4746
Тошкент вилояти таълим ва фан тизимидаги касаба уюшма аъзолари учун ҳуқуқий, услубий тавсия ва маслаҳатлар.
❗️ПЕНСИЯ ҚАЙТА ХИСОБЛАНАДИГАН ҲОЛАТЛАР:
📃 "Фуқароларнинг давлат пенсия таъминоти тўғрисида"ги Қонуннинг 49-моддасига асосан,
➖ пенсияларни қайта ҳисоблаш қуйидаги ҳолларда амалга оширилади.
✅ пенсионер пенсия миқдорига таъсир кўрсатувчи (пенсия тайинланишигача бўлган иш стажи ва иш ҳақи тўғрисидаги ҳамда бошқа) қўшимча ҳужжатларни тақдим этган тақдирда;
✅ ногиронлик гуруҳи ўзгарганда;
✅ боқувчисини йўқотганлик пенсияси оладиган оила аъзолари сони ўзгарганда;
✅ пенсияни ҳисоблашнинг базавий миқдорлари ўзгарган тақдирда;
✅ ёшга доир энг кам пенсия миқдори ўзгарганда
✅ даромадлар индексация қилинган тақдирда амалга оширилади.
❗️I ва II гуруҳ ногиронлик пенсияси тайинланганидан кейин камида 1 йил иш стажига эга бўлса, фуқаронинг аризаси асосида иш стажи ва иш ҳақи инобатга олинган ҳолда пенсия ҳар икки йилда бир маротаба қайта ҳисоблаб чиқилади. Бунда пенсияни қайта ҳисоблаш фуқаро пенсия миқдорини қайта ҳисоблаш учун мурожаат қилган санада кўрсатилган унинг ёшига нисбатан талаб қилинган иш стажидан келиб чиққан ҳолда амалга оширилади.
❗️Пенсионерлар пенсияни қайта ҳисоблаш учун ана шундай ҳуқуқ пайдо бўлганидан кейин исталган вақтда мурожаат этишлари мумкин.
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
❗️ҲОДИМ МЕҲНАТ ТАЪТИЛИГА ЧИҚАЁТГАНИДА УНГА ТАЪТИЛ ПУЛИ ҚАЧОН ТЎЛАНИШИ КЕРАК ?
⚡️САВОЛ;
Меҳнат таътилига чиқаётган ҳодим учун таътил пули қачон берилиши керак ?
⚡️ЖАВОБ;
Меҳнат кодексининг 233-моддасига асосан, ҳар йилги меҳнат таътилида бўлган вақти учун ходимга белгиланган тартибда ҳисоблаб чиқариладиган ўртача иш ҳақининг сақланиши кафолатланади.
➖ Ҳодимнинг ҳар йилги меҳнат таътили учун ҳақ тўлаш жамоа шартномасида, ички ҳужжатларда ёхуд меҳнат шартномасида белгиланган муддатларда, бироқ таътил бошлангунига қадар охирги иш кунидан кечиктирмай амалга оширилади.
✏️ Юқоридаги норманинг мазмунидан келиб чиқадиган бўлсак, ҳодим меҳнат таътилига чиқаётганида унга таътил вақти учун тўлов олдиндан амалга оширилиши керак. Бу нормада истисно, мустасно, мабодо деган ҳолатлар йўқ. Айтайлик, амалда ишлаб турган ҳодим ойнинг 15-санасидан меҳнат таътилига чиқишга ариза берган бўлса, таътил пули унга таътилга чиқишдан олдинги охирги иш куни яъни, ўша ойнинг 14-санасидан кечиктирмай, агар ўша 14-сана дам олиш куни бўлса ундан олдинги иш кунида тўланиши керак.
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
Endi ishlovchi pensionerlar oylik yoki pensiyadan faqat bittasini oladimi?
#savolimbor Assalomu alaykum, aytishlaricha endi pensionerlar ishlasa, pensiya puli olmas ekan. Ya'ni yoki ishlab faqat oylik oladi, yoki ishlamay pensiya pulini oladi. Shu to’g’rimi? Shu bo’yicha qonun loyihasi chiqibdimish?
®/mehnathuquqi javobi :
❌ Hammasi asossiz gaplar. Hech qanday qonun loyihasi chiqqan yo’q. Ishlovchi pensionerlar pensiyani ham, oylikni ham 100% olishmoqda!
Avval “Ishlovchi pensionerlarga pensiya to‘lash tartibi to‘g‘risida”gi Nizomga ko’ra, faqat ayrim toifadagi ishlovchi pensionerlargagina pensiyalar to‘liq miqdorda (100 foiz) to‘lanar edi. Masalan, Ikkinchi jahon urushi nogironlariga, qatnashchilariga va ularga tenglashtirilgan shaxslarga, I va II guruh nogironlari, fuqarolar yig‘inlari va mahallalarning raislariga va boshqalarga https://lex.uz/docs/-1783549?ONDATE=10.05.2011
❗️ Qolgan barcha ishlovchi pensionerlarga ularga tayinlangan pensiyaning 50 foiz miqdorida pensiyalar to‘lanar edi. Lekin mazkur hujjat 06.08.2019 yili o’z kuchini yo’qotgan! Hozirda barcha ishlovchi pensionerlarga ularga tayinlangan pensiyaning 100 foiz miqdorida pensiyalar to’lanmoqda!
Ko’pchilik Oʼzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi, Soliq qoʼmitasi va Markaziy banki Boshqaruvining “Ish beruvchilar tomonidan fuqarolarning shaxsiy jamgʼarib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga majburiy jamgʼarib boriladigan pensiya badallarini hisoblash va toʼlash tartibi toʼgʼrisidagi nizomni tasdiqlash haqida”gi qarori loyihasiga chalg’imoqda https://regulation.gov.uz/oz/d/100657
⚠️ E’tibor bering, bu qaror loyihasi shaxsiy jamgʼarib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga majburiy jamgʼarib boriladigan pensiya badallarini hisoblash va toʼlash tartibiga taalluqli! Ya’ni davlat pensiyalarini tayinlash va to’lashga aloqasi yo’q.
❗️“Fuqarolarning davlat pensiya ta’minoti to‘g‘risida”gi Qonun O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining qariganda, mehnat qobiliyatini to‘liq yoki qisman yo‘qotganda, boquvchisiz qolganda ijtimoiy ta’minlanishdan iborat konstitutsiyaviy huquqlarini ro‘yobga chiqarish, davlat pensiyalarining yagona tizimini, ularni tayinlash, hisoblab chiqarish, qayta hisoblash va to‘lash tartibini belgilaydi.
❗️“Fuqarolarning jamg‘arib boriladigan pensiya ta’minoti to‘g‘risida”Qonunning maqsadi esa maqsadi fuqarolarning jamg‘arib boriladigan pensiya ta’minoti sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi 42-moddasiga ko’ra, har kim munosib mehnat qilish, kasb va faoliyat turini erkin tanlash, xavfsizlik va gigiyena talablariga javob beradigan qulay mehnat sharoitlarida ishlash, mehnati uchun hech qanday kamsitishlarsiz hamda mehnatga haq to‘lashning belgilangan eng kam miqdoridan kam bo‘lmagan tarzda adolatli haq olish, shuningdek ishsizlikdan qonunda belgilangan tartibda himoyalanish huquqiga ega.
Konstitutsiyaning 46-moddasiga ko’ra, har kim qariganda, mehnat qobiliyatini yo‘qotganda, ishsizlikda, shuningdek boquvchisini yo‘qotganda va qonunda nazarda tutilgan boshqa hollarda ijtimoiy ta’minot huquqiga ega.
Demak, hurmatli pensionerlar, gazini bosib ishlayveringlar! Pensiyani ham, oylikni ham 100% olasizlar! Bizlarni ham pensiya yoshiga yetkazsin🤲
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
#savolimbor Ассалому алайкум Мухаммадамин ака бир саволим бор эди ходима 2023йил июль ойидан бу е'г'ига бальничныйда ходима у'з хохиши билан бу'шамокчи кампенсация ту'ланадими 11 ой бальничныйда бу'лган
®/mehnathuquqi javobi :
MK 234-moddasiga ko’ra, mehnat shartnomasi bekor qilinganda xodimga barcha foydalanilmagan har yilgi asosiy va qo‘shimcha mehnat ta’tillari uchun pulli kompensatsiya to‘lanadi.
Endi savol tug’iladi, xodim 11 oy bolnichniyda bo’lganku❓ 11 oy ham bolnichniy da bo’lish mumkinmi❓ “Mehnatga layoqatsizlik varaqalarini berish tartibi to‘g‘risida”gi yo‘riqnoma (ro‘yxat raqami 2667 ) 22-bandiga ko’ra, quyidagi hollarda bemor tegishli tibbiy-ijtimoiy ekspert komissiyasiga (TIEK) yuboriladi:
aynan bir kasallik bo‘yicha vaqtincha mehnatga layoqatsizlik davri uzluksiz 4️⃣ oyni tashkil qilsa, sil kasalligi bundan mustasno;
aynan bir kasallik bo‘yicha vaqtincha mehnatga layoqatsizlik davri tanaffus bilan o‘n ikki oy mobaynida jami 6️⃣ oyni tashkil qilsa, sil kasalligi bundan mustasno;
sil kasalligi birinchi marta aniqlanganda vaqtincha mehnatga layoqatsizlik davri kasallik aniqlangan kundan boshlab kamida 1️⃣0️⃣ oyni tashkil qilsa;
silga qarshi kurashish muassasasida hisobda turgan bemorda asosiy kasallik kuchaygan — vaqtincha mehnatga layoqatsizlik boshlangandan keyin mehnatga layoqatsizlik davri kamida olti oyni tashkil qilsa.
Nogironlik belgilari aniq ko‘rinib turgan shaxslar, shuningdek noxush klinik prognozli bemorlar yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan muddatlar o‘tmasdan turib ham tibbiy-ijtimoiy ekspert komissiyasiga yuborilishi mumkin. Ushbu shaxslarni tibbiy ko‘rikdan o‘tkazishga qabul qilish to‘g‘risidagi qaror TIEK raisi tomonidan qabul qilinadi.
Yo'riqnomaning 24-bandiga ko'ra, bemor TIEKga yuborilganda mehnatga layoqatsizlik varaqasi yoki mehnatga layoqatsizlik ma’lumotnomasining muddati bemor TIEKga yuborilgan kundan boshlab to‘xtatiladi. Mazkur bemorlar hujjatlari TIEKda qabul qilingan kundan boshlab ikki hafta muddatda tibbiy ko‘rik o‘tkaziladi.
TIEK tomonidan nogironlik belgilanmagan, lekin vaqtincha mehnatga layoqatsiz deb topilgan shaxslarning mehnatga layoqatsizlik varaqasi davolash-profilaktika muassasasi tomonidan bemorning hujjatlari TIEKda qabul qilingan kundan boshlab uning mehnat qobiliyati tiklangunga qadar, ammo ikki oydan ortiq bo‘lmagan muddatga uzaytiriladi.
MK 226-moddasiga ko’ra, xodim haqiqatda ishlamagan, lekin mehnat to‘g‘risidagi qonunchilikka va mehnat haqidagi boshqa huquqiy hujjatlarga, mehnat shartnomasiga muvofiq uning ish o‘rni (lavozimi) saqlangan vaqt har yilgi asosiy mehnat ta’tilini va bitta tashkilotda yoki tarmoqda ko‘p yillik ish staji uchun qo‘shimcha ta’til olish huquqini beruvchi ish staji jumlasiga kiradi.
❗️Demak, xodimning bolnichniyda bo’lgan davri ham har yilgi asosiy mehnat ta’tilini va bitta tashkilotda yoki tarmoqda ko‘p yillik ish staji uchun qo‘shimcha ta’til olish huquqini beruvchi ish staji jumlasiga kiradi hamda shartnoma bekor qilinsa pulli kompensatsiya to‘lanadi.
❗️MK 172-moddasiga ko’ra, mehnat shartnomasi bekor qilinganda xodim bilan hisob-kitob qilinishi kerak.
Hisob-kitob xodimga:
oxirigacha olinmagan ish haqini;
xodim tomonidan foydalanilmagan barcha asosiy va qo‘shimcha ta’tillar uchun kompensatsiyalarni;
agar mehnat to‘g‘risidagi qonunchilikda yoki mehnat haqidagi boshqa huquqiy hujjatlarda yoxud mehnat shartnomasida boshqa to‘lovlarni to‘lash nazarda tutilgan bo‘lsa, ushbu to‘lovlarni to‘lashni o‘z ichiga oladi.
Ish beruvchi tomonidan xodimga tegishli bo‘lgan barcha summalarni to‘lash xodim bilan mehnat shartnomasi bekor qilingan kunda amalga oshiriladi.
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
Ish haqi saqlanmagan ta’til olgan o’qituvchining ta’til puli kamayadami?
#savolimborАссалому алайкум ака.Яна битта мурожаат бор эди.Бир уқитувчи 2023 йил 6 июндан меҳнат таътилига чиқиб 1 августда ишга қайтиши керак эди.Бироқ Россияга даволаниш учун кетиб уз ҳисобидан таътил олган ва 10 октябрда ишга қайтган. Бугалтир октябр ойидан май ойигача булган 8 ойни ҳисоблаб 32 кунлик меҳнат таътили пули чиқарди.20 июндан меҳнат таътилига чиқади.Уртадаги 20 кун ҳисобланмайдими? 1 августдан то 10 октябргача булган уз ҳисобидан таътил олган уқитувчига меҳнат таътил пули қандай ҳисоб қилинади.
,®mehnathuquqi javobi :
MK 226-moddasiga ko’ra, 2 haftadan oshgan ish haqi saqlanmaydigan taʼtil kunlari mehnat taʼtili olishga huquq beruvchi ish stajiga kiritilmaydi. Аynan shu kunlar soniga ish yilining tugash sanasi suriladi. MK 225-moddasiga koʼra, agar ushbu Kodeksning 226-moddasiga muvofiq ish yiliga kiritiladigan davrlarning summasi toʼliq 12 kalendar oydan kam boʼlsa, xodimning ish yili yetishmayotgan vaqtga suriladi.
Misol. Xodimning ish yili 2023 yil 9 iyulda boshlangan. Tegishincha, u 2024 yil 8 iyulda tugashi kerak edi. Biroq ish yili davomida xodimga davomiyligi 60 kun boʼlgan ish haqi saqlanmaydigan taʼtil berildi.
Uning ish yili tugashi 46 kalendar kunga (60 – 14) suriladi va 2024 yil 23 avgustda tugaydi. Tegishincha, keyingi ish yili 9 iyuldan emas, balki 2024 yil 24 avgustdan boshlanadi.
Diqqat! Lekin o’qituvchilar yozda ta’tilga chiqishadiku?! Ularni ish yilini qanday qilib suramiz? Mehnat qonunchiligida ish yilini surishda pedagog xodimlar uchun alohida istisno mavjud emas.
👉 MK 227-moddasi 6-qismiga chalg’imaslik lozim.
Bu qoida 1-ish yili uchun har yilgi mehnat ta’tilini berish tartibiga taalluqli, ish yilini surishga aloqasi yo’q.
👉Bundan tashqari pedagog xodim faqat yozda ta’tilga chiqsin degan qat’iy talab yo’q!
Ish beruvchi har yilgi mehnat ta'tilini avans hisobida bermasachi, bu holatda MK 225-moddasi talabi bo'yicha xodimning ish yilini surish kerak! Lekin bu ham ish beruvchilarga ma'qul kelmaydi, chunki bu holatda o'qituvchi ayni o'quv yili boshlanganda ta'tilga chiqishi mumkin bo'ladida)) Ish beruvchi bunga ham ko'nmaydi. Shuning uchun eng yaxshi yo'li, xodimga avans hisobida ta'til berishdir.
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
#Кадровик
Ходим 6 ойдан буён меҳнатга қобилятсизлик даврида бўлса бу ходимга таътил берилиши қандай бўлади?
Меҳнатга лаёқатсизлик варақаларини бериш тартиби тўғрисидаги йўриқноманинг 22-бандига асосан қуйидаги ҳолларда бемор тегишли тиббий-ижтимоий эксперт комиссиясига (кейинчалик матнда ТИЭК деб юритилади) юборилади:
👉 айнан бир касаллик бўйича вақтинча меҳнатга лаёқатсизлик даври узлуксиз тўрт ойни ташкил қилса,
👉 айнан бир касаллик бўйича вақтинча меҳнатга лаёқатсизлик даври танаффус билан ўн икки ой мобайнида жами олти ойни ташкил қилса,
👉 сил касаллиги биринчи марта аниқланганда вақтинча меҳнатга лаёқатсизлик даври касаллик аниқланган кундан бошлаб камида ўн ойни ташкил қилса;
👉 силга қарши курашиш муассасасида ҳисобда турган беморда асосий касаллик кучайган — вақтинча меҳнатга лаёқатсизлик бошлангандан кейин меҳнатга лаёқатсизлик даври камида олти ойни ташкил қилса.
Юқорида қисқача меҳнатга қобилятсизлик даври ҳақида маълумот бериб ўтдик. Энди асосий масалага қайтсак, 6 ойдан буён меҳнатга лаёқатсизлик даврида бўлган одамнинг касаллик даври меҳнат стажига ўтадими деган ўринли савол туғилади. Меҳнат кодексининг 226-моддасида ходим ҳақиқатда ишламаган, лекин меҳнат тўғрисидаги қонунчиликка ва меҳнат ҳақидаги бошқа ҳуқуқий ҳужжатларга, меҳнат шартномасига мувофиқ унинг иш ўрни (лавозими) сақланган вақт, таътил олиш ҳуқуқини берувчи иш стажига кириши белгиланган. Яъни ходимнинг меҳнатга лаёқатсизлик даврида ходим билан меҳнат шартномаси бекор бўлмаган, унинг иш жойи сақланган шу сабабли бу 6 ойлик даври иш стажига киради.
Саволингизни: @yuristgamurojaat гa қолдиринг
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
Қурбон Ҳайитига байрам пули барчага берилиши керакми?
Меҳнат кодексининг 246-моддасига асосан Меҳнатга ҳақ тўлаш тизимлари, шу жумладан тариф ставкалари, маошлар, компенсация хусусиятига эга қўшимча тўловлар ва устамалар, шу жумладан нормал шароитлардан четга чиқувчи шароитлардаги иш учун шундай қўшимча тўловлар ҳамда устамалар миқдорлари, рағбатлантирувчи хусусиятга эга қўшимча тўловлар ва устамалар тизимлари ҳамда мукофотлаш тизимлари жамоа келишувларида, жамоа шартномасида, шунингдек иш берувчи томонидан касаба уюшмаси қўмитаси билан келишувга кўра қабул қилинадиган ички ҳужжатларда, меҳнат тўғрисидаги қонунчиликка мувофиқ меҳнат шартномасида белгиланади.
Яъни байрам пули масалалари ҳар бир корхонанинг ўз ички жамоа шартномасида ёки бошқа локал ҳужжатида назарда тутилади. Мазкур ҳужжатларда агар байрам кунлари ходимлар рағбатлантирилиши лозимлиги белгиланган бўлса, ходимларга байрам пули берилиши керак.
Байрам пули агар берилса, миқдори қанча бўлади? Одатда унинг миқдори жамоа шартномасида Базавий ҳисоблаш миқдорига ёки ходимларнинг лавозим маошига боғлаб қўйилади. Масалан жамоа шартномасида ходимлар Қурбон ҳайитида БҲМСнинг 2 баробари миқдорида рағбатлантирилади дейилган бўлса, ходимлар 680 минг сўмдан рағбатлантирилиши керак.
Саволингизни: @yuristgamurojaat гa қолдиринг
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
Асоссиз ойликдан кесишса, қаерга мурожаат қилиш керак?
@Yurist_Xizmati 4562-савол:
Ассалому алейкум, асоссиз ойлигдан кесишса каерга мурожаат килиш мумкун?
ЮРИСТ ЖАВОБИ:
❌ Ходимнинг розилигисиз унинг иш ҳақидан ушлаб қолиш умумий қоида бўйича мумкин эмас. Бу Меҳнат кодексининг 269-моддасида мустаҳкамлаб қўйилган.
❗️Лекин ушбу модданинг иккинчи қисмида назарда тутилган асосларда ходимнинг розилигисиз ҳам унинг иш ҳақидан ушлаб қолишга йўл қўйилади. Бу ҳақида қуйидаги ҳавола орқали танишиб чиқишингиз мумкин.
Агар сиздаги ҳолатда ходимнинг розилигисиз, унинг иш ҳақидан ушлаб қолиш юқоридаги асослардан бирига мос келмаса, бундай ҳолат иш берувчига маъмурий жазо қўллашга сабаб бўлади.
💁♂ Бунда Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекс 49-моддасига кўра иш берувчининг бундай ҳаракатлари базавий ҳисоблаш миқдорининг 5 бараваридан 10 бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.
❗️Ушбу вазиятда туман адлия бўлимига мурожаат қилишни тавсия қиламиз.
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
ЧҚБТ фани ўқитувчиларига устама берса бўладими?
@Yurist_Xizmati 4558-савол:
Умумий ўрта таълим мактаби Чақириққача ҳарбий тайёргарлик фани ўқитувчисига устама берса бўладими?
ЮРИСТ ЖАВОБИ:
✅ Ҳа ЧҚБТ ўқитувчига устама бериш мумкин.
Вазирлар Маҳкамасининг 2019 йил 30 сентябрдаги 823-сон қарори билан тасдиқланган “Умумий ўрта таълим муассасаларининг ўрнак кўрсатган ходимларини рағбатлантиришнинг директор жамғармасини ташкил этиш ва унинг маблағларидан фойдаланиш тартиби тўғрисида”низомнинг 20-бандига кўра педагог ходимларининг базавий тариф ставкаларига ҳар ойлик устамалар:
• тарбиявий жараённинг амалга оширилиш сифати ва самарадорлигига;
• синфдан ташқари ишларга ҳамда ўқувчиларни инсонпарварлик ва меҳр-оқибат руҳида тарбиялашга;
• тегишли синфлар ва ўқув фанлари учун тасдиқланган умумий ўрта таълимнинг давлат таълим стандартларида назарда тутилган билимлар ва кўникмалар тўлиқ ҳажмининг ўқувчилар томонидан ўзлаштириб олиниши даражасига;
• ўқув жараёнига қўшилган аниқ ҳисса, ўқитишнинг юқори самарадорлиги ва сифати учун 40 фоизгача миқдорда белгиланади.
Низомнинг 21 – бандига кўра умумтаълим муассасалари педагог ходимларининг базавий тариф ставкаларига Жамғарма ҳисобидан ҳар ойлик устамалар янги ўқув йили учун ўтган ўқув йили якунлари бўйича белгиланади.
💁♂️ Бу қоида мактабдаги барча ўқитувчиларга нисбатан татбиқ этилади.
Низомнинг 27-бандига кўра умумтаълим муассасасининг раҳбар ходимларига (директор, директорнинг ўқув ишлари ҳамда маънавий-маърифий ишлар бўйича ўринбосарлари) ва ўз фаолиятини соатбай ҳақ тўлаш асосида амалга оширадиган ўқитувчиларига мазкур ҳар ойлик устамалар белгиланмайди.
✅ Шундай экан ЧҚБТ ўқитувчиси бемалол устамага даъвогарлик қилиши мумкин.
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
Саволим шундан иборатки ходимга интизомий жазо қўлланилгандан сўнг касаба уюшмасининг илтимосномаси ва ходимнинг илтимосномасига асосан интизомий жазони муддатидан олдин олиб ташлашнинг энг кам муддати қанча бўлиши керак.
📍ЖАВОБ:
Меҳнат кодекси қоидаларида интизомий жазони олиб ташлаш учун минимал муддат белгиланмаган. Исталган вақтда интизомий жазо олиб ташланиши мумкин. Меҳнат кодексининг 315-моддасига асосан Интизомий жазонинг амал қилиш муддати у қўлланилган кундан эътиборан бир йилдан ошмаслиги керак. Агар интизомий жазо қўлланилган кундан эътиборан бир йил ичида ходимга янги интизомий жазо қўлланилмаса, у интизомий жазога тортилмаган деб ҳисобланади. Яъни бу дегани Иш берувчи томонидан интизомий жазо олиб ташланмаса ҳам ўз ўзидан бекор бўлиб кетади дегани.
Мазкур модданинг 3 қисмига асосан Иш берувчи интизомий жазони ўз ташаббусига кўра, ходимнинг бевосита раҳбарининг, касаба уюшмаси қўмитасининг илтимосномасига, шунингдек ходимнинг илтимосига кўра, бир йил ўтгунига қадар муддатидан олдин олиб ташлаш ҳуқуқига эга. Интизомий жазони муддатидан олдин олиб ташлаш иш берувчининг буйруғи билан расмийлаштирилади. МКда интизомий жазони олиб ташлаш мутлақ иш берувчининг ҳуқуқ ҳисобланади. Мазкур бадда ходимнинг илтимосига кўра, унинг раҳбарининг илтимосига кўра (Масалан сиз университетда дарс берсангиз кафедра мудирингиз интизомий жазони олиб ташлашни сўраб иш берувчига мурожаат қилиши мумкин), касаба уюшмасининг илтимосига кўра ёки ходимнинг ўзини илтимосига кўра беор қилиши мумкинлиги айтилмоқда.
Иш берувчи илтимосни рад қилишга ҳақлими?
Албатта ҳақли моддага эътибор қаратсангиз бу ерда иш берувчи интизомий жазони бекор қилишга ҳақли дейилмоқда мажбур эмас.
Интизомий жазо устидан шикоят қилиш мумкинми?
Албатта, мумкин сиз ғайриқонуний қўлланган интизомий жазо устидан ҳудудий меҳнат инспекторига судга шикоят билан мурожаат қилишингиз мумкин. Бунда МКнинг 560-моддаси қоидаси бўйича агар интизомий жазо сиз билан меҳнат шартномасини бекор бўлишига олиб келса, интизомий жазо қўллангандан сўнг бир ойдан кейин, агар ҳайфсан ёки ўртача ойлик иш ҳақининг 30 фоизигача жарима қўлланса 6 ой ичида судга мурожаат қилишингиз мумкин.
Саволингизни: @yuristgamurojaat гa қолдиринг @TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
#Кадровик
Саволим шундан иборатки ходимга интизомий жазо қўлланилгандан сўнг касаба уюшмасининг илтимосномаси ва ходимнинг илтимосномасига асосан интизомий жазони муддатидан олдин олиб ташлашнинг энг кам муддати қанча бўлиши керак.
📍ЖАВОБ:
Меҳнат кодекси қоидаларида интизомий жазони олиб ташлаш учун минимал муддат белгиланмаган. Исталган вақтда интизомий жазо олиб ташланиши мумкин. Меҳнат кодексининг 315-моддасига асосан Интизомий жазонинг амал қилиш муддати у қўлланилган кундан эътиборан бир йилдан ошмаслиги керак. Агар интизомий жазо қўлланилган кундан эътиборан бир йил ичида ходимга янги интизомий жазо қўлланилмаса, у интизомий жазога тортилмаган деб ҳисобланади. Яъни бу дегани Иш берувчи томонидан интизомий жазо олиб ташланмаса ҳам ўз ўзидан бекор бўлиб кетади дегани.
Мазкур модданинг 3 қисмига асосан Иш берувчи интизомий жазони ўз ташаббусига кўра, ходимнинг бевосита раҳбарининг, касаба уюшмаси қўмитасининг илтимосномасига, шунингдек ходимнинг илтимосига кўра, бир йил ўтгунига қадар муддатидан олдин олиб ташлаш ҳуқуқига эга. Интизомий жазони муддатидан олдин олиб ташлаш иш берувчининг буйруғи билан расмийлаштирилади. МКда интизомий жазони олиб ташлаш мутлақ иш берувчининг ҳуқуқ ҳисобланади. Мазкур бадда ходимнинг илтимосига кўра, унинг раҳбарининг илтимосига кўра (Масалан сиз университетда дарс берсангиз кафедра мудирингиз интизомий жазони олиб ташлашни сўраб иш берувчига мурожаат қилиши мумкин), касаба уюшмасининг илтимосига кўра ёки ходимнинг ўзини илтимосига кўра беор қилиши мумкинлиги айтилмоқда.
Иш берувчи илтимосни рад қилишга ҳақлими?
Албатта ҳақли моддага эътибор қаратсангиз бу ерда иш берувчи интизомий жазони бекор қилишга ҳақли дейилмоқда мажбур эмас.
Интизомий жазо устидан шикоят қилиш мумкинми?
Албатта, мумкин сиз ғайриқонуний қўлланган интизомий жазо устидан ҳудудий меҳнат инспекторига судга шикоят билан мурожаат қилишингиз мумкин. Бунда МКнинг 560-моддаси қоидаси бўйича агар интизомий жазо сиз билан меҳнат шартномасини бекор бўлишига олиб келса, интизомий жазо қўллангандан сўнг бир ойдан кейин, агар ҳайфсан ёки ўртача ойлик иш ҳақининг 30 фоизигача жарима қўлланса 6 ой ичида судга мурожаат қилишингиз мумкин.
Саволингизни: @yuristgamurojaat гa қолдиринг
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
Читать полностью…
Интизомий жазо буйруғи 3 кун ичида таништирилмаса, бу буйруқ бекор бўладими?
Меҳнат кодексининг 313-моддаси 5-қисмида мана бундай қоида мавжуд:
➖иш берувчининг ходимга нисбатан интизомий жазо чорасини қўллаш тўғрисидаги буйруғи қабул қилинган кундан эътиборан 3 иш куни ичида, ходим ишда бўлмаган вақт ҳисобга олинмасдан, унга жазонинг сабаблари кўрсатилган ҳолда имзо қўйдириб эълон қилинади.
Демак, иш берувчи ходимга интизомий жазо қўллаш ҳақида буйруқ чиқардими, бу буйруқни 3 иш куни ичида ходимга эълон қилиб, унинг имзосини қўйдириб таништириши шарт.
Энди қаранг, МК 313-моддасининг 6-қисмида мана бунақа қоида бор:
➖ўзига нисбатан интизомий жазо чорасини қўллаш ҳақидаги буйруқ билан таништирилмаган ходим интизомий жазоси бўлмаган деб ҳисобланади.
Айримлар, мана шу икки қоидани нотўғри тушуниб, “агар интизомий жазо буйруғи 3 иш куни ичида ходимга таништирилмаса, бу буйруқ ноқонуний деб топилиб, бекор қилиниши керак” деб ўйлаяпти. Аслида ундай эмас.
МК 313-моддаси 5-қисмидаги қоида иш берувчига буйруқни ходимга 3 иш куни ичида таништириш мажбуриятини юклайди, яъни бу қоида буйруқни таништириш муддатига доир талабларни белгилайди.
МК 313-моддасининг 6-қисмида эса интизомий жазо буйруғи билан таништирилмаган ходим интизомий жазо олмаган деб ҳисобланиши таъкидланган ва бу қоидада эътибор беринг, “3 иш куни ичида” жумласи мавжуд эмас. Ундаги мазмун шуки, қачонки интизомий жазо буйруғи ходимга таништирилса, ўшандагина унга интизомий жазо қўллаш мумкин бўлади. Таништирмадизми, демак интизомий жазо бўлмаган ҳисобланади ва ўз-ўзидан жазони ҳам ижро қилолмайсиз. Аосий фикр, 6-қисмда “3 иш куни ичида” жумлалари бўлмаганлиги сабабли, “3 иш куни ичида таништирилмаса, буйруқ бекор бўлади” деган фикрлар ноўриндир.
Айтиб ўтганимиздек, “3 иш куни ичида” деган муддат 313-модданинг 5-қисмидаги қоидаларга тегишли. Албатта, бу муддатга риоя қилмаслик иш берувчи учун муайян ҳуқуқий оқибат туғдиради. Қандай дейсизми?
Буйруқни ўз вақтида таништирмаганлик МЖтКнинг 49-моддасида кўрсатилган меҳнат соҳасидаги қонунчилик ҳужжати бузилиши ҳисобланади. Шу сабабли, таништириш мажбуриятини бажармаган раҳбарга МЖтКнинг 49-моддасига мувофиқ маъмурий жарима қўлланилиши мумкин.
Бироқ, яна қайтарамиз, 3 кун ичида таништирмаганлик интизомий жазо қўллаш ҳақидаги буйруқни ноқонуний деб топилишига ва бу буйруқни бекор бўлишига олиб келмайди.
Биласизми, бу худдики, мана бунга ўхшайди: МК 171-моддасига асосан меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳақидаги буйруқ ходимга шу кунинг ўзида берилиши шарт, тўғрими? Лекин меҳнат шартномасини бекор қилиш буйруғи шу кунинг ўзида эмас, кечиктириб дейлик, 5 кундан кейин берилса, бу ҳолат бутун бошли буйруқнинг ноқонуний деб топилишига ва уни бекор қилинишига олиб келмайдику. Шунга ўхшаш.
👉yuristkadr
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
Мурожаат:
Ассалому алайкум. Меҳнат шартномасини муддати тугаши муносабати билан бекор қилиш тўғрисидаги буйруқдан намуна керак эди.
Жавоб:
☝️Юқорида муддатли меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳақидаги буйруқдан намуна берилмоқда.
Эслатма, муддатли меҳнат шартномасини муддати тугаши муносабати билан бекор қилиш учун Меҳнат кодексининг 158-моддаси асос бўлади.
👉yuristkadr
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
Ўқитувчилар мактаблардаги бўш синфхоналарда пуллик репититор курслари ташкил этиши мумкинми?
@Yurist_Xizmati 4554-савол:
Ассалому алайкум ! Мактабда тарих-география фанларидан дарс бераман. Укитувчи укув йили давомида дарсдан ташкари вактларда укувчиларни мактабнинг буш синфхоналаридан фойдаланган холда пулли репетиторлик курсини ташкил этишга хаклими ? Шу масалани тартиб, коида, карорлар билан асослаб берсангиз.
ЮРИСТ ЖАВОБИ:
❌ Йўқ, ўқитувчилари синфларда ўзлари мустақил репитирорлик қила олишмайди.
✅ Бу вазиятда сиз 2 хил йўл тутишингиз мумкин. Ё репититор сифатида шартнома имзолайсиз ёки шу курсни мактаб ташкил этадиган усулни танлайсиз.
1⃣ Биринчи ҳолатда 3 томонлама ижара шартномасини имзолайсиз. Вазирлар Маҳкамасининг 2009-йил 8-апрелдаги 102-сон қарорига иловада тасдиқланган Давлат мулкини ижарага бериш тартиби тўғрисидаги низом 17-бандига кўра Ижара шартномаси ижарага берувчи, ижарага олувчи ва балансда сақловчи ўртасида тузилади.
🔹Бунда ижарага берувчи — Қорақалпоғистон Республикаси Давлат рақобат қўмитаси, Ўзбекистон Республикаси Давлат рақобат қўмитасининг вилоятлар ва Тошкент шаҳридаги ҳудудий бошқармалари ҳузуридаги Давлат мулкини ижарага бериш марказлари;
🔹Ижарга олувчи – репититор яъни сиз.
🔹Балансда сақловчи – мактаб ҳисобланади.
Мактаб ўзига оператив бошқарув ҳуқуқи асосида берилган бинодан фақат белгиланган мақсадлардагина фойдаланишга ҳақли. Агар у бинони ёки унинг бир қисмини ижарага берса, унда албатта ҳудудий ижара марказлари билан 3 томонлама шартнома имзолаши шарт.
✅ Биринчи усулда фаолият юритиш учун ЯТТ очишингиз ёки ўзини ўзи банд қилган фуқаро сифатида рўйхатдан ўтишингиз мумкин.
2⃣ Иккинчи усул. Вазирлар Маҳкамасининг 2019-йил 22-апрелдаги 343-сон қарорига иловада тасдиқланган Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги тизимидаги умумий ўрта таълим муассасаларида пуллик таълим хизматларини кўрсатиш тартиби тўғрисида”ги низомга мактабларда ташкил этиладиган қўшимча таълим беришга қаратилган пуллик таълим хизматлари мактабларнинг ўқув дастурларида назарда тутилмаган (давлат таълим стандартларидан ташқари) машғулотлар бўйича мактаб директори ва ўқувчиларнинг ота-онаси ёки уларнинг ўрнини босувчи шахслар ўртасида тузиладиган шартнома асосида кўрсатилади.
Шунингдек, низомнинг 8-бандига кўра буюртмачилар томонидан келиб тушадиган маблағлар (лекин 50 фоизидан кам бўлмаган миқдори) ўқитувчиларга ҳақ тўлашга йўналтирилиши мумкин. Бунда қонунчиликда белгиланган солиқлар ва йиғимлар мазкур суммадан чегириб олинади.
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
❗️ИШГА ҚАБУЛ ҚИЛИШНИ НОҚОНУНИЙ РАД ЭТИШ ТАҚИҚЛАНАДИ !!!
📄 Меҳнат кодексининг 119-моддасига асосан, ишга қабул қилишни қонунга хилоф равишда рад этишга йўл қўйилмайди.
❗️Қуйидагилар ишга қабул қилишни қонунга хилоф равишда рад этиш хисобланади:
➖ меҳнат ва машғулотлар соҳасида камситишни тақиқлаш тўғрисидаги талабларни бузиш;
➖ иш берувчи томонидан ишга таклиф этилган шахсларни ишга қабул қилмаслик;
➖ иш берувчи қонунга мувофиқ меҳнат шартномасини тузиши шарт бўлган шахсларни (иш ўринларининг белгиланган энг кам сони ҳисобига ишга юборилган шахсларни, иш берувчи алоҳида асослар бўйича меҳнат шартномасини бекор қилган шахсларни, улар қайта ишга қабул қилинган тақдирда ва бошқаларни) ишга қабул қилмаслик;
➖ ҳомиладорлик ёки фарзандлар борлиги билан боғлиқ сабабларга кўра ишга қабул қилмаслик;
➖ судланганлиги, шу жумладан тугалланган ва олиб ташланган судланганлиги сабабли шахсларни ишга қабул қилмаслик, бундан қонунчиликда назарда тутилган ҳоллар мустасно, ёхуд шахсларни уларнинг яқин қариндошлари судланганлиги, шу жумладан тугалланган судланганлиги муносабати билан ишга қабул қилмаслик;
❗️Ишга қабул қилиш рад этилган тақдирда, иш берувчи ишга қабул қилиш ҳуқуқига эга бўлган мансабдор шахс томонидан имзоланган ишга қабул қилишни рад этиш сабабларининг ёзма асосини ишга қабул қилиниши рад этилган шахснинг талабига кўра уч кунлик муддатда тақдим этиши шарт.
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
❗️БУГУНГИ КУН ҲОЛАТИГА ҚАНДАЙ ОИЛАЛАР КАМ ТАЪМИНЛАНГАН ОИЛА ХИСОБЛАНАДИ ?
📃 Вазирлар Маҳкамасининг 654-сон қарори билан тасдиқланган низомга асосан;
➖ Оиланинг ҳар бир аъзосига жами бир ойлик ўртача даромад минимал истеъмол харажатлари миқдори (Ҳозирги кунда 648 минг сўм)дан ошмаганда кам таъминланган деб эътироф этилади деб кўрсатилган.
✏️ Яъни, Сизни оилангизни расмий даромади оила аъзоларингиз сонига бўлинганида киши бошига 648 минг сўмдан ошиб кетмаса, демак оилангиз кам таъминланган оила хисобланади.
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
#lekinbufakt Ўзбекистон Республикаси томонидан ратификация қилинган Халқаро меҳнат ташкилотининг конвенциялари сони 2️⃣2️⃣ тага етди.
❗️Ўзбекистон Халқаро меҳнат ташкилотининг Ишлаётган эркаклар ва аёллар учун тенг муносабатлар ва тенг имкониятлар: оилавий мажбуриятларга эга ходимлар тўғрисидаги 156-сонли Конвенсиясини (Женева, 1981-йил 23-июн) ратификация қилди. Президент бу ҳақдаги Қонунни (ЎРҚ-932-сон, 19.06.2024) имзолади.
Ўзбекистон Республикаси Халқаро Меҳнат Ташкилотига 1992 йил 13 июль куни аъзо бўлган.
Ташкилот томонидан ҳозирга қадар 191 та Конвенция ва 208 та Тавсия қабул қилинган https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=1000:12000::::::
1). Мажбурий меҳнат тўғрисидаги 1930 йилги 29-Конвенция. (1997 йил 30 августда ратификация қилинган).
2). Қирқ соатлик иш ҳафтаси тўғрисидаги 1935 йилги 47-Конвенция. (1995 йил 6 майда ратификация қилинган).
3). Ҳақ тўланадиган таътил тўғрисидаги 1936 йилги 52-Конвенция. (1995 йил 6 майда ратификация қилинган).
4). Жамоа музокараларини олиб бориш ва бирлашиш ҳуқуқи тўғрисидаги 1949 йилги 98-Конвенция. (1997 йил 30 августда ратификация қилинган).
5). Тенг ҳақ тўлаш тўғрисидаги 1951 йилги 100-Конвенция. (1997 йил 30 августда ратификация қилинган).
6). Оналикни муҳофаза қилиш тўғрисидаги 1952 йилги (қайта кўриб чиқилган) 103-Конвенция. (1995 йил 6 майда ратификация қилинган).
7). Мажбурий меҳнатни тугатиш тўғрисидаги 1957 йилги 105-Конвенция. (1997 йил 30 августда ратификация қилинган).
8). Меҳнат ва иш турлари соҳасида камситиш тўғрисидаги 1958 йилги 111-Конвенция. (1997 йил 30 августда ратификация қилинган).
9). Иш билан таъминлаш соҳасидаги сиёсат тўғрисидаги 1964 йилги 122-Конвенция. (1995 йил 6 майда ратификация қилинган).
10). Меҳнаткашларнинг вакиллари тўғрисидаги 1971 йилги 135-Конвенция. (1997 йил 30 августда ратификация қилинган).
11). Энг кичик ёш тўғрисидаги 1973 йилги 138-Конвенция. (2008 йил 4 апрелда ратификация қилинган).
12). Жамоа музокараларини олиб бориш тўғрисидаги 1981 йилги 154-Конвенция. (1997 йил 30 августда ратификация қилинган).
13). Болалар меҳнатининг энг ёмон шакллари тўғрисидаги 1999 йилги 182-Конвенция. (2008 йил 8 апрелда ратификация қилинган).
14) Бирлашмалар эркинлиги ва касаба уюшмаларига бирлашиш ҳуқуқини ҳимоя қилиш тўғрисидаги Конвенция. (25.10.2016 ратификация қилинган)
15) Халқаро меҳнат нормалари қўлланилишига кўмаклашиш учун уч томонлама маслаҳатлашувлар тўғрисидаги 1976 йилги 144-сонли Конвенция. (2019 йил 4 мартда ратификация қилинган)
16) Қишлоқ хўжалигида меҳнат инспекцияси тўғрисидаги 129-сонли Конвенция (Женева, 1969 йил 25 июнь, 2019 йил 27 августда ратификация қилинган)
17) Саноат ва савдода меҳнат инспекцияси тўғрисидаги 81-сонли Конвенция (Женева, 1947 йил 11 июль, 2019 йил 27 августда ратификация қилинган).
18) Меҳнат хавфсизлиги ва гигиенасига кўмаклашиш асослари тўғрисидаги 187-сонли Конвенция (Женева, 2006 йил, 2021 йил 29 май ратификация қилинган).
19) Қурилишда меҳнат хавфсизлиги ва гигиенаси тўғрисидаги 167-сонли Конвенция (Женева, 1988 йил 20 июн, 2022 йил 7 февраль ратификация қилинган).
20) “Ишчиларни иш жойида ҳаво ифлосланиши, шовқин ва тебраниш туфайли вужудга келадиган касбий хавф-хатардан ҳимоялаш тўғрисида”ги 148-сон Конвенциясининг (Женева, 1977 йил 20 июн).
21) Иш ҳақини ҳимоя қилиш тўғрисидаги 95-сонли Конвенцияси (Женева, 1949 йил, 1 июль, 12.03.2024 йилдаги ЎРҚ-918-сон Қонун билан ратификация қилинган)
22) Ишлаётган эркаклар ва аёллар учун тенг муносабатлар ва тенг имкониятлар: оилавий мажбуриятларга эга ходимлар тўғрисидаги 156-сонли Конвенсиясини (Женева, 1981-йил 23-июн), 19.06.2024 йилдаги ЎРҚ-932-сон Қонун билан ратификация қилинган.
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
#savolimbor
Assalomu alaykum savolim shundan iboratki бизda ikki nafar farrosh 0.5 stavkadan ishlaydi. Bir nafar farrosh 4 oylik tuğruq taʼtiliga chiqdi va tuğruq ta'tili uchun tôlanadigan pulni ham olib bôldi. Xodimning tuğruq taʼtili tugagunga qadar uning ôrniga yangi xodim yoki ikkinchi xodimga 1 stavka qilib berish mumkinmi? Javob uchun oldindan raxmat.
Javob
Har ikkalasi mumkin. Birinchi variant, Mehnat kodeksining 114-moddasiga binoan, yangi xodimni ishga qabul qilib, u bilan vaqtincha yo‘q bo‘lgan xodimning ishga chiqishi muddatiga mo‘ljallangan muddatli mehnat shartnomasi tuziladi.
Ikkinchi variant, Mehnat kodeksining 135-moddasiga asosan, mehnat shartlari mehnat to‘g‘risidagi qonunchilikda, mehnat haqidagi boshqa huquqiy hujjatlarda, shuningdek mehnat shartnomasi taraflarining kelishuvida belgilanadi. Mazkur modda mazmunidan kelib chiqib 0,5 stavka asosida ishlayotgan xodimni vaqtincha asosda, tug’ruq ta’tiliga ketgan ayolning qaytib kelish davrigacha bo’lgan vaqtda 1 stavkaga o’tkazib turish mumkin.
Mehnat kodeksining 134-moddasiga ko’ra, mehnat shartlari deganda ish beruvchi bilan tuzilgan mehnat shartnomasiga muvofiq xodimning mehnat faoliyati amalga oshiriladigan ijtimoiy va ishlab chiqarish omillarining majmui tushuniladi. Ijtimoiy omillar jumlasiga mehnatga haq to‘lash miqdori, ish vaqtining, ta’tilning davomiyligi va boshqa shartlar kiradi.
Yuqorida aytib o’tilgan ikkinchi variantda ijtimoiy omillar jumlasiga kiruvchi ish vaqti, shuningdek ish hajmi o’zgarmoqda.
Mavzu haqida batafsil ma’lumot uchun quyidagi videoni ko’ring: https://youtu.be/noDeEcMjFsM?si=hcA7CcmZQ1Yt7Ts5
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
Ўриндошликдаги иш жойидан ҳам устама бериладими?
@Yurist_Xizmati 4566-савол:
Xurmatli yurist, sizga savolim shundan iboratki, o'rindosh ish joyimdan o'quvchilarim, tuman viloyat tanlovlarida, faxirli 1- 2 o'rinni egallashgan, shuning uchun o'rindosh ish joyimdan ustama olishga xaqlimanmi, javob uchun raxmat, shu savolimga javob bering, shu savolga javob uchun to'lov qilmoqdaman.
ЮРИСТ ЖАВОБИ:
❌ Йўқ, сизга ўриндошликда иш жойингиздан устама берилмайди.
❗️Чунки Директор жамғармасидан бериладиган устама ўқитувчининг асосий иш жойидаги мактабидан берилади.
Вазирлар Маҳкамасининг 2019 йил 30 сентябрдаги 823-сон қарори билан тасдиқланган низом қоидаларга кўра директор жамғармасидан бериладиган устама фақат мактабда асосий ходим сифатида ишлайдиган педагог ходимларга берилади.
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
Мактаб директорлари ўқув йили давомида қайси талабларга асосан мукофот пули олиши мумкин?
@Yurist_Xizmati 4564-савол:
Мактаб директорининг укув йили давомида кайси талабларга асосан мукофот пули олиши мумкин?
ЮРИСТ ЖАВОБИ:
❗️Ҳурматли фуқаро айни пайтди мактаб директорларига мукофот беришга оида қоидалар Вазирлар Маҳкамасининг 425-сон қарори билан бекор қилинган.
✅ Вазирлар Маҳкамасининг 263-сон қарори билан тайинлаган устама бериш ҳақидаги қоидалар 2024/2025 ўқув йилидан бошлаб қўлланилади.
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
ТАЪТИЛ ПУЛИ КУЙИБ КЕТАДИМИ?
@Yurist_Xizmati 4564-савол:
Ассалому алейкум! Мен мактабда қоровул булиб ишлайман. Менинг навбатдаги мехнат таътилига чиқишимни айтган эди. Мен мехнат таътилига чиқиш учун ариза ёзишимни айтсам, менга, мехнат таътилим вахти утиб, куйиб кетганини айтди. Шу туғрими?
ЮРИСТ ЖАВОБИ:
✅ Таътил пули куйиб кетмайди.
❗️Таътил олиш ходимнинг ҳуқуқи ва иш берувчининг мажбурияти. Бироқ ходим таътил муддати келганда уни олиши шарт.
Ҳар йилги меҳнат таътили иш берувчи ва ходим учун мажбурий бўлган таътиллар жадвали билан белгиланадиган ҳар йилги меҳнат таътилларини бериш навбатига мувофиқ берилади (МК 228-м).
Шунга кўра ташкилотда ҳар йиллик меҳнат таътиллари жадвали кейинги йил бошланишидан олдин, қоида тариқасида декабр ойида тузилади. Шу жадвалга мувофиқ ходимга албатта таътил берилади.
💁♂ Шуни ҳам айтиш керакки, Меҳнат кодекси 234-моддасига асосан меҳнат шартномаси бекор қилинганда ходимга барча фойдаланилмаган ҳар йилги асосий ва қўшимча меҳнат таътиллари учун пулли компенсация тўланади.
Бунда ходим билан меҳнат шартномаси бекор қилинганда жорий иш йилида фойдаланилмаган ҳар йилги меҳнат таътили учун ходимга тегишли бўлган компенсациянинг миқдори, шунингдек жорий иш йилида ишлаб берилмаган таътил кунлари учун ушлаб қолинадиган ҳақ миқдори ходимнинг охирги иш йилида ишлаб берган вақтига мутаносиб равишда ҳисоблаб чиқарилади (МК 223-м).
Шунга кўра ишдан бўшаганингизда Меҳнат кодексининг юқоридаги ҳамда 172-моддасига мувофиқ сизга фойдаланилмаган меҳнат таътили учун компенсация берилади.
✅ Агар сиз таътил олмасангиз, ҳам таътилингиз куйиб кетмайди. Ишдан бўшаган вақтингизда таътил учун компенсация олишингиз мумкин.
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
Декрет таътилида бўлган ходимга йиллик меҳнат таътили пули тўланадими?
@Yurist_Xizmati 4560-савол:
Ассалому алайкум.Мен дефектолог болиб мактабда фаолият юритаман.Март ойида тугрук таътилига чикганман.14 -июль санасида таътилим тугади.Мен мехнат таътили бериладими ,нечча кунга берилади ва кандай хак толанади?
ЮРИСТ ЖАВОБИ:
✅ Сиз ҳомиладорлик ва туғиш таътили тугагандан сўнг бемалол йиллик меҳнат таътилига чиқишга ҳақлисиз.
Қаранг! Меҳнат кодекси 400-моддасига кўра ҳомиладор аёлларга ва бола туққан аёлларга йиллик меҳнат таътили, уларнинг хоҳишига кўра, тегишинча ҳомиладорлик ва туғиш таътилидан олдин ёки ундан кейин берилади.
❗️Бунда таътил муддати тугагандан сўнг, ходим ўз хоҳиши билан ишга чиқиши, МК 404-моддасига кўра бола парваришлаш таътили ёки МК 400-моддасига асосан навбатдаги йиллик меҳнат таътилини олиш ҳуқуқига эга. Танлов ҳуқуқи ходимнинг ихтиёрида бўлиб, юқоридаги 3та ҳуқуқдан бирини ўзи танлайди.
✅ Юқоридаги қоидага кўра сиз декретдан кейин йиллик меҳнат таътилини олишингиз мумкин. Ушбу кодекс 218 ҳамда 501-моддаларига мувофиқ педагогларга узайтирилган меҳнат таътили берилади.
Вазирлар Маҳкамасининг 2023 йил 26 июндаги 263-сон қарорига иловада тасдиқланган Педагог ходимлар учун йиллик узайтирилган меҳнат таътили давомийлиги меъёрларида умумий турдаги давлат мактабгача таълим ташкилотларининг Ўқитувчи, ўқитувчи-логопед, ўқитувчи-дефектологи учун 56 календар кунидан иборат узайтирилган меҳнат таътили берилади.
Лекин таътил пули камроқ тушади. Меҳнат кодексининг 233-моддасида ҳар йилги меҳнат таътилида бўлган вақти учун ходимга ушбу Кодекснинг 257-моддасига мувофиқ ҳисоблаб чиқариладиган ўртача иш ҳақининг сақланиши кафолатланиши белгиланган.
Бунда ўртача иш ҳақи у ҳисобланадиган ойдан олдинги ўн икки ойни ташкил этувчи ҳисоб-китоб даври ёхуд агар ходим ўн икки ойдан кам ишлаган бўлса, амалда ишланган давр учун ходимга ҳисобланган иш ҳақидан келиб чиққан ҳолда белгиланади (МК 257-м 1-қисм).
☝️Шу қоидага кўра ходимнинг ўртача ойлик иш ҳақини ҳисоблашда у 12 ойдан ортиқ ишлаган бўлса, унинг таътилга чиқишдан олдинги 12 ойлик даврда корхонадан олган барча тўловлари (иш ҳақи, моддий ёрдам, мукофот пули ва бошқалар) қўшилган ҳолда 12га бўлинади.
Энди қаранг! Ушбу модданинг олтинчи қисмига кўра ҳомиладорлик ва туғиш нафақасини олган бўлса ўртача иш ҳақи ҳисоблаб чиқарилаётганда ҳисоб-китоб давридан вақт, шунингдек ушбу вақтда ҳисобланган суммалар чиқариб ташланади.
Мана шу қоидага кўра сизнинг ҳомиладорлик ва туғиш таътили учун олган пулингиз ўртача ойлик иш ҳақидан чегириб ташланади, бироқ бу давр сизнинг иш стажингизга қўшилади.
❕Шундай экан сизга таътил пули камроқ тушади.
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
Иш берувчи ишдан бўшашга йўл қўмаяпти....
Кўп ҳолатларда иш берувчилар томонидан яхши ходимни ёки иши охирига етмаган ходимни ишдан бўшатишга қаршикликлар бўлади ишдан бўшашига йўл қўйилмайди. Бу қанчалик меҳнат ҳуқуқларини бузилиши ҳисобланади? Меҳнат кодекссининг 160-моддасига асосан Ходим номуайян муддатга тузилган меҳнат шартномасини, шунингдек муддати тугагунига қадар муддатли меҳнат шартномасини ўн тўрт календарь кун олдин бу ҳақда иш берувчини ёзма шаклда огоҳлантирган ҳолда бекор қилишга ҳақли ҳисобланади. Яъни ҳодим ишдан ўз ҳоҳишига кўра ишдан бўшаши мумкин фақат иш берувчини вақтида огоҳлантирган тарзда. Қуйида огоҳлантириш айрим муддатларини кўриб чиқамиз.
Ташкилот раҳбари ўз ташаббусига кўра номуайян муддатга тузилган меҳнат шартномасини, шунингдек муддати тугашидан олдин муддатли меҳнат шартномасини бекор қилишга ҳақли бўлиб, бу ҳақда иш берувчини икки ой олдин ёзма шаклда огоҳлантириши керак.
Раҳбарнинг ўринбосарлари, ташкилот бош бухгалтери, алоҳида бўлинмалар раҳбарлари ўз ташаббусига кўра номуайян муддатга тузилган меҳнат шартномасини, шунингдек муддати тугашидан олдин муддатли меҳнат шартномасини бекор қилишга ҳақли бўлиб, бу ҳақда иш берувчини бир ой олдин ёзма шаклда огоҳлантириши керак. Кодекс 489-моддасининг учинчи ва тўртинчи қисмлари
Вақтинчалик ходим иш берувчини уч календарь кун олдин ёзма шаклда огоҳлантириб, меҳнат шартномасини ўз ташаббусига кўра бекор қилишга ҳақли.(Кодекс 499-моддасининг биринчи қисми)
Иш берувчи бўлган микрофирма ходими иш берувчи бўлган микрофирмани етти календарь кун олдин ёзма шаклда огоҳлантирган ҳолда, меҳнат шартномасини ўз ташаббусига кўра бекор қилишга ҳақли.(Кодекс 506-моддасининг биринчи қисми)
Яъни меҳнат шартномасини ходимнинг ташаббуси билан бекор қилинганда иш берувчи унга тўсқинлик қилишга ҳақли эмас.
Бундан ташқари Олий суди пленумининг 20.11.2023 йилдаги 26-сонли "Судлар томонидан меҳнат шартномасини бекор қилишни тартибга солувчи қонунчиликни қўллаш амалиёти тўғрисида"ги қарори 21-банди 5-хатбошисига асосан ш берувчи томонидан ходимнинг ташаббусига кўра меҳнат шартномасининг бекор қилинишини кечиктиришга, шу жумладан бошланган ишни тугатмагани, қарзи йўқлиги варақасининг имзоланмагани, ходимнинг моддий қийматларни топширмагани ва бошқа ҳеч бир сабабга кўра ҳам кечиктиришга йўл қўйилмайди.
Саволингизни: @yuristgamurojaat гa қолдиринг
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
Ta'limdagi so'nggi yangiliklar qaysilar?
Oliygoh tanlashda nimalarga e'tibor berish kerak?
Yuqoridagi barcha savollarga javobni bugun Profi University Instagram sahifasida, soat 15:30 da bo'lib o'tadigan jonli efirda bilib olishingiz mumkin.
Oliygohda o'qish istagida bo'lgan barcha talabgorlar jonli efirda ishtirok etishi mumkin.
Jonli efir davomida:
- Oliy ta'limdagi so‘nggi yangiliklar;
- Qabul jarayonlari va imtihon;
- O‘qishni ko‘chirish masalalari;
- Chet elda tahsil olish va xalqaro almashinuv dasturlari;
- Talabalar turar joyi haqida batafsil gaplashamiz.
qilmish aniqlanganidan so’ng
intizomiy jazo qo’llash mumkin bo’lgan 1 oylik muddat hali o’tib ketmagan.
Hurmatli ish beruvchilardan, mana shunday bahsli holatlarga o'rin qoldirmasliklari uchun, mehnat qonunchiligi talablariga qat’iy rioya qilishlarini yana bir bor so’rab qolamiz!
Shu masala yuzasidan, yuqorida Saidali aka bilan fikrlarimiz bir joydan chiqdi👆
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
#savolimbor Assalom alaykum ustoz yaxshimisiz, MK 313-moddasida O‘ziga nisbatan intizomiy jazo chorasini qo‘llash haqidagi buyruq bilan tanishtirilmagan xodim intizomiy jazosi bo‘lmagan deb hisoblanadi deb ko'rsatilgan. Intizomiy buyruq bilan xodim tanishtirilmagan, dalolatnoma ham qilinmagan. Prokuratura protest kirityapti buyruqni bekor qil xodim tanishmagan, dalolatnomayam qilinmagan deb. shunda buyruq bekor buladimi? Javobiz uchun oldindan rahmat
mehnathuquqi javobi :
❗️Qiziq va ancha bahsli savol. Avvalo, ish beruvchilardan mana shunday bahsli savollarga o’rin qoldirmaslik uchun mehnat qonunchiligi talablariga qat’iy rioya qilishni so’rab qolamiz. Ho’p bo’lar ish bo’libdi, bu holatda nima qilish lozim?
Demak, MK 313-moddasi 5-qismiga ko’ra, ish beruvchining xodimga nisbatan intizomiy jazo chorasini qo‘llash to‘g‘risidagi buyrug‘i qabul qilingan kundan e’tiboran 3 ish kuni ichida, xodim ishda bo‘lmagan vaqt hisobga olinmasdan, unga jazoning sabablari ko‘rsatilgan holda imzo qo‘ydirib e’lon qilinadi.
MK 313-moddasi 6-qismiga ko’ra, o‘ziga nisbatan intizomiy jazo chorasini qo‘llash haqidagi buyruq bilan tanishtirilmagan xodim intizomiy jazosi bo‘lmagan deb hisoblanadi.
⚠️ Demak, e’tibor bering moddaning 5-qismida 3 ish kuni deyilmoqda, 6-qismda esa muddat ko’rsatilmagan yoki bo’lmasa 5-qismda nazarda tutilgan muddatda degan izohlovchi norma ham berilmagan. Ko’pchilik shu o’rinda e’tiroz bildirishi mumkin, 5-qismda aytilganku, 6-qismda yana takrorlash shartmi deb. Lekin qonun tili aniq bo’lishi kerak.
❗️Demak, agar ish beruvchi xodimni 3 ish kunida intizomiy jazo chorasini qo‘llash to‘g‘risidagi buyruqni imzo qo‘ydirib e’lon qilmasa, bu buyruqni bekor qilishga olib kelmaydi, deb hisoblaymiz.
⚠️ Lekin ish beruvchi mehnat qonunchiligini buzganligi uchun MJTK 49-moddasiga ko’ra, ma’muriy javobgarlikka tortilishi mumkin.
Tasavvur qilaylik, ish beruvchi 3 ish kunida emas, 4 yoki 5 ish kunida buyruqni e’lon qildi. Agar intizomiy jazo choralarini qo‘llash tartibining boshqa talablari buzilmagan bo’lsa, ya’ni xodim haqiqatan ham intizomiy qilmish sodir etgan bo’lsa, xodimdan tushuntirish xati olingan bo’lsa yoki dalolatnoma tuzilgan bo’lsa hamda boshqa talablarga qat’iy rioya qilingan bo’lsayu, lekin ish beruvchi buyruqni xodimga 3 ish kunidan kechiktirib e’lon qilgan bo’lsa, bu holatda buyruqni bekor qilish uchun asos mavjud emas deb hisoblaymiz.
O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi plenumining 20.11.2023 yildagi 26-son qarori 33-bandiga ko’ra ham, sudlarning e’tibori MK 313-moddasining 6 va 7-qismlariga ko‘ra, o‘ziga nisbatan intizomiy jazo chorasini qo‘llash haqidagi buyruq bilan tanishtirilmagan xodim intizomiy jazosi bo‘lmagan deb hisoblanishiga qaratilsin.
❗️E’tibor bering, plenum qarorida ham buyruq bilan tanishtirilmagan deyilmoqda, aynan 3 ish kunida ichida tanishtirilmagan deyilmagan.
Yuqoridagilardan kelib chiqib, ish beruvchi 3 ish kunidan kechiktirib xodimni buyruq bilan tanishtirishi mumkin deb hisoblaymiz.
⚠️ Lekin yana bir bor qaytaramiz bu holatda ish beruvchi mehnat qonunchiligini buzganligi uchun MJTK 49-moddasiga ko’ra, ma’muriy javobgarlikka tortilishi mumkin.
Bu fikrimizga ayrimlar qo’shilmasligi ham mumkin. Biz ularning ham fikrini hurmat qilgan holda, ish beruvchilar uchun boshqa bir layfhak o’rgatamiz. Tasavvur qiling, Siz MK 313-moddasi 5-qismi talablarini buzdingiz, ya’ni 3 ish kuni ichida xodimga intizomiy jazo chorasini qo‘llash to‘g‘risidagi buyruqni imzo qo‘ydirib e’lon qilmadingiz.
Yuqorida buyruqni kechroq tanishtirish haqida aytdik. Lekin ko’pchilik bu fikrga e’tiroz qilishi mumkin. Shuning uchun six ham, kabob ham kuymasligi uchun, agar MK 314-moddasidagi intizomiy jazoni qo‘llashning 1 oylik muddati o’tib ketmagan bo’lsa, intizomiy jazo chorasini qo‘llash to‘g‘risidagi buyruqni bekor qilingda, xodimga qaytadan MK 313-moddasi talablariga qat’iy rioya qilib intizomiy jazo chorasi qo’llash haqida boshqa buyruq chiqaring hamda 3 ish kuni ichida e'lon qiling! Ana sizga layfhak, bunga aniq hech kim e’tiroz qila olmaydi)) Chunki, intizomiy
Ўриндошларга таътил ҳамда таътил пули бериладими?
@Yurist_Xizmati 4555-савол:
Ассалому алейкум, Мен Мактабда асосий 0,5 ставка психолог лавозимида, Яна бир Мактабда 0,5 уриндош булиб 1чи декабрдан ишлаб келмокдаман. Уриндош булиб ишлаётган мактабдан хам таьтилга чикишим мумкинми яъни таьтилга пули олиш имкониятим борми, шу Мактабда 25- июнь куни буйрук бекор килинади факат дейишди, шу тугрими, таьтил берилмайдими, жавоб учун олдиндан рахмат!
ЮРИСТ ЖАВОБИ:
✅ Ўриндошликдаги иш жойингиздан ҳам таътил ҳамда таътил пули оласиз.
Қаранг! Меҳнат кодексининг 439-моддаси ҳамда Вазирлар Маҳкамасининг 2012 йил 18 октябрдаги 297-сон қарори билан тасдиқланган “Ўриндошлик асосида ҳамда бир неча касбда ва лавозимда ишлаш тартиби тўғрисида”ги низом 16-бандига кўра ўриндошлик асосида ишловчи шахсларга йиллик асосий таътиллар, шунингдек ўриндошлар ҳақли бўлган қўшимча меҳнат таътиллари асосий иш жойидаги йиллик меҳнат таътили билан бир вақтда берилади.
Агар ўриндошлик асосида ишнинг биринчи иш йилида ходим олти ойдан кам ишлаган бўлса, ўриндошлик асосида ишда йиллик меҳнат таътили учун ишланган вақтга мутаносиб равишда ҳақ тўланади.
✅ Юқоридаги қоидага кўра сизга таътил берилиши ҳамда унга мутаносиб равишда таътил пули олишга ҳақлисиз.
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g
#qonunbilan
Mehnat shartnomasini bekor qilish asoslaridan qat’i nazar, ishga tiklash to‘g‘risidagi nizolar bevosita sudda ko‘rib chiqiladi.
Mehnat kodeksi 558-modda
Batafsil ma'lumot olish uchun quyidagi videoni tomosha qiling.
https://www.youtube.com/watch?v=KHnqfsbSwnA&t=223s
Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang
@mehnathuquqi
#Кадровик
Биринчи йил ишлаган ўқитувмчларга таътил қандай ҳисобланади?
Ҳар йилги меҳнат таътили ўқувчиларнинг ёзги таътили даврида бериладиган таълим ташкилотларининг ўқитувчилар таркибига биринчи иш йилидаги ҳар йилги меҳнат таътили ўқувчиларнинг ёзги таътили даврида тўлиқ давомийликда, улар ушбу таълим ташкилотига ишга кирган вақтидан қатъи назар, ишлаб берган вақтига мутаносиб равишда ҳақ тўланган ҳолда берилади. Мазкур тоифадаги ходимларга иккинчи ва кейинги иш йиллари учун бериладиган меҳнат таътилига, ушбу таътил иш йили давомида қайси вақтда берилишидан қатъи назар, тўлиқ ҳақ тўланади.
Масалан, ўқитувчи ўқув йилининг ярмидан, дейлик 2024 йил январ ойида ишга кирган бўлса ҳам меҳнат таътили ёзги мавсумда тўлиқ давомийликда берилиши шарт. Яъни 56 календарь кун ҳисобида қолган ўқитувчилар билан бир хил муддатда. Лекин тўлови борасида ундай бўлмайди. Таътил пули ўша ўқитувчининг ишлаган вақтига мутаносиб равишда берилади. Бу эътибор беринг, ўқитувчининг биринчи иш йилидаги таътилига тегишли.
Ўқитувчининг иккинчи ва ундан кейинги иш йиллари бўйича эса шубҳасиз, меҳнат таътили пули тўлиқ тўланади. Таътил қайси вақтда берилишидан қатъий назар.
Меҳнат кодекси 227-модда
Саволингизни: @yuristgamurojaat гa қолдиринг
@TvTalimKasaba каналига қўшилиш https://t.me/joinchat/AAAAAEbHK-fu44Z5shwl9g