17325
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Асноўныя падзеі дня і найважнейшыя публікацыі Свабоды за 22 лістапада
📌 Хто забіў Андрэя Зельцара? Расьсьледаваньне BYPOL
📌 Дэкаратыўны УНС і прымусовы збор подпісаў. Вынікі тыдня з Карбалевічам
📌 Асудзілі берасьцейца, які наведваў працэсы палітвязьняў
📌 Эўразьвяз пра вызваленьне яшчэ 32 палітвязьняў у Беларусі: «Рэпрэсіі павінны спыніцца»
📌 У Вільні прайшла акцыя салідарнасьці з экс-каліноўцам Верамейчыкам, якога дэпартавалі ў Беларусь
📌 «Беларусь пасьля 26 студзеня». Як зьменіцца палітыка Захаду адносна Беларусі? Прагноз былога дыплямата Паўла Мацукевіча
📌 «Тваёй пэрсонай цікавяцца наверсе». Гісторыя былога дацэнта БДУ Дзьмітрыя Нікановіча, які вымушаны быў звольніцца і эміграваць
📌 Удзел у выбарах Канапацкай — экспэрымэнт, у якім самі ўлады да канца ня ўпэўненыя, — палітоляг Казакевіч
📌 Закупы меншыя, чым у 2020-м, старая тэхніка. Што вядома пра падрыхтоўку беларускіх сілавікоў да магчымых пасьлявыбарных пратэстаў
📌 У Вільні ў пятую гадавіну перапахаваньня Кастуся Каліноўскага на могілках Росы адбылася акцыя памяці
📌 «Прапагандысцкі ўдар, дэманстрацыя магчымасьцяў». Экспэрты тлумачаць, навошта Расея выпусьціла па Ўкраіне балістычную ракету «Арэшнік»
📌 Лукашэнка заявіў, што ў выпадку новых пратэстаў цалкам адключыць інтэрнэт
Хто забіў Андрэя Зельцара? Расьсьледаваньне ByPol
28 верасьня споўнілася тры гады з моманту забойства 31-гадовага супрацоўніка кампаніі «EPAM Systems» Андрэя Зельцара. Прадстаўнікі ByPol мяркуюць, што Андрэй Зельцар мог не зрабіць стрэлу і што ён быў забіты як непажаданы сьведка, а «Нірвана» быў сьмяротна паранены сваім жа калегам.
Аб’яднаньне былых сілавікоў ByPol паведаміла, што ў сваім расьсьледаваньні адказала на пытаньні, якія дагэтуль заставаліся таямніцай: што ж насамрэч адбывалася ў 78-й кватэры дому № 29 на вул. Якубоўскага ў Менску, хто забіў Андрэя і чаму сілавікі штурмавалі менавіта гэтую кватэру.
https://smarturl.click/JDlJg
Праект Свабоды «Беларусь пасьля 26 студзеня». Прагноз былога дыплямата Паўла Мацукевіча
Якой будзе палітыка Дональда Трампа адносна Беларусі? Ці вернуцца налета ў Менск амбасадары заходніх краінаў? Ці пачнецца палітычная «адліга» пасьля 26 студзеня 2025 году? На пытаньні Юрыя Дракахруста ў праграме «Беларусь пасьля 26 студзеня» адказвае былы дыплямат, дасьледчык Цэнтру новых ідэй Павал Мацукевіч.
https://youtu.be/hTkD3vLQ-ro
Мінінфарм забараніў яшчэ тры кнігі па гісторыі Беларусі
У выпадку выяўленьня фактаў распаўсюду забароненых друкаваных выданьняў, уключаных у гэты сьпіс, Міністэрства інфармацыі будзе спыняць ліцэнзіі на продаж кніг.
https://smarturl.click/3knBZ
Курсы даляра ЗША і эўра ў Беларусі растуць ужо цэлы тыдзень
22 лістапада таргі на Беларускай валютна-фондавай біржы прынесьлі чарговае гістарычнае павышэньне курсу даляра ЗША адносна рубля. Сёмае запар.
