اندیشهها، یافتهها و دغدغههایم را در باب دین، اخلاق و معنویت مطرح میکنم. گاهی نیز با نواختن سازی، تنوعطلبی خواهم کرد. از نقد، نظر و پرسشهای شما بهره میبرم: farhad.s.telegram@gmail.com دربارهی من: https://t.me/farhadshafti/13
این قسمت اول فایل تصویری گفتگویی است با آقای دکتر فرهاد شفتی (دکترای مطالعات اسلامی) دربارۀ گفتار اخیر او در انجمن مباحثات قرآنی، با عنوان «خدایا با من بودی؟ مخاطب قرآن کیست؟»
در این گفتگو پنج مبحث اصلی به صورت پرسش و پاسخ مطرح شدهاند:
1. بحث مخاطب مستقیم و توجه به دیالوگ (و نه مونولوگ) بودن قرآن
2. دوگانۀ تدبر و تذکر
3. آیا بحث مخاطب قرآن کاربرد قرآن را تقلیل نمیدهد؟
4. دستورات عبادی و نسبت آنها با مخاطب مستقیم و غیر مستقیم
5. استفاده از روایاتِ شأن نزول
این گفتگو در قالب دو فایل تصویری و یک فایل صوتی برای علاقهمندان تنطیم شده است.
@srooshevahy
🍂 گاهی صادقانه و بیتعارف و فارغ از اظهار فروتنیهای حالبههمزن احساس میکنم که «هیچ پُخی» نیستم ...
و چه احساس قشنگی ...
@farhadshafti
در این پست میخواهم هیلدگارد بینگنی (Hildegrad of Bingen) را بهاجمال معرفی کنم.
اهمیت این عارفۀ آلمانی در آن است که ازمنظر محتوای مکاشفۀ رسولی (وحی) و ساختارِ آن، قابل مقایسۀ جدی با عرفایی همچون ابوالحسن دیلمی (در، ۳۳۹)، روزبهان بقلی و ابن عربی است. این اشخاص هم از رؤیت امرقدسی سخن گفتهاند، هم از نوعی مأموریت برای ابلاغ آن مشاهدات. همچنین، مکاشفاتی از این دست، میتواند به فهم بهتر تجربۀ دینی بهطورکلی و تجربۀ عرفانی بهطورخاص در فلسفۀ دین و معرفتشناسیِ آن کمک کند. نکتۀ دیگر اینکه مکاشفات هیلدگارد و امثال او که اغلب برخاسته از زنان جامعۀ دینی بودند، تأثیر قابلتوجهی در روند اصلاحات دینیِ مسیحیت داشته و این خود میتواند آغازگاهِ فهمِ دوبارۀ وحی بهمثابۀ تجربۀ دینی از سویی، و هم ابزاری درجهت اصلاح جامعه باشد.
بعدازاین مقدمه؛ هیلدگارد بینگنی در سال 1098 در منطقهای به نام بینگن در حاشیۀ رود راین و در خانوادهای ثروتمند، اصیل، شریعتگرا و کشیشزاده که اهل رهبانیت بندیکتی بودند، بهدنیا آمد و 81 سال بعد در 1179 درگذشت (برابر با اواخر سدهی پنجم و بیشترِ سدهی ششم هجری). زندگیِ او از کودکی غرق عوالم رؤیا و مکاشفه بود. ازاینرو، برخی معتقدند که خانوادۀ او برای در امان ماندن آخرین دخترشان از عکسالعمل تند کلیسا نسبت به چنین زنانی که آنها را اهل سحر و جاده میانگاشتند، او را به دیر دیزیبادِنبِرگ سپردند.
آنچه هیلدگارد در این دیر آموخت عبارت بود از قواعد سنت بِنِدیکتی، خواندن وُلگات (کتاب مقدس به زبان لاتین)، خصوصاً مزامیر و فعالیت در باغ گیاهان دارویی. برهمیناساس، در 43 سالگی، در مکاشفهای که بهشکل آتش سوزان بر او آشکار شد، چنین پیامی را دریافت کرد:
«بخوان! و بنویس! آنچه میبینی و میشنوی! ... تو! که پیشازاین درسناخوانده بودی...»
Scivias, Hildegard of Bingen, translated by Mother Columba Hart & Jane Bishop, New York: Paulist Press.
ادامه را در پستهای بعد خواهم نوشت که خسته نشوید:)
#هیلدگارد_بینگنی #Hildegard_of_Bingen #مکاشفه #تجربه_دینی #تجربه_عرفانی #وحی
@SaraKashfii
مستند هنرمند بودن در ایران
🍃 در این ایام تعطیل اگر فرصتی برای نشستن و تماشا بود، و اگر هنوز ندیدهاید، مستند «هنرمند بودن در ایران» را توصیه میکنم. مستندی در شش قسمت، دربارهٔ زندگی هنری نصرت کریمی (وفات ۱۳۹۸)، هنرمند برجسته و دوستداشتنی، با روایت خودش، و با همت فرزندش بابک کریمی، دامادش مهرداد اسکوئی، و روحالله انصاری، که ساختن آن ۱۹ سال طول کشید.
