Telegram-канал sherwin_vakili - Sherwin Vakili (شروین وکیلی): Неотсортированное

Sherwin Vakili (شروین وکیلی)

06 мая 2024 04:10

▫️چند بند از مصاحبه‌ام با مجله‌ی بینارشته‌ای «طراحان ایده» درباره‌‌ی جامعه‌شناسی نسل زد:

✅ «... س: دلیل جدا کردن این نسل همین تقارن‌شان با انقلاب رسانه‌ایست؟
ج: بله، این نسلی است که از ابتدای تولد در زمینه‌ای به کلی متفاوت از محرک‌ها و امکانات ارتباطی قرار داشته است. به همین خاطر برخی مهارت‌ها را بهتر و برخی انضباطها را کمتر از بقیه دارد.
س: در این مورد مثال می‌زنید؟
ج: ببینید، مجسم کنید نوجوانی به سنین جوانی وارد شود و دانشجو باشد و بخواهد کار علمی کند. اگر شما مثل من در دهه‌ی پنجاه زاده شده باشید، این سن حدود بیست سالگی‌تان با اوایل دهه‌ی ۱۳۷۰ مصادف می‌شود. دورانی که هنوز روش مرسوم برای مطالعه خواندن کتاب و مجله‌ی کاغذی بود، نامه‌نگاری‌ها روی کاغذ و از راه پست انجام می‌شد، و آدم‌ها همدیگر را می‌دیدند و رویارو حرفهایشان را به هم می‌زدند. حالا مجسم کنید همین نوجوان در سال ۱۳۸۰ زاده شده باشد. او از همان ابتدای کودکی به ایمیل، ارتباط تصویری بر تلفن هوشمند، و عضویت در شبکه‌های اجتماعی عادت دارد و چشمش به خواندن متن بر نمایشگر رایانه یا گوشی همراه عادت کرده است. این ماجرا فقط به شیوه‌ی دریافت اطلاعات و نحوه‌ی ارتباط با دیگری محدود نمی‌شود. شواهد زیادی هست که نشان می‌دهد الگوی فکر کردن و شیوه‌ی توجه و نوع تمرکز بر موضوع‌ها در این دو نسل متفاوت است.
س: به همین خاطر است که می‌گویند دهه‌ی هشتادی‌ها زیاد از این شاخه به آن شاخه می‌پرند؟
ج: بخشی از داستان این طرح‌واره‌هاست که البته باید مراقبش بود. چون ممکن است مثل دهه‌ی شصتی‌ها یک دفعه حرکاتی نامنتظره و سامان‌یافته و چشمگیر از همین نسل سر بزند. باز هم تاکید کنم که نسل زد هنوز به سنی نرسیده که کارنامه‌اش شفاف و پخته شده باشد. اما تا همین‌جای کار چند چیز را درباره‌شان می‌توان تشخیص داد.
س: مثال می‌زنید؟ این نسل چه الگوهایی دارد؟
ج: طبعا اینجا دارم تجربه و برداشت خودم را می‌گویم که به نسل نوجوان ایرانی مربوط می‌شود و شاید به همه‌جا تعمیم‌پذیر نباشد. تا جایی که من دیده‌ام، شاید مهمتر از همه،‌ شیوه‌ی ارتباطی شبکه‌ای‌شان باشد. این نسلی است که به راحتی ارتباط برقرار می‌کند، و نه صبر و شکیبایی نسل‌های قبلی را دارد و نه پیچیدگی‌هایشان را در ابراز خود. یعنی سریع و ساده خود را ابراز می‌کند، با دامنه‌ای وسیع از افراد متنوع و جوراجور ارتباط برقرار می‌کند، و هم در ایجاد پیوند و هم گسستن‌اش شتابکار است. در نتیجه با دوستان، همکاران، هم‌محله‌ای‌ها، همسایه‌ها و هم‌کلاسانی سر و کار داریم که راستگوتر، صمیمی‌تر و روادارتر هستند، اما در ضمن ناشکیباتر، تا حدودی سطحی‌تر و خودمدارتر هم هستند.
س: چرا سطحی‌تر؟
ج: این را البته زیاد جدی نگیرید. امیدوارم از آن نمودهایی باشد که با گذر زمان از بین می‌رود. اما به هر صورت یک الگوی غالب آن است که این نسل آن تمرکز و ممارست نسلهای قبلی را ندارد. خواندن پاره‌متن‌های اینترنتی را به مطالعه‌ی چندباره‌ی کتابی کلاسیک و مهم ترجیح می‌دهد، آزمودن شغل‌هایی متفاوت برایش اولویتی بیشتر دارد، تا سرمایه‌گذاری زمانی برای متخصص شدن در یک حرفه، و ارتباطهای دوستانه‌ی گذرا و کم‌دوام برایش بسنده به نظر می‌رسد. طبعا منظورم این نیست که همه چنین هستند، ولی جغرافیای رسانه‌ای اطراف این نسل چنین حالتی را ایجاب می‌کند. به همین خاطر از یک سو نسلی بسیار فردگرا و آزاده‌اند که زیر بار زور و تحمیل حرفهای نامعقول نمی‌روند، و از سوی دیگر اغلب آرمان جمعی مشخصی ندارند و ضرورتی هم نمی‌بینند که برای انجام کاری بزرگ در هستی نیرویی بیش از حد صرف کنند.
س: اینها که می‌گویید برخی خوب و برخی بد است. بالاخره وضعیت این نسل چگونه است؟ بهتر از قبلی‌ها یا بدتر؟
ج: نکته همین‌جاست که بهتر و بدتر ندارد. این نسلی است که در چنین زمینه‌ای زاده و پرورده شده و امکاناتی که دارد یا ندارد باعث شده چنین الگوهایی بر رفتارش حاکم شود. برخی عناصرش به نظرم خیلی خوب و رهایی‌بخش است. مثلا در نسل ما نوعی تعارف با خود درباره‌ی خواستهای شخصی وجود داشت و پیش‌فرض آن بود که فرد باید در شرایط بحرانی خود را فدای جمع کند. در این نسل چنین چیزی را نمی‌بینیم. از سوی دیگر در نسل ما ارتباط افراد با میل و خواست‌شان مبهم و پیچیده و آمیخته به شرم و آزرم بود. این نسل نورسیده اما در این مورد تعارفی ندارد و ارتباطش با میل و خواستش روشن است، که به نظرم گامی بزرگ رو به جلوست. حالا این میل و خواست ممکن است پخته و پیچیده نباشد، که امیدوارم کم کم دامنه و عمقی بیشتر پیدا کند.»

#جامعه‌شناسی
#نسل‌ها
@sherwin_vakili