Tibbiyot haqida

11 октября 2024 11:29

Diabetik koma — bu qonda glyukoza miqdorining keskin oshishi yoki kamayishi natijasida yuzaga keladigan jiddiy holat bo‘lib, bemorda hushdan ketish va hayotiy muhim funksiyalarning buzilishi bilan kechadi.

Diabetik koma quyidagi uchta asosiy turga bo‘linadi: giperglikemik koma, gipoglikemik koma, va ketoatsidotik koma. Har birining klinik belgilariga ko‘ra alohida yondashuv talab etiladi. Hamshira ushbu holatlarda to‘g‘ri choralarni ko‘rishi va bemor uchun profilaktik tadbirlarni amalga oshirishi lozim.

1. Diabetik koma turlari va klinik belgilari:
a. Giperglikemik koma:
Giperglikemiya qonda glyukoza miqdorining ortib ketishi natijasida rivojlanadi. Odatda bu insulin yetishmovchiligi yoki noto'g'ri davolanish natijasida yuzaga keladi.

Klinik belgilari:
• Quruq teri va quruq shilliq qavatlar;
• Nafas chiqishda aseton hidi;
• Charchoq, tez-tez tashnalik, ko‘p siydik ajralishi (poliuriya);
• Ko‘ngil aynishi, qayt qilish;
• Bosh aylanishi, ko‘z oldida qorayish;
• Nafas olishning chuqurlashishi (Kussmaul nafas olishi).

b. Gipoglikemik koma:
• Gipoglikemiya qonda glyukoza miqdorining 3.5 mmol/l dan pastga tushishi natijasida yuzaga keladi. Odatda insulinning noto‘g‘ri dozalari yoki ovqatlanishning kechikishi sabab bo‘ladi.

Klinik belgilari:
• Qo‘l va tanada titrash;
• Terlash (yog‘li va sovuq ter);
• Yurak urishining tezlashishi;
• Asabiylashish, holsizlik, bosh og‘rig‘i;
• Bemorning xulq-atvori o‘zgarishi, agressiya yoki dezorientatsiya;
• Tezkor hushdan ketish.

c. Ketoatsidotik koma:
Bu holat insulin yetishmovchiligi tufayli keton tanachalarining ortiqcha to‘planishi natijasida sodir bo‘ladi. Diabetning yomon nazorati tufayli yuzaga kelishi mumkin.

Klinik belgilari:
• Kuchli bosh og‘rig‘i va bosh aylanishi;
• Tana haroratining ko‘tarilishi;
• Qattiq holsizlik va ko‘ngil aynishi;
• Qorin og‘rig‘i va qayt qilish;
• Nafasda aseton hidi va Kussmaul nafas olishi.

2. Diabetik komaning profilaktikasi:
Hamshira diabetik komani oldini olish uchun bir qancha profilaktik tadbirlarni amalga oshirishi lozim:

a. Bemorni kuzatish va o‘qitish:
• Bemorlarni o‘qitish: Diabetli bemorlarga qonda glyukoza darajasini muntazam nazorat qilish, insulin yoki glyukoza darajasiga ta’sir qiluvchi dorilarni to‘g‘ri qabul qilishni o‘rgatish.
• Ovqatlanishni nazorat qilish: Bemor to‘g‘ri ovqatlanish rejimiga rioya qilishni bilishi va unga rioya qilishi kerak.
• Fizik faoliyatni kuzatish: Jismoniy mashqlar glyukoza darajasini kamaytirishi mumkin, shuning uchun bemorlarga ortiqcha jismoniy faoliyatdan qochish tavsiya qilinadi.
• Glikemiyani nazorat qilish: Hamshira bemorga qon glyukozasi darajasini uy sharoitida qanday o‘lchash va natijalarni qanday talqin qilishni o‘rgatishi lozim.

b. Dorilarni boshqarish:
• Insulin yoki boshqa dorilarni to‘g‘ri qabul qilish: Hamshira bemorni insulinni yoki qand miqdorini nazorat qiluvchi boshqa dorilarni to‘g‘ri va o‘z vaqtida qabul qilish bo‘yicha yo‘naltirishi zarur.
• Dozani moslashtirish: Jismoniy faoliyat, stress yoki ovqatlanish rejimiga qarab, insulin yoki boshqa dorilar dozasini to‘g‘ri moslashtirish zarur.

c. Favqulodda yordam ko‘rsatish rejasini o‘rgatish:
Favqulodda yordam rejasini tuzish: Agar bemorda gipoglikemiya yoki giperglikemiya belgilari paydo bo‘lsa, zudlik bilan qanday yordam ko‘rsatish kerakligini bemorga va yaqinlariga tushuntirish.
• Glukagon yoki glyukoza in’ektsiyalarini qo‘llashni o‘rgatish: Agar bemorda og‘ir gipoglikemiya rivojlansa, u yoki uning yaqinlari glukagon in’ektsiyasini qila olishi kerak.
• Favqulodda tez yordam xizmatiga murojaat qilish: Agar bemor holati yomonlashsa, tezkor tibbiy yordamga murojaat qilishni bilishi kerak.

3. Hamshiralik taktikasi diabetik komada:
a. Giperglikemik koma holatida:

• Qondagi glyukoza darajasini aniqlash: Hamshira glyukoza darajasini o‘lchashi kerak. Agar darajasi yuqori bo‘lsa, shifokor buyurgan insulin dozasini kiritadi.

Davomi

Tibbiyot haqida

11 октября 2024 05:05

Surunkali leykozda hamshiralik parvarishi
1. Qon bosimini va taloq hajmini monitoring qilish:
- Surunkali leykozda splenomegaliya rivojlanishi ehtimoli yuqori bo‘lib, bu qon bosimi va ichki organlarga bosim o‘tkazishi mumkin.
2. Umumiy monitoring:
- Qon ko‘rsatkichlari, suyak iligi faoliyati va kasallikning rivojlanishini kuzatish.
3. Immunitetni qo‘llab-quvvatlash:
- Immun tizimini mustahkamlash, infeksiyalarni oldini olish uchun hamma zaruriy choralarni ko‘rish.
4. Bemorga ma'lumot berish:
- Kasallikning kechishi haqida bemorga tushuntirish va zarur psixologik yordam ko‘rsatish.
5. Oziqlanish va sog‘lom turmush tarzini ta'minlash:
- Sog‘lom ovqatlanish va jismoniy faollikni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha tavsiyalar berish, bemorni davolash jarayonida o‘z ahvolini kuzatishga undash.

Umumiy hamshiralik maqsadlari:
1. Bemorlarni ma'lumot bilan ta'minlash: Kasallik, uning davosi, kuzatilishi kerak bo‘lgan asoratlar haqida bemorlarni va ularning oilasini ma'lumotli qilish.
2. Psixologik yordam: Kasallikning emosional va psixologik yukini yengillashtirish uchun ruhiy qo‘llab-quvvatlash.
3. Dori-darmonlarni kuzatish va ta’minlash: Kimyoterapiya va boshqa dorilarni to‘g‘ri dozalarda va vaqtida berish.

Hamshiralik parvarishining sifatli bo‘lishi bemorning davolanish jarayonida ahamiyatli bo‘lib, uning hayot sifatini oshirishi va kasallikning yomonlashishini oldini olishda katta rol o‘ynaydi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

10 октября 2024 19:32

Xulosa:
Bronxial astma va asfiksiya o'rtasidagi asosiy diagnostik farq shundaki, bronxial astma nafas yo'llarining surunkali yallig'lanishi va obstruktsiyasi tufayli yuzaga keladigan kasallik bo'lsa, asfiksiya kislorod yetishmasligi yoki nafas yo'llarining to‘silishi natijasida sodir bo‘ladi. Bronxial astma diagnostikasida spirometriya va bronxodilatator testlari asosiy rol o‘ynasa, asfiksiya hollarda nafas yo'llarining ochilishi va kislorod yetkazilishi favqulodda ahamiyatga ega

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

10 октября 2024 18:44

O‘ta xavfli yuqumli kasalliklar va boshqa yuqumli kasalliklar o‘rtasida farqlar asosan kasallikning xavfliligi, tarqalish tezligi va oqibatlarida namoyon bo‘ladi. Shuningdek, o‘ta xavfli yuqumli kasalliklarning oldini olish va davolashda maxsus ehtiyot choralarini talab qiladi. Hamshiraning bunday kasalliklarning oldini olishdagi roli juda muhimdir.

O‘ta xavfli yuqumli kasalliklar va boshqa yuqumli kasalliklar o‘rtasidagi farqlar:

1. Xavflilik darajasi:

- O‘ta xavfli yuqumli kasalliklar odatda tez tarqaladigan va o‘lim ko‘rsatkichi yuqori bo‘lgan kasalliklardir (masalan, vabo, cholera, o‘lat, ebola).
- Boshqa yuqumli kasalliklar (masalan, gripp yoki shamollash) ko‘pincha kamroq xavfli bo‘ladi va odatda o‘lim bilan yakunlanmaydi.

2.Infektsiya tarqalish tezligi:
- O‘ta xavfli yuqumli kasalliklar ko‘pincha juda tez va keng ko‘lamda tarqaladi, ba’zan pandemiya yoki epidemiyaga olib kelishi mumkin.
- Boshqa yuqumli kasalliklar esa odatda sekinroq tarqaladi va ularning ijtimoiy ta’siri kamroq bo‘ladi.

3. Karantin va izolyatsiya talablari:
- O‘ta xavfli yuqumli kasalliklar paydo bo‘lganda kasallar va ular bilan muloqotda bo‘lgan shaxslar qat'iy izolyatsiya qilinishi kerak, kasallikning tarqalishini oldini olish uchun karantin choralari qo‘llaniladi.
- Boshqa yuqumli kasalliklarda esa bunday qat’iy choralar har doim ham talab qilinmaydi, masalan, faqat davolanish jarayonida uyda qolish kifoya qiladi.

4. Vaksinatsiya va profilaktika:
- O‘ta xavfli yuqumli kasalliklarga qarshi maxsus profilaktik choralar, vaksinalar va favqulodda tashxislash usullari talab qilinadi.
- Boshqa yuqumli kasalliklarga qarshi umumiy gigiyena va mavsumiy vaksinatsiya kabi profilaktika choralar yetarli bo‘lishi mumkin.

O‘ta xavfli yuqumli kasalliklarning oldini olishda hamshiraning vazifalari:

1. Profilaktik tadbirlar o‘tkazish:
- Aholiga kasallikdan qanday himoyalanish kerakligi haqida tushuntirish ishlarini olib borish (gigiyena qoidalari, qo‘lni yuvish, niqob taqish, jamoat joylarida ehtiyot bo‘lish va boshqalar).
- Vaksinatsiya jarayonini amalga oshirishda ishtirok etish va emlash bo‘yicha tavsiyalar berish.

2. Sanitariya-gigiyenik chora-tadbirlarni nazorat qilish:
- Davolash muassasalarida va jamoat joylarida tozalikni ta’minlash, zararsizlantirish ishlari olib borilishini nazorat qilish.
- Tibbiy asbob-uskunalarni to'g'ri sterilizatsiya qilish va ulardan xavfsiz foydalanishni ta’minlash.

