FactNameh | فکت‌نامه

02 октября 2024 19:54

❌ عکس دستکاری‌شده با عنوان ازدواج زوج لبنانی با پس‌زمینه موشک‌های ایرانی

🔹خبرگزاری ایسنا، بسیاری از سایت‌های خبری و کاربران شبکه‌های اجتماعی، عکسی را با توضیح عکس ازدواج زوج لبنانی با پس‌زمینه موشک‌های ایرانی منتشر کرده‌اند.

🔹این عکس دستکاری‌شده است. سایه‌ها نشان می‌دهد عکس زوج، زیر آفتاب گرفته شده است. ضمن اینکه پس‌زمینه اصلی، در بخشی از عکس که بریده شده دیده می‌شود.

🔹همچنین، مشخص است که پس‌زمینه، از ویدئویی که از حمله موشکی ایران به اسرائیل منتشر شده برداشته شده است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعای شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری مبنی بر عکس یک زوج لبنانی زیر موشک‌های ایرانی نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

02 октября 2024 06:30

🎙 واژه‌نامه دروغ‌پراکنی: «پیش‌بینی» نابودی اسرائیل به دست ایرانی‌ها

🔹پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.

🔹این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.

🔹در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.

🔹در قسمت چهارم از سری‌پادکست‌های «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» توضیح داده‌ایم که بخشی از ادعاهای ساختگی مقام‌های حکومتی ایران، به شکل «پیش‌بینی»هایی هستند که مبنای علمی ندارند.

🔹در اینجا صحبت از پیش‌بینی‌هایی است که عمدتاً، فراتر از آرزوهای سیاسی مقامات نیستند و حتی در مواردی، زاییده تصور اطلاع آن‌ها از «غیب» به نظر می‌آیند.

🔹اهمیت این رویه از آن جهت است که رهبران سابق و فعلی جمهوری اسلامی، آشکارا بخشی از پرهزینه‌ترین تصمیم‌های خود را، با ادعای اطلاع از آینده توجیه کرده‌اند.

🔹در این قسمت، مثال‌ها و موارد مختلفی از این قبیل «پیش‌بینی»های مقامات سیاسی و مذهبی حکومت ایران را مرور کرده‌ایم.

🎧 پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به همراه مقاله مرتبط با آن، هر دو هفته یک‌بار چهارشنبه‌ها در پادگیرها و سایت فکت‌نامه منتشر خواهد شد. برای شنیدن این پادکست‌ها اسم «فکت‌نامه» را در اپلیکشین‌های پادکست جستجو کنید.

👈 «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

01 октября 2024 20:54

❌ استفاده گمراه‌کننده از یک نظرسنجی قدیمی درباره جنگ غزه

🔹در رسانه‌های داخلی ایران اینفوگرافیکی از یک نظرسنجی منتشر و گفته شد، بر اساس نظرسنجی موسسه واشنگتن، اکثریت قاطع مردم خاورمیانه، فلسطین را برنده جنگ غزه می‌دانند.

🔹همچنین تاکید شده این نظر، علیرغم کشته شدن بیش از ۴۵ هزار غیرنظامی در غزه بوده است.

🔹موسسه واشنگتن، یک اندیشکده آمریکایی است که در بازه زمانی ۱۴ نوامبر تا ۶ دسامبر ۲۰۲۳ (۲۳ آبان تا ۱۵ آذر ۱۴۰۲)، یعنی حدود ۱۱ ماه پیش نظرسنجی‌ای در این باره انجام داده است.

🔹یکی از نتایج این نظرسنجی این بود که در آن زمان اکثریت قطعی ساکنان کشورهای عربی مورد پرسش قرار گرفته، «فلسطینی‌ها، اعراب و مسلمانان» را برنده جنگ غزه می‌دانستند.

🔹با وجود این در زمان انجام این نظرسنجی، تعداد کشته‌شدگان فلسطینی در این جنگ حدود ۱۷ هزار و ۵۰۰ نفر بود، نه بیش از ۴۵ هزار نفر.

🔹همچنین در آن زمان درگیری‌های گسترده اسرائیل و حزب‌الله، کشته شدن سران حزب‌الله از جمله سیدحسن نصرالله به دست اسرائیل و بسیاری از اتفاقات مهم و تعیین‌کننده‌ای که در این ۱۱ ماه اتفاق افتاد، روی نداده بود.

🔹انتشار نظرسنجی ۱۱ ماه پیش در شرایط کاملا متفاوت با امروز، و با ارائه آمار قربانیان فعلی این جنگ و بدون در نظر گرفتن اتفاقات تعیین‌کننده‌ای که طی این مدت رخ داد، «گمراه‌کننده» است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

28 сентября 2024 13:01

🎙 پیجرها

🔹در قسمت ۱۸۲ پادکست هفتگی فکت‌نامه، طبق معمول ابتدا چند موضوع مهم روز را اندکی مرور کردیم و سپس به عنوان نخستین فکت‌چک، توضیح دادیم که درباره انفجار پیجرها و بیسیم‌های حزب‌الله لبنان چه می‌دانیم.

🔹در ادامه، به ویدیویی اشاره کردیم که برخی رسانه‌های ایران به عنوان حمله پهپادی حزب‌الله منتشر کرده بودند، اما ماجرای دیگری داشت.

🔹چندی قبل ادعایی نادرست درباره تاریخچه شکل‌گیری واژه «آزار جنسی» مطرح شده بود که در این قسمت پادکست به طور مفصل به آن پرداخته‌ایم.

🔹مسعود پزشکیان در نشست خبری خود جمله‌ای را درباره هزینه واردات بنزین و پرداخت مطالبات برخی اقشار جامعه گفته بود که ما در گزارشی به ابعاد مختلف این ادعا اشاره کردیم.

🔹مرور دو فکت‌چک با موضوع مهاجران افغانستانی؛ یکی ادعای احتکار نان از سوی آنها و دیگری، ادعای بی‌اساس یک نماینده مجلس درباره جمعیت افغانستانی‌ها در ایران، دیگر سوژه‌های این قسمت از پادکست فکت‌نامه هستند.

00:01:37 مقدمه
00:03:58 از انفجار دستگاه‌های ارتباطی پیجر و بیسیم حزب‌الله لبنان چه می‌دانیم؟
00:21:11 انتشار ویدئوی قدیمی مربوط به اوکراین به عنوان حمله پهپادی حزب‌الله
00:23:56 اطلاعات نادرست درباره تاریخچه شکل‌گیری واژه «آزار جنسی»
00:52:07 ارتباط پول واردات بنزین با مطالبات قانونی شهروندان چیست؟
01:00:04 شخصی که ۵۰۰۰ نان را احتکار کرده، شهروند افغانستانی نیست
01:02:15 آمار جمعیت ۱۷ میلیون نفری افغانستانی‌ها در ایران، نادرست است
01:08:14 کامنت‌ها

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

27 сентября 2024 18:40

❌آمار و ادعاهای بی‌اساس یک خبرنگار درباره دانش‌آموزان افغانستانی در ایران

🔹هادی کسایی‌زاده، خبرنگار و از مخالفان فعال مهاجران افغانستانی در ایران می‌گوید «یک میلیون دانش‌آموز افغانستانی به طور رایگان در مدارس ایران تحصیل می‌کنند.»

