16743
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Галоўнае за 20 сьнежня
📌 «Кібэрпартызаны» назвалі афіцыйную прычыну сьмерці Ўладзімера Макея
📌 «ПіК Свабоды». Новы рэктар ЭГУ пра беларускую місію, стыпэндыі і высновы са скандалу з харасмэнтам
📌 У Варшаве напалі на дырэктара праграмы імя Каліноўскага Яна Маліцкага, у яго страсеньне мозгу
📌 Хроніка перасьледу: Затрыманьне стэндапэра, новае «экстрэмісцкае фармаваньне» і «хапун» у Дзяржынску
📌 Пяць кранальных гісторый беларускіх палітвязьняў у 2024 годзе
📌 Памерла ўдава Рыгора Барадуліна Валянціна Міхайлаўна
📌 Рэпрэсіі супраць журналістаў набылі катастрафічныя маштабы — праваабаронцы
📌 Танцы ў міліцэйскай форме. Чаму сілавікі крыўдзяцца на жарты ў TikTok
📌 «Пагартаць, памацаць і нават панюхаць». Гутарка з аўтарам кніжнага відэаблогу Макарам Валынкіным
Новы рэктар ЭГУ пра будучыню, грошы, літвінізм і скандал году
Ці зявіцца больш магчымасьцяў для беларусаў вучыцца ў Эўрапейскім гуманітарным унівэрсытэце ў Вільні? Наколькі адукацыя там улічвае цяперашнюю сытуацыю ў Беларусі? Чым скончыўся скандал з абвінавачваньнямі выкладчыка ЭГУ ў харасмэнце? Размова з новым рэктарам ЭГУ Вілюсам Шадаўскасам, які афіцыйна заступае на пасаду 6 студзеня.
https://youtu.be/thmuuKIEi7M
Памерла ўдава Рыгора Барадуліна Валянціна Міхайлаўна
У апошні час Валянціна Барадуліна часта хварэла, у жніўні 2024 года нават трапіла ў рэанімацыю. Ёй было 85 гадоў. Бабуляй апекавалася ўнучка Дамініка.
Рыгор і Валянціна пазнаёміліся яшчэ ў студэнцтве. Сужэнцы пражылі разам 53 гады у шчасьлівым шлюбе.
Валянціна была «лірычнай музай» паэта, ёй першай раніцай на кухні дзядька Рыгор чытаў свое вершы, напісаныя ўначы.
https://smarturl.click/8EDD8
За што сузаснавальнік асацыяцыі сваякоў палітвязьняў дзякаваў Лукашэнку, крытыкаваў Ціханоўскую і заходніх дыпляматаў
Аляксандар Лойка — прадпрымальнік і муж палітзьняволенай журналісткі Ірыны Слаўнікавай, а таксама адзін з сузаснавальнікаў Асацыяцыі родных і былых палітзьняволеных.
У інтэрвію «Люстэрку» Аляксандар Лойка дзякуе Аляксандру Лукашэнку, крытыкуе заходніх дыпляматаў і Сьвятлану Ціханоўскую, а таксама заклікаў дамаўляцца з рэжымам.
https://smarturl.click/AdZZ4
Падпісвайцеся на Свабоду ў radio_svaboda">TikTok!
Там вы знойдзеце шмат цікавых кароткіх відэа і інфаграфікі на розныя тэмы. Відэа апошняга тыдня:
👆🏻Мара, ваўкалак, вязьмак: расказваем пра калярытных беларускіх нячысьцікаў
👉🏻 Як на дзяржаўныя грошы ў Лукашэнкі зьявіўся аўтабізнэс: radio_svaboda/video/7447929578519055621">расьсьледаваньне Свабоды
👉🏻 Беларускія выдаўцы. radio_svaboda/video/7449052534431419653">Пра людзей, якія працягваюць працу для ўсіх беларусаў і беларусак нават па-за Беларусьсю
👉🏻 Час утульна глядзець кіно. radio_svaboda/video/7449425907149704453">Расказваем пра першы беларускі фільм, які паказвалі па ўсіх кінатэатрах СССР
👉🏻 Сустрэў Лукашэнку па-беларуску, маці родам з Рэчыцы. radio_svaboda/video/7449819494706384133">Што вядома пра дырэктара Нацыянальнага музэю Амана
👉🏻 Моўная хвілінка. radio_svaboda/video/7450173319648693510">Па-беларуску ў кавярні
👉🏻 Разгублены арол, флямэнка-багамол і жаба-астранаўтка. radio_svaboda/photo/7449679772931689734">Пераможцы конкурсу сьмешных фота дзікай прыроды
👉🏻 radio_svaboda/photo/7448721685525630213">Як сёлета выглядаюць калядныя ялінкі ў розных краінах
👉🏻 Пра беларусак і для беларусак. radio_svaboda/photo/7447919861449149702">Расказваем пра найважнейшыя жаночыя праекты 2024 году
Ад сына Яна Маліцкага стала вядома, што ў прафэсара дыягнаставілі страсеньне мозгу, ён у прытомнасьці, лекары спадзяюцца, што ён хутка паправіцца.
Читать полностью…
«Пагартаць, памацаць і нават панюхаць». Гутарка з аўтарам кніжнага відэаблогу Макарам Валынкіным
«Пісаць рэцэнзіі — журналісцкіх ведаў у мяне няма. Я вырашыў у сучасным відэафармаце расказваць, што новага выйшла, што я чытаю, на каго зьвярнуць увагу. Так я пачаў весьці свой кніжны блог».
https://smarturl.click/ZyDvz
20 сьнежня Расея абстраляла цэнтар Кіева, як мяркуецца, балістычнымі ракетамі
Жыхары паведамілі пра некалькі моцных выбухаў. Паводле ўладаў, ад абломкаў ракет загарэліся аўтамабілі. У выніку абстрэлу пацярпеў адзін з найпрыгажэйшых храмаў — касьцёл у гонар сьвятога Мікалая, пабудаваны да 1917 году і нядаўна адрэстаўраваны.
Фота: Reuters
У Кангрэсе ЗША адхілілі законапраект аб часовым фінансаваньні ўраду, краіне пагражае «шатдаўн»
У гэтыя выходныя можа парушыцца праца розных службаў ЗША — ад паветраных зносін да праваахоўных органаў. Усё праз адхілены Кангрэсам законапраект аб фінансаваньні ўраду.
Гэта можа стаць першым шатдаўнам са сьнежня 2018 году, які доўжыўся да пачатку 2019-га, падчас першага прэзыдэнцкага тэрміну Дональда Трампа.
https://smarturl.click/O0v3D
Танцы ў міліцэйскай форме. Чаму сілавікі крыўдзяцца на жарты ў TikTok
За тыдзень у Беларусі затрымалі траіх блогераў, якія выклалі ў TikTok жартаўлівыя ролікі, дзе розным чынам згадвалася беларуская міліцыя. Спыталіся ў былога міліцыянта і псыхоляга пра тое, чаму сілавікі так нэрвова рэагуюць на гумар.
https://smarturl.click/Q1xlq
30 гадоў таму дэпутат Антончык выступіў у Вярхоўным Савеце з дакладам аб карупцыі ў атачэньні Лукашэнкі.
20 сьнежня 1994 году дэпутат Апазыцыі БНФ Сяргей Антончык, які быў у складзе антыкарупцыйнай парлямэнцкай камісіі, якую ўзначальваў Аляксандар Лукашэнка, выступіў у Вярхоўным Савеце з дакладам аб карупцыі ў бліжэйшым атачэньні прэзыдэнта.
У дакладзе Антончыка называліся фірмы і банкі, якія фінансавалі выбарчую кампанію Лукашэнкі (што было антызаконна і магло б быць падставай для зьняцьця з выбараў), гучалі прозьвішчы прызначаных прэзыдэнтам Лукашэнкам на самыя высокія пасады асобаў, наўпрост замяшаных у карупцыйныя схемы. Пасьля дакладу Антончыка Лукашэнка заплакаў.
Газэты, якія вырашылі надрукаваць даклад, у выніку выйшлі зь «белымі плямамі». Па выніках дакладу кіраўнік спраў прэзыдэнта Іван Ціцянкоў падаў пазоў аб абароне гонару і годнасьці, які Антончык прайграў, яго маёмасьць часткова канфіскавалі.
Больш падзеяў гэтага дня ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/VD0lj
Схаваныя, але ўсё яшчэ такія ж маштабныя рэпрэсіі ў Беларусі
Сёлета ўлады Беларусі пачалі хаваць маштабы рэпрэсіяў у краіне: усё меней відэа з затрыманымі публікуюць Тэлеграм-каналы сілавікоў, менш палітычных спраў можна знайсьці ў адкрытых раскладах беларускіх судоў, прайшлі некалькі хваляў «памілаваньняў» палітвязьняў. Аднак людзей, што выйшлі на волю, амаль столькі ж, колькі пасадзілі за краты сёлета, трывае ціск на ўжо вызваленых палітвязьняў, іх сваякоў і тых, хто зьехаў.
Галоўнае за 19 сьнежня
Другі энэргаблёк БелАЭС адключылі пасьля «спрацоўваньня датчыка». Першы — на рамонце з 3 сьнежня
У Менску судзяць яшчэ аднаго сілавіка паводле артыкулу «здрада дзяржаве»
Пуцін заявіў, што абарона Беларусі — важны складнік ядзернай стратэгіі Расеі, і зноў палохаў «Арэшнікам». Зяленскі пракамэнтаваў яго заяву пра мірныя перамовы
У МЗС Польшчы выклікалі часовага паверанага Беларусі празь дзеяньні КДБ
Літва забараніла грамадзянам Беларусі служыць у літоўскім войску і быць у саюзе стралкоў
«Народны Лукашэнка» і замежныя падпісчыкі. Як беларуская прапаганда перад выбарамі працуе ў TikTok
«Беларусь пасьля 26 студзеня». «Калі загады пачнуць ісьці з Масквы, многія чыноўнікі ўспрымуць як належнае», — Вольга Лойка
Вынікі году. «Сёлета ўлады спрабавалі не зьмяншаць рэпрэсіі, а прыхоўваць іх», — сацыёляг Генадзь Коршунаў
Выбары без магчымасьці выбіраць. Імітацыя, даведзеная да абсурду
«Беларусь пасьля 26 студзеня». Якія шанцы на новую адлігу?
Ці зьменшыцца пасьля выбараў 2025 году інтэнсіўнасьць рэпрэсіяў? Наколькі імаверна, што пасьля выбараў налета Аляксандар Лукашэнка пачне павольны адыход ад улады? На гэтыя і іншыя пытаньні Юрыя Дракахруста адказвае ў праграме «Беларусь пасьля 26 студзеня» былая палітзьняволеная, рэдактарка выданьня Plan B Вольга Лойка:
ВІДЭА цалкам: https://youtu.be/Ou-P_WaUd9g
Зяленскі пракамэнтаваў заяву Пуціна пра перамовы і заявіў, што Ўкраіна ня будзе працягваць транзыт расейскага газу
Прэзыдэнт Украіны 19 сьнежня адрэагаваў на заяву Ўладзіміра Пуціна наконт верагодных мірных перамоваў, заявіўшы, што расейскі лідэр «жыве ў іншым сьвеце, у сваім акварыюме», і пракамэнтаваў прапанову Пуціна задаволіць «высокатэхналягічную дуэль» і ўдарыць ракетай «Арэшнік» па Кіеве:
https://smarturl.click/xB07n
МЗС Эстоніі: Мы не прызнáем выбары ў Беларусі і дапаможам іншым убачыць, што гэта фарс
Эстонія не прызнáе прэзыдэнцкія «выбары» ў Беларусі, заплянаваныя на 26 студзеня 2025 году, і іх вынікі. Гэта вынікае з камэнтара для ERR News генэральнага сакратара Міністэрства замежных спраў гэтай краіны Ёнатана Ўсевіёва (на здымку).
«Мы ня лічым, што ў студзені ў Беларусі пройдуць выбары. Калі рэжым абвесьціць, што выбары адбыліся, то мы, відавочна, дапаможам іншым убачыць, што гэта фарс», — прыводзіць словы дыплямата ERR News.
«На жаль, беларускі народ жыве пад дыктатурай», — дадаў генэральны сакратар МЗС.
https://smarturl.click/W3QQW
«Кібэрпартызаны» назвалі афіцыйную прычыну сьмерці Ўладзімера Макея
Ініцыятыва «Кібэрпартызаны» здолела здабыць дадзеныя аб памерлых у Рэспубліцы Беларусь ажно да 2024 году з афіцыйнымі прычынамі сьмерці. База ўтрымлівае дадзеныя і аб сьмерці былога міністра замежных справаў Уладзімера Макея. Паводле зьвестак, атрыманых «Кібэрпартызанамі», афіцыйная прычына сьмерці Макея — «іншыя недакладна пазначаныя і неўдакладненыя прычыны сьмерці».
У здабытай «Кібэрпартызанамі» бае ёсьць інфармацыя і пра прычыны сьмерці былога міністра транспарту і камунікацый Аляксея Аўраменкі. Названыя і іншыя гучныя імёны.
https://smarturl.click/5OQQD
У Кіеве ў выніку ўдару РФ пашкоджаныя амбасады Чарнагорыі, Альбаніі і іншых краін. Кіраўнік МЗС Партугаліі асудзіў атаку
У Кіеве ў выніку расейскага ракетнага ўдару пашкоджаныя будынкі амбасадаў Альбаніі, Аргентыны, Палестыны, Паўночнай Македоніі, Партугаліі і Чарнагорыі. Апроч будынкаў, пацярпелі аўтамабілі дыпляматычных місій.
У МЗС Партугаліі ў сувязі з гэтым выклікалі часовага паверанага ў справах Расеі ў Лісабоне. Кіраўнік партугальскага зьнешнепалітычнага ведамства Паўлу Ранжэл заявіў, што дзеяньні расейскіх уладаў непрымальныя. «Любы напад РФ на Ўкраіну і горад Кіеў заслугоўвае нашага асуджэньня. Але абсалютна непрымальна, каб напады былі накіраваныя на дыпляматычныя аб’екты», — сказаў ён.
https://smarturl.click/kj55o
Стала вядома, колькі ўлады патрацяць на правядзеньне выбараў прэзыдэнта ў 2025 годзе
Дэфіцыт дзяржаўнага бюджэту ў памеры 4,459 мільярдаў рублёў плянуюць прафінансаваць за рахунак унутраных крыніц, замежных крэдытаў і апэрацый зь дзяржаўнымі каштоўнымі паперамі.
Улады разьлічваюць, што даход дзяржаўнага бюджэту ў 2025 годзе складзе 45,835 мільярдаў рублёў, а расходы не перавысяць 50,295 мільярдаў рублёў.
На арганізацыю і правядзеньне выбараў прэзыдэнта, якія адбудуцца 26 студзеня 2025 году, прадугледжана 54,145 мільёнаў рублёў.
https://smarturl.click/VD0pZ
У 2024 годзе Польшча зарэгістравала рэкордную колькасьць мігрантаў на мяжы зь Беларусьсю
Год яшчэ ня скончыўся, а польскія памежнікі зарэгістравалі 30 тысяч нелегальных спробаў перасячы мяжу з тэрыторыі Беларусі.
Як піша агенцтва Dpa, сёлета ў Польшчы зафіксавалі значны рост колькасьці спроб несанкцыянавана трапіць у краіну празь Беларусь, паведаміў высокапастаўлены ўрадавы чыноўнік Польшчы.
https://smarturl.click/YzRWV
У бюро стыпэндыяльнай праграмы ўраду Польшчы імя Кастуся Каліноўскага пацьвердзілі Радыё Свабодзе інфармацыю пра напад на прафэсара Маліцкага. Там дадалі, што цяпер Ян Маліцкі ў шпіталі, пасьля абсьледваньняў можна будзе сказаць, якую шкоду ягонаму здароўю гэты напад нанёс.
Напад на дырэктара праграмы Каліноўскага Яна Яна Маліцкага пракамэнтаваў таксама ў Аб’яднаны пераходны кабінэт:
«Мы рашуча асуджаем напад на дырэктара Стыпэндыяльнай праграмы імя Кастуся Каліноўскага прафэсара Яна Маліцкага, з высокай доляй імавернасьці зроблены рукамі або прадстаўнікоў спецслужбаў, або іх памагатых».
У Варшаве напалі на дырэктара праграмы Каліноўскага, — «Белсат»
❗️UPD. Ад сына Яна Маліцкага стала вядома, што ў прафэсара дыягнаставілі страсеньне мозгу, ён у прытомнасьці, лекары спадзяюцца, што ён хутка паправіцца.
Дырэктарка Школы ўсходніх моваў пры Цэнтры Ўсходняй Эўропы Інга Катаньска паведаміла «Белсату», што ў ноч на 20 сьнежня ў Казіміраўскім парку, што ў цэнтры Варшавы, быў замах на жыцьцё кіраўніка Цэнтру і дырэктара стыпэндыяльнай праграмы імя Кастуся Каліноўскага Яна Маліцкага.
Цяпер у шпіталі. Асобы нападнікаў невядомыя.
https://smarturl.click/w9Ap4
Пяць кранальных гісторый беларускіх палітвязьняў у 2024 годзе
Падман. Вызваленьне. Арышт. Творчасьць. Спатканьне. Свабода паглядзела, што прынёс 2024 год палітзьняволеным Паліне Шарэндзе-Панасюк, Рыгору Кастусёву, Ігару Ільяшу, Уладзімеру Гундару, Марыі Калесьнікавай.
https://smarturl.click/dp2E4
Расея абстрэльвае Кіеў і Херсон. На поўдні працуюць расейскія дывэрсанты, на ўсходзе ўкраінцы трапілі ў атачэньне
Раніцай 20 сьнежня Расея пачала абстрэльваць Кіеў. У Херсонскай вобласьці на падкантрольную Ўкраіне тэрыторыю спрабавала прарвацца дывэрсійная група.
https://smarturl.click/G64aw
За данаты, «экстрэмісцкія» праграмы і камэнтары. Колькі IT-спэцыялістаў асудзілі ў Беларусі з 2020 году і за што
За апошнія гады Беларусь згубіла свой ганаровы статус IT-краіны. Буйныя ІТ-кампаніі пакінулі Беларусь, які і многія іх супрацоўнікі. Акрамя гэтага, рэжым Лукашэнкі працягвае перасьледаваць айцішнікаў з палітычных матываў.
З 2020 году паводле палітычна матываваных крымінальных артыкулаў у Беларусі асудзілі сама меней 79 ІТ-спэцыялістаў, 27 зь іх і цяпер у зьняволеньні, сьведчаць зьвесткі праваабарончага цэнтру «Вясна».
https://smarturl.click/EeJlV
Apple заклікалі адмовіцца ад функцыі штучнага інтэлекту пасьля стварэньня ім ілжывага загалоўка
Брытанская вяшчальная карпарацыя BBC падала скаргу амэрыканскаму тэхналягічнаму гіганту пасьля таго, як Apple Intelligence з дапамогай штучнага інтэлекту згенэраваў зводку з навінаў BBC News, у якой сьцьвярджалася, што Луіджы Манджонэ, арыштаваны ў Нью-Ёрку за забойства гендырэктара страхавой кампаніі, застрэліўся. Насамрэч ён гэтага не рабіў, таму загаловак увёў чытачоў у зман:
https://smarturl.click/LYO7W
Выбары без магчымасьці выбіраць. Імітацыя, даведзеная да абсурду
Выбары бяз выбару: без палітычных дыскусій, без агітацыі, з прымусовым зборам подпісаў на карысьць дзейнага ўладара. Нават пры гэтым улады маглі б зрабіць імітацыю больш натуральнай, праўдападобнай. Але прыроду рэжыму зьмяніць нельга, піша Валер Карбалевіч:
https://smarturl.click/gpJ92
У Нарвэгіі выйшаў каляндар, прысьвечаны палітзьняволеным жанчынам з усяго сьвету. На першай старонцы — Калесьнікава
Марыя Калесьнікава трапіла ў каляндар Нарвэскага Хэльсынскага камітэту «Нас не запалохаць і не прымусіць маўчаць. Жанчыны ў турме за дэмакратыю», прысьвечаны жанчынам-палітвязьням сьвету:
https://smarturl.click/O0vke
Другі энэргаблёк БелАЭС адключылі пасьля «спрацоўваньня датчыка». Першы — на рамонце з 3 сьнежня
Другі энэргаблёк БелАЭС часова адключылі ад сеткі праз спрацоўваньне аднаго з датчыкаў, паведаміла прэс-служба Мінэнэрга. Паводле ведамства, цяпер праводзяць «штатную дыягностыку працы датчыкаў забясьпечвальных сыстэмаў» і яны «не ўплываюць на бясьпеку працы станцыі і яе абсталяваньне». Першы энэргаблёк БелАЭС вывелі ў трэці плянава-папераджальны рамонт яшчэ 3 сьнежня.
Паведамленьне пра адключэньне другога энэргаблёку зьявілася пасьля таго, як выданьне «Люстэрка» са спасылкай на крыніцу напісала, што абодва энэргаблёкі БелАЭС «вось ужо два тыдні не выпрацоўваюць электрычнасьць»:
https://smarturl.click/0ez1L
«Экстрэмісцкім фармаваньнем» прызналі беларускае інфармацыйнае агенцтва «Позірк»
МУС Беларусі прызнала беларускае інфармацыйнае агенцтва «Позірк» «экстрэмісцкім фармаваньнем».
Інфармацыйнае агенцтва «Позірк» створанае часткай былой каманды найстарэйшага беларускага незалежнага інфармацыйнага агенцтва БелаПАН і першай у краіне інтэрнэт-газэты Naviny.by. Журналісты і рэдактары «Позірку» былі вымушаныя пакінуць Беларусь пасьля таго, як у лістападзе 2021 году КДБ унёс БелаПАН у спіс «экстрэмісцкіх фармаваньняў»:
https://smarturl.click/67VJg