FactNameh | فکت‌نامه

11 марта 2025 23:00

❌ ویدیوی قاچاق دلار در بسته‌های پنیر ارتباطی با ایران و حزب‌الله لبنان ندارد

🔹این روزها ویدیویی با ادعای کشف دلار‌های جاسازی شده در بسته‌های پنیر که از ایران برای حزب‌الله لبنان ارسال شده در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود. این ویدئو قدیمی است و ارتباطی با ایران و حزب‌الله ندارد.

🔹مارس ۲۰۱۸، حساب رسمی فیس‌بوک وزارت کشور مصر، این ویدئو را با توضیح «دستگیری فردی در فرودگاه قاهره به جرم قاچاق ۲۸ هزار دلار» منتشر کرده است. پلیس مصر می‌گوید مقصد این فرد که دلارها را در بسته‌های پنیر جاسازی کرده، یک کشور آسیایی بوده است.

👈 توضیحات بیشتر را در فکت‌نامه بخوانید.
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

10 марта 2025 21:54

❌ ادعای نادرست درباره ویدیویی مربوط به ترور جان اف کندی

🔹این روزها برخی از حساب‌ها در شبکه‌های اجتماعی، با انتشار تصاویری از لحظه ترور جان اف کندی ادعا می‌کنند این تصاویر به تازگی منتشر شده و ادعا می‌کنند که بر اساس آن، سرنشین جلویی، او را به قتل رسانده است.

🔹این ادعا شاخ‌دار است. این ویدئو جدید نیست و بخشی از مشهورترین تصاویر این واقعه است که در سال ۱۹۶۳ یک شهروند اهل دالاس به طور اتفاقی آن را با دوربین هشت میلیمتری خود ضبط کرده است.

🔹سرنشین جلویی خودرو، روی کلرمن، افسر سرویس مخفی ایالات متحده است و مشخص نیست این ادعا که او به کندی شلیک کرده، بر چه اساسی گفته می‌شود.

🔹گزارش‌ها، تحقیقات، تصاویر و اظهارات شاهدان عینی کمیته بررسی ترور کندی را به این نتیجه رسانده که لی هاروی اسوالد با یک تفنگ، از پشت سر به کندی شلیک کرده است.

🔹ضمن اینکه گزارش‌ها نشان می‌دهد تا سال ۲۰۲۲، حدود ۹۷ درصد از اسناد پرونده بررسی این ترور از حالت محرمانه خارج شده و به تازگی، تصاویر یا اسناد جدیدی در این زمینه منتشر نشده است؛ هر چند بر اساس فرمان اجرایی اخیر دونالد ترامپ، قرار است، بخش‌های باقی‌مانده این پرونده نیز از حالت محرمانه خارج شود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

09 марта 2025 17:55

❌ انتساب تصاویر نادرست به امام علی و ادعای نگهداری آن در موزه لوور

🔹در شبکه‌های اجتماعی دو نقاشی پربازدید دست به دست و ادعا می‌شود که بازسازی چهره علی بن ابی‌طالب، امام اول شیعیان است و در موزه لوور نگهداری می‌شود.

🔹هیچ‌یک از این دو تصویر در موزه لوور نگهداری نمی‌شود و هیچ شناسنامه‌ای با اتکا به منبع موثقی ندارند.

🔹یکی از این دو تصویر ادعایی که نقاشی منتسب به امام اول شیعیان را با زرهی بر تن و شمشیری در دست نشان می‌دهد نسبت به تصویر دیگر قدمت بیشتری دارد و در منابع فارسی و عربی هم بر سر درستی و اصالت آن بحث در جریان است. با وجود این هیچ توضیح مستندی از آن در هیچ منبع موثق، موزه، یا منبعی دانشگاهی وجود ندارد.

🔹نگارگری‌های متعددی منتسب به علی، خاندان و جنگ‌هایش اغلب در موزه‌های بین‌المللی و ایران وجود دارد. این تصاویر معمولاً بر اساس توصیف‌های شفاهی یا ادبی ساخته شده‌اند و جنبه‌های هنری و نمادین دارند. بنابر شواهد موجود به نظر می‌رسد هیچ نقاشی معتبر و مستندی که مستقیماً چهره واقعی علی را نشان دهد، وجود ندارد. یکی از دلایل این وضعیت حرمت نگارگری صورت و مجسمه‌سازی در شریعت اسلام است.

🔹احتمالا پربازدید شدن نقاشی‌های منتسب به علی بن ابی‌طالب در شبکه‌های اجتماعی در روزهای اخیر بی ارتباط به پخش سریال معاویه تولید عربستان سعودی و نمایش چهره بازیگر نقش علی در آن نیست.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

