Tibbiyot haqida

16 октября 2024 06:27

Anemiya — qondagi qizil qon hujayralari (eritrotsitlar) yoki gemoglobin miqdorining kamayishi natijasida kislorod tashish funksiyasining buzilishi bilan kechuvchi kasallik. Anemiyaning ko‘plab turlari mavjud bo‘lib, ular etiologiyasi va patogeneziga qarab farqlanadi.

Anemiyaning asosiy turlari:

1. Temir tanqisligi anemiyasi:
• Sabablari: Temirning yetishmasligi natijasida eritrotsitlar va gemoglobinning kam hosil bo‘lishi. Temir tanqisligi kam ovqatlanish, qon yo‘qotish (hayz sikli, oshqozon-ichak tizimidagi qon ketishlar) yoki temirning yomon so‘rilishi natijasida yuzaga keladi.
• Belgilar: Holsizlik, bosh aylanishi, bosh og‘rig‘i, teri rangi oqarishi, soch to‘kilishi, tirnoqlarning mo‘rtlashishi, yurak urishining tezlashuvi, qo‘llarda va oyoqlarda sovuq hissi.

2. Megaloblastik anemiya (B12 vitamini yoki foliy kislotasi tanqisligi):
• Sabablari: B12 vitamini yoki foliy kislotasining yetishmasligi sababli qizil qon hujayralarining yomon shakllanishi.
• Belgilar: Terining sarg‘ayishi, tilning shishishi va qizarishi, asab tizimi buzilishlari (uyquchanlik, xotira zaifligi), qo‘l-oyoqlarda achishish va uyushish.

3. Gemolitik anemiya:
• Sabablari: Qizil qon hujayralarining ortiqcha parchalanishi. Bunga autoimmun kasalliklar, genetik muammolar (masalan, talassemiya yoki o‘rok hujayra anemiyasi), toksinlar yoki dori vositalari sabab bo‘lishi mumkin.
• Belgilar: Sariqlik, qorindagi og‘riqlar, toliqish, qorinni chap qismida og‘riq (taloq kattalashishi).

4. Aplastik anemiya:
• Sabablari: Suyak iligi qizil qon hujayralarini ishlab chiqara olmaydi. Bu kasallik autoimmun reaktsiyalar, dori-darmonlar yoki radiatsiya ta'siri natijasida kelib chiqadi.
• Belgilar: Juda kuchli charchoq, infeksiyalarga yuqori sezuvchanlik, terida ko‘karish va qon ketishlar, nafas qisilishi.

5. Sideroblastik anemiya:
• Sabablari: Qizil qon hujayralarida temirni noto‘g‘ri so‘rilishi va ishlatilishi.
• Belgilar: Yengil charchash, bosh aylanishi, nafas qisilishi, ko‘pincha temir moddasi organizmda ko‘payib, buyrak yoki jigar faoliyatiga ta'sir qiladi.

Anemiyaning umumiy belgilari:
• Teri rangi oqarishi
• Yurak urishining tezlashuvi (taxikardiya)
• Nafas qisilishi
• Bosh aylanishi va bosh og‘rig‘i
• Charchoq, holsizlik
• Qo‘l-oyoqlarda sovuq hissi
• Uyquchanlik yoki ko‘ngil aynishi

👩‍⚕ Hamshiralik parvarishi:
• Anemiyani davolashda va bemorlarga parvarish ko‘rsatishda hamshiralik muhim o‘rin tutadi. Hamshira bemor holatiga qarab parvarish rejasi tuzadi.

Hamshiralik parvarishining asosiy jihatlari:
○ Bemorni baholash:
• Bemorning holatini doimiy kuzatish, nafas olish tezligi, yurak urishi va terining rangini baholash.
• Bosh aylanishi, charchoq, ko‘ngil aynishi kabi belgilarni aniqlash.

○ Oziqlantirish:
• Temir moddasiga boy oziq-ovqatlarni tavsiya qilish: go‘sht, jigar, tuxum, ismaloq, loviya va boshqa yashil sabzavotlar.
• B12 vitamini va foliy kislotasini ko‘paytirish uchun oziq-ovqatlar: tuxum, baliq, go‘sht, don mahsulotlari.
• C vitamini (temirning so‘rilishini yaxshilaydi) iste'mol qilishni tavsiya etish.

Dori vositalarini qo‘llash:
• Shifokor buyurgan temir, B12 vitamini yoki foliy kislotasi preparatlarini to‘g‘ri va o‘z vaqtida qabul qilishni nazorat qilish.

Qon quyish (og‘ir anemiya hollari):
• Gemolitik anemiya yoki boshqa og‘ir shakllarida qon quyish yoki suyak iligi transplantatsiyasiga tayyorlashda yordam berish.

Bemorning jismoniy faolligini cheklash:
• Charchoq va kuchsizlanishni kamaytirish uchun jismoniy yuklamalarni nazorat qilish, dam olishni ta’minlash.

○ Psixologik qo‘llab-quvvatlash:
• Bemorning ruhiy holatini kuzatish, stressni kamaytirish va bemorning o‘zini yaxshi his qilishiga yordam berish.

○ Parvarish rejasi:
• Shifokor ko‘rsatmalariga muvofiq davolash va parvarish rejasini muntazam kuzatib borish va yangilab turish.

Anemiyani davolashda hamshira parvarishi bemorning umumiy sog‘lig‘ini yaxshilashda va kasallikning asoratlarini oldini olishda muhim o‘rin tutadi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

15 октября 2024 07:23

O‘tkir holatlarda hamkorlik:
• Tibbiy jamoa bilan hamkorlikda ishlash, agar bemorning holati yomonlashsa, reanimatsiya choralarini ko‘rish.

Bemorning xabardorligini oshirish:
Issiq ob-havo sharoitida qanday xavflar mavjudligini bemorga tushuntirish.
Suv ichish, ko‘p terlamaslik va quyosh nurlari ta’sirida uzoq qolmaslik bo‘yicha maslahat berish.

Gipertermiya tananing issiqlik chiqarish imkoniyatidan yuqori bo'lgan holatlarda yuzaga keladi va turli xil turlari mavjud. Ularning belgilari va xavfi farqlanadi, lekin har qanday holatda ham shoshilinch tibbiy yordam va tegishli hamshiralik parvarishi talab qilinadi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

15 октября 2024 07:01

Premedikatsiya – bu jarrohlik yoki diagnostik amaliyotlar oldidan bemorni tayyorlash uchun beriladigan dorilar majmuasidir. Uning asosiy maqsadi anesteziya (narkoz) oldidan bemorning asabiy holatini kamaytirish, og‘riq sezgirligini pasaytirish va asoratlarni oldini olishdir.

Premedikatsiyaning asosiy maqsadlari:

1. Tinchlantirish va xavotirni kamaytirish:
- Jarrohlik amaliyoti oldidan bemorlarda kuchli xavotir, stress va qo'rquv bo'lishi mumkin. Sedativ preparatlar (masalan, benzodiazepinlar) bu holatni bartaraf etib, bemorni tinchlantiradi va emosional holatini yaxshilaydi.

2. Og'riq sezgirligini kamaytirish:
- Premedikatsiya vaqtida opioidlar yoki boshqa og'riq qoldiruvchi vositalar og'riq sezgirligini pasaytirish va operatsiyadan keyin og'riqni boshqarish uchun berilishi mumkin. Bu anesteziya samaradorligini oshirishga yordam beradi.

3. Vagal reflekslarni oldini olish:
- Jarrohlik vaqtida bemorda yurak urishi kamayishi (bradikardiya) yoki boshqa vagal reflekslar kuzatilishi mumkin. Antixolinergik dorilar (masalan, atropin) bu kabi asoratlarning oldini olishda qo‘llaniladi.

4. Qusishni oldini olish:
- Jarrohlik amaliyotlari yoki anesteziya paytida qusish xavfi oshishi mumkin. Antiemetik dorilar (masalan, metoklopramid) bu holatni nazorat qilish va oshqozon-ichak yo'llarining bo‘shashuvini oldini olish uchun ishlatiladi.

5. Nafas yo'llarini himoya qilish:
- Premedikatsiya nafas yo‘llarining himoyasini ta'minlashga ham qaratiladi, ayniqsa bronxospazmga moyil bo‘lgan bemorlarda. Masalan, β2-agonistlar yoki antixolinergiklar nafas yo'llarini kengaytirish uchun qo'llanilishi mumkin.

Premedikatsiya tarkibiga kiruvchi dori vositalari:
• Sedativlar (masalan, diazepam, midazolam): Bemorni tinchlantirish va xavotirni kamaytirish uchun qo'llaniladi.
• Analgetiklar (masalan, morfin, fentanil): Og'riqni boshqarish va operatsiya paytidagi og'riq sezuvchanligini kamaytirish uchun ishlatiladi.
• Antiemetiklar (masalan, metoklopramid, ondansetron): Jarrohlik paytida va keyin ko'ngil aynishi va qusishni oldini olish uchun.
•Antixolinergiklar (masalan, atropin, glikopirolat): Yurak urishini tezlashtirish va so'lak ajralishini kamaytirish uchun ishlatiladi.
• Bronxodilatatorlar (masalan, salbutamol): Nafas yo‘llarining torayishini oldini olish uchun qo‘llanadi.

Premedikatsiya qachon amalga oshiriladi?
Premedikatsiya operatsiyadan oldin, odatda amaliyotdan bir necha soat oldin yoki og'ir holatlarda operatsiyadan darhol oldin beriladi. U bemorning holati, yosh, jarrohlik turi va boshqa individual omillarga qarab tanlanadi.

Premedikatsiya – bu jarrohlik amaliyoti yoki anesteziya oldidan bemorni optimal holatga keltirish uchun beriladigan preparatlar majmuasi bo‘lib, xavotirni kamaytirish, og'riqni nazorat qilish, reflekslarni boshqarish va operatsion asoratlarni kamaytirish uchun muhimdir.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

14 октября 2024 07:33

Kapillyar qon ketishi – eng kichik qon tomirlari, ya'ni kapillyarlardan qon oqishi bilan bog'liq bo'lgan qon ketishi turi. Bu ko'pincha nisbatan yengil jarohatlar natijasida yuzaga keladi, lekin ba'zi hollarda to'g'ri yordam ko'rsatilmasa, infeksiya xavfi yoki boshqa asoratlar keltirib chiqarishi mumkin.

Sabablari:
Jarohatlar:
Yuzaki kesmalar yoki teshilishlar.
Mayda to'qnashuvlar yoki yiqilishlar natijasida terining shikastlanishi.
Ishqalanish yoki ezilish natijasidagi jarohatlar.

Teri kasalliklari:
Teri kasalliklari yoki dermatologik muammolar natijasida terining mo'rtlashishi va qon ketishi.

Qon ivishiga ta'sir qiluvchi dori vositalari:

Antikoagulyantlar (qonni suyultiruvchi dorilar) ishlatish natijasida hatto kichik shikastlanish ham kapillyar qon ketishiga olib kelishi mumkin.
Belgilari:
Qon oqishi yuzadan chiqadi: Kapillyar qon ketishida qon asta-sekin oqib chiqadi, pulsatsiyalash kuzatilmaydi, chunki kapillyarlarda bosim past.
Yaradan qizil rangli qon oqishi: Odatda qon yorqin qizil rangda bo'ladi.
Kichik shikastlanish belgisi: Jarohat joyi ko'pincha kichik va yuzaki bo'ladi.

Tez tibbiy yordam ko'rsatish:
Qonni to'xtatish:

Jarohat joyini tozalash: Jarohatni iliq suv yoki toza yuvish vositasi bilan yaxshilab tozalang, bu infeksiya xavfini kamaytiradi.
Bosim qo'yish: Jarohat joyiga toza mato yoki steril gazli to'qima qo'yib, yengil bosim qiling. Bosim yordamida qon ketishini to'xtatish mumkin.
Jarohatni bog'lash:

Steril bandaj qo'llash: Jarohat tozalangandan va qon ketishi to'xtatilgandan so'ng, uni steril bandaj yoki toza mato bilan bog'lang. Bandaj o'rtacha mahkam bo'lishi kerak, lekin qon aylanishini to'sib qo'ymasligi muhim.

Yarani yuqoriga ko'tarish:
Agar qon ketish qo'l yoki oyoq kabi a'zo bo'lsa, ushbu a'zoni yurak darajasidan yuqoriga ko'tarish qon oqimini kamaytirishga yordam beradi.
Antiseptik vositalar qo'llash:

Antiseptik vositalar: Agar jarohat infeksiya xavfiga duch kelsa, antiseptik eritmalar yoki malhamlar bilan davolash tavsiya etiladi.
Qonni kuzatish:

Asoratlarni oldini olish: Agar qon ketishi to'xtamasa yoki jarohat joyi infeksiya alomatlari (qizarish, yallig'lanish, og'riq) ko'rsatsa, tibbiy yordamga murojaat qilish zarur.
Kapillyar qon ketishi odatda jiddiy emas va tez yordam ko'rsatilganda osongina nazorat qilinadi. Biroq, katta yuzadagi shikastlanishlar yoki qon ketishi to'xtamasa, tibbiy yordamga murojaat qilish kerak.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

13 октября 2024 19:09

Shifokorlar uchun

1. Detskiy reanimatsiyaning test va 2-toifa savollarining og'zaki javoblari tayyor!
2. Vzrosloy reanimatsiyaning test va 2-1 toifa og'zaki javoblari tayyor.
3. Gematalogiya test javobi
4. Epidemiologiya test javobi

Hamshiralar uchun
Hamshiralik ishining Oliy toifa og'zaki javoblari tayyor.

Kimga kerak bo'lsa lichkaga yozishlari mumkin!
@tibbiyot_admin

Boshqa sohalarni test va og'zaki savollariga javobni buyurtmaga tayyorlab beramiz.

@tibbiyot_haqida

Tibbiyot haqida

13 октября 2024 14:32

Arterial (tashqi) qon ketishi – qon tomirlaridan (arteriyalar) qonning tashqariga chiqishi holatidir. Bu, ko'pincha jiddiy jarohatlar yoki kasalliklar natijasida yuzaga keladi.

Sabablari
Jarohatlar:
Kesma yoki teshilish jarohatlari (mushaklar, suyaklar, yoki ichki organlarga zarar yetkazishi mumkin).
Qattiq zarbalar yoki avtohalokatlar.

Kasalliklar:
Arteriya aterosklerozu.
Arterial aneurizma (arteriyaning kengayishi va yirtilishi).

Tromboz:
Arteriyalarda qon quyish yoki tromb hosil bo'lishi.

Infektsiyalar:
Arteriyal infeksiyalar (masalan, arterit).

Belgilari
○ Qon ketishi: Arterial qon ketishi ko'pincha pulsat qilish bilan birga tez, oqimda qizil rangda qon ketishiga olib keladi.
○ Tana a'zolarining shishishi: Agar qon ketishi ichki qismda bo'lsa, shishish yoki qizil rang paydo bo'lishi mumkin.
○ Og'riq: Jarohat joyida og'riq va qizish hissi paydo bo'lishi mumkin.
○ Nafas olishda qiyinchilik: Og'riq yoki qon ketishi sababli nafas olishda qiyinchilik hissi.

Tez tibbiy yordam ko'rsatish
Arterial qon ketishida tez yordam ko'rsatish juda muhimdir. Quyidagi amallarni bajarish kerak:

Shoshilinch yordam chaqirish: Tez tibbiy yordam xizmatini (103 raqam) chaqirish kerak.

Tana a'zo harakatini to'xtatish: Qon ketayotgan joyni harakatga keltirmaslik muhimdir.

Qon ketishini to'xtatish:
○ Pressiya qo'llash: Qo'l bilan yoki to'siq yordamida qon ketayotgan joyga bosim o'tkazing. Agar qo'l bilan bosish qiyin bo'lsa, to'liq tekis joyda bosim qilish mumkin.
○ Yuqori joyda ushlash: Agar imkoniyat bo'lsa, jarohat joyini yurak darajasidan yuqorida ushlash.
○ Qon ketayotgan joyni tozalash: Agar qon ketishi natijasida qonni tozalash yoki bandaj qilish kerak bo'lsa, toza gazli to'qimalar yoki steril bandajdan foydalaning.
○ Jarohat joyini saralash: Agar jarohat joyini saralashga imkon bo'lsa, yuqqaro bosim bilan bandajlang.
○ Bemorni kuzatish: Bemorni doimo kuzatib boring. Nafas olish va qon bosimini nazorat qiling.

Tez tibbiy yordam yetib kelgunga qadar yuqoridagi qadamlarni bajaring. Arterial qon ketishi juda jiddiy holat bo'lib, shoshilinch tibbiy yordam zarur.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

13 октября 2024 12:32

Pneumotoraks (o'pka qafasida havoning to'planishi) bir necha turga bo'linadi. Ularning har biri o'ziga xos sabablari va klinik xususiyatlari mavjud. Pneumotoraksning asosiy turlari:

Boshqa pneumotoraks (Spontan Pneumothorax):
• Birlamchi (ilk): Har qanday o'pka kasalliklari bilan bog'liq bo'lmagan va odatda sog'lom insonlarda paydo bo'lgan pneumotoraks. Buni asosan kichik o'pka shilliq qavatidagi bo'shliqlar yoki shikastlar keltirib chiqaradi. Ko'pincha yoshlarda, erkaklarda va tor ko'krak qafasiga ega bo'lganlarda kuzatiladi.
• Ikki xil (sekundar): O'pka kasalliklari, masalan, astma, o'pka saratoni, plevrit yoki o'pka infeksiyalari (masalan, tuberkulyoz) natijasida yuzaga keladi.

Traumatik pneumotoraks:
• O'pka qafasiga to'g'ridan-to'g'ri zarar etkazilishi (masalan, jarohatlar, jarrohlik amaliyotlari, mushaklarga zarar yetkazilishi) natijasida paydo bo'ladi.
Bunday holda, pnevmatik bosim yuqori bo'ladi va bu holat hayot uchun xavfli bo'lishi mumkin.

• Tension pneumotoraks:
Bu turda havoning to'planishi o'pka qafasidagi bosimni oshiradi, bu esa yurak va qon tomirlariga bosim o'tkazadi. Bu holat tezda muolajani talab qiladi, chunki bu nafas olish va qon aylanishini to'xtatishi mumkin.

Iatrogenik pneumotoraks:
Bu, asosan, tibbiy amaliyotlar (masalan, jarrohlik yoki o'pka ventilyatsiyasi) natijasida yuzaga keladi. Shifokorlarning bexosdan sodir etilgan jarohatlari yoki yuqoridagi amaliyotlar ta'sirida paydo bo'lishi mumkin.

Pneumotoraks plevral (plevral pneumotoraks):
Plevral bo'shliqda havoning to'planishi, bu odatda o'pka yoki plevral membrana bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Bu turda plevra bo'shlig'ida havoning to'planishi o'pka va o'pka qafasining keskin zararlanishiga olib kelishi mumkin.

Har bir pneumotoraks turi o'ziga xos belgilarga va davolash usullariga ega. Pneumotoraksdan shikoyatlangan bemorlar uchun tez tibbiy yordam ko'rsatish muhimdir.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

12 октября 2024 15:40

Og'ir bemorlarni parvarish qilishda hamshiralarning jismoniy zo'riqishi muhim muammolardan biridir. Bu jarayon davomida hamshiralar bemorlarni o'rnidan ko'tarish, ularni aylantirish yoki transport qilish kabi jismoniy kuch talab qiladigan vazifalarni bajarishga majbur bo'ladilar. Quyida hamshiralarning jismoniy zo'riqishiga olib keladigan asosiy omillar va uning oldini olish choralari haqida ma'lumot beriladi:

Jismoniy zo'riqishga sabab bo'ladigan omillar:
• Bemorlarni ko'tarish: Oyoq-qo'llari harakatsiz yoki cheklangan bemorlarni yotoqdan aravachaga o'tkazish, oyoqqa turg'izish kabi harakatlar orqa va bel muskullariga katta zo'riqish keltiradi.
• Noqulay pozitsiyalarda ishlash: Ba'zan bemorlarning holati sababli hamshiralar noqulay pozitsiyalarda uzun vaqt turib qolishi yoki ishlashi kerak bo'ladi. Bu holatlar bo'yin, orqa va oyoq mushaklarida stress paydo qiladi.
• Ish yukining ko'pligi: Shoshilinch vaziyatlarda yoki kam xodimlar bo'lganda bir vaqtning o'zida bir nechta bemor bilan ishlash ham jismoniy charchoqqa sabab bo'ladi.
• Uzoq vaqt davomida harakat qilish: Uzluksiz oyoq ustida turish va yurgan holda ishlash hamshiralarning oyoq mushaklari va umurtqasiga katta zo'riqish tushiradi.

Oldini olish va boshqarish choralari:
• Ergonomik uskunalar: Maxsus ko'taruvchi uskunalar, bemorlarni ko'chirish vositalari (liftlar, aravachalar) foydalanish orqali jismoniy zo'riqishni kamaytirish mumkin.
• Jamoaviy ish: Bemorni ko'tarish yoki aylantirish kabi harakatlarda boshqa hamkasblar yordamidan foydalanish zo'riqishni bo'lishadi.
• To'g'ri texnikani qo'llash: Hamshiralarga bemorlarni to'g'ri ko'tarish va harakatlantirish texnikalarini o'rgatish orqali mushaklarga tushadigan zo'riqishni kamaytirish mumkin.
• Mushaklarni mustahkamlash: Doimiy jismoniy mashqlar bilan hamshiralar mushaklarini mustahkamlab, zo'riqishdan himoyalanishi mumkin.
• Dam olish va tiklanish: Ish vaqtidagi qisqa tanaffuslar jismoniy tiklanishga yordam beradi.

Bu choralarga rioya qilish orqali hamshiralarning jismoniy sog'lig'ini himoya qilish va ularning samaradorligini oshirish mumkin.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

12 октября 2024 09:08

Ko'plab buyurtmalar sabab, asosan yoshi va ish staji ko'p bo'lgan hamshiralar iltimosiga ko'ra.

Javoblar:
1. Krill alifbosida
2. Aniq va lo'nda
3. Javoblar "vrachebniy" usulda bo'ladi.

Hamshiralik ishining Oliy malaka toifasini javoblarini ham ishlashni boshladik!

Javoblar kimga kerak bo'lsa lichkaga yozishlari mumkin!
( xizmat pullik bo'ladi )

@tibbiyot_admin

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

11 октября 2024 19:45

Bemorga yo‘naltirilgan parvarishni amalga oshiradigan hamshira yuqori darajadagi kasbiy va shaxsiy fazilatlarga ega bo‘lishi kerak. Quyida bunday hamshiraga xos bo‘lishi lozim bo‘lgan asosiy sifatlar va fazilatlar keltirilgan:

1. Kasbiy bilim va ko‘nikmalar:
• Tibbiy bilimlar: Hamshira tibbiyotning asosiy yo‘nalishlarini va zamonaviy davolash usullarini yaxshi bilishi, kasalliklarning kechishi va parvarish tamoyillarini tushunishi kerak.
• Amaliy ko‘nikmalar: Tibbiy muolajalar va parvarish bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarga ega bo‘lishi, bemorga sifatli yordam ko‘rsatish uchun kerakli manipulyatsiyalarni bajarishda ishonchli va puxta bo‘lishi zarur.

2. E'tibor va diqqatning yuqori darajasi:
• Diqqat bilan tinglash: Hamshira bemorning shikoyatlarini diqqat bilan tinglashi, uning ahvolini tushunishga harakat qilishi kerak.
• Kuzatuvchanlik: Bemorning holatidagi o‘zgarishlarni sezib, o‘z vaqtida muvofiq choralar ko‘rishi lozim. E’tiborsizlik bemorning ahvolini og‘irlashtirishi mumkin.

3. Mehribonlik va sabr-toqat:
• Hamdamlik: Bemorlar ko‘pincha qo‘llab-quvvatlash va tushunishni talab qilishadi. Hamshira ularga mehribon bo‘lishi, ruhiy jihatdan yordam berishi zarur.
• Sabr-toqat: Bemorlarga parvarish ko‘rsatishda, ayniqsa, qiyin vaziyatlarda sabrli bo‘lish muhimdir. Ba'zi bemorlar uzoq vaqt parvarish talab qilishi mumkin va bunday holatda hamshiraning sabrli bo‘lishi asosiy fazilat hisoblanadi.

4. Muloqot va muvofiqlik qobiliyatlari:
• Yaxshi muloqot ko‘nikmalari: Hamshira bemorlar bilan ochiq va tushunarli tarzda muloqot qila olishi, ularning savollariga aniq va muloyim javob berishi kerak.
• Jamoa bilan ishlash: Hamshira tibbiy guruhning muhim qismi hisoblanadi, shuning uchun shifokorlar va boshqa hamkasblari bilan yaxshi hamkorlik qilishi zarur.

5. Javobgarlik va mas'uliyat hissi:
• Mas'uliyatli bo‘lish: Hamshira bemorning hayoti va sog‘lig‘i uchun mas'ul bo‘lib, o‘zining har bir harakatiga javobgarlikni his qilishi lozim.
• Tizimlilik va tartiblilik: Har bir muolaja va parvarish choralari o‘z vaqtida va to‘g‘ri bajarilishi kerak, bu esa tartib va tizimlilikni talab qiladi.

6. Tezkorlik va hushyorlik:
• Tezkor reaksiya: Bemorning ahvoli yomonlashganda yoki favqulodda holatlar yuzaga kelganda tez va to‘g‘ri qaror qabul qilish qobiliyati zarur.
• Hushyorlik: Hamshira doimo hushyor bo‘lishi, bemorning ahvolidagi o‘zgarishlarni aniqlash uchun doimiy kuzatuv olib borishi lozim.

7. Hissiy barqarorlik va stressga chidamlilik:
• Hissiy barqarorlik: Hamshira og‘ir sharoitlarda ishlashga tayyor bo‘lishi, hissiyotlarni boshqarib, professional tarzda harakat qilishi kerak.
• Stressga chidamlilik: Sog‘liqni saqlash tizimi doimiy stressli sharoitlarni keltirib chiqarishi mumkin, shuning uchun hamshira og‘ir sharoitlarda stressni boshqarishni bilishi muhimdir.
8. Etikaga rioya qilish va professionallik:
• Tibbiy etika: Hamshira har doim tibbiy etika qoidalariga rioya qilishi, bemorning shaxsiy hayotiga hurmat ko‘rsatishi va maxfiylikni saqlashi kerak.
• Halollik va adolat: Hamshira bemorlarga nisbatan halol va adolatli bo‘lishi, ular orasida farq qo‘ymasligi lozim.

Bemorga yo‘naltirilgan parvarishni amalga oshiradigan hamshira yuqori kasbiy bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lishi bilan birga, insonparvar, diqqatli, sabrli va javobgar bo‘lishi kerak. Shu bilan birga, yaxshi muloqot ko‘nikmalariga, stressga chidamlilik va tibbiy etikaga qat’iy rioya qilishi ham katta ahamiyatga ega.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

11 октября 2024 18:48

Tug‘ruq jarohatlari tug‘ruq paytida yoki undan keyin ayolning jinsiy a’zolarida hosil bo‘ladigan jarohatlardir. Eng keng tarqalgan tug‘ruq jarohatlaridan biri bu oraliqning (perineum) yirtilishi hisoblanadi. Oraliqning yirtilishi tug‘ruq paytida jinsiy a’zolar va oraliq hududida kuchlanish tufayli yuzaga kelishi mumkin. Ushbu jarohatni davolash va oldini olishda hamshiralik parvarishi muhim o‘rin tutadi.

Oraliqning yirtilishi darajalari:
1-daraja: Faqatgina oraliq terisi shikastlanadi.
2-daraja: Teridan tashqari, oraliq mushaklari ham yirtiladi, ammo anal sfinkter ta’sirlanmaydi.
3-daraja: Oraliq mushaklari va anal sfinkter yirtiladi.
4-daraja: Anal sfinkter va ichak shilliq qavati shikastlanadi.

Tug‘ruq jarohatlari va oraliqning yirtilishini oldini olish:
Hamshira va akusherlarning tug‘ruq jarayonida va undan keyingi davrdagi parvarishi oraliqning yirtilishi kabi jarohatlarni kamaytirishga yordam beradi.

1. Tug‘ruq jarayonini to‘g‘ri boshqarish:
- Oraliq massaji: Tug‘ruq boshlanishidan oldin oraliq massaji yordamida mushaklar elastikligini oshirish tavsiya etiladi. Massaj oraliqni yumshatadi va mushaklarni tug‘ruq jarayoniga tayyorlaydi.
- Tug‘ruq paytida oraliqni qo‘llab-quvvatlash: Tug‘ruqning ikkinchi bosqichida (itish paytida) oraliq hududini qo‘llab-quvvatlash va to‘g‘ri nafas olish texnikasini o‘rgatish jarohat xavfini kamaytiradi.
- Epiziotomiya: Agar shifokor zarurat deb hisoblasa, tug‘ruq paytida oraliqni nazoratli ravishda kesish (epiziotomiya) bajariladi. Bu usul yirtilishning nazoratsiz va jiddiy bo‘lishidan saqlaydi.
2. Tug‘ruqdan keyingi parvarish:
- Gigienani ta’minlash: Tug‘ruqdan keyin oraliq hududi juda sezgir bo‘lib, infektsiya xavfi yuqori bo‘ladi. Shuning uchun oraliqning gigienasini ta’minlash, toza va quruq saqlash lozim.
- Muntazam gigiena vositalaridan foydalanish: Har kun yuvinish va oraliqni toza tutish, shuningdek, sanitariya salfetkalarini o‘z vaqtida almashtirish zarur.
- Antiseptik vositalar: Agar oraliq yirtilgan bo‘lsa yoki epiziotomiya qilingan bo‘lsa, antiseptik vositalar bilan jarohat joyini davolash kerak.
- Yallig‘lanishga qarshi vositalar: Shifokor tomonidan belgilangan yallig‘lanishga qarshi malham yoki kompresslar yordamida oraliqni tinchlantirish va jarohatning tezroq bitishini ta’minlash mumkin.

3. Og‘riqni kamaytirish:
- Sovuq kompress: Tug‘ruqdan keyin oraliq hududiga sovuq kompresslar qo‘yish yallig‘lanish va shishishni kamaytirishga yordam beradi.
- Og‘riqni qoldiruvchi vositalar: Shifokor tavsiyasi bilan og‘riqni qoldiruvchi dori vositalari yoki malhamlardan foydalanish mumkin.

4. Parhez va suyuqlik iste’moli:
- To‘g‘ri ovqatlanish: Tug‘ruqdan keyin ayolning ovqatlanishi to‘g‘ri va vitaminlarga boy bo‘lishi kerak. Ayniqsa, tolaga boy oziq-ovqatlar iste’mol qilish ichak harakatini yaxshilaydi va qabziyatning oldini oladi. Qabziyatni oldini olish juda muhim, chunki oraliq jarohati bo‘lganida qattiq ich kelishi og‘riqli bo‘lishi va jarohatni kuchaytirishi mumkin.
- Suyuqlik iste’molini oshirish: Ko‘p suyuqlik ichish ichak harakatini yengillashtiradi va organizmni suvsizlanishdan saqlaydi.

5. Jismoniy faoliyat:
- Oraliq mushaklarini mustahkamlash mashqlari: Tug‘ruqdan keyingi davrda Kegel mashqlari kabi oraliq mushaklarini mustahkamlash mashqlarini bajarish tavsiya etiladi. Bu mushaklarni tiklashga va oraliq sohasida jarohat xavfini kamaytirishga yordam beradi.
- Ko‘p harakat qilmaslik: Oraliq yirtilganda yoki epiziotomiya qilinganida, ko‘p o‘tirish va og‘ir jismoniy faoliyatdan saqlanish lozim.

Hamshiraning vazifalari:
- Bemorni o‘qitish: Hamshira oraliq jarohatlari va ularni oldini olish haqida bemorlarni to‘g‘ri o‘qitishi lozim. Tug‘ruqdan keyingi davrda oraliq gigienasi, parhez va suyuqlik iste’moli, mashqlar haqida maslahat berish muhimdir.
- Bemorni ruhiy qo‘llab-quvvatlash: Tug‘ruqdan keyin ayollarda stress va xavotir kuchayishi mumkin, shuning uchun ruhiy qo‘llab-quvvatlash katta ahamiyatga ega.

Davomi

Tibbiyot haqida

11 октября 2024 16:13

Qabziyat (konstipatsiya) — bu ichaklarning vaqtida va yetarlicha bo‘shamasligi yoki juda qiyin bo‘shashi bilan tavsiflanadigan holat. Qabziyat uzoq vaqt davom etsa, bemor hayoti va sog‘lig‘iga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Hamshiralik parvarishi bu holatda bemorning ahvolini yengillashtirish va qabziyatning asoratlarini oldini olishda muhim rol o‘ynaydi.

Qabziyatning sabablari:
- Noqonuniy va yetarli suyuqlik iste’mol qilmaslik.
- Tolaga boy bo‘lmagan oziq-ovqatlarni iste’mol qilish.
- Jismoniy faollikning yetarli emasligi.
- Ba’zi dori vositalarining yon ta’siri (masalan, opioidlar, antatsidlar).
- Stress yoki psixologik omillar.
- Ichak kasalliklari (ichakning harakat faolligining pasayishi, yallig‘lanish kasalliklari).

Qabziyat belgilari:
- Haftada uch martadan kam ich bo‘shashi.
- Qattiq va quruq axlat.
- Axlat chiqarishda qiyinchilik yoki og‘riq.
- Qorin dam bo‘lishi, noqulaylik hissi.
- Qattiq ich kelishi.

Qabziyatda hamshiralik parvarishi:
1. Bemorning holatini baholash:
- Ichak harakatlarini kuzatish: Bemorning ich ketishi chastotasi, axlatning qattiqligi va miqdorini doimiy kuzatish.
- Qorin sohasini baholash: Qorin dam bo‘lishi, qorin og‘rig‘i va noqulaylikni aniqlash.
- Bemorning ovqatlanish va suyuqlik iste’moli odatlarini o‘rganish: Tolaga boy mahsulotlar iste’moli, suyuqlik ichish rejimiga e’tibor qaratish.

2. Bemorni oziqlantirish va suyuqlik iste’molini tartibga solish:
- Tolaga boy ovqatlarni iste’mol qilishni targ‘ib qilish: Qabziyatni oldini olish uchun kletchatkaga boy oziq-ovqatlar (sabzavotlar, mevalar, butun donli mahsulotlar) iste’molini oshirish tavsiya etiladi.
- Suyuqlik iste’molini oshirish: Kattalar uchun kuniga kamida 8-10 stakan suv ichish tavsiya etiladi. Suyuqliklar ichaklarning harakatini faollashtiradi va axlatni yumshatishga yordam beradi.
- Qaynatilgan mevalar va kompotlar: Quruq mevalardan tayyorlangan ichimliklar (masalan, olxo‘ri, o‘rik) ich qotishini yengillashtirishi mumkin.

3. Jismoniy faollikni oshirish:
- Faoliyatni rag‘batlantirish: Bemorga muntazam jismoniy mashqlar qilishni tavsiya qilish. Harakat ichaklarning harakatini faollashtiradi va axlatni oson chiqarishga yordam beradi.
- Yengil mashqlar: Masalan, piyoda yurish yoki oddiygina qorin mushaklarini mustahkamlovchi mashqlar.

4. Dori-darmonlar yordamida davolash:
- Laksativ vositalar: Agar parhez va jismoniy faollik samara bermasa, shifokor tomonidan buyurilgan laksativ vositalar qo‘llaniladi. Laksativlarni faqat shifokor tavsiyasiga ko‘ra qabul qilish zarur, chunki ularni noto‘g‘ri qo‘llash ichak faoliyatiga zarar yetkazishi mumkin.
- Probiotiklar: Ichak mikroflorasini normallashtirish uchun probiotiklar buyurilishi mumkin.

5. Bemorni ruhiy qo‘llab-quvvatlash:
- Psixologik yordam: Bemorlar qabziyatdan qiynalayotgan vaqtda stress va xavotirga tushishlari mumkin. Hamshira bemorning holatini tushunib, unga psixologik qo‘llab-quvvatlash ko‘rsatishi kerak.
- To‘g‘ri ichak bo‘shatish usullarini o‘rgatish: Ichak bo‘shatish uchun to‘g‘ri vaqtda hojatxonaga borishni o‘rgatish, chunki ortiqcha kutish qabziyatni kuchaytirishi mumkin.

6. Shoshilinch yordam choralari:
- Enema (klizma): Juda og‘ir qabziyat holatida shifokor tavsiyasi bilan klizma qilinishi mumkin. Biroq bu usulni ko‘p qo‘llash tavsiya etilmaydi, chunki u ichakning tabiiy harakatini zaiflashtirishi mumkin.
- Mikroklyizma: Mikroklyizmalar osonroq va yumshoqroq ta’sir qiladi, shuningdek, bemor uchun nisbatan qulayroq bo‘ladi.

7. Profilaktika:
- To‘g‘ri ovqatlanish va suyuqlik iste’moli: Ichak faoliyatini yaxshilash uchun to‘g‘ri ovqatlanish tartibiga rioya qilish.
- Muntazam jismoniy faollik: Ichaklarning normal harakatini ta’minlash uchun harakatni odat qilish.
- Psixologik barqarorlik: Stress va psixologik muammolar qabziyatga olib kelishi mumkin, shuning uchun ruhiy sog‘lomlikni saqlash ham muhim.

Hamshiralik parvarishi qabziyatda bemorning hayot sifatini yaxshilash va noqulayliklarni bartaraf etishda muhim rol o‘ynaydi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

11 октября 2024 15:21

• O‘qitish: Hamshira bemorga diareya holatida qanday oziqlanish, suyuqlik iste'moli va gigiena qoidalariga rioya qilish kerakligini tushuntirishi lozim.

7. Asoratlarni oldini olish:
• Gigiena qoidalariga rioya qilish: Diareyaning yuqishini oldini olish uchun bemor va uning yaqinlariga qo‘llarni yuvish, oziq-ovqat gigienasi va ichimlik suvi sifatiga rioya qilishni o‘rgatish.
• Asoratlar rivojlanishini kuzatish: Agar bemorda diareya uzoq davom etsa yoki asoratlar paydo bo‘lsa (qon aralash ich ketish, og‘ir suvsizlanish), shoshilinch ravishda shifokorga murojaat qilish lozim.

Xulosa:
Hamshira diareyali bemorlar bilan ishlashda ularning ahvolini diqqat bilan kuzatishi, suvsizlanishni oldini olish va dori-darmonlarni to‘g‘ri qabul qilishni ta’minlashi kerak. Bemorlarni o‘qitish va gigiena qoidalariga rioya qilish orqali diareyaning oldini olish mumkin. Shuningdek, suyuqlik va elektrolit balansini tiklash bemorning holatini yaxshilashda muhim ahamiyatga ega.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

11 октября 2024 15:03

5. Boshqa choralar:
- Bemorni kuzatish: Talvasa to‘xtatilgach, bemorni hushiga kelgunga qadar kuzatish lozim. Bemorning holati yomonlashgan taqdirda, reanimatsion choralar ko‘riladi.
- Shifokor bilan maslahat: Talvasa sababini aniqlash va davolash uchun bemorni shifokor ko‘rigiga yuborish zarur.

6. Profilaktik choralar:
- Epilepsiya va boshqa kasalliklarni nazorat qilish: Bemorlar antikonvulsant dorilarni shifokor buyurgan dozada muntazam qabul qilishlari kerak.
- Infektsiyalarni oldini olish: Harorat ko‘tarilishi bilan bog‘liq febril talvasalarda tana haroratini o‘z vaqtida pasaytirish kerak.
- Metabolik muvozanatni saqlash: Kalsiy, glyukoza va elektrolitlarni o‘z vaqtida to‘ldirish.

Xulosa:
Talvasa sindromi xavfli holat bo‘lib, unga o‘z vaqtida va to‘g‘ri yordam ko‘rsatilishi bemor hayotini saqlab qolishda katta rol o‘ynaydi. Talvasaning sabablarini aniqlash va shoshilinch yordam ko‘rsatish hamshiraning muhim vazifasidir.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

11 октября 2024 11:46

​​Yotoq yaralarning oldini olish va parvarish qilish

Yotoq yaralar xolatini baxolash

Yotoq yara - bu nima?
Tananing ma'lum bir qismi doimiy bosim ostida bo'lib, shu yerda qon aylanishining buzilishi natijasida rivojlanuvchi terining yarali-nekrotik zararlanishi.

Yotoq yaralar tasnifi
● 1 daraja - terining oqarishi kuzatiladi
● 2 daraja - qavariq va pufakli yaralar paydo bo'ladi
● 3 daraja - qavariq va pufakli yaralarning nekrozga uchrashi
● 4 daraja - yaralarning suyakgacha yetib borishi va cho'ntakchalar paydo bo'lishi

Yotoq yarani kuzatish natijalari
1.chuqurligi
2.ekssudat
3.kattaligi
4.yallig'lanishi
5.granulyatsion to'qima
6.o'lik to'qima
7.cho'ntak xosil bo'lishi

Yotoq yara paydo bo'lish sabablari
Bosim
■ tana xarakatining chegaralanishi
■ jismoniy faollikning susayishi
■ sezuvchanlikning buzilishi

To'qimalar turg'unligi
■ Tashqi omillar - namlik, ishqalanish, kesuvchi kuch.
■ Ichki omillar - oziqlanishning yomonlashuvi, qarilik, qon bosimining pasayishi.

Teri osti kapillyarlarida qon bosimi 32mm/sm.ust bilan oqadi. Teri bosilganda tomir qisqarishi natijasida terining oziqlanishi buziladi. Tana xolatini kamida xar 2 soatda o'zgartirib turish lozim.

Yara paydo bo'lish sabablarini yo'qotish uchun hamshiralik parvarishi
● To'qimalar turg'unligi

● Teri parvarishi
- terini gigiyenik parvarish qilish va terini ximoya qilish usullari.
- siydik va axlat tutolmaslik natijasida xosil bo'ladigan muammolarni yechish muolajalari
- oqliklarni tanlash

● Oziqlantirishni tashkil etish
- to'g'ri ovqatlantirish
- chala parchalangan oziqlantiruvchi moddalardan foydalanish,
- oqsilli qo'shimchalarni iste'mol qilish.

Terining gigenik parvarish qilish
Bosim va to'qimalar turg'unligini parvarishlash

Yotoq yaralarini davolash
• tana xaroratini o'zgartirish
• teri parvarishi
• ovqatlantirish
• krovat yostiqlarini tanlash ( yotoq sharoitini yaratish)

Paydo bo'lgan yotoq yaralarining yomonlashuvini oldini olish
● Infeksiyani oldini olish
● O'lik to'qimalardan tozalash
● Yara va yara soxasini yuvish
● Optimal namlikga ega muxit yaratish

Optimal namlikga ega muxit yaratish uchun kerakli anjomlar
Qaynagan iliq suv, yuvish uchun doka, artish uchun salfetka, sovun, klyonka, latok, plastir, sterillangan doka, vinil yoki plyonka, iliq fiziologik eritma 50-100ml.

Bajarish
1. Yotoq yaralar soxasini yuving
2. Furatsillin, levomekol, Fiziologik eritma yoki Qaynagan iliq suv bilan xo'llangan dokani 1 qavat qilib, yaraga qo'ying
3. Vinil yoki plyonkada yoping
( Levomekol foydaliroq )

Yarani yuvishda - Kerakli bo'lgan xajmdagi shprits bilan yengil kuchda yuvish kerak.

Ekssudatga qarab, 1 kunda 2-3 marta almashtiring. Yanada optimal namlikni saqlang.

MUMKIN EMAS
Kuch bilan ishqalab yuvilsa teri yog'i va keratin xam olinadi. To'qimalar turg'unligi pasayadi.

Infeksiyani oldini olish
■ infeksiyani davolash
■ antibakterial terapiya o'tkazish
■ o'lik to'qimalardan tozalash
■ yara va yara soxasini yuvish, ayniqsa cho'ntaklarini yuvish
■ optimal namlikka ega muxit

DIQQAT
● yotoq yaralarga dokani quruq va qalin qo'ymang
● yotoq yaralarga doka yopishsa suv bilan asta-sekin olish kerak
● yarada optimal namlikni, yara soxasi atrofini quruq saqlang

👩‍⚕ @tibbiyot_haqida

Tibbiyot haqida

15 октября 2024 13:05

Ayollarda qovuqni kateterlash steril usullar bilan amalga oshiriladigan muhim tibbiy amaliyotlardan biridir. Bu usul siydik chiqarishni ta'minlash, diagnostik yoki davolovchi maqsadlarda amalga oshiriladi.

Quyida ayollarda qovuqni kateterlash texnikasi va uning bosqichlari keltirilgan.

Ayollarda qovuqni kateterlash texnikasi:

Kerakli asboblar:
• Steril kateter (odatda Foley kateteri yoki Nelaton kateteri).
• Steril qo'lqoplar.
• Steril dokalar yoki paxta tampondar.
• Antiseptik eritma (masalan, povidon yod yoki xlorheksidin).
• Steril kayishchalar (kleyonka yoki mato).
• Siqib chiqadigan jel yoki vazelin (lidokain jeli – siydik yo‘llarini yengillashtirish va og'riqni kamaytirish uchun).
• Siydik uchun steril idish.
• Toshma suyuqlik uchun siydik yig‘uvchi paket (Foley kateterda).

Amaliyot bosqichlari:

Bemorni tayyorlash:
• Bemorni orqaga yotqizib, oyoqlarini biroz bukilgan va keng yoyilgan holatda joylashtiring (litotomiya holatida).
• Bemorni amaliyot haqida ogohlantiring va uni xavotirlanmaslikka chaqiring.

Qo'llarni yuvish va steril tayyorgarlik:
• Qo'llaringizni yaxshi yuvib, steril qo‘lqoplarni kiying.
• Ishlatiladigan asbob-uskunalarni tayyorlang va steril muhitda saqlang.

Tashqi jinsiy a’zolarni antiseptik bilan tozalash:
• Ayolning tashqi jinsiy a'zolarini antiseptik eritma yordamida yaxshilab tozalang. Steril tampondan foydalanib, katta va kichik lablarini bir-biridan oching va siydik yo‘li atrofini tozalang (oldin katta jinsiy lablarni, keyin kichik jinsiy lablarni va oxirida siydik chiqarish yo‘lini).
• Antiseptik tozalash yuqoridan pastga qarab amalga oshiriladi va har bir tampon faqat bir marta ishlatiladi.

Kateterni tayyorlash:
• Kateterni steril paketdan chiqaring va uni antiseptik gel yoki lidokain jeli bilan yaxshilab moylang. Bu harakat kateterni kiritish vaqtida og'riqni kamaytirish va traksiyani yengillashtirishga yordam beradi.

Kateterni kiritish:
• Jinsiy lablarni ochiq holda ushlab, kateterni asta-sekin siydik yo‘liga kiriting.
• Kateterni taxminan 5–7 sm chuqurlikka kiritib, siydik oqimini kuting. Agar siydik chiqa boshlasa, kateter qovuq ichiga kiritilganligini tasdiqlaydi.

Kateterni qovuq ichida to'g'ri joylashtirish:
• Agar Foley kateteri ishlatilayotgan bo'lsa, kateter qovuq ichiga kiritilgach, kateterning uchidagi ballon 5–10 ml steril suyuqlik bilan shishiriladi, bu kateterni qovuq ichida joyida ushlab turish uchun kerak.
• Siydik yig'uvchi paketni kateterga ulang.

Amaliyotni yakunlash:
• Kateter o‘rnatilgach, jinsiy a'zolarni yana bir marta antiseptik bilan artib tozalang.
• Bemorni qulay joylashtiring va kateterning o‘rnatilishi haqida ma'lumot bering.

Kuzatish:
• Kateter to‘g‘ri ishlayotganligini va siydik normal oqayotganligini kuzatib boring.
• Agar bemorda noqulaylik, og‘riq yoki asoratlar sezilsa, darhol tibbiy yordam ko‘rsating.

Eslatmalar:
• Kateter kiritishda yuqori darajadagi sterillik va antiseptik sharoitlarga rioya qilish muhimdir, chunki bu siydik yo‘llarining infeksiyasini oldini olish uchun zarur.
• Kateterlash vaqtida hech qanday kuch ishlatmaslik kerak, agar qarshilik sezilsa, sababini aniqlash va kateterni ehtiyotkorlik bilan qayta kiritish lozim.

Ayollarda qovuqni kateterlash texnikasi oddiy bo‘lib ko‘rinsa-da, to‘g‘ri bajarilmagan holatlarda asoratlar yuzaga kelishi mumkin. Bu jarayonni steril va ehtiyotkorlik bilan bajarish infeksiyalar va boshqa asoratlarni oldini olish uchun muhim ahamiyatga ega.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

15 октября 2024 07:23

Gipertermiya – bu tananing haroratining me'yordan ortib ketishi, odatda tananing issiqlik chiqara olmasligi yoki haddan tashqari issiqlik ishlab chiqarishi natijasida yuzaga keladi. Gipertermiya turli omillardan kelib chiqib, turli shakllarda namoyon bo‘ladi. Quyida uning asosiy turlari, belgilari, tez tibbiy yordam ko‘rsatish choralari va hamshiralik parvarishi keltirilgan.

Gipertermiya turlari:
Issiq urishi (heat stroke):
Tana harorati 40°C yoki undan yuqori ko‘tariladi.
Odatda uzoq vaqt issiq muhitda qolish, kuchli jismoniy mashqlar qilish yoki issiq, nam sharoitda ishlash tufayli yuzaga keladi.

Issiqlik to‘planishi (heat exhaustion):
Tana harorati 38-40°C bo‘ladi.
Issiq ob-havoda haddan tashqari terlash tufayli suv va elektrolitlar yo‘qotilishi natijasida sodir bo‘ladi.

Dori vositalari yoki toksik moddalar sababli gipertermiya:
Bu turli xil dori vositalarini qabul qilish natijasida tananing harorati ko‘tarilishi.
Masalan, serotonin sindromi, antikolinergik zaharlanishlar, anestetik moddalarga bog‘liq malign gipertermiya kabi holatlar.

Malign gipertermiya:
Bu genetik predispozitsiyaga ega odamlarda umumiy anesteziya yoki ba'zi dorilar ta'sirida yuzaga keladigan favqulodda holatdir. Tana harorati tezlik bilan oshib ketadi va hayot uchun xavf tug‘diradi.

Febril gipertermiya:
Infektsiya yoki yallig‘lanish jarayonlari natijasida tana harorati ko‘tariladi. Bu ko'pincha tananing immun javobini ko'rsatadi.

Belgilari:

Issiq urishi:
• O'ta yuqori tana harorati (40°C dan yuqori).
• Quruq va issiq teri (haddan tashqari suvsizlanish natijasida terlash to'xtashi mumkin).
• Tez va kuchli yurak urishi (taxikardiya).
Nafas olishning tezlashishi.
• Bosh aylanishi, xotirani yo'qotish, ongni yo'qotish.
• Tutqanoq va koma holati bo'lishi mumkin.

Issiqlik to‘planishi:
• Tana harorati biroz yuqori (38-40°C).
Ko‘p terlash, bosh aylanishi, charchoq.
• Terining nam va sovuq bo‘lishi.
• Ko‘ngil aynishi, qusish va bosh og‘rig‘i.
• Yurak urishining kuchayishi va zaiflik.

Dori vositalari sababli gipertermiya:
• Tana harorati o‘ta yuqori (40°C yoki undan yuqori).
• Qaltirash, mushaklarning kuchlanishi, ongning buzilishi.
• Tutqanoq, yurak ritmining buzilishi.

Malign gipertermiya:
• Anesteziya vaqtida yoki undan keyin tana harorati juda tez ko‘tariladi.
• Mushaklarning kuchlanishi va qattiqlashishi.
• Yurak ritmining buzilishi, nafas olishning qiyinlashishi.
• Siydikda quyuq rang (rabdomioliz natijasida).

🚑 Tez tibbiy yordam:
Issiq urishi va issiqlik to‘planishi:
• Bemorni darhol soyali, salqin joyga olib boring.
• Tana haroratini pasaytirish uchun suv bilan yengil sovutish yoki muz paketlarini qo‘llash (peshona, qo‘ltiq osti, bo‘yin kabi joylarga).
• Suv yoki sport ichimliklarini ichirish orqali suyuqlik va elektrolitlarni tiklash.
• Tana harorati pasaymasa, zudlik bilan tez tibbiy yordam chaqirish.

Malign gipertermiya:
• Malign gipertermiya shoshilinch tibbiy holat bo‘lib, zudlik bilan anesteziya to‘xtatilishi va dantrolen kabi dori vositalari qo‘llanilishi kerak.
• Bemorga tezda suyuqlik, sovutish choralari va intensiv terapiya zarur.

Dori vositalari yoki toksik moddalar sababli gipertermiya:
• Dori vositalarini qabul qilishni to‘xtatish.
• Bemorga simptomatik yordam ko‘rsatish (elektrolitlar, suyuqliklar va sovutish).
• O‘z vaqtida tibbiy yordam ko‘rsatish uchun bemor shifoxonaga yotqizilishi lozim.

👩‍⚕ Hamshiralik parvarishi:
Bemor holatini kuzatish:
• Tana haroratini muntazam o‘lchash va monitoring qilish.
• Yurak ritmi, qon bosimi va nafas olishni kuzatish.
• Bemorning suyuqlik va elektrolit balansini nazorat qilish, suyuqlik terapiyasini ta’minlash.

Suyuqlikni tiklash:
• Bemorga etarli miqdorda suyuqlik ichirish, kerak bo‘lganda vena ichiga suyuqlik yuborish.
• Suyuqlik va elektrolitlarni qayta tiklash uchun oral rehidratsiya eritmalarini yoki sport ichimliklarini tavsiya qilish.

Sovutish choralari:
• Tana haroratini pasaytirish uchun sovutish choralari ko‘rish (muz paketlari, nam sochiqlar, suv bilan yuvish).
• Bemorni sovuq shamolli joyga olib chiqish yoki ventilyator qo‘llash.

Davomi

Tibbiyot haqida

14 октября 2024 13:19

Бронхит касаллигини ўтказган беморларни реабилитацияси, турлари, босқичлари.

Хамширалик ишининг Олий тоифа саволларидан.

Жавоблар тайёр электрон пдф шаклда

Кимга керак булса личкага ёзишлари мумкин.
@tibbiyot_admin

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

13 октября 2024 22:13

Kerak bo'lib qoladigan ma'lumotlar

1. Tez yordam chaqirsangiz sizni uyingizgacha yoki voqea joyigacha qancha vaqtda yetib kela oladi?
2. Shifoxona, tez yordam punkti yoki eng yaqin dorixona sizdan qancha masofa uzoqlikda?

Yuqoridagi mana shu ikkita savolga aniq javobni bilib olsangiz bemor(jabrlanuvchi)ga samarali yordam ko'rsata olasiz.

Sababi:
1. kechki vaqtlarda 103ga bittada tel qilib tusha olmasligingiz mumkin.
2. Bemor axvoli og'ir bo'lsa kutishdan ko'ra o'zingizga yaqin shifoxona, tez yordam punktiga olib borganingiz ma'qulroq.
3. Bemor xolatiga qarab transpartirovkani to'g'ri tanlay olishingiz juda muhim.
4. Tez yordam kelguncha simptomatik davolashingiz kerak, masalan isitmada paratsetamol berishingiz mumkin.
5. Og'ir travmalarda yoki qon ketishlarda imkon qadar yo'qotilgan qonni xajmini tiklashga xarakat qilish shart. Xech bo'lmaganda yaqin aptekadan Natriy xlor yoki glyukoza 5%(qand kasalligini xisobga olasiz).

Eng muhimi eslatma!
Qo'limdan xech narsa kelmaydi, men hamshira yoki shifokor emasman deyish kerak emas!
Xech bo'lmaganda
• Bemorni xarakatini cheklang
• Tinchlantiring
• Toza xavo bilan ta'minlang
• Qon ketayotgan bo'lsa jaroxatni tepasidan bog'lab qo'ying
• qorin soxasidan qon ketayotgan bo'lsa o'sha joyni quruq va toza sochiq yoki ro'molcha bilan bosib turing
• xushdan ketgan bemorni yuzlari issiq va qizargan bo'lsa boshini tanasidan salgina balandroq ko'taring.
• xushdan ketgan bemorni tanasi sovuq va ranglari oqargan bo'lsa boshini tanasi bilan tekis xolda ushlang
• talvasa (sudorgi) bergan bo'lsa BOSHINI O'NG YOKI CHAP TOMONGA QARATIB USHLANG
• tez yordam chaqirgan bo'lsangiz. kuting.

Bu xarakatlar bilan kimningdir xayotini saqlab qolishingiz mumkin!

@tibbiyot_haqida

Tibbiyot haqida

13 октября 2024 19:02

Sterilizatsiya ishlari o’tkazish tamoyillari quyidagilardan iborat:

1. Tayyorlash
• Uskunalarni tayyorlash: Sterilizatsiya uchun mo’ljallangan uskunalar, instrumentlar va materiallar toza bo'lishi kerak. Ularni birinchi navbatda yuvish va tozalash zarur.
• Uskunalar va materiallar saralash: Sterilizatsiya jarayonida foydalaniladigan uskunalar, materiallar va vositalar to'g'ri saralanishi kerak. Har bir elementning sterilizatsiya qoidalariga muvofiq bo'lishi muhimdir.

2. Ona-qaynatish (autoklavlash)
• Harorat va bosim: Uskunalarni sterilizatsiya qilish uchun belgilangan harorat va bosim darajasini saqlash muhimdir. Odatda, bu 121-134 °C va 1-2 atm bosimda amalga oshiriladi.
• Vaqtni belgilash: Sterilizatsiya jarayoni davomiyligi sterilizatsiya usuliga qarab o'zgaradi. Qizdirish va bosimni saqlash uchun belgilangan vaqtga rioya qilish zarur.

3. Kimyoviy sterilizatsiya
• Kimyoviy moddalarni tanlash: Agar kimyoviy sterilizatsiya usuli tanlangan bo'lsa, ushbu moddalarning samaradorligini va toksikligini hisobga olish zarur.
• Muvofiqlik: Kimyoviy sterilizatsiya usulining barcha qoidalariga rioya qilish va to'g'ri dozani tanlash muhimdir.

4. Uskunalarni joylashtirish
Tuzilish: Uskunalar va materiallar sterilizatsiya qilish uchun joylashtirilishi kerak. Havo chiqishi va qizitishni ta'minlash uchun zarur bo'lgan bo'sh joylar qoldirilishi muhim.
• Havoning chiqarilishi: Uskunalarda havo qolmasligi uchun havo chiqarish jarayoniga diqqat qilish zarur.

5. Tekshirish
• Ko'rsatkichlar: Sterilizatsiya jarayoni oxirida ko'rsatkichlar (indikatorlar) yordamida jarayonning muvaffaqiyatli o'tkazilganini tasdiqlash muhimdir.
• Hujjatlash: Har bir sterilizatsiya jarayonini hujjatlashtirish (sanasi, vaqti, javobgarlik) muhimdir.

6. Saqlash
• Steril muhafaza: Steril materiallar va uskunalar toza va quruq joyda saqlanishi, ularning yangiligi va xavfsizligini ta'minlash kerak.
• Muomala qilish: Steril materiallar bilan ehtiyotkorlik bilan muomala qilish, ularni qayta ifloslantirmaslik uchun zarur.

○ Bu tamoyillar sterilizatsiya jarayonining samaradorligini ta'minlash va infeksion kasalliklarning tarqalishini oldini olishda muhimdir. Sterilizatsiya jarayoni yuqori standartlarga muvofiq bo'lishi zarur, chunki bu bemorlar salomatligini himoya qilishda katta ahamiyatga ega.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

13 октября 2024 12:38

F. Naytingeyl fikricha, hamshiralik ishida quyidagi omillar katta ahamiyatga ega:

Professionalizm: Hamshira o'z ishining malakali mutaxassisi bo'lishi zarur. Bu, kasbiy bilim va ko'nikmalarni mukammal egallashni talab qiladi.

Kommunikatsiya: Bemorlarga va ularning oilalariga samarali tarzda muloqot qilish hamshiralik ishida muhimdir. Ular bemorlar bilan qanday munosabatda bo'lishni, ularning ehtiyojlarini qanday tushunishni bilishi kerak.

Empatiya: Hamshira bemorlarning hissiy holatini tushunishi va ularning his-tuyg'ularini hisobga olishi kerak. Bu, bemorning farovonligini oshirishga yordam beradi.

Jamoaviy ish: Hamshiralarning boshqa tibbiyot mutaxassislari bilan birgalikda ishlashi, hamda ularning ish faoliyatini qo'llab-quvvatlashi muhimdir.

Etika va axloq: Hamshiralikda professional etikani bilish va unga rioya qilish, bemorlarning huquqlarini himoya qilishda muhim ahamiyatga ega.

Innovatsion yondashuv: Zamonaviy texnologiyalar va yangi davolash usullarini qo'llashga tayyor bo'lish, hamshiralik ishini yanada samarali qilish imkonini beradi.

Bu omillar hamshiralik faoliyatining asosiy tamoyillaridan biri bo'lib, bemorlar va tibbiyot tizimi uchun muhimdir.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

13 октября 2024 06:35

Anafilaktik shok — bu og'ir allergik reaksiya bo'lib, hayot uchun xavfli bo'lishi mumkin. U allergen bilan to'satdan aloqa qilganda rivojlanadi va tezda tibbiy aralashuvni talab qiladi. Quyida anafilaktik shokning asosiy belgilari, tez tibbiy yordam ko'rsatish tartibi va hamshiralik parvarishi haqida ma'lumot beriladi.

Anafilaktik shokning belgilari:
1. Teri reaksiyalari:
• To'satdan paydo bo'ladigan teri qichishishi, qizarishi yoki turli xil toshmalar.
• Quincke shishi (ko'z, lab, til, tomoqning shishi).

2. Nafas olish bilan bog'liq muammolar:
• Nafas olishning qiyinlashishi, qisqa nafas olish (dispnoe).
• Xurillagan ovozda nafas olish (bronkospazm).
• Tomoqning shishishi tufayli ovoz o'zgarishi yoki yo'qolishi.

3.Yurak-tomir tizimi belgilari:
• Tez yurak urishi (taxikardiya).
• Qon bosimining keskin tushishi (gipotoniya).
• Hushdan ketish yoki bosh aylanishi.

4.Hazm qilish tizimi belgilari:
• Ko'ngil aynishi, qusish.
• Qorin og'rig'i yoki diareya.

5. Boshqa belgilari:
• Bosh og'rig'i, xavotirlik.
• Tananing past harorati (gipoterapiya).

Tez tibbiy yordam:
Anafilaktik shokda vaqtni yo'qotmaslik juda muhim. Quyidagi chora-tadbirlar tezda amalga oshirilishi kerak:

1. Tibbiy yordam chaqirish: Favqulodda tibbiy yordamni zudlik bilan chaqirish kerak.

2. Adrenalin in'ektsiyasi:
• Anafilaksiya uchun eng samarali birinchi yordam adrenalin (epinefrin) inyeksiyasidir. U mushak ichiga (odatda son mushagiga) kiritiladi. Odatda, 0,3–0,5 mg kattalar uchun dozasi ishlatiladi.

3. Bemorga yotish holatini ta'minlash:
• Bemorni yotqizib, oyoqlarini ko'tarish orqali qonning bosh va yurakka oqishini yaxshilash mumkin.

4. Nafas yo'llarini ochiq saqlash:
Agar bemorning nafas olishida qiyinchilik bo'lsa, nafas olish yo'llarini ochish va yordamchi usullar (kislorod maskasi) orqali yordam ko'rsatish zarur.

5. Antigistamin va kortikosteroidlar:
Antigistaminlar (masalan, difenhidramin) va kortikosteroidlar (masalan, prednizolon) allergik reaktsiyani boshqarishda yordam beradi, lekin ular birinchi yordamdan keyingi bosqichda qo'llaniladi.

Hamshiralik parvarishi:
1. Bemorning holatini kuzatish:
• Hamshira bemorning nafas olishini, yurak urishini, qon bosimini va boshqa hayotiy belgilari muntazam ravishda kuzatishi lozim.

2. Adrenalinni o'z vaqtida yuborish:
• Hamshira adrenalin inyeksiyasini o'z vaqtida va to'g'ri dozada yuborishi kerak. Doza va inyeksiya joyini aniq nazorat qilish zarur.

3. Psixologik yordam:
s Hamshira bemorni tinchlantirib, uning psixologik holatini qo'llab-quvvatlashi kerak. Bu bemorning stress darajasini kamaytiradi.

4. Dori-darmonlarni kuzatish:
• Hamshira antigistamin va kortikosteroidlarni bemorga o'z vaqtida va to'g'ri miqdorda berishi lozim.

5. Bemorni transport qilishga tayyorlash:
• Anafilaktik shok holatida bemorni shifoxonaga yuborish lozim bo'lganda, hamshira bemorning holatini barqarorlashtirib, uni xavfsiz transport qilishga tayyorlashi zarur.

6. Bemorning tarixini tahlil qilish:
• Bemorda qachon va qanday allergik reaktsiyalar bo'lganini aniqlash, u qanday allergenlarga sezgirligini tushunish zarur. Bu kelajakdagi holatlar oldini olish uchun muhimdir.
Anafilaktik shokda hamshiraning o'z vaqtida va aniq harakat qilishi bemorning hayotini saqlab qolishda hal qiluvchi ahamiyatga ega.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

12 октября 2024 13:17

Хамширалик иши буйича ОЛИЙ тоифанинг жавоблари тайёр булди. Кимга зарур булса личкага ёзишлари мумкин.

@tibbiyot_admin

Boshqa sohalarni ham savollariga javoblar tayyorlab berishimiz mumkin.

@tibbiyot_haqida

Tibbiyot haqida

12 октября 2024 05:59

Yosh bolalarda temir yetishmasligi (temir tanqisligi anemiyasi) ko‘p uchraydigan holat bo‘lib, asosan quyidagi sabablar tufayli rivojlanadi:

1. Temir moddasi yetarli darajada iste'mol qilinmasligi
• Ovqatlanish ratsionida temir moddasi kam bo‘lishi: Yosh bolalar ko‘pincha temirga boy ovqatlarni (qizil go‘sht, dukkakli mahsulotlar, yashil bargli sabzavotlar) yetarli darajada iste'mol qilmaydilar. Ayniqsa, faqat ona suti bilan oziqlangan bolalarda qo‘shimcha ovqatlanishni boshlashda muvozanatli ovqatlanishga e'tibor berilmasligi temir yetishmovchiligiga olib kelishi mumkin.
• Ko‘p miqdorda sut iste'moli: Ba'zi bolalar sutni haddan tashqari ko‘p iste'mol qilishi mumkin, ayniqsa sigir suti temir bilan yaxshi ta'minlamaydi va temirning so‘rilishiga xalaqit beradi. Bu temir yetishmasligining rivojlanishiga sabab bo‘lishi mumkin.

2. Temirning so‘rilishida muammo bo‘lishi
• Ichak kasalliklari yoki malabsorbsiya sindromlari: Bolalarda oshqozon-ichak kasalliklari (masalan, siliyak kasalligi, yallig‘lanishli ichak kasalliklari) temirning samarali so‘rilishini buzishi mumkin.
• Ichak parazitlari: Ayrim parazitlar (masalan, gijjalar) ichaklardan temirni o‘zlashtirib oladi yoki qon ketishini keltirib chiqaradi, bu esa temir tanqisligiga sabab bo‘ladi.

3. Tez o‘sish davrlari
• O‘sishning yuqori sur’atlari: Bir yoshgacha bo‘lgan bolalar va o‘smirlar juda tez o‘sadi, bu esa organizmda temirga bo‘lgan ehtiyojning ortishiga olib keladi. Agar temir moddasi yetarli miqdorda olinmasa, tanqislik rivojlanishi mumkin.

4. Temir zaxiralarining tugashi
• Tug‘ma temir zaxiralari kam bo‘lishi: Bolalar o‘z temir zaxiralarini onadan tug‘ilish vaqtida oladi. Agar ona homiladorlik vaqtida temir yetishmasligi bilan aziyat chekkan bo‘lsa yoki tug‘ilish vaqti erta bo‘lsa (muddatidan oldin tug‘ilgan bolalar), bolada temir zaxirasi kam bo‘lishi mumkin.

5. Qon yo‘qotishlar
• Yashirin yoki oshkora qon ketishlar: Ayrim ichak kasalliklari yoki oziq-ovqat allergiyalari ichakdan qon ketishiga sabab bo‘lib, bu esa organizmda temir tanqisligiga olib kelishi mumkin. Ba'zi bolalarda sigir suti yoki boshqa oziq-ovqat mahsulotlariga allergiya ichak devorlariga zarar yetkazib, qon ketishiga olib kelishi mumkin.

6. Noqulay ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlar
• Kam ta'minlanganlik va noto‘g‘ri ovqatlanish: Ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan noqulay sharoitda yashayotgan oilalarda bolalar yaxshi parvarish qilinmaydi va ular temirga boy oziq-ovqat mahsulotlarini iste'mol qilish imkoniga ega bo‘lmasliklari mumkin.

7. Ko‘p homilali homiladorliklar va qisqa muddatli oraliq
• Ko‘p homilali homiladorliklar (egizaklar): Egizak yoki uchak kabi ko‘p homilali homiladorliklarda ona zaxiralari har bir chaqaloqqa teng taqsimlanadi, bu esa temir zaxiralarining kam bo‘lishiga olib kelishi mumkin.
• Homiladorliklar orasidagi qisqa farq: Agar onaning organizmi avvalgi homiladorlikdan keyin to‘liq tiklanishga ulgurgan bo‘lmasa, bu keyingi farzandida temir zaxiralarining kam bo‘lishiga olib kelishi mumkin.

Yosh bolalarda temir yetishmovchiligining asosiy sabablariga noto‘g‘ri ovqatlanish, temirning yomon so‘rilishi, tez o‘sish sur'ati, tug‘ma zaxiralar kamligi, qon ketishi va ijtimoiy-iqtisodiy omillar kiradi. Temir tanqisligi bolalarda rivojlanishga salbiy ta'sir ko‘rsatishi mumkin, shu sababli temirga boy parhez va kerakli davolash choralari ko‘rilishi muhimdir.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

11 октября 2024 18:48

Infektsiyani oldini olish: Oraliq jarohati yoki epiziotomiya joyida infektsiya xavfini kamaytirish uchun antiseptik vositalar va gigiena qoidalariga qat’iy rioya qilish zarur.

Tug‘ruq jarohatlari, ayniqsa, oraliqning yirtilishi tug‘ruq paytida keng tarqalgan muammolardan biridir. Hamshiraning tug‘ruq jarayonida va undan keyin to‘g‘ri parvarishi, gigiena qoidalariga rioya qilishi, bemorning ruhiy va jismoniy holatini nazorat qilish kabi tadbirlari jarohatlarning oldini olish va asoratlarni kamaytirishda muhim rol o‘ynaydi.

yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

11 октября 2024 18:22

Qon tuflash (gemospermiya) — bu nafas yo‘llaridan qon aralash balg‘am yoki sof qon chiqishi bo‘lib, bir qator kasalliklar va patologik holatlarning alomati hisoblanadi. Quyida qon tuflash kuzatiladigan asosiy kasalliklar keltirilgan:

1. Nafas olish tizimi kasalliklari:
O‘pka sili (tuberkulyoz): O‘pka silining kech bosqichlarida yoki o‘tkir fazasida qon tuflash keng tarqalgan. Bu kasallikda o‘pka to‘qimalari yallig‘lanadi va zarar ko‘rishi tufayli qon aralash balg‘am kuzatiladi.
O‘pka saratoni: Ayniqsa, kech bosqichlarida qon tuflash o‘pka saratonining xavfli belgisidir. O‘pka to‘qimalarining zararlanishi va qon tomirlarining o‘sma bilan siqilishi yoki shikastlanishi oqibatida qon tuflash sodir bo‘ladi.
Bronxit: Xususan, surunkali bronxitda va yallig‘lanishning o‘tkir davrida balg‘am bilan birga qon aralashishi mumkin.
Bronxoektatik kasallik: Bronxlar kengayishi va devorlarining shikastlanishi oqibatida bronxoektazda balg‘amda qon aralash bo‘lishi kuzatiladi.
O‘pka absessi: O‘pka ichida yiringli to‘planma hosil bo‘lishi bilan xarakterlanadigan ushbu kasallikda yiring bilan birga qon ham chiqishi mumkin.
O‘tkir va surunkali pnevmoniya: O‘pka to‘qimasining yallig‘lanishi (pnevmoniya) kuchaygan hollarda qon tuflash kuzatilishi mumkin, ayniqsa, o‘pka infarktiga olib kelganida.

2. Yurak-qon tomir tizimi kasalliklari:
O‘pka gipertenziyasi: O‘pka arteriyasidagi bosimning ko‘tarilishi natijasida o‘pka kapillyarlari yorilib, qon tuflash sodir bo‘ladi.
Yurak porogi: Ayniqsa, mitral stenozda qon tuflash keng tarqalgan. Bu holatda yurakning chap bo‘lmachasi kengayadi va o‘pka kapillyarlarida qon bosimi oshadi.
O‘pka emboliyasi: O‘pka arteriyasi tromb bilan to‘silganida (emboliyada), o‘pka infarkti yuzaga kelishi mumkin, bu esa qon tuflashga olib keladi.

3. Nafas yo‘llari jarohatlari va jarrohlik aralashuvlar:
• Nafas yo‘llarining mexanik shikastlanishi: Nafas yo‘llariga begona jism kirishi, nafas yo‘llarining jarrohlik jarayoni yoki invaziv tibbiy muolajalar (masalan, bronxoskopiya) tufayli qon tuflash kuzatilishi mumkin.
• Ko‘krak qafasiga jarohatlar: Ko‘krak qafasiga qattiq urilish yoki o‘pkaning to‘qimalari jarohatlanganida qon tuflash kuzatilishi mumkin.

4. Qon ivish tizimi kasalliklari:
• Gemofiliya: Qon ivishining buzilishi natijasida bemor nafaqat terida va mushaklar ichida qon quyilishiga duch keladi, balki ichki organlardan, jumladan o‘pka va bronxlardan qon ketishi ham mumkin.
• Trombositopeniya: Trombositlarning yetishmovchiligi yoki ularning funktsiyasidagi buzilishlar tufayli qon ketish xavfi oshadi va bu nafas yo‘llarida ham qon tuflashga olib kelishi mumkin.

5. Autoimmun kasalliklar va yallig‘lanishlar:
• Goodpasture sindromi: Bu autoimmun kasallikda o‘pka va buyrak kapillyarlarining yallig‘lanishi sodir bo‘ladi, bu esa qon tuflash va buyrak yetishmovchiligiga olib keladi.
• Vaskulitlar: O‘pka tomirlarining yallig‘lanishi natijasida qon ketish sodir bo‘lib, qon tuflash kuzatiladi. Masalan, Vegenar granulomatozida (granulomatoz polivaskulit) qon tuflash belgisi keng tarqalgan.

6. Boshqa kasalliklar:
• O‘pka infarkti: O‘pka to‘qimalarining qonga bo‘lgan ehtiyojining yetishmasligi va ishemiyasi tufayli o‘pka infarktida qon tuflash mumkin.
• Silikoza va boshqa chang bilan bog‘liq kasalliklar: Chang zarrachalari o‘pkaga kirib, yallig‘lanish va to‘qima shikastlanishiga olib keladi, natijada qon tuflash sodir bo‘lishi mumkin.

Qon tuflash bir qancha jiddiy kasalliklarning belgisi bo‘lib, uni ko‘rgan bemor darhol tibbiy yordamga murojaat qilishi kerak. Shifokor tomonidan to‘g‘ri diagnostika va davolash usullari qo‘llanilib, qon tuflashning sababini aniqlash va tegishli davolash choralari ko‘rilishi zarur.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

11 октября 2024 15:27

Yatrogeniya — bu shifokor yoki tibbiyot xodimining noto‘g‘ri yoki ehtiyotsiz tibbiy aralashuvi natijasida bemorning sog‘lig‘iga zarar yetkazilishi yoki kasallikning rivojlanishidir. Bu holat tibbiy aralashuvlar, tashxis qo‘yish yoki davolash jarayonida ro‘y berishi mumkin.

Yatrogeniyaning turlari:

So‘zli yatrogeniya:
• Bu tibbiyot xodimining noto‘g‘ri yoki ehtiyotsiz so‘zlari tufayli bemor psixologik yoki jismoniy zarar ko‘rgan holat. Masalan, shifokorning bemorning holati haqida noaniq yoki qo‘rqituvchi tarzda gapirishi, noto‘g‘ri ma’lumot berishi bemorda qo‘rquv, stress va hattoki jismoniy yomonlashishga olib kelishi mumkin.
• Misol: Shifokor tashxisni qo‘yishda bemorga qattiq kasallik haqida noto‘g‘ri yoki bo‘rttirilgan ma’lumot berib, bemorda ortiqcha xavotir uyg‘otishi.

So‘zsiz yatrogeniya:
• Bu tibbiyot xodimining noto‘g‘ri tibbiy aralashuvi, noto‘g‘ri tashxis yoki davolash tufayli bemorning sog‘lig‘iga zarar yetkazilishi. Bu holat dori-darmonlarni noto‘g‘ri buyurish, jarrohlikda xatolik, noto‘g‘ri muolajalar yoki tibbiy asbob-uskunalarni noto‘g‘ri ishlatish tufayli yuzaga kelishi mumkin.
Misol: Noto‘g‘ri qo‘yilgan tashxis, asoratli jarrohlik amaliyoti yoki bemorga noto‘g‘ri dori vositasini buyurish natijasida bemorning ahvolining yomonlashuvi.

Yatrogeniyaning oldini olish:
Shifokor va tibbiyot xodimlari bemor bilan muloqotda e’tiborli va ehtiyotkor bo‘lishi, bemorga aniq, to‘g‘ri va tushunarli ma’lumot berishi lozim.
Tibbiy protseduralar va dori vositalarini buyurishda aniq diagnostika va tibbiy ko‘rsatmalarga qat’iy amal qilish zarur.
Yatrogeniyani oldini olishda shifokorning kasbiy bilim va malakasi, shuningdek, bemor bilan muloqotda yuqori madaniyat va axloqiy me’yorlarga rioya qilish muhim ahamiyatga ega.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

11 октября 2024 15:21

Diareya — bu ich ketishi bilan tavsiflanadigan holat bo‘lib, turli sabablarga ko‘ra yuzaga keladi. Diareya o‘tkir va surunkali shaklda bo‘lishi mumkin. Diareya bilan kasallangan bemorlarga yordam ko‘rsatishda hamshiralik parvarishi muhim ahamiyatga ega, chunki u bemorning ahvolini yengillashtirish va asoratlarni oldini olishda katta rol o‘ynaydi.

Diareyaning sabablari:
1. Infeksion sabablar:
Viruslar (rotavirus, norovirus).
Bakteriyalar (Salmonella, Shigella, E. coli).
Parazitlar (Giardia, Entamoeba histolytica).
2. Oziq-ovqat zaharlanishi.
Allergik reaktsiyalar yoki oziq-ovqat intolerantligi (masalan, laktoza intolerantligi).
3. Medikamentoz sabablar: Antibiotiklar yoki boshqa dorilarni qabul qilish.
4. Ichak kasalliklari: Kron kasalligi, irritatsion ichak sindromi.
5. Ovqatlanishdagi xatolar: Yaroqsiz yoki buzilgan oziq-ovqat iste'mol qilish.
6. Suv va elektrolit balansining buzilishi.

Diareya klinik belgilar:
• Ko‘p marta bo‘sh ich kelishi.
• Ich ketishining suvli yoki qonli bo‘lishi.
• Qorin og‘rig‘i, spazmlar.
• Suvsizlanish (terining quruqligi, tez-tez tashnalik, ko‘p siyishning kamayishi).
• Holsizlik, bosh aylanishi.
• Qorni sanchiqli bo‘lishi yoki shishishi.

Hamshiralik parvarishi diareyada:
Hamshira diareya bilan kasallangan bemorga yordam ko‘rsatishda quyidagi qadamlarni bajarishi lozim:

1. Bemorning ahvolini baholash:
• Kuzatuv: Bemorning ahvolini diqqat bilan kuzatish, ich ketishining soni va xarakterini aniqlash (qon, shilimshiq yoki o‘ziga xos hid).
• Suvsizlanish belgilarini aniqlash: Terining quruqligi, ko‘zlarning ichkariga botishi, og‘izning quruqligi va siyish hajmining kamayishini kuzatish.
• Bemorning tana harorati va qon bosimini o‘lchash: Bemorning umumiy ahvolini baholash uchun bu ko‘rsatkichlarni muntazam ravishda tekshirish.
• Qon tahlillariga yo‘naltirish: Qonda elektrolitlar darajasini aniqlash uchun bemorni tibbiy ko‘rikka yo‘naltirish.

2. Suvsizlanishni oldini olish va bartaraf etish:
• Regidratatsiya qilish: Bemorni suvsizlanishdan saqlash uchun ko‘p miqdorda suyuqlik (eng yaxshi — tuz va glyukoza eritmasi) ichirish.
• Og‘ir holatlarda vena ichiga suyuqlik kiritish: Bemor og‘ir suvsizlanish holatida bo‘lsa, rehidratatsion eritmalar vena ichiga tomchilab yuboriladi.
• Elektrolitlarni tiklash: Qon va tanadagi elektrolit muvozanatini tiklash uchun elektrolitli eritmalarni ichirish.

3. Dori-darmonlar yordamida davolash:
• Antibiotiklar yoki antiviral dorilar: Agar diareya infeksion tabiatga ega bo‘lsa, shifokor tomonidan buyurilgan antibiotiklar yoki antiviral dorilar qabul qilinishi kerak.
• Antidiareya vositalari: Ba'zida loperamid kabi dorilar qo‘llanishi mumkin, lekin infeksion diareyada bu dorilar shifokor nazoratisiz qo‘llanmasligi lozim, chunki ular kasallikni yomonlashtirishi mumkin.
• Probiotiklar: Ichakning mikroflorasini tiklash uchun probiotiklar tavsiya etiladi, ayniqsa antibiotiklar qabul qilingan bo‘lsa.

4. Parhezni tashkil qilish:
• Ovqatlanish rejimi: Diareya bilan kasallangan bemorlar uchun engil va hazm qilish oson bo‘lgan ovqatlar tavsiya etiladi. Oziq-ovqat yengil, quyuq bo‘lishi kerak, masalan, guruch, banan, qovurilmagan non, qaynatilgan kartoshka va sabzavotlar.
• Yog‘li va achchiq ovqatlardan saqlanish: Yog‘li, achchiq va og‘ir ovqatlar diareyani kuchaytirishi mumkin.
• Suyuqlik iste’molini oshirish: Har ovqatlanishdan keyin va ich ketishdan keyin suyuqlik iste’molini oshirish zarur (suv, o‘simlik choylari, mineral suvlar).

5. Bemorni kuzatish va hujjatlashtirish:
• Kunlik diurez va ich kelishi sonini nazorat qilish: Bemor qancha suyuqlik ichayotganini va ich ketishining sonini hujjatlashtirish kerak.
• Elektrolitlar va klinik holatni nazorat qilish: Laboratoriya tahlillari natijalarini tekshirish va bemorning umumiy holatini doimiy ravishda baholash.

6. Bemorni psixologik qo‘llab-quvvatlash:
• Psixologik yordam: Bemor diareya paytida ko‘pincha xavotirga tushishi mumkin, shu sababli unga psixologik yordam ko‘rsatish va uning holatiga e'tibor berish lozim.

Davomi

Tibbiyot haqida

11 октября 2024 15:03

Talvasa (sudorogi sindromi) — bu mushaklarning to‘satdan, nazoratsiz ravishda qisqarishi bilan kechadigan holat bo‘lib, nerv tizimining turli buzilishlari natijasida yuzaga keladi. Talvasalar qisqa muddatli yoki davomli bo‘lishi mumkin. Talvasalar ko‘pincha jiddiy patologiyalarning belgisi bo‘lib, bemorga zudlik bilan shoshilinch yordam ko‘rsatishni talab qiladi.

Talvasaning kelib chiqish sabablari:
Talvasa sindromining kelib chiqishiga turli omillar sabab bo‘lishi mumkin, jumladan:

1. Markaziy asab tizimi kasalliklari:
- Epilepsiya.
- Miya shikastlanishi yoki qon aylanishining buzilishi (insult).
- Miya o‘simtalari.
- Miya yallig‘lanishlari (meningit, ensefalit).

2. Infektsiyalar:
- Yuqori tana harorati (ko‘pincha bolalarda kuzatiladigan febril talvasalar).
- Miya infeksiyalari (meningit, ensefalit).
- Infeksion toksikozlar.

3. Metabolik buzilishlar:
- Qonda elektrolitlar balansining buzilishi (gipokalemiya, giponatremiya).
- Gipoglikemiya (qonda glyukoza darajasining keskin pasayishi).
- Gipokalsemiya (qonda kalsiy darajasining pasayishi).

4. O‘tkir zaharlanishlar:
- Giyohvand moddalar, zaharli moddalar va spirtli ichimliklar bilan zaharlanish.
- Dorilar bilan o‘tkir zaharlanish.

5. Travmatik omillar:
- Miya jarohatlari.
- Asab tizimi shikastlanishi.

6. Genetik kasalliklar:
- Genetik epilepsiya shakllari.
- Metabolik kasalliklar bilan bog‘liq irsiy sindromlar.

Talvasa turlari:
1. Tonik talvasa:
- Mushaklar uzluksiz qisqarib, tananing ma’lum bir pozitsiyada qotib qolishiga olib keladi.
- Ko‘pincha epilepsiya va bosh miya jarohatlarida kuzatiladi.

2. Klonik talvasa:
- Mushaklarning qisqa, tez-tez takrorlanadigan qisqarishi.
- Klonik talvasalar odatda qo‘l, oyoq, yuz mushaklarida ko‘rinadi.

3. Tonik-klonik talvasa:
- Bu ikki turdagi talvasaning kombinatsiyasi bo‘lib, ko‘p hollarda epileptik xuruj sifatida yuzaga keladi.
- Dastlab tanada tonik (qotish) holat, so‘ngra klonik (tez-tez qisqarish) fazasi kuzatiladi.

4. Febril talvasa:
- Bolalarda yuqori tana harorati bilan bog‘liq holda kuzatiladigan talvasa.
- Asosan 6 oylikdan 5 yoshgacha bo‘lgan bolalarda uchraydi.

6. Gipokaltsemiya bilan bog‘liq talvasa:
Qonda kalsiy darajasi tushib ketganida yuzaga keladigan mushak spazmlari.

7. Metabolik talvasa:
- Qon tarkibidagi metabolik moddalarning muvozanati buzilganida (masalan, glyukoza, natriy, kaliy) kuzatiladigan talvasa.

Shoshilinch yordam ko‘rsatish:
Talvasa holatida zudlik bilan yordam ko‘rsatish muhimdir. Quyida shoshilinch yordam choralari keltirilgan:

1. Bemor xavfsizligini ta’minlash:
- Atrofni xavfsiz qilish: Bemorning atrofida xavf tug‘diruvchi buyumlarni olib tashlang.
- Boshlanishida himoya qilish: Bemorning boshini yumshoq narsaga qo‘yib, boshni shikastlanishdan saqlang.
- Toshma holatda ushlab turish: Bemorni yon tomoniga o‘giring, bu nafas yo‘llarini ochiq saqlash va tilni tishlashni oldini olishga yordam beradi.

2. Nafas olishni kuzatish:
- Havo yo‘llarini ochiq saqlash: Agar bemorning talvasa holatida tili pastga tushsa, uni ehtiyotkorlik bilan yuqoriga ko‘tarish lozim. Biroq og‘izga hech qanday buyum solmaslik kerak, chunki bu nafas olish yo‘llarini berkitib qo‘yishi mumkin.
- Kislorod berish: Agar bemorda nafas olish qiyin bo‘lsa yoki to‘xtasa, kislorod terapiyasi boshlanishi kerak.

3. Dori-darmon yordamida talvasani to‘xtatish:
- Diazepam yoki boshqa benzodiazepinlar: Talvasani to‘xtatish uchun tibbiy ko‘rsatmalar asosida diazepam yoki boshqa benzodiazepin dorilari in’ektsiya qilinadi.
- Antikonvulsant dorilar: Epileptik xurujlarni to‘xtatish uchun fenitoin yoki valproat kabi dorilar vena ichiga yuborilishi mumkin.

4. Qonda glyukoza va elektrolitlarni tekshirish:
- Gipoglikemiyada: Agar gipoglikemiya (qonda glyukoza miqdorining pasayishi) talvasa sabab bo‘lsa, shoshilinch ravishda vena ichiga glyukoza eritmasi yuboriladi.
- Elektrolit muvozanatini tiklash: Qon elektrolitlarida muammo bo‘lsa (gipokalemiya yoki giponatremiya), kerakli suyuqlik va elektrolitlar infuzion tarzda vena ichiga yuboriladi.

Davomi

Tibbiyot haqida

11 октября 2024 11:30

• Suyuqliklarni tiklash: Bemorga elektrolitlar va suv balansini tiklash uchun infuzion terapiya boshlash lozim.
• Kislorod berish: Nafas olishda qiyinchiliklar mavjud bo‘lsa, kislorod qo‘llaniladi.

b. Gipoglikemik koma holatida:
• Shoshilinch glyukoza berish: Bemorga shoshilinch ravishda og‘iz orqali yoki vena ichiga glyukoza eritmasi kiritiladi.
• Nazorat qilish: Qon glyukozasini har 10-15 daqiqada tekshirish.
• Glukagon in’ektsiyasi: Agar bemor hushsiz bo‘lsa yoki og‘ir gipoglikemiya holatida bo‘lsa, glukagon in’ektsiyasi qilish kerak.

c. Ketoatsidotik koma holatida:
• Insulin terapiyasi: Shifokor buyurgan holda insulin vena ichiga kiritiladi.
• Suyuqlik va elektrolitlar: Suv va elektrolitlar muvozanatini tiklash uchun infuzion terapiya qilinadi.
• Qonda kislota-ishqor balansini tiklash: Ketoatsidozni davolash uchun qonda kislota-ishqor muvozanatini tiklash zarur.

Xulosa:
Hamshira diabetik komada bemorni to‘g‘ri kuzatish va tezkor choralarni ko‘rishi lozim. Bu kasallikni oldini olishda bemorlarga qand miqdorini nazorat qilish, ovqatlanish rejimini to‘g‘ri tashkil qilish va insulinni to‘g‘ri qabul qilishni o‘rgatish katta ahamiyatga ega. Favqulodda holatlarda tezkor tibbiy yordam ko‘rsatish bemor hayotini saqlab qolish uchun muhimdir.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida