725
جهت سوال، انتقاد و پیشنهاد👇🏼 https://t.me/joinchat/tHLNWwBQh1hiZGU0 گروه بحث تاریخ و فرهنگ بلوچستان👆🏻
دور از ادب بود که بدون هیچ توضیحی، پایان فعالیت مجموعه را اعلام کنم. بسیاری پرسیده بودند چرا و حق هم دارند که بدانند چرا.
این کانال کاملاً به صورت شخصی و به تنهایی طی چهار سال اداره شد و همواره مشکلات فراوانی هم داشته است اما عشق من به مردمم باعث می‌شد انگیزهٔ ادامه دادن را داشته باشم.
اگر حق گلایه کردن را داشته باشم در شرایطی که با افسردگی شدید دست و پنجه نرم می‌کنم کوچک‌ترین تشکری من را دلگرم می‌کرد اما حیف که به اندازهٔ تلاشم تشکری ندیدم و حتی برخلاف انتظارم چیزی که می‌دیدم فحش و توهین و تهمت و تهدید و قضاوت بوده است که فقط با سکوت جواب دادم.
هنوز هم دلم صاف هست اما دیگر نه انرژی فعالیت کردن را دارم و نه شرایط روحی و مالیِ آن را.
امیدوارم این مجموعه برای شما طی این چهار سال مفید واقع شده باشد و امیدوارم بتوانم دوباره آن را سرپا کنم.
بدرود دوستان👋🏻
🔹 زن بلوچ در حال انجام سوزن‌دوزی بلوچی
🔸 @balochs_history
🔹 تصاویر قدیمی از روستاییان بلوچ در مرو ترکمنستان
🔸 @balochs_history
🔹 آشنایی با بلوچ‌های ترکمنستان
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹 در اواخر سدهٔ نوزدهم تا اوایل سدهٔ بیستم میلادی، گروهی از عشایر بلوچ از سیستان (سیستان افغانستان) و خراسان (هرات افغانستان و خراسان ایران)، به وسیلهٔ شتر و الاغ به صورت دسته‌های کوچک در بازه‌های زمانی مختلفی به سوی نواحی شمالی کوچ کردند و در واحه‌های اطراف رودخانهٔ مرغاب (به بلوچی مرگاپ) در استان مرو ساکن شدند. شهرهای عمدهٔ ترکمنستان که بلوچ‌ها در آن ساکن هستند شامل مرو (ماری)، سرخس، بهرام‌علی (بایراملی) و عشق‌آباد می‌شود.
🔹 آنها گویشوران گویش رخشانی بلوچی هستند و زبان خود را به خوبی حفظ کرده‌اند. در روستاهایی که جمعیت غالب آن بلوچ‌ها هستند زبان بلوچی عمومیت دارد. تعدادی از بلوچ‌های براهویی‌زبان نیز میان آنها حضور داشتند. آنها به ترکمنی (زبان رسمی ترکمنستان) و تا حدودی به روسی (زبان رسمی شوروی)، انگلیسی و فارسی نیز تسلط دارند.
🔹 آمار دقیقی از جمعیت آنها وجود ندارد اما گفته می‌شود که در ابتدا پنج هزار نفر بوده و در سال ۱۹۸۹ سی هزار نفر جمعیت داشته‌اند. تعدادی از آنها به ایران و افغانستان بازگشته‌اند.
🔹 آنها مسلمان سنی حنفی هستند و از این جهت فرقی با اکثریت جمعیت ترکمنستان ندارند. به طور روزمره در حال ترک پوشاک بلوچی هستند اما در جشن‌های مناسبتی مانند عروسی، عروس‌های بلوچ به پوشاک سنتی بلوچی پایبند هستند. آنها رسم‌های خود را در چنین مناسبت‌هایی به خوبی نگاه داشته‌اند. بلوچ‌ها برخلاف ترکمن‌ها دارای رقص سنتی هستند و به آن بسیار علاقه‌مند هستند. از صنایع دستی، قالیچه‌هایشان بسیار مشهور است.
🔹 بلوچ‌های ترکمنستان در ابتدا چادرنشین بودند و در خیمه‌های مویین (سیاه چادر یا گِدام) زندگی می‌کردند. آنها با گله‌های بز و گوسفند خود سالانه دو تا سه مرتبه کوچ می‌کردند، اما در فاصلهٔ سال‌های ۱۹۲۸ تا ۱۹۳۵ در مؤسسات تعاونی پرورش دام اسکان یافتند. آنها به کشت مکانیزه پنبه نیز گرایش یافته‌اند.
📚منابع:
📘مقالهٔ «بلوچ‌های ترکمنستان» نوشتهٔ گروه فرهنگ و تمدن اسلامی دانشنامه جهان اسلام، جلد چهارم، صفحهٔ ۱۴۶.🔸 @balochs_history Читать полностью…
📙پتر کوکائیسل، پاولا کوکائیسلووا: «هویت قومی بلوچ‌های ترکمنستان»، ترجمهٔ ملیحه درگاهی. انتشاریافته در کتاب «مقالاتی در زمینه مطالعات انسان‌شناختی بلوچستان»، چاپ دوم، تهران: موسسه آبی پارسی، انتشارات پل فیروزه، ۱۴۰۲.
📗پلانول، گزاویه دو: «کوچ نشینان و شبانان» ترجمه و تلخیص محمدحسین پاپلی یزدی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، سمت، ۱۳۸۳. صفحهٔ ۱۴۰.
🔹 #موسیقی گواتی بلوچی
🔹 خانه هنر و ادبیات «مولیان»
🔹خواننده: میلاد یاسری
🔹نوازنده دهلک: ساجد گل
🔹نوازنده سروذ: پیام زنگشاهی
🔹نوازنده بنجو: محمد سلیم براهویی
🔹خواننده و نوازنده تنبیرک: منصور پاد
🔸 @balochs_history
🔹 تصویری از یک دهقان بلوچ در فصل هامین
🔸 @balochs_history
🔹 جادهٔ رویاییِ چابهار - بریس
🔸 @balochs_history
🔹 شکوفهٔ درخت موز
🔹 موزستان زرآباد
#طبیعت
🔸 @balochs_history
🔹 مسجدی با #معماری زیبای بلوچستان
🔹 بندر چابهار
🔸 @balochs_history
🔹 ملا رَگام خاشی؛ شاعری از سرحد بلوچستان
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹 نمونه‌ای از شعر ملا رَگام
🔹 فرزند ملا رگام که «نادر» نام داشت، به دستور حاکم وقت سرحد - سردار سید خان کُرد - کشته می‌شود. پس از آن میانهٔ ملا رگام با سردار سید خان، خراب می‌شود و اشعاری بر علیه او می‌سراید که باعث می‌شود سردار قصد جانِ ملا رگام را کند. پس از وساطت بزرگان، ملا رگام پیام صلح خود را به سردار سیدخان، حاکم وقت سرحد می‌رساند.
🔹 پیام ملا رگام به سردار سیدخان، به زبان شعر است. ملا رگام سعی دارد به سردار بگوید که او حاکم یک سرزمین است و در شأن او نیست با فرد معمولی مانند ملا رگام وارد مجادله و منازعه شود. پس از این دلجویی‌ها از سردار سیدخان، ملا رگام بخشیده می‌شود. وزن شعر «فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن، بحر رمل مثمن محذوف» است. در ادامه هفت بند از آن را می‌آوریم.
🔵 ۱- گۆش بِدار سردار سیدخان، کێنگ ءَ مرد اَنَکَنت
🔵 ۲- لاگرێن گۆک ءِ لَگَت، شێر بَچَّو ءَ درد اَنَکنت
🔵 ۳- کُه دَپتان پَه صیاد ئِے گَردَگ ءَ هُرد اَنَبیت
🔵 ۴- رۆد ءِ مهران پَه وضو ئِے گپتن ءَ لُرد اَنَبیت
🔵 ۵- رێک ءِ شَنڈالَه پَه هَور ئِے گْوارَگ ءَ شُرد اَنَبیت
🔵 ۶- پَلْپِلِشتُک لَک هَزار بیت، دێم‌گِر ءِ ماه اَنَبیت
🔵 ۷- سرزمین ئِے ڈَن پَه مرد ئِے نِندَگ ءَ تَنگ اَنَبیت
🔸۱- گوش فرا ده ای سردار سید خان، مردان بزرگ کینه‌جویی نمی‌کنند
🔸۲- لگد گاو لاغر، بچه شیر را به درد نمی‌آورد
🔸۳- کوه تفتان با گردش شکارچی بر رویش، خرد نمی‌شود
🔸۴- رودخانهٔ مهران با گرفتن وضو، گل‌آلود نمی‌شود
🔸۵- ریگزار شَنداله با بارش باران، باطلاق نمی‌شود
🔸۶- دستهٔ پرستوها اگر صد میلیون هم باشد، باعث ماهگرفتگی نمی‌شود
🔸۷- پهنهٔ این زمین، با سکونت مردم پُر نمی‌شود
پایان مطالب «ملا رَگام خاشی؛ شاعری از سرحد بلوچستان».
📚 برگرفته از:
موسی محمودزهی، احمد مرادزاده: «ملا رَگام خاشی؛ شاعری از سرحد بلوچستان». فصل‌نامهٔ اورمزد، شمارهٔ ۲۴، ویژه‌نامهٔ تابستان ۱۳۹۴.
#ادبیات
🔸 @balochs_history
🔹 ملا رَگام خاشی؛ شاعری از سرحد بلوچستان
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹 سبک اشعار ملا رگام و تحلیل ادبی آنها
🔹 ملا رَگام شاعری نکته‌دان بوده که در بدیهه‌سرایی و اشعار تمثیلی به زبان بلوچی سرآمد و زبانزد است و در موضوعات دینی، حماسی، تاریخی، مرثیه، نقد، اعتراض، طنز، هجو و.... شعر سروده است. ملا رگام در اشعارش از زبان تمثیل (به‌کارگیریِ ضرب‌المثل‌ها در شعر) به فراوانی استفاده نموده است و بسیاری از ضرب‌المثل‌های امروزین بلوچی ریشه در اشعار او دارند. همچنین می‌توان از جهاتی ملا رگام را یک وقایع‌نگار بی‌باک دانست که رویدادهای تاریخی و اوضاع اجتماعی جامعه را در قالب شعر به تصویر کشیده و پند، مدح، نقد و هجو را به عنوان ابزاری برای اصلاح امور جامعه به کار برده است. بسیاری از جنبه‌های فرهنگ عامه و تاریخ محلی زمان ملا رگام نیز در اشعار وی قابل دریافت است.
🔹 اشعار ملارگام به لحاظ سادگی و روانی چنان ساده و عام فهم هستند که گویی امروز سروده شده‌اند. سادگی و روانی کلامش در زبان بلوچی به حدی است که او را می‌توان نمایندهٔ شاعران ساده‌گو و روان‌گوی ادبیات بلوچی دانست. این ویژگی‌های شعر او در کنار برخورداری از مسائل اجتماعی، عام‌پسند بوده‌اند. این اشعار به‌صورت شفاهی در سطح گسترده‌ای در بین همهٔ بلوچ‌ها دهان به دهان گشته و در دل و حافظهٔ مردم جای گرفته است.
🔹 روشن است که با گذشت زمان و عدم امکان ثبت و مستندسازی بخشی از اشعار ملا رگام از بین رفته است. گسترش اشعار ملارگام در مناطق مختلف بلوچستان، سبب شده تا لهجه‌های مختلف بلوچی روی اشعار وی تاثیر بگذارد. این موضوع از روایت‌های شفاهی متفاوت از یک بند، کمی و زیادی تعداد بندهای یک شعر، پس و پیش بودن بندهای هر شعر در جاها و نوشته‌های مختلف قابل تشخیص است. چه‌بسا ملاحظه می‌شود که بندهایی از یک شعر وارد شعر دیگری شده است. این جابه‌جایی را بیشتر در سرمقام‌های اشعار می‌توان ملاحظه کرد. تأثیر راویان اشعار در طول زمان و تغییراتی که آنها در اشعار داده‌اند، تا حدی توضیح و تبیین معانی و ترتیب اشعار را با مشکل مواجه کرده است. تفاوت در روایت‌ها و پراکندگی و نابسامانی اشعار ملا رگام، نیازمند یک پژوهش علمی و روشمند و گردآوری شدن آنها است تا این اشکالات و نقص‌ها برطرف شده و پیام ملا رگام به درستی به مخاطبان امروزی برسد.
#ادبیات
🔸 @balochs_history
🔹 ملا رَگام خاشی؛ شاعری از سرحد بلوچستان
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹 برخی از اشعار معروف ملا رگام
🔹 شعر «مرثیهٔ نادر»: این شعر که فقط ۱۶ بند از آن باقی مانده، در مرثیهٔ نادر پسر ملا رگام که به دستور سردار سیدخان کُرد کشته شد، سروده شده است.
🔹 شعر «سُهل ءُ تْران»: عنوان شعر به معنی صلح و سازش است. این شعر یکی از معروف‌ترین اشعار ملا رگام است. در این شعر ملا رگام به خاطر قتل پسرش «نادر» به دستور سردار سیدخان کُرد، نهایت کینه‌اش را نسبت به سید خان ابراز کرده و پیشنهاد صلح او را هم رد می‌کند. از این شعر ۵۳ بند باقی مانده که تعدادی از بندهای آن در اثر کثرت استعمال، به ضرب‌المثل تبدیل شده و امروزه هم رواج دارند.
🔹 شعر «دلجویی از سردار سیدخان»: این شعر، دلجویی ملا رَگام از سردار سیدخان است که از شعر سهل و تران وی، به شدت خشمگین شده و قصد جان ملا رگام را کرده است. از این سروده‌ها اکنون فقط ۱۲ بند در دسترس است. طبق اقوال شفاهی، بعد از سرودن این شعر، سردار سیدخان از مجازات ملا رگام منصرف شده است.
🔹 شعر «تحمیدیه»: در این شعر که فقط ۷ بند از آن باقی مانده و شاید خود سرمقامی برای دیگر شعرهای ملا رگام بوده، شاعر به سپاسگزاری از خداوند بزرگ پرداخته است.
🔹 هجویات: دو هجو از ملا رگام باقی مانده است؛ یکی درباره شاعر دیگری است که نسبت به ملا رگام سخن نابجایی گفته و ملا رگام با عبارات رکیکی او را هجو گفته است. هجو دیگر برای شخص ناشناسی است که مهمانش را به صورت شایسته پذیرایی نکرده است. از این هجویات فقط حدود ۱۰ بند باقی مانده است.
#ادبیات
🔸 @balochs_history
🔹 ملا رَگام خاشی؛ شاعری از سرحد بلوچستان
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹 برخی از اشعار معروف ملا رگام
🔹 شعر ‹کَلاهور»: این شعر که در حال حاضر ۵ بند از آن در دسترس است، در وصف طبیعت و چراگاه‌های منطقهٔ کلاهور در دامنهٔ کوه معروف تفتان سروده شده است.
🔹 شعر «شهداد ءُ مهناز»: منظومه عاشقانهٔ شهداد و مهناز که یک منظومه مشهور در ادبیات بلوچی است، در جاهای مختلف بلوچستان به صورت‌ها و گویش‌های گوناگونی روایت شده است. آقای «بلال ریگی» پژوهشگر جوان منطقهٔ میرجاوه، روایت سرحدیِ شعر شهداد و مهناز را در ۱۹۱ بند در اختیار دارد که با روایت مکرانیِ گردآوری شده توسط آقای «عبدالحسین یادگاری» در کتاب «حماسه‌های مردم بلوچ» به کلی تفاوت دارد. در حال حاضر منظومهٔ سرحدی شهداد و مهناز، منتسب به ملا رَگام است ولی صحت آن به درستی تأیید نشده است.
🔹 شعر «سیرْک ءُ پیماز»: عنوان این شعر به معنی سیر و پیاز است. احتمالاً این شعر دوبیتی، بخشی از یک شعر بزرگ‌تر باشد که امروزه فقط دو بیت از آن باقی مانده است:
🔵سیرْک ءُ پیماز اُن نَکِشتہ - دێگ اُن آچار ءَ نَبیت
🔵پَہ دِگَہ مردے کِشار ءَ - لێڑَه اُن بار ءَ نبيت
ترجمه: شعر سیر و پیاز نکاشته‌ام، دیگ غذایم بدون آچار (نوعی ادویه) مانده است - به محصول کشاورزیِ دیگران، بارِ شترم کامل نمی‌شود. این شعر روایت حال شخص پشیمانی است که به امید کمک دیگران، خود محصولات کشاورزی نمی‌کارد و زحمت نمی‌کشد؛ در نهایت هنگام برداشت محصول، می‌بیند مقدار ناچیزی کمک به او رسیده است و پشیمانی خود را بدین‌صورت ابراز می‌کند. این معادل همان ضرب‌المثل فارسی است که می‌گوید: «اگر به امید همسایه بنشینی، گرسنه می‌خوابی».
#ادبیات
🔸 @balochs_history
🔹 ملا رَگام خاشی؛ شاعری از سرحد بلوچستان
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹 برخی از اشعار معروف ملا رگام
🔹 شعر «سرفراز خان»: ملا رَگام داستان حملهٔ سرفرازخان خارانی به ناحیهٔ سرحد را در ۵۰ بند سروده است. در این اشعار، سرفراز خان - که از سرداران ناحیهٔ خاران در آنسویِ شرقیِ سرحد بلوچستان است - در رویارویی با طوایف سرحد، به رهبریِ «شریف خان نارویی» شکست می‌خورد. یکی از نکات برجستهٔ این شعر، کشته شدن ‹بُزِرگ سهراب‌زهی» از شیرزنان جنگجوی بلوچ در این جنگ است. بر اساس روایات شفاهی، این واقعه در حدود سال ۱۲۶۹ه.ق به وقوع پیوسته است.
🔹 شعر «عَلَم خان»: این شعر روایت جنگ علم خان با مردم سراوان است. علم خان که از حکام منطقهٔ سراوان و سرسپردهٔ قاجار بود، با مردم تحت حکمرانیِ خود، درگیر شد و تعدادی از بزرگان سراوان از جمله «ملا نورمحمد بَم‌پُشتی» را دستگیر کرد و به شهر کرمان - مرکز ایالت کرمان و بلوچستان - فرستاد. از این شعر ۳۱ بند باقی مانده است.
🔹 شعر «ملا رگام ءِ کُلَہ پَہ علم خان ءَ»: عنوان این شعر به معنیِ پیام و گلایهٔ ملا رگام به علم خان است. ملا نورمحمد بَم‌پُشتی یکی از شاعران نامدار حوزهٔ سراوان و از دوستان ملا رگام بود. ظاهراً ملا نورمحمد پیش از دستگیری شعری در مذمت علم خان سروده بود و علم خان به خاطر انتقام از ملا نورمحمد، او را دستگیر کرد و به مأموران قاجاری تحویل داد. ملا نورمحمد به خاطر اشعار اعتراض‌آمیزی که در زندان کرمان سرود، توسط حاکم قاجاری در مرکز حکومت قاجاری کشته شد. پس از کشته شدن ملا نورمحمد، ملا رگام در پیامی به علم خان، شعری در پنج بند می‌سراید. این در کتاب «جنگانی هبر (به فارسی: داستان جنگ‌ها)» گردآوردهٔ «فقیر شاد» در مقدمهٔ شعر «سهل و تران» آورده شده است.
🔹 شعر «ترس از جهنم»: در این شعر که فقط ۶ بند از آن باقی مانده است، ملا رگام در آن نهایت خوف خود را از جهنم بیان می‌کند و نماز و روزه را سپری در برابر دوزخ می‌داند.
#ادبیات
🔸 @balochs_history
🔹 ملا رَگام خاشی؛ شاعری از سرحد بلوچستان
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹 پیشینهٔ تحقیق درباره ملا رگام
🔹 ایوب درازهی در سال ۱۳۸۹ در شماره دوم مجله «سَمين»، نشریهٔ دانشگاه آزاد سراوان، مقاله‌ای سه صفحه‌ای با عنوان «ملا رگام واشی/خاشی» دربارهٔ دوره‌های شعر بلوچی و جایگاه ملا رگام در بین شعرای دورهٔ ملایی به چاپ رسانده و در آن یک شعر در سبک موتک (مرثیه) از ملا رگام آورده است.
🔹 انعام‌الحق کوثر، استاد دانشگاه کویته در پاکستان، نمونه‌هایی از اشعار ملارگام را در کتابی به نام «شعر فارسی در بلوچستان» به عنوان شاهد مثال برای تأثیر ادبیات فارسی بر ادبیات بلوچی آورده است.
🔹 صبا دشتیاری، استاد پیشین دانشگاه کویته در پاکستان، در اثر ماندگار خود به نام «بلوچی زبان و لبزانک» که در سه جلد منتشر شده است، مشخصات مجلات ادبی پاکستان از سال ۱۹۵۰ تا ۲۰۰۰ میلادی که در آنها اشعار ملا رگام به چاپ رسیده را به شرح زیر معرفی کرده است:
مجلهٔ اولُس، فوریه ۱۹۶۵، شعر «سهل ءُ تران».
مجلهٔ اولُس، آگوست و سپتامبر ۱۹۷۹، شعر «بیر».
مجلهٔ تپتان، دسامبر ۱۹۸۹ و ژانویهٔ ۱۹۹۰، شعر «منی بیر».
مجلهٔ تپتان، دسامبر ۱۹۹۰، شعر «سهل ءُ تران».
🔹 موسی محمودزهی و احمد مرادزاده با تحقیقات میدانی و کتابخانه‌ای، مجموعه‌ای از اشعار ملا رَگام را که جمعاً دربردارندهٔ ۱۱ شعر در ۳۸۵ بند است، گردآورده و در ۱۲۰ صفحه آوانگاری، ترجمهٔ فارسی و تحلیل کرده‌اند که به صورت دستنویس در بنیاد ایران‌شناسی واحد بلوچستان در ایرانشهر موجود است. ملک‌بخش پاکزاد، حاج حسین ملازهی (از نوادگان ملا رگام) و عبدالشکور تُرشابی نیز در گردآوریِ این آثار به گردآورندگان کمک شایانی کرده‌اند. موسی محمودزهی اطلاعاتی از ملا رگام را در کتاب «نامداران بلوچستان» منتشر کرده است. این کتاب که در ۱۳۹۳ چاپ شده است، مشتمل بر زندگینامهٔ بیش از ۳۰۰ تن از مشاهیر بلوچستان در عرصه‌های گوناگون است.
#ادبیات
🔸 @balochs_history
پایان فعالیت گروه تاریخ بلوچستان و کانال تاریخ و فرهنگ بلوچستان را اعلام می‌کنم.
بدرود دوستان.
🔹 سورو
🔹 شهرستان زرآباد
#طبیعت
🔸 @balochs_history
🔹 تصاویر قدیمی از عشایر بلوچ در مرو ترکمنستان
🔸 @balochs_history
🔹 زن و مرد بلوچ اهل مرو ترکمنستان
🔸 @balochs_history
🔹 مکالمه‌ٔ دو گویشور دهواری و براهویی
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹دهواری: بُوبُو کِی گِفْت بْرات؟
🔹ترجمه: کی برایت لباس خرید؟
🔹براهویی: دادَه کَنا.
🔹ترجمه: خواهرم (خواهر بزرگ‌تر).
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹دهواری: کَتی کِی بازار رَفتی؟
🔹ترجمه: با کی رفتی بازار؟
🔹براهویی: عادل تُن.
🔹ترجمه: با عادل.
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹دهواری: نان چی می‌خوری؟
🔹ترجمه: خوراک چی می‌خوری؟
🔹براهویی: مِنجو کُنیوَ؛ دودو کِنیوَ.
🔹ترجمه: برنج می‌خورم؛ شیر خواهم خورد.
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹دهواری: اَلّاهو می‌کنی؟
🔹ترجمه: می‌خوابی (فعل آینده)؟
🔹براهویی: هو، اَلّاهو کیوَ
🔹ترجمه: بله، می‌خوابم (فعل آینده).
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹دهواری: ای موبایل اَز کیس؟
🔹ترجمه: این موبایل مال کیست؟
🔹براهویی: نی نا اِیی
🔹ترجمه: مال تو است.
#زبان
📃 سرچشمه:
Liaqat ali sani: «brahui as native language for a native dehwari child. A case study of under three year old child at ishkina, district mastung». December 2018, university of balochistan.
🔸 @balochs_history
🔹 آشنایی با گویش فارسی دهواری
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹 دهوارها یا دهواری‌ها، طایفه‌ای بلوچ هستند که در روستاهای اسپیچ و محمدی و حومهٔ آن و شهر سراوان در شهرستان سراوان و نیز شهرستان سیب و سوران استان سیستان و بلوچستان زندگی می‌کنند. گروه عمده‌ای از دهواری‌ها نیز در شهرستان‌های مستونگ، کلات، واشک و خاران ایالت بلوچستان پاکستان زندگی می‌کنند. شهرهای کلات، مستونگ، دالبندین، خضدار و نوشک محل سکونت عمدهٔ دهواری‌ها هستند.
🔹 دهوار در لغت به معنی دهقان و کشاورز است. طایفهٔ دهوار از طوایف یکجانشین بلوچستان و گروه اصلی کشاورزان منطقهٔ سراوان و سیب‌و‌سوران هستند.
🔹 دهواری همچنین به گویشی از زبان فارسی گفته می‌شود که توسط مردم دهوار تکلم می‌شود. این گویش، به عنوان زبان معیار و دیوانی خانات کلات بلوچستان شناخته می‌شد و دهواری‌ها به عنوان یکی از مؤسسان اصلی این حکومت، نظام دیوانی کلات بلوچستان را به دست گرفتند.
🔹 امروزه اغلب دهواری‌های بلوچستان ایران، به لهجهٔ ویژهٔ خود که شاخه‌ای از گویش بلوچی سراوانی است، تکلم می‌کنند. سرشماری‌های زبانی در بلوچستان پاکستان به سال ۲۰۱۸ میلادی، نشان می‌داد که گویش دهواری تنها ۱۹ هزار نفر گویشور دارد. اغلب گویشوران دهواری دوزبانه هستند و در جامعه براهویی یا بلوچی سخن می‌گویند. در بلوچستان پاکستان، بیشتر دهواری‌ها به زبان براهویی و نیز زبان بلوچی گرویده‌اند.
🔹 به علت روابط تاریخی و همجواری، زبان براهویی به شدّت از گویش دهواری تأثیر پذیرفته است و وام‌واژه‌های فراوان فارسی در زبان براهویی، به همین علت است. ناگفته نماند که براهویی نیز بر دهواری تأثیر گذاشته و این روابط آنها، دادوستد دوجانبه‌ای بوده است.
#زبان
🔸 @balochs_history
🔹 نقاشی از قدرتمندترین خان کلات بلوچستان «میر نوری نصیر خان احمدزئی بلوچ» هم‌دوره با نادرشاه افشار و احمدشاه دُرّانی
#تاریخ
🔸 @balochs_history
🔹 تلاقی کویر و دریا
🔹 بندر تنگ
#طبیعت
🔸 @balochs_history
🔹 دختر روستایی بلوچ در حال پخت نان تنوری
🔸@balochs_history
🔹 قالی بلوچ در فروشگاه فرش ایرانی در ژاپن
🔹 #صنایع_دستی
🔸 @balochs_history
🔹 قیچک‌نوازی پلهوان رسول‌بخش زنگشاهی با همراهی نوازندگان دُهلُک و تَمبورَک
🔹 زنده‌یاد پهلوان رسول‌بخش زنگشاهی (متولد ۱۳۲۰ - متوفی ۱۳۹۹ خورشیدی) از بزرگان و چهره‌های برتر موسیقی فولکلور در ایران است که در عرصهٔ موسیقی بلوچی و ساز قیچک چیره‌دست بوده است. او در کشورهایی نظیر فرانسه، سوئد، بلژیک، آلمان، ایتالیا، سوئیس، پرتغال، کویت و امارات متحده عربی اجرای زنده داشته است. او در سال ۱۳۸۲ مدرک دکتری افتخاری نواختن ساز قیچک را از کشور انگلستان کسب کرد و همچنین از دانشگاه پاریس فرانسه نیز دارای دکترای افتخاری است.
🔹 همچنین در ایران او دارای مدرک درجهٔ یک هنری از شورای ارزشیابی وزارت ارشاد بود. وی در هشتمین جشنوارهٔ موسیقی ایران مورد تقدیر قرار گرفت و تندیس جشنواره را دریافت نمود. او همچنین در سی‌و‌دومین جشنوارهٔ موسیقی فجر، به عنوان «چهرهٔ برتر قیچک ایران» مورد تجلیل قرار گرفت.
#موسیقی
🔸 @balochs_history
🔹 رقص چاپی مردان بلوچ با لباس کهن بلوچی
🔹 #فرهنگ_و_رسوم
🔸@balochs_history
🔹 چارو مَچی، خُضدار
🔹 بلوچستان شرقی (پاکستان)
#طبیعت
🔸 @balochs_history
🔹 منطقهٔ کوهستانی چِلتَن
🔹 ایالت بلوچستان (پاکستان)
#طبیعت
🔸@balochs_history
🔹 پوشاک زنان بلوچ استان هرمزگان
🔹 #پوشاک_و_هنر
🔸 @balochs_history