروزی
          همراه نوید صلح جاویدان

ای ارک  ترا به جان آزادی
همواره مدافع وطن باشی
ناظر بگذشته های شور انگیز
یاد آورعزت کهن باشی
چون برسر کوی عشق من بودی
شاهد به نیاز قلب من باشی
               ای شاهد بس امید و بس حرمان

با یاد تو موج می زند در من
یک صبح بزرگ و شاد آذر گان
وز من هنر حماسه می خواهد
خون وشرف نژاد  آذرگان
من نیز حواله می دهم آنرا
بر خشم و خروش باد آذرگان

          در دامن کوه ارغوانی رنگ

ای ارک به نام مردم ایران
در وصف تو چامه دری گویم
انسان همه جا پدر یکی دارد
من خود سخن از برادری گویم
بگذار که چند کلمه هم با تو
اکنون به زبان مادری گویم

ای مادر خاطرات تاریخی..‌.


بندها و منظومه های زیبا وگرم وپرخون دیگری در باره ارک ومردم بزرگ و افتخار آفرین تبریز در کتاب
کولاک هست که روان سراینده تا ابد از آن ها رامش می برد

روانش مینوی باد

@iranboom_ir

ایران بوم

02 December 2023 21:05

#ایران_دورت_بگردم - تالاب گاوخونی

عکس: سهیلا علیپور - محمد جهان آبادی

تالاب گاوخونی در حاشیه فلات مرکزی ایران و در فاصله 145 کیلومتری جنوب شرقی شهر اصفهان و در 30 کیلومتری شهر ورزنه قرار دارد و به خاطر دوری از شهر اصفهان و پیرامون آن به صورتی بکر و دست نخورده باقی مانده‌ و از تخریب‌های تاریخی که دیگر مناطق حوضه زاینده‌رود را دگرگون ساخته به دور مانده است. مساحت تالاب گاوخونی در حدود 476 کیلومتر مربع است و حداکثر عمق آن 80 تا 150 سانتیمتر است و در ارتفاع 1470 متری از سطح دریاهای آزاد قرار دارد. به دلیل شوری خاک در محدوده اطراف تالاب تا شعاع چند کیلومتری از تالاب لایه‌ای از نمک سطح خاک را فرا گرفته و امکان هر نوع رویش‌های گیاهی را از میان برده است. و درطی چند سال گذشته به علت برداشت بی رویه و احداث سد بر روی زاینده رود این تالاب همانند تالاب هامون ، پریشان و... روبه نابودی کامل می‌باشد. تالاب بین‌المللی گاوخونی با وسعت 43 هزار هکتار، در سال 1354 در فهرست کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است.

http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/104/145-30-2112.html


/channel/iranboom_ir

ایران بوم

02 December 2023 09:27

گفت‌وگو با میهمان ارانی و پاسخ به دوست آذربایجانی

دکتر مهیار دیباور

 به او یادآوری کردم ضمن این که شعرهای ترکی استاد شهریار در مقایسه با اشعار پارسی وی، محدود و کم شمار است، خودش جای به جای سروده هایش بر ایرانی تبار بودنش تأکید نموده و ریشه و تبار ایرانی آذربایجانیان را نیز یادآوری نموده است:

مادر ایران ندارد چون تو فرزند دلیر / روز سختی، چشم امّید از تو دارد همچنان / بی کس است ایران، به حرف ناکسان از ره مرو / جان به قربان تو ای جانانه آذربایجان.

همچنین این اشعار استاد شهریار را درباره آذربایجان و دائر بر ایران پرستی استاد برای وی به ترکی ترجمه نمودم:

تو همایون مهد زرتشتی و فرزندان تو / پور ایرانند و پاک آیین نژاد آریان / اختلاف لهجه، ملیت نزاید بهر کس / ملتی با یک زبان، کمتر به یاد آرد زمان / گر بدین منطق تو را گفتند ایرانی نه یی / صبح را خوانند شام و آسمان را ریسمان.


برای شناخت جمال الدین ابومحمد الیاس بن یوسف بن زکی، متخلص به نظامی گنجه‌ای و پی بردن به تبار ایرانی‌اش، باید پیش از هر چیز، سروده‌ها و میراث گرانبهای ادبی او را خواند. شاعر بلند آوازه ما، در سُرایش منظومه «لیلی و مجنون» که داستانی تازی است، بهتر و رساتر از هر کس دیگر، خود را ایرانی می‌خواند.


محمد بن احمد شمس الدین مقدسی (با دال مخفف و زبردار) در احسن التقاسیم فی معرفت الاقالیم که در سده چهارم هجری نوشته شده، آورده است: ‹‹ در ارّان، به ارّانی سخن میگویند و فارسی ایشان قابل فهم است. ›› (پارسی ارانی با پارسی دری، تفاوت اندکی میداشته). گیراگوس گاندزاکسی، کشیش و تاریخ نگار ارمنی، که دست بر قضا، اهل گنجه و هم‌روزگار نظامی گنجه ای نیز می‌بوده، می‌نویسد: ‹‹شهر گنجه دارای انبوه جمعیت پارسیان و اقلیتی از ارمنیان است.›› شایان ذکر است این تاریخ نویس، در جای جای کتاب خویش از عرب و ترک با نام خودشان یاد کرده و آنها را از پارسیان یعنی ایرانیان جدا کرده است؛ یعنی آنگاه که مردمان گنجه و ارّان را پارسی مینامد، آنها را به سبب زبان و نژادشان، از دیگر اقوام انیرانی نورسیده جدا میکند. نُزهت المجالس، که در سده هفتم هجری و به دست یک ادیب ارانی یعنی جمال الدین خلیل شروانی نوشته شده و گردآورد یا مجموعه ای از سروده های سه سد (سیصد) شاعر ایرانی است، نیز از بیست و چهار شاعر پارسی گوی گنجه نام میبرد و محض نمونه، حتا به یک تن شاعر ترک زبان نیز اشاره ای نمیکند.

نظامی گنجه ای به میهن خویش، ایران، می‌بالد و به تعبیر امروزی، یک میهن پرست راستین است:

همه عالَم، تن است و ایران دل / نیست گوینده زین قیاس، خجل
چون که ایران، دل زمین باشد / دل ز تن، به بوَد، یقین باشد.

و در پرداختن به داستان نیاکان ایرانی و آیین های کهن چنان پیشتازی می‌کند که سرزنش و خرده گیری برخی اطرافیان را برمی انگیزد و از قول ایشان چنین می آورد:

درِ توحید زن کاوازه داری / چرا رسم مغان را تازه داری؟

نظامی از تنگ چشمی ترکان، که هم اشاره به ترکیب چهره مغولی آنها دارد و هم به تنگ چشمی و کوته نظری ایشان دلالت می‌کند، چنین یاد می‌کند:

ز بس کاورده ام در چشمها نور / ز ترکان، تنگ چشمی کرده ام دور.

نظامی دیدگاه خویش را درباره سُرایش و آفرینش به زبان ترکی، که با تازش تیره های کوچنده و تازشگر ترک و پایگیری حکومتهای ترک تبار همزمان بوده، چنین میسُراید:

ترکی، صفت وفای ما نیست / ترکانه سخن، سزای ما نیست
آن کز نسب بلند زاید / او را سخن بلند باید.

گویی این دو بیت زیبا و استوار شاعر گنجه از پس سده های گذشته، در گوش جان هر ایرانی حقجوی با انصافی طنین انداز می‌شود، چنان که با دور اندیشی تمام، این چامه ها را در تبرّی از ترکی گویی و برای روز مبادایی چون امروز و در پاسخ به سارقان فرهنگی سروده و به یادگار گذارده است.


دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/iranshahr/tireh-ha/13663-goftego-arani-azarbaijan.html

/channel/iranboom_ir

ایران بوم

02 December 2023 09:18

#ایران_دورت_بگردم - ورزنه

عکس: سهیلا علیپور - محمد جهان آبادی

شهر ورزنه در 110 کیلومتری جنوب شرقی اصفهان واقع شده و نزدیک‌ترین شهر و ساده‌ترین راه دسترسی به تالاب گاوخونی به شمار می‌آید. از لحاظ جغرافیایی ورزنه در جنوب غربی شهرستان نایین، غرب تالاب گاوخونی و خط مرزی استان یزد، شمال بخش جرقویه و شرق بخش جلگه به مرکزیت هرند ‌می‌باشد. مردان این شهر بیشتر به کشاورزی و زنان به کار قالی‌بافی مشغول هستند.
ورزنه یکی از شهرهای تاریخی استان اصفهان است که از لحاظ تاریخچه پیدایش و آثار باستانی، گنجینه‌ای بس غنی دارد. پل قدیمی ورزنه، مسجد جامع، رباط شاه‌عباسی، کارونسرا و بادگیرهای قدیمی، آب‌انبارهای متعدد، برج‌ها و کبوترخانه‌ها ، قلعه‌ها و آثاری از آسیاب‌های آبی ‌ و امامزاده شاه زین‌العابدین از جمله ابنیه تاریخی این شهر محسوب می‌شوند.
ورزنه به مانند بسیاری از جاهای دیگر با توجه به اینکه شغل اکثر مردم ویا به عبارتی همه مردم کشاورزی بود تا قبل از ورود موتورهای آب کش از نیروی گاو جهت بالا کشیدن آب از چاه استفاده می کرد که از آن زمان 50 سالی می گذرد ؛ معمولاً در گاوچاهها از دو راس گاو استفاده می شد و دو نفر نیز می بایست دست اندر کار این مجموعه می بودند ؛ یک نفر کار هدایت گاو را بر عهده می گرفت و نفر دیگر مسئول آبیاری و کلیه کارهای مرتبط به زمین بود ومعمولاً در این روش از آبیاری 3000 متر مربع زمین کشاورزی در یک روز به زیر آب می‌رفت.

http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/99/2075.html


/channel/iranboom_ir

ایران بوم

02 December 2023 09:08

پل ورزنه و پل اژیه - آخرین پل‌های تاریخی زاینده رود

دکتر شاهین سپنتا

ورزنه، شهری از توابع بخش بن‌رود در شهرستان اصفهان است. این شهر در نزدیکی  تالاب بین‌المللی گاوخونی واقع ‌است. پل ورزنه آخرین پل تاریخی بر بستر زاینده‌رود است. برخی شالوده اولیه آن را به دوران دیلمیان و سلجوقیان نسبت داده و سازنده آن را شخصی بنام سیف‌الله اردکانی می‌دانند و برخی عقیده دارند که به دستور شاه سلیمان صفوی و با معماری «محمد شفیع ورزنه‌ای» وزیر دارالعباد یزد در سال  1065 خورشیدی ساخته شده است.

در دهه 50 خورشیدی، بدنه، معبر و آب‌برهای پل ورزنه به صورت جزئی مورد مرمت قرار گرفته است. این پل از جنس سنگ، آجر و ساروج، با 10 دهانه و یازده پایه و ارتفاع آن 6 متر و طول 70 متر و عرض 7 متر می‌باشد. پل ورزنه در تاریخ 1357/07/07 به شماره 1434 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

این پل در دو مرحله ساخته شده است . در مرحله اول قسمت جنوبی آن با هفت دهانه و در مرحله بعدی قسمت شمالی با سه دهانه، احتمالا در حدود بیش از یک قرن پیش، ساخته شده است که به این ترتیب شیوه ساختمان آن (چه در نحوه آجر چینی ها و چه در شکل و ابعاد آب بر ها و میل راهنماها ) دردو قسمت تفاوت چشمگیری دارد.

پل ورزنه تا حدود 30 سال پیش محل عبور خودرو های سنگین بود و اکنون در ضلع شرقی و غربی آن دو پل بتنی ساخته شده است. پل تاریخی ورزنه اکنون در وضعیت خوبی به سر نمی برد و به مرمت فوری نیاز دارد. 

دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/7890-1391-07-23-09-57-45.html


/channel/iranboom_ir

ایران بوم

01 December 2023 19:10

‍ 🪙به فرهنگ باشد روان تندرست

🪙ایران سرزمینی کهن با فرهنگ باستانی است. سرزمین نیکی‌ها و مردمان نجیبی که ستایشگر داد و راستی و دوستی و نکوهشگر ظلم و دروغ و دشمنی‌اند. باید تا می توان از ایران گفت و نوشت. چرا که ظرف و محتوای توسعه کشور است. باید زبان فارسی را دوست داشت و در جهت ترویج آن از هیچ اقدامی دریغ نکرد. باید تا حد ممکن فرزندان کشور را با حافظ و سعدی، با فردوسی و مولوی و نظامی آشنا کرد. اگر ایده ایران از جمع معدودی نخبگان خارج شود و در میان مردم و سیاستگذاران شکل خودآگاهانه بگیرد معنای امنیت، مصلحت و منافع ملی شکل خواهد گرفت. حقیقت این است که امروزه ایران مورد غفلت قرار گرفته است و بدون وطن، کشور و ایراندوستی هیچ تحول مهمی رقم نمی‌خورد.

🪙فهرست زیر از کوشاترین و معتبرترین رسانه ها و نهادهای فرهنگیِ مستقل تشکیل شده است که جملگی در گستره‌یِ گسترده‌یِ تاریخ و ادبیات و فرهنگِ زرینِ ایران زمین می‌کوشند.
با پیوستن به این رسانه ها و نهادها به توسعه فرهنگی در جامعه یاری رسانیم.
                     
          🪙پـــــــایــنده ایــــــــــران🪙


🏛موسیقی سنتی
(تکنوازی سنتور).

🏛دکتر محمّد‌علی اسلامی‌نُدوشن

🏛کتاب گویا
(لذت مطالعه با چشمان بسته).

🏛زین قند پارسی
(درست بنویسیم، درست بگوییم).

🏛داستان‌های کوتاه !!!

🏛رسانه رسمی استاد فریدون فرح اندوز
(گوینده و مجری رادیو و تلویزیون ملی ایران).

🏛بـاشگاه شاهنامه پژوهان
(ایران را باشگاه شاهنامه پژوهی خواهیم کرد).

🏛رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه

🏛مولانا و باغ سبز عشق

🏛دیوانِ صوتیِ « حافظ »

🏛قصه‌های شب توکا
(قصه بشنوید و قصه‌گویی کنید).

🏛بنیاد فردوسی مشهد
(كانون شاهنامه فردوسی توس‏).

🏛مردم‌نامه، فصلنامه مطالعات تاریخ‌ مردم.

🏛خردسرای فردوسی
(آینه‌ای برای پژواک جلوه‌های دانش و فرهنگ ایران زمین).

🏛آرخش، کلبه پژوهش حماسه‌های ایرانی
(رسانه دکتر آرش اکبری مفاخر).

🏛ایران‌بوم
(نگرشی بر تاریخ و فرهنگ ایران زمین).

🏛سرو سایـه‌فکن
(رسانه ای برای پاسداشت زبان و ادبیات فارسی).

🏛رادیو شاهنامه

🏛شاهنامه کودک هما

🏛منابع تاریخ ساسانیان

🏛مطالعات قفقاز

🏛دژنپشت(دهلیز نوشته‌های تاریخی محمود فاضلی بیرجندی).

🏛کنفرانس ایرانویچ

🏛ستیغ
خوانش اشعار حافظ و سعدی و...(رسانه سهیل قاسمی)

🏛زبان شناسی (محفلی برای آموختن زبانهای ایرانی).

🏛شاهنامه برای کودکان
(قصه های شاهنامه و خواندن اشعار برای کودکان و نوجوانان).

🏛شاهنامه
(هر روز با اشعار و داستان‌های شاهنامه).

🏛تاریخ اشکانیان

🏛انجمن شاهنامه خوانی آنلاین
(دبی، کانادا، ایران، لندن).

🏛مأدبه‌ی ادبی، شرح کلیله و دمنه و آثار ادبی فارسی
(رسانه دکتر محمّدامین احمدپور).

🏛کانون پژوهش‌های شاهنامه
(معرفی کتاب‌ها و مقالات و یادداشت‌ها پیرامون شاهنامه).

🏛گاهگفـت
(دُرُست‌خوانیِ شعرِ کُهَن).

🏛شرح و بررسی آکادمیک تاریخ اشکانیان

🏛ملی‌گرایی ایرانی/شاهنامه پژوهی

🏛رهسپر کوچه رندان
(بررسی اندیشه حافظ).

🏛تاریخ روایی ایران

🏛اهل تمییز
(معرفی و نقد کتاب، پاسداشت یاد بزرگان)

🏛انجمن دوستداران شاهنامه البرز (اشا)

🏛سفر به ادبیات (خوانش و شرح گلستان صوتی، معرفی کتاب و...)

🏛تاریخ ترجمه(یادداشتها و جستارها دربارهٔ تاریخ‌نگاری و تاریخ ترجمه در ایران).

🏛تاریخ میانه

🏛انجمن شاهنامه‌خوانی هما
(خوانش و شرح بیتهای شاهنامه).


🟥کانال میهمان:

کاروند پارسی، دکتر محمود فتوحی.
استاد تمام بازنشستهٔ دانشگاه فردوسی مشهد.


🪙فـــرِّ ایــــران را می سـتایـیـم.🪙


🪙هماهنگی جهت تبادل:

🪙 @Arash_Kamangiiir

ایران بوم

01 December 2023 19:08

نگاهی به تاریخ‌پژوهی ایرانی

رضا آقازاده
کارشناس ارشد فرهنگ و زبان‌های باستانی

یادکرد شیوه پژوهش و ذکر اَسناد و راویان وچگونگی گردآوردن منابع برای پژوهش و در نهایت پرداختن کتاب، در میان دانشمندان و بزرگان ما سخن ازین گفتارارزشمند دارد که یک جریان دانشی بزرگی بر سرتاسر کانون‌های دانشی کشور حاکم بوده تا آن جا که این بزرگان از وَرارود تا بغداد؛ در پرداختنِ کار دانشی، خود را ملزم به پاسداشت آن می‌دیده‌اند. این نگاه دانشی درباره تاریخ ایران بسی جدی‌تر دنبال می‌شده است.

مورخان جدید که در تاریخ ایران پیش از اسلام مطالعه می‌کنند همواره در تحقیق تاریخ ایران از سلسله سلاطین ماد آغاز می‌کنند و آن چه را که در شاهنامه در باب پیشدادیان و کَیان می‌یابیم از مقوله خرافات می‌شمرند. به عقیده من این حکم نتیجه عدم استقصاء و تحقیق است و هیچ داستان ملی و عام که از آغاز مورد قبول همگان شود و از روزگاران بسیار قدیم آثاری از آن بیابیم ممکن نیست بی اصل و اختراعی باشد. از این روی به صرف این که از هوشنگ و جمشید و کیقباد و کاوس و کیخسرو کتیبه‌یی بر صخره‌های جبال نمانده یا اثری از زیر توده‌های خاک به دست نیامده نمی‌توان وجود ایشان را یکباره انکار کرد و دروغ و بی‌اساس شمرد.

یادکرد شیوه پژوهش و ذکر اَسناد و راویان وچگونگی گردآوردن منابع برای پژوهش و در نهایت پرداختن کتاب، در میان دانشمندان و بزرگان ما سخن ازین گفتارارزشمند دارد که یک جریان دانشی بزرگی بر سرتاسر کانون‌های دانشی کشور حاکم بوده تا آن جا که این بزرگان از وَرارود تا بغداد؛ در پرداختنِ کار دانشی، خود را ملزم به پاسداشت آن می‌دیده‌اند. این نگاه دانشی درباره تاریخ ایران بسی جدی‌تر دنبال می‌شده است. بدین‌ ترتیب که ارائه سلسله اَسناد و ذکر توالی کتب تاریخی از گذشته‌های دور، استفاده از اشخاص معتبر، و ذکر شیوه پژوهشی پیشینگان، برای جلوگیری از ایجاد شبهه و خدشه بیگانگان در هویت و تاریخ و سرزمین‌های ایرانی، از سوی بزرگان ما در همه دوره‌ها رعایت شده است. دیباچه این مقاله به ضرورت از دیباچه مقاله «نگاه ایرانی به تحدیدحدودمرزهای ایران و نگاهی به نامواژه‌های پارس، ایران، سرزمین‌های‌ایرانی، ایران‌شهر»1 از نگارنده، آورده شد. این مقاله به شیوه تاریخ‌نویسی و تاریخ‌پژوهی ایرانی می‌پردازد.

رویکرد ایرانی داشتن به متون: یعنی تاریخ ایران را براساس متون تاریخ سنتی خودمان بخوانیم. نخستین سندی که برای هر قوم ملاک عمل است تاریخ سنتی‌ایی است که در متون خود نقل شده است. منابع دست دوم، نوشته‌های دیگر کشورها درباره یک کشوراست. درکشور ما گویا این جریان واژگونه شده است و رویکرد ما به تاریخ‌مان براساس منابع دست دوم می‌باشد، و درین‌باره همانند دیگرشاخه‌های دانشی، زیرهیاهوی غرب، یونانی عملکرده‌ایم، یعنی تاریخمان را طبق گزارش‌های هرودوت از زمان ماد وهخامنشیان می‌دانیم. و باز گویا یونانی‌مآبی‌ای که دردوران سلوکیه و آغاز پارتی اندر ایران رواج داشته هنوز هم به قوت خود باقی است وتحلیل‌ها و نوشته‌های دانشمندان ما درباره تاریخ ایران ودیگردانش‌ها زیر نفوذ نوشته‌های هرودوت و یونانی‌گریِ غربی‌ها است. همچنانی که به عقیده برخی در زبان‌شناسی نیز رویکرد غربی به زبان‌های آریایی و تحلیل واژه‌های نواحی میان‌رودان، سوریه، فلسطین ومصر درگروه‌زبان‌های کِنتوم وندیده انگاشتن گروه زبان‌های سَتِمو رویکردغربی به کوچ آریاها باعث پنهان ماندن تاریخ ما در این حوزه-های تاریخیِ مهم بوده است. (درخشانی،جهانشاه، دانشنامه کاشان،جلد3، آریاییان، مردم کاشی، اَمَرد، پارس و دیگر ایرانیان). غربی‌ها غیر از نگاه یونانی در استدلال‌هایشان رویکرد دینی را نیز درعرصه‌های دانشی ازجمله زبانشناسی به‌کاربسته‌اند. اِسناددادن آغازدانش‌ها و درواقع ابتدا به ساکن امور بر اساس منابع یهودی (تورات) ازین دست است.

مانند این که آغاز نوشتن و اختراع خط را به قومی متزلزل به نام آرامی‌ها نسبت می‌دهند. به روایت تورات آرام، پسر پنجم نوح است(نک:دهخدا). نخستین سند پیدایی خط در تپه یحیی کرمان متعلق به 4500، و شهرسوخته سیستان متعلق به 3200 پیش ازمیلاد است. آن‌جا که سندهست به متون دینی یهود استدلال می‌کنند و سند را نمی‌پذیرند و آن‌جای که سندی نیست می‌گویند چون سندی درین باره نیست نمی‌توان فلان سخن را باور کرد. مانند کاربرد واژه اَریان: ایران درکتیبه‌های اشکانی، که چون سند دیگری درین باره ازآن زمان نیست چنین استدلال می‌کنند که نامِ ایران دردوره ساسانی وبه صورت یک ایده از جانب حکومت مطرح شده است! ومردمش مرزها را نمی‌شناختند، و پیش از آن به کار نرفته است!(دریایی، تورج، روزنامه اعتماد،) درهرصورت ما نمی‌توانیم به متونِ خودی استدلال کنیم!

دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/iranshahr/iran-pajohi/14749-negahi-be-tarikh-pajohi-irani.html

/channel/iranboom_ir

ایران بوم

08 December 2023 06:31

سالروز درگذشت دکتر اکبر نحوی پژوهشگر، نویسنده و استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز
(۱۳۳۴- ۱۸ آذر ۱۴۰۰)

اکبر نحوی تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشگاه شیراز گذراند و در سال ۱۳۷۹ موفق به اخذ دکترای زبان و ادبیات فارسی شد.
او به تدریس در دانشگاه شیراز اشتغال داشت و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز بود‌. بخش عمده‌ای از پژوهش‌های دکتر نحوی به حوزۀ تصحیح متون کهن اختصاص دارد. از جمله آخرین تحقیقات علمی او تصحیح متن کتاب مجمل التواریخ و القصص بود ‌که انتشارات دکتر محمود افشار آن را در سال ۱۳۹۹ به چاپ رساند. این انتشارات همچنین برگزیده‌ای از مقالات دکتر نحوی را با نام نقش خیال در دست چاپ دارد که به زودی منتشر خواهد شد.
تصحیح شیرازنامه، برزونامه، نام نقش خیال (برگزیده‌ای از مقالات دکتر نحوی  - انتشارات دکتر محمود افشار) و آیین دبیری از دیگر آثار اوست.

@iranboom_ir

ایران بوم

05 December 2023 13:14

۳۳ سال پیش در ۱۴ آذر ۱۳۶۹، استاد دکتر غلامحسین یوسفی ـ ادیب، نویسنده، مُصَحّح و مترجم ـ درگذشت.
 تصحیح متن «قابوسنامه»، «بوستان»، «گلستان» و «غزلیات سعدی»، با شرح و توضیح، از کارهای ماندگار اوست. از دیگر آثار دکتر غلامحسین یوسفی: «دیدار با اهل قلم»، «کاغذ زر»، «چشمه‌ی روشن» و ترجمه‌ی کتاب «شیوه‌های نقد ادبی» است.

@iranboom_ir

ایران بوم

05 December 2023 07:48

به بهانه روز جهانی خاک؛
آلودگی خاک، نامرئی و‌ تهدیدی برای حیات بشر

🟤 خاک منبع عظیم و ثروت گرانقدری است که بسیاری از مسائل حیاتی و نیازهای ضروری انسان و جامعه به آن وابسته است، بیش از ۹۵ درصد نیازهای غذایی بشر و درصد قابل توجهی از پوشاک و سایر مایحتاج جمعیت رو به رشد انسان در بستر خاک تولید و تأمین می‌شود این در حالی است که بشر با اقداماتی که در راستای توسعه و زندگی راحت تر انجام می دهد باعث آلودگی و نابودی این مولفه زیستی مهم شده است.

🟤آلودگی خاک تقریبا نامرئی اما بسیار خطرناک است. در واقع آلودگی خاک یک تهدید پنهانی در زیر پای انسان است،  آلودگی خاک از طریق کشاورزی ناپایدار، فعالیت‌های صنعتی،  معدنی و زباله‌های مناطق مسکونی به وجود می‌آید.

🟤خاک دارای پتانسیل بالایی برای فیلتر کردن و جذب آلاینده‌ها، تخریب و کاهش اثرات منفی آلاینده‌ها است، اما این ظرفیت محدود است.تاکنون یک سوم از خاک کره زمین بر اثر توسعه ناپایدار فعالیت‌های انسانی نابود شده است، با توجه به پیش‌بینی افزایش جمعیت جهان تا سال ۲۰۵۰ به ۹ میلیارد نفر، آلودگی خاک به یک تهدید جهانی تبدیل خواهد شد.

تاربرگ پايش محيط زيست شهرى

@iranboom_ir

ایران بوم

04 December 2023 07:54

موهبت عظمیٰ و عطیّۀ کبریٰ
سراج‌الدّین علی‌خان آرزو
تصحیح و تحقیق دکتر مهدی رحیم‌پور
تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، در دست انتشار

این کتاب دربردارندۀ دو رساله از سراج‌الدّین علی‌خان آرزو، ادیب و منتقد ادبی سرشناس هندی در سدۀ دوازدهم هجری است. موهبت عظمیٰ در علم معانی و عطیّۀ کبریٰ در دانش بیان، به گفتۀ نویسنده نخستین رساله‌های تألیف‌شده در دو علم مذکور بر اساس اشعار فارسی (با ذکر حدود ۳۹۰ بیت و ۶۰ مصرع) است. نکته‌سنجی، شمّ انتقادی و سبک‌شناسی آرزو به نوشتۀ او ارزش و اعتبار ویژه‌ای بخشیده و دو رسالۀ او می‌تواند در زمینۀ بلاغت از منابع درسی دانشگاه‌ها باشد.

@iranboom_ir

ایران بوم

04 December 2023 07:48

امروز ۴ دسامبر برابر با ۱۳ آذر روز جهانی یوزپلنگ است. این روز بر همه یوزپلنگ‌ها و دوست‌داران یوزپلنگ‌ها همایون باد.

@iranboom_ir

ایران بوم

03 December 2023 20:03

درآمدی بر واژه‌شناسی آبادیهای دیرین آذربایجان

برگرفته از ماهنامه خواندنی شماره 77، شهریور و مهر 1392، صفحه 34 تا 36

دکتر مهیار دیباور

پیوندهای فرهنگی آذربایجان و اران با ایران چنان ژرف، دامنه‌دار و ناگسستنی است که حتا شمردن آنها، زمانی فراخ می‌خواهد ولی یکی از ساده‌ترین و شیرین‌ترین این پیوندها، نام‌های دیرین کوه‌ها، رودها، شهرها و آبادی‌هاست. برخورد با نام‌هایی مانند فاراب [روستایی میان خلخال و میانه ]، داراب [ روستایی نزدیک سراب]، دستجرد [ روستایی نزدیک آذرشهر و نیز روستایی در بخش خروانق شهــرسـتان ورزقان]، بسطام [ روستایی نزدیـک قـره ضیاء الدین]، گـیلانـده [روسـتایی نزدیک هشتجین اردبیل]، رشت آباد [روستایی نزدیک اهر]، لاهرود [روستایی نزدیک مشکین شهر]، دربند [روستایی در هشترود] و بودن همین نام‌ها در جاهای دیگر ایران زمین، همچنین نام‌های زیبا و ریشه‌داری مانند شروان، نخچوان، باکو، لنکران، نارداران، اردوباد، شوشه، گنجه، اهورا، نریمان و دهها دیگر چون این‌ها در سرزمین اران، انبازش [ اشتراک ] دیرین فرهنگی و زبانی اران و آذربایجان با ایران زمین را به گونه‌ای ساده و سرراست نشان می‌دهد.

گرچه نام برخی آبادی‌های آذربایجان، پس از چیرگی زبانی ترکان دگرگون شده ولی با یک بررسی می‌توان به این نکته پی برد که بیشتر نامهای ترکی آبادی‌ها دو دسته‌اند:

الف ـ نـام آبادی برگردان واژه به واژه نام پیشین و دیرین است مانند ایشکه سو [ آب باریک ]، یالقوز آغاج [ یکّه دار ]، ایستی بولاغ [ گرمخانی، خانی برابر چشمه است ]، سوگودلو [ بیدک ]، گردکانلو [ گردکانک ]، قوزلو [ جوزدان ] و قزلجه [ سرخجه ].

ب ـ دسته دیگر از نامهای ترکی، از نگر زبان شناسی، نوپدید هستند و دیرینگی آنها  تنها به چند سده یا حتا چند دهه می‌رسد، به گونه‌ای که سالمندان روستا، پیدایش آنجا یا دگرگونی نام روستا را به یاد می‌آورند، مانند چناقچی و روشن آباد در شهرستان خداآفرین که روستاهایی نوبنیاد هستند. گرمسیرها یا قشلاقها نیز از این دسته به شمار می‌روند که بیشتر آنها  نام قشلاق بر سر یا پی خود دارند، مانند قشلاق مددلو و قلی بیگ لو در شهرستان خداآفرین، مدینه قشلاقی در شهرستان پارس آباد و نام تنهای قشلاق در نزدیک گاوگان و خوی. برخی نامهای نوپدید یا آبادی‌های نوبنیاد نیز که آنها  را در این دسته جای می‌دهیم، نام آدمی یا تیرهای ( ایلی ) است که پسوند بستگی ( نسبت ) لو، دارد و نامهایی از این دست در آذربایجان فراوانند، مانند خمارلو، شاملو، عاشقلو، محمودلو و صفرلو. برخی دیگر از این دست نامها، به روشنی نشان می‌دهد که آن آبادی، نشستگاه ( اتراق ) تیرهای تاخت‌گر ( مهاجم ) یا کوچنده بوده یا اینجو و اقطاع [ زمینهای بخشیده شده خان مغول یا ترک ] بوده است، مانند : یای شهری [ تابستان‌گاه ] که روستایی در دامنه نیمروز خاوری ( جنوب شرقی ) سهند است، پاشابیگ [ روستایی در بخش نظرکهریزی شهرستان هشترود]، علیرضا چای [ رود و روستایی نزدیک اهر ]، قره بابا و علی خلج [ روستاهایی در شهرستان بستان آباد ].

چون نگارنده، به شوند ( به سبب ) کار خود، در شهرستان‌های گوناگون آذربایجان باشنده بوده و در هرکدام از آنها  زمانی زیسته و باز به شوند کار خود، بیشتر روستاها را یکایک گشته‌ام، این هوده ( نتیجه ) برایم به روشنی بدست آمده است که چون بومیان آبادی‌های آذربایجان به کشت و باغداری می‌پرداخته‌اند، روستاها را از دیرباز در جایی مانند کنار رودخانه نهاده‌اند که کشاورزی و باغداری برایشان آسان باشد ولی تیره‌های کوچنده که پیشه‌ای جز دامداری نمی‌دانسته و نمی‌توانسته‌اند، در چمنزارها و چراگاه‌ها جایگزین می‌شدند و باز برای همین است که اکنون نیز بسیاری از واژه‌های وابسته به یکجانشینی و شهرگانی ( تمدن ) مانند واژه‌های خانه‌سازی، کشاورزی و باغبانی، در ترکی آذربایجان، آذری هستند، همچون بیل، کلنگ، پنجره، خانه باغ، شخم، گاوآهن [ در ترکی گافِین شده است ]، شانه [ ابزار کشاورزی ] و ده‌ها دیگر. این رشته، سر دراز دارد و نشانه‌های دیرینگی زبان پارسی و نیم زبان‌های ایرانی مانند آذری، تاتی و هرزنی در آذربایجان فراوانند.

باری به باره مهادین ( موضوع اصلی ) نوشتار بازگردیم. نامهای گوهرین ( اصیل ) آبادی‌های آذربایجان، خود دو دسته‌اند : یکدسته، چم ( معنی ) پیچیده‌ای ندارند و نامهایی زیبا، ساده و گوشنواز هستند، مانند مهربان [ در سراب ]، کندوان [ در اسکو ]، نمین [ در اردبیل ]، زرین، مهمان، آسایش، سیه دولان [ دول، واژه آذری دلو، برابر سطل است و اکنون نیز دولچه در ترکی بکار می‌رود ]، گله ده، مُهردار، گشایش، تلخاب، دامناب، دربند، برهده و دودِه [ همگی در هشترود ].

دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/iranshahr/tireh-ha/10369-vaje-shenasi-badi-azarbaijan.html

/channel/iranboom_ir

ایران بوم

03 December 2023 15:04

دکتر ژاله آموزگار (زادهٔ ۱۲ آذر ۱۳۱۸ در خوی) استاد زبان‌های باستانی ایران و از مفاخر فرهنگی کشورمان است. او دکتری زبان‌های باستانی (زبان‌های ایرانی و ادبیات مزدیسنی) از دانشگاه سوربن دارد.
ژاله آموزگار عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی بوده‌است و هم‌اکنون به مدت ۴۶ سال است که به تدریس در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران مشغول است و بسیاری از استادان رشته‌های گوناگون این دانشکده، از شاگردان وی بوده‌اند.


نوروز - استاد ژاله آموزگار
https://www.iranboom.ir/etehadie-nouroz/nouroz/12108-noroz-amozegar.html

شادباش - دکتر ژاله آموزگار
https://www.iranboom.ir/jashnha/67-jostar/10893-shadbash.html

آشنایی با ایران شناسان - احمد تفضلی
https://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/11412-ashenaei-ba-iran-shenasan.html

زندگینامه علمی شادروان دکتر احمد تفضلی ( ۱۶ آذرماه ۱۳۱۶ - ۲۴ دی‌ماه ۱۳۷۵)
به قلم استاد ژاله آموزگار
/channel/iranboom_ir/33831


نقدی بر «امپراتوری فراموش شده؛ فرهنگ، هنر و تمدن هخامنشیان» - امپراتوری ماندگار ایران شناسی
دکتر ژاله آموزگار
http://www.iranboom.ir/ketab-khaneh/ketab/3977-emperatori-faramosh-shode-ketab.html

چرا زبان فارسی ماندگار شد؟ / سخنرانی استاد ژاله آموزگار در انجمن بین‌المللی ایران شناسی
/channel/iranboom_ir/16482


ما فره ایرانی را با چنگ و دندان حفظ می کنیم, به آب می زنیم از آتش میگذریم اما نمی گذاریم فره ایرانی به دست انیران بیفتد .
#ژاله_آموزگار
http://www.aparat.com/v/0hrXz


کتاب الکترونیکی خط در اسطوره ها
نویسنده: دکتر ژاله آموزگار
/channel/iranboom_ir/25512


در متون ادبیات پارسی بارها به واژه «سپنج»، «سرای سپنج» و... برخورده ایم. مقاله زیر بنام «واژه سپنج و کاربرد آن» از دکتر ژاله آموزگار می باشد در این باره می باشد.
/channel/iranboom_ir/37094


#ژاله_آموزگار : زادگاه و تاریخ تولد فردوسی اهمیتی ندارد، زیرا همه جای ایران سرای اوست. او با هر نوزادی در ایران زاده می شود اما مرگ فرهنگی ندارد.


ژاله آموزگار: خوشحالم به سرزمینی تعلق دارم که مردمانش از دیرباز بزرگ اندیشیده اند و هرگز به خدایان زمینی و سنگ و بت دل نبسته اند.

ایران بوم

03 December 2023 08:56

شاهرخ، خواننده پاپ درگذشت

شاهرخ خواننده قدیمی بر اثر بیماری سرطان درگذشت.

شاهرخ در دهم آذرماه ۱۳۳۲ در شهر تهران متولد شد و ترانه «شبا بی‌تو»، «راه بیفت» و «غریبه» از جمله آثار ماندگار او بود.

@iranboom_ir

ایران بوم

03 December 2023 07:17

سالروز درگذشت «مفتون امینی» شاعر ایران‌گرای

«یدالله امینی» متخلص به «مفتون» در روز پنجشنبه، دهم آذرماه ۱۴۰۱، در سن ۹۶ سالگی بر اثر ایست قلبی درگذشت.

«یدالله مفتون امینی» متولد ۲۱ خرداد سال ۱۳۰۵ در شهرستان شاهین‌دژ (آذربایجان غربی) بود. او دانش‌آموخته رشته حقوق قضایی از دانشکده حقوق دانشگاه تهران بود. امینی در آغاز شاعری کلاسیک و کهن‌پرداز بود، اما بعدها به شعر بی‌وزن و قالب‌های نوپردازانه روی آورد.

مفتون با شاعرانی، چون شهریار، رهی معیری و فریدون مشیری دوستی داشته، شعر «دریاچه» اش را در خرداد ۱۳۳۱ سروده است.

مجموعه‌های شعر «دریاچه»، «کولاک»، «انارستان»، «عاشیقلی کروان»، «فصل پنهان»، «یک تاکستان احتمال»، «سپیدخوانی روز»، «عصرانه در باغ رصدخانه»، «شب ۱۰۰۲»، «من و خزان و تو»، «اکنون‌های دور»، «نهنگ یا موج»، «از پرسه خیال در اطراف وقت سبز»، «جشن واژه‌ها و حس‌ها و حال‌ها»، «طلایی / خاکستری / رگبار»، «گزینه اشعار»، «آجی چای»، «مستقیم تا نرسیده به صبح» از جمله آثار منتشرشده این شاعرند.

@iranboom_ir

ایران بوم

02 December 2023 09:29

ایران و ماجرای اعاده حاکمیت بر جزایر سه‌گانه خلیج‌فارس

مجید تفرشی

این یادداشت مرور کوتاهی است بر روند تحولات منتهی به اعاده مالکیت حاکمیت تاریخی ایران بر این جزایر در سال 1971 م (1350 ش). مطالب مورد استفاده در این یادداشت، خلاصه‌ای از چهار تا پنج هزار برگ از اسناد تازه آزادشده در آرشیو ملی بریتانیا هستند که بیشتر آنها با چالش اداری- حقوقی نگارنده با وزارت خارجه و آرشیو ملی بریتانیا و بر اساس قانون دسترسی آزادانه به اسناد از طبقه‌بندی خارج شده‌اند.

به تصریح گزارش محرمانه 29 آوریل «فیلیپ آلوت» مشاور حقوقی وزارت خارجه بریتانیا، اجداد شیوخ قواسم که مدعی مالکیت جزایر سه‌گانه بودند تا سال 1887 تابع ایران بوده و در بندر لنگه سکونت داشته‌اند. یکی از مهم‌ترین مستندات تاریخی و حقوقی مالکیت ایران بر این جزایر، نقشه مهم و مشهور اهدایی از سوی ملکه ویکتوریا به ناصرالدین‌شاه است که در سال 1886 تهیه و در سال 1888 اهدا شده است.

آن نقشه تاریخی که توسط لرد سالزبوری وزیر خارجه وقت بریتانیا به ایران اهدا شد، چند سال قبل و پس از سال‌ها ناپدید بودن و جا به جا شدن، به همت دکتر «نقی طبرسا»، پژوهشگر معاصر مسایل خلیج‌فارس، در آرشیو وزارت خارجه ایران پیدا شد. در این نقشه تاریخی، مساحان رسمی‌ ‌وزارت دریاداری بریتانیا، صریحا و به شیوه‌ای غیرقابل تردید و تفسیر، جزایر مورد اختلاف سه‌گانه خلیج‌فارس را به رنگ قلمروی متعلق به کشور ایران رنگ‌آمیزی کرده‌اند. براساس گزارش حقوقی وزارت خارجه بریتانیا، دست‌کم سه نقشه رسمی دیگر در آن کشور به تاریخ‌های 1832، 1892 و 1897 بر مالکیت ایران بر جزایر سه‌‌گانه تصریح شده است.

در همین گزارش و چند گزارش دیگر تصریح شده که تنب بزرگ و کوچک در اوایل قرن نوزدهم (1835) به کشور ایران تعلق داشته و حکام قواسم ابوموسی نیز تبعه و مالیات‌دهنده ایران و بخشی از حکومت بندرلنگه بوده‌اند. حتی خود مقامات دیپلماتیک بریتانیا از جمله ویلیام لوس در اوج بحران جزایر با ایران در نشست 14 سپتامبر 1971 خود با شیوخ شارجه و راس‌الخیمه تصریح کرد: «رجوع به تاریخ کمکی به ادعای شیوخ درباره مالکیت جزایر نمی‌کند.»

نهایتا صبح روز 30 نوامبر 1971، یک روز پس از خروج کامل نیروهای نظامی بریتانیا از خلیج‌فارس و یک روز قبل از اعلان رسمی ‌تاسیس دولت امارات متحده عربی، نیروهای ایرانی به طور کامل در جزایر تنب‌بزرگ، تنب‌کوچک و ابوموسی مستقر شدند. هنگام ورود نیروهای ایرانی به ابوموسی، شیخ صقر برادر شیخ خالد امیر شارجه رسما از سوی حکومتش به نیروهای ایرانی تبریک و خوشامد گفت. مساله اعاده مالکیت جزایر سه‌گانه توسط امیرعباس هویدا نخست‌وزیر ایران به اطلاع نمایندگان مجلس ایران نیز رسید.

یک مرور کلی بر این اسناد نشان می‌دهد که اولا دولت وقت ایران از هیچ کوششی برای بازپس‌گیری جزایر سه‌‌گانه کوتاهی نکرد و ثانیا هیچ دولتی در ایران در گذشته، حال و آینده در شرایطی نبوده و نخواهد بود که بتواند یا بخواهد بر سر مالکیت و حاکمیت این جزایر با بیگانگان گفت‌وگو و معامله کند.

اسناد تاریخی نشان می‌دهد که از ابتدای تاریخ در سده‌های اخیر تا سال 1971 و تاسیس دولت امارات، شیوخ عرب منطقه خلیج‌فارس (شامل شارجه و راس‌الخیمه) در مناطق مورد ادعای مالکیت آنان به‌طور متناوب یکی از این سه وضعیت را داشته و از این موارد خارج نبودند: یا تحت‌الحمایه و مالیات‌دهنده حکومت‌های محلی یا مرکزی ایران بودند، یا تحت‌الحمایه حکومت بریتانیا یا دزدانی دریایی بودند که به شکل یاغی و شورشی در منطقه عمل می‌کرده‌اند.

دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/didehban/khalij-fars/4599-iran-va-majaraye-eade-hakemiat-bar-jazayer-segane.html

/channel/iranboom_ir

ایران بوم

02 December 2023 09:18

#ایران_دورت_بگردم - ورزنه

عکس: سهیلا علیپور - محمد جهان آبادی

شهر ورزنه در 110 کیلومتری جنوب شرقی اصفهان واقع شده و نزدیک‌ترین شهر و ساده‌ترین راه دسترسی به تالاب گاوخونی به شمار می‌آید. از لحاظ جغرافیایی ورزنه در جنوب غربی شهرستان نایین، غرب تالاب گاوخونی و خط مرزی استان یزد، شمال بخش جرقویه و شرق بخش جلگه به مرکزیت هرند ‌می‌باشد. مردان این شهر بیشتر به کشاورزی و زنان به کار قالی‌بافی مشغول هستند.
ورزنه یکی از شهرهای تاریخی استان اصفهان است که از لحاظ تاریخچه پیدایش و آثار باستانی، گنجینه‌ای بس غنی دارد. پل قدیمی ورزنه، مسجد جامع، رباط شاه‌عباسی، کارونسرا و بادگیرهای قدیمی، آب‌انبارهای متعدد، برج‌ها و کبوترخانه‌ها ، قلعه‌ها و آثاری از آسیاب‌های آبی ‌ و امامزاده شاه زین‌العابدین از جمله ابنیه تاریخی این شهر محسوب می‌شوند.
ورزنه به مانند بسیاری از جاهای دیگر با توجه به اینکه شغل اکثر مردم ویا به عبارتی همه مردم کشاورزی بود تا قبل از ورود موتورهای آب کش از نیروی گاو جهت بالا کشیدن آب از چاه استفاده می کرد ...

http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/99/2075.html


/channel/iranboom_ir

ایران بوم

02 December 2023 09:12

#ایران_دورت_بگردم - ورزنه

عکس: سهیلا علیپور - محمد جهان آبادی

شهر ورزنه در 110 کیلومتری جنوب شرقی اصفهان واقع شده و نزدیک‌ترین شهر و ساده‌ترین راه دسترسی به تالاب گاوخونی به شمار می‌آید. از لحاظ جغرافیایی ورزنه در جنوب غربی شهرستان نایین، غرب تالاب گاوخونی و خط مرزی استان یزد، شمال بخش جرقویه و شرق بخش جلگه به مرکزیت هرند ‌می‌باشد. مردان این شهر بیشتر به کشاورزی و زنان به کار قالی‌بافی مشغول هستند.
ورزنه یکی از شهرهای تاریخی استان اصفهان است که از لحاظ تاریخچه پیدایش و آثار باستانی، گنجینه‌ای بس غنی دارد. پل قدیمی ورزنه، مسجد جامع، رباط شاه‌عباسی، کارونسرا و بادگیرهای قدیمی، آب‌انبارهای متعدد، برج‌ها و کبوترخانه‌ها ، قلعه‌ها و آثاری از آسیاب‌های آبی ‌ و امامزاده شاه زین‌العابدین از جمله ابنیه تاریخی این شهر محسوب می‌شوند.
ورزنه به مانند بسیاری از جاهای دیگر با توجه به اینکه شغل اکثر مردم ویا به عبارتی همه مردم کشاورزی بود تا قبل از ورود موتورهای آب کش از نیروی گاو جهت بالا کشیدن آب از چاه استفاده می کرد ...

http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/99/2075.html


/channel/iranboom_ir

ایران بوم

02 December 2023 09:02

ارگ گورتان (قورتان) روی به ویرانی می‌رود

دکتر شاهین سپنتا

روستای گورتان ( قورتان ) مرکز دهستان « گاوخونی » از توابع « ورزنه » مرکز بخش « بن رود » شهرستان اصفهان در استان اصفهان است. روستای گورتان در 110 کیلومتری شرق اصفهان و 45 کیلومتری شمال غربی تالاب گاوخونی و در مسیر جاده اصفهان – ورزنه قرار دارد. گذر زاینده رود به سوی تالاب گاوخونی در این منطقه ، باعث شکل گیری دو روستا در کرانه های این رود زاینده شده است که روستای  گورتان در کرانه شمالی و روستای « بلان » در کرانه جنوبی نام گرفته اند.

برخی از پژوهشگران به گواهی نام ها و نشانه هایی که از دیرباز در بین مردم این سامان شناخته شده اند بر این باورند که پیشینه این روستا به دوران بهرام پنجم ( 421 تا 438 میلادی / : بهرام گور پانزدهمین پادشاه ساسانی ، فرزند یزدگرد یکم ) و بسا پیشتر از آن می رسد ، چنان که در جانب شمال غربی روستا و در نزدیک برج کبوتر خانه ، قلعه ای وجود داشته که در گویش محلی « بارام شا » ( : بهرام شاه ) نام داشته است و بعد ها با ساختن ارگ اصلی ، قلعه بهرام شاه به قلعه کِنی ( : قلعه کهنه ) مشهور شد که بعد ها جای خود را به زمین های کشاورزی داد.

در شرق روستا و در حاشیه زمین های کشاورزی تکه های سفال مربویط به دوران هخامنشی یافت شده است که نشان می دهد این محل در دوره های مختلف تاریخی محل استقرار و زندگی مردمان بوده است.هنوز نیز بسیاری از واژه های پهلوی را در گویش محلی مردم گورتان می توان یافت.

دیرینگی ارگ گورتان به دوران دیلمیان ( 320 تا 448 هجری قمری ) باز می گردد. ارگ گورتان به وسعت 5 هکتار از خشت و گل ساخته شده است. باروی شمالی آن 250 متر و باروی شرقی آن 180 متر طول دارد. پیش تر ، چهارده برج داشته که یکی از برج ها به همراه بخشی از دیوار اصلی ارگ بر اثر طغیان آب و انحراف مسیر زاینده رود تخریب شده است. قطر دیواره این ارگ کهنسال از پایین بین 3 تا 4 متر متغییر است. ارتفاع حصار ها از زمین تا کنگره 9متر و ارتفاع برج ها از زمین تا کنگره 12 متر می باشد. این ارگ دارای دو دروازه شمالی و جنوبی است.

افزون بر خانه های فراوان که هنوز هفت واحد از آن ها مسکونی است ، بناهای کهن داخل ارگ به شرح زیر می باشد :

1- قلعه ها : یکی از قلعه ها « قلعه نواب » نام دارد. فدمت این قلعه بیش از ارگ است و در ضلع جنوب غربی ارگ واقع شده است. این قلعه محل زندگى نواب خلفاى بنى امیه در منطقه رودشت بوده است. « باغچه گل » نام قلعه ای دیگر است که بیشتر ارباب نشین بوده است.

2- مساجد : چهار مسجد قدیمی در این ارگ وجود دارد که به ترتیب عبارتند از « مسجد بالا »  با دو محراب مربوط به سده های نخست دوران اسلامی ، « مسجد گاره » یا « مسجد شبستان » ، « مسجد ابراهیم » از دوران شاه سلیمان صفوی ، « مسجد علامرضا » در ضلع شمالی ارگ.

3- بازار : پیش تر در مرکز ارگ بازاری با دو بخش وجود داشت.  بخش اول شامل بازارچه نجار ها و کاروان سرا بود و در بخش دوم  پیشه وران دیگر به کسب می پرداختند.

4- آسیاب : پیشتر در داخل ارگ چهار آسیاب بود که نیروی محرک آن چهارپایان بودند. اما رفته رفته آسیاب های آبی کنار رودخانه جای آن ها را گرفتند. در غرب کبوترخانه آسیاب آبی وجود داشت که تا اواخر دهه 40 سالم بود و گندم مردم را به آرد تبدیل می کرد.اما رفته رفته موتورهای دیزلی جایگزین نیروی آب شد و امروز تنها بقایای آن آسیاب موجود است.

5- باغ ها : پیشتر در بخش های مختلف ارگ باغ های زیبایی وجود داشت که امروز تنها نام و بخشی از دیواره های آن باغ ها به جای مانده است.

ارگ گورتان از سه دهه پیش به این سو ، روی به ویرانی رفت. شور زندگی از کوچه پس کوچه های آن رخت بربست. بخشی از ارگ به علت عدم رسیدگی و در نظر نگرفتن تمهیدات لازم در برابر طغیان آب و چرخش مسیر رودخانه ویران شد. توسط افراد غیر مسئول و بدون کسب مجوز بخشی از بافت تاریخی ارگ ویران شد و در میانه آن بنای ناهمخوان حسینیه ساخته شد. این دست اندازی ها به بافت تاریخی ارگ تا آن جا ادامه یافت که برای برگزارى مراسم « زار » بخش هایى از بازار قدیمى ، خانه ها و کوچه ها ویران شدند تا راه برای عبور عزادارن فراخ شود.

دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/didehban/yademan-ha/1598-arg-gor-virani.html



/channel/iranboom_ir

ایران بوم

01 December 2023 19:08

💠با «ایران‌بوم» همراه شوید💐🌷
💠ایران‌بوم؛ نگرشی به تاریخ و فرهنگ دیرپای ایران‌زمین🌳🌲

https://telegram.me/joinchat/BTli7Dy87gKr4Pr7-2LhsA

ایران بوم

01 December 2023 19:07

دكتر علی رواقی: راه ترویج زبان فارسی از سیاست می‌گذرد
 
دكتر علی رواقی استاد دانشگاه، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و همچنین یکی از پژوهشگرانی است که سال‌ها در زمینه زبان فارسی در تاجیکستان فعالیت کرده است.

او نابسامانی وضع زبان فارسی در کشورهای دیگر را ناشی از سیاستگذاری غلط می‌داند.

رواقی در بحث وضع نامطلوب زبان فارسی در کشورهای فارسی زبان نیز بر این باور است که نهادهای فرهنگی ما کار مهمی انجام نداده‌اند.

مشروح این گفت‌وگو را در زیر می‌خوانید.


درباره مشکلات آموزش زبان فارسی در خارج از کشور صحبت بفرمایید و این‌که چرا آموزش زبان فارسی در خارج از ایران اوضاع خوبی ندارد؟

اگر بخواهید وارد این مسائل بشوید، وارد مسائل سیاسی شده‌اید. در دوره‌ای رایزنی‌های فرهنگی افرادی را در کشورهای دیگر می‌گذاشتند که فارسی هم بلد نبودند. اینها وقتی فارسی بلد نیستند چطور می‌خواهند به ترویج زبان فارسی در کشورهای دیگر بپردازند؟ قبلا رایزنان فرهنگی کشورمان در نقاط مختلف دنیا چهره‌هایی در حد مرحوم امین ریاحی، مرحوم مجتبی مینوی و فتح‌الله مجتبایی بودند، اما حالا چه؟ از طرف دیگر ارتباط ما از نظر تدریس زبان فارسی تقریبا با دنیا قطع شده است. کشورهای دیگر هم خیلی از ما درخواستی اعزام استاد ندارند؛ مگر این‌که ما استادان زبان فارسی را به کشورهایی مثل اکراین یا ونزوئلا بفرستیم. این مشکلات وجود دارد، اما این‌که بخواهیم وضع زبان فارسی را در افغانستان و تاجیکستان بررسی کنیم، بحث دیگری است.


پس بهتر است درباره اوضاع زبان فارسی در کشورهایی مثل تاجیکستان و افغانستان صحبت کنیم.

زبان فارسی ما باید بتواند بر زبان تاجیکی غلبه کند و در کنارش اگر از گویش‌های مختلف هم بهره‌وری داشته باشد، اشکالی ندارد. مراکز فرهنگی ما طی سال‌های گذشته اقدام مهمی در این زمینه انجام نداده‌اند. ممکن است نهادهای فرهنگی در حوزه‌هایی مثل نقاشی، خط یا سینما کارهایی در کشورهای فارسی زبان انجام داده باشند، اما در حوزه زبان کاری نکردند. خود دولت با دولت کشورهای فارسی زبان مراوده‌ای نداشته که بخواهد در قِبل آن استاد زبان فارسی از ایران به آنجا اعزام کند. از طرفی هم آنها به دلایل سیاسی و بروز برخوردهایی که می‌بینم روز به روز بدتر می‌شود، زبان فارسی را پذیرا نبودند. در نتیجه استادی هم را که به کشورهای فارسی زبان اعزام می‌شود ‌ به‌عنوان استاد نمی‌بینند.


آقای قزوه که چند سالی هند بوده بارها انتقاد کرده وضع زبان فارسی در آن کشور که در گذشته به عنوان یکی از پایگاه‌های اصلی زبان فارسی بوده، نامناسب است. علتش چیست؟ ما مگر نمی‌توانیم آنجا استاد اعزام کنیم؟

علتش سرمایه‌گذاری نکردن است. الان فرهنگستان در گروه شبه قاره هند با بسیاری از استادان آن کشور و همین طور استادان پاکستانی ارتباط دارد. این استادان مقاله می‌نویسند. آن‌ دسته از استادان کشورهای دیگر که با مراکز فرهنگی ایران پیوند دارند، همکاری می‌کنند. اینها استادان قدیمی هستند که کتاب‌های مهمی چاپ کرده‌اند. البته پشتیبانی هم می‌شدند. مثلا کتاب‌هایشان در ایران منتشر می‌شد، اما امروز اگر آنها بخواهند کتابشان را چاپ کنند، آیا دستگاه‌های فرهنگی ایران می‌توانند با مشکلات کاغذ، چنین کاری انجام دهند؟ زمانی از ایران استاد به هند اعزام می‌شد و استادان هند هم برای آموزش اینجا می‌آمدند، اما الان این طور نیست. حالا فرهنگستان تلاش دارد با راه‌اندازی بنیادی به اسم «بنیاد سعدی» این ارتباط را دوباره شکل دهد.


در کشورهایی مثل هند و تاجیکستان کرسی آموزش زبان فارسی برای مقطع دکتری وجود دارد، اما استادی نیست که مسلط باشد. گفته می‌شود استادان زبان فارسی که قرار است در این کشورها تدریس ‌کنند، خودشان زبان فارسی بلد نیستند.

فرمایش شما درست است. علتش به یک بحث تاریخی برمی‌گردد. 70 سال به دلیل رژیم کمونیستی، ارتباطی بین تاجیک‌ها و ما وجود نداشته است. من اسم این دوران را «گسل فرهنگی» گذاشته‌ام. به دلیل این گسل، تاجیک‌ها فارسی امروزی و واژگان ما را نمی‌شناسند. مثلا واژگان مشترکی داریم که دو معنی دارد، آنها را هم نمی‌شناسند. زمانی که دکتر شبستری سفیر تاجیکستان بود تلاش‌های زیادی کرد. من هم گاهی می‌رفتم. مثلا تمام تابلوها در آن کشور فارسی شد، به هر حال مشکلات زیاد است. در حال حاضر موسسه فرهنگی اکو با توجه به ظرفیتی که دارد می‌تواند کارهای زیادی در این زمینه انجام دهد.


البته با راه‌اندازی گروه برون مرزی فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم می‌توان کارهایی انجام داد؟

بله. ما در فرهنگستان هم خوب عمل نکردیم.


تاجیک‌ها نسبت به زبان فارسی استقبال نشان می‌دهند؟

خودِ شخصی بله.


نظام آموزشی تاجیکستان چطور؟

نه. آنها ترجیح می‌دهند خودشان درس بدهند.

دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/zaban-pajohi/17574-rah-tarvij-zaban-farsi-dr-ravaghi.html


@iranboom_ir