17325
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Пяць кранальных гісторый беларускіх палітвязьняў у 2024 годзе
Падман. Вызваленьне. Арышт. Творчасьць. Спатканьне. Свабода паглядзела, што прынёс 2024 год палітзьняволеным Паліне Шарэндзе-Панасюк, Рыгору Кастусёву, Ігару Ільяшу, Уладзімеру Гундару, Марыі Калесьнікавай.
https://smarturl.click/dp2E4
Расея абстрэльвае Кіеў і Херсон. На поўдні працуюць расейскія дывэрсанты, на ўсходзе ўкраінцы трапілі ў атачэньне
Раніцай 20 сьнежня Расея пачала абстрэльваць Кіеў. У Херсонскай вобласьці на падкантрольную Ўкраіне тэрыторыю спрабавала прарвацца дывэрсійная група.
https://smarturl.click/G64aw
За данаты, «экстрэмісцкія» праграмы і камэнтары. Колькі IT-спэцыялістаў асудзілі ў Беларусі з 2020 году і за што
За апошнія гады Беларусь згубіла свой ганаровы статус IT-краіны. Буйныя ІТ-кампаніі пакінулі Беларусь, які і многія іх супрацоўнікі. Акрамя гэтага, рэжым Лукашэнкі працягвае перасьледаваць айцішнікаў з палітычных матываў.
З 2020 году паводле палітычна матываваных крымінальных артыкулаў у Беларусі асудзілі сама меней 79 ІТ-спэцыялістаў, 27 зь іх і цяпер у зьняволеньні, сьведчаць зьвесткі праваабарончага цэнтру «Вясна».
https://smarturl.click/EeJlV
Apple заклікалі адмовіцца ад функцыі штучнага інтэлекту пасьля стварэньня ім ілжывага загалоўка
Брытанская вяшчальная карпарацыя BBC падала скаргу амэрыканскаму тэхналягічнаму гіганту пасьля таго, як Apple Intelligence з дапамогай штучнага інтэлекту згенэраваў зводку з навінаў BBC News, у якой сьцьвярджалася, што Луіджы Манджонэ, арыштаваны ў Нью-Ёрку за забойства гендырэктара страхавой кампаніі, застрэліўся. Насамрэч ён гэтага не рабіў, таму загаловак увёў чытачоў у зман:
https://smarturl.click/LYO7W
Выбары без магчымасьці выбіраць. Імітацыя, даведзеная да абсурду
Выбары бяз выбару: без палітычных дыскусій, без агітацыі, з прымусовым зборам подпісаў на карысьць дзейнага ўладара. Нават пры гэтым улады маглі б зрабіць імітацыю больш натуральнай, праўдападобнай. Але прыроду рэжыму зьмяніць нельга, піша Валер Карбалевіч:
https://smarturl.click/gpJ92
У Нарвэгіі выйшаў каляндар, прысьвечаны палітзьняволеным жанчынам з усяго сьвету. На першай старонцы — Калесьнікава
Марыя Калесьнікава трапіла ў каляндар Нарвэскага Хэльсынскага камітэту «Нас не запалохаць і не прымусіць маўчаць. Жанчыны ў турме за дэмакратыю», прысьвечаны жанчынам-палітвязьням сьвету:
https://smarturl.click/O0vke
Другі энэргаблёк БелАЭС адключылі пасьля «спрацоўваньня датчыка». Першы — на рамонце з 3 сьнежня
Другі энэргаблёк БелАЭС часова адключылі ад сеткі праз спрацоўваньне аднаго з датчыкаў, паведаміла прэс-служба Мінэнэрга. Паводле ведамства, цяпер праводзяць «штатную дыягностыку працы датчыкаў забясьпечвальных сыстэмаў» і яны «не ўплываюць на бясьпеку працы станцыі і яе абсталяваньне». Першы энэргаблёк БелАЭС вывелі ў трэці плянава-папераджальны рамонт яшчэ 3 сьнежня.
Паведамленьне пра адключэньне другога энэргаблёку зьявілася пасьля таго, як выданьне «Люстэрка» са спасылкай на крыніцу напісала, што абодва энэргаблёкі БелАЭС «вось ужо два тыдні не выпрацоўваюць электрычнасьць»:
https://smarturl.click/0ez1L
«Экстрэмісцкім фармаваньнем» прызналі беларускае інфармацыйнае агенцтва «Позірк»
МУС Беларусі прызнала беларускае інфармацыйнае агенцтва «Позірк» «экстрэмісцкім фармаваньнем».
Інфармацыйнае агенцтва «Позірк» створанае часткай былой каманды найстарэйшага беларускага незалежнага інфармацыйнага агенцтва БелаПАН і першай у краіне інтэрнэт-газэты Naviny.by. Журналісты і рэдактары «Позірку» былі вымушаныя пакінуць Беларусь пасьля таго, як у лістападзе 2021 году КДБ унёс БелаПАН у спіс «экстрэмісцкіх фармаваньняў»:
https://smarturl.click/67VJg
Беларусь з сакавіка 2025 году пачне выдаваць іншаземцам кароткачасовыя электронныя візы
Грамадзяне 67 дзяржаў, у тым ліку краін Эўразьвязу, Вялікай Брытаніі, Швайцарыі, Канады, ЗША і Японіі, зь сярэдзіны сакавіка 2025 году змогуць атрымліваць электронныя візы на 30 дзён. Іх будуць выдаваць іншаземцам, якія зьбіраюцца ў Беларусь з мэтай разьвіцьця дзелавых дачыненьняў, удзелу ў спартовых, культурных, навуковых, адукацыйных імпрэзах, для стажыроўкі, а таксама ў прыватных і турыстычных мэтах:
https://smarturl.click/kj5ly
Беларускія падсанкцыйныя прадпрыемствы актывізуюць супрацу з акупаванымі Расеяй украінскімі рэгіёнамі
Данецкую бізнэс-місію ў Беларусь арганізоўваў так званы «Цэнтар падтрымкі экспарту ДНР», створаны сёлета для прасоўваньня міжнароднай супрацы акупаванага Расеяй украінскага рэгіёну. Яна праходзіла 16-18 кастрычніка.
https://smarturl.click/0ezwW
Пінскага журналіста Яўгена Мікалаевіча, які вярнуўся ў Беларусь, пакаралі турмой
У 2020 годзе Яўген Мікалаевіч у якасьці відэакарэспандэнта Media-Polesye асьвятляў пратэсты ў Пінску супраць фальсыфікацыі вынікаў прэзыдэнцкіх выбараў. Журналіст не прымаў непасрэднага ўдзелу ў пратэстах: ён вёў фота— і відэаздымку па рэдакцыйным заданьні.
https://smarturl.click/3kA4p
Латвія працягнула ўзмоцненыя захады бясьпекі ўздоўж мяжы зь Беларусьсю
Адмысловыя правілы, дзейныя да канца гэтага году, цяпер будуць дзейнічаць да 30 чэрвеня 2025.
https://smarturl.click/O0v28
«Народны Лукашэнка» і замежныя падпісчыкі. Як беларуская прапаганда перад выбарамі працуе ў TikTok
Пасьля апошніх прэзыдэнцкіх выбараў у Беларусі і масавых пратэстаў улады сталі больш пільна глядзець на сацыяльныя сеткі, а таксама актыўна, хоць і ня надта сыстэмна, выкарыстоўваць іх у сваіх мэтах.
Свабода прааналізавала больш за 100 праўрадавых акаўнтаў у TikTok — з дапамогай аналітычнага сэрвісу Exylot і ручной праверкі — і расказвае, пра што яны, як рэагуюць на дзяржаўную палітыку, ці асьвятляюць выбарчую кампанію і якім паказваюць Лукашэнку.
https://smarturl.click/VD0Eg
Як краіны Балтыі рыхтуюцца да вайны з Расеяй і якая яе імавернасьць у хуткім часе
Пасьля поўнамаштабнага ўварваньня Расеі ва Ўкраіну ў суседніх з РФ краінах вырасла напружанасьць — NATO рыхтуецца да абароны ў выпадку, калі Расея нападзе на альянс, і адпрацоўвае розныя сцэнары нападу, у тым ліку сцэнары, у якіх беларускія войскі таксама ўдзельнічаюць у нападзе разам з расейскімі. Адной з імаверных цэляў Расеі называюць краіны Балтыі.
Як краіны Балтыі рыхтуюцца да магчымай вайны, якія ёсьць сцэнары разьвіцьця падзеяў ва Ўсходняй Эўропе і ці можа Расея напасьці на балтыйскія краіны? На гэтыя пытаньні журналісты «Настоящего времени» паспрабавалі адказаць у праекце «Вайна Расеі з Балтыяй: рэальная пагроза?»:
https://smarturl.click/8ED3a
Тлумачым з Гурневічам. Як улады Беларусі «пераабуваюць» блогераў
Улады Беларусі правялі першы ў Беларусі форум блогераў і прыдумалі Фабрыку блогераў, першае беларускае рэаліці-шоў. Навошта? Тлумачыць Дзьмітры Гурневіч:
https://www.youtube.com/watch?v=JAjMe417T54
У Кангрэсе ЗША адхілілі законапраект аб часовым фінансаваньні ўраду, краіне пагражае «шатдаўн»
У гэтыя выходныя можа парушыцца праца розных службаў ЗША — ад паветраных зносін да праваахоўных органаў. Усё праз адхілены Кангрэсам законапраект аб фінансаваньні ўраду.
Гэта можа стаць першым шатдаўнам са сьнежня 2018 году, які доўжыўся да пачатку 2019-га, падчас першага прэзыдэнцкага тэрміну Дональда Трампа.
https://smarturl.click/O0v3D
Танцы ў міліцэйскай форме. Чаму сілавікі крыўдзяцца на жарты ў TikTok
За тыдзень у Беларусі затрымалі траіх блогераў, якія выклалі ў TikTok жартаўлівыя ролікі, дзе розным чынам згадвалася беларуская міліцыя. Спыталіся ў былога міліцыянта і псыхоляга пра тое, чаму сілавікі так нэрвова рэагуюць на гумар.
https://smarturl.click/Q1xlq
30 гадоў таму дэпутат Антончык выступіў у Вярхоўным Савеце з дакладам аб карупцыі ў атачэньні Лукашэнкі.
20 сьнежня 1994 году дэпутат Апазыцыі БНФ Сяргей Антончык, які быў у складзе антыкарупцыйнай парлямэнцкай камісіі, якую ўзначальваў Аляксандар Лукашэнка, выступіў у Вярхоўным Савеце з дакладам аб карупцыі ў бліжэйшым атачэньні прэзыдэнта.
У дакладзе Антончыка называліся фірмы і банкі, якія фінансавалі выбарчую кампанію Лукашэнкі (што было антызаконна і магло б быць падставай для зьняцьця з выбараў), гучалі прозьвішчы прызначаных прэзыдэнтам Лукашэнкам на самыя высокія пасады асобаў, наўпрост замяшаных у карупцыйныя схемы. Пасьля дакладу Антончыка Лукашэнка заплакаў.
Газэты, якія вырашылі надрукаваць даклад, у выніку выйшлі зь «белымі плямамі». Па выніках дакладу кіраўнік спраў прэзыдэнта Іван Ціцянкоў падаў пазоў аб абароне гонару і годнасьці, які Антончык прайграў, яго маёмасьць часткова канфіскавалі.
Больш падзеяў гэтага дня ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/VD0lj
Схаваныя, але ўсё яшчэ такія ж маштабныя рэпрэсіі ў Беларусі
Сёлета ўлады Беларусі пачалі хаваць маштабы рэпрэсіяў у краіне: усё меней відэа з затрыманымі публікуюць Тэлеграм-каналы сілавікоў, менш палітычных спраў можна знайсьці ў адкрытых раскладах беларускіх судоў, прайшлі некалькі хваляў «памілаваньняў» палітвязьняў. Аднак людзей, што выйшлі на волю, амаль столькі ж, колькі пасадзілі за краты сёлета, трывае ціск на ўжо вызваленых палітвязьняў, іх сваякоў і тых, хто зьехаў.
Галоўнае за 19 сьнежня
Другі энэргаблёк БелАЭС адключылі пасьля «спрацоўваньня датчыка». Першы — на рамонце з 3 сьнежня
У Менску судзяць яшчэ аднаго сілавіка паводле артыкулу «здрада дзяржаве»
Пуцін заявіў, што абарона Беларусі — важны складнік ядзернай стратэгіі Расеі, і зноў палохаў «Арэшнікам». Зяленскі пракамэнтаваў яго заяву пра мірныя перамовы
У МЗС Польшчы выклікалі часовага паверанага Беларусі празь дзеяньні КДБ
Літва забараніла грамадзянам Беларусі служыць у літоўскім войску і быць у саюзе стралкоў
«Народны Лукашэнка» і замежныя падпісчыкі. Як беларуская прапаганда перад выбарамі працуе ў TikTok
«Беларусь пасьля 26 студзеня». «Калі загады пачнуць ісьці з Масквы, многія чыноўнікі ўспрымуць як належнае», — Вольга Лойка
Вынікі году. «Сёлета ўлады спрабавалі не зьмяншаць рэпрэсіі, а прыхоўваць іх», — сацыёляг Генадзь Коршунаў
Выбары без магчымасьці выбіраць. Імітацыя, даведзеная да абсурду
«Беларусь пасьля 26 студзеня». Якія шанцы на новую адлігу?
Ці зьменшыцца пасьля выбараў 2025 году інтэнсіўнасьць рэпрэсіяў? Наколькі імаверна, што пасьля выбараў налета Аляксандар Лукашэнка пачне павольны адыход ад улады? На гэтыя і іншыя пытаньні Юрыя Дракахруста адказвае ў праграме «Беларусь пасьля 26 студзеня» былая палітзьняволеная, рэдактарка выданьня Plan B Вольга Лойка:
ВІДЭА цалкам: https://youtu.be/Ou-P_WaUd9g
Зяленскі пракамэнтаваў заяву Пуціна пра перамовы і заявіў, што Ўкраіна ня будзе працягваць транзыт расейскага газу
Прэзыдэнт Украіны 19 сьнежня адрэагаваў на заяву Ўладзіміра Пуціна наконт верагодных мірных перамоваў, заявіўшы, што расейскі лідэр «жыве ў іншым сьвеце, у сваім акварыюме», і пракамэнтаваў прапанову Пуціна задаволіць «высокатэхналягічную дуэль» і ўдарыць ракетай «Арэшнік» па Кіеве:
https://smarturl.click/xB07n
Пуцін заявіў, што абарона Беларусі — важны складнік ядзернай стратэгіі Расеі, і зноў палохаў «Арэшнікам»
«Мы зробім усё, каб забясьпечыць бясьпеку Беларусі. Гэта мы робім па ўзгадненьні з кіраўніцтвам Беларусі», — заявіў Пуцін і дадаў, што ядзерная дактрына Расеі прадугледжвае абарону «ўсёй саюзнай дзяржавы».
Пасьля пачатку поўнамаштабнай вайны ва Ўкраіне Расея, а потым і Беларусь пачалі шантажаваць Захад магчымым выкарыстаньнем ядзернай зброі. У красавіку 2024 году Лукашэнка заявіў, што Расея разьмясьціла ў Беларусі некалькі дзясяткаў ядзерных боепрыпасаў, а ў лістападзе Расея правяла практычнае «выпрабаваньне» новай ракеты «Арэшнік» у атацы на ўкраінскі горад Дніпро:
https://smarturl.click/2qmkl
Страляніна ў парлямэнце непрызнанай Абхазіі: загінуў дэпутат
У выніку страляніны загінуў дэпутат Вахтанг Галандзыя, апазыцыянэр Кан Кварчыя паранены.
https://smarturl.click/Da8pb
Журналісты Радыё Свабода склалі базу крымчанаў, якія ваявалі супраць Украіны і загінулі
Усе зьвесткі ўзятыя з адкрытых крыніц, у тым ліку заяў расейскіх афіцыйных асобаў, паведамленьняў сваякоў загінулых у сацыяльных сетках, публікацый у крымскіх і расейскіх СМІ.
Усяго журналісты адшукалі 1000 загінулых асобаў, але адзначаюць, што сьпіс пастянна папаўняецца з паступленьнем новай інфармацыі.
https://smarturl.click/kj54X
Плошча-2010 ў Менску. Як гэта было. ФОТА
Падзеі ў Менску пасьля выбараў 19 сьнежня 2010 году: мітынг на Кастрычніцкай плошчы, шэсьце да Дому ўраду, сілавы разгон пратэсту ў архіўных фота Радыё Свабода.
https://smarturl.click/9z3W5
Вынікі году. «Сёлета ўлады спрабавалі не зьмяншаць рэпрэсіі, а прыхоўваць іх», — сацыёляг Генадзь Коршунаў
Пра што сьведчыць зьмяншэньне колькасьці палітвязьняў, зафіксаванае праваабарончай супольнасьцю? Якія новыя формы рэпрэсіяў сталі больш распаўсюджанымі ў 2024 годзе, адказвае сацыёляг, старшы дасьледчык Цэнтру новых ідэяў Генадзь Коршунаў.
https://smarturl.click/yqQVj
Сёньня гадавіна Плошчы-2010
19 сьнежня 2010 году падчас прэзыдэнцкіх выбараў у Беларусі адбылася масавая акцыя пратэсту супраць фальсыфікацыі вынікаў выбараў і жорсткі разгон гэтага пратэсту ўладамі. Былі зьбітыя і затрыманыя сотні чалавек, у тым ліку 5 кандыдатаў у прэзыдэнты.
Больш падзеяў гэтага дня ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/XyV1G
Лукашэнку ў Амане прывіталі па-беларуску, ён адказаў па-расейску
Аказалася, што дырэктар Нацыянальнага музэю Амана мае беларускія карані, яго маці паходзіць з Рэчыцы. Расказваем падрабязьней у відэа.
Вынесьлі прысуды украінцу і двум беларусам, якіх вінавацілі ў падрыхтоўцы тэрактаў на чыгунцы
Грамадзяніну Ўкраіны Івану Ліхалату і беларусам Барысу Пухальскаму і Івану Бародзічу, якіх раней назвалі «агентамі СБУ» і абвінавацілі ў падрыхтоўцы тэрактаў на чыгунцы, прызначылі па сукупнасьці злачынстваў «пакараньне ў выглядзе пазбаўленьня волі на тэрмін ад 11 да 25 гадоў», гаворыцца ў паведамленьні Генпракуратуры:
https://smarturl.click/ZyDZj