725
جهت سوال، انتقاد و پیشنهاد👇🏼 https://t.me/joinchat/tHLNWwBQh1hiZGU0 گروه بحث تاریخ و فرهنگ بلوچستان👆🏻
🔹 ملا رَگام خاشی؛ شاعری از سرحد بلوچستان
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹 پیشینهٔ تحقیق درباره ملا رگام
تا کنون در خصوص ملا رگام و آثار او، پژوهش‌هایی انجام شده که در ادامه به معرفی تعدادی از مهم‌ترین موارد پرداخته میشود:
🔹 «اشرف سربازی» در سال ۲۰۰۴ میلادی مقاله‌ای به زبان اردو با عنوان «ملا رگام واشی» در مجلهٔ «بلوچی لبزانک» به چاپ رساند. در این تحقیق شانزده صفحه‌ای، دربارهٔ جایگاه رفیع ملا رَگام در ادبیات بلوچی و دلایل شفاهی بودن ادبیات بلوچی اشاره شده است. همچنین اشرف سربازی در حدود ۵۰ بند (تک مصراع) از اشعار ملا رگام را نقل کرده و توضیحاتی داده است. به نقل از مقالهٔ فوق، ادارهٔ قبایلی پاکستان در کویته، تعدادی از اشعار ملارگام را در سال ۱۹۶۸ در ماهنامهٔ «اولُس» به چاپ رساند. گل‌محمد صالح‌زهی در فاصلهٔ سال‌های ۱۳۶۰-۶۱ شمسی در برنامه‌های رادیو زاهدان مختصری از زندگینامه و شعر ملارگام را به نقل از مقالهٔ فوق، ارائه داده است. پیش از انقلاب، اشرف سربازی مقداری از اشعار ملا رگام را با صدای پهلوان موسی زنگشاهی در برنامه رادیوی زاهدان ضبط نموده و در آرشیو نگهداری کرده که بعداً از بین رفته‌اند.
🔹 یکی از پژوهشگران بلوچ به نام «فقیرشاد» شعری از ملا رَگام را با عنوان «رگام ءِ کُلَه په علم خان ءَ (پیام ملا رگام به علم خان)» در سال ۲۰۱۰ میلادی در کتابی به نام «جنگانی هبر (گزارش جنگ‌ها)» در کشور پاکستان به چاپ رساند. این شعر شامل حدود ۶۰ بند/سطر است و بیشتر با اشعارِ مقالهٔ اشرف سربازی تطبیق دارد. بر اساس بعضی گفته‌ها، علم خان در زمان قاجاریه حاکم بخش بزرگی از سراوان بود و او باعث شد که ملا نورمحمد بَم‌پُشتی، دوست و شاعر معاصرِ ملا رگام به دست نیروهای دولتی قاجار زندانی و در نهایت به شهادت برسد. در این شعر ملا رگام نفرت خود را از رفتار علم خان در دستگیری و تحویل ملا نورمحمد بم‌پشتی به نیروهای قاجاری ابراز می‌کند.
🔹 «عبدالوهاب ایران‌نژاد» در یک نوشتهٔ کوتاه با عنوان ‹ملارگام واشی» در هفته‌نامهٔ «مرز پرگهر» شمارهٔ ۵۰۹، با استفاده از منابع معتبر به معرفی ملا رگام، آثار و سبک شاعری وی با ذکر شواهدی پرداخته است.
#ادبیات
🔸 @balochs_history
🔹 ملا رَگام خاشی؛ شاعری از سرحد بلوچستان
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹 ملا رَگام در زمانی که به سراوان و مگس (مهرستان کنونی) مهاجرت کرد، با شاعران برجستهٔ دورهٔ دوم ادبیات بلوچی ارتباط برقرار کرد. از جمله شاعرانی بین آنها وملا رَگام روابط نزدیکی وجود داشت می‌توان به ملا نورمحمد بم‌پشتی و ملا فاضل رِند اشاره کرد که از شخصیت‌های ادبی برجستهٔ این دوره هستند.
🔹 ادبیات بلوچی بر اساس آنچه در دست است، به سه دورهٔ عمده تقسیم میشود:
دورهٔ نخست که به آن دورهٔ کلاسیک یا به بلوچی «اَهدی دَور» هم گفته میشود بر اساس حماسه‌های پهلوانیِ «رِند و لاشار» است.
دورهٔ دوم که با توجه به اینکه بیشتر شاعران این دوره، روحانیونی بودند که در بلوچستان با عنوان ملا شناخته می‌شوند، دورهٔ ملایی یا ملاها نیز نام دارد.
دورهٔ سوم نیز دورهٔ جدید یا «نوکین دَور» است که از پایان دورهٔ ملایی و با ورود صنعت چاپ و نشر رواج یافته است و تا کنون نیز ادامه دارد.
🔹 از شخصیت‌های ادبیِ برجستهٔ دورهٔ دوم ادبیات بلوچی موسوم دورهٔ ملاها، می‌توان به اشخاصی مانند ملا فاضل، ملا قاسم، ابراهیم حسن راسکی، ملا بهرام، نورمحمد بَم‌پُشتی عزّت لَلّا، حسن زرگر، عبدالکریم میرواری، ملک دینار میرواری، ملا بهادر، ملا بوهیر، ملا جيسو، عبدالرحمن عباس و ملا رگام خاشی اشاره کرد.
🔹 در این دوره، ملا رَگام خاشی تنها شاعر بزرگ - ولی گمنام - از خطهٔ سرحد بلوچستان است و سایر شاعران نامبرده، همگی از ناحیهٔ مکران هستند. لازم به ذکر است که آنچه تاکنون از ادبیات منظوم بلوچستان منتشر شده، بیشتر اشعار شعرای مکران (جنوب بلوچستان) را در بر دارد.
🔹 اشعار ملا رگام به صورت شفاهی و سینه به سینه از دو قرن پیش تا کنون منتقل شده و امروزه بخش‌هایی از این اشعار به فراموشی سپرده شده و یا در حال از بین رفتن هستند. با توجه به نقل این اشعار به صورت شفاهی، لهجه‌های مختلف زبان بلوچی در اشعار او دخیل شده و بر اصالت آن تأثیر گذاشته‌اند. فقط تعدادی از مجموعهٔ سروده‌های او در مجلات ادبی و فرهنگی مختلف انتشار یافته است.
#ادبیات
🔸 @balochs_history
🔹 ملا رَگام خاشی؛ شاعری از سرحد بلوچستان
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹 ملا رَگام حدوداً در سال ۱۲۱۰ هجری قمری در روستای «تُرشاب» در دامنهٔ کوه تفتان به دنیا آمد. وی اصالتاً وابسته به طایفهٔ ملازهی در خاش است و به خاطر سکونت در حوزه خاش به خاشی/خْواشی/واشی معروف شده است. او سواد مکتبی را نزد پدرش «مُلا عزیز» آموخته و مانند اجدادش در خاش در دوره قاجاریه منصب میرزایی داشته است.
🔹 ملا رَگام از شعرای طراز اول اما ناشناختهٔ دورهٔ ملایی در ادبیات بلوچی است. علی‌رغم غنای ادبی و تاریخی - اجتماعی اشعار ملا رگام، آثار وی به درستی معرفی نشده و می‌توان گفت این شاعر نامی نسبت به شاعران هم‌رده و هم‌عصر خود کمتر شناخته شده است. شعر ملا رگام ساده و گیرا بوده و با زبانی تمثیلی، بیانگر بسیاری از رویدادهای تاریخی - اجتماعی زمانش است.
🔹 یکی از حوادث مهم زندگی ملا رَگام آن است که بین او و یکی از حاکمان حوزهٔ سرحد به نام «سردار سیدخان کُرد» اختلافاتی بر سر آنکه پسر ملا رگام به نام «نادر» به دستور سردار سیدخان کرد کشته میشود، بروز می‌کند. سردار از ملا رگام درخواست آشتی و رفع کدورت می‌کند اما ملا رگام سروده‌ای در مذمت سردار سیدخان و رد درخواست آشتی وی می‌سراید. این سروده به سرعت فراگیر میشود و سردار سیدخان قصد جان ملا رگام را می‌کند. اما ملا رگام با وساطت بزرگان سرحد سروده‌ای دیگر برای جلب رضایت سردار و انصراف سردار از تصمیمش می‌سراید و ظاهراً اختلاف آنها فروکش می‌کند. معروف‌ترین اشعار ملا رگام که تا کنون در حافظهٔ مردم سرحد و دیگر جاهای بلوچستان مانده، همین سروده‌هایی است که اختلافات ملا رگام با سردار سیدخان کرد را بازگو می‌کند.
🔹 عموماً نقل میشود که در پی این حوادث، ملا رگام از حوزهٔ خاش ابتدا به صورت موقت و در نهایت به صورت دائم، مهاجرت کرد. او برای مدتی به حوزه شهرستان‌های امروزی مهرستان و سراوان مهاجرت کرد. ملا رگام در اواخر عمر به رودبار در حوزهٔ کرمان امروزی مهاجرت کرد و در منطقهٔ زهکلوت، در روستای زیارت مقداد اقامت نمود. وی در حدود سال ۱۲۹۰ هجری قمری در همانجا درگذشت و در جوار زیارتگاه میر مقداد به خاک سپرده شد.
🔸 @balochs_history
🔹 مجسمهٔ طبیعی در پارک ملّی هینگل
🔹#طبیعت بلوچستان شرقی
🔸 @balochs_history
🔹 کوه گل‌فشان بندر تَنگ
🔹 #طبیعت
🔸 @balochs_history
🔹 چارو مچی، خضدار، بلوچستان شرقی
🔹 #طبیعت
🔸 @balochs_history
🔹 رقص دوچاپی بلوچی
🔹 کاخ اردشیر پاپکان
🔸 @balochs_history
🔹 قلعه ابراهیم خان سنجرانی در چخانسور
🔹 ولایت نیمروز افغانستان
#تاریخ
🔸 @balochs_history
🔹 ساز قیچک بلوچی
🔹 #موسیقی
🔸 @balochs_history
🔹 کوچه‌باغی در ناهوگ
🔹 سراوان
#طبیعت
🔸@balochs_history
🔹 دهل و سرنا
🔹 همراه با رقص سه‌چاپی بلوچی
🔸@balochs_history
🔹 نقاشی‌های زیبا و مفهومی با مضمون زنان و دختران بلوچ؛
🔹 هنرمند: خانم سیما سردارزهی
🔸 @balochs_history
🔹 تصویری قدیمی از بنای پیشین مسجد مکی
🔸 @balochs_history
🔹 شکوفهٔ درخت موز
🔹 موزستان زرآباد
#طبیعت
🔸 @balochs_history
🔹 تک درخت نخل ساحل درک
🔹#طبیعت زرآباد
🔸 @balochs_history
🔹 تصویری از دو مرد بلوچ با لباس اصیل بلوچی
🔸 @balochs_history
🔹 تصویری از اجرای ابوبکر دُرزاده و نوازندگان همراه او؛ با سازهای تیمبُک، دُهل و سرنا در روستای بانشیپ قصرقند
🔸 @balochs_history
🔹 کویر ساحل درک
🔹 #طبیعت شهرستان زرآباد
🔸 @balochs_history
🔹 کنتاک واقع در شهرستان زرآباد
🔹 #طبیعت
🔸 @balochs_history
🔹 سکّه‌دوزی یا آینه‌دوزی
🔹 #صنایع_دستی روستای کوهمیتگ
🔸@balochs_history
🔹 فهرست روحانیون شاعر بلوچستان
━━━━━━━━≼🔹≽━━━━━━━━
🔹 در بلوچستان ایران، روحانیون از نخستین اقشاری بودند که به دلیل علم‌آموزی در دارالعلوم‌های دینیِ هندوستان و بلوچستان، دارای تحصیلات و سواد شدند. روحانیون اهل سنت بلوچستان در کنار دروس دینی، به شعر و ادبیات نیز اهمیت می‌دادند که این سنّت ادامه یافت و همچنان روحانی‌ها و مولوی‌ها به شعر و ادبیات علاقه‌مند هستند. اگرچه اغلب این شاعران سنی‌مذهب و از مکتب دیوبندیه برآمده‌اند، اما در واقع شیوخ مذهب ذگری (مهدویت)، پایه‌گذاران سنّت اشعار عرفانی و مذهبی فارسی و بلوچی در بلوچستان ایران هستند.
محتوای اشعار این شاعران را عمدتاً مدح و ستایش پیامبر (ص)، اهل بیت و صحابه و نیز اشعار دربردارندهٔ مضامین فرهنگی، اجتماعی و سیاسی تشکیل می‌دهد. برخی از این شاعران در زمینهٔ دین اسلام و تاریخ آن و نیز تاریخ بلوچ و بلوچستان تألیفاتی داشته‌اند. سروده‌های این شاعران بلوچ بیشتر در قالب غزل و قصیده هستند و زبان شعر آنها، اغلب فارسی و بلوچی و گاه عربی و اردو است. این فهرست مطابق کتاب «شعر بلوچ (دفتر نخست)» اثر غلامحسین جهان‌تیغ، چاپ اول، نشر خرّم گردآوری شده است.
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 مولوی عبیداللّه آسکانی
🔹 مولوی عبداللّه اسلامی
🔹 مولوی مصلح‌الدین اطهریان
🔹 مولوی تاج‌محمد بزرگزاده
🔹 ملا محمدنور پسند
🔹 عبدالناصر پسند
🔹 غلامرسول پسند
🔹 محمدسلیم پسند
🔹 طارق پسند
🔹 مولوی بهرام پرستار
🔹 مولوی محمدقاسم پروین
🔹 مولوی محمد حاجی‌زهی ولیدادی
🔹 مولوی شهمراد حسین‌پور
🔹 مولوی عبدالکریم حسین‌پور
🔹 مولوی دین‌محمد حسین‌زهی
🔹 مولوی عبدالحق درازهی
🔹 میر عبدالله جنگی
🔹 شے (شیخ) محمد درفشان
🔹 جلال (از اولاد درفشان)
🔹 مولوی عبدالغنی رسولی
🔹 مولوی عبداللّه روانبد
🔹 مولوی عبدالرحمن روانبد
🔹 مولوی نظام‌الدین روانبد
🔹 مولوی خالد روانبد
🔹 مولوی رعایت‌اللّه روانبد
🔹 ملا عبدالمجید روانبد
🔹 ملا محمد روانبد
🔹 مولوی محمد روشندل
🔹 مولوی غلام‌محمد سربازی
🔹 قاضی عبدالصمد سربازی
🔹 عیدمحمد شهلی‌بر
🔹 مولوی عبدالرحیم قاضی‌زاده
🔹 مولوی عبیداللّه محمدی
🔹 مولوی عبدالقادر مدنی
🔹 مولوی محمدعمر ملازهی
🔹 مولوی عبدالرحمن ملازهی
🔹 ملا نورمحمد ملازهی
🔹 ملا عبداللّه ملازهی
🔹 ملا ادهم ملازهی
🔹 مولوی عبدالرحمن ملازهی
🔹 ملا کریمداد ملک‌رئیسی
🔹 ملا یحیی ملکزاده
🔹 مولوی جهانگیر ناروئی
#ادبیات
🔸 @balochs_history
🇮🇳 محلهٔ سیک‌ها و کنسولگری هندوستان
🔸 زاهدان
🔸 @balochs_history
🔹 سردار حسین خان شیرانی و همراهانش
🔹 سال ۱۹۰۲ میلادی
#تاریخ
🔸 @balochs_history
🔹 صدای دلنواز ساز دونَلی
🔹 استاد شیرمحمد اسپندار
🔸 @balochs_history
🔹 فرهنگ نامگذاری مردم بلوچ
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹تاثیرپذیری از فرهنگ‌های دیگر
🔹 فرهنگ‌های مختلف همواره با هم در تماس و داد و ستد هستند. یک وجه از دادوستد‌های فرهنگی را می‌توان در فرهنگ نامگذاری هر جامعه‌ای دید. مردم بلوچ به دلایل سیاسی و تاریخی و همچنین همجواری با جوامع مختلف تا کنون توانسته‌اند از فرهنگ‌های مختلفی تأثیر بپذیرند. از طرفی دیگر قرارگیری بلوچ‌ها در کشورهای مختلف آنان را تحت تأثیر سیاست‌های آن کشورها قرار داده است که شامل نامگذاری هم میشود. مثلاً در کشورهای عربی نام بلوچ به البلوشی تغییر یافته و نام برخی از طوایف بلوچ نیز به عربی تغییر یافته است برای مثال هوت‌ها، المازمی و گرگیج‌ها، الجنیبی نامیده شدند. نام‌های عربی رایج در این کشورها که قبلاً سابقه‌ای در فرهنگ نامگذاری بلوچی نداشته‌اند نیز وارد فرهنگ نامگذاری بلوچ‌های کشورهای عربی شده است. در ایران نیز نام‌های رایج در سایر مناطق این کشور به مرور زمان توسط بلوچ‌ها پذیرفته شده‌اند به عنوان مثال نام‌های فارسی و کُردی را می‌توان در نسل‌های جدید کودکان و نوجوانان بلوچ مشاهده کرد. همچنین تغییر عمدی یا سهوی نام‌های بلوچی در ثبت احوال نیز قابل توجه است مثلا نام بلوچی سۆبان به سبحان تغییر داده میشود.
🔹 برخی از نام‌ها از ادوار کهن‌تر و به دلایل تاریخی یا به علت همجواری اخذ شده‌اند مانند نام‌های هندیِ «نَتّو» و «گَنگو» که طوایفی به این نام نیز وجود دارد.
🔹 پس از نام‌های اسلامی و عربی، بخش عمده‌ای از نام‌های متأثر از فرهنگ‌های دیگر را نام‌های برگرفته از فرهنگ نامگذاری حکومت‌های ترک‌تبار است. دودمان‌های ترک‌تبار نام‌های ترکی، مغولی، عربی، فارسی و سغدی (خاتون) را بر خود می‌گذاشتند. جهانزیب و جهانگیر و شاه‌جهان از جمله نام‌های فارسی رایج در میان ترک‌ها است که بلوچ‌ها آن را وام گرفته‌اند. خاتون کلمه‌ای سغدی است که ترک‌ها آن را از ایرانیان گرفته و سپس در آسیای میانه تا هند و ایران بسط داده‌اند، که این نام در فرهنگ نامگذاری بلوچ حضور پررنگی دارد. بلوچ‌ها نام‌های ترکی-مغولیِ ارسلان، چنگیز (جَنگێز)، تیمور، بائی، بهادر، بیک (مانند علم‌بیک یا بیک‌محمد)، بی‌بی، بیگم، شاآغاسی (شاگاسی)، بایندر (بایاندر)، گاجی، توتا و بلگاک را بر خود می‌گذارند.
پایان مطالب «فرهنگ نامگذاری مردم بلوچ».
📚 سرچشمه‌های مورد استفاده:#فرهنگ_و_رسوم
📖 ۱- دولتی بخشان، عبدالعزیز (۱۳۴۱): «نام و نیم‌نام؛ فرهنگ نام‌های بلوچی». چاپ اول: ۱۳۸۸، تهران: موسسه فرهنگی انتشاراتی پازینه.
📖 ۲- العامری، سعید محمد: «بلوچ‌ها در کشورهای عربی خلیج فارس»، ترجمهٔ امیر قربان‌پور، انتشاریافته در مجموعه مقالات «بلوچ و دیگران؛ بلوچ و همسایگان»، مؤسسه آبی پارسی.
📖 ۳- بدلخان، صابر: «ارتباط زبانی در بلوچستان و تأثیر آن بر اسامی فردی بلوچی»، ترجمهٔ سلمان رئیسی انتشاریافته در مجموعه مقالات «بلوچ و دیگران؛ بلوچ و همسایگان»، مؤسسه آبی پارسی.
📖 ۴- عبدالغفور جهاندیده (۱۳۴۷): «فرهنگ بلوچی-فارسی». تهران: معین. جلد اول و دوم.
🔹 فرهنگ نامگذاری مردم بلوچ
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹نیم‌نام‌ها
🔹 در فرهنگ نامگذاری بلوچ، تمایل زیادی به کوتاهسازی نام‌ها وجود دارد. در روند کوتاهسازی نام‌ها، بخش پایانی نام حذف شده و جای آن را پسوند ساده‌ای می‌گیرد. مثال: در نام «رُکَیّه» بخش پایانی حذف شده و به آن پسوند «ـُل» افزوده میشود و «رُکُّل» تلفظ میشود.
🔹 در نام‌های ترکیبی بلوچی، یک بخش از نام حذف شده و بخش دیگر آن همراه با پسوند خوانده میشود. این دسته از نیم‌نام‌ها می‌توانند چون به‌تنهایی دارای معنا هستند، می‌توانند یک نام کامل هم باشند. مانند: نام‌های ترکیبی با «شاه» همچون «شاهمحمد» به «شاهَل» کوتاه می‌شوند و خود «شاهَل» چون دارای معنا است، می‌تواند به عنوان یک نام مستقل هم استفاده شود.
🔹 برخی از پسوند‌ها در نیم‌نام‌های بلوچی صرفاً جهت کوتاهسازی نام کاربرد دارند اما برخی دیگر کاربردها و معناهای دیگری هم دارند مانند پسوند «ـُک» که دارای معنای «کوچک» است و می‌تواند نام‌ها را هم تحقیر و هم تحبیب کند که از لحن گوینده قابل تشخیص است.
━━━━━━≼🌙≽━━━━━━
🔹 پسوندهای نام‌ساز در نام و نیم‌نام‌های بلوچی
🔹 ۱- «ـَل»: پسوند نسبت؛ برای نمونه: «ماهل - Māh-al»: به‌معنیِ همچون ماه.
🔹 ۲- «ـُل»: پسوند کوتاه‌ساز؛ برای نمونه: «آشُل - Āš-ol» کوتاه‌شدهٔ «آشَه» یا همان عایشه.
🔹 ۳- «ـَک»: پسوند کوتاه‌ساز؛ برای نمونه: «پیرَک - pir-akk» کوتاه‌شدهٔ نام‌هایی است که «پیر» جزئی از آنها است، همچون «پیرمحمد».
🔹 ۴- «ـُک»: پسوند کوچک‌ساز که هم برای تحقیر (بیشتر برای بزرگسالان) و هم برای تحبیب (بیشتر برای کودکان) به کار می‌رود؛ برای نمونه: «نازُک - Nāz-okk» کوچک‌شدهٔ نام‌های دارای «ناز» همچون «ناز‌بی‌بی» است.
🔹 ۵- «ـو» یا «ـۆ» (یک پسوند با دو تلفظ در گویش‌های مختلف بلوچی): پسوند کوتاه‌ساز؛ برای نمونه: «ماهو Māh-ū» برای نام‌های دارای «ماه» همچون «ماه‌گَنج» یا «Šāh-ō» برای نام‌های دارای «شاه» همچون «شاه‌دۆست».
همچنین به عنوان پسوند نسبت؛ برای نمونه: «آسْکۆ - Āsk-ō» به معنی همانند «آسْک» یعنی آهو.
🔹 ۶- «ـان»: پسوند نسبت؛ برای نمونه: «شاهان Šāh-ān» به معنی همانند «شاه».
🔹 ۷- «ـین» یا «ـێں» (یک پسوند با دو تلفظ در گویش‌های مختلف بلوچی): پسوند نسبت؛ برای نمونه: «دۆستێن - Dōst-ēŋ» به معنی گرامی و دوست‌داشتنی یا «ماهین - Māh-in» به معنی منسوب به ماه، همچون ماه.
🔹 ۸- «ـی»: پسوند بیان نسبت؛ برای نمونه: «سنجی - Sanj-i» به معنی منسوب به «سنج» که یعنی رنگین‌کمان و هرنوع زیورآلات رنگارنگ و زیبا، بنابراین معنای «سنجی» میشود زن آراسته به زیورآلات زیبا، شاهبانو. «گُلی» ساده‌شدهٔ نام «گُل‌بی‌بی».
همچنین این پسوند در کوتاهسازی نام‌ها نیز به کار می‌رود. مانند «نازی» که کوتاه‌شدهٔ نام‌های دارای ناز همچون «نازگُل» است.
#فرهنگ_و_رسوم
🔸 @balochs_history
🔹 فرهنگ نامگذاری مردم بلوچ
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹نام‌های بلوچی
🔹 اسم هر فرد ساده‌ترین، واقعی‌ترین و عیان‌ترین نماد هویت است. اسم اگرچه بر شخص گذاشته میشود امّا تا حدّ زیادی بیانگر هویت اجتماعی آن فرد هم است که مجموعه‌ای از ارزش‌ها و باور‌های تاریخی و فرهنگی و مذهبی را یادآور است. بنابراین هر فرد با کسب یک اسم، اصلیت گروهی که در آن به دنیا آمده است را به دست می‌آورد. گذشتهٔ فرهنگی گروه خود‌به‌خود به فرد چیزهای دیگری چون ملیت و یا دیگر وابستگی‌های ملی، سرزمینی، قومی یا قبیله‌ای، زبان، دین و نظام ارزشی اعطا می‌کند؛ یعنی مجموعه‌ای از آداب و رسوم، اخلاقیات، زیبایی‌شناسی و خصایص دیگری که نشئت‌گرفته از جغرافیا و ویژگی‌های فرهنگی و جغرافیایی محل تولد فرد هستند. نام‌ها به ما چیزهای بسیاری درباره هویت یک جامعه می‌گویند و بررسی فرهنگ نامگذاری در جامعه می‌تواند چیزهای بسیاری را فاش کند.
🔹 نام‌های بلوچی را می‌توان بازتابی از خلق و خوی اجتماعی مردم بلوچ و ریشه‌های تاریخی و فرهنگی آنان دانست. دین و مذهب مردم بلوچ نقش ویژه‌ای در فرهنگ نامگذاری بلوچی دارند. چون اسامی نمادی از عزت و افتخار و حس تعلق نسبت به گذشتگان است و از آن‌جا که مسائل مربوط به تبار، ملیت، قومیت و قبیله نیز به آن مربوط هستند، تلاش میشود که نام‌ها را به گونه‌ای انتخاب کنند که یادآور و یادگاری از آن باشد. بنابراین می‌توان گفت نام‌های مردم بلوچ، تاریخ بلوچ هم می‌باشد. از سویی دیگر بسیاری از نام‌ها با نگاه به زیبایی‌ها و موارد پسندیده و گرامیِ جهان اطراف انتخاب می‌شوند که نمایانگر چیزهای مقدس و ارزشمند برای هر جامعه است. اخلاقیات و منش‌های نیکو نیز از مواردی هستند که در نامگذاری مورد توجه قرار می‌گیرند.
🔹 بخش عمده‌ای از نام‌های بلوچی برگرفته از جهان اطراف آنان از جمله آفریده‌های آسمانی همچون خورشید و ماه و ستاره و ابر و رنگین‌کمان، گیاهان و درختان و بوته‌ها و گل‌ها و مواد خوشبو، جانورانی همچون آهو و خرگوش و بلبل و کبوتر و پلنگ و شیر، فلزاتی همچون فولاد و طلا و مس، گوهرهایی همچون لعل و مروارید و یاقوت و فیروزه هستند. نام رنگ‌ها برای توصیف ویژگی‌های ظاهری همچون نام بورو برای افراد بور. نام روزهای هفته مانند آدێنَگ یا جُمّا (جمعه) و نام ماه‌های قمری مانند شابان (شعبان) نیز کاربرد دارند.
🔹 بخش دیگری از نام‌های بلوچی را صفاتِ پسندیده شکل می‌دهند. اگر این صفات پسندیده را در کنار هم بگذاریم و آنها را به عنوان یک شخص درنظر بگیریم، بیانگر یک شخصیت کامل و پسندیده در جامعهٔ بلوچ خواهد بود. مهربانی، دلاوری، پناهنده‌پذیری، سخاوتمندی و... از منش‌های نیک در فرهنگ بلوچ هستند. برخی از نام‌های بلوچی در واقع آرزوی خیر است برای فردی که نامگذاری میشود؛ که سربلندی، موفقیت، شادابی، تندرستی و پیروزمندی از آن جمله‌اند.
#فرهنگ_و_رسوم
🔸 @balochs_history
🔹 فرهنگ نامگذاری مردم بلوچ
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹نام‌های ایرانی
🔹 بخشی از فرهنگ نامگذاری هر قومی ریشه در تاریخ و فرهنگ آن قوم دارد. انسان همواره در تلاش بوده است با نگاهی به گذشتهٔ خود، آیندهٔ خود را بسازد. این نگاه در فرهنگ نامگذاری هم ملموس است. به طوری‌که در هر جامعه‌ای بخش قابل توجه‌ای از نام‌های افراد جامعه برگرفته از بزرگان و اساطیر آن جامعه است.
🔹 برای حفظ یاد و خاطرهٔ بزرگان و نام‌آوران قومی و ملّی، پدران و مادران نام آنان را بر کودکان خود می‌گذاشتند. اسطوره‌ها و بزرگان ایرانی همچون رستم و سهراب و بهمن، و اسطوره‌های بلوچ همچون بالاچ و دوستین و گْوَهرام از نام‌های مورد پسند بلوچان هستند.
🔹 نام‌های نام‌آوران و اساطیر بلوچ:
🔹زنان: بانَلی یا بانَری یا بانَڑی، هانی، شاری، بانَل.
🔹مردان: هَمَّل، گْوَهرام، دوستین، میران، جیهَل، جیهَند، آدینگ، بِجّار.
🔹 نام‌های نام‌آوران و اساطیر ایرانی:
🔹زنان: پریزات، شیرین، شَهناز، پوران.
🔹مردان: مهراب، کیّا، پروێز، بهزات، بهمن، پرامرز، پَرزات، نوشَروان، گوَهرام (بهرام).
🔹 به دلیل هم‌خانوادگیِ زبانیِ زبان بلوچی با دیگر زبان‌های ایرانی از جمله فارسی، بخشی از نام‌های بلوچی با دیگر نام‌های ایرانی دارای اشتراک هستند. برخی از این‌نام‌های مشترک ایرانی در فرهنگ نامگذاری مردم بلوچ:
🔹نام‌های زنانه: پَری و برخی نام‌های ترکیبی با پری، شاهپری، پروین، شهربانو، شهرناز، شهبانو، سمنبر، بخت‌بلند، دلارام، ستاره، ماه و برخی نام‌های ترکیبی با ماه، مه‌جبین، ماه‌منیر، ماه‌نور.
🔹نام‌های مردانه: سالار، سردار، سربلند، شاه و برخی نام‌های ترکیبی با شاه، نبرۆز (نوروز)، بزرگ، سرور، پهلوان.
#فرهنگ_و_رسوم
🔸 @balochs_history
🔹 فرهنگ نامگذاری مردم بلوچ
•─🙁☹️😤😝🙁🤔─•
🔹 نام‌های اسلامی و عربی
🔹 فرهنگ نامگذاری هر قومی متأثر از دین، فرهنگ و تاریخ آن است. دین و مذهب از مؤلفه‌های مهم و تأثیرگذار بر فرهنگ نامگذاری است. مردم بلوچ با توجه به اینکه اکثریت مسلمان هستند، علاقهٔ بسیاری به نام‌های اسلامی دارند. این نام‌ها اغلب برگرفته از نام‌های خداوند، پیامبران، حضرت محمد (ص)، صحابه و اهل‌بیت و دیگر بزرگان دین هستند.
🔹 واژه‌های عربی همچون «نور»، «خیر» یا «هِیر»، «میر» برگرفته از «امیر»، «فیض» در کنار نام‌واژه‌های بلوچی همچون «بَندَگ» یا «بَندَه» یا «بَندَوْ»، «داد» یا «دات»، «بَکْش» یا «بَخش»، «شَه» یا «شاه»، «رَسان»، «دوست»، «یار» از واژه‌هایی هستند که با نام‌های اسلامی ترکیب می‌شوند و نام‌های ترکیبی می‌سازند.
🔹 نام «الله» و دیگر نام‌های خداوند و همچنین نام بلوچیِ «هُدا» یا «خدا»، نام‌های حضرت محمد (ص) یعنی «محمد» و «احمد» و «رسول» «نبی» از نام‌هایی هستند که بیشترین ترکیب را با واژه‌های دیگر دارند که بالاتر ذکر شد.
🔹 از جمله این نام‌های ترکیبیِ اسلامی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
الله‌بَکش، خدابَکش (خدابخش، هُدابَکش)، خداداد (خدادات، هُدادات، هُداداد)، اله‌داد، شَهداد (هم‌معنی با الله‌داد و خداداد)، خدانور، هیرالله (خیرالله)، دوست‌محمد، یارمحمد، یاراحمد، شاهمحمد، نورمحمد، نظرمحمد، الله‌نظر، دادرحمان، کریم‌بکش (کریم‌بخش)، الله‌یار، نبی‌بَکش (نبی‌بخش)، جان‌محمد، لال‌محمد (لعل‌محمد)، گل‌محمد.
🔹 نام بزرگان دین از جمله پیامبران، همسران و فرزندان پیامبران، صحابه، خلفا و اهل‌بیت نیز بین مردم بلوچ محبوب هستند:
بْراهیم [ابراهیم]، سُمال [اسماعیل]، آلی [علی]، حسن، حسین، بی‌بکر [ابوبکر] (همچنین بی‌بگر، بیبرگ، بوبکر، ابابکر، ابابگر)، اُسْمان (همچنین اُزْمان و وَسمان) [عثمان]، مِیْرَم (مریم)، سارَه، آشَه [عایشه].
🔹 بخشی از نام‌های اسلامی ریشه در افکار صوفیانه و نحله‌های تصوف رایج در جامعهٔ بلوچ دارند، همچون: گوس‌بَکش (غوث‌بخش)، بَلا‌نۆش، پیرداد، پیربَکش، شیهَک (نیم‌نام شیخ).
#فرهنگ_و_رسوم
🔸 @balochs_history
🔹 زَهم چاپی یا رقص شمشیر بلوچی
🔹 نقاشی قدیمی مربوط به ۱۹۳۶ میلادی
🔸 @balochs_history