Telegram-канал skeyani - شعر لری: Неотсортированное

شعر لری

09 июня 2025 15:22

*(کَبک وتیر و تُرنه)

#قدرت_اله_جلیل_پیران

مقدمه ای بر اثر کوگ خوشخون به آهنگ سازی فرهنگ تیرگیر با صدای آ رضا صالحی بر روی اشعاری از آقای ربیع فرهمند با موسیقی و تنظیم یوسف خورشیدی در باب حفاظت محیط‌زیست پرنده زیبای کبک به عنوان المان زیبای پرندگان زاگرس
🍃آنگاه که به سیاهی سرازیر شده در دو سمت صورتِ کبک می نگریم بی شک جذبه ی معصومیتِ زیبای آن است که انسانِ جسور را رام و منع از شلیک به آن می کند و در مصداقِ انسانی هم وقتی رخ به رخِ یک بانوی اصیلِ بختیاری بشویم،
تُرنه های غلطیده در دو سمتِ صورتِ وی هستند که حجابی از حیا در برابر دیده ی دیگران ایجاد و دیوانی از زیبایی را در نگاه او نگارش می کنند که حرمتش را تا آسمانها بالا برده و آن می شود که از قدیم در غضبناک ترین لحظات یا خشن ترین منازعات، ترنه ی بانویی، آتشفشان خشم ها و دریایِ غضب را آرام و شرم را بجای آنها می نشاند.

🍃پای از دشت بر دامنه ی ریگ، کلار، سبز کوه، دنا، سبلان و... به بالا که بگذاریم، سکوتی در وجودِ ما جایگزینِ هیاهو می شود که ناخود آگاه وَهم آور و گاه ترسناک نیز می شود. کمی از دامنه ها که به سمت بالا برویم، ناگهان بریده بریده، صدای مستانه ی موزونی به گوش می رسد که وَهم را مسخ، گوش را مست، دل را به وجد و چشم را جویایِ صاحب آن می کند.
فاخر می خواند، مخفی ست ولی ظاهر می خواند و چنان در میان صخره ها تلاطم ایجاد می نماید که انسانِ وهم زده از سکوت را از خود بیخود، مسحور و مقهورِ عظمتِ نهفته در صدایش می کند. در طول اعصار گذشته چنان خواند و بی قلم بر لوحِ ذهنِ اجدادِ ما نوشت که در میان اهالیِ دشت و کوهستان مبنای تمثیل در عاشقانه ها، ترانه ها، دلرنجه ها، واگویه ها و نواها شد.

🍃آری آن قهقهه و چهچهه ها که از مازه تا مازه به گوش می رسند و با هر برخورد به صخره ها، سختیِ سنگ را همچون موم نرم و زبری آن را لطیف می کند، از حلقوم خارق العاده ی یکی از مخلوقات خدا به نام کبک بیرون می زند که قرمزیِ منقارش، عُشاق را به یاد سرخی لبِ دلدار انداخته و سیاهی چشم، نگاه عاشقانه ی دلبر را تداعی می کند.

🍃طبیعت مملو از اصالت است و بی شک اصیل ترین کلمات، رنگها، نقش ها، اقتباس ها، ترسیم ها و تصویرها آنهایی هستند که ریشه در طبیعت داشته و از آن الهام گرفته باشند.

🍃زاگرس( لرستانات) مهدِ طبیعت کهن و مامنِ تمدنِِ ریشه دارِ است و هنوز هم اُبهت، قدمت و اصالت خود را حفظ و با اینکه در تلاطم روزگار زخم ها خورد، خشم ها دید و ضرب ها چشید، همچنان پابرجاست.
عشایر، از الوار همنشینانِ قدیمِ طبیعت زاگرس هستند که ریشه در تار و پود آن دوانده و رگ و خون و پی و استخوانِ فرهنگِ خود را به آب، علف، پرنده و چرنده ی آن گره زدند تا در مسیر باد و توفان ها ریشه کن نشده و ملعبه ی خشمِ باد و رقصِ نسیم نشوند.

🍃کبک، این پرنده ی زیبا، با آن صدای بی مانند، یکی از دیرینه های اقتباسی لر تباران ، و خصوصا لر های بزرگ است که عشق و دلدادگی میان عاشق و معشوق را با صدا و رُخسارِ آن پیوند ها داده و در وصال ها و فراق ها از زبانش به زبان خود و یارِخویش خواندند و خندیدند و گریستند.

🍃کبک خوش صداست و یار هم خوش صداست، کبک زیباست و یار هم در نگاه یار زیباست و چون زیباست، مردِ عاشق را ناخودآگاه به یاد یارش که در خانه است یا در فراق است یا رخت از جهان بر بسته می اندازد. این شباهت و قرابت مابین کبک و یار، در تقابلِ صیاد و کبک که یکی سخت و زمخت و سلاح به دست است و آن دیگری زیبا و خوش صدا و بی آزار، تراژدی تلخی می سازد که گاه از میانِ آن الفتی متولد می شود که دستِ صیاد را برای رفتن به سمت ماشه به لرزه می اندازد، چون نگاره ی یار و صدای مهربانِ دلدارش را در وجودِ نحیف و زیبای کبک می بیند و این الفت مانع از سلبِ حیاب از این خوشخوانِ خرامانِ مستِ بی نظیر می گردد و گاه قهر بر مهر غلبه و ماشه چکانده می شود.

🍃در میانِ زاگرس نشینان، خصوصاً لرهای بزرگ زنان بر پایه ی اقتباسی اصیل از طبیعت، سیاهی زیبای دو سمتِ صورتِ کبک را الگویی نجیب برای زلفانِ خود انتخاب و آنچنان که قرن هاست، گیسوهای خود را با نام (تُرنه) در دو طرفِ صورت به سمت پایین می بافند که زیبایی دو چندانی همچون کبک های محجوب پیدا و نقشِ خود را بر دل یار برای همیشه ماندگار می کنند.

🍃تاریخ نشان داده که این اقتباسِ اصیل به قدری درست است که علی رغم گذشت قرنها و اخم ها، هنوز یکی از اصیل ترین رسومِ جلوه گری انسانی است.

🍃آری جان برادر، اصالتِ ترنه ی زن، مادر، دختر و خواهرِ ما برگرفته از زیبایی و اصالتِ طبیعیِ کبکِ است که گاه و بیگاه مورد هجوم نادانی و طمع ورزی هایی می شود که با چکاندن ماشه، ختمی بر خطوط سیاه زیبای گونه های آن، که الگوی طبیعی زلفان گرانسنگ دختران و مادران و خواهران ما در دامنه های زاگرس است، می شوند.
/channel/skeyani