این مستند را از چند جهت دوست داشتم:
▫️بسیار جذاب و خوشساخت است.
▫️روایتگری نصرت کریمی و زبان بدن او بسیار شیرین است.
▫️مستند تنها روایت زندگی این هنرمند بینظیر نیست، شرحی است مصور از رشد و توسعهٔ هنر سینما، تئاتر، چهرهپردازی، انیمیشن و عروسکسازی در ایران.
▫️توجه نصرت کریمی به بایگانی و دستهبندی عکسها و نمادهای زندگی هنری و خانوادگیش ستودنی است، و همین مستند را به معنای کلمه «مستند» کرده است.
▫️و اما برای من جذابترین جنبهٔ این مستند خود نصرت کریمی است، سادگی و بیپیرایگی او، رندی و طنز او، جدیت او در فرصتسازی برای استعداد هنری سرشارش، از پا ننشستن، و توان مثالزدنی او برای شاد زیستن و قدر ذرهذرهٔ زندگی را دانستن.
▫️ آخرین جملهٔ نصرت کریمی در این مستند که به نظرم چکیدهٔ حال خوب او بود (قسمت ششم، پس از تیتراژ پایانی): «یه جوک بگم؟».
شش قسمت این مستند رایگان از یوتیوب، در اینجا، قابل دسترسی است.
@farhadshafti
از قدرجویی تا قدرسازی
در این بحث سه روایت از مفهوم شب قدر را ارائه کردم:
▫️روایت اول: روایت مشهور، که آن را قدرجویی نامیدم و برخی مشکلات آن را برشمردم
▫️روایت دوم: روایت نقل شده از مرحوم صالحی نجف آبادی که کم و بیش از بعضی دیگر علما هم نقل شده است
▫️روایت سوم: روایتی که بر مبنای روایت دوم و با افزودهای پیشنهاد کردم و آن را قدرسازی نامیدم
در پایان توضیح دادم چگونه روایت سوم و اول در عمل قابل جمعاند.
#شب_قدر
@farhadshafti
🍃شب قدر ،پرسش های دشوار و لزوم نگاه کارکردگرایانه
👌در مورد شب قدر پرسش ها دشوار و مهمی قابل طرح است که نمی توان جواب اقناع کننده و یقین بخشی به آنها داد.
لذا اگر شب قدر را از منظر این پرسش ها و با رویکردی حقیقت جویانه بنگریم، این شب ها نه تنها تبدیل به فرصت نخواهند شد بلکه تبدیل به یک دشواره دینی خواهند شد.
👌چه کسی می تواند جوابی قانع کننده و یقینی به پرسش های زیر بدهد:
- آیا شب قدر واقعه ای بوده که در یک سال خاص برای حضرت رسول اتفاق افتاده است یا استمرار دارد و همچنان تکرار می شود؟
- آیا شب قدر پدیده ای مختص به حضرت رسول بوده یا عمومیت و فراگیری دارد؟
- اگر شب قدر امری تکوینی و وجودی و مستمر است، وقتی بین کشورهای مسلمان و افق های جغرافیایی در مورد اول رمضان اختلاف هست،شب قدر کدام شب است؟
- تقدیر امور یک سال بندگان در شب قدر به چه معناست؟ آیا تقدیر یک ساله رقم می خورد و خدا از تقدیر سال بعدی بنده بی اطلاع است یا فعلا آن را معلق گذاشته است؟
- اگر شب قدر،شب تقدیر است با این وصف مختص مسلمانان نیست،در این صورت بی اطلاعی دیگران از این شب آیا سبب محروم شدن آنها از برکات این شب میشود؟
- اساسا اینکه شخص سیره و سبک زندگی خاصی داشته باشد،آنگاه در یک شب به دعا بنشیند و سیرهی دیگری برگزیند و بعد پاداش بگیرد،نگاه اعتباری و ساده اندیشانه به مقوله های دینی و معنوی نیست؟
و.......
👌با وجود چنین پرسشهای دشوار و بدون پاسخی، بشخصه نگاه تاریخی و ظاهری به شب قدر را درست نمی دانم و معتقدم اگر شب قدر استمرار داسته باشد و مختص به شخص حضرت رسول نباشد،باید نگاهی باطنی و تأویلی به آن داشت.
با این وصف معتقدم که انسانی که هوش معنوی و فراست دینی دارد، نگاهی کارکردگرایانه به شب قدر خواهد داشت. یعنی آن را فرصت و بهانه خوبی برای نیایش،تامل و محاسبه می بیند.حتی به آن شوق خواهد داشت،چون تکرار یک تجربه معنوی خاصی از گفتگو و خلوت کردن با خداست.
