17325
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
👆🏻Запытайся ў Дубаўца. Лукашэнка прызначыў новага народнага паэта Беларусі, пра якога мала што вядома, навошта?
25 гадоў на Радыё Свабода Сяргей Дубавец знаходзіць сэнсы беларускага жыцьця і адказвае на вашы пытаньні.
Народным паэта называе народ — калі паэт выказвае агульныя спадзяваньні. Так было ў ХІХ — пачатку ХХ ст., калі і зьявіліся ў нас першыя народныя паэты Янка Купала і Якуб Колас. У савецкія часы народных паэтаў прызначала ўлада, тады «народны паэт» стала ганаровым званьнем, а не народным прызнаньнем. І вось Лукашэнка вярнуўся да савецкай практыкі. Прычым канчаткова згубіліся крытэрыі — ён прызначае ня тых, хто чагосьці дасягнуў у літаратуры, а тых, хто побач зь ім. То бок народным цяпер называецца прыдворны паэт правіцеля.
90 гадоў таму нарадзіўся Станіслаў Шушкевіч, першы кіраўнік незалежнай Беларусі
15 сьнежня 1934 году нарадзіўся Станіслаў Шушкевіч, навуковец-фізык, член-карэспандэнт Акадэміі навук Беларусі, старшыня Вярхоўнага Савету Беларусі ХІІ скліканьня (1991–1994). Ён быў адным з падпісантаў Белавескага пагадненьня 1991 году, якое паставіла кропку ў існаваньні СССР. Памёр Шушкевіч 3 траўня 2022 году, калі яму было 87 гадоў.
Пра іншыя даты і падзеі 15 сьнежня ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/5OQ4o
У ЗША знайшлі касэты зь нявыдадзенымі песьнямі Майкла Джэксана. На іх ён, сярод іншага, чытае рэп
На закінутым складзе ў каліфарнійскай даліне Сан-Фэрнанда знойдзеныя 16 касэт зь песьнямі Майкла Джэксана, якія раней не выдаваліся, паведамляе The Hollywood Reporter. Склад раней належаў музычнаму прадусару і сьпеваку Браяну Ларэну.
https://smarturl.click/8EDVV
Малюнкі і лісты беларускіх палітвязьняў паказваюць у Брусэлі
На выставе малюнкаў беларускіх палітвязьняў у Брусэлі — аншляг. Экспанаты створаныя рукамі аўтараў, якія самі за сябе цяпер гаварыць ня могуць. Блізкія палітвязьняў заклікаюць эўрапейскіх палітыкаў больш актыўна ціснуць на рэжым Лукашэнкі, каб гэта спрыяла вызваленьню зьняволеных.
Як выглядаюць калядныя ялінкі ў розных краінах сьвету
Сабралі яскравыя фота калядных ялінак зь Беларусі, суседніх і далёкіх ад яе краін. 📸 Фотагалерэя: https://smarturl.click/yqQkB
На фота вышэй — ялінкі ў Нью-Ёрку, Маскве і Менску
Пасьля пажару ў віцебскім гандлёвым цэнтры ратавальнікі не знайшлі людзей у памяшканьнях. Пацярпелі агулам 16 чалавек
«Пацярпелых ужо 16. Тры былі цяжкія, зь іх два цяжкія за кошт атручэньня чадным газам і дымам. Вельмі шмат парэзаў, калі людзі самі спрабавалі выбрацца і разьбівалі вакно», — распавёў старшыня Віцебскага аблвыканкаму Аляксандар Субоцін.
Тушэньне пажару ўскладнялася вялікай колькасьцю драўляных канструкцыяў і плястыку. Пасьля пажару завялі крымінальную справу аб парушэньні правілаў пажарнай бясьпекі:
https://smarturl.click/B6200
Парлямэнт Паўднёвай Карэі прагаласаваў за імпічмэнт прэзыдэнта
У падтрымку імпічмэнту галасавалі 204 дэпутаты з 300, супраць былі 85. Вынікі галасаваньня азначаюць, што адхіленьне прэзыдэнта ад улады падтрымалі і шэраг дэпутатаў ад прапрэзыдэнцкай партыі.
Цяпер прэзыдэнта павінны часова адхіліць ад пасады. У Канстытуцыйнага суда будзе 180 дзён, каб вызначыць, ці пазбавіць яго пасады канчаткова, ці аднавіць ягоныя паўнамоцтвы. Пакуль абавязкі прэзыдэнта будзе выконваць прэм’ер-міністар Паўднёвай Карэі:
https://smarturl.click/mpo0o
❓Запытайся ў Дубаўца. У чым падабенства сытуацыі ў Сырыі і ў Беларусі?
25 гадоў на Радыё Свабода Сяргей Дубавец знаходзіць сэнсы беларускага жыцьця і адказвае на вашы пытаньні.
Галоўнае, што мы бачым у рэпартажах з Сырыі, што ніякага дыктатарскага рэжыму няма. Асад уцёк, а ўсё ягонае атачэньне імгненна «пераабулася». Гэта значыць, усе гэтыя дзесяцігодзьдзі ўся гэтая дыктатура трымалася на ягонай пэрсоне і больш ні на чым. Нават у тых мясьцінах, адкуль паходзіць Асад, скідаюць помнікі ягонаму бацьку і радуюцца, што ў краіны нарэшце зьявіліся шанцы на будучыню. У гэтым, па-мойму, галоўнае падабенства Асада і Лукашэнкі і іхных дыктатарскіх рэжымаў, якія панаваць могуць доўга, а зьнікаюць за колькі дзён.
💌 Галоўнае за тыдзень — у рассылцы Свабоды!
Сёньня расказваем пра таемны аўтабізнэс Лукашэнкі, выбарчую спэцапэрацыю «надо», вынікі году для беларускіх дэмакратычных сілаў, «ядзерную кнопку для Лукашэнкі», «магутную поўху» для Расеі ў Сырыі і ня толькі.
👉🏻 Падпісвайцеся на рассылку і чытайце штосуботу: http://eepurl.com/ijMaIv
«Ніколі не пашкодзіць шчыпок з боку журналістаў». У Вільні журналісты абмеркавалі стандарты, бясьпеку і штучны інтэлект
У Вільні адбыўся штогадовы «Форум арганізацый журналістаў краін Балтыі і перасьледаваных журналістаў». Дыскусіі паміж удзельнікамі форуму ішлі ў Канстытуцыйнай залі Сейму Літоўскай Рэспублікі.
Журналісты Літвы, Латвіі і Эстоніі разам з палітыкамі і калегамі з краінаў, якімі кіруюць дыктатарскія рэжымы, абмеркавалі праблемы бясьпекі, захаваньня высокіх прафэсійных стандартаў у кантэксьце войнаў і міжнародных канфліктаў, а таксама выкарыстаньне ў працы СМІ штучнага інтэлекту. На ўсіх дыскусійных пляцоўках форуму беларускае пытаньне было ў цэнтры ўвагі. https://smarturl.click/2qmbl
Пажар у гандлёвым цэнтры Віцебску. Што вядома на гэты момант
Пасьля пажару ў ГЦ «Беларусь» у Віцебску да мэдыкаў звярнуліся 15 чалавек, паведамі БЕЛТА начальнік галоўнага ўпраўленьня па ахове здароўя Віцебскага аблвыканкама Міхаіл Вішнявецкі.
Таксама два работнікі МНС пацярпелі пры ліквідацыі пажару. https://smarturl.click/kj58y
Лукашэнка прымярае сырыйскую сытуацыю на сябе. Вынікі тыдня з Карбалевічам
У Беларусі чарговае «мілітарысцкае абвастрэньне». 12 сьнежня Лукашэнка склікаў Раду бясьпекі. А таксама Лукашэнка пракамэнтаваў зрынаньне сырыйскага дыктатара Башара Асада.
Якія ўрокі вынес Лукашэнка — тлумачыць палітычны аглядальнік Свабоды Валер Карбалевіч. https://www.youtube.com/watch?v=5pDtTQ9eZyw
Пяць рэанімабіляў за чатыры апошнія гады. Як выглядае «хуткая» для Лукашэнкі і колькі грошай на яе магло пайсьці зь бюджэту
Расьсьледаваньне Свабоды пра падначаленае Аляксандру Лукашэнку дзяржаўнае прадпрыемства «Белтрансспэцаўта» выявіла, што ў гэтым годзе ў распараджэньне прадпрыемства былі закупленыя два рэанімабілі коштам каля 380 тысяч даляраў кожны. Грошы на гэта выдзелілі зь дзяржаўнага бюджэту. Верагодна, што гэтыя рэанімабілі выкарыстоўвае Лукашэнка. Яны ў разы даражэйшыя, чым рэанімабілі, якія набывалі апошнія гады для беларускіх шпіталяў. https://smarturl.click/EeJA5 Відэа: https://www.youtube.com/watch?v=3Au9qsQefsg
Навуковец-беларус з Гаваяў пра выйгрыш і пагрозы ад штучнага інтэлекту
Чаму робаты часта ня могуць замяніць чалавека ў фізычнай працы, але пры гэтым штучны інтэлект пагражае так званым «творчым» прафэсіям? Расказвае Андрэй Клішын — фізык, дасьледчык у Інстытуце штучнага інтэлекту ў дынамічных сыстэмах пры Ўнівэрсытэце Вашынгтону ў Сіетле, а ад 2025 году мае выкладаць інжынэрыю ва Ўнівэрсытэце Гаваяў у Ганалулу.
https://youtu.be/4eiCP-RkYq0
Эўразьвяз мае намер уключыць у санкцыйны сьпіс яшчэ 26 фізычных асобаў і 2 юрыдычныя асобы зь Беларусі
Пра гэта паведамляюць крыніцы Радыё Свабода ў Брусэлі. Паводле іх у панядзелак, 16 сьнежня, Эўразьвяз прыме новыя санкцыі адносна Беларусі. Яны прадугледжваюць уключэньне ў санкцыйны сьпіс яшчэ 26 фізычных асобаў і дзьве юрыдычныя асобы зь Беларусі.
Матывацыя новых санкцыяў — «у сувязі з сытуацыяй у Беларусі і ўдзелам Беларусі ў расейскай агрэсіі супраць Украіны». https://smarturl.click/nyOl7
«Працягваючы беларускую справу, мы дапамагаем палітвязьням». Міхал Андрасюк пра новую кнігу пра Алеся Бяляцкага
«За беларускае жыцьцё...» — так называецца новая кніга пра Алеся Бяляцкага — праваабаронцу, палітвязьня, ляўрэата Нобэлеўскай прэміі міру.
Пагаварылі з адным са складальнікаў выданьня, літаратарам і журналістам Міхалам Андрасюком пра ідэю кнігі і зьмешчаныя ў ёй невядомыя раней матэрыялы, асобу Бяляцкага і ягоную адданасьць праваабарончай справе, веру ў сілу беларускай мовы і будучыя сустрэчы ў вольнай Беларусі:
https://smarturl.click/jkgJk
Вызвалены па абмене журналіст WSJ Гершковіч апублікаваў расьсьледаваньне пра контрвыведку ФСБ
Расьсьледаваньне прысьвечанае дэпартамэнту контрвыведных апэрацый ФСБ Расеі. Апошнім часам штат дэпартамэнту павялічыўся ў двая — пра гэта Гершковічу расказалі сьледчыя на допытах, піша WSJ:
https://smarturl.click/YzRXV
Расея пачала прыцягваць вайскоўцаў КНДР да ўдзелу ў штурмах, — Зяленскі
«Расейцы ўключаюць іх у зводныя падразьдзяленьні і выкарыстоўваюць у апэрацыях у раёнах Курскай вобласьці, — заявіў Зяленскі. — Страты сярод гэтай катэгорыі ўжо заўважныя. Фактычна Масква ўцягнула ў гэтую вайну яшчэ адну дзяржаву, прычым далучыла максымальна. І калі гэта не эскаляцыя, дык што тады эскаляцыя, пра якую шмат хто казаў?» — спытаў ён:
https://smarturl.click/JDpWg
Беларусы адкрылі ў Польшчы больш за 7 тысяч кампаній
У Польшчы працуе 7077 кампаній, дзе адным з акцыянэраў ці канчатковых бэнэфіцыяраў зьяўляецца грамадзянін Беларусі ці беларуская юрыдычная асоба. Кожная другая кампанія зь беларускім капіталам працуе ў Варшаве.
Найбольш кампаній занята ў транспартнай сфэры — 1117. Праграмаваньнем занятыя 444 кампаніі, 421 — працуюць у будаўніцтве, 289 займаюцца анлайн-гандлем. Таксама папулярныя напрамкі беларускіх бізнэсаў — аптовы гандаль, аддзелачныя працы, паслугі цырульняў і салонаў прыгажосьці:
https://smarturl.click/VD0VZ
У Грузіі аб’явілі пра перамогу экс-футбаліста Кавелашвілі на выбарах прэзыдэнта. Каля парлямэнту пратэсты
Паводле афіцыйных зьвестак, за Міхаіла Кавелашвілі прагаласавалі 224 выбарнікі з 300 пры неабходных 200 галасах. Прадстаўнікі апазыцыі байкатавалі паседжаньне, заявіўшы, што не прызнаюць легітымнасьць галасаваньня калегіі выбарнікаў. Кавелашвілі быў адзіным кандыдатам, яго вылучыла кіроўная прарасейская партыя «Грузінская мара».
Каля будынка парлямэнту Грузіі ў Тбілісі, дзе праходзіла галасаваньне, ідзе акцыя пратэсту:
https://smarturl.click/dp2n4
«У КДБ сказалі: два варыянты — супрацоўнічаць ці як Пратасевіч». Былая палітзьняволеная Алана Гебрэмарыям у праекце «Скрадзеная маладосьць»
«За мной сачылі, таму я вырашыла ўцякаць позна ўвечары. Ужо было цёмна, я была ў чорным. Я баялася, што ўсё зноў скончыцца затрыманьнем», — фігурантка «справы студэнтаў» Алана Гебрэмарыям у фільме Свабоды «Скрадзеная маладосьць» расказвае, як вымушаная была, правёўшы 2,5 года ў калёніі, пакінуць Беларусь: https://smarturl.click/vwm2R
Відэа: https://www.youtube.com/watch?v=fmlilhDu8vI&t=470s
У Грузіі на фоне пратэстаў праходзяць выбары прэзыдэнта. Апазыцыя іх байкатуе
Выбары праводзяць паводле новай сыстэмы — не агульнанацыянальным галасаваньнем, а праз калегію выбарнікаў, большасьць у якой належыць кіроўнай прарасейскай партыі «Грузінская мара». Кандыдат на выбарах адзін — былы футбаліст Міхаіл Кавелашвілі, які раней неаднойчы выступаў з антызаходняй рыторыкай. Апазыцыйныя партыі байкатуюць пасяджэньне. Цяперашняя прэзыдэнтка Грузіі адмовілася пакідаць пасаду.
Ля будынка парлямэнту Грузіі зьбіраюцца праціўнікі «Грузінскай мары». Перад будынкам праходзіць акцыя пратэсту «Пакажы дыплём!» (на пасаду прэзыдэнта ўпершыню вылучыўся кандыдат без вышэйшай адукацыі). Колькасьць удзельнікаў акцыі працягвае расьці: https://smarturl.click/VD0bj
Фота і відэа: «Эхо Кавказа»
Час, калі ссоўваюцца межы. Якімі будуць абрысы пасьляваенных Украіны, Расеі, Беларусі
«Менавіта ў гэты момант на нашых вачах зьяўляюцца цьмяныя абрысы будучых украінска-расейскіх межаў, якія на доўгія гады (а хутчэй за ўсё, на дзесяцігодзьдзі) стануць лініямі, якія падзеляць ня толькі дзьве краіны, але і эўрапейскі кантынэнт. Гэта будзе рубеж паміж свабодай і няволяй, дэмакратыяй і дэспатыяй. Беларусь гэты падзел закране самым непасрэдным чынам».
35 гадоў таму памёр савецкі дысыдэнт і праваабаронца Андрэй Сахараў
14 сьнежня 1989 году ад інфаркту памёр Андрэй Сахараў, савецкі дысыдэнт і праваабаронца, адзін са стваральнікаў першай савецкай вадароднай бомбы, выпрабаваньне якой адбылося ў 1953 годзе. Сахараў узначальваў фонд дапамогі дзецям палітвязьняў і бараніў правы чалавека, за што ў 1975 годзе атрымаў Нобэлеўскую прэмію міру.
Пра іншыя даты і падзеі 14 сьнежня ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/67Vve
Беларусцы дазволілі выступіць у Кубку сьвету ў біятлёне ў складзе каманды ўцекачоў
Размова пра дачку славутага лыжніка Сяргея Далідовіча Дар’ю. 19-гадовая біятляністка Дар’я Далідовіч дэбютавала на этапе юніёрскага Кубку сьвету як «уцякачка зь Беларусі».
Раней у Беларусі Далідовіч зазнала дыскрымінацыю, бо яна дачка вядомага лыжніка, удзельніка сямі Алімпійскіх гульняў Сяргея Далідовіча. Аршанец падтрымаў рух пратэсту ў 2020 годзе і быў вымушаны эміграваць. У выніку Далідовіч пераехала ў Польшчу разам з бацькам. Раней яна ўдзельнічала ў рэгіянальных польскіх спаборніцтвах у біятлёне. https://smarturl.click/VD0vg
Асноўныя падзеі і пайважнейшыя публікацыі Свабоды 13 сьнежня
Палітзьняволенаму журналісту Ігару Карнею прысудзілі яшчэ 8 месяцаў турмы
«Адзіны лёзунг, які застаецца Лукашэнку: «Магло быць і горш», — Аляксандар Атрошчанкаў
Канапацкая зноў падала ў ЦВК дакумэнты для рэгістрацыі кандыдатам у прэзыдэнты
Ядзерная кнопка ў руках Лукашэнкі. Меркаваньне экспэрта ў ядзернай зброі Старчака
Пяць рэанімабіляў за чатыры апошнія гады. Як выглядае «хуткая» для Лукашэнкі і колькі грошай на яе магло пайсьці зь бюджэту
«Трапілі ў душэўную кампанію прыстойных людзей», — Алег Гарбуз пра прызнаньне «Вольных Купалаўцаў» экстрэмісцкім фармаваньнем»
Марш «Яе звалі Ліза», «Палітвязынка», «Нітка Зорка» Ваданосавай, падкаст «Дочкі‐Маткі». Расказваем пра найважнейшыя жаночыя праекты 2024-га
«Ачмурэнны», «Вандроўка», «Родны край». Сьпіс календароў на беларускай мове на 2025 год
Улады Беларусі падоўжылі бязьвізавы ўезд для грамадзян эўрапейскіх краін да канца 2025 году
Эўразьвяз мае намер уключыць у санкцыйны сьпіс яшчэ 26 фізычных асобаў і 2 юрыдычныя асобы зь Беларусі
«Куды коціцца сьвет». Навуковец-беларус з Гаваяў пра выйгрыш і пагрозы ад штучнага інтэлекту
Актывісткі FEMEN у Жэнэве пашкодзілі помнік ля Палацу нацыяў
Актывісткі ўкраінскага руху FEMEN правялі акцыю перад Палацам нацыяў у Жэнэве, дзе знаходзіцца эўрапейская штаб-кватэра ААН. Напаўаголеныя акцыяністкі бэнзапілой спрабавалі разрэзаць скульптуру «Зламанае крэсла», якая сымбалізуе наступствы ўжываньня супрацьпяхотных мінаў.
На сьпіны пратэстовак былі нанесеныя надпісы «Stop mines!» («Спыніце міны!»), на грудзі — абразьлівыя надпісы на адрас Расеі і ААН.
Акцыя выказвала пратэст супраць ужываньня супрацьпяхотных мінаў на вайне ва Ўкраіне, а таксама супраць самой вайны і таго, што ААН, на думку ўдзельніц, няздольная спыніць канфлікт. https://smarturl.click/W3Qve
За тысячу дзён вайны Расея выпусьціла па Ўкраіне больш за 10 тысяч ракет. Як гэта адбіваецца на расейскім бюджэце?
Расея зноў можа нанесьці ўдар па Ўкраіне балістычнай ракетай «Арэшнік» найбліжэйшымі днямі. Экспэрты ў эфіры Настоящего времени ацанілі, як спраўляецца з вайной расейскі бюджэт. https://smarturl.click/M19ma
У Віцебску загарэўся гандлёвы цэнтар «Беларусь», пацярпелі прынамсі 10 чалавек
Пра гэта паведамляе тэлеграм-канал Міністэрства надзвычайных сытуацыяў (МНС). Паводле міністэрства, супрацоўнікі МНС выратавалі 10 чалавек, яшчэ 215 чалавек эвакуіраваныя. Міністэрства здароўя паведамляе, што зараз у мэдычных установах Віцебску аказваецца дапамога 10 пацярпелым. Трое зь іх — у цяжкім стане. https://smarturl.click/op94j
«Патрапілі ў душэўную кампанію прыстойных людзей», — Алег Гарбуз пра прызнаньне «Вольных Купалаўцаў» экстрэмісцкім фармаваньнем»
Тэатральнае аб’яднаньне «Вольныя Купалаўцы» прызнанае «экстрэмісцкім фармаваньнем», паведамляе праваабарончы цэнтар «Вясна».
Пра гэта пішуць праўладныя тэлеграм-каналы, адзначаюць праваабаронцы.
Адзін з «вольных купалаўцаў» актор Алег Гарбуз пракамэнтаваў гэтае рашэньне для Свабоды:
"Патрапілі ў абсалютна душэўную кампанію прыстойных людзей. Ацанілі, можна сказаць, па заслугах. Ну і дзякуй за рэкламу!«
15, 16 і 17 кастрычніка ў Варшаве на сцэне Драматычнага тэатру прайшлі прэм’ерныя спэктаклі паводле п’есы Юлі Цімафеевай «Экстрэмісты». https://smarturl.click/3kA1Z