08 марта 2025 12:03

🎙فوکویاما و بال‌های تشیع

🔹در قسمت ۲۰۵ پادکست هفتگی فکت‌نامه، بعد از یک غافلگیری اولیه، ابتدا به سراغ یک فکت‌چک اقتصادی درباره وعده نادرست عیدی هفت میلیون تومانی می‌رویم و پس از آن می‌بینیم بین مسعود پزشکیان و امام جمعه اسلامشهر، حق با کیست. ادعاهای نادرستی درباره فوکویاما و کیسینجر را مرور می‌کنیم و در ادامه نیز پست‌های شبکه‌های اجتماعی را درباره روتشیلدها، حمله اسرائیل، نادر جهانبانی و آتش‌زدن خانه خمینی درستی‌سنجی خواهیم کرد. در پایان هم به سراغ نقل‌قولی می‌رویم درباره فروش کلیه در ایران و پادکست را با مرور کامنت‌ها به پایان می‌بریم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:05:48 وعده عیدی هفت میلیون تومانی
00:09:58 پزشکیان و امام جمعه اسلامشهر
00:17:08 فوکویاما و تشیع
00:27:10 کیسینجر و روح‌الله خمینی
00:32:51 تشویق روتشیلدها
00:42:01 حمله اسرائیل به بیت رهبری؟
00:44:58 دفاعیات نادر جهانبانی
00:50:48 ویدئوی آتش‌زدن خانه روح‌الله خمینی
00:53:52 نقل‌قول درباره فروش کلیه
00:57:45 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

06 марта 2025 16:45

❌ تکرار چندباره ادعای نادرست درباره ضریب هوشی ایرانیان

🔹ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که در آن فردی با استناد به رتبه‌بندی یک سایت می‌گوید ضریب هوشی ایرانیان، رتبه چهارم در دنیاست. این ادعا نادرست است.

🔹این سایت با نام International IQ Registry فعالیت می‌کند و یکی از چند وبسایتی است که رتبه‌بندی‌هایی را با این عنوان منتشر می‌کنند. این سایت‌ها، بر اساس پرسشنامه‌ای که کاربران در سایت پر می‌کنند، این نتایج را اعلام می‌کنند و بیشتر از آنکه رتبه‌بندی آنها بر اساس یک روش علمی باشد، سایت‌هایی با هدف سرگرمی هستند.

🔹پیشتر نیز در فکت‌نامه به گفته‌های رهبر جمهوری اسلامی و یک نماینده مجلس درباره رتبه بهره هوشی ایرانیان نشان نادرست داده بودیم. جدا از اینکه ایرادهای جدی به آزمایش بهره هوشی وارد است، تعمیم نتایج شخصی به یک کشور، نمی‌تواند معیار مناسبی برای رتبه‌بندی باشد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

04 марта 2025 16:35

❌ درباره بگومگوی پزشکیان و امام جمعه اسلامشهر درباره دولت و قیمت دلار

🔹حجت‌الاسلام محمدباقر برقراری، امام جمعه اسلامشهر در جریان بازدید پزشکیان، اعلام کرد که او در جریان رقابت‌های انتخاباتی خود گفته که قیمت دلار دست دولت است. پزشکیان چند ثانیه بعد به این ادعا اعتراض می‌کند و می‌گوید چنین چیزی نگفته است.

🔹بررسی کلیپ‌ها و ویدئوهای انتخاباتی سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که اشاره برقراری به جمله پزشکیان درباره «نقش دولت در مهار گرانی و تورم» است و صحبتی درباره قیمت دلار نکرده است.

🔹برقراری نیز دو روز بعد در توضیح خود، به این مساله اشاره می‌کند و در ادامه می‌گوید که پزشکیان در کلیپ دیگری گفته که درباره قیمت ارز، آیا فرقی نمی‌کند رئیس‌جمهور چه کسی باشد.

🔹این کلیپ نیز تقطیع شده است. پزشکیان می‌گوید که دوست ندارد مردم ایران هر روز اخبار مربوط به نوسانات قیمت ارز را چک کنند. او در جایی دیگر از صحبت‌های خود درباره سیاست خارجی صحبت می‌کند و آنجا می‌گوید فرق می‌کند چه کسی رئیس‌جمهور باشد؛ جمله‌ای که در آن کلیپ کوتاه، به ادامه بحث دلار چسبانده شده است.

👈مرور صحبت‌های پزشکیان درباره قیمت ارز را در این مقاله فکت‌نامه ببینید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

01 марта 2025 12:03

🎙روغن‌های مشتعل

🔹این هفته در قسمت ۲۰۴ پادکست فکت‌نامه، در کمتر از یک ساعت، فکت‌چک‌هایی با موضوعات مختلف را مرور می‌کنیم.

🔹ابتدا دو فکت‌چک مربوط به تشییع جنازه حسن نصرالله را مرور می‌کنیم و بعد به سراغ ادعای نادرستی می‌رویم که در صداوسیما درباره رمز ارزها منتشر شده است. در پایان نیز سه موضوع مربوط به سلامت را فکت‌چک می‌کنیم: جراحی بینی، قهوه و روغن آفتابگردان.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:53 انتساب تصویر نادرست به شرکت‌کنندگان در تشییع حسن نصرالله
00:05:28 عکس وداع عبدالکریم نصرالله پدر حسن نصرالله با او
00:08:18 دونالد ترامپ برای فعالیت ایرانیان در بازار رمز ارز، ممنوعیت ایجاد نکرده است
00:13:04 ادعا نادرست درباره ممنوعیت جراحی بینی در ایران
00:19:04 ادعای نادرست درباره کشنده و خواب‌آور بودن قهوه
00:27:16 ادعای بی‌اساس درباره خطرناک بودن روغن‌های مایع خوراکی
00:36:29 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

28 февраля 2025 20:51

🎙روغن‌های مشتعل

🔹این هفته در قسمت ۲۰۴ پادکست فکت‌نامه، در کمتر از یک ساعت، فکت‌چک‌هایی با موضوعات مختلف را مرور می‌کنیم.

🔹ابتدا دو فکت‌چک مربوط به تشییع جنازه حسن نصرالله را مرور می‌کنیم و بعد به سراغ ادعای نادرستی می‌رویم که در صداوسیما درباره رمز ارزها منتشر شده است. در پایان نیز سه موضوع مربوط به سلامت را فکت‌چک می‌کنیم: جراحی بینی، قهوه و روغن آفتابگردان.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

25 февраля 2025 20:55

❌ انتساب عکس نادرست به پدر حسن نصرالله

🔹تصویری در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ایران منتشر شده که ادعا می‌کند «وداع سید عبدالکریم نصرالله با پیکر مطهر فرزند شهیدش شهید سید حسن نصرالله» را نشان می‌دهد. این تصویر با همین توضیح به طور گسترده در رسانه‌های داخلی ایران، مانند تابناک، همشهری آنلاین و مثلث آنلاین منتشر شده است. این ادعا نادرست است.

🔹این عکس مربوط به تشییع حسن نصرالله نیست و آن را برای بار اول در ۱۱ نوامبر ۲۰۲۴ یک روزنامه‌نگار لبنانی به نام «زینب عواضه» در حساب کاربری خود در X منتشر کرد. با فراگیر شدن انتشار این عکس به عنوان تصویر خداحافظی پدر حسن نصرالله با او، زینب عواضه توییت دیگری منتشر کرد و توضیح داد که این عکس متعلق به تشییع پسر عمویش محمد فحص است نه سید نصرالله.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

23 февраля 2025 18:20

❌ دونالد ترامپ برای فعالیت ایرانیان در بازار رمز ارز، ممنوعیت ایجاد نکرده است.

🔹محمد علمیه، کارشناس برنامه تلویزیونی سلام صبح به خیر می‌گوید ترامپ به تازگی ممنوعیت جدیدی وضع کرده که طبق آن فعالیت همه افراد با ملیت ایرانی (حتی بیرون از ایران) نیز ممنوع شده است.

🔹مرور خبرها و گزارش‌های رسانه‌ای و همچنین نگاهی به فرمان‌های اجرایی ترامپ، چنین ادعایی را تایید نمی‌کند.

🔹تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی از اواخر دهه ۷۰ میلادی تاکنون وجود داشته و دونالد ترامپ روز ۴ فوریه ۲۰۲۵ دستوری مبنی بر احیای سیاست «فشار حداکثری» امضا کرده است که هدف آن، جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی ایران به سلاح هسته‌ای است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

22 февраля 2025 12:02

🎙چاق‌کننده‌ترین؟!

🔹این هفته در قسمت ۲۰۳ پادکست فکت‌نامه، ابتدا دو فکت‌چک مربوط به حوزه سلامت را بررسی می‌کنیم و سپس خبرهای نادرستی درباره دفن زباله اتمی در خلیج فارس، ویدئویی مربوط به راهپیمایی ۲۲ بهمن و ادعای بی‌اساس افغانستانی بودن پدر و پدربزرگ سعید جلیلی را مرور می‌کنیم.

🔹دو عکس ساختگی مربوط به ایران و ویتنام و همچنین ویدئویی که به اشتباه ادعا می‌شود مربوط به غرفه ایران در ریاض است، دیگر فکت‌چک‌های این هفته پادکست فکت‌نامه‌اند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:03:08 ادعاهای بی‌اساس درباره انتشار سم از طریق آب آشامیدنی و هوا
00:12:00 مونوسدیم گلوتامات (MSG) چاق‌کننده‌ترین ماده دنیا نیست
00:18:12 ادعای نادرست درباره دفن زباله‌های اتمی در خلیج فارس
00:23:34 خبر نادرست دستگیری خدمه هلی‌کوپتر برای نشان‌دادن جمعیت ۲۲بهمن
00:31:12 ادعای نادرست افغانستانی بودن پدر سعید جلیلی
00:38:15 عکس و خبر ساختگی درباره کودکی که ادعا شده در خیابان رها شده
00:44:00 عکس ساختگی منتسب به زمانی که آمریکایی‌ها ویتنام را ترک کردند
00:49:43 ادعای نادرست درباره غرفه جشنواره رقص جمهوری اسلامی در ریاض
00:53:37 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

21 февраля 2025 17:21

❌ ادعای نادرست درباره کشنده و خواب‌آور بودن قهوه

🔹حسین روازاده از مروجان معروف شبه‌علم و طب سنتی ادعا می‌کند قهوه از مسکرات و خواب‌آور است، و اگر بعد از خوردن قهوه بخوابید می‌میرید.

🔹هیچ تحقیق علمی معتبری وجود ندارد که نشان دهد قهوه به‌طور کلی کشنده است. در واقع برعکس، بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف متعادل قهوه می‌تواند فوایدی هم برای سلامتی داشته باشد. تحقیقاتی انجام شده که نشان می‌دهد مصرف متعادل قهوه خطر بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و دیابت نوع دو را کاهش می‌دهد. اما مصرف زیاد آن بالاخص برای کسانی که فشار خون بالایی دارند می‌تواند مضر باشد و موجب فشار خون بالا، اضطراب و بی‌خوابی شود.

🔹دوز مرگبار از کافئین معمولاً بین ۱۰,۰۰۰ تا ۱۴,۰۰۰ میلی‌گرم (۱۰ تا ۱۴ گرم) تخمین زده می‌شود، که معادل ۱.۲ تا ۱.۷ قاشق غذاخوری کافئین خالص و معادل حدود ۱۰۰ فنجان قهوه است. متخصصان می‌گویند این دوز ممکن است برای کودکان و افراد حساس متفاوت باشد.

🔹قهوه به طور عام نه تنها موجب خواب‌آلودگی نمی‌شود، بلکه به دلیل وجود کافئین که یک محرک (Stimulant) است، سطح هوشیاری را افزایش می‌دهد. در مواردی استثنایی مانند؛ بروز اثر بازگشتی کافئین (Caffeine Crash)، ایجاد تغییرات در سطح قند خون، افزایش دفع ادرار و در نتیجه کم‌آبی بدن ممکن است قهوه منجر به ایجاد خستگی و خواب‌آلودگی شود. با وجود این هیچ تحقیقی تایید نمی‌کند که در صورت مصرف متعادل قهوه بروز احتمالی این خواب‌آلودگی یا خستگی می‌تواند منجر به مرگ شود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

20 февраля 2025 19:38

❌ خبر و ویدیوی نادرست درباره دستگیری خدمه هلی‌کوپتر برای نشان دادن جمعیت کم ۲۲بهمن

🔹در شبکه‌های اجتماعی خبری مبنی بر «بازداشت خدمه هلی‌کوپتری که خلوتی راهپیمایی ۲۲ بهمن تهران را برملا کرده‌اند» منتشر شده است.

🔹این ویدیو مربوط به تهران نیست، بلکه راهپیمایی ۲۲ بهمن را در آبیک قزوین نشان می‌دهد که در آن هلی‌کوپتری از پایگاه هفتم هوانیروز به نام «پایگاه شهید امینی» حرکت کرده و مسیر راهپیمایی این شهر را در بلوار طالقانی در حد فاصل حوزه بسیج ثارالله تا میدان شهید عیوضی که مسیر برگزاری راهپیمایی بود، گلباران کرد.

🔹در رسانه‌های محلی آبیک ویدیوی دیگری هم از این عملیات منتشر شده است که با این ویدیو منطبق است. ما با نشانه‌های تصویری موجود ویدیوها مکان آنها را در بلوار طالقانی آبیک قزوین مکان‌یابی کردیم.

🔹از سوی دیگر از آنجایی که این ویدیو مربوط به تهران نیست، بازداشت کسی به دلیل اینکه بزرگنمایی احتمالی صدا و سیما را درباره جمعیت راه‌پیمانان در تهران را با انتشار این ویدیو افشا کرده باشد، خارج از موضوع است. در ضمن اینکه این خبر فقط به همراه این ویدیو نادرست در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده و هیچ منبع رسمی آن را تایید نکرده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

18 февраля 2025 18:29

❌ عکس و خبر ساختگی درباره کودکی که ادعا شده در خیابان رها شده

🔹در شبکه‌های اجتماعی عکسی از یک نوزاد و نامه‌ای که گفته شده نوشته مادر اوست منتشر و ادعا شده این کودک با همین نامه در روزهای اخیر رها شده و در خیابان پیدا شده است.

❌ این ادعا نادرست است.

🔹از محتوای نامه برمی‌آید که ادعا می‌شود این کودک در تبریز پیدا شده است.

🔹نه در روزهای اخیر، بلکه پیش از این در ۱۲ و ۱۵ بهمن ماه سال گذشته، یعنی حدود یک سال پیش، سازمان بهزیستی خبر پیدا شدن دو کودک رها شده در تبریز را منتشر کرده بود، اما هیچکدام از کودکان مشخصات کودک نشان داده شده در عکس را نداشتند و نامه مذکور نیز همراهشان نبود.

🔹نامه متعلق به کودک دیگری است که در سال ۹۷ در تبریز رها شده بود و مادرش این نامه را در کنار کودک گذاشته بود.

🔹در اغلب موارد رسانه‌ها و بهزیستی، به درستی، عکسی از نوزاد پیدا شده منتشر نمی‌کنند، اما در موارد معدودی که منتشر شده هم این عکس با آنان منطبق نیست. از این رو تک تک اجزای این خبر ساختگی و یا قدیمی است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

14 февраля 2025 15:57

🎙گاندی و امام حسین

🔹این هفته در قسمت ۲۰۲ پادکست هفتگی فکت‌نامه به دور دنیا سفر می‌کنیم؛ از ایران به تاجیکستان، ترکیه، ایسلند و هندوستان می‌رویم و مجموعه فکت‌چک‌هایی که هفته گذشته در سایت فکت‌نامه منتشر شده است را به صورت خلاصه مرور می‌کنیم.

🔹دو فکت‌چک ابتدایی مربوط به عکس‌های جعلی و قدیمی است از فرمان اجرایی ترامپ و دیگری از فرزند رهبر جمهوری اسلامی.

🔹همچنین ادعاهای نادرست درباره طرح حمایت از خانواده را بررسی می‌کنیم. این هفته هم دوباره به ادعای نادرست دیگری مربوط به ویروس اچ‌پی‌وی در ایران می‌پردازیم.

🔹ادعای شاخ‌دار کشف گوشت انسان در رستوران‌های تهران و فکت‌چک‌هایی درباره تاریخ گیلان، وضعیت کودک همسری در آمریکا دیگر سوژه‌های این هفته‌اند. همچنین ادعاهای منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی فارسی مربوط به اتفاقاتی در ایسلند، تاجیکستان، هندوستان را بررسی می‌کنیم.

🔹در پادکست این هفته به این سوال پاسخ می‌دهیم که چرا ادعایی که سال‌هاست از زبان گاندی درباره امام حسین مطرح می‌شود، ارتباطی با گاندی ندارد و این اپیزود را با فکت‌چکی درباره محمد الجولانی به پایان می‌بریم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

11 марта 2025 15:46

❌ ادعای نادرست در مورد ازدواج ۲۵ هزار «جوان» با افراد بالای ۵۰ سال در ایران به نقل از ثبت احوال

🔹خبری منتشر شده است که مدعی است سازمان ثبت احوال ایران از ازدواج ۲۵ هزار «جوان» با افراد بالای ۵۰ سال در ایران در سال گذشته خبر داده است.

🔹این ادعا تحریف خبری است که سازمان ثبت احوال درباره آمار ازدواج افراد بالای ۵۰ سال در روز ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ منتشر کرد.

🔹در واقع ثبت‌ احوال از ازدواج نزدیک به ۲۵ هزار مرد و زن بالای ۵۰ سال در ایران در ۱۰ ماهه اول سال ۱۴۰۳ خبر داده و اطلاعاتی در مورد سن کسانی که با آنان ازدواج کردند منتشر نکرده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

10 марта 2025 17:13

❌ متن جعلی منتسب به نامه دونالد ترامپ به علی خامنه‌ای

🔹در شبکه‌های اجتماعی فارسی متن نامه‌ای منتشر شده است که ادعا می‌شود دونالد ترامپ خطاب به علی خامنه‌ای نوشته است و برای از سرگیری مذاکرات هسته‌ای او را تشویق و تهدید کرده است.

🔹ترامپ در روز ۱۷ اسفند ۱۴۰۳ در یک مصاحبه تلویزیونی با شبکه فاکس نیوز اعلام کرد که به رهبر ایران نامه نوشته و از او خواسته است مذاکره را قبول کند.

🔹ایران تا لحظه نوشتن این متن، گفته که نامه‌ای دریافت نکرده است. چیزی که از محتوای نامه احتمالی می‌دانیم همان توضیحاتی است که دونالد ترامپ درباره آن داده است.

🔹با وجود پوشش فراگیر این خبر، نه در رسانه‌های فارسی داخل و خارج ایران و نه هیچ یک از رسانه‌های معتبر بین‌المللی و آمریکایی متن این نامه منتشر نشده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

08 марта 2025 18:18

🔹آمارهای مبهم و نامشخص درباره سقط جنین در ایران

🔹در یک برنامه تلویزیونی در ایران گفته شده سالانه ۵۰۰ هزار سقط جنین عمدی در ایران رخ می‌دهد. اولین بار نیست که در رسانه‌ها و فضای عمومی در ایران اعداد و ارقام متفاوتی، از ۳۰۰ هزار تا بیش از یک میلیون سقط ارائه می‌شود. چند هفته زودتر در یک برنامه تلویزیونی دیگر از ۸۰۰ هزار سقط صحبت شده که ۵۰۰ هزار مورد آن عمدی و ۳۰۰ هزار مورد طبیعی و غیرعمدی بوده‌اند.

🔹مبنای محاسبه این اعداد و ارقام مشخص نیست و معلوم نیست هر کدام به چه روشی تخمین زده شده‌اند. هیچ گزارش یا آمار و برآورد رسمی در ایران درباره سقط به صورت عمومی منتشر نشده که بتوان با استناد به آن آمارها را سنجید، اما مسلم است که این آمار به نسبت آمار بارداری و زادوولد در ایران بسیار بزرگ به نظر می‌رسند.

🔹۵۰۰ هزار سقط جنین عمدی معادل نیمی از کل آمار تولد است، اگر درستی این آمار را بپذیریم به این معنی است که به ازای هر دو کودک متولد شده، یک جنین به صورت عمدی سقط شده.

🔹حتی اگر آمار و برآوردهای ۳۰۰ هزار سقط طبیعی و غیرعمدی را هم درست فرض کنیم و به این آمار اضافه کنیم در این صورت نرخ کلی سقط (شامل عمدی و غیرعمدی) در ایران به حدود ۴۴ درصد کل بارداری‌ها می‌رسد و که دو برابر برآوردهای جهانی است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

07 марта 2025 15:40

🎙فوکویاما و بال‌های تشیع

🔹در قسمت ۲۰۵ پادکست هفتگی فکت‌نامه، بعد از یک غافلگیری اولیه، ابتدا به سراغ یک فکت‌چک اقتصادی درباره وعده نادرست عیدی هفت میلیون تومانی می‌رویم و پس از آن می‌بینیم بین مسعود پزشکیان و امام جمعه اسلامشهر، حق با کیست. ادعاهای نادرستی درباره فوکویاما و کیسینجر را مرور می‌کنیم و در ادامه نیز پست‌های شبکه‌های اجتماعی را درباره روتشیلدها، حمله اسرائیل، نادر جهانبانی و آتش‌زدن خانه خمینی درستی‌سنجی خواهیم کرد. در پایان هم به سراغ نقل‌قولی می‌رویم درباره فروش کلیه در ایران و پادکست را با مرور کامنت‌ها به پایان می‌بریم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

04 марта 2025 22:52

🔹نقل قول قدیمی و ناقص از نماینده مجلس درباره فروش کلیه افراد فقیر

🔹در شبکه‌های اجتماعی عکس نوشته‌ای منتشر شده که در آن به نقل از حسینعلی شهریاری، نماینده زاهدان در مجلس آمده: «هر ایرانی یک کلیه برایش کافیست چه اشکالی دارد یکی‌اش را بفروشد و امرار معاش ‌کند».

🔹این اظهارنظر قدیمی است و شهریاری آن را در تیر ماه سال ۱۳۹۹ مطرح کرده است. او در آن زمان درباره فروش کلیه از سوی افرادی که در «فقر مفرط» هستند گفت: «چه اشکالی دارد وقتی که فرد در فقر به سر می‌برد و با دریافت ۲۰ الی ۳۰ میلیون زندگی‌اش متحول می‌شود این کار را انجام دهد».

🔹هر چند این اظهار نظر از سوی این نماینده مطرح شده اما در جزییات تفاوت‌هایی با آنچه از او نقل قول شد، دارد. مثلا او نگفته برای هر ایرانی یک کلیه کافی است و زمینه بحث هم مخالفت شهریاری با غیرقانونی شدن فروش کلیه از سوی افراد داوطلب که با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند، است. او گفته بود کسانی که می‌خواهند این روند را متوقف کنند از واردات دستگاه دیالیز سود می‌برند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

04 марта 2025 15:54

❌ انتشار فیلم قدیمی از آتش زدن خانه روح‌الله خمینی

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده که می‌گوید آتش زدن خانه خمینی را در شب ۱۱ اسفند ۱۴۰۳ در تهران نشان می‌دهد. فقط یکی از پست‌های حاوی این ویدیو بیش از ۴.۵ میلیون بار دیده شده و تا لحظه نوشتن این گزارش بیش از ۲۰۰ هزار بار لایک شده است.

🔹این ویدیو قدیمی است و مربوط به تهران هم نیست. ویدیو حمله معترضان را به خانه-موزه روح‌الله خمینی در شهر خمین در #اعتراضات_سراسری سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

28 февраля 2025 21:19

❌ افسانه‌ای درباره فوکویاما و مهدویت؛ ماجرای یک کنفرانس خیالی در اورشلیم

🔹این روزها ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که در آن یک روحانی می‌گوید فرانسیس فوکویاما درباره شیعه اظهارنظر کرده و مهدویت و شهادت‌طلبی را دو بال شیعه دانسته است و راه شکست آن‌ را بی‌حجابی اعلام کرده است.

🔹این ادعا،‌ سال‌هاست به عنوان یک باور رایج در سطح گسترده‌ای در رسانه‌ها، سخنرانی‌ها و شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌شود.

🔹هیچ سند معتبری وجود ندارد که فوکویاما چنین چیزی گفته باشد. خود او در پاسخ به سوالی در این باره، اینکه درباره شیعه چنین اظهارنظری کرده را رد کرده است.

🔹حتی مرکز ملی پاسخ به شبهات دینی هم در مطلبی اعلام کرده این نقل قول جعلی است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

26 февраля 2025 17:09

🔹کرم‌های ضدآفتاب استاندارد برای سلامتی ضرر ندارند

🔹این روزها ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که فردی در آن می‌گوید FDA اعلام کرده مواد شیمیایی ضدآفتاب، وارد جریان خون شده و باعث بروز بیماری‌های کبد، کلیه و ابتلا به سرطان می‌شود. این ویدئو به افراد توصیه می‌کند کرم ضدآفتاب استفاده نکنند.

🔹گزارش‌های FDA نشان می‌دهد این سازمان، مواد تشکیل‌دهنده ضدآفتاب‌ها را بررسی می‌کند و دستور جمع‌آوری موارد غیراستاندارد را که در آنها ماده بنزن وجود دارد صادر کرده است.

🔹گزارش دیگری تایید می‌کند که در برخی از انواع اسپری‌های ضدآفتاب غیراستاندارد، بنزن وجود دارد. به نظر می‌رسد این ماده در فرایند بسته‌بندی و تبدیل به اسپری به این ضدآفتاب‌های غیراستاندارد اضافه شده است.

🔹سازمان غذا و داروی آمریکا توصیه می‌کند افراد از ضدآفتاب‌های موجود در بازار که استاندارد هستند استفاده کنند و در کنار آن با پوشاندن پوست در برابر آفتاب، خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش دهند.

🔹نگاهی به توصیه‌های دیگر نهادهای معتبر علمی هم نشان می‌دهد آنها نیز به استفاده از کرم‌های ضدآفتاب استاندارد در کنار استفاده از لباس، کلاه و عینک آفتابی استاندارد برای محافظت پوست در برابر ضررهای تابش آفتاب تاکید می‌کنند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

25 февраля 2025 20:36

❌ انتساب تصویر نادرست به شرکت‌کنندگان در تشییع حسن نصرالله

🔹در شبکه‌های اجتماعی و برخی وب‌سایت‌ها عکسی منتشر شده که گفته می‌شود «تصویر هوایی از گسیل مردم جنوب لبنان به سمت بیروت برای شرکت در تشییع سید حسن نصرالله» است.

🔹این ادعا صحت ندارد و این عکس ربطی به تشییع #حسن_نصرالله و شیخ صفی‌الدین، رهبران حزب‌الله لبنان ندارد.

🔹این عکس یکی از مجموعه تصاویری است که ماهر برکه، عکاس لبنانی در فوریه ۲۰۲۳ در فیسبوک خود منتشر کرد. بنابر توضیحات عکاس این تصویر، ترافیک را در جاده ضهر البیدر در بقاع لبنان به دلیل بارش برف و یخبندان، نشان می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

23 февраля 2025 17:45

❌ ادعای بی‌اساس درباره خطرناک بودن روغن‌های مایع خوراکی

🔹در اینستاگرام ویدیویی با عنوان «گازوییل یا روغن خوراکی، زندگیتو نجات بده» منتشر شده که در آن فردی توضیح می‌دهد روغن‌های خوراکی که از دانه‌های روغنی، مثلا آفتابگردان به دست می‌آیند و در بازار وجود دارند، حاوی هگزان و پارافین و خطرناک هستند و نباید از آنها استفاده کرد.

🔹روغن خوراکی قابل اشتعال است، به‌ویژه اگر مانند این ویدیو یک دستمال کاغذی را در روغن خوراکی خیس کرده و آتش بزنید، دستمال مانند فتیله عمل می‌کند و می‌سوزد. در منابع تاریخی هم به استفاده از روغن‌های خوراکی مانند زیتون به عنوان روغن چراغ اشاره شده است. از این رو آزمایشی که این کاربر انجام می‌دهد نمی‌تواند نشانه وجود پارافین در روغن باشد.

🔹روش‌های مختلفی برای روغن‌گیری از دانه‌های روغنی از جمله آفتابگردان وجود دارد. گاهی برای بازدهی بیشتر از ترکیب دو روش پرس گرم و استفاده از حلال هگزان استفاده می‌شود. در این وضعیت هگزان به تفاله‌ی باقی‌مانده از روغن بعد از پرس گرم، اضافه شده و روغن باقی‌مانده را جذب می‌کند. سپس هگزان بازیابی شده و تفاله‌ی باقی‌مانده به عنوان خوراک دام استفاده می‌شود. از این رو در این روش ترکیبی، در صورتی که به شکل استاندارد اجرا شود قرار نیست هگزانی در روغن باقی بماند و یا برای افزایش حجم روغن به آن پارافین اضافه شود.

🔹این بدان معنی نیست که هیچ روغن غیر استانداردی که حاوی پارافین یا افزودنی‌های غیرمجاز دیگر باشد در بازار وجود ندارد، بلکه تاکید بر این است که در یک خط تولید استاندارد این اتفاق نمی‌افتد. در ضمن آزمایش سوختن دستمال‌کاغذی آغشته به روغن ثابت نمی‌کند که این روغن حاوی پارافین است.

🔹از سوی دیگر مقدار تخمه آفتابگردان مورد نیاز برای تولید یک لیتر روغن آفتابگردان به عوامل مختلفی از جمله؛ میزان روغن موجود در دانه‌ها و روش استخراج بستگی دارد. تخمه آفتابگردان مورد نیاز برای یک لیتر روغن، در روش‌های مختلف ۲ تا ۳ کیلوگرم تخمین زده شده و این مقدار ممکن است بسته به کیفیت تخمه، شرایط پردازش و کارایی تجهیزات تغییر کند. روغن‌کشی صنعتی در مقیاس بالا می‌تواند مقرون‌به‌صرفه باشد، زیرا هزینه مواد اولیه، تولید و توزیع در حجم بالا کاهش می‌یابد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

21 февраля 2025 22:59

🎙چاق‌کننده‌ترین؟!

🔹این هفته در قسمت ۲۰۳ پادکست فکت‌نامه، ابتدا دو فکت‌چک مربوط به حوزه سلامت را بررسی می‌کنیم و سپس خبرهای نادرستی درباره دفن زباله اتمی در خلیج فارس، ویدئویی مربوط به راهپیمایی ۲۲ بهمن و ادعای بی‌اساس افغانستانی بودن پدر و پدربزرگ سعید جلیلی را مرور می‌کنیم.

🔹دو عکس ساختگی مربوط به ایران و ویتنام و همچنین ویدئویی که به اشتباه ادعا می‌شود مربوط به غرفه ایران در ریاض است، دیگر فکت‌چک‌های این هفته پادکست فکت‌نامه‌اند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

21 февраля 2025 16:25

🎙 چهاردهمین و آخرین قسمت پادکست واژه‌نامه دروغ‌پراکنی: «اسلام» پوست‌شان را می‌کند

🔹پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.

🔹این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.

🔹در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.

🔹در چهاردهمین و آخرین قسمت پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی»، به سراغ کلیدواژه «اسلام» می‌رویم؛ واژه‌ای که در نیم قرن گذشته در زبان رهبران جمهوری اسلامی، بارها به عنوان ابزاری برای پیشبرد خواسته‌های سیاسی و اجتماعی آنها استفاده شده است.

🔹در این قسمت، مرور می‌کنیم که رهبران جمهوری اسلامی، چگونه خود را عین «اسلام» معرفی می‌کنند.

👈 «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

18 февраля 2025 20:33

❌ ادعای شاخ‌دار درباره افغانستانی بودن پدر و پدربزرگ سعید جلیلی

🔹این روزها شایعه‌ای با عنوان «افغانستانی بودن پدر و پدربزرگ سعید جلیلی» به طور گسترده در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود و همراه آن طرحی شبیه به خبرهای ایران اینترنشنال نیز بازنشر شده که ادعا می‌کند سعید جلیلی گفته پدر و پدربزرگش افغانستانی هستند.

🔹این خبر جعلی است و طرح نیز ساختگی است. نه سعید جلیلی چنین ادعایی کرده و نه شبکه ایران اینترنشنال چنین خبری منتشر کرده است. روی این طرح ساختگی لوگویی با عنوان «اینترپشنال» درج شده است.

🔹بر اساس گزارش‌هایی که از زندگی شخصی برادران جلیلی منتشر شده، پدر آنها، محمدحسن جلیلی اهل بیرجند بوده و گزارش‌هایی نیز درباره اینکه پدربزرگ بود اهل سردشت در استان آذربایجان غربی بوده، وجود دارد.

🔹به‌روز رسانی اول اسفند ۱۴۰۳: در نسخه اولیه این فکت‌چک که در سایت فکت‌نامه منتشر شد، در مطلب آمده بود که افغانستان جلیل‌آباد ندارد در صورتی که یک روستا به نام جلیل‌آباد در استان هرات وجود دارد. در هر صورت، نشان شاخ‌دار تغییری نمی‌کند.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

15 февраля 2025 12:04

🎙گاندی و امام حسین

🔹این هفته در قسمت ۲۰۲ پادکست هفتگی فکت‌نامه به دور دنیا سفر می‌کنیم؛ از ایران به تاجیکستان، ترکیه، ایسلند و هندوستان می‌رویم و مجموعه فکت‌چک‌هایی که هفته گذشته در سایت فکت‌نامه منتشر شده است را به صورت خلاصه مرور می‌کنیم.

🔹دو فکت‌چک ابتدایی مربوط به عکس‌های جعلی و قدیمی است از فرمان اجرایی ترامپ و دیگری از فرزند رهبر جمهوری اسلامی.

🔹همچنین ادعاهای نادرست درباره طرح حمایت از خانواده را بررسی می‌کنیم. این هفته هم دوباره به ادعای نادرست دیگری مربوط به ویروس اچ‌پی‌وی در ایران می‌پردازیم.

🔹ادعای شاخ‌دار کشف گوشت انسان در رستوران‌های تهران و فکت‌چک‌هایی درباره تاریخ گیلان، وضعیت کودک همسری در آمریکا دیگر سوژه‌های این هفته‌اند. همچنین ادعاهای منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی فارسی مربوط به اتفاقاتی در ایسلند، تاجیکستان، هندوستان را بررسی می‌کنیم.

🔹در پادکست این هفته به این سوال پاسخ می‌دهیم که چرا ادعایی که سال‌هاست از زبان گاندی درباره امام حسین مطرح می‌شود، ارتباطی با گاندی ندارد و این اپیزود را با فکت‌چکی درباره محمد الجولانی به پایان می‌بریم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:02:53 ادعای نادرست درباره پیش‌شرط ترامپ برای مذاکره با ایران
00:05:08 استفاده رسانه‌ها از عکس قدیمی مجتبی خامنه‌ای در راهپیمایی ۲۲ بهمن
00:06:36 ادعای نادرست درباره «طرح جدید» حمایت از خانواده‌های ایرانی
00:10:39 دانسته‌ها و ابهامات درباره میزان شیوع ویروس اچ‌پی‌وی در ایران
00:19:06 تصویر ساختگی از مهرانه مهین ترابی و حمید فرخ‌نژاد
00:21:07 ادعاهای بی‌اساس درباره کشف گوشت انسان در رستوران‌های تهران
00:26:19 ادعای نادرست استفاده اشکانیان گیلان و مازندران از رسم‌الخط لاتین
00:33:11 در مورد وضعیت کودک‌همسری در ایالات متحده چه می‌دانیم
00:38:35 ادعای شاخ‌دار درباره پرداخت حقوق به مردانی که با زنان ایسلندی ازدواج کنند
00:42:39 تاجیکستان به گردشگران ایرانی، هتل رایگان هدیه نمی‌دهد
00:45:43 ادعای نادرست درباره واژگونی کشتی گردشگری در آب‌های ترکیه
00:47:53 ادعای نادرست درباره ویدئویی مربوط به آیین‌های هندو
00:51:29 اظهارنظرهای گاندی درباره حسین بن علی
00:56:57 زنی که با پوشیه کنار جولانی ایستاده، همسر او نیست و یک شاعر سوری است
00:58:50 کامنت‌ها

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

13 февраля 2025 22:40

❌ ادعای نادرست درباره غرفه جشنواره رقص جمهوری اسلامی در ریاض

🔹در شبکه‌های اجتماعی فارسی ویدیویی منتشر شده که ادعا می‌شود ویدیوی رقص در غرفه جمهوری اسلامی در جشنواره‌ای در عربستان است.

🔹این ادعا نادرست است. این ویدیو ربطی به جشنواره‌ای در عربستان که جمهوری اسلامی در آن شرکت کرده باشد ندارد.

🔹ویدیو متعلق به یک رقصنده زن ایرانی در امارات متحده عربی است که در القریه العالمیه (دهکده جهانی) دبی ثبت شده.

🔹القریه العالمیه یک مجموعه فرهنگی در شهر دبی که غرفه‌های متعددی دارد و فرهنگ و سنت‌های کشورهای مختلف در سراسر جهان را به نمایش می‌گذارد.

🔹اکثر اجراهای این رقصنده در همین مجموعه است و به نظر می‌رسد این رقصنده متعلق به گروهی است که صفحه مدرسه رقص آن در اینستاگرام به دست قوه قضاییه مسدود شده است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید
🌐 @Factnameh