🔹مشخص نیست مبنای عدد «یک میلیون» چیست ؟ تاکنون هیچ مرجعی چنین آمار یا براوردی ارائه نکرده است.

🔹مقام‌های آموزش و پرورش نیز در مصاحبه‌های خود از ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار دانش‌آموز صحبت می‌کنند.
ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع خارجی در مدارس ایران رایگان نیست، اما به این معنی نیست که اتباع خارجی هزینه‌ تحصیل را خودشان پرداخت می‌کنند.

🔹بر اساس بخش‌نامه‌‌های آموزش و پرورش در سال تحصیلی گذشته (۱۴۰۳-۱۴۰۲) برای ثبت نام هر دانش‌‌آموز بین ۶۰۰ هزار تا یک میلیون تومان شهریه دریافت می‌کنند.

🔹این در حالی است که طبق ردیف‌های اصلی بودجه در سال ۱۴۰۲، دولت به ازای هر دانش‌آموز دست‌کم ۱۲ میلیون تومان بودجه به آموزش و پرورش پرداخت کرده است.

🔹کسایی‌زاده همچنین مدعی است «دستور رهبر جمهوری اسلامی برای ثبت نام دانش‌آموزان افغان» دروغ عوامل «دولت و حکومت» برای فشار و فضاسازی به نفع مهاجران افغانستانی است.

🔹متن دستور علی خامنه‌ای از سال ۱۳۹۳ تا کنون بارها در رسانه‌های رسمی و به نقل از مقام‌های دولتی نقل و منتشر شده و تاکنون کسی از دفتر رهبر یا جای دیگری اعتبار آن را زیر سوال نبرده است.
🔹متن گزارش فکت‌نامه را از اینجا بخوانید:
https://factnameh.com/fa/fact-checks/2024-09-27-afghan-students-Iran

@factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

26 сентября 2024 21:51

❌ ادعاهای نادرست در مناظره‌ای درباره مهاجران افغانستانی

🔹این روزها مناظره حسام سلامت و هادی کسایی‌زاده درباره مهاجران افغانستانی بازتاب زیادی در شبکه‌های اجتماعی داشته است. کاربران فکت‌نامه از ما خواسته‌اند اظهاراتی که آقای کسایی‌زاده در این مناظره گفته‌اند را فکت‌چک کنیم. بسیاری از ادعاهای ایشان تکرار موضوعات و آمارهایی بود که ما در طول ماه‌های گذشته درستی‌سنجی کرده بودیم، در ادامه بعضی از این موارد را مرور می‌کنیم:

🔹گفته شده، تعداد افغانستانی‌های ساکن در ایران ۱۱ میلیون نفر است و هفت میلیون نفر از آنان غیرقانونی هستند. این ادعا نادرست است. بر اساس آخرین برآوردهای رسمی مجموع جمعیت مهاجران افغانستانی در ایران حدود پنج میلیون نفر است. برآورد کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل هم از این جمعیت در تابستان ۲۰۲۴ نیز حدود چهار و نیم میلیون نفر است. سازمان ملی مهاجرت وزارت کشور هم تعداد مهاجران افغانستانی غیرقانونی را بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار نفر تخمین می‌زند.
https://factnameh.com/fa/fact-checks/2024-09-24-17million-afghan-resident-iran

🔹کسایی‌زاده می‌گوید: «سالانه ۲۱ میلیارد دلار پول توسط افغان‌ها از کشور خارج می‌شود.» ادعایی مشابه این را پیش از این ابوالفضل ابوترابی، نماینده نجف‌آباد و تیران در مجلس مطرح کرده بود و ما به آن نشان نادرست داده بودیم. ابوترابی گفته بود: «مجموع یارانه پنهان و پول‌هایی که اتباع خارجی سالانه از ایران خارج می‌کنند، ۲۱ میلیارد دلار است»، گفته نادرستی که البته خود آن هم به صورت تحریف‌شده‌ای در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی با عنوان «یارانه ۲۱ میلیارد دلاری اتباع خارجی» بازنشر شده است. اظهارات کسایی‌‌زاده خوانش جدید و نادرست دیگری از اظهارات اساسا نادرست این نماینده مجلس است.
https://x.com/factnameh/status/1836281342616543287

🔹این روزنامه‌نگار و همچنین مجری برنامه در این مناظره به شایعه دیپورت فرزند خداداد عزیزی به افغانستان اشاره کردند. ما قبلا این ادعا را هم فکت‌چک کرده و به آن نشان شاخ‌دار داده بودیم.
https://x.com/factnameh/status/1835898978572845129

🔹مجری برنامه در بخشی از مناظره، ادعایی از محمدعلی بهمنی قاجار، پژوهشگر حقوق بین‌الملل را که گفته بود: «روزانه حداقل ۸ هزار افغانستانی وارد کشور می‌شوند و طبق آمار وزارت بهداشت جمعیت آنها ۸ تا ۱۰ میلیون نفر است»، به عنوان فکت در نظر گرفته و بر اساس آن بحث را پیش می‌برد. ما این ادعا را هم پیش از این بررسی کرده بودیم. این آمار در برنامه تلویزیونی «شیوه» در آبان ۱۴۰۲ مطرح شده و نادرست است.
https://x.com/factnameh/status/1834273506298933252

🔹کسایی‌زاده در بخش دیگری از صحبت‌های خود به عبارت «تغییر نسل» اشاره کرد که احتمالا منظورش «تغییر نژاد» است. او گفت: «هفت میلیون افغانی غیرمجاز اگر مجاز شوند و هر کدام تا ۱۰ سال آینده ۱۰ بچه به دنیا بیاورند تغییر نسل اتفاق می‌افتد.» این اظهارات بر مبنای ادعای مشابهی است که پیش از این در شبکه‌های اجتماعی ایران مطرح شده‌بود و ما به آن نشان شاخ‌دار داده بودیم.
https://x.com/factnameh/status/1826675859198984465

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

25 сентября 2024 06:31

✍️ درباره طب ارتعاشی، انرژی‌درمانی و انرژی شفابخش چه می‌دانیم

🔹سال‌هاست که دسته‌ای از ادعاهای شبه‌علمی با استفاده گمراه‌کننده و نابه‌جا (خارج از بافتار) از واژه‌هایی که تعریف علمی دقیق دارند مانند انرژی، نوسان، امواج، ارتعاش، فرکانس و … سعی در جذب مخاطب دارند.

🔹این دسته از ادعاهای شبه‌علمی که «طب ارتعاشی» نام دارد، به‌طور کلی در دسته بزرگ‌تر «انرژی درمانی» قرار می‌گیرند که خود نوعی «طب جایگزین» است.