3. Karantin va izolyatsiya choralarini bajarish:
- Kasallarni izolyatsiya qilish va ular bilan aloqada bo‘lgan shaxslarni kuzatish. Kasallangan shaxslar bilan to'g'ridan-to'g'ri aloqa qilishda individual himoya vositalaridan (niqob, qo‘lqop, maxsus kiyim) foydalanish.
- Kasallar va aloqador shaxslar uchun karantin rejimining bajarilishini nazorat qilish.

4. Vaksinatsiya va dori-darmon tarqatish:
- O‘ta xavfli yuqumli kasalliklarning tarqalishini oldini olish uchun aholini ommaviy emlash jarayonini tashkil qilish va bu jarayonda faol ishtirok etish.
- Aholiga kerakli dori-darmonlarni yetkazish va ularning to‘g‘ri foydalanilishini tushuntirish.

5. Tashxislash va monitoring:
- Kasallik alomatlarini erta aniqlash uchun aholi orasida tibbiy kuzatuv va skrining o‘tkazish.
- O‘ta xavfli yuqumli kasallik alomatlari aniqlangan bemorlarni tezkor tarzda maxsus tibbiy markazlarga yuborish va monitoring qilish.

6.Favqulodda holatlarda yordam ko‘rsatish:
- Epidemiyalar paytida tezkor tibbiy yordam ko‘rsatish va kasallarni o‘z vaqtida davolanishi uchun sharoit yaratish.
- Bemorlarni xavfsiz tashish va shoshilinch tibbiy xizmatlar bilan hamkorlik qilish.

Hamshiraning ushbu vazifalarni bajarishi kasalliklarning oldini olish va ular tarqalishini nazorat qilishda katta ahamiyatga ega.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

10 октября 2024 16:47

Tibbiy grelka (isitish paketlari yoki elektr grelkalar) sog'liqni saqlashda, ayniqsa mushaklar og'rig'i va boshqa noqulayliklarni kamaytirish uchun keng qo'llaniladi. Uni xavfsiz ishlatish va to'g'ri foydalanish uchun quyidagi ko'rsatmalar va mone'liklarga e'tibor bering:

Foydalanish bo'yicha ko'rsatmalar:
• To'g'ri haroratni tanlash: Grelkani ortiqcha qizdirib yubormaslik kerak. Agar u elektr grelka bo'lsa, haroratni o'rtacha darajaga o'rnating va teri bilan bevosita aloqa qilmasligi uchun mato yoki sochiq bilan o'rab qo'ying.
• Vaqtni cheklash: Grelkani uzoq vaqt davomida qo'llashdan saqlaning. 15-20 daqiqa davomida foydalanish yetarli bo'lishi mumkin. Agar kerak bo'lsa, tanaffus qilib, yana takrorlashingiz mumkin.
• Ishlatishdan oldin tekshirish: Elektr grelka yoki suv bilan to'ldiriladigan grelkadan foydalanishdan oldin uning hech qanday shikastlanmaganligiga, simlari, vilkasi yaxshi holatda ekanligiga ishonch hosil qiling.
• To'g'ri qo'llash joyi: Grelnani tananing zararlangan yoki og'riqli qismiga to'g'ri joylashtiring. Odatda bel, bo'yin, yelkalar va oyoqlarda qo'llanadi, ammo terining sezgir qismlarida ehtiyot bo'ling.
• Suv grelkasini ishlatishda: Grelnani to'ldirayotganda uni to'liq to'ldirmang va issiq suvni to'kayotganda kuyib qolmaslik uchun ehtiyotkor bo'ling. Grelnaning og'zini yaxshilab yopish kerak.
• Yotganda ishlatmaslik: Uyqu vaqtida grelkani tanada qoldirish tavsiya etilmaydi, chunki terining uzoq vaqt davomida issiqqa ta'sir qilishidan zarar ko'rishi mumkin.

• Foydalanishdagi mone'liklar:
Shikastlangan teriga qo'llamaslik: Grelkani ochiq yaralar, kuygan joylar yoki shikastlangan teriga qo'llashdan saqlaning. Bu terining shikastlanishini yanada kuchaytirishi mumkin.
• Oshqozon va yurak sohasida ishlatmaslik: Yurak kasalliklari yoki hazm qilish muammolari bo'lgan bemorlarda grelkani oshqozon yoki yurak yaqiniga qo'llash tavsiya etilmaydi.
• Diabet va sezgirligi pasaygan bemorlarda: Diabet bilan og'rigan yoki teri sezgirligi past bo'lgan odamlar grelkaning yuqori haroratini sezmasliklari mumkin, bu esa kuyish xavfini oshiradi. Ularga grelkani ehtiyotkorlik bilan ishlatish lozim.
• Bolalar va qarilarda diqqat qilish: Bolalar va keksa odamlar uchun grelkani foydalanishda o'zgacha e'tibor talab qilinadi. Ularning terisi sezuvchan bo'lishi sababli ular grelkani noto'g'ri ishlatishi yoki haroratni noto'g'ri baholashi mumkin.
• Elektr grelkani nam muhitda ishlatmaslik: Elektr grelkani ho'l yoki nam joyda ishlatish elektr toki urish xavfini oshiradi.
• Grelkani yomon holatda ishlatmaslik: Yoriqlar, shikastlangan joylar yoki suyuqlik oqishi bo'lgan grelkani ishlatmang. Elektr grelkani simlari yoki vilkasi shikastlangan bo'lsa, uni tuzatish kerak.
Yuqoridagi ko'rsatma va ogohlantirishlarga rioya qilish, grelkadan xavfsiz va samarali foydalanishga yordam beradi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

10 октября 2024 12:39

DOTS (Directly Observed Treatment, Short-course) — bu vrach yoki tibbiy xodim nazorati ostida qisqa muddatli davolash usuli bo‘lib, Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) tomonidan tuberkulyozni (sil kasalligini) davolash va oldini olish uchun tavsiya etilgan strategiyadir. DOTS strategiyasining asosiy maqsadi — bemorlar belgilangan davolash kursini to‘liq bajarishini ta’minlash orqali sil kasalligini samarali nazorat qilish va kamaytirishdir.

DOTS strategiyasining asosiy komponentlari:

1. Bemorlarni faol qidirish va aniqlash:
• Sil kasalligini erta aniqlash uchun kasallik belgilariga ega bo‘lgan shaxslarni faol izlab topish va diagnostika qilish muhimdir. Bunda ko‘pincha balg‘amni mikroskopik tekshirish usuli qo‘llaniladi.

2. Standart qisqa muddatli davolash rejasi:
• DOTS asosida bemorlarga 6-8 oy davomida standart antituberkulyoz dorilar (isoniazid, rifampisin, etambutol, pirazinamid va boshqalar) tavsiya etiladi. Davolashning muhim jihati — har bir dorining to‘g‘ri dozalarda va belgilangan muddat davomida qabul qilinishidir.

3. Davolash jarayonini bevosita kuzatish:
• Har bir dori qabul qilinishida tibbiyot xodimi yoki maxsus tayyorlangan shaxs (masalan, sog‘liqni saqlash ko‘ngillilari yoki oila a'zolari) bemorni kuzatadi va dori-darmonlarni to‘g‘ri qabul qilishini nazorat qiladi. Bu davolashni oxiriga yetkazish va preparatlarni noto‘g‘ri qabul qilishning oldini olish uchun muhimdir.

4. Dori-darmonlarni doimiy va uzluksiz ta'minlash:
• DOTS strategiyasida davlatlar antituberkulyoz dorilarini bepul va uzluksiz ta'minlashga mas’uldir. Bu bemorlarning dori vositalarini o‘z vaqtida va to‘liq olishiga yordam beradi.

5. Samarali monitoring va hisobot:
• DOTS dasturida bemorlarni davolash jarayonini kuzatib borish, natijalarni baholash va hisobot berish muhimdir. Bu jarayon dastur samaradorligini baholash va ehtiyojga qarab davolash rejasini moslashtirish imkonini beradi.

DOTS strategiyasining ahamiyati:
DOTS — dunyo bo‘ylab sil kasalligining tarqalishini samarali nazorat qilish va davolashning asosiy yondashuvlaridan biridir. Bu strategiya:

• Davolash kursini to‘liq bajarishga yordam beradi: Bemorlarga har bir dori bevosita kuzatuv ostida beriladi, bu esa davolashning to‘liq va to‘g‘ri bajarilishini ta'minlaydi.
• Dori-darmonlarga chidamlilik rivojlanishini oldini oladi: Davolash kursini to‘liq bajarmaslik dori-darmonlarga chidamli tuberkulyoz (multidori chidamli tuberkulyoz) rivojlanishiga olib kelishi mumkin. DOTS bu xavfni kamaytiradi.
• Sil kasalligini kamaytiradi va oldini oladi: Bemorlarning to‘g‘ri davolanishi ularning kasallikni boshqa odamlarga yuqishini kamaytiradi va sil kasalligining keng tarqalishini oldini oladi.

DOTS strategiyasi ko‘plab mamlakatlarda sil kasalligiga qarshi kurashda muvaffaqiyatli qo‘llanilib kelinmoqda va bemorlarning davolash natijalarini yaxshilashga yordam bermoqda.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

10 октября 2024 05:10

Xulosa
Qon preparatlarini quyish muhim va mas'uliyatli jarayon bo‘lib, qat'iy tibbiy qoidalarga rioya qilishni talab etadi. Mos keluvchi qon guruhi va preparatni tanlash, aseptik texnikaga amal qilish va bemorning umumiy holatini kuzatish jarayonning xavfsizligi va muvaffaqiyatini ta'minlaydi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

09 октября 2024 19:09

Umumiy guruhga qo'shilish

T.me/tibbiy_guruh

Tibbiyot haqida

09 октября 2024 17:10

Vaqtincha hamshiralarni va o'rta maxsus ses xodimlarini test va og'zaki savollari ishlab berilmaydi!

Tibbiyot haqida

09 октября 2024 15:47

Nafas olish tizimi a'zolarini tekshirish uchun bir qator klinik va instrumental usullar mavjud. Ushbu usullar nafas olish yo'llarini, o‘pka faoliyatini va boshqa nafas olish bilan bog‘liq tizimlarni baholashga yordam beradi.

Quyida asosiy tekshiruv usullari keltirilgan:


1. Anamnez va klinik tekshiruv:
Anamnez yig‘ish: Shifokor bemorning simptomlari, kasallik tarixi, chekish odatlari, atrof-muhit ta'sirlari va boshqa tegishli ma'lumotlarni yig‘adi.
Tana ko‘rigi: Shifokor bemorning nafas olish ritmi, ko‘krak qafasining harakati, nafas olishdagi qiyinchiliklarni kuzatadi. Asosiy ko‘rik texnikalari quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
Perkussiya: O‘pkalarni barmoqlar bilan taqillatib, tovush o‘zgarishlarini tekshirish orqali o‘pkada suyuqlik yoki havo to‘planishini baholash.
Auskultatsiya: Stetoskop orqali o‘pka tovushlarini tinglash. Hirlash, qarsillash, stridor kabi tovushlar o‘pka patologiyalarini ko‘rsatishi mumkin.

2. Spirometriya:
Spirometriya — bu o‘pkalarning hajmi va nafas olish tezligini o‘lchashga mo‘ljallangan testdir. Ushbu test nafas olish yo'llarining o‘tkazuvchanligini va o‘pka ventilyatsiyasini baholaydi.
FVC (Forced Vital Capacity): Maksimal chuqur nafas chiqarish paytidagi o‘pka hajmi o‘lchanadi.
FEV1 (Forced Expiratory Volume in 1 Second): Birinchi soniyada maksimal nafas chiqarish hajmi aniqlanadi. Ushbu ko‘rsatkich astma yoki xronik obstruktiv o‘pka kasalliklarini (XOK) baholashda muhimdir.

3. Pulsoximetriya:
Pulsoximetriya — qonning kislorod bilan to‘yinishini (% SpO₂) o‘lchaydigan oddiy va tezkor test. Odatda barmoq yoki quloq ustiga o‘rnatiladigan moslama orqali o‘tkaziladi. Normada SpO₂ ko‘rsatkichi 95–100% oralig‘ida bo‘ladi.

4. Rentgenografiya:
Ko‘krak qafasi rentgenografiyasi (CXR): O‘pka, yurak va ko‘krak qafasining umumiy ko‘rinishini beradi. Bu usul o‘pka infektsiyalari (masalan, pnevmoniya), o‘smalar, plevra suyuqligi va o‘pkaning boshqa patologiyalarini aniqlashda qo‘llaniladi.

5. Kompyuter tomografiyasi (CT):
O‘pkaning kompyuter tomografiyasi (CT): O‘pkalarning va nafas olish yo'llarining aniqroq va batafsil tasvirlarini olish imkonini beradi. CT skanerlash yallig‘lanishlar, o‘smalar, emfizema va boshqa kasalliklarni aniqlashda yordam beradi.

6. Magnet-rezonans tomografiya (MRT):
MRT o‘pka va ko‘krak qafasi to‘qimalarining yumshoq tuzilmalarini aniqroq ko‘rsatadi. Asosan o‘pka o‘smalarini va atrofdagi to‘qimalarni baholashda qo‘llaniladi.

7. Bronxoskopiya:
Bronxoskopiya — bu elastik bronxoskop yordamida nafas yo‘llarini ichkaridan tekshirish usuli. Ushbu usul yordamida nafas yo‘llaridagi shikastlanishlar, yallig‘lanishlar, o‘smalar va begona jismlar aniqlanadi. Bronxoskopiya davomida biopsiya yoki davolash ham amalga oshirilishi mumkin.

8. Gazlar tahlili (ABG):
Arterial qon gazlari tahlili (ABG) — arterial qondagi kislorod, karbonat angidrid va pH darajasini o‘lchash uchun ishlatiladi. Bu test o‘pkaning kislorod almashinuvi va karbonat angidridni chiqarish qobiliyatini baholaydi.

9. Plevra suyuqligi tahlili (Torakosentez):
Agar o‘pka va plevra orasida suyuqlik to‘plangan bo‘lsa, torakosentez yordamida ushbu suyuqlik olinadi va laboratoriyada tahlil qilinadi. Bu plevrit yoki plevra o‘smalarini aniqlash uchun muhimdir.

10. O‘pkaga stress testi (Exercise Testing):
Ushbu test nafas olish tizimining jismoniy yuklama paytidagi faoliyatini baholaydi. Nafas olish qobiliyati, kislorod iste'moli va yurak faoliyati o‘lchanadi.

11. Allergik sinovlar:
Agar nafas olish tizimi kasalliklari allergik reaktsiyalar bilan bog‘liq deb hisoblanilsa, teri sinovlari yoki qon tahlillari orqali allergiya borligini aniqlash mumkin.

Bu tekshiruv usullari shifokorlarga nafas olish tizimining turli kasalliklarini aniqlash va to‘g‘ri davolash rejasini tuzishga yordam beradi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

09 октября 2024 07:54

Laringospazm va laringostenoz o‘xshash simptomlarga ega bo‘lishi mumkin, chunki ikkalasi ham nafas olish yo‘llarining torayishi yoki to‘silishi bilan bog‘liq, ammo ular etiologiyasi va rivojlanish mexanizmlari jihatidan farq qiladi. Quyida ularning taqqoslama diagnostikasi keltirilgan:

1. Ta'rif
Laringospazm: Bu kekirik (laringal mushaklarning) spazmatik qisqarishi bo‘lib, nafas yo‘llarining vaqtincha to‘silishiga olib keladi. Odatda bu hodisa qisqa muddatli va o‘z-o‘zidan o‘tadi.
Laringostenoz: Bu laringal yo‘lning anatomik torayishi bo‘lib, turli sabablar (masalan, tug‘ma nuqsonlar, yallig‘lanish, shish) tufayli rivojlanadi. Bu jarayon doimiy yoki progressiv bo‘lishi mumkin.

2. Sabablari
Laringospazm:
Anesteziya yoki intubatsiyadan keyin paydo bo‘lishi.
Nafas olish yo‘llariga irritantlar (masalan, kislota reflyuksi) ta'siri.
Keskin allergik reaktsiyalar (masalan, anafilaksiya).
Laringostenoz:
Tug‘ma patologiyalar (masalan, laringomalatsiya).
Yallig‘lanish yoki infektsiya (laringit, difteriya).
Shishlar yoki jarrohlik travmalar.
Jarohatlar, ayniqsa traxeya va laringal sohalaridagi.

3. Klinik belgilari
Laringospazm:
Qisqa muddatli bo‘g‘ilish hissi.
Nafas olishda keskin qiyinchilik (ayniqsa, inspirator stridor).
Ovoz yo‘qolishi yoki qisqa muddatda "bo‘g‘ilish" ovozi.
Laringospazm epizodi odatda bir necha soniya yoki daqiqa davom etadi va o‘z-o‘zidan o‘tib ketishi mumkin.
Laringostenoz:
Uzoq davom etuvchi, doimiy nafas olishda qiyinchilik.
Inspirator yoki ekspirator stridor (torayish darajasiga qarab).
Ovozni o‘zgarishi (disfoniya yoki afoniya).
Sianoz, nafas yetishmovchiligi va yurak urish tezligi oshishi.
Semptomlar asta-sekin rivojlanishi yoki o‘tkir sharoitda kuchayishi mumkin.

4. O‘tkirlik va davomiylik
Laringospazm: Epizod odatda qisqa muddatli, o‘tkir va to‘satdan paydo bo‘ladi. Bir necha daqiqa ichida o‘z-o‘zidan o‘tib ketishi mumkin.
Laringostenoz: Bu jarayon asta-sekin rivojlanadi va uzoq davom etishi mumkin. Belgilari laringostenozning darajasiga qarab kuchayadi.

5. Davolash
Laringospazm:
Kislorod terapiyasi.
Antispazmodik dori vositalari yoki muskul relaksantlari.
Jiddiy holatlarda intubatsiya yoki traxeotomiya talab qilinishi mumkin.
Laringostenoz:
Etiologiyaga bog‘liq ravishda jarrohlik (masalan, traxeotomiya yoki bronkoskopiya).
Yallig‘lanishga qarshi dori-darmonlar, antibiotiklar yoki antigistaminlar.
Shishlar yoki strikturalar bo‘lsa, uzoq muddatli davolash yoki jarrohlik kerak bo‘lishi mumkin.

6. Diagnostik usullar
Laringospazm:
Ko‘pincha klinik simptomlar asosida aniqlanadi.
Anesteziya jarayonida yoki operatsiya vaqtida kuzatilgan bo‘lishi mumkin.
Laringostenoz:
Laringoskopiya yoki bronkoskopiya orqali anatomik torayishni aniqlash.
Rentgen yoki CT tekshiruvlari bilan tasdiqlash.

Xulosa:
Laringospazm — bu qisqa muddatli, funktsional spazm bo‘lib, ko‘pincha o'tkinchi bo‘ladi.
Laringostenoz esa anatomik yoki patologik torayish bo‘lib, ko‘pincha uzoq muddatli yoki doimiy bo‘lishi mumkin va jiddiyroq davolashni talab qiladi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

08 октября 2024 15:56

Оғиз бўшлиғини гигиеник парваришлашда ҳамширанинг ўрни жуда муҳим, айниқса беморлар ўзлари мустақил равишда парваришни амалга оширолмайдиган ҳолатларда. Оғиз бўшлиғини тўғри парвариш қилиш инфекцияларнинг олдини олиш, оғиздаги қулайликни сақлаш ва умумий соғлиққа ижобий таъсир кўрсатади. Ҳамширанинг вазифалари қуйидагилардан иборат:

1. Беморнинг оғиз бўшлиғини кузатиш:
Ҳамшира беморнинг оғиз бўшлиғини мунтазам текшириб туриши лозим. Бу текширувлар тишлар, милклар ва шиллиқ қаватлар ҳолатини баҳолаш, яралар, яллиғланишлар ёки инфекция белгилари бўлса, уларни эрта аниқлашга ёрдам беради.

2. Оғиз бўшлиғини тозалашга ёрдам бериш:
Беморларнинг холатига қараб, ҳамширалар тишларни ва милкларни тозалашда ёрдам бериши мумкин. Бу, айниқса, оғир касалликлар ёки ҳаракатлана олмайдиган беморларда жуда муҳимдир. Оғизни ювиш, тишлар ва тилни тозалаш инфекциянинг тарқалишини олдини олишга ёрдам беради.

3. Гигиеник воситалардан фойдаланиш:
Ҳамшира тўғри тиш пастаси, ювиш воситалари ёки антисептиклардан фойдаланишга йўл-йўриқ бериши ёки ўзи қўллаши керак. Беморнинг оғиз бўшлиғи ҳолатига қараб, махсус воситалар тавсия этилиши мумкин.

4. Сувайтириш ва оғизнинг қуруқ қолмаслигини таъминлаш:
Оғиз қуруқлиги (ксеростомия) муаммоси бўлган беморларда ҳамшира сувайтирувчи воситалар, оғизни намлайдиган махсус геллар ёки парвариш усулларини тавсия қилиши ёки қўллаши мумкин.

5. Асептик шартларни таъминлаш:
Гигиеник парваришни амалга оширишда ҳамшира асептик қоидаларга амал қилиши керак. Бу қўлқоплардан фойдаланиш, тоза воситаларни қўллаш ва инфектсияни олдини олиш чораларини кўришни ўз ичига олади.

6. Беморни ва оила аъзоларини ўргатиш:
Ҳамшира беморларни ва уларнинг яқинларини оғиз гигиенасини тўғри парвариш қилиш йўл-йўриқларини ўргатиши керак. Бу тўғри тиш ювиш техникасини, парвариш воситаларидан фойдаланишни ва ўртача ёрдам кўрсатишни ўз ичига олади.

7. Инфекцияларни олдини олиш:
Оғиз бўшлиғидаги инфекциялар юрак касалликлари, ўпка инфекциялари ёки бошқа жиддий касалликларга сабаб бўлиши мумкин. Ҳамшира оғиз гигиенасини таъминлаш орқали бу касалликлардан ҳимоя қилишга ёрдам беради.

Ҳамширанинг беморнинг оғиз бўшлиғини гигиеник парваришлашдаги фаол иштироки унинг умумий соғлиғини яхшилашда ва касалликлар профилактикасида муҳим аҳамиятга эга.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

08 октября 2024 06:19

Ситомегаловирус (CMV) герпесвируслар оиласига мансуб вирус бўлиб, унинг инфекцияси бутун дунё бўйлаб тарқалган. CMV инсонларда турли касалликларни келтириб чиқаради ва кўпинча иммун тизими кучли бўлган одамларда симптомларсиз кечиши мумкин. Бироқ, иммунитети суст бўлган шахсларда ёки ҳомиладор аёлларда жиддий асоратларга сабаб бўлиши мумкин.

Келиб чиқиши ва юқиши:
Ситомегаловирус юқиши қон, шиллиқ қаватлар, шиллиқ суюқликлар, туғруқ вақтида ёки сут орқали амалга ошади. Шунингдек, вирус уруғдан, шиллиқ қаватлардаги алоқадан, туғруқ вақтида ёки сут орқали ҳомилага юқиши мумкин.
Аксарият одамлар CMV инфекциясини ҳаёти давомида юқтириши мумкин, ва вирус организмининг кўп аъзоларида сурункали ҳолда сақланиб қолиши мумкин.

Ҳомилага таъсири:
CMV инфекцияси ҳомиладорлик даврида жиддий хавф туғдириши мумкин, айниқса, биринчи марта ҳомиладорлик даврида юқтирилса. Инфекция ҳомилага тўғридан-тўғри плацента орқали ўтиши мумкин ва унинг натижасида қуйидаги ҳолатлар юзага келиши мумкин:

Туғма цитомегаловирус инфекцияси:
Ҳомила туғма CMV билан туғилса, бу кўпинча туғилишнинг турли асоратларига сабаб бўлиши мумкин. Бундай ҳолларда ҳомила туғилганидан кейин нейрологик, тинглаш ёки кўриш муаммолари пайдо бўлиши мумкин.

Нерв тизимига зарар:
CMV инфекцияси ҳомиланинг миясига таъсир қилиб, микроцефалия (миянинг ривожланмаслиги), калций тўпланиши ва бошқа миядаги аномалияларга олиб келиши мумкин.

Тинглаш ва кўриш муаммолари:
Туғма CMV инфекцияси бўлган болаларда тинглаш ёки кўриш қобилиятининг пасайиши ёки йўқолиши кузатилиши мумкин.

Давомий касалликлар:
Баъзи болаларда интеллектуал ривожланиш бузилиши, миядаги мўл тўқималар шикастланиши ва нафас олиш тизими муаммолари пайдо бўлиши мумкин.

Профилактика ва даволаш:
Профилактика: Ҳомиладорлик даврида шахсий гигиенага риоя қилиш, ҳомиладор аёлларга зарарли бўлиши мумкин бўлган хавфли вазиятлардан қочиш, қон ёки шиллиқ билан бевосита алоқадан сақланиш муҳим.

Тиббий маслаҳат: Агар ҳомиладорлик давомида CMV инфекцияси юқиш хавфи бор бўлса, шифокор томонидан вирусга қарши даволаш усуллари ва назорат тавсия қилиниши мумкин.
CMV инфекцияси ўз вақтида аниқланса ва тўғри даволаш чоралари кўрилса, асоратлардан сақланиш мумкин.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

07 октября 2024 13:45

Bolalarda raxit kasalligini oldini olishda hamshira muhim rol o‘ynaydi. Raxit — bu suyaklarning noto‘g‘ri rivojlanishiga olib keluvchi kasallik bo‘lib, ko‘pincha D vitamini, kaltsiy yoki fosfor yetishmasligi natijasida rivojlanadi. Hamshiraning vazifasi kasallikni oldini olish, aniqlash va davolashda muhim ko‘rsatmalar berishdan iborat.

Raxit kasalligini oldini olishda hamshiraning o‘rni:

1. D vitamini bilan ta’minlash bo‘yicha maslahatlar
Kundalik D vitamini qabulini ta’minlash: D vitamini yetishmovchiligi raxitning asosiy sabablaridan biridir. Hamshira ona va bolaga D vitamini qabul qilish zarurati haqida tushuntiradi. Ayniqsa, homiladorlik davrida va yangi tug‘ilgan chaqaloqlarga yetarli D vitamini berish muhimdir.

- D vitamini qo'shimchalarini belgilash: Pediatr ko‘rsatmasi bilan chaqaloqlarga D vitamini tomchilari berilishi mumkin. Hamshira bu tomchilarni qanday qabul qilish kerakligini tushuntirib beradi va o‘z vaqtida ichishni nazorat qiladi.

- Quyosh nuridan foydalanishni targ‘ib qilish: D vitamini teri orqali quyosh nuri ta'sirida ishlab chiqariladi. Hamshira ota-onalarga bolani har kuni quyoshda sayr qilishni tavsiya etadi. Ayniqsa, kundalik ravishda 15-30 daqiqa quyosh nurida yurish foydali bo‘ladi.

2. Sog‘lom oziqlanish bo‘yicha maslahatlar
Onalar uchun sog‘lom ovqatlanish bo‘yicha ko‘rsatmalar: Homilador va emizikli onalarga to‘g‘ri ovqatlanish tavsiya etiladi. Bolaga ona suti orqali kerakli ozuqa moddalarini olish uchun onaning ratsioni boy bo‘lishi lozim.

- Oqsil, kaltsiy va boshqa minerallar yetishuvini ta’minlash: Bolaning ratsionida kaltsiyga boy mahsulotlar, masalan, sut, tvorog, pishloq, yashil sabzavotlar va baliq bo‘lishi kerak. Hamshira bolani to‘g‘ri ovqatlantirish bo‘yicha ko‘rsatmalar beradi.

- Qo‘shimcha ovqatlantirish: 6 oylikdan boshlab bola qo‘shimcha ovqatlar bilan tanishtiriladi. Hamshira ota-onalarga bolaning yoshiga mos, foydali va to‘yimli ovqatlarni qanday tanlash haqida maslahat beradi.

3. Ota-onalarni o‘qitish
Kasallik alomatlarini tushuntirish: Hamshira ota-onalarga raxitning dastlabki alomatlari haqida tushuntiradi, masalan, suyaklarning yumshashi, bosh suyagi yumshoq va elastik bo‘lib qolishi, orqada boshning yassilanishi, oyoqlarning egilishi va boshqalar.

- Raxitni oldini olish usullarini tushuntirish: Hamshira ota-onalarga bolani muntazam kuzatib borish, bolalar poliklinikasida o‘z vaqtida ko‘rikdan o‘tish va tegishli profilaktik choralarni ko‘rish muhimligini o‘rgatadi.

- Sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish: Hamshira bolalar uchun sog‘lom turmush tarzini saqlash, jismoniy faollikni oshirish va kundalik ratsionni to‘g‘ri tashkil qilish bo‘yicha maslahatlar beradi.

4. Bemorlar bilan bog‘liq faoliyat
Oila sharoitini kuzatish: Hamshira bolani yashash sharoitlarini kuzatadi va raxitga moyil bo‘lgan omillar mavjudligini baholaydi. Masalan, kam quyosh nuriga ega hududlarda yashovchi bolalar, noto‘g‘ri ovqatlanish yoki homiladorlik davrida onaning noto‘g‘ri parhez tutishi.

- Tibbiy kuzatish: Hamshira raxit belgilari paydo bo‘lganida darhol pediatrga murojaat qilish zarurligini ta'kidlaydi va bemorni tibbiy ko‘rikka yo‘llaydi.

5. Raxitning oldini olish uchun qo‘llaniladigan qo‘shimcha choralar
- Suyuqlik iste’molini kuzatish: Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarga onaning sutini ichirish va o‘z vaqtida suyuqlik berish muhimdir. Hamshira chaqaloqning suyuqlik balansini nazorat qiladi.

- Bolalarni kuzatish: Hamshira bolalarning o‘sishi va rivojlanishini muntazam kuzatib boradi va suyaklarda har qanday o‘zgarishlarni payqaydi.

Umuman olganda, raxit kasalligini oldini olishda hamshira ota-onalarga yordam beradi, bolani parvarish qilishda zarur profilaktik choralarni amalga oshiradi va D vitamini yetishmovchiligidan himoya qilishga yordam beradi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

07 октября 2024 07:55

Qandli diabetda hamshiralik parvarishi diabetning turiga, bemorning umumiy holatiga va asoratlarning mavjudligiga qarab farqlanadi. Hamshira bemorga gipo- va giperglikemiya, asoratlar va bemorning umumiy ahvolini kuzatib, parvarish ko‘rsatadi. Quyida qandli diabetda hamshiralik parvarishining asosiy bosqichlari keltirilgan:

1. Bemor holatini baholash
• Glyukozani muntazam o'lchash: Qondagi qand miqdorini muntazam kuzatib borish kerak. Bu uchun maxsus gluometrlar ishlatiladi.
• Umumiy ahvolni kuzatish: Qandli diabetda bemorlar tez charchash, kuchsizlik, bosh aylanishi, ko‘rish qobiliyatining yomonlashuvi va boshqa asoratlarni his qilishi mumkin. Ushbu simptomlarni kuzatish muhim.
• Asoratlar tekshiruvi: Diabet ko‘pincha asab tizimi, ko‘zlar, buyraklar va oyoqlar kabi a’zolarni zararli ta’sirlardan himoya qilish uchun muntazam tekshiruvlar talab qiladi. Hamshira bu organlar holatini tekshirishi va tegishli mutaxassislarga yo‘llashi kerak.

2. Oziqlanish va parhezni kuzatish
• Parhez bo‘yicha maslahatlar: Qandli diabetda bemorlarning qonida glyukozani nazorat qilishda parhez muhim ahamiyatga ega. Hamshira diabetik parhezga rioya qilishni ta’minlash uchun bemorlarga sog‘lom ovqatlanish haqida maslahat beradi. Bu past glikemik indeksga ega oziq-ovqatlarni tanlash, shakar iste'molini cheklash, ratsionga tola moddalar, sabzavot va yog'siz oqsillarni kiritishni o'z ichiga oladi.
• Oziq-ovqat iste'molini kuzatish: Bemorga ovqatlanish jadvalini tuzishda yordam berish va ovqatlanish vaqti bilan qabul qilinadigan dori yoki insulin dozasining to‘g‘ri muvozanatini saqlashda ko‘maklashish kerak.

3. Dori vositalarini qo'llash
• Dori vositalarini berish: Bemorlar odatda qonda glyukoza miqdorini pasaytiruvchi dorilar yoki insulin qabul qiladi. Hamshira dori vositalarining belgilangan dozalarda, o‘z vaqtida qabul qilinishini ta’minlashi va dorilar samarasini kuzatishi lozim.
• Insulin in'ektsiyasini o'rgatish: Qandli diabetning insulinga bog‘liq turi (1-tur) bo‘lgan bemorlar insulinni to‘g‘ri kiritish bo‘yicha ko‘rsatmalar olishi kerak. Hamshira ularga insulinni qanday qilib to‘g‘ri kiritish, in’ektsiya joyini o‘zgartirib turish va insulin saqlash qoidalarini tushuntirishi lozim.

4. Gipoglikemiya va giperglikemiyani nazorat qilish
• Gipoglikemiya: Qondagi qand miqdori haddan tashqari pasayib ketganda (gipoglikemiya) bemorda titrash, kuchsizlanish, bosh aylanishi, terlash, tebranish va ba’zida hushdan ketish kuzatiladi. Bu holatda hamshira bemorga shakarli suyuqlik yoki shakarli ovqatlar iste'mol qilishni tavsiya etadi.
• Giperglikemiya: Qondagi qand miqdori yuqori bo‘lganda (giperglikemiya) bemorda chanqash, tez-tez siyish, kuchli charchoq va boshqalar alomatlar kuzatiladi. Bunday holda hamshira bemorga ko‘proq suyuqlik ichishni va kerak bo‘lsa insulin dozasini sozlashni tavsiya qilishi lozim.

5. Fizik faollikni kuzatish
• Jismoniy mashqlar: Diabetda jismoniy faollik qon shakar miqdorini nazorat qilishga yordam beradi. Hamshira bemorga to‘g‘ri jismoniy faollik bo‘yicha tavsiyalar berishi kerak. Bu har kuni yengil jismoniy mashqlar (yurish, suzish, velosipedda uchish va hokazo) o‘tkazishni o‘z ichiga oladi.
• Jismoniy faoliyatdan keyingi holatni kuzatish: Har qanday jismoniy faoliyatdan keyin qondagi qand miqdorini kuzatish kerak, chunki jismoniy harakat gipoglikemiyaga sabab bo‘lishi mumkin.

6. Oyoqlarni parvarish qilish
• Oyoqlarga g'amxo'rlik qilish: Diabetik bemorlarda oyoq asoratlari (diabetik poyani) ko‘p uchraydi. Hamshira bemorning oyoqlarini muntazam ravishda tekshirib turishi, yaralar yoki shikastlanishlarni aniqlashi va bemorni maxsus davolash uchun yo‘llashi kerak.

• Oyoqlarni gigiena qoidalariga rioya qilish: Oyoqlarni toza va quruq saqlash, har kuni oyoqni yuvish va kiyim-kechaklarni o‘z vaqtida almashtirish muhim.

Davomi pastdagi postda

Tibbiyot haqida

11 октября 2024 06:55

Gipotermiya — bu tana haroratining 35°C va undan pastga tushib ketishi natijasida yuzaga keladigan favqulodda holat bo‘lib, unga to‘g‘ri va tezkor yordam ko‘rsatish zarur. Gipotermiya turli sabablarga ko‘ra sodir bo‘lishi mumkin: sovuq muhitda uzoq muddat qolish, suvga tushish, shikastlanish yoki shok holatlari natijasida. Gipotermiyada hamshira o‘z vazifalarini aniq va to‘g‘ri bajarishi zarur.

Gipotermiyada hamshira taktikasining asosiy bosqichlari:

1. Tezkor baholash
• Tana haroratini o‘lchash: Eng avvalo, tana haroratini o‘lchash lozim. Oddiy termometr haroratni aniq ko‘rsata olmasligi mumkin, shuning uchun past haroratlar uchun mos bo‘lgan maxsus termometrlar ishlatiladi.
• Hayotiy belgilarni kuzatish: Nafas olish tezligi, yurak urish tezligi, qon bosimi va shoshilinch tibbiy yordam ko'rsatish uchun boshqa muhim ko'rsatkichlarni kuzatish muhim.
• Tana haroratiga ko‘ra gipotermiya darajasini aniqlash:
• Engil gipotermiya: 32–35°C.
• O‘rtacha gipotermiya: 28–32°C.
• Og‘ir gipotermiya: 28°C dan past.

2. Issiqlik ta’sirini tiklash
Bemorni issiq joyga olib kirish: Agar iloji bo'lsa, bemorni sovuqdan himoya qiling va uni issiq joyga kiriting. Bemorni quriting va quruq kiyimlar kiydiring.
• Issiqlikni ta’minlash:
• Bemorni iliq adyol, termal ko'rpa yoki issiq kompresslar bilan o‘rab qo‘yish.
• Issiq kompresslar: Issiq kompresslarni bo‘yin, ko‘krak va qorin sohasiga qo‘yish. To‘g‘ridan-to‘g‘ri oyoq-qo‘llarni isitish tavsiya etilmaydi, chunki bu tananing asosiy qismlarida issiqlikni yo‘qotilishiga olib kelishi mumkin.

3. Shoshilinch yordam choralarini ko‘rish
• Nafas olish va yurak faoliyatini baholash: Gipotermiyaga tushgan bemorlarda yurak urishi sekinlashishi va hatto nafas olish to‘xtab qolishi mumkin. Agar bemorda nafas olish va yurak urishi to‘xtagan bo‘lsa, sun'iy nafas oldirish va yurak massaji boshlanishi lozim.
• Kislorod berish: Agar bemor hushida bo‘lsa, kislorod bilan nafas olishini ta’minlash kerak. Nafas olishda qiyinchilik sezilsa, kislorod terapiyasi qo‘llaniladi.

4. Ichki isitish usullari
• Issiq ichimliklar berish: Engil gipotermiyada bemor hushida bo‘lsa, iliq va shirin ichimliklar (choy, sho‘rva) beriladi. Spirtli ichimliklar va kofeinli ichimliklar tavsiya etilmaydi.
• Intravena isitish: Og‘ir holatlarda venaga iliq infuzion eritmalar yuborilishi mumkin. Issiq suyuqliklar tanaga tezroq tarqalib, ichki haroratni tiklashga yordam beradi.

5. Monitoring va bemorni kuzatish
• Hayotiy ko‘rsatkichlarni nazorat qilish: Bemorda yurak urishi, nafas olish va qon bosimi muntazam ravishda kuzatilishi lozim.
• Qon tahlillari va boshqa tekshiruvlar: Bemorning holatiga qarab, tibbiy laborator tahlillar va yurak faoliyatini kuzatish uchun EKG kabi qo‘shimcha diagnostik tadbirlar o‘tkaziladi.

6. Favqulodda vaziyatlarda reanimatsiya
• Agar gipotermiyaga tushgan bemorda klinik o‘lim holati yuz bersa, hamshira reanimatsiya choralarini boshlashi zarur:
• Yurak massaji va sun’iy nafas oldirish usullari bilan birga bemor issiq o‘rab qo‘yilishi lozim.
• Yurak urishini tiklashga urinishlar uzoqroq davom etishi mumkin, chunki past haroratlarda yurakning tiklanish imkoniyati yuqori bo‘ladi.

7. Shifokor bilan hamkorlik
• Gipotermiyada hamshira barcha chora-tadbirlarni bajarish bilan birgalikda, bemorning holati yomonlashgan taqdirda, shifokor bilan tezkor aloqa o‘rnatib, reanimatsion yoki intensiv terapiya bo‘limiga yuborishga tayyor bo‘lishi lozim.

8. Profilaktik tadbirlar
• Sovuq muhitda uzoq vaqt qolish xavfini tushuntirish, sovuq havo ta'siridan himoya qilish uchun profilaktik choralarni o‘rgatish ham hamshiraning vazifalaridan biridir.


Gipotermiya holatida bemorga to‘g‘ri va tezkor yordam ko‘rsatish muhim. Hamshira bemorning holatini baholashi, unga mos chora-tadbirlarni amalga oshirishi va hayotiy ko‘rsatkichlarni kuzatishi kerak. Og‘ir holatlarda bemorni darhol shifoxonaga yetkazish zarur.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

11 октября 2024 05:04

#hamshiralik #toifa #birinchi
1. Savol: O'tkir va surunkali leykozlar: patogenezi, klinikasi, hamshiralik parvarishi.

Leykoz — bu qon va suyak iligi kasalligi bo‘lib, u yerda qondagi oqlik (leykositlar) hujayralar nazoratsiz ravishda ko‘payadi. Bu kasallikning ikki asosiy turi mavjud: o‘tkir leykoz va surunkali leykoz. Har birining o‘ziga xos patogenezi, klinikasi va hamshiralik parvarishi o‘zgarib turadi.

O‘tkir va surunkali leykozlar
1. O‘tkir leykoz (O‘L)
Patogenezi:
- O‘tkir leykozda suyak iligida leykositlarning to‘liq pishmagan, differensiyalanmagan shakllari (blastlar) ko‘payadi. Bu hujayralar suyak iligini egallab, normal qon hujayralarining yetilishiga to‘sqinlik qiladi.
- Kasallik tez rivojlanadi va o‘z vaqtida davolanmasa, bir necha hafta yoki oy ichida o‘limga olib kelishi mumkin.
O‘tkir leykoz ikki asosiy shaklda bo‘ladi:
1. O‘tkir limfoblastik leykoz (OLL): Asosan bolalarda uchraydi.
2. O‘tkir miyeloid leykoz (OML): Asosan kattalarda uchraydi.

Klinikasi:
- Tez va og‘ir boshlanadi.
- Kamqonlik belgilari: Hamma qon hujayralari ishlab chiqarilishi kamaygani uchun kuchsizlik, charchoq, bosh aylanishi, terining oqarishi kuzatiladi.
- Trombotsitlar yetishmovchiligi: Qon ketishi, ko‘karishlar, petechiyalar (mayda qon to‘kilishlari) paydo bo‘ladi.
- Immunitetning pasayishi: Infeksiyalarni tez-tez va oson yuqtirish (masalan, tez-tez pnevmoniyalar).
- Suyak va bo‘g‘imlarda og‘riq: Suyak iligidagi hujayralar ko‘paygani sababli suyaklarda og‘riqlar.

2. Surunkali leykoz (SL)
Patogenezi:
- Surunkali leykozda pishgan yoki deyarli pishgan leykositlar nazoratsiz ko‘payadi. Kasallik asta-sekin rivojlanadi, bemorlar yillar davomida hech qanday sezilarli simptom sezmasligi mumkin.

Ikki asosiy turi mavjud:
1. Surunkali limfotsitar leykoz (SLL): Asosan kattalarda uchraydi, leykotsitlar limfositlar turidan ortiqcha ko‘payadi.
2. Surunkali miyeloid leykoz (SML): Leykotsitlarning miyeloid qatori hujayralarining ko‘payishi bilan bog‘liq.

Klinikasi:
- Kasallik uzoq vaqt davomida simptomsiz kechishi mumkin.
- Suyak iligi bostirilishi: Kamqonlik, trombotsitopeniya va immunitetning pasayishi kuzatiladi, lekin bu o‘tkir leykozga qaraganda sekin rivojlanadi.
- Limfa tugunlari kattalashishi: Bu surunkali limfotsitar leykozda ko‘proq kuzatiladi.
- Splenomegaliya (taloqning kattalashishi): Kasallikning keyingi bosqichlarida seziladi.
- Infeksiyalar va charchoq: Immunitetning pasayishi natijasida tez-tez infeksiyalar va surunkali charchoq kuzatiladi.

Hamshiralik parvarishi
Leykozda hamshiralik parvarishi bemorlar holatini yaxshilash, kasallikning asoratlarini kamaytirish va bemorlarni psixologik qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan. Quyida o‘tkir va surunkali leykozda umumiy hamshiralik parvarishi ko‘rsatmalarini keltirib o‘tamiz:

O‘tkir leykozda hamshiralik parvarishi
1. Qon ko‘rsatkichlarini monitoring qilish:
- Kamqonlik, trombotsitopeniya va leykopeniya alomatlarini kuzatish.
- Qon ketish xavfi mavjud bo‘lgani sababli qon ko‘rsatkichlari va trombotsit darajasini muntazam kuzatish.
2. Infeksiyani oldini olish:
- Immunitet zaiflashgan bemorlarni infeksiyalardan himoya qilish uchun alohida xonada saqlash va zarur gigiyenik choralarni ko‘rish.
- Antibiotiklar profilaktikasi va kerakli hollarda antiseptik vositalar qo‘llash.
3. Og‘riqni boshqarish:
- Suyak og‘riqlari va boshqa noxush holatlarni yengillashtirish uchun og‘riq qoldiruvchi dorilarni nazorat qilish.
4. Psixologik yordam:
- Bemor va uning oilasini kasallik haqida ma'lumot bilan ta’minlash, psixologik qo‘llab-quvvatlash ko‘rsatish.
5. Oziqlanish:
- Bemorning umumiy ahvoliga mos ravishda ozuqa yetkazish, ovqat hazm qilish bilan bog‘liq muammolarni nazorat qilish.

Davomi pastdagi postda

Tibbiyot haqida

10 октября 2024 19:31

​​Bronxial astma va asfiksiya — ikkala holatda ham nafas olish jarayoni buzilishi mumkin, lekin ularning kelib chiqish sabablari, patofiziologiyasi, klinik ko'rinishi va diagnostik yondashuvlari sezilarli darajada farq qiladi. Oliy toifadagi tibbiyot nuqtayi nazaridan ularni taqqoslaganda quyidagi asosiy jihatlarni inobatga olish lozim:

1. Patofiziologiya:
Bronxial astma — bu surunkali yallig'lanishli kasallik bo'lib, bronxial yo'llarda obstruksiya yuzaga keladi. Bronxial astmada nafas yo‘llarining o‘tkazuvchanligi bronxospazm, shish va balg‘am to‘planishi tufayli pasayadi. Bu patologiya ko‘pincha allergik mexanizmlar orqali yoki immun tizimning noto‘g‘ri faollashuvi natijasida yuzaga keladi.
Asfiksiya — bu mexanik yoki funksional sabablarga ko‘ra o‘pka ventilyatsiyasining buzilishi yoki to‘xtashi natijasida kislorod yetishmovchiligi rivojlanishi. Asfiksiya o‘pkaga kislorod yetishmasligi, gaz almashinuvining to‘xtashi yoki nafas yo‘llarining to‘silishi tufayli yuzaga keladi. Bu nafas olish mexanikasining jiddiy buzilishidir, va tezkor yordam ko‘rsatilmasa o‘lim xavfi yuqori.

2. Sabablari:
- Bronxial astmada sabablar asosan quyidagilarga bog‘liq:
- Allergenlar (chang, polen, hayvonlar junlari, kimyoviy moddalar);
- Atrof-muhit ta'sirlari (sovuq havo, ifloslanish);
- Jismoniy faollik va stress;
- Irsiy moyillik va immun tizimining reaktivligi.
- Asfiksiyada esa sabablar quyidagicha bo‘lishi mumkin:
- Mexanik to‘siqlar (begona jismlar, suyuqlik yoki balg‘am o‘pkada yoki havo yo‘llarida to‘planishi);
- Travma (ko‘krak qafasining jarohati, bo‘yin siqilishi, o‘pkaga zarar yetishi);
- Kimyoviy asfiksiya (uglerod oksidi kabi zaharli gazlar bilan zaharlanish);
- Markaziy asfiksiya (miya jarohatlari, dorilar yoki zaharlar tufayli nafas markazining falajlanishi).

3. Klinik alomatlar:
Bronxial astma alomatlari quyidagilar:
- Nafas chiqarishda xirillash va qiyinchilik, bu bronxospazm va yo‘llarning torayishi bilan bog‘liq;
- Yo'tal, ba'zan balg‘amli, lekin ko'pincha quruq bo'lishi mumkin;
- Hansirash, ayniqsa, jismoniy faollikdan keyin yoki allergenlar bilan kontaktda bo‘lganda;
- Kasallik odatda davriy xurujlar bilan kechadi, remissiya va yomonlashish davrlari o‘rin almashib turadi.
Asfiksiya alomatlari esa quyidagilar:
- Nafas olishning to‘xtashi yoki o‘ta qiyinlashishi (odatiy mexanik blokada yoki to‘siq bilan bog‘liq);
- Teri, lablar va tirnoqlarning ko‘karishi (siyanotik holat) – kislorod yetishmovchiligi belgilari;
- Xushdan ketish, konvulsiyalar va yurak faoliyatining sustlashishi;
- Yurak urishi ritmining o‘zgarishi va arterial bosimning pasayishi yoki ko‘tarilishi.

4. Taqqoslama diagnostikasi:
pastdagi rasmda ko'rsatilgan

5. Differentsial diagnostika va yondashuvlar:
Bronxial astmada asosiy diagnostik vositalar spirometriya va bronxodilatatsiyaga javobni tekshirish hisoblanadi. Shuningdek, allergiya testlari orqali astmaning allergik omillari aniqlanadi. Bronxial astmada xurujlar va remissiya davrlari mavjud bo‘lib, kasallik surunkali tarzda kechadi.

- Asfiksiyada diagnostika favqulodda sharoitlarda amalga oshiriladi. Agar nafas yo‘llari mexanik tarzda to‘silgan bo‘lsa, bronxoskopiya yoki rentgenografiya orqali to‘siqni aniqlash muhim. Qon gazlari tahlili esa asfiksiya holatida kislorod va karbonat angidridning qondagi darajasini aniqlashda yordam beradi. Kislorod yetishmovchiligi va to‘silib qolgan nafas yo‘llarini bartaraf etish uchun tezkor reanimatsion chora-tadbirlar talab qilinadi.

6. Davolash usullari:
- Bronxial astmada asosiy davolash bronxodilatatorlar va yallig‘lanishga qarshi preparatlar bilan amalga oshiriladi. Bronxospazmni bartaraf etish uchun inhalyatsion bronxodilatatorlar va kortikosteroidlar ishlatiladi. Davolash uzoq muddatli bo‘lib, profilaktika choralari bilan qo‘llaniladi.

- Asfiksiyada tezkor yordam ko‘rsatish talab qilinadi. Nafas yo‘llaridagi to‘siqni bartaraf etish, kislorod terapiyasi va sun'iy nafas oldirish asosiy chora hisoblanadi. Agar sabab allergik reaksiyalar bo‘lsa, epinefrin yoki boshqa tezkor vositalar qo‘llaniladi.

Davomi

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

10 октября 2024 18:20

Revmatizm – bu mushak-skelet tizimi va biriktiruvchi to'qimalarga ta'sir qiladigan yallig'lanish kasalliklari to‘plamidir. Uning sabablari murakkab bo‘lib, bir qancha omillardan kelib chiqadi. Revmatizmga olib keladigan asosiy sabablar quyidagilar:

1. Immun tizimining buzilishi:
Revmatizm, ayniqsa, revmatoid artrit, autoimmun kasallik hisoblanadi. Bu holatda immun tizimi xato qilib, o'zining biriktiruvchi to'qimalariga hujum qiladi. Natijada, yallig‘lanish va bo‘g‘imlarning shikastlanishi yuzaga keladi.
2. Irsi (genetik) omillar:
Ba'zi odamlar genetik jihatdan revmatizmga moyil bo'lishlari mumkin. Agar oila a'zolarida bu kasallik bo'lsa, unda irsiyat revmatizm rivojlanishiga ta'sir qilishi ehtimoli bor.
3. Bakterial va virusli infeksiyalar:
Ba'zi holatlarda, infeksiyalar (masalan, streptokokk bakteriyasi) revmatizmni qo'zg'atishi mumkin. Masalan, revmatik isitma ko'pincha streptokokk infeksiyasidan so'ng rivojlanadi.
Viruslar ham ba'zida immun tizimining noto'g'ri ishlashiga sabab bo'lishi mumkin.
4. Gormonal o'zgarishlar:
Revmatizm ko'pincha ayollarda uchraydi, bu esa gormonal omillar bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Ayollarni revmatizmga moyil qiladigan omillardan biri menopauza davridagi gormonal o'zgarishlar hisoblanadi.
5. Chidamli stress va psixologik omillar:
Kronik stress va psixologik bosim immun tizimiga salbiy ta'sir ko'rsatishi va revmatizmni qo'zg'atishi mumkin. Stress tanadagi yallig'lanish jarayonlarini kuchaytirishi va kasallik alomatlarini yomonlashtirishi mumkin.
6. Atrof-muhit omillari:
Sovuq va namlik kabi iqlim sharoitlari revmatizmning alomatlarini kuchaytirishi mumkin, ammo ular to‘g‘ridan-to‘g‘ri kasallik sababi hisoblanmaydi.
Kimyoviy moddalarga ta’sir qilish yoki noto‘g‘ri ovqatlanish ham revmatizm rivojlanishiga hissa qo‘shishi mumkin.
7. Travmalar va jarohatlar:
Bo'g'imlarga kelgan shikastlar yoki jarohatlar revmatizmni kuchaytirishi yoki boshlanishiga olib kelishi mumkin. Bu holatda, bo'g'imlar o'ziga xos ta'sirga ega bo'lib, yallig'lanish jarayonlari rivojlanadi.
8. Yoshi bilan bog‘liq omillar:
Yosh o'tishi bilan bo'g'imlar va biriktiruvchi to'qimalar elastikligini yo'qotadi, bu esa revmatizm xavfini oshiradi. Keksa yoshdagi odamlar ko'proq revmatik kasalliklarga moyil bo'lishadi.
Bu sabablar orasida immun tizimining noto‘g‘ri ishlashi va irsiyat eng ko‘p uchraydigan omillardan biri hisoblanadi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

10 октября 2024 12:45

Kanalga tashlab borilayotgan barcha mavzular toifa savollarida 100% aniq tushadigan savollardan tashlanyapti.

Siz ham o'z sohangiz bo'yicha qaysidir savolga javob topishga qiynalyapsizmi? 🤔

Hamma uchun ochilgan TIBBIY GURUHga qo'shiling va savolingizni yozib qoldiring.

T.me/tibbiy_guruh

Tibbiyot haqida

10 октября 2024 10:08

Traxeostomiya — bu jarrohlik yo‘li bilan traxeyada teshik ochish va o‘pkaga nafas yo‘lini ta’minlash uchun traxeya ichiga kanül joylashtirishdir. Ushbu protsedura og‘ir nafas olish buzilishlarini bartaraf etish yoki uzoq muddatli sun'iy nafas oldirish zarur bo‘lgan holatlarda qo‘llaniladi.

Traxeostomiya qo‘yishga asosiy ko‘rsatmalar:

1.Yuqori nafas yo‘llarining obstruksiyasi:
Kekirdak (laring) yoki nafas yo‘llarining yopilishi: Masalan, o‘smalar, yallig‘lanishlar, shishlar, psevdomembranlar yoki travma tufayli nafas yo‘li to‘silgan bo‘lsa.
Bosh va bo‘yinning og‘ir shikastlanishi: Travmalar, kuyishlar yoki jarrohlik asoratlari tufayli nafas yo‘llarining mexanik ravishda yopilishi.

2. Intubatsiyani uzoq muddat davom ettirish zarurati:
Sun'iy nafas oldirishning uzoq davom etishi: 10-14 kundan ortiq o‘pkani sun'iy ventilyatsiya qilish kerak bo‘lganda, nafas olish qulayligini oshirish va bemorni oson parvarish qilish uchun traxeostomiya qo‘yiladi.

3. Nafas olish yo'llarining yallig‘lanish va infeksion jarayonlari:
Og‘ir laringit, faringit yoki traxeit: Nafas yo‘llarining qattiq yallig‘lanishi va shishishi natijasida yuzaga kelgan nafas olish qiyinlashuvi holatida.

4. Markaziy asab tizimi kasalliklari yoki travmalar:
Nevrologik kasalliklar yoki shikastlanishlar: Masalan, insult, miya o‘smalari, miya travmasi yoki spinal shikastlanishlar, bu holatlarda bemor nafas olishni boshqarish qobiliyatini yo‘qotishi mumkin.

Og‘ir miasteniya, poliomielit yoki amyotrofik lateral skleroz: Bemor nafas ololmasa yoki mushaklari zaiflashib qolsa.

5. Og‘ir allergik reaksiyalar (angionevrotik shish):
Anafilaktik shok yoki Kvinke shishi: Bu holatda yuqori nafas yo‘llarining tezkor shishi sababli o‘pkalarga havo yetib borishi qiyinlashadi.

6. Og‘ir yuqumli kasalliklar:
Difteriya yoki epiglottit: Bunday infeksiyalar yuqori nafas yo‘llarida shish va obstruksiyani keltirib chiqarishi mumkin.

7. Og‘ir surunkali o‘pka kasalliklari:
Xronik obstruktiv o‘pka kasalligi (XOK): Nafas yo‘llarida og‘ir obstruktsiya bo‘lgan holatlarda traxeostomiya nafas olishni yengillashtirishi mumkin.

8. Yordamchi ventilatsiyaga ehtiyoj bo‘lgan og‘ir qiyin vaziyatlar:
Katta ko‘krak jarrohliklari: O‘pka, qovurg‘a yoki mediastin jarrohliklari yoki shikastlanishlaridan keyingi o‘pkani ventilyatsiya qilish zarurati.

9. Og‘ir apnoe:
Uyqu apnoesi sindromi: Qattiq va doimiy uyqu apnoesi holatlarida, nafas yo‘llarining doimiy ochiq qolishi kerak bo‘lsa.

Traxeostomiya og‘ir nafas olish yetishmovchiligi, yuqori nafas yo‘llari obstruksiyasi yoki uzoq muddatli sun'iy nafas oldirish zarurati bo‘lgan holatlarda qo‘llaniladi. Ushbu protsedura nafas yo‘llarini ochiq saqlash va bemorga xavfsiz va qulay nafas olishni ta'minlash uchun hayotiy ahamiyatga ega.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

10 октября 2024 05:10

Qon preparatlarini quyish texnikasi (transfuziya) qat'iy tartib va protokollarga amal qilinishi kerak bo‘lgan muhim tibbiy jarayondir, chunki noto‘g‘ri bajarilgan transfuziya hayot uchun xavfli asoratlarga olib kelishi mumkin. Quyida qon preparatlarini quyish bo‘yicha asosiy bosqichlar keltirilgan:

1. Ko'rsatmalar va muvofiqlikni aniqlash
Ko'rsatmalar: Bemorning holatiga qarab, qon quyish ko‘rsatmalari o‘z ichiga quyidagilarni olishi mumkin: gemorragik shok, anemiya, katta operatsiyalar, gemofiliya yoki qonda zarur moddalarning yetishmasligi.
Qon guruhini aniqlash: Qon guruhlarini va Rh (rezus) omilni aniqlash uchun albatta bemorning qon guruhi va mos keluvchi donordan olinadigan qon preparati sinchkovlik bilan aniqlanishi lozim.
Kross-match (o‘zaro muvofiqlik testi): Bu usul orqali bemor va donor qonlari o‘zaro mos kelishi tekshiriladi. Transfuziya qilinayotgan qon preparatlari bemorning organizmi tomonidan qabul qilinishini ta'minlaydi.

2. Asboblarni tayyorlash
Asbob-uskunalar: Steril transfuzion tizim, infuzion nasos (agar kerak bo‘lsa), IV kateter, antiseptiklar, bog‘lovchi materiallar, venoz kateterlar tayyorlanadi.
Qon preparatlari: Oqimdan avval qon yoki qon mahsulotlari (plazma, trombotsitlar, eritrotsitlar) tekshiriladi, ularda ifloslanish yoki buzilish alomatlari bo‘lmasligi kerak. Qon preparatlari maxsus sharoitlarda (odatda +4°C dan +8°C gacha) saqlanishi kerak.

3. Bemorni tayyorlash
Bemor holatini baholash: Bemorda qon preparatlariga oldin allergik reaktsiyalar bo‘lganmi yoki yo‘q, boshqa kasalliklar va holatlar (masalan, yurak yetishmovchiligi, buyrak kasalliklari) aniqlanishi lozim.
Bemorga tushuntirish: Transfuziya jarayonini tushuntirish va bemorning roziligini olish zarur. Jarayonning maqsadi va kutilayotgan natijalar tushuntiriladi.

4. Venoz kateterizatsiya
Angiokateter o‘rnatish: Katta tomirlar orqali, odatda bilak yoki tirsak venalariga angiokateter o‘rnatiladi. Katta hajmdagi suyuqliklarni tezda quyish kerak bo‘lganda, markaziy venoz kateterizatsiya qo‘llanilishi mumkin.
Asseptika qoidalariga rioya qilish: Terini antiseptik eritmalar bilan tozalash, sterillikka amal qilish muhim.

5. Transfuziya jarayonini boshlash
Qon preparatlarini tekshirish: Qon mahsulotlari qabul qilingach, yana bir bor ism, guruh va rezus omil mosligini, preparatlarning holatini va yaroqlilik muddatini tekshirish kerak.
Infuziya tezligini belgilash: Transfuziya boshida preparat juda sekin yuboriladi (birinchi 15 daqiqa davomida), bemorning reaksiyasi kuzatiladi. Agar hech qanday nojo‘ya reaksiyalar kuzatilmasa, oqim tezligi oshiriladi. Odatda 1-2 soat davomida bitta qon preparati yuboriladi.
Bemorni kuzatish: Har 15-30 daqiqada bemorning umumiy holati, arterial qon bosimi, puls, nafas olish tezligi, teri rangi kuzatiladi. Harorat o‘zgarishi, qaltirash, ko‘ngil aynishi yoki boshqa noxush belgilar bo‘lsa, darhol shifokorni chaqirish kerak.

6. Transfuziya vaqtida asoratlar
Nafas olish qiyinlashuvi, qaltirash yoki qizarish kabi belgilar ko‘rinishi bilanoq transfuziya to‘xtatilishi kerak.
Anafilaktik reaksiyalar: Qattiq allergik reaksiyalar aniqlansa, darhol epinefrin (adrenalin), kortikosteroidlar yoki antihistaminlar yuborilishi mumkin.
Gemolitik reaksiyalar: Noto‘g‘ri qon quyilganda bemorda gemolitik shok rivojlanishi mumkin. Bu holatda transfuziya to‘xtatilib, bemorga zudlik bilan zarur yordam ko‘rsatiladi.

7. Transfuziya tugashi
Angiokateterni tozalash: Transfuziya tugaganidan so‘ng, venoz liniya fiziologik eritma bilan yuviladi.
Qon preparati idishini saqlash: Transfuziya tugagandan so‘ng, preparat solingan idish 24 soat davomida saqlanadi, agar asoratlar yuz bersa, tekshirish uchun kerak bo‘lishi mumkin.

8. Bemorni kuzatish
Transfuziyadan keyingi bir necha soat davomida bemorning holati, qon bosimi, harorati va umumiy holati kuzatib borilishi lozim. Nojo‘ya ta'sirlar yuzaga kelishi ehtimolini bartaraf etish uchun u ehtiyotkorlik bilan tekshiriladi.

Davomi pastdagi postda

Tibbiyot haqida

09 октября 2024 18:50

Hamma uchun ochilgan umumiy guruhda xar kimga javob berishga xarakat qilyapman!

Qaysidir adminlarga bu guruh yoqmayapti ekan.

Umumiy guruhda berilgan xar qanday savolga aniq va londa, tushunarli xolda javob berishga xarakat. Guruhga qo'shiling va xoxlaganingizcha savol yozing.

Boshqa adminlar gapingiz bo'lsa meni o'zimga lichkamga yozinglar. Hammani oldida odamni nohaq ayblamanglar!

Kanal va guruhni yuritishimdan maqsad!
Kanalni yuritishdan maqsad - o'rta maxsus tibbiyot xodimlariga kerakli ma'lumotlar bilan tanishtirish va axolini tibbiy madaniyatini oshirish.

( kanalga bu narsalarni tashlash niyatim yo'q edi. Ko'pgina adminlar majbur qilishdi )

@tibbiyot_haqida

Tibbiyot haqida

09 октября 2024 15:57

Shifokorlar va Hamshiralar, ses xodimlarini toifa olishdagi test va og'zaki savollarini ishlab beramiz!

@tibbiyot_admin

Tibbiyot haqida

09 октября 2024 10:41

Аллергик ҳолатларда биринчи тиббий ёрдам зудлик билан ва тўғри кўрсатилиши керак, чунки баъзи аллергик реакциялар ҳаёт учун хавфли бўлиши мумкин. Биринчи ёрдам кўрсатишда қуйидаги қадамлар муҳим аҳамиятга эга:

1. Аллерген билан алоқани тўхтатиш:
Агар аллергик реакция аллергия келтириб чиқарувчи агент билан боғлиқ бўлса (масалан, озуқа, дори-дармон, чанг, ёки ўтлар), зудлик билан унинг таъсирини тўхтатиш зарур.

2. Ҳолатни баҳолаш:
Симптомларни кузатиш: Кўпинча қуйидаги симптомлар аллергик реакцияни кўрсатади:
Терининг қизариши, тошмалар, қичишиш.
Юз, лаблар, тил ёки томоқнинг шиши.
Ҳаво йўлларининг торғайиши (тана нафас олишида қийинчилик).
Ўткир қорин оғриғи, қусиш ёки диарея.
Қон босимининг тушиб кетиши (ҳушдан кетиш эҳтимоли).

3. Кислород таъминлаш:
Агар бемор нафас олиши қийин бўлса ёки ҳушсизлик юз берса, дараҳол беморга тоза ҳаво ёки кислород таъминлаш керак.

4. Антигистаминлар бериш:
Агар аллергик реакция енгил ва ўрта даражада бўлса (масалан, тери тошмалари ёки енгил қичишиш), антигистаминлар (дифенгидрамин, лоратадин ва бошқа антигистамин дорилар) берилса, бу симптомларни енгиллаштириши мумкин.

5. Адреналин (Эпинефрин) инъекцияси:
Агар реакция жиддий (анафилаксия) бўлса, энг муҳим қадам — эпинефрин (адреналин) инъекциясини зудлик билан юборишдир. Эпинефрин нафас йўлларини кенгайтиришга, қон босимини кўтаришга ва анафилактик шокнинг олдини олишга ёрдам беради.
Эпинефрин автоинъекторлари (масалан, EpiPen) анафилактик шокда тезкор қўллаш учун жуда самарали.

6. Беморни қулай ҳолатда жойлаштириш:
Агар бемор ҳушидан кетган ёки нафас олиши қийин бўлса, уни чап ёнига ётишга ёрдам беринг ва танадаги шишишнинг ҳаво йўлларига таъсир қилмаслигига эътибор қилинг.
Агар қон босими тушган бўлса, оёқларни кўтариб қўйиш мумкин.

7. Тез ёрдам чақириш:
Жиддий аллергик реакциялар (анафилаксия) ҳолатида зудлик билан тез ёрдам чақириш зарур. Анафилаксия тез ривожланиб, ҳаёт учун хавфли бўлиши мумкин, шунинг учун касалхонанинг ёрдами зарур бўлади.

8. Қайта реанимация қилиш чоралари:
Агар бемор нафас олмай қолса ёки юрак фаолияти тўхтаса, сунъий нафас бериш ва юрак массажини бошлаш талаб қилиниши мумкин.

Хулоса:
Аллергик ҳолатларда биринчи тиббий ёрдам зудлик билан кўрсатилиши керак. Энг муҳими, аллергия келтириб чиқарувчи омиллар билан алоқани тўхтатиш, зарур ҳолларда эпинефрин қўллаш ва тез ёрдам чақиришдир.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

09 октября 2024 06:07

Bemorni transportirovka qilish texnikasi shifokorlar va tibbiy xodimlar uchun muhim ko‘nikmadir. Bu jarayon bemor xavfsizligini, jarohatlar yoki holatning yomonlashishini oldini olishni ta'minlaydi. Bemorni transportirovka qilishda quyidagi asosiy qoidalar amal qilinadi:

Tegishli baholash: Bemorning umumiy holatini, jarohatlari yoki kasallik xususiyatlarini baholash zarur. Bu jarayon davomida, bemorning harakatsiz bo'lishi yoki qaysi pozitsiyada yotishi muhimligi aniqlanadi.

Qo'llab-quvvatlash vositalari: Bemorni ko'tarish va harakatlantirish uchun maxsus vositalardan foydalaniladi.

Masalan:
Nosilkalardan (stretcher) foydalanish: bemorni tekis yuzaga qo‘yib, xavfsiz tarzda ko‘chirish.

Kreslo-noshilka (wheelchair): agar bemor qisman harakatlana olsa, maxsus kreslo yoki g‘ildirakli stuldan foydalaniladi.
Spinal doska: agar shikastlanish belgilari bo‘lsa (masalan, umurtqa pog‘onasida), spinal doskada transportirovka qilish tavsiya etiladi.

Maxsus texnikalar:
Qiyshiq holda ko'tarish: bir necha odam bemorni sinxron tarzda qiyshiq holatda ko'tarib, umurtqa pog‘onasini qo‘shimcha zo‘riqishdan himoya qiladi.

Tez yordam holatlarida: agar bemorni tezda joydan ko‘chirish zarur bo‘lsa, xavfsizlikni ta'minlash uchun minimal harakatlar qilinadi.
Xavfsizlik choralariga rioya qilish: Transportirovka jarayonida tibbiy xodimlar va bemor xavfsizligi muhimdir. Maxsus tasmalar yoki himoya vositalari bilan bemorni mahkamlash talab qilinadi.

To'g'ri jamoaviy harakatlar: Agar transportirovka qilish bir nechta odamni talab qilsa, hamkorlik va harakatlarni sinxronlashtirish bemorning xavfsiz transportirovka qilinishini ta’minlaydi.

Bu qoidalar va texnikalar bemorni xavfsiz, professional va samarali tarzda transportirovka qilishda asosiy hisoblanadi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

08 октября 2024 09:31

Akusherlik ishi mutaxassisligi bo’yicha shakllantirilgan test savollari ro’yxati

1. Sut tarkibi nimadan iborat
- Zardob, yog’ tomchilari, tuz, qand, oqsil
- Oqsil, tuz
- Vitamin, qand
- Hujayralar, to’qimalar

2. Eklampsiya belgilari
- Talvasa
- Gipertenziya
- Ich ketishi
- Shishlar

3. Tug’ruqning I davri nima deb nomlanadi
- Qog’onoq pardaning yorilishi
- Homila tug’ilishi
- Yo’ldosh tug’ilishi
- *Bachadon bo’yninig ochilishi

4. Yo’ldoshning tushishi bu
- Kindik tizimchasining ichkariga tortilishi
- Qog’onoq suvlarining ketishi
- Bachadondan qon ketishi
- *Plasenta va pardalar bachadon devoridan ko’chishiva tug’ilishi

5. II pozitsiyada homilaning yuzi onanig qaysi soniga qarab tug’iladi
- Pastga qarab
- Onaning o’ng soniga
- *Onaning chap soniga
- Tepaga qara

6. Tug’ruqdan keyin qon ketish to’xtatish uchun qanday chora qo’llanilmaydi
- Oksitasin venaga
- *Bachadonni sovutish
- Bimanual kompressiya
- Bachadon tomirini bog’lash

7. Sutning tarkibida qancha suv bor
- *87-88%
- 100%
- 50%
- 10%

8. Sutning tarkibida qancha oqsil bor
- 1%
- 5%
- *1,5-2%
- 10%

9. Sutning tarkibida qancha yog’ bor
- *3,5-4%
- 1%
- 20%
- 10%

10. Sutning tarkibida qancha qand bor
- 1-2%
- 3-4%
- *6,6-7,5%
- 15%

11. Tug’ruqdan keyin siydik chiqarishning buzilishiga sabab nima
- Qovuq to’laligiga
- *Qovuq atoniyasiga, shilliq pardasining homila boshi bilan qisilib shishganiga
- Ichak to’laligiga
- Oraliq yirtilishiga

12. Subinvalutsiya nima
- Jinsiy a’zolarning o’z asliga qaytish jarayoning patologik kechishi
- *Jinsiy a’zolarning o’z asliga qaytish jarayoni
- Sut kelishi
- Bachadon tubining o’zgarishi

13. Tuqqan ayolda siydik chiqarishning qiyinlashuviga nima sababdan kuzatiladi
- Tug’ruqning noto’g’ri boshqarilishi
- Suvni barvaqt ketishi
- Qon ketishi
- *Qovuq atoniyasi, silliq pardasining homila boshi bilan siqilishi, shishgani

14. Ko’krak uchini yorilishi nimaga sabab bo’ladi
- *Bolani ko’krakka noto’g’ri qo’yish
- Mastopatiya
- Sepsis
- Rak

15. Tuqqan ayol palatalari kuniga necha marta tozalanadi
- 4
- *3
- 6
- 2

16. Tuqqan ayol uyga jo’natilgach palatalarga qanday ishlov beriladi
-* Barcha buyumlar va hona umumiy tozalanadi
- Joriy tozalov qilinadi
- 3sutka shamollatiladi
- Kosmetik remont qilinadi

17. Tuqqan ayolni qaysi holatiga qarab baho beriladi
- *Ruhiyatiga, hayotiy muhim ko’rsatkichlariga, bachadon holatiga, sut bezlariga,
lohiyaning xarakteriga
- Qorin aylanasiga, diurezga
- Ayol vazniga, kayfiyatiga
- Surunkali kasalliklariga


18. Tuqqan ayol nimalarni iste’mol qilishi kerak
- Hamirli ovqatlar
- Sitrus mevalar
- O’tkir dorivorli ovqatlar
- *Yegil hazm bo’ladigan, yuqori kaloriyali

19. Tuqqan ayolni parvarish qilish bu
- Vanna qabul qilishga yordam berish
- *Infeksiyadan saqlash, organizmning barcha funksiyalarini normal borishiga
yordam berish
- Ayol vaznini o’lchash
- Partogramma to’ldirib boorish

20. Tashqi jinsiy a’zolar qanday tozalanadi
- *Steril sharchalar, kornsang, sovunli suv yordamida
- Iliq suvda, kornsang, paxta yordamida
- Noksimon ballon yordamida
- Maxsus shpris yordamida

Yana ham ko'proq ma'lunotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

08 октября 2024 06:12

Оксигенотерапия — бу организмга қўшимча кислород бериш учун қўлланиладиган тиббий муолажа. У кислород етишмовчилиги бўлган ҳолларда нафас олишни яхшилаш ва тана аъзоларини зарур миқдорда кислород билан таъминлаш учун қўлланилади.

Оксигенотерапия қуйидаги ҳолатларда қўлланилиши мумкин:

Ўпка ва нафас олиш муаммолари: масалан, пневмония, бронхиал астма, COPD (ҳаво ўтказиш йўллари сурункали тиқилиши), ёки ўпка эмболияси.

Юрак касалликлари: кислород етишмовчилиги туфайли юрак мушаклари заифлашганда.

Шок ёки шошилинч тиббий ҳолатлар: масалан, шок, турли хил заҳарланишлар ёки тана жароҳатлари.

Анемия ёки қон етишмовчилиги: кислород миқдори тўғри бўлса ҳам, қоннинг камлиги туфайли тўқималарга кислород етказиб бериш муаммолари юзага келганда.

Оксигенотерапия кислород ниқоби, назал канюла (бурунга қўйиладиган найча), ёки кислород баллони орқали амалга оширилиши мумкин. Ушбу муолажа шифокорнинг тавсиясига кўра белгиланади.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

07 октября 2024 07:56

7. Diabetik asoratlarning oldini olish
• Boshqa asoratlarni kuzatish: Diabetning uzoq muddatli asoratlari orasida buyrak yetishmovchiligi, ko‘rishning buzilishi (retinopatiya), yurak-qon tomir kasalliklari va asab tizimi shikastlanishi (neyropatiya) bor. Hamshira bemorlarni muntazam tibbiy ko‘rikdan o‘tishini tashkil etishi kerak.
• Bemorlarni o'qitish: Diabetga chalingan bemorlar sog‘lig‘ini boshqarishda faol ishtirok etishi kerak. Hamshira ularga diabet bilan bog‘liq risklar, parhez, jismoniy mashqlar va dori-darmonlarni qabul qilish qoidalarini o‘rgatadi.

8. Psixologik yordam va qo'llab-quvvatlash
• Emotsional yordam:Diabet bilan yashash ba'zida ruhiy tushkunlikka olib kelishi mumkin. Hamshira bemorlarni ruhiy holatini kuzatib borishi va kerak bo'lsa, psixolog yoki shifokorga yo‘llashi kerak.

• Bemor va oila a'zolarini qo'llab-quvvatlash: Hamshira bemor va uning oila a’zolariga diabet bilan bog‘liq hayotiy tavsiyalarni berishi, ular uchun doimiy tayanch bo‘lishi muhim.

Qandli diabet bilan bemorning hayot sifati va uzoq umr ko‘rishiga hamshira tomonidan ko‘rsatiladigan to‘g‘ri parvarish va kuzatuv katta ta’sir ko‘rsatadi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Tibbiyot haqida

07 октября 2024 00:31

Gematologiya mutaxassisligi bo'yicha shakllantirilgan test savollariga javoblar tayyor bo'ldi.


qiziqganlar bo'lsa lichkaga yozishlari mumkin!
@tibbiyot_admin

yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida