Telegram-канал shahnamehbekhanim - شاهنامه بخوانیم: Неотсортированное

شاهنامه بخوانیم

13 декабря 2023 09:29

#توضیحات

-به‌کردارِ دود: چون دود؛ سریع

-به مادر نمود آن‌ کجا رشته بود: آن‌چیزی که ریسیده بود را نشانِ مادر داد.

-آفرین کردن: آفرین گفتن، ستودن

-به‌مهر: با مهربانی

-برخوردی از اختر ای خوب‌چهر: از بخت‌واقبالت کام گرفتی ای زیبارو.

-به شبگیر چون ریسمان برشمرد / دوچندان که هربار بردی ببرد: سحرگاه که رشته‌ها را شمرد دوبرابرِ چیزی بود که معمولاً بودند. یا سحرگاه که رشته‌ها را شمرد باز هم دوبرابرِ چیزی که هربار می‌برد (پنبه) برد (که بریسد).

-چاره‌جوی: این‌جا کارکننده

-انجمن: جمع

-به‌رشتن نهاده دل‌ و‌ گوش و تن: دل و گوش و تن را متوجه و متمرکزِ ریسیدن کرده (بودند)؛ همه‌ی کارشان ریسیدن (بود).

-نامور: بزرگ، خوب

-ماه‌رویانِ نیک‌اختران: ماه‌رویانِ نیک‌اختر و خوش‌اقبال. این‌جا چون بعضی جاهای شاهنامه صفت نیز جمع بسته شده.

-من از اخترِ کرم چندان طراز / بریسم که نیزم نباشد نیاز: به‌اقبالِ کرم آن‌قدر رشته خواهم ریسید که دیگر اصلاً نیازمندِ هیچ‌چیز نباشم.

-برشت آن‌کجا رشته بُد پیش از آن / به‌کار آمدی گر بُدی بیش از آن: باز به‌اندازه‌ی چیزی که روزهای قبل رشته بود ریسید. اگر بیش‌تر از آن هم (پنبه) بود می‌ریسید.

-مام: مادر

-چو خرّم‌بهشت: (تروتازه و پرطراوت) چون بهشت

-لَختکی: کمی

-بامداد: صبح

-پری‌روی: (دارای) چهره‌ای چون پری (زیبا)

-وزان‌پنبه هرچند کردی فزون / برشتی‌همی دخترِ پرفسون: هرچه‌قدر پنبه بیش‌تر می‌شد باز هم آن‌دخترِ دانا/جادوگر آن را می‌ریسید.

-چنان بُد: این‌گونه شد، ازقضا

-پرهنر: هنرمند

-چندین بریسی! مگر با پری / گرفته‌ستی ای پاک‌تن خواهری!: خیلی زیاد می‌ریسی! نکند خواهرِ پری شده‌ای!

-سبک: درجا

-سیم‌تن: (دارای) تنی (سفید) چون نقره

-کرم کاندرنهفت: کرمی که نهفته و پنهان بود (در سیب). یا کرمی که (دختر آن را در دوکدان) کناری گذاشته بود و جا داده بود یا پنهان کرده بود.

-همان: همین‌طور، به‌همین‌ترتیب

-فرخ: خجسته

-نمودن: نشان دادن

-زن و شوی را روشنایی فزود: روشناییِ (دلِ) زن و شوهر بیش‌تر شد یا روشناییِ دلِ زن و شوهر را بیش‌تر کرد.

-به‌فالی گرفت: به‌فالِ نیک گرفت؛ به آن تکیه و توکل کرد.

-ز کاری که کردی به دل نیز یاد // همه ز اخترِ کرم گفتی سخن: در هرکاری که از دلش می‌گذشت (و می‌خواست انجام دهد) نامِ کرم را بر زبان می‌راند و به آن توکل می‌کرد.

-بر او‌ نو شدی روزگارِ کهن: روزگارِ کهنه‌اش تازه شد.

-چنین، تا برآمد بر این روزگار: بدین‌ترتیب (بود) تا مدتی گذشت.

-فروزنده‌تر گشت هرروز کار: کار هرروز پرفروغ‌تر شد.

-خوار گذاشتن: ندیده گرفتن و توجه نکردن

-به‌خوردنش نیکو همی داشتند: خوب تغذیه‌اش می‌کردند. حواس‌شان خوب به تغذیه‌ی او بود.

-تناور: تنومند، بزرگ

-سر و پشتِ او رنگِ نیکو گرفت: خوش‌رنگ‌ورو شد!

-دوکدان: جای دوک

-چو مشکِ سیه گشت پیراهنش: کنایه از سیاهی یا خوش‌بوییِ تن!

-به مشک‌اندرون پیکر و زعفران / سر و پشتِ او از کران تا کران: تنش خوش‌بو بود و پاک زعفران‌رنگ. یا تنش سیاه چون مشک بود و همه‌جا (از بالا تا پایین) نواری زعفران‌رنگ داشت. این‌نوارِ سراسری در شرحِ اندامِ اکوانِ دیو هم آمده.

-نغز: عالی، زیبا

-جایگاه: جای

-چنان شد که در شهر بی هفتواد / نگفتی سخن کس ز بیداد و داد: آن‌گونه شد که در شهر بی هفتواد کسی هیچ‌حرفی نمی‌زد (هیچ‌کاری نمی‌کرد)؛ اشاره به قدرت گرفتنِ هفتواد.

-فراز آمدش ارز و آزرم و
چیز: ارج و سرسنگینی/بزرگی و ثروت نصیبش شد.

-توانگر: ثروتمند

@ShahnamehBekhanim