🔹اساس شبه‌علم انرژی درمانی بر این باور نادرست و باستانی است که یک «انرژی شفابخش» در منبعی خارجی وجود دارد (از انسانی دیگر گرفته تا طبیعت و کائنات و …) و به طریقی می‌توان آن انرژی را به داخل بدن یک فرد هدایت کرده و نتایج مثبتی در سلامت فیزیکی و روانی آن فرد گذاشت (از درمان سرطان تا احساس قناعت).

🔹با این حال حتی تعریف دقیقی از ماهیت آنچه به عنوان «انرژی» در این پروسه منتقل می‌شود معلوم نیست. همچنین در «طب ارتعاشی» معلوم نیست چه چیزی نوسان می‌کند؛ گاهی از ماده صحبت می‌شود و گاهی از امواج الکترومغناطیسی، گاهی ترکیب آنها و گاهی هم مفهومی روحانی و معنوی که اصلا به درستی بیان نمی‌شود.

🔹در بین دسته‌بندی‌های مختلف طب ارتعاشی، بیورزونانس درمانی یک نظریه شبه‌علمی است که بر اساس این باور استوار است که بدن انسان امواج الکترومغناطیسی خاصی تولید می‌کند و هر بیماری یا اختلال در بدن باعث تغییر در این امواج می‌شود.

🔹طبق ادعای بیورزونانس درمانی می‌توان با استفاده از «دستگاه‌های خاصی» که امواج الکترومغناطیسی بدن را اندازه‌گیری و تنظیم می‌کنند، مشکلات سلامت را تشخیص داده و درمان کرد.

🔹مدعیان بیورزونانس درمانی می‌گویند فرکانس ارتعاش طبیعی بدن انسان در حالت سلامتی، در محدوده ۶۲ تا ۷۸ هرتز است و بیماری‌ها باعث کاهش فرکانس بدن می‌شوند. مثلا هنگام سرماخوردگی یا آنفلوانزا، فرکانس بدن به حدود ۵۸ هرتز کاهش می‌یابد یا ادعا می‌شود که بیماران مبتلا به سرطان فرکانسی نزدیک به ۴۲ هرتز دارند.

🔹تحقیقات نشان داده‌اند که تأثیر این روش بیشتر به اثر پلاسیبو (دارونما) شبیه است.

🔹علاوه بر این، استفاده نادرست از دستگاه‌ها و نبود معیارهای دقیق علمی برای اندازه‌گیری ارتعاشات، از دلایل دیگر نقد این روش است. حتی اداره غذا و داروی ایالات متحده (FDA) بعضی از این دستگاه‌های بیورزونانس را ممنوع کرده‌است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

23 сентября 2024 20:39

❌ استفاده از ویدئوی قدیمی مربوط به اوکراین به عنوان حمله پهپادی حزب‌الله

🔹برخی رسانه‌ها از جمله العالم، مهر، مشرق و انتخاب و نیز برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی، ویدئویی از اصابت یک پهپاد به تاسیسات کارخانه‌ای را با عنوان «اصابت پهپاد حزب‌الله به یک کارخانه در شمال فلسطین» منتشر کرده‌اند.

🔹این ویدئو قدیمی است و ارتباطی با اسرائیل و لبنان و فلسطین ندارد. ویدئو مربوط به عملیات یک پهپاد انتحاری در اوکراین است که اول مرداد ۱۴۰۳ به پالایشگاه تواپسه در غرب روسیه برخورد کرده است.

🔹گزارش‌هایی مبنی بر حملات حزب‌الله به شمال اسرائیل در رسانه‌ها دیده می‌شود؛ اما این ویدیو ارتباطی با آن ندارد.

🔹بنابراین فکت‌نامه به این ادعا که ویدئو مربوط به حملات جدید حزب‌الله به اسرائیل است نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

21 сентября 2024 06:31

❌ شخصی که ۵۰۰۰ نان را احتکار کرده، شهروند افغانستانی نیست

🔹این روزها برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی با انتشار یک ویدئو از خانه‌ای که در آن تعداد زیادی نان خشک‌شده وجود دارد، ادعا می‌کنند یک مهاجر افغانستانی این نان‌ها را احتکار کرده تا به دامداری‌ها بفروشد.

🔹برخلاف این ادعا، گزارش‌ها از سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد این خانه یک شهروند بجنوردی است و ماجرا ارتباطی با مهاجران افغانستانی ندارد.

🔹بر اساس اعلام مسئولان در همان سال گذشته، «یک شهروند بجنوردی» ۱۰۸ کیسه نان و ۵۰۰۰ نان را در خانه خود احتکار کرده بوده است.

🔹بنابراین ادعایی که این روزها مطرح شده و می‌گوید فرد مورد نظر در این ویدیو یک مهاجر افغانستانی است، از فکت‌نامه نشان «نادرست» می‌گیرد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

20 сентября 2024 18:40

❌ اطلاعات نادرست درباره تاریخچه شکل‌گیری واژه «آزار جنسی»

🔹محمد حسین راجی، مدیر موسسه سعدا، در یک سخنرانی مدعی شد در آمریکا مرسوم بود که مردان به شوخی زنان همکار خود را لخت می‌کردند تا اینکه زنی این عمل را به‌جای «شوخی»، «آزار جنسی» نامید و باعث جرم‌انگاری آن شد. ما هیچ اثری از چنین رسمی در ادارات ایالات متحده پیدا نکردیم.

🔹مجموع این ادعا، برداشتی نادرست و تقلیل‌گرایانه از مسیری است که در ایالات متحده برای تولد مفهوم «آزار جنسی» (Sexual Harassment) و ورود آن به قانون مدنی این کشور طی شده است.

🔹لین فارلی و کاترین مک کینون، دو زنی بودند که در کنار سایر فمینیست‌ها و فعالان حقوق زن در دهه ۷۰ میلادی در تولد و دادن بار حقوقی به این واژه نقش اساسی داشتند.

🔹برای اولین بار لین فارلی در یک جلسه استماع درباره وضعیت زنان در محل کار در کمیسیون حقوق بشر شهر نیویورک، در آوریل ۱۹۷۵، از این واژه استفاده کرد. نیویورک تایمز این جلسه را پوشش داد و به این ترتیب، این کلمه فراگیر شد.

🔹انتشار کتاب «آزار جنسی زنان شاغل» کاترین مک‌کینون در سال ۱۹۷۹ ضمن تدقیق این مفهوم، مسیری را برای طراحی سیستم حقوقی برای مقابله با «آزار جنسی» ترسیم کرد.

🔹پیمایش مجله Redbook درباره آزار جنسی در محیط کار در سال ۱۹۷۶ هم مصادیق این آزارها را مشخص کرد و آماری از آنان به دست داد.

🔹در نهایت در سال ۱۹۸۶ و هفت سال پس از انتشار کتاب مک‌کینون، دادگاه عالی آمریکا، «آزار جنسی» را به عنوان نقض عنوان هفتم قانون حقوق مدنی ۱۹۶۴ ایالات متحده به رسمیت شناخت.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعای محمد حسین راجی درباره تاریخچه شکل‌گیری عبارت «آزار جنسی» نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

20 сентября 2024 08:01

📝 از انفجار دستگاه‌های ارتباطی پیجر و بیسیم حزب‌الله لبنان چه می‌دانیم؟

🔹بعدازظهر روز سه‌شنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۳ (۱۷ سپتامبر ۲۰۲۴)، تعداد زیادی از دستگاه‌های ارتباطی «پیجر» نیروهای گروه شبه‌نظامی حزب‌الله در لبنان منفجر شد. در پی آن صدها نفر راهی بیمارستان‌ها شدند و بیش از ۳۰ نفر در لبنان و سوریه کشته شدند.

🔹روز بعد چهارشنبه اخباری از منفجر‌شدن سیستم‌های ارتباطی دیگری از جمله دستگاه‌های «بی‌سیم رادیویی» منتشر شد. در پی انفجارهای دوم هم افراد دیگری کشته و زخمی شدند.

🔹هیچ گروه، مقام یا کشوری، به صورت رسمی مسئولیت این انفجارها را نپذیرفته، اما عملا پیچیدگی‌های فنی، گستره عملیات و تاثیرهای بعدی آن در میدان نبرد در شمال اسرائیل، نشان می‌دهد نیروهای نظامی و امنیتی اسرائیل این عملیات را اجرا کرده‌اند.

🔹همزمانی این انفجارها و گستره آنها از بیروت تا دمشق، نشان می‌دهد یک فرمان آتش [تقریبا] هم‌زمان به این دستگاه‌ها ارسال شده‌است.

🔹شکل و اندازه انفجار و وقوع آن در کسری از ثانیه نشان می‌هد، انفجارها احتمالا ناشی از مواد معمولی دستگاه‌های الکترونیکی مانند باتری لیتیومی نیست.

🔹به نظر می‌رسد پیش از توزیع این دستگاه‌ها بین شبه‌نظامیان حزب‌الله، ماده منفجر و مدار الکتریکی خاصی در همه آنها کار گذاشته شده‌است.

🔹در بهمن ۱۴۰۲ سید حسن نصرالله، دبیرکل گروه شبه‌نظامی حزب‌الله، در فرمانی استفاده از تلفن همراه را برای ارتباطات بین شبه‌نظامیان این گروه ممنوع کرد و سیستم «پیجر» جایگزین زیرساخت ارتباطی قبلی بر اساس شبکه موبایل شد.

🔹امنیت سیستم پیجر معمولاً در مقایسه با سیستم‌های مدرن، پایین‌تر است. با این حال، در محیط‌های بسته یا موارد اورژانسی، پیجرها همچنان به دلیل قابلیت اطمینان و سرعت بالا استفاده می‌شود.

🔹بر اساس تصاویر منتشرشده، تنها پیجرهای برند تایوانی گلد آپولو، مدل AR924 است که در این عملیات، به‌صورت منفجرشده دیده می‌شود. این مدل پیجر در یک خرید حدود ۵۰۰۰ تایی حزب‌الله از ۵ ماه گذشته وارد لبنان شده بودند.

🔹رئیس گلد آپولو، هر گونه مشارکت در این عملیات را رد کرد و مدعی شد که مدل ۹۲۴ را اصلا تولید نمی‌کند و تولیدش را تحت لیسانس به یک شرکت مجارستانی واگذار کرده‌است.

🔹شرکت مجارستانی «BAC Consulting KFT» یک شرکت صوری (کاغذی و پوششی) بوده و دیگر اثری از آن نیست. سخنگوی نخست‌وزیر مجارستان هر تولید این دستگاه‌ها در داخل خاک این کشور را رد می‌کند و اطلاعات حساب کاربری مدیران و کارکنان این شرکت در وب‌سایت‌های مختلف و لینکدین جعلی است.

🔹«یک منبع ارشد امنیتی لبنان و یک منبع دیگر» در مصاحبه با رویترز گفته‌اند: «موساد یک بُرد الکترونیکی را به دستگاه‌های حاوی ماده منفجره متصل کرد که رمزی را دریافت کرده و اتصال لازم برای انفجار را برقرار می‌کنند.»

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

19 сентября 2024 18:57

✍️ مرور یک گزارش درباره نیکا شاکرمی

🔹مهرماه ۱۴۰۱ یعنی در هفته‌های نخست اعتراضات سراسری ایران، فکت‌نامه در گزارشی به «فکت‌ها و ابهام‌ها درباره پرونده نیکا شاکرمی» پرداخت؛ نوجوان ۱۷ ساله‌ای که حکومت ایران تلاش کرد درباره علت مرگ او سناریوهای مختلفی را مطرح کند و بیش از همه بر سناریوی «خودکشی» تمرکز کرد.

🔹با وجود این، ابهام‌ها و تناقض‌های زیادی در روایت‌های جمهوری اسلامی وجود دارد.

🔹نیکا شاکرمی، یکی از معترضانی بود که در اعتراض به کشته‌شدن مهسا امینی به خیابان رفت و در تاریخ ۲۹ شهریور، ناپدید شد. پلیس آگاهی تهران ۱۰ روز بعد جسد نیکا شاکرمی را در سردخانه پزشکی قانونی به مادرش تحویل داد.

🔹گزارش فکت‌نامه از «فکت‌ها و ابهام‌ها درباره پرونده نیکا شاکرمی» را در وبسایت فکت‌نامه بخوانید.

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

18 сентября 2024 07:47

❌ ادعای نادرست نماینده مجلس ایران درباره اتباع غیرایرانی و مصرف یارانه‌ها

🔹ابوالفضل ابوترابی، نماینده نجف‌آباد و تیران در یک برنامه تلویزیونی گفته: «مجموع یارانه پنهان و پول‌هایی که اتباع خارجی سالانه از ایران خارج می‌کنند، ۲۱ میلیارد دلار است.»

🔹نه‌تنها این ادعاها نادرست است، بلکه همین اظهارات هم به صورت تحریف‌شده‌ای در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی با عنوان «یارانه ۲۱ میلیارد دلاری اتباع خارجی» بازنشر شده است.

🔹او در این برنامه می‌گوید هفت میلیارد دلار، مربوط به استفاده اتباع غیرایرانی از یارانه‌هاست؛ در حالی که بر اساس بودجه ۱۴۰۳، کل ارز برای واردات صرفا کالاهای اساسی کشاورزی، دارو و مواد اولیه آن و تجهیزات مصرفی پزشکی با نرخ ترجیحی، حدود ۱۳/۵ میلیارد دلار است. ضمن اینکه اتباع خارجی یارانه نقدی مستقیم نمی‌گیرند و این یارانه، مختص ایرانیان است.

🔹ادعای او درباره سرمایه‌گذاری ۷ میلیارد دلاری اتباع افغانستانی در بخش مسکن هم عجیب است. بر اساس آمارهای رسمی، کل سرمایه‌ای که ایران در سال ۲۰۲۳ جذب کرده، ۱/۵ میلیارد دلار است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای این نماینده مجلس نشان «نادرست» می‌دهد، زیرا این عدد فاصله زیادی با آمارهای رسمی در ایران دارد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

17 сентября 2024 19:10

❌ ادعای نادرست پزشکیان درباره ایرانی‌نبودن موشک فلسطین-۲

🔹مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری اسلامی ایران، در کنفرانس خبری در پاسخ به سوال خبرنگار الجزیره درباره استفاده شبه‌نظامیان «انصارالله» از موشک‌های ایرانی در حمله روز ۲۵ شهریور به اسرائیل گفت: «موشکی که انصارالله پرتاب کردند را اصلا ما در ایران نداریم.»

🔹این ادعا نادرست است.

🔹انصارالله تصاویر، ویدیوها و اطلاعات موشک جدید بالستیک هایپرسونیک با نام «فلسطین-۲» را منتشر کرده‌است.

🔹جزئیاتی که می‌شود از مقایسه ویدیو با تصاویر موشک‌های زرادخانه موشکی ایران به‌دست آورد، مانند طول و سایز موشک، شکل کلاهک، اتصال‌های میانی کلاهک، بالچه‌های چهارگانه روی مرحله دوم، بالچه‌های پایین کنار نازل مرحله اول، اتصال روی پرتابگر و … نشان می‌دهد موشک فلسطین-۲ همان بالستیک هایپرسونیک فتاح-۱ است؛ اما نمی‌توان گفت در یمن ساخته شده یا مستقیما از ایران منتقل شده‌است.

🔹این اتفاق، پدیده جدیدی نیست. گروه شبه‌نظامی انصارالله بخشی از «محور مقاومت اسلامی» و از گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی بوده و «هماهنگ» و تحت حمایت پشتیبانی و لجستیک سپاه است. شواهد غیر قابل انکاری درباره منشاء ایرانی موشک‌های بالستیک قبلی انصارالله و همین‌طور ارسال سلاح از ایران به یمن بارها منتشر شده‌است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای اخیر مسعود پزشکیان نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

17 сентября 2024 06:31

❌ شایعه نادرست درباره اخراج پسر خداداد عزیزی از ایران

🔹این روزها برخی حساب‌های کاربری در اینستاگرام و توییتر ادعا می‌کنند امیرحسین عزیزی، پسر خداداد عزیزی در ایران دستگیر شده و از کشور اخراج شده است.

🔹آنها دلیل این موضوع را شباهت او به شهروندان افغانستانی اعلام کرده‌اند و می‌گویند در طرح اخراج اتباع غیرایرانی، چنین اشتباهی رخ داده است.

🔹بررسی این خبر نشان می‌دهد ابتدا یک حساب کاربری طنز و پارودی چنین پستی را منتشر کرده است؛ خبری که دیگر در این حساب کاربری دیده نمی‌شود اما بسیاری از صفحه‌های اینستاگرامی آن را به عنوان یک خبر واقعی بازنشر کرده‌اند.

🔹این اکانت خبر را به نقل از وبسایت «فوتبال ۳۶۰» منتشر کرده بود؛ اما در سایت فوتبال ۳۶۰ و در هیچ کدام از سایت‌های خبری و رسانه‌های معتبر، چنین خبری وجود ندارد.

🔹بنابراین، ادعای اخراج پسر خداداد عزیزی از ایران، بی‌اساس است و فکت‌نامه به آن نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

02 октября 2024 19:07

🎙 هزارداستان بودجه؛ قسمت نهم - «اسم‌ رمز؛ دانش‌بنیان»

🔹کلمه «دانش‌بنیان» یکی از کلیدواژه‌های پراستفاده علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در دهه ۱۳۹۰ است.

🔹در نهمین قسمت «هزارداستان بودجه» سراغ این موضوع رفته‌ایم که چگونه این عبارت تخصصی تبدیل به یک پروژه سیاسی پرهزینه شد.

🔹در این قسمت درباره رشد بسیار سریع و مشکوک شرکت‌های دانش‌بنیان و بار مالی آن برای بودجه و اقتصاد ایران صحبت می‌کنیم.

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

01 октября 2024 22:46

❌ انتشار ویدئویی قدیمی که ادعا می‌کند مربوط به شادی مردم لبنان بعد از کشته‌شدن حسن نصرالله است

🔹این روزها برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی در ‌X و اینستاگرام، ویدئویی از شادی مردم لبنان منتشر می‌کنند و ادعا می‌کنند ویدئو مربوط به شادی مردم این کشور پس از کشته‌شدن حسن نصرالله است.

🔹بررسی ویدئو نشان می‌دهد نخستین بار یک کاربر لبنانی این ویدئو را در سال ۲۰۲۰ در حساب تیک‌تاک خود منتشر کرده است.

🔹ویدئو ارتباطی با این روزها ندارد و مربوط به اعتراضات گسترده مردم لبنان در آن سال است.

🔹فکت‌نامه نیز به این ادعا که این ویدئو، مربوط به شادی مردم لبنان پس از کشته‌شدن حسن نصرالله است نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

30 сентября 2024 16:07

❌ ویدیوی اعتراف ایلان ماسک به تبار ایرانی خود را هوش مصنوعی ساخته است

🔹در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده که مدعیست «ایلان ماسک اعتراف می‌کند اصل و نسبی ایرانی دارد و در ادامه از او می‌شنویم که ایرانیان باهوش‌ترین مردم دنیا هستند.»

🔹ویدیو را کاربری با هوش مصنوعی ساخته و در اینستاگرام منتشر کرده اما در ادامه کسانی که آن را بازنشر کردند، این مساله را ذکر نکرده‌اند که ویدیو ساختگی است.

🔹اصل و نسب ایلان ماسک هم مشخص است و اجداد او تا چندین نسل پروفایل شده‌اند. او از یک طرف به اصل و نسب بریتانیایی دارد و از سوی دیگر ریشه‌های آلمانی دارد.

🔹با این‌حال ایلان ماسک متولد آفریقای جنوبی است و تابعیت کانادا را هم دارد.

🔹 در بخشی از این ویدیوی ساختگی گفته می‌شود که «ایرانیان باهوش‌ترین مردم دنیا هستند». ما این ادعا را نیز قبلا بررسی کرده‌ بودیم.

🔹بنابراین «ویدیو اعتراف ایلان ماسک به تبار ایرانی‌اش و گفتن اینکه ایرانیان باهوش‌ترین مردم دنیا هستند» شاخ‌دار است.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

27 сентября 2024 21:27

❌ ترجمه نادرست خبرگزاری فارس از صحبت‌های ترامپ درباره توافق با ایران

🔹 حساب کاربری خبرگزاری فارس در تلگرام نوشته ترامپ اعلام کرده است در صورت پیروزی در انتخابات، در یک هفته با ایران توافق می‌کند.

این خبر در شبکه‌های اجتماعی بازتاب داشته است.
🔹 ترامپ در شهر نیویورک اعلام کرده آماده «مذاکره» با ایران است. او گفته است اگر در انتخابات دور قبلی در سال ۲۰۲۰ انتخاب می‌شد، طی یک هفته با ایران «توافق» می‌کرد.

👈 متن گزارش فکت‌نامه را از اینجا بخوانید:
https://factnameh.com/fa/fact-checks/2024-09-27-trump-Iran-Deal

FactNameh | فکت‌نامه

27 сентября 2024 06:31

🎙 پیجرها

🔹در قسمت ۱۸۲ پادکست هفتگی فکت‌نامه، طبق معمول ابتدا چند موضوع مهم روز را اندکی مرور کردیم و سپس به عنوان نخستین فکت‌چک، توضیح دادیم که درباره انفجار پیجرها و بیسیم‌های حزب‌الله لبنان چه می‌دانیم.

🔹در ادامه، به ویدیویی اشاره کردیم که برخی رسانه‌های ایران به عنوان حمله پهپادی حزب‌الله منتشر کرده بودند، اما ماجرای دیگری داشت.

🔹چندی قبل ادعایی نادرست درباره تاریخچه شکل‌گیری واژه «آزار جنسی» مطرح شده بود که در این قسمت پادکست به طور مفصل به آن پرداخته‌ایم.

🔹مسعود پزشکیان در نشست خبری خود جمله‌ای را درباره هزینه واردات بنزین و پرداخت مطالبات برخی اقشار جامعه گفته بود که ما در گزارشی به ابعاد مختلف این ادعا اشاره کردیم.

🔹مرور دو فکت‌چک با موضوع مهاجران افغانستانی؛ یکی ادعای احتکار نان از سوی آنها و دیگری، ادعای بی‌اساس یک نماینده مجلس درباره جمعیت افغانستانی‌ها در ایران، دیگر سوژه‌های این قسمت از پادکست فکت‌نامه هستند.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

25 сентября 2024 20:39

🎙 هزارداستان بودجه؛ قسمت هشتم؛ «ماجرای خامنه‌ای و بودجه»

🔹در گیر و دار بررسی بودجه سال ۹۸ ناگهان خبر رسید که علی خامنه‌ای دستور داده که فرایند بررسی متوقف شود و بودجه برای «اصلاح ساختاری» به دولت بازگردانده شود.

🔹از آن زمان نزدیک ۶ سال می‌گذرد و عبارت «رهنمودهای رهبری برای اصلاح ساختار بودجه» در رسانه‌ها و مراجع رسمی بارها دست به‌دست و تکرار شده است.

🔹در هشتمین قسمت هزارداستان بودجه سراغ این سوال رفتیم که منظور رهبر جمهوری اسلامی از «اصلاح ساختار بودجه» چیست؟

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

🔹این قسمت پادکست یک هفته قبل در رادیوفردا و کانال هزارداستان بودجه در کست‌باکس منتشر شد و حالا در اکانت‌های فکت‌نامه نیز در دسترس است.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

👈در کست‌باکس فکت‌نامه بشنوید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

24 сентября 2024 22:38

❌ آمار جمعیت ۱۷ میلیون نفری افغانستانی‌ها در ایران، نادرست است

🔹یعقوب رضازاده، نماینده سلماس در مجلس شورای اسلامی، گفت: «با چه حق و حقوقی به ۱۷ میلیون نفر افغانی اجازه رسوب و ماندگاری در کشور و استفاده از یارانه مردم ایران داده شده است؟»

🔹اعلام اعداد و ارقام متفاوت از تعداد اتباع خارجی ساکن ایران به ویژه افغانستانی‌ها، سابقه طولانی دارد و هر بار عدد جدیدی در این باره منتشر می‌شود.

🔹یکی از اعدادی که به تواتر به عنوان تعداد افغانستانی‌های ساکن ایران به آن اشاره می‌شود، عدد ۸ میلیون نفر است که برای نخستین بار روزنامه جمهوری اسلامی آن را اعلام کرد و فکت‌نامه در گزارشی به آن نشان شاخ‌دار داد.

🔹پیش از این، در شبکه‌های اجتماعی حتی جمعیت مهاجران افغانستانی در ایران ۱۰ تا ۱۵ میلیون نفر نیز اعلام شده که فکت‌نامه این ادعا را نیز شاخ‌دار ارزیابی کرد.

🔹بر اساس آخرین آمارها و برآوردهای رسمی اعلام شده از سوی مقام‌های جمهوری اسلامی، جمعیت مهاجران افغانستانی مقیم ایران حدود پنج میلیون نفر است.

🔹ابراهیم رئیسی، رئيس دولت سیزدهم و وزرای وقت بهداشت، کشور و امور خارجه، در سال ۱۴۰۲ به حضور ۵ میلیون افغانستانی در ایران اشاره کرده بودند.

🔹برآورد رسمی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد از جمعیت مهاجران افغانستانی ساکن ایران در تابستان ۲۰۲۴ نیز حدود چهار و نیم میلیون نفر است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای این نماینده مجلس که تعداد مهاجران افغانستانی در ایران را ۱۷ میلیون نفر اعلام کرده، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

21 сентября 2024 13:01

🎙 حوزه علمیه خواهران المهدی در تایلند

🔹در قسمت ۱۸۱ پادکست فکت‌نامه ابتدا به مقاله‌ای اشاره کردیم که به درخواست مجله «تایم» از فکت‌نامه، تهیه و در وبسایت این مجله منتشر شد. سپس برخی خبرهای اولیه درباره انفجار چند هزار پیجر در لبنان را مرور کردیم.

🔹در ابتدای فکت‌چک‌های پرتعداد این هفته، به ویدیویی اشاره کردیم که ادعا شده مربوط به وداع کادر درمان با پیکر مهسا امینی است.

🔹ادعای نادرست مسعود پزشکیان در نشست خبری خود درباره موشک‌های هایپرسونیک ایران، فکت‌چک دیگری است که در این قسمت درباره آن توضیح دادیم.

🔹ویدیویی که برخی با استناد به آن گفته بودند بنزین برای بازنشستگان امارتی رایگان شده است، سوژه دیگر این هفته بود.

🔹در این قسمت همچنین روایت‌های مختلف و متفاوتی را که از تلاش احتمالی صادق خلخالی برای تخریب تخت جمشید وجود دارد، مرور کردیم.

🔹چهار ادعا که ارتباط مستقیم و غیرمستقیم با موضوع مهاجران افغانستانی در ایران دارند نیز سوژه فکت‌چک‌های دیگر این هفته بودند.

🔹شایعه عقد یک مداح معروف با چند زن جوان تایلندی و ادعای تکراری درمان خانگی آب مروارید نیز از موضوعاتی بودند که این هفته به نشان‌هایی بهتر از شاخ‌دار و نادرست نرسیدند.

🔹ادعای وجود یک علامت پرحاشیه بر روی لباس رسمی کماندوهای اسرائیلی، سوژه دیگری بود که فکت‌چک آن را در این پادکست مرور کردیم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:29 مقدمه
00:11:17 ویدیوی نادرست منسوب به وداع با پیکر بی‌جان مهسا امينی‌‌
00:14:28 ادعای نادرست پزشکیان درباره ایرانی‌نبودن موشک فلسطین-۲
00:18:42 بنزین رایگان برای بازنشستگان اماراتی
00:25:54 درباره خلخالی و تلاش برای تخریب تخت‌جمشید
00:39:16 ادعا درباره تعداد افغانستانی‌هایی که روزانه وارد ایران می‌شوند
00:51:45 شایعه نادرست درباره اخراج پسر خداداد عزیزی از ایران
00:53:41 ادعای نادرست نماینده مجلس درباره اتباع غیرایرانی و یارانه‌ها
01:01:49 ویدیوی نادرست منتسب به قمه‌کشی دختران افغانستانی
01:05:11 ادعای بی‌اساسِ عقد مداح خامنه‌ای، با سه زن تایلندی در بانکوک
01:12:29 بج «نیل تا فرات» روی بازوی کماندوهای اسرائیلی؟
01:17:51 چکاندن آب پیاز و لیموترش در چشم آب‌مروارید را درمان نمی‌کند
01:22:40 کامنت

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

20 сентября 2024 20:07

✍️ مقاله فکت‌نامه در وبسایت مجله تایم منتشر شد؛
تلاش‌های ایران برای تاثیرگذاری بر اعتراضات دانشگاه‌های آمریکا

🔹جنگ اسرائیل و حماس باعث شتاب گرفتن تلاش‌های سایبری و غیرسایبری ایران با هدف تأثیرگذاری در غرب شده است. در مقاله‌ای جدید که به درخواست time.com نوشته شد، فکت‌نامه کارزارهای مختلف ایران در این راستا (بدون در نظر گرفتن میزان موفقیت) و دلایل نگران‌کننده بودن آن‌ها را بررسی کرده است.

🔹این مقاله به اقدامات شبکه‌ای حکومت ایران و نحوه استفاده آن از شبکه‌های اجتماعی و حملات سایبری برای انتشار پیام‌هایش می‌پردازد.

🔹مقام‌ها و رسانه‌های ایران تلاش می‌کنند اعتراضات علیه اسرائیل در دانشگاه‌های آمریکا را به تاثیر نامه‌های رهبر جمهوری اسلامی به «جوانان غربی» نسبت دهند و مقام‌های آمریکایی درباره تلاش‌های سازمان‌یافته جمهوری اسلامی برای تحریک افکار عمومی علیه اسرائیل هشدار می‌دهند.

👈 در وبسایت مجله تایم بخوانید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

20 сентября 2024 17:41

🔹 درستی‌سنجی ادعای مسعود پزشکیان؛
ارتباط پول واردات بنزین با مطالبات بازنشستگان، پرستاران و معلمان چیست؟

🔹مسعود پزشکیان می‌گوید: «۵ میلیارد دلار برای واردات بنزین هزینه کردیم؛ اگر این را نمی‌دادیم پول بازنشسته‌ها و معلم‌ها و پرستارها را پرداخت می‌کردیم.»

🔹ما این درستی‌سنجی را «بدون نشان» منتشر کرده‌ایم. بسته به تفسیر ما از صحبت‌های پزشکیان، نشان این گزاره متفاوت خواهد بود.

🔹در بودجه امسال حدود ۱۴۰ هزار میلیارد تومان (با احتساب نرخ تسعیر بودجه حدود ۵ میلیارد دلار) برای تامین بنزین در نظر گرفته شده است. از سوی دیگر بر اساس پیش‌بینی‌های بودجه و برآوردی رسمی مجموع مطالبات همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، کمتر از این است.

🔹در بودجه امسال برای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان ۵۰ هزار میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی شده است. وزیر بهداشت هم از تصویب پرداخت ۷/۵ هزار میلیارد تومان مطالبات پرستاران خبر داده و مرکز پژوهش‌های مجلس هم مجموع بدهی دولت به فرهنگیان را ۴۴ هزار میلیارد تومان برآورد کرده است.

🔹پیش‌تر حتی گفته شده که با درخواست پزشکیان و موافقت علی خامنه‌ای ۳۵۰ هزار میلیارد از منابع صندوق توسعه ملی برداشت شده که قرار است بخشی از آن برای حل مشکل فرهنگیان، پرستاران، داروسازان و کشاورزان استفاده شود.

🔹بنابراین روی کاغذ ارتباطی میان احکام تامین پول واردات و خرید بنزین و پرداخت مطالبات شهروندان وجود ندارد و هر کدام منابع مالی و ردیف و جایگاه خود را در بودجه دارند.

🔹اما اگر صحبت‌های پزشکیان را این طور تفسیر کنیم که پول بنزین می‌‌تواند در برنامه‌ریزی و تدوین بودجه صرف امور ضروری دیگری مانند پرداخت مطالبات قانونی شهروندان شود، وضعیت فرق می‌کند.

🔹البته در این صورت هم باز باید تاکید کرد که حتی به فرض آزاد شدن پول بنزین، برای تحقق این ادعا، باید تمام منابع آن صرف پرداخت مطالبات قانونی بازنشستگان، معلمان و پرستاران شود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

20 сентября 2024 06:31

🎙 حوزه علمیه خواهران المهدی در تایلند

🔹در قسمت ۱۸۱ پادکست فکت‌نامه ابتدا به مقاله‌ای اشاره کردیم که به درخواست مجله «تایم» از فکت‌نامه، تهیه و در وبسایت این مجله منتشر شد. سپس برخی خبرهای اولیه درباره انفجار چند هزار پیجر در لبنان را مرور کردیم.

🔹در ابتدای فکت‌چک‌های پرتعداد این هفته، به ویدیویی اشاره کردیم که ادعا شده مربوط به وداع کادر درمان با پیکر مهسا امینی است.

🔹ادعای نادرست مسعود پزشکیان در نشست خبری خود درباره موشک‌های هایپرسونیک ایران، فکت‌چک دیگری است که در این قسمت درباره آن توضیح دادیم.

🔹ویدیویی که برخی با استناد به آن گفته بودند بنزین برای بازنشستگان امارتی رایگان شده است، سوژه دیگر این هفته بود.

🔹در این قسمت همچنین روایت‌های مختلف و متفاوتی را که از تلاش احتمالی صادق خلخالی برای تخریب تخت جمشید وجود دارد، مرور کردیم.

🔹چهار ادعا که ارتباط مستقیم و غیرمستقیم با موضوع مهاجران افغانستانی در ایران دارند نیز سوژه فکت‌چک‌های دیگر این هفته بودند.

🔹شایعه عقد یک مداح معروف با چند زن جوان تایلندی و ادعای تکراری درمان خانگی آب مروارید نیز از موضوعاتی بودند که این هفته به نشان‌هایی بهتر از شاخ‌دار و نادرست نرسیدند.

🔹ادعای وجود یک علامت پرحاشیه بر روی لباس رسمی کماندوهای اسرائیلی، سوژه دیگری بود که فکت‌چک آن را در این پادکست مرور کردیم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

18 сентября 2024 20:48

🎙 هزارداستان بودجه؛ قسمت هشتم؛ «ماجرای خامنه‌ای و بودجه»

🔹در گیر و دار بررسی بودجه سال ۹۸ ناگهان خبر رسید که علی خامنه‌ای دستور داده که فرایند بررسی متوقف شود و بودجه برای «اصلاح ساختاری» به دولت بازگردانده شود.

🔹از آن زمان نزدیک ۶ سال می‌گذرد و عبارت «رهنمودهای رهبری برای اصلاح ساختار بودجه» در رسانه‌ها و مراجع رسمی بارها دست به‌دست و تکرار شده است.

🔹در هشتمین قسمت هزارداستان بودجه سراغ این سوال رفتیم که منظور رهبر جمهوری اسلامی از «اصلاح ساختار بودجه» چیست؟

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

18 сентября 2024 06:31

🎙 واژه‌نامه دروغ‌پراکنی: «تحلیل‌گران غرب» با رهبر هم‌نظرند

🔹پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.

🔹این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.

🔹در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.

🔹در قسمت سوم از سری‌پادکست‌های «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به عبارتی پرداخته ایم که بارها از زبان مقامات حکومت ایران شنیده‌ایم: «تحلیلگران می‌گویند».

🔹یک سنت بسیار رایج در تبلیغات حکومتی ایران، انتساب ادعاهای بی‌مبنا به منابع مبهم است. این منابع اغلب، تحلیلگران یا دانشمندان غربی هستند و معمولا آدرس دقیقی هم ندارند.

🔹ارجاع به «مستنداتی» از این نوع، در ادبیات رهبر جمهوری اسلامی ایران نیز نمود واضحی دارد. درحقیقت به نظر می‌رسد که او، با وجود مواضع ضد غربی خود، همواره به نوعی آرزوی تایید شدن از طرف غربی‌ها را داشته است.

🔹نسبت دادن روایت‌های عجیب به شخصیت‌های خارجی، گذشته از تبلیغات سیاسی، در تبلیغات مذهبی هم کاربرد گسترده‌ای دارد.

🔹در این پادکست، مثال‌ها و موارد مختلفی از نحوه استفاده حکومت ایران از این عبارت را مرور کرده‌ایم و گفته‌ایم که چرا و چطور برای بسیاری از ادعاهای خود از عناوینی مثل «یک تحلیلگر گفت» یا «تحلیلگران می‌گویند» بهره می‌گیرند.

🎧 پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به همراه مقاله مرتبط با آن، هر دو هفته یک‌بار چهارشنبه‌ها در پادگیرها و سایت فکت‌نامه منتشر خواهد شد. برای شنیدن این پادکست‌ها اسم «فکت‌نامه» را در اپلیکشین‌های پادکست جستجو کنید.

👈 «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

17 сентября 2024 16:49

❌ ویدیو نادرست منسوب به وداع کارکنان بیمارستان کسری با پیکر بی‌جان مهسا امينی‌‌

🔹با فرا رسیدن سالگرد کشته شدن مهسا امینی، ویدیویی در حال انتشار است که مدعی است «لحظات وداع کارکنان بیمارستان کسرا با پیکر بی‌جان #مهسا_امينی‌‌» را نشان می‌دهد.

🔹ویدیوی مورد اشاره در همان روز ۲۵ شهریور ۱۴۰۱، روز جان باختن مهسا امینی، در صفحه اینستاگرام «شبکه فراهم‌آوری اعضا و نسوج دانشگاه علوم پزشکی تهران» منتشر شد.

🔹کسی که کادر درمان او را بدرقه می‌کنند، پروین خدایاری ساکن ارومیه است که دچار مرگ مغزی شده و اعضای بدنش به بیماران اهدا شد.

🔹مهسا امینی تحت مراقبت شدید امنیتی در بیمارستان کسری بستری بود و به جز یکی دو عکس و یک ویدیوی کوتاه که «کردپا» منتشر کرد، عکس و ویدیویی از او روی تخت بیمارستان منتشر نشده است.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعا که این ویدیو لحظات وداع کارکنان بیمارستان کسرا با پیکر بی‌جان مهسا امينی‌‌ را نشان می‌دهد، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

FactNameh | فکت‌نامه

16 сентября 2024 22:36

🔹 توضیح و به‌روزرسانی

🔹بعد از انتشار گزارش درستی‌سنجی اظهارات آقای محمدعلی بهمنی قاجار در اینستاگرام،‌ ایشان آدرس هفت مطلب رسانه‌ای را برای تایید ادعای خود ارسال کردند.

🔹در گزارش فکت‌نامه به طور مشخص دو گزاره بررسی و درستی‌سنجی شده بود: یکی ورود روزانه حداقل ۸ هزار افغانستانی به کشور (به نقل از وزارت امور خارجه) و دومی آمار جمعیت ۸ تا ۱۰ میلیون نفری افغانستانی‌های مقیم ایران به نقل از وزارت بهداشت.

🔹ما به این دو گزاره نشان «نادرست» دادیم که دلایل آن در گزارش ذکر شده است. با این حال، همه لینک‌های ارسالی را دوباره با دقت بررسی کردیم:

🔹در گفت‌وگوی خبرآنلاین که ایشان لینک آن را برای ما ارسال کرده، آمار ادعایی به نقل از یک کارشناس نامشخص بیان شده و بدون وجود شواهد قطعی قابل استناد نیست.

🔹در گزارش تابناک هم که ایشان لینک آن را برای ما ارسال کرده، به جمعیت دانش‌آموزان اتباع خارجی اشاره شده که اساسا موضوع فکت‌چک اخیر نبوده و آمار دیگری نیز ارائه شده که بدون اعتبار فکت‌ها و گزاره‌های معتبر اعتبارسنجی، قابل استناد نیست.

🔹در پنج لینک دیگر ارسالی آقای بهمنی قاجار (گزارش خبرآنلاین به نقل از ایسنا، گزارش روزنامه اطلاعات، گزارش ایسنا، گزارش رادیو آزادی و گزارش خبرگزاری تسنیم) نیز اشاره‌ای به جمعیت افغانستانی‌های مقیم ایران نشده است.

🔹توضیحات تکمیلی و به‌روزرسانی گزارش را در لینک‌های زیر ببینید:

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh