16743
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
101 год таму ў Беларусі заснавалі літаратурнае аб’яднаньне «Маладняк»
28 лістапада 1923 году ў Беларусі было заснаванае літаратурнае аб’яднаньне «Маладняк». Аб’яднаньне праіснавала пяць гадоў і ўвайшло ў гісторыю як першая і найбольш масавая пісьменьніцкая арганізацыя Беларусі.
Філіі «Маладняка» існавалі па ўсёй краіне, а таксама ў Латвіі, Расеі і Чэхаславаччыне. Ініцыятарамі абʼяднаньня выступілі Міхась Чарот, Анатоль Вольны, Алесь Дудар, Андрэй Александровіч, Адам Бабарэка і Язэп Пушча.
«Маладняк» усімі сіламі імкнуўся адпавядаць сваёй назьве, заклікаў да рэвалюцыйнай перамены сьвету і да таго, каб пісьменьнікаў старой фармацыі скінуць з карабля гісторыі. У 1930-я гады большасьць сяброў гэтай арганізацыі былі рэпрэсаваныя.
Больш падзей гэтага дня чытайце ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/71ZYX
Трамп намінаваў на пасаду пасланьніка па Ўкраіне адстаўнога генэрала, які раней прапаноўваў замарозіць вайну
Абраны прэзыдэнт ЗША Дональд Трамп заявіў, што ягоным спэцпасланьнікам па ўрэгуляваньні канфлікту ва Ўкраіне стане генэрал-лейтэнант у адстаўцы Кіт Келаг. У чэрвені Келаг прэзэнтаваю сваю стратэгію па Ўкраіне, у якой прапаноўваў замарозіць канфлікт па бягучай лініі судакрананьня і прымусіць Маскву і Кіеў да перамоваў:
https://smarturl.click/mpRGz
Тлумачым з Гурневічам. Чаму сілавікоў трэніруюць перад 26 студзеня
Беларусы — мірныя людзі, але да пары. Гэта пацьвярджае беларуская гісторыя. 27 лістапада адзначаецца гадавіна Слуцкага паўстаньня. У гэты дзень у 1920 годзе на Случчыне пачалося паўстаньне за незалежнасьць Беларусі, або Слуцкі збройны чын.
Дзьмітры Гурневіч тлумачыць, чаму гэты дзень называецца Дзень герояў:
https://www.youtube.com/watch?v=tTbi0PNSj34
Ці сапраўды неба над Беларусьсю «мірнае»?
Ці праўда, што неба над Беларусьсю «мірнае», і што пра гэта кажа прапаганда? — Расказвае Глафіра Жук.
Як узаемадзейнічаюць базы вышуку Беларусі, Расеі, СНД, Інтэрполу. Тлумачаць былы міліцыянт і юрыст
Ці можа беларус быць у базе вышуку ў Беларусі і ня быць у Расеі? Ці ёсьць у Беларусі розныя базы вышуку? Ці адзіная ў краінаў СНД база вышуку? Калі на чалавека заведзеная крымінальная справа, ці абавязкова ён будзе ў базе вышуку? — Свабода паспрабавала разабрацца ў гэтых пытаньнях разам з былым беларускім праваахоўнікам і юрыстам:
https://smarturl.click/1dXqO
У Вільні каля Сейма прайшла акцыя салідарнасьці з экс-каліноўцам, якога дэпартавалі ў Беларусь
Раней Літва забараніла былому каліноўцу Васілю Верамейчыку ўезд у Эўразьвяз праз «пагрозу нацыянальнай бясьпецы», а 20 лістапада яго экстрадавалі ў Беларусь зь Віетнаму. Агранізатары і ўдзельнікі акцыі ў падтрымку Верамейчыка агучылі шэраг патрабаваньняў да ўладаў Літвы, а таксама зьвярнуліся да міжнароднай супольнасьці.
Падрабязьней + шмат фота: https://smarturl.click/z28Xw
Кіраваньне трактарам, яшчэ менш прыватных установаў. Што чакае школьнікаў і студэнтаў пасьля зьменаў у Кодэксе «Аб адукацыі»
«Мусяць быць сацыялягічныя дасьледаваньні, каб зразумець, чаго сёньня хоча моладзь». Улады прапануюць маладым людзям навучыцца кіраваць трактарам і атрымаць стыпэндыю на платным аддзяленьні.
Спыталі ў экспэрта, што сапраўды трэба мяняць у беларускай сыстэме адукацыі.
https://smarturl.click/2qy7A
Ціханоўская заклікала беларусаў унікаць выбараў і не пратэставаць
Лідэрка беларускай апазыцыі ў выгнаньні параіла грамадзянам, якія засталіся на радзіме, не пратэставаць супраць выбараў у студзені, кажучы, што галасаванне зьяўляецца «рытуалам, прызначаным для наданьня фальшывай легітымнасьці Лукашэнку».
https://smarturl.click/VDk2g
🔎 Увага, пошук!
Шукаем людзей, якія ў апошнія дні сутыкнуліся з праблемамі падчас набыцьця даляраў і эўра ў беларускіх абменьніках. Ананімнасьць гарантуем.
📬 Сувязь з рэдакцыяй: Telegram: @SvabodaBelarus; Signal: +37068643669
Ва Ўкраіне інтэнсіфікаваліся баі. Расейскія войскі прасунуліся на фронце, у тыле іх галоўная цэль — інфраструктура
У Расеі сьцьвярджаюць, што іхныя войскі прасоўваюцца ўглыб тэрыторыі Ўкраіны з найбольшай хуткасьцю з пачатку поўнамаштабнай вайны ў лютым 2022 году.
У Генэральным штабе Ўзброеных сіл Украіны паведамілі аб актывізацыі баёў на ўсіх лініях фронту.
https://smarturl.click/DaEgv
Ізраіль і «Хэзбала» дамовіліся пра замірэньне
Пасьля пастаянных абстрэлаў сваёй тэрыторыі з боку праіранскай тэрарыстычнай групоўкі Ізраіль пачаў наземную апэрацыю ў суседнім Лібане, які зьяўляецца базай для «Хэзбалы». Цяпер бакі дасягнулі замірэньня.
https://smarturl.click/ppn7A
За год у Менску амаль на 60% вырасла колькасьць спраў аб банкруцтве
На 1 кастрычніка ў Беларусі было адкрыта 975 спраў аб банкруцтве, вынікае са зьвестак, апублікаваных Міністэрствам эканомікі. Больш за ўсё колькасьць такіх спраў вырасла ў Менску — за год на 58,2%, на 1 кастрычніка ў сталіцы іх разглядалі 451. З усіх спраў аб банкруцтве 40,6% — у гандлі:
https://smarturl.click/DaEke
Прэм’ер-міністар Ізраілю падасьць ураду дамову аб замірэньні зь Лібанам
Прэм’ер-міністар Ізраілю Біньямін Нэтаньягу вынесе на канчатковае зацьвярджэньне ўрадам праект дамовы аб спыненьні агню зь Лібанам. У сваім звароце Нэтаньягу адзначыў, што ізраільскае войска мае патрэбу перадыхнуць і засяродзіцца на барацьбе з пагрозай ад Ірану:
https://smarturl.click/z28Eb
Галоўнае за 26 лістапада
🚕 «Падаражэла на 30-40%». Што адбываецца з сэрвісам таксі ў Беларусі і ці могуць зьнізіцца цэны
🎥«Калі Беларусь заявіць, што ідзе ў NATO і ЭЗ, расейскія войскі прыйдуць праз пару тыдняў», — прафэсар Марплз
🇵🇰 Візыт на тле грамадзкіх пратэстаў. Як Лукашэнка вучыў пакістанцаў
🚀 Расьсьледнікі выявілі беларускія кампаніі, якія набываюць на Захадзе і прадаюць Расеі дэталі для зьнішчальнікаў і ракет
💸 Дзясятыя таргі запар курс даляра ў Беларусі абнаўляе гістарычны максымум
👫 За паўгода яшчэ амаль 800 беларусаў трапілі ў расейскую базу вышуку, вызначыла «Медиазона». Як праверыцца
👮🏻♂️ У Генпракуратуры заявілі, што апошнія затрыманьні ў Беларусі зьвязаныя з новай справай «дваровых чатаў»
🇺🇦 Расея атакавала Ўкраіну рэкорднай колькасьцю дронаў і ракет. Зяленскі: у гэтых дронах 16 000 замежных кампанэнтаў
✍🏻 Сёлета ў «экстрэмісцкі» сьпіс у Беларусі дадалі амаль 2 тысячы матэрыялаў
«Калі Беларусь заявіць, што ідзе ў NATO і Эўразьвяз, расейскія войскі прыйдуць праз пару тыдняў», — прафэсар Марплз
Пра магчымую новую «жалезную сьцяну» ў Эўропе, пра спробы Лукашэнкі зноў стаць «міратворцам» і пра тое, ці мяняецца на Захадзе погляд на Ціханоўскую, разважае прафэсар гісторыі Дэйвід Марплз, спэцыяліст у пытаньнях Беларусі, Украіны і Расеі, аўтар некалькіх кніг, які працуе ва Ўнівэрсытэце Альбэрты ў канадзкім Эдмантане:
🎥 ВІДЭА цалкам: https://youtu.be/r9h3dhMG22Y
Як TikTok спрыяў узьлёту ўльтраправага кандыдата ў прэзыдэнты Румыніі Кэліна Джарджэску
Кэлін Джарджэску, малавядомы ультраправы палітык, выкарыстоўваў TikTok для распаўсюджваньня сваіх антыэўразьвязаўскіх і антынатаўскіх ідэй, што дазволіла яму атрымаць перамогу ў першым туры прэзыдэнцкіх выбараў у Румыніі.
Як посьпех Джарджэску зьвязаны зь ягонай кампаніяй у сацсетках, расказваюць журналісты Радыё Свабода Сімона Кырлюджа і Тоні Вэсалоўскі:
https://smarturl.click/e5xz9
Ток-шоу «Гутаркі»: комікі Ідрак Мірзалізадэ і Міхась Ільін — пра спорт і здароўе
Ці варта дадаваць электрашокеры ў спорт, за кім у спартзалі патрэбна вока і чаму мы ўсе так баімся стаматолягаў? — У новым выпуску ток-шоў «Гутаркі» комікі Ідрак Мірзалізадэ і Міхась Ільін гавораць пра спорт і здароўе.
Шоў выходзіць на плятформе Votvot — гэта мультымедыйны праект Радыё Свабода, які знаёміць з творчасьцю аўтараў, абмежаваных да распаўсюду, або забароненымі з-за іх антываеннай пазыцыі:
https://smarturl.click/0en2W
Галоўнае за 27 лістапада
👫 У Вільні каля Сейма прайшла акцыя салідарнасьці з экс-каліноўцам, якога дэпартавалі ў Беларусь. ФОТА
💰 Курс даляру ў Беларусі пабіў чарговы рэкорд
👮🏻♂️ Хроніка перасьледу: у Гомлі затрымалі сама меней 10 чалавек, уладальніка сайту навінаў s13 асудзілі трэці раз
✍🏻 Інтэрнаты пры манастырах, яшчэ менш прыватных установаў. Што чакае школьнікаў і студэнтаў пасьля зьменаў у Кодэксе «Аб адукацыі»
🔍 Як узаемадзейнічаюць базы вышуку Беларусі, Расеі, СНД, Інтэрполу. Тлумачаць былы міліцыянт і юрыст
🎥 «ПіК Свабоды». Як блогер Лапшын стаў праваабаронцам пасьля беларускай вязьніцы, а цяпер расказвае сьвету пра турмы Беларусі
🗣 «Гісторыя на Свабодзе». Народ «літва» прыйшоў на славянскія землі, ні ў кога не спытаўшы дазволу, — Аляксандар Груша
👬Тлумачым з Гурневічам. Чаму сілавікоў трэніруюць перад 26 студзеня
«Нічога ня мелі супраць Лукашэнкі, пакуль ня трапілі ў ягоную турму», — блогер Лапшын
Як зрабіць катастрафічную сытуацыю ў турмах Беларусі больш відочнай у сьвеце? Гэта мэтанакіравана робіць былы вязень беларускай турмы блогер Аляксандар Лапшын, які нядаўна падчас лекцый у розных краінах Азіі расказваў, што перажыў за кратамі на «Валадарцы».
Госьць «ПіКа Свабоды» — блогер Аляксандар Лапшын, якога восем гадоў таму Беларусь выдала афіцыйнаму Баку і які дамогся, каб ААН прызнала гэта незаконным:
🎥 ВІДЭА цалкам: https://youtu.be/nulGndYWD_Y
Роля продкаў беларусаў у стварэньні Вялікага Княства Літоўскага
Ці ўсё мы ведаем пра працэс стварэньня Вялікага Княства Літоўскага? Як Полацак трапіў пад кантроль Вільні? — Пра гэта і ня толькі гаворым з доктарам гістарычных навук, былым дырэктарам акадэмічнай бібліятэкі імя Якуба Коласа Аляксандрам Грушам:
🎥 ВІДЭА: https://youtu.be/zk_Ewg8aXFQ
Сталі вядомыя дэталі абвінавачаньня дэпутата Ўкраіны, які сустракаўся з Лукашэнкам перад уварваньнем Расеі
Праводле сьледчых, дэпутат Яўген Шаўчэнка дакладна ведаў аб правядзеньні супольных беларуска-расейскіх вайковых вучэньняў на тэрыторыі Беларусі з 2021 да 23 лютага 2022 году, «пад прыкрыцьцём якіх былі сфармаваныя расейскія батальённыя і ротныя тактычныя групы і атрады спэцыяльнага прызначэньня», што 24 лютага 2022 году ўдзельнічалі ў ваеннай агрэсіі зь беларускай тэрыторыі.
Якія яшчэ эпізоды згадваюцца ў справе:
https://smarturl.click/O03D8
Калі Захад здасца ва Ўкраіне, то наступнымі будуць Беларусь і Малдова, — Аркадзь Мошэс
Дасьледнік Аркадзь Мошэс аналізуе, як і на якіх умовах можа скончыцца вайна ва Ўкраіне, і заяўляе, што магчымасьцяў для геапалітычнага развароту ў Лукашэнкі больш няма.
https://smarturl.click/RAyXW
Лукашэнка правёў закрытую сустрэчу з кіраўніком арміі Пакістану
Вядома, што Пакістан зацікаўлены ў імпартце зброі. У 2021 годзе Беларусь паставіла ў Пакістан 406 аўтаматычных вінтовак VSK-100 калібру 7,62×39 мм, распрацаваных кампаніяй «Белспэцзьнештэхніка», гэта адна з мадыфікацый мадэрнізаванага аўтамата Калашнікава, якую вырабляе кампанія ААТ «Кідма тэк».
https://smarturl.click/aJo6X
У Румыніі пратэстуюць супраць прарасейскага кандыдата, які выйшаў у другі тур прэзыдэнцкіх выбараў
Пратэсты ахапілі іншыя гарады Румыніі, акрамя Бухарэста.
Яны прайшлі ўвечары 26 лістапада таксама ў Тымішаары, Ясах, Брашаве і Сібіў. Большасьць удзельнікаў пратэстаў былі маладымі людзьмі, занепакоенымі радыкальнымі поглядамі Джарджэску і будучыняй сваёй краіны.
https://smarturl.click/5O1gp
Канада і беларускія дэмакратычныя сілы правялі першыя стратэгічныя кансультацыі
Гэта аналяг стратэгічнага дыялёгу з ЗША, які распачаўся летась у сьнежні ў Вашынгтоне і працягнецца сёлета ў сьнежні ў Вільні.
https://smarturl.click/xB2bO
150 гадоў таму ў беларускім Моталі нарадзіўся Хаiм Вэйцман, першы прэзыдэнт Ізраілю
Хаім нарадзіўся ў сям’і чыноўніка, які арганізоўваў сплаў лесу, і быў у бацькоў трэцім дзіцем з 15. Сям’я пазьней пераехала ў Пінск, дзе Хаім Вэйцман скончыў Пінскую рэальную вучэльню. Пасьля ён вучыўся ў Нямеччыне, выкладаў у Жэнэве і Манчэстэры. Урэшце ўзначаліў Сусьветную сыянісцкую арганізацыю, стаў на чале нацыянальнага габрэйскага руху ў Палестыне, прадстаўляў пазыцыю сыянісцкай арганізацыі ў ААН перад прыняцьцем рэзалюцыі пра падзел Палестыны.
У 1949 годзе быў выбраны прэзыдэнтам Ізраілю, прабыў на пасадзе да сьмерці пасьля году на другім тэрміне прэзыдэнцтва.
Пра іншыя падзеі 27 лістапада ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/nyDpb
Абвясьцілі пераможцаў літаратурнай прэміі імя Ежы Гедройця
Першае месца прысудзілі Валянціну Акудовічу за кнігу «Трэба ўявіць Сізіфа шчасьлівым» — за зьмястоўную і шырокую панараму беларускага інтэлектуальнага жыцьця.
Другое месца — Ганна Янкута, кніга «Час пустазельля», трэцяе месца — Зьміцер Бартосік за кнігу «Забіць упалмінзага» зь «Бібліятэкі Свабоды».
Цырымонія ўзнагароджаньня прайшла сёньня ў Гданьску:
https://smarturl.click/VDk1R
Былыя палітвязьні расказалі, як ім перашкаджалі купляць у турэмных крамах
«У мяне быў ліміт на суму ў адну базавую велічыню. Але з такімі цэнамі, як сёньня, там немагчыма нічога купіць. Два дні ты ходзіш і ламаеш галаву, што самага пажыўнага і вітамінізаванага можна ўключыць у сьпіс на „атаварку“. Пры гэтым цябе не знаёмяць з асартымэнтам і цэнамі ў краме, ты ня ведаеш, што там ёсьць і чаго няма. Сьпіс складаеш наўздагад. Начальнік атраду ідзе са сьпісам у краму і набірае табе тавару», — расказвае Віталь Жук.
У беларускіх калёніях стала нормай абмяжоўваць магчымасьці палітвязьняў купляць дадатковыя прадукты ў турэмных крамах. Сьведчаць былыя палітвязьні, зь якімі пагаварылі праваабаронцы «Вясны»:
https://smarturl.click/5O17j
Беларускі сьвятар стаў ляўрэатам прэміі папскага фонду
Ксёндз Раман Суша стаў ляўрэатам прэстыжнай узнагароды Фонду Centesimus Annus — Pro Pontifice за дасьледаваньне «Мітадызайн у лічбавую эпоху: этычнае і псыхасацыяльнае дасьледаваньне палітычных тэхналёгіяў». Узнагароду ўручаць у Рыме:
https://smarturl.click/gpajO
Візыт падчас грамадзкіх пратэстаў. Як Лукашэнка вучыў пакістанцаў
«Вялікі досьвед замежных візытаў Лукашэнкі паказвае, што яны мала ўплываюць на рост гандлю, эканамічнага супрацоўніцтва ўвогуле. І па выніках візыту ў Пакістан падпісана шмат дакумэнтаў, але яны ў асноўным тычацца даволі вузкіх сфэраў супрацоўніцтва».