👌اما نکته مهم در اینجا این است که اقتضای این نوع نگاه به قدر،فاصله گرفتن از نگاه مفاتیح الجنانی به شب قدر و اعمال آن خواهد بود. لازمه این نگاه، به دست گرفتن برنامه توسط خود شخص خواهد بود( هر چند می تواند از ادعیه و اعمال وارده شده در باب شب قدر هم بهره بگیرد. اما با منظر و زاویه دید و غایتی متفاوت)
با این نگاه ، ارجح شب زندهداری به صورت فردی و در تنهایی است مگر اینکه واقعا ( نه برای جمع کردن ثواب) برای شخصی شب زنده داری در جمع ارجح باشد.
با این نگاه، بهتر آن است که بخشی( در حد توان و همراه با جد و تلاش ) از تمام شب های دهه سوم احیا شود تا سه شب به صورت تمام اما با نوعی جبر و نگاهی اعتباری
✍ عباسعلی منصوری
/channel/spirituality_philosophy
نشست اول فروردین (روزهداری پای سفرۀ هفتسین) بناست که صحبتی باشد متنوعتر و روانتر از معمول، به دور از مباحث فنّی و به تناسب بهرهمند از اشعار و حکایات از متون کهن و نیز هماندیشی دوستان شرکتکننده، تا هم با شب بیست و یکم ماه رمضان پیوند خورد و هم مناسب اولین روز بهار باشد.
https://www.skyroom.online/ch/12ht/yade-ostad
(ورود به نشست با انتخاب گزینهٔ مهمان)
👆 گردنههای نظری در معرفتشناسی اخلاق در قرآن (سلسله نشستهای علمی درآمدی به اخلاق قرآنی - مدرسۀ اخلاقپژوهی روشمند) این گفتار بازسازی و بهسازی بحثی است که پیش از این در نشستهای هماندیشی مطرح کرده بودم.
#اخلاق
@farhadshafti
✅ سلسله نشست های علمی آنلاین "درآمدی به اخلاق قرآنی" فصل پنجم
🔴برگزارکننده: آکادمی اخلاقپژوهی روشمند و انجمن علمی معارف اسلامی دانشگاه فردوسی با همکاری مراکز علمی کشور
مزایا:
☑️ بهرهمندی از ارائه ۴٠ استاد داخلی و ۱۴ استاد خارجی
☑️اعطای گواهینامه معتبر از دانشگاه فردوسی
📅زمان: ۱۲ اسفند ۱۴٠۳ تا ۱٠ فروردین ۱۴٠۴ (مصادف با ماه مبارک رمضان)
⏰ همه روزه ساعت ۱۵:٠٠ و ۲٠:٠٠
👈سامانه ثبت نام (رایگان): https://survey.porsline.ir/s/QhkEWNm
💥 عناوین نشستها و سخنرانان
🚨لطفا در به اشتراکگذاری این رویداد علمی قرآنی، سهیم باشید.
☘️مدرسه اخلاقپژوهی روشمند
تلگرام I ایتا I روبیکا
👆در گفتاری دربارۀ اُنس با قرآن که اخیرا با دینآنلاین داشتم به شش خوانش از قرآن اشاره کردم که به نظر برای بسیاری مانع اُنس با قرآن میشوند. خوانش ششم این بود: «قرآن به منزلۀ کتابی که برای مخاطب مستقیم و غیرمستقیم دلالت یکسان دارد».
بحثی که امروز، ساعت ۱۶:۳۰، در انجمن مباحثات قرآنی مطرح خواهم کرد، با عنوان «خداوندا با من بودی؟!... مخاطب قرآن کیست؟»، بررسی و تحلیل همین موضوع است (یعنی مقایسۀ دلالت قرآن برای مخاطب مستقیم و غیرمستقیم).
ثوابِ روزه و حجِ قبول آن کس بُرد
که خاکِ میکدهٔ عشق را زیارت کرد
خانهی فرهنگی غدیر در ماه مبارک رمضان برگزار میکند:
مراد قرآن از واژهٔ «الکتاب» تورات است یا قرآن؟
با سخنرانی سجاد سرگلی
۱۶ اسفند برابر با ۵ رمضان
۲۲ اسفند برابر ۱۱ رمضان
۲۳ اسفند برابر با ۱۲ رمضان
سه جلسه
مفهوم نجات در قرآن
۲۴ اسفند برابر با ۱۳ رمضان
کنترل خواهش و عظمت انسان
۲۶ اسفند برابر با ۱۵ رمضان
با سخنرانی ناصر مهدوی
«روزهداری پای سفرهٔ هفتسین»
۲۰ رمضان برابر با ۱ فروردین
«درون، برون و آستانهنشینی دین»
۲۲ رمضان برابر با 3 فروردین
با سخنرانی فرهاد شفتی
🔘سلسله گفتوگوهای "قدرِ وحی"
ویژه ماه رمضان با حضور اساتید و محققان ارجمند
پاسخ به یک پرسش:
انسان امروزی چه مواجههای با قرآن میتواند داشته باشد که با آن انس پیدا کند؟
⭕️عشق آسان نمود اول!…أنس با کدامین قرآن؟
👤فرهاد شفتی
👤 میزبان: نورا نوریصفت
📆 چهارشنبه ۱۵ اسفند ۱۴۰۳
تماشای این برنامه در صفحه اینستاگرام دینآنلاین
🆔 @dinonline
این کتابِ پربار و خواندنی یک هفتهای است که وارد بازار شده است 👆
Читать полностью…آقای شاهرخ مولایی، از دوستان گرامی اهل سنت تربت جام، دانشآموختهٔ علوم دینی و کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث، مدرس، حافظ و قاری قرآن است. او در کانال تلگرامی سروش وحی اندیشهها و یافتههای خود را همرسان میکند.
از فرصتی که فراهم کردند و از پرسشهای تاملبرانگیز ایشان در این گفتگو سپاسگزارم.
فایلهای تصویری و فایل صوتی این گفتگو را از کانال ایشان همرسان میکنم. 👇
از کانال تلگرامی بسیار جالب و پربار (سه سبد) خانم دکتر سیده سارا کشفی 👆
Читать полностью…دین و فرهنگ
(برگرفته از گفتار روزهداری پای سفرۀ هفتسین، با کمی ویراستاری)
🍃 دین در بستر فرهنگِ جامعه مینشیند و قرار میگیرد. هیچ دینی در خلاء فرهنگی یا بیاعتنا به فرهنگ در جامعهای مستقر نمیشود. قرآن را بخوانیم میبینیم که دین اسلام بر مبنای فرهنگ عربیِ زمان و مکان وحی آمده است. نمادهایش، بر مبنای همان فرهنگ است و رنگ فرهنگ عرب را دارد. ...
🍃 وقتی این دین از آن جامعهای که برای آن آمد به جوامع دیگر توسعه مییابد تکلیف چیست؟ ... میبینیم که وقتی دین وارد جامعه و فرهنگ جدید میشود ناچار تا حدی رنگ فرهنگِ آن جامعۀ جدید را نیز به خود میگیرد. یعنی دین اسلامی که در جامعۀ عرب بر مبنای فرهنگ عرب آمده بود حالا که میآید به جامعۀ ایرانی در عین حال که فرهنگ عرب خودش را دارد رنگ ایرانی هم به خود میگیرد. ... ما در دینورزی فرهنگ خودمان را نمیتوانیم ندید بگیریم چون فرهنگ قابل حذف شدن نیست. این به خصوص دربارۀ فرهنگ ایرانی بسیار صادق است، فرهنگی که در خود اِعجابی دارد که در طول تاریخ هر قومی که تلاش کرد آن را از اساس تغییر دهد تحت تاثیر آن قرار گرفت و خودش عوض شد. همین بحث «روز طبیعت»، چقدر تلاش شد تا این نام جا بیفتد، اما نام «سیزده بِدَر» هنوز بر زبانهاست.
🍃 شرایط اجتماعی و تاریخی ممکن است نتایج متفاوتی را رقم بزنند، اما اگر بین فرهنگ و دین جنگی دربگیرد، معمولا آن که شکست خواهد خورد دین است چون فرهنگ در رگ و خون تکتک افراد جامعه جاری است. راه چارهای برای دینورزی نیست مگر آنکه نخست دین بر مبنای جامعۀ اولیهای که از آن سربرآورده ماهیتی قابل قبول پیدا کند و تاسیس شود، و سپس هنگامی که به جامعۀ جدیدی توسعه پیدا میکند با فرهنگ آن جامعۀ جدید نیز مدارا کند و از آن تاثیر بگیرد. ما اصلا نیاز نداریم برای اینکه نمادهای فرهنگ ایرانی خود را نگهداریم توجیهِ دورندینی داشته باشیم. دین اما باید با نشان دادن قابلیت سازگاری با مبانی فرهنگیِ یک جامعه، تناسب خود را برای آن جامعه توجیه کند و از این راه خود بخشی از فرهنگ جامعه شود.
🍂 این را نیز مایلم در اینجا اضافه کنم که قطعا فرهنگ نیز تحت تاثیر دین دچار تغییر میشود و این ارتباط دوسویه منجر به دینی به رنگ فرهنگِ جامعه و فرهنگی تحتتاثیر دین خواهد شد و در بهترین صورت این دو یکی میشوند. با این حال آنگونه که میبینم این ارتباطِ دوسویه برای دین و فرهنگ هموزن و همسنخ نیست. دین بالذات نیازمند فرهنگ است، ماهیت آن و تأسیس و بقای آن وابسته به فرهنگِ جامعه و سازگاری و مدارا با آن است، در برابر، فرهنگ اگرچه از دین تاثیر میپذیرد اما این تاثیرپذیرفتن از سرِ ناچاری و برای بقا نیست، بلکه ناشی از نهاد پویای فرهنگ است.
@farhadshafti
تعبد و عقلانیت
🍃 آیا تعبد و عقلانیت با یکدیگر در تضادّاند؟
پاسخ به این پرسش در گروی توصیفمان از «تعبد» است.
این بریدهای است از گفتگویی میان جمعی از دوستان، آنجا که در پاسخ به پرسشی سعی کردم فهم خود را از مفهوم تعبد در قرآن توضیح دهم.
❗️در دقیقۀ ۱:۳۶، اشاره به آیۀ سورۀ فرقان، به اشتباه گفتم «مَرَحا». کلمۀ مورد نظر «هَوْنا» است.
@farhadshafti
👆دوست عزیز و پژوهشگر محترم، آقای عباسعلی منصوری پرسشهای تأمل برانگیزی را دربارهٔ شب قدر مطرح کردند که میتوانند برای تفکر دربارهٔ مفهوم شب قدر به کارآیند.
از قضا در بحثِ شب ۲۳ ماه رمضان، ۳ فروردین (از قدرجویی تا قدرسازی) به پرسشهایی از همین دست اشاره و سعی خواهم کرد تا پایان بحث با ارائهٔ خوانش متفاوتی از شب قدر پاسخهایی پیشنهاد دهم.
@farhadshafti
روزهداری پای سفرۀ هفتسین
(اول فروردین ۱۴۰۴، خانۀ فرهنگی غدیر)
🍃 در این نشست با بهرهگیری از اشعار و حکایات متون کهن و نیز هماندیشی دوستان شرکتکننده، در چهار موضوع متفاوت اما مربوط به این ایام با یکدیگر صحبت کردیم:
▫️غم و شادی در دین
▫️دین و فرهنگ
▫️دینورزی
▫️«آنی» داشتن
@farhadshafti
🍃بداههای با تنبور
برای شما که سرمستِ نجوای بهارید
برای شما که تشنهٔ بارانِ طراوتید
شما که بهار را قدر مینهید و قدر را بهاری میکنید
شما که غنچهٔ گل را به حریم دل پیوند میزنید
و مدهوش نوای هماهنگ آفاق و انفسید
نوروزتان مبارک 🍃
#موسیقی
@farhadshafti
🔺سلسله نشستهای علمی درآمدی به اخلاق قرآنی - فصل پنجم
📅زمان: سهشنبه ۲۸ اسفند
👤 دکتر حبیبالله حلیمی جلودار؛ دانشیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران
✅عنوان: تعامل عقل و وحی در تعالی اخلاق انسان؛ نقد مبانی از نگاه قرآن
⏰ ساعت 15:00
👤 دکتر فرهاد شفتی؛ دانشیار علوم مدیریت دانشگاه گلاسکو و دکتری مطالعات اسلامی از دانشگاه ادینبورگ
✅عنوان: گردنههای نظری در معرفتشناسی ِ اخلاق در قرآن
⏰ ساعت 20:00
👈لینک ورود: https://webinaronline.ir/Link/S2468078222
☘️مدرسه اخلاقپژوهی روشمند
تلگرام I ایتا I روبیکا
فایل صوتی نشست شانزدهم انجمن مباحثات قرآنی
(رمضانیه هشتم)
با موضوع
«خداوندا با من بودی؟!... مخاطب قرآن کیست؟»
🎤 دکتر فرهاد شفتی
📅 ۲۴ اسفندماه ۱۴۰۳
📚 انجمن مباحثات قرآنی
/channel/Anjoman_Mobahesat_Archive
بإسمه تعالی
یکصدوشانزدهمین نشست #انجمنمباحثاتقرآنی
(رمضانیه هشتم)
روز جمعه ۲۴ اسفندماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۶:۳۰ با عنوان «خداوندا با من بودی؟!... مخاطب قرآن کیست؟» با ارائه دکتر فرهاد شفتی برگزار خواهد شد.
حضور و مشارکت فعال اعضای گرامی و سایر پژوهشگران و علاقهمندان موجب ارتقای علمی این نشست خواهد بود.
این نشست به صورت آنلاین برگزار خواهد شد.
سخنران محترم چکیده بحث خود را چنین عنوان کردهاند👇🏻
هدف بحث مقایسۀ کاربرد قرآن برای مخاطب مستقیم و غیرمستقیم است. نخست با مرور تعدادی از آیات قرآن به عنوان نمونه، به ماهیت محلّی این آیات و دلالت خاصّ آنها برای مخاطب مستقیم توجه میکنم. به این پرسش میرسم که اگر خطاب آیهای با مخاطبِ مستقیم باشد آیا امکان ندارد که دلالت آیه شامل مخاطب غیرمستقیم نیز بشود؟ برای پاسخ به این پرسش از بحث «خطاب محلی یا خطاب عام» گذر کرده و با تامل در روایت اتمام حجّت در قرآن، به کاربردِ خاصِّ انذارِ قرآن برای مخاطب مستقیم میپردازم. در ادامه کاربردِ اصلیِ قرآن برای مخاطب غیرمستقیم را بررسی کرده و پس از نتیجهگیری، به کاربردها و گشایشهای کلامی، تفسیری و انفسیِ بحث اشاره میکنم.
پادکستهای نرسیده به درخت
برای دوستانی که به تازگی به این کانال تلگرامی پیوستهاند و ممکن است به این پادکستها علاقهمند باشند:
🍃 دسترسی از سایت صدانت، شامل نشانی کستباکس:
https://3danet.ir/not-far-from-the-tree/
🍃 دسترسی در این کانال:
فصل یک، نشست اول:
- کثرتگرایی و باورهای سنتی ما
- قرآن به چه کار امروز ما میآید؟
- چرا احساس میکنیم از عبادت نفعی نمیبریم؟
- فایدهی کثرتگرایی
/channel/farhadshafti/91
فصل یک، نشست دوم:
- تبیین بحث نشست اول در باب دینداری و کثرتگرایی
- دو روایت از مفهوم خدا
- هدف از دین
- منظور از تزکیه
- قرآن و صداقت در باور نادرست
/channel/farhadshafti/92
فصل یک، نشست سوم:
- پاسخ دین به دغدغهی رنج آدمی (مقایسهی اسلام و آیین بودا)
- معنویتگرایی در خدا ناباوران
/channel/farhadshafti/93
فصل یک، نشست چهارم:
- تکمیل بحث دین و دغدغهی رنج آدمی
- ظاهر آیات قرآن، خشن یا لطیف؟
/channel/farhadshafti/94
فصل یک، نشست پنجم:
- چرا قوانین دینی به تدریج بیش از اصل دین مهم میشوند؟
- خاستگاه قوانین شریعت در قرآن
- ملاک موثر بودن عبادات
/channel/farhadshafti/101
فصل یک، نشست ششم:
- ارتباط عبادت و عبودیت
- چرا خداوند میخواهد بندهی او باشیم و عبادتش کنیم؟
- ارتباط تقوی با عبودیت و خداوند
- آیا عبودیت میتواند در تضاد با عقلانیت باشد؟
/channel/farhadshafti/105
نشست ویژهی بررسی نظریهی "اسلام و قدرت" دکتر سروش
بخش اول:
تمایز بین اسلوب قرآن، موضوع قرآن و هدف قرآن
/channel/farhadshafti/111
نشست ویژهی بررسی نظریهی "اسلام و قدرت" دکتر سروش
بخش دوم:
قرآن و بحث اقتدارگرایی پیامبر- اسلام به معنی تسلیم حکومت شدن
/channel/farhadshafti/112
نشست ویژهی بررسی نظریهی "اسلام و قدرت" دکتر سروش
بخش سوم:
شخصیت پیامبر بر مبنای قرآن
/channel/farhadshafti/113
فصل یک، نشست هفتم:
- روایت ارتباط خداوند با انسان در قرآن چیست؟
- حاصل دین، و عشق!
- مسئولیت فردی ما در دینداری آگاهانه
/channel/farhadshafti/121
فصل یک، نشست هشتم - قسمت اول:
- پاسخ خداوند را چگونه میشنویم؟
/channel/farhadshafti/126
فصل یک، نشست هشتم - قسمت دوم:
- آنچه بر خداوند واجب است.
- آیا رحمت و مهربانی حدی دارد؟
- نمونهای از روایت عشق در ساختار لفظی قرآن
/channel/farhadshafti/127
فصل دوم، نشست اول:
- تاملی در داستان خلقت، بهشت آدم، توبه و هبوط
/channel/farhadshafti/136
فصل دوم، نشست دوم:
- آیا هدایت الهی و رستگاری تنها از طریق ارسال پیامبران صورت میگیرد؟
/channel/farhadshafti/144
فصل دوم - نشست سوم:
- نسبت شریعت اسلام با فرهنگ محل نزول چیست؟
- کشورگشایی اعراب مسلمان را چگونه میتوان تبیین کرد؟
- تعامل شریعت اسلام با فرهنگهای متفاوت چیست؟
- بر مبنای قرآن تفاوت شرایع در رستگاری چه نقشی دارد؟
/channel/farhadshafti/161
فصل دوم - نشست چهارم - بخش اول:
رمضانیات: به کجای این شب تیره بیاویزم قبای ژندهی خود را ...
/channel/farhadshafti/168
فصل دوم - نشست چهارم - بخش دوم:
رمضانیات: به کجای این شب تیره بیاویزم قبای ژندهی خود را ...
/channel/farhadshafti/169
فصل دوم - نشست پنجم - بخش اول:
رمضانیات، شب قدر: اختلاف نظرها
/channel/farhadshafti/183
فصل دوم - نشست پنجم - بخش دوم:
رمضانیات، شب قدر: رویکردی متفاوت به شب قدر
/channel/farhadshafti/184
فصل دوم - نشست پنجم - بخش سوم:
رمضانیات، شب قدر: چه میتوان کرد و در پی چه میتوان بود؟
/channel/farhadshafti/185
فصل دوم - نشست ششم
خلاصهای از بحثهای گذشته (تکثرگرایی، چرا عبودیت؟، مفاهیم تزکیه ومعنویت، جهانبینی فرادینی آیات اولیهی سورهی حمد)
/channel/farhadshafti/230
فصل دوم، نشست هفتم، بخش ۱
- منابع فهم دین
- بازنگری نسبت قرآن با حدیث
- بازنگری تعریف سنت
/channel/farhadshafti/247
فصل دوم، نشست هفتم، بخش ۲
- آسیبشناسی رویکرد به قرآن
/channel/farhadshafti/248
فصل دوم - نشست هشتم، بخش ۱
تاملی در شریعت:
- معنی قرآنی شریعت
- چهار نکته دربارهی شریعت
- شریعت ایستا یا شریعت پویا
/channel/farhadshafti/283
فصل دوم - نشست هشتم، بخش ۲:
ماهیت وحی:
- توضیح سه دیدگاه کلی دربارهی وحی
- نسبت هر یک از سه دیدگاه با کثرتانگاری دینی
/channel/farhadshafti/324
فصل دوم- نشست نهم
روایت اتمام حجت در قرآن و پیامدهای آن
/channel/farhadshafti/326
فصل دوم - نشست دهم (آخرین قسمت)
چرا "نرسیده به درخت"؟!
/channel/farhadshafti/328
@farhadshafti
عشق آسان نمود اوّل! ... اُنس با کدامین قرآن؟
در این صحبت در دینآنلاین پس از مقدمه، به شش برداشت از چیستیِ قرآن اشاره کردم:
۱. قرآن به عنوان کتابِ قانون
۲. قرآن به عنوان کتاب دستورالعمل جامع زندگیِ فردی و اجتماعی
۳. قرآن به عنوان کتابِ تاریخی و علمی
۴. قرآن به عنوان کتابی که تنها آیات رحمت دارد
۵. قرآن به عنوان کتابی که نه تصویری از حقیقتِ ماوراء، بلکه عین آن حقیقت را ارائه میکند
۶. قرآن به عنوان کتابی که برای مخاطب مستقیم و غیر مستقیم دلالت یکسان دارد
توضیح دادم که خوانندۀ باورمند اما پرسشگر و کنجکاو ممکن است با برداشتهایی اینگونه، از اُنس با قرآن بازماند.
در ادامه به برداشتی از چیستیِ قرآن رسیدم که به نظرم مبنای قرآنی دارد، برداشتی که میتواند به آسانی به اُنس با قرآن بینجامد:
🍃 قرآن به عنوان کتابی که خواننده را به یادِ خداوند و ماوراء میاندازد (ذکر)، و از این راه او را در راستای ازلیت و ابدیت قرار میدهد و به گفتگویی با پروردگار میخواند
@farhadshafti
🔘سلسله گفتوگوهای "قدرِ وحی"
ویژه ماه رمضان با حضور اساتید و محققان ارجمند
پاسخ به یک پرسش:
انسان امروزی چه مواجههای با قرآن میتواند داشته باشد که با آن انس پیدا کند؟
⭕️عشق آسان نمود اول!…أنس با کدامین قرآن؟
👤فرهاد شفتی
👤 میزبان: نورا نوریصفت
📆 چهارشنبه ۱۵ اسفند ۱۴۰۳
⏰ ساعت۲۱
به صورت لایو از صفحه اینستاگرام دین آنلاین به نشانی زیر:
https://www.instagram.com/dinonline
🆔 @dinonlinebot
پاسخ به پرسشی دربارۀ اخلاق حرفهای روحانیون:
🍃در چهاردهمین شمارۀ فصلنامۀ حیات معنوی، زمستان ۱۴۰۱، ص.ص. ۱۰۹-۱۲۲، ویژۀ اخلاق صنفی روحانیت، سعی کردم در قالب مقالهای به پرسشهای مربوط به این موضوع پاسخی دهم. نزدیک شدن به ماه رمضان که در آن معمولا روحانیون پرمشغلهترند، دیدن اول اسفند به عنوان روز روحانیت در تقویم، و نیز بحث اخیر در پرگار با عنوان «تربیت در خانوادۀ آخوندی» انگیزهای شد تا خلاصۀ ۱۴ صفت و رفتاری را که به گمانم زیبندۀ صنف روحانیت است از آن مقاله برگرفته و فشرده در اینجا بیاورم، باشد که ثمری دهد (نوشتۀ کامل از لینک بالا قابل دسترسی است):
۱. با مردم بودن: روحانیت برخاسته از مردم و برای مردم است پس از ایشان نباید جدا شود.
۲. همدلی با مخالف: منظورم از «مخالف» آن دسته از مردماند که به هر علتی دلبستهی چارچوب فکری روحانیت نیستند. منظورم از «همدلی» همان است که سعدی گفت، که «چو عضوی به درد آورد روزگار، دگر عضوها را نماند قرار».
۳. صداقت با مردم: در تبیین امور دینی این ملاحظه که اگر این را بگویم شنونده ممکن است منبر من را رها کند و یا نسبت به امور دینی سستی کند ملاحظهی اخلاقیای نیست.
۴. یکی نشدن با حکومت: اگر جامعه حکومت و روحانیت را یکی ببیند این در نهایت به ضرر ماهیت حرفهای نهاد روحانیت خواهد بود. حتی در یک حکومت دینی نیز نهاد روحانیت میتواند یکی بودن و یکی دیده شدن را به حدّاقل برساند. به مورد بعدی نگاه کنید:
۵. نصیحت حکومت: اگر در نظر مردم روحانیت بیش از آنکه حکومت را در اقامۀ اخلاقِ زمامداری نصیحت کند، در کار توجیه و تبیین امور حکومتی باشد، آنگاه روحانیت، هم از مردم فاصله میگیرد و هم از دید مردم با حکومت یکی میشود. هیچیک از این دو پیآمد به نفع نهاد روحانیت نیست.
۶. دعوت به حق نه دعوت به خود: خصیصهی دعوت به حقّ، از «او» گفتن و نه از خود گفتن، دغدغهی اینکه "آیا شنیدند" و نه دغدغهی اینکه "آیا از من شنیدند"، از فضایل اخلاقی داعیان هر دینی است.
۷. فضیلتِ نمی دانم: روحانیون میتوانند جامعه را عادت دهند که از ایشان توقع همه چیزدانی نداشته باشد. بلند گفتنِ "نمیدانم" و ارجاع ندانستهها به متخصصان امر میتواند از پرثمرترین بندهای اخلاق حرفهای روحانیت باشد.
۸. خود بودن: روحانیت معصوم نیست. همین که یک روحانی حدّاقلّی را که از یک انسانِ با اخلاق و اهل معنویت انتظار میرود حفظ کند کافی است. از این میرسم به این نکته که روحانیون نیز نیاز ندارند چنان انتظارات بلندی را برآورده کند و برای همین نیازی هم به تظاهر به آنچه نیستند ندارند.
۹. تخصص محوری: اخلاق حرفهای حکم میکند که یک متخصص دین در برابر متخصص علوم دیگر در کسوتِ یک طلبۀ نیازمند به مشورت علمی ظاهر شود و نه در کسوت متخصص در آن علوم.
۱۰. گشودگی در بحث: در مرام روحانیت است که در پاسخ به استدلال، دست به تقبیحِ نقادی، تکفیر، تفسیق، متهم کردن و تعطیل بحث نکند و اجازهی این را نیز به دیگران ندهد.
۱۱. چهرهی رحمانی: کتاب مقدّس این دین با نام بردن از صفت رحمت الهی آغاز میشود، خدایش رحمت را بر خود واجب کرده است و پیامبرش را رحمتی برای همگان خوانده است. خوب است که به عنوان یک اصل روحانیت بیشتر از رحمت و مهربانی بگوید و سخن از خشم و انتقام و مجازات را به دیگران واگذار کند.
۱۲. تواضع: تواضع به عنوان یک اصل از مهمترین اخلاقِ حرفهای دانشمندان است. بیگمان ضرورت این اخلاق حرفهای برای دانشمندان دین دوچندان است.
۱۳. اولویت ارزشهای دینی: اگر جامعه ببینید که یک روحانی نسبت به عدم رعایت حکمی شرعی برمیآشوبد، و یا با دیدن آنچه او توهین به مقدّسات میداند عزادار میشود، اما از کنار ظلم و شکستن حرمتِ یک انسان به راحتی میگذرد و سکوت میکند، آنگاه او نه حجّتی برای دین که حجّتی بر علیه دین خواهد بود.
۱۴. خود و خدا را جدا کردن: به نظرم از ضروریات حفظ شان روحانیت این است که افرادِ این نهادِ حرفهای بین فهم اسلام و اسلام تفاوت قائل شوند. در موضوعاتی که در آن توافق نظر نیست چه خوب است که به جای «اسلام چنین میگوید و خدا چنان میگوید» بشنویم «از دید من اسلام چنین میگوید و خدا چنان».
@farhadshafti
حجاب چهرۀ جان
🍃 در نشست دوم هماندیشی (فصل دو) به ذکر اویس قرنی در تذکرة الاولیاء رسیدیم. در این نشست از حجاب چهرۀ جان سخن رفت و این که اگرچه در نهایت، مشتاق پرده برافکندن از این چهرهایم خوب است که قدر این حجاب را نیز بدانیم. از «دنیا» و «ابدیت» سخن گفتم و اینکه از منظری این دو نه در برابر هم که در راستای یکدیگر و بلکه یکی هستند. با تامل در آیات قرآن از قدر و ارزش زندگی در این دنیا سخن گفتم و سپس با مرور نظرات و پرسشها به هماندیشی پرداختیم.
با توجه به نزدیکی ایام نوروز در آخرین چهارشنبۀ ماه آینده، توافق کردیم که نشست سوم را به آخرین چهارشنبۀ ماه فروردین ۱۴۰۴ موکول کنیم، تا تقدیر چه باشد. نشست سوم ذکر حسن بصری است.