17325
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Асноўныя падзеі і найважнейшыя публікацыі Свабоды 25 траўня
Выбары ў Каардынацыйную раду пачаліся з начной DDoS-атакі. Як яны праходзяць, хто ўдзельнічае і як галасаваць
Памёр нямецкі дыплямат і выведнік Ганс-Георг Вік, які кіраваў КНГ АБСЭ ў Менску з 1997 па 2001 год
Расейскія войскі абстралялі спальны раён у Харкаве, ёсьць загінулыя і зьніклыя бязь вестак
Супраць Зьмітра Дашкевіча завялі яшчэ адну крымінальную справу
Наступствы контрсанкцыяў: крамы польскага абутку Wojas спыняюць працу ў Беларусі
«Вярнуўшыся з-пад Хэрсону, спаліў свой беларускі пашпарт». Беларус ідзе кандыдатам у Эўрапарлямэнт за Чэхію
Малавядомыя факты і лічбы пра ўдзел беларусаў у бітве за Монтэ-Касіна
Кніга Стывэна Кінга ўпершыню выйшла па-беларуску. У Расеі ягоныя кнігі не выдаюць з 2022 году
Уцёкі ў несвабоду. Пра што сьведчыць лёс перабежчыкаў з Захаду
Супраць Зьмітра Дашкевіча завялі яшчэ адну крымінальную справу
Гэта другая за месяц справа, заведзеная супраць палітзняволенага, які мусіў выйсці ў найбліжэйшыя месяцы.
За «злоснае непадпарадкаванне» турэмнікам зьняволенаму могуць дабавіць да двух гадоў пазбаўленьня волі, доказаў у такой справе ня трэба, паведамляе шэраг незалежных мэдыя. https://smarturl.click/aJvAY
Памёр нямецкі дыплямат і выведнік Ганс-Георг Вік, які кіраваў КНГ АБСЭ ў Менску з 1997 па 2001 год
Стала вядома, што 15 траўня ва ўзросьце 96 гадоў памёр былы кіраўнік Кансультацыйна-назіральнай групы АБСЭ ў Менску Ганс-Георг Вік.
Як гаворыцца ў паведамленьні нямецкага таварыства «Правы чалавека ў Беларусі», якое Вік узначальваў з 2004 году, "разам з Гансам-Георгам Вікам мы пакідаем выдатную асобу, якая з глыбокага ўнутранага перакананьня няўхільна выступала за адкрытае грамадзтва і правы чалавека і рашуча супрацьстаяла адраджэньню дыктатуры ва Ўсходняй Эўропе і асабліва ў Беларусі". https://smarturl.click/baE0v
Малавядомыя факты і лічбы пра ўдзел беларусаў у бітве за Монтэ-Касіна
Сёлета адзначаюцца 80-я ўгодкі бітвы за Монтэ-Касіна — адной з найбольш вядомых баталіяў Другой сусьветнай вайны. Асаблівае значэньне гэтая падзея мае для польскага народу. Разам з тым нельга забываць, што яна не чужая і беларусам, якія таксама маюць да яе непасрэднае дачыненьне.
Сёлетняя гадавіна — добрая нагода да таго, каб прыгадаць пра іх удзел у баталіі. Пра бітву, якая скончылася 25 траўня 1944 году, спэцыяльна для Радыё Свабода піша польска-беларускі гісторык, прафэсар Варшаўскага ўнівэрсытэту Юры Грыбоўскі:
https://smarturl.click/3kxoB
Наступствы контрсанкцыяў: крамы польскага абутку Wojas спыняюць працу ў Беларусі
Крамы польскага абутку Wojas распрадаюць тавар і спыняюць працу ў Беларусі, паведамляе smartpress.by.
«Мы закрываемся. Сказалі ўчора, тэрміны пакуль не агучылі», — пацьвердзілі выданьню прадаўцы гандлёвай сеткі. Згодна з разасланай кліентам СМС-рассылкай аб распродажы тавараў, прычынай стала забарона ўраду Беларусі на ўвоз і продаж у краіне шэрагу тавараў з Польшчы, Чэхіі і краінаў Балтыі:
https://smarturl.click/VDM20
Уцёкі ў несвабоду. Пра што сьведчыць лёс перабежчыкаў з Захаду
Гісторыя ўцёкаў з Польшчы ў Беларусь былога судзьдзі Томаша Шмыта, якую Аляксандар Лукашэнка назваў «ударам пад дых уладам Польшчы», ня першая і не апошняя ў такім шэрагу. Чаму ў Беларусі і Расеі так шмат прапагандысцкага шуму вакол гэтага выпадку? І як звычайна складваецца лёс перабежчыкаў, спакушаных аўтарытарнымі рэжымамі? — Пра гэта ў новым блогу разважае Віктар Багдзевіч:
https://smarturl.click/W3ka9
👆🏻Запытайся ў Дубаўца. Як разабрацца ў агентах рэжыму на выбарах Каардынацыйнай рады?
25 гадоў на Радыё Свабода Сяргей Дубавец знаходзіць сэнсы беларускага жыцьця і адказвае на вашы пытаньні.
Трэба разумець, што, якая б ні была схема, мы выбіраем асобу. На першым месцы чалавечы фактар. Тыранічны рэжым усімі спосабамі імкнецца сарваць выбары, пры чым гэта ўжо ня толькі застрашваньне, а сапраўдная вайна. У вайны два бакі. Або ты за выбары, або за рэжым. Кожны, хто ў гэтай справе кажа ці робіць нешта супраць выбараў — сьвядома ці не сьвядома дзейнічае на баку рэжыму. Сытуацыя на піку вастрыні, і ўсе іншыя матывы цяпер ня маюць значэньня.
Быкаў на Свабодзе. Пра Алеся Адамовіча
19 чэрвеня беларусы адзначаць 100-годзьдзе Васіля Быкава (1924–2003) — клясыка беларускай літаратуры і нацыянальнага генія. Штодня цягам месяца мы будзем публікаваць цытаты творцы, прамоўленыя ў розныя гады ў эфірах і перадачах Радыё Свабода.
Чытайце і слухайце: Васіль Быкаў на Свабодзе >>
Ціханоўская на пасяджэньні Сталага камітэту ПАРЭ: «Ізалюючы Лукашэнку, я прашу вас не ізаляваць беларускі народ»
Насьпеў час умацаваць супрацоўніцтва Парлямэнцкай асамблеі Рады Эўропы (ПАРЭ) і беларускіх дэмакратычных сіл, заявіла 24 траўня кіраўніца Аб’яднанага пераходнага кабінэта Сьвятлана Ціханоўская на пасяджэньні Сталага камітэту ПАРЭ.
«Каб перамагчы, нам трэба, з аднаго боку, ізаляваць дыктатараў Пуціна і Лукашэнку, зь іншага — падтрымаць усіх, хто змагаецца за волю, — сказала яна. — Санкцыі — гэта не панацэя, а спосаб паслабіць дыктатарскія рэжымы, пазбавіць іх рэсурсаў для вядзеньня вайны і тэрору. Яны ня мусяць мець пралазаў і адступленьняў. Ізалюючы Лукашэнку, я прашу вас не ізаляваць беларускі народ».
https://smarturl.click/8E0wv
Туск: Польшча можа адкрыць адзін КПП на мяжы зь Беларусьсю
Польшча можа аднавіць працу памежнага пункта «Баброўнікі» на мяжы з Беларусьсю, заявіў прэм’ер-міністар краіны Дональд Туск. Пра гэта паведамляе ВВС. Зь беларускага боку пункт пропуску называецца «Бераставіца».
«Мы павінныя прааналізаваць, ці