💸 Новы курс амэрыканскага даляра склаў 3,427 беларускага рубля.
https://smarturl.click/LY7qW
Лукашэнка заявіў, што ў выпадку новых пратэстаў цалкам адключыць інтэрнэт
Лукашэнка прыгразіў, што ў выпадку масавых акцыяў пратэсту, аналягічных тым, што адбыліся пасьля сфальшаваных прэзыдэнцкіх выбараў у 2020 годзе, цалкам адключыць інтэрнэт.
«Калі гэта паўторыцца, адключым увогуле. Што вы думаеце, я буду глядзець і маліцца, што вы некаму паведамленьне не адправілі, калі краіны заўтра ня будзе», — цытуе Аляксандра Лукашэнку дзяржаўнае агенцтва БелТА.
Паводле яго, у 2020 годзе адключалі інтэрнэт з прычыны таго, што «ў той момант мова ішла аб лёсе краіны».
«Улады запусьцілі экспэрымэнт і самі, магчыма, ня ўпэўнены, ці варта яго даводзіць да канца»
Андрэй Казакевіч аналізуе дзіўныя павароты з патэнцыйнымі «кандыдатамі» на прэзыдэнта і нэгатыўна адказвае на пытаньне, ці зьменіць гэтая кампанія стаўленьне Захаду да Лукашэнкі. https://smarturl.click/71wWv
«Дзьмітры Алегавіч, я спадзяюся, што Вы не ў Беларусі. Не вяртайцеся»
Сьпявак, кандыдат навук Дзьмітры Нікановіч выкладаў на журфаку БДУ. У 2020-м падтрымаў пратэсты, праз 2 гады вымушаны быў звольніцца і эміграваць. У Варшаўскім унівэрсытэце піша навуковую працу «Вобраз Польшчы і палякаў у беларускай прапагандзе»:
https://smarturl.click/JDl2L
У Беларусі 22 лістапада абвясьцілі жоўты ўзровень небясьпекі
У Міністэрстве надзвычайных сытуацый Беларусі папярэдзілі, што праз пагаршэньне ўмоў надвор’я магчымыя пашкоджаньне ці абрыў ліній сувязі і электраперадач, падзеньне дрэў, зьніжэньне бачнасьці і ўскладненьне руху транспарту, павелічэньне колькасьці дарожна-транспартных здарэньняў і рызык траўматызму насельніцтва.
https://smarturl.click/kj0MX
5 гадоў таму ў Вільні ўрачыста перапахавалі паўстанцаў Каліноўскага
22 лістапада 2019 году ў Вільні прайшло ўрачыстае перапахаваньне Кастуся Каліноўскага, Зыгмунта Серакоўскага і яшчэ 18 удзельнікаў паўстаньня 1863–64 гадоў.
На перапахаваньні былі прэзыдэнт Літвы Гітанас Наўседа і прэзыдэнт Польшчы Анджэй Дуда. Прысутнічалі дэлегацыі Латвіі і Ўкраіны. Афіцыйнай беларускай дэлегацыяй кіраваў намесьнік прэмʼер-міністра Ігар Петрышэнка. Каталіцкі касьцёл Беларусі прадстаўляў арцыбіскуп Тадэвуш Кандрусевіч. Дэлегацыю ад Рады БНР узначаліла Івонка Сурвіла.
Шэсьце ад сабору-базылікі сьвятога Казіміра і сьвятога Ўладзіслава да могілак Росы расьцягнулася больш як на кілямэтар.
Больш падзей гэтага дня ў гісторыі чытайце ў падборцы «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/l5Ql5
Ва Ўкраіне беларуска перашкаджала мабілізацыі ў войска. Ёй пагражала 8 год турмы, але суд вынес нечаканы вырак
Грамадзянка Беларусі, якая жыве ў адным з населеных пунктаў Валынскай вобласьці, стварыла адмысловы Telegram-канал, празь які дапамагала грамадзянам прызыўнога ўзросту пазьбягаць мабілізацыі ва Ўзброеныя сілы Ўкраіны. Украінскія праваахоўнікі знайшлі яе сёлета ў чэрвені.
Беларусцы пагражала пазбаўленьне волі на тэрмін ад 5 да 8 гадоў, але суд у выніку прызначыў значна больш мяккае пакараньне — у выглядзе прабацыйнага нагляду цягам трох гадоў. Расказваем падрабязнасьці:
https://smarturl.click/M1lRR
Галоўнае за 21 лістапада
🇺🇦 Расея атакавала Дніпро. Пуцін заявіў, што падчас атакі выпрабавалі новую балістычную ракету сярэдняй далёкасьці «Арэшнік»
🙍🏻♂️ Сталі вядомымі ўсе прозьвішчы афіцэраў, пазбаўленых званьняў за пратэсты ў 2020-м
🗣 Полк Каліноўскага, Мінабароны Літвы і Офіс Ціханоўскай пракамэнтавалі экстрадыцыю Верамейчыка ў Беларусь
👮🏻♂️ Вучэньні МУС прайшлі на тэрыторыі адной з папраўчых калёній Беларусі
🇵🇱 МЗС Польшчы прызначыла новага ўпаўнаважанага ў супрацоўніцтве з дэмакратычнымі сіламі Беларусі
🎥 «ПіК Свабоды». Як каліновец трапіў у палон КДБ
✈️ Расказваем, куды бясьпечна ехаць беларусам, якім адмовілі ва ўезьдзе ў Эўразьвяз
👫 Ад 20 да 82, журналіст ці адвакат, дапамагаў асуджаным. Калектыўны партрэт беларускага экстрэміста
🗣 Месца Лукашэнкі — побач з Пуціным, але не за сталом перамоваў, а на лаве падсудных, — украінскі палітоляг Яўген Магда
🇱🇹 Быў віцэ-мэрам Вільні, меў умоўны вырак, да 2020 году выступаў за дыялёг з уладамі Беларусі. Што вядома пра новага прэм’ера Літвы
Вучэньні МУС прайшлі на тэрыторыі адной з папраўчай калёніяў Беларусі
З паведамленьня прэс-службы МУС вынікае, што на вучэньнях, сярод іншага, адпрацоўвалі дзеяньні пры бунце і захопе закладнікаў у калёніях.
Пасьля выбараў 2020 году ў Беларусі, у ноч на 13 жніўня 2020 году, у бабруйскай калёніі № 2 адбыўся бунт — больш за 500 вязьняў выйшлі ва ўнутраны двор выказаць свой пратэст. Мітынг працягваўся ўсю ноч — людзі стаялі, выкрыквалі лёзунгі, крычалі „Жыве Беларусь!“, вывешвалі самаробныя бел-чырвона-белыя сьцягі ў акенцах:
https://smarturl.click/vw15y
223 новыя палітвязьні супраць 178 памілаваных: праваабаронцы падлічылі, ці зьменшылася колькасьць палітвязьняў у Беларусі
Апошняя хваля памілаваньня, паводле праўладных крыніц, адбылася 20 лістапада. Агулам зь ліпеня за гэты час на волю выйшлі 178 чалавек. За гэты час праваабарончая супольнасьць Беларусі прыняла надала статус палітвязьня 223 новым фігурантам крымінальных палітычных спраў:
https://smarturl.click/gpzn4
Міжнародны крымінальны суд выдаў ордэр на арышт прэмʼер-міністра Ізраілю Біньяміна Нэтаньягу
Таксама МКС выдаў ордэры на арышт прэмʼер-міністра былога міністра абароны Ізраіля Ёава Галанта і ваеннага камандзіра групоўкі ХАМАС Мухамада Дэйфа, прызнанай тэрарыстычнай у ЗША і Эўразьвязе.
Усіх траіх абвінавачваюць у зьдзяйсьненьні злачынстваў супраць чалавечнасьці і ваенных злачынстваў, зьвязаных з нападам ХАМАС на Ізраіль 7 кастрычніка 2023 году і наступнай апэрацыяй Ізраіля ў сэктары Газа:
https://smarturl.click/qlnX9
Закупы меншыя, чым у 2020-м, старая тэхніка. Што вядома пра падрыхтоўку беларускіх сілавікоў да магчымых пасьлявыбарных пратэстаў
Якую тэхніку перад выбарамі закупляюць беларускія сілавікі і навошта выкладаюць фатаздымкі з рэпэтыцый разгонаў.
З 19 па 22 лістапада МУС Беларусі праводзіць вучэньні. Іх мэтай заяўлена «недапушчэньне праяў экстрэмізму і тэрарызму, уцягваньня грамадзян у супрацьпраўныя дзеяньні, спыненьне парушэньняў грамадзкага парадку». «Экстрэмізмам» беларускія сілавікі з 2020 году лічаць праявы палітычнай актыўнасьці, у тым ліку вулічнай.
https://smarturl.click/2q32l
У Вільні прайшла акцыя салідарнасьці з экс-каліноўцам, якога дэпартавалі ў Беларусь. ФОТА
Акцыю ладзіў фонд Dapamoga. Прыйшло каля 30 чалавек, у тым ліку былыя беларускія дабраахвотнікі і іх родныя. Прысутнічала некалькі літоўскіх тэлеканалаў. Прысутныя падпісалі зварот да ААН.
https://smarturl.click/XylBz
Эўразьвяз пра вызваленьне яшчэ 32 палітвязьняў у Беларусі: «Рэпрэсіі павінны спыніцца»
З 3 ліпеня ў Беларусі адбылося шэсьць хваляў памілаваньня палітзьняволеных — агулам на волю выйшлі 178 чалавек.
Афіцыйны прадстаўнік Эўрапейскай службы зьнешніх дзеяньняў Пэтэр Стана паведаміў, што ў Беларусі адначасова з вызваленьнем палітычных зьняволеных працягваюць арышты іншых грамадзян.
«Беларусь: 32 палітычныя вязьні вызваленыя, некаторыя зь іх у крытычным стане здароўя. У той жа час рэжым працягвае арыштоўваць людзей паводле палітычных матываў. Рэпрэсіі павінны спыніцца. Эўразьвяз заклікае вызваліць усіх палітвязьняў», — напісаў Пэтэр Стана на сваёй старонцы на плятформе X.
https://smarturl.click/67jlg
Падпісвайцеся на Свабоду ў radio_svaboda">TikTok!
Там вы знойдзеце шмат цікавых кароткіх відэа на розныя тэмы. Відэа апошняга тыдня:
Як сплесьці павука? Паказваем у відэа 👆🏻🎥
👉🏻 Правалы БелАЭС. radio_svaboda/video/7437561162742402360">Узгадваем гісторыю Астравецкай АЭС
👉🏻 Дзе сустрэць Новы год? radio_svaboda/video/7437910759604112696">Сабралі для вас усе магчымыя варыянты сьвяткаваньня
👉🏻 Лукашэнка ці Кім Чэн Ын? radio_svaboda/video/7438298779926695224">Расказваем пра новага сур’ёзнага канкурэнта за любоў Пуціна
👉🏻 Моладзевае паўстаньне ў 1950-я. radio_svaboda/video/7438677120777194808">Неймаверная гісторыя супраціву ў час таталітарызму
👉🏻 Танец маоры хаку ў новазэляндзкім парлямэнце.radio_svaboda/video/7439041232136932663"> Як карэннае насельніцтва Новай Зэляндыі працягвае адстойваць свае правы
👉🏻 Слуцкі збройны чын. radio_svaboda/video/7439406221569903928">Тлумачым усё пра Слуцкае паўстаньне
Блогера Казлова, які праз тыдзень меў выйсьці на волю, будуць зноў судзіць
Гэтым разам Зьмітра абвінавачваюць паводле арт. 411 КК («Злоснае непадпарадкаваньне патрабаваньням адміністрацыі калёніі»). Справу будзе разглядаць судзьдзя Павал Карцінін. Зьмітру пагражае да 2 гадоў зьняволеньня ў калёніі строгага рэжыму. У зьняволеньні палітвязьня ўтрымліваюць амаль 4,5 года.
Хроніка перасьледу 22 лістапада: https://smarturl.click/xBZwn
Лукашэнка прыехаў у ВНУ, дзе студэнты пратэставалі ў 2020 годзе, і прапанаваў пагаварыць аб «пераменах»
Аляксандар Лукашэнка прыехаў у Менскі дзяржаўны лінгвістычны ўнівэрсытэт, дзе праводзіць сустрэчу з студэнтамі адразу некалькіх навучальных устаноў — Акадэміі кіраваньня, БДУ, БДЭУ, БДПУ і Міжнароднага ўнівэрсытэту «МІТСО».
Студэнты і выкладчыкі Менскага дзяржаўнага лінгвістычнага ўнівэрсытэту ў 2020 годзе актыўна ўдзельнічалі ў акцыях пратэсту супраць фальсыфікацыі вынікаў выбраў прэзыдэнта і жорсткага разгону акцый пратэсту. Шмат хто зь іх прайшоў праз затрыманьні і суды.
У відэа, апублікаваным БелТА, на пачатку сустрэчы Лукашэнка паведаміў, што хоча «шчыра» абмеркаваць на сустрэчы, як яму напісалі памочнікі, тэму «пераменаў». Размаўляючы па-расейску, ён акрэсьліў гэтую тэму менавіта па-беларуску.
«Калі перамены, то якія?» — запытаў ён і зноў перайшоў на расейскую.
https://smarturl.click/Eeln5
Судзяць лідэра «зялёных» Дзьмітрыя Кучука. Яго арыштавалі пасьля ўшанаваньня памяці Навальнага
Зьняволенага палітыка абвінавачваюць паводле двух артыкулаў Крымінальнага кодэксу — ч.1 артыкулу 342 («Удзел у дзеяньнях, якія груба парушаюць грамадзкі парадак») і ч. 3 арт. 361 («Заклікі да санкцый»), за што яму пагражае 12 гадоў зьняволеньня.
Да суду Дзьмітрыя Кучука таксама ўтрымлівалі ў Жодзіна, цяпер у сьледчай турме № 8.
Пра ўмовы ўтрыманьня Кучука ў гэтай вязьніцы даведацца не ўдалося.
Дзьмітрый перадаваў, што пачуваецца добра і трымаецца бадзёра, дзякуе ўсім за падтрымку
Ва Ўкраіне назвалі выкарыстаньне Расеяй новай ракеты праверкай на моцнасьць міжнародной супольнасьці
Прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што выкарыстаньне Расеяй супраць Украіны новай балістычнай ракеты зьяўляецца другой спробай павялічыць маштабы вайны.
https://smarturl.click/ZylMO
У Пэнтагоне пацьвердзілі, што Расея папярэдзіла ЗША аб запуску ракеты «Арэшнік»
У Пэнтагоне пацьвердзілі ўдар Расеяй па тэрыторыі Ўкраіне новай балістычнай ракетай «Арэшнік», зробленай на аснове мадэлі міжкантынэнтальнай балістычнай ракеты РС-26 «Рубеж».
«Злучаныя Штаты былі папярэдне каротка апавешчаныя перад запускам па каналах зніжэньня ядзернай рызыкі», — сказала афіцыйная прадстаўніца Пэнтагону Сабрына Сінгх.
Прадстаўніца Пэнтагону назвала рыторыку расейскага прэзыдэнта Ўладзіміра Пуціна «небясьпечнай і неабдуманай», якую ён выкарыстоўваў і раней.
https://smarturl.click/mpVMQ
Як беларускія сілавікі перад выбарамі па ўсёй Беларусі вучацца разганяць пратэсты
Сацсеткі беларускіх сілавікоў і мэдыя ўжо трэці дзень дэманструюць так званыя «перадвыбарныя камандна-штабныя вучэньні». Расказваем падрабязьней у відэа 👆🏻
Выбары ў Беларусі пры Лукашэнку носяць несвабодны і недэмакратычны характар. Многія электаральныя кампаніі суправаджаліся фізычным гвалтам і палітычна матываванымі судамі над нязгоднымі.
Месца Лукашэнкі — побач з Пуціным, але не за сталом перамоваў, а на лаве падсудных, — украінскі палітоляг Яўген Магда
Як на хаду вайны могуць паўплываць ракетныя удары Ўкраіны па тэрыторыі Расеі? На каго будзе ціснуць Трамп, дамагаючыся міру ва Ўкраіне? Якім бачыць афіцыйны Кіеў месца Беларусі на гіпатэтычных мірных перамовах?
На гэтыя і іншыя пытаньні адказвае ўкраінскі палітоляг, дырэктар Інстытуту сусьветнай палітыкі Яўген Магда:
https://smarturl.click/67joE
Бюджэтным арганізацыям Беларусі дазволілі скарачаць штат і даплочваць работнікам за дадатковую працу
На фоне рэкорднага недахопу кадраў у Беларусі ўводзяць зьмены ў працы бюджэтнікаў: указам Лукашэнкі кіраўнікам бюджэтных арганізацыяў далі права па ўзгадненьні з прафсаюзам скарачаць штат работнікаў і на зэканомленыя грошы даплочваць іншым работнікам за выкананьне дадатковых працоўных абавязкаў (зь іх згоды) па аптымізаваных пасадах:
https://smarturl.click/z2BMb
Чаму ваяра Палка Каліноўскага выдалі ў Беларусь
Былога каліноўца Васіля Верамейчыка выдалі зь Віетнаму ў Беларусь. Перад гэтым яму адмовілі ў знаходжаньні ва Ўкраіне і Літве. Як так сталася, што чалавек, які ўдзельнічаў і ў пратэстах супраць дыктатуры ў Беларусі, і ваяваў за Ўкраіну, ня змог знайсьці сабе бясьпечнага прытулку і ў выніку трапіў у Беларусь, дзе яму можа пагражаць нават сьмяротнае пакараньне.
У «ПіКу Свабоды» абмяркоўваюць прадстаўнік у абароне і нацыянальнай бясьпецы АПК, былы намесьнік камандзіра полку Каліноўскага Вадзім Кабанчук і кіраўнік фонду BySol Андрэй Стрыжак:
ВІДЭА цалкам: https://youtu.be/CnTTPdqRl9g
«Вайна ўплывае на нашы жыцьці. Але не на працэс стварэньня гульні». Стваральнік S.T.A.L.K.E.R. пра выпуск гульні, забароненай у Расеі
20 лістапада выйшла новая сэрыя культавай гульні S.T.A.L.K.E.R. 2:Heart of Chornobyl («Сэрца Чарнобылю»). З анонсу прайшло 14 гадоў: тэрміны пераносілі некалькі разоў, у тым ліку праз тое, што частку распрацоўнікаў давялося вывозіць з Украіны з-пад расейскіх абстрэлаў, а іншыя пайшлі на фронт.
Працу над гульнёй завяршылі ўжо ў Празе. Падрабязьней пра яе гендырэктар студыі GSC Game World Яўген Грыгаровіч расказаў журналістам «Настоящего Времени»:
https://smarturl.click/w9kZQ
Ад 20 да 82, журналіст ці адвакат, дапамагаў асуджаным. Калектыўны партрэт беларускага экстрэміста
Самаму маладому «экстрэмісту» было 16, калі яго асудзілі па адпаведным артыкуле, самаму старому — 82 гады. У сьпісах асуджаных за «экстрэмізм» — цэлыя сем’і, шматдзетныя маці, цяжкахворыя людзі, асобы з інваліднасьцю. Сярод беларускіх «экстрэмістаў» — журналісты, адвакаты, прадстаўнікі ІТ-сфэры. Расказваем пра калектыўны партрэт беларускага экстрэміста.
https://smarturl.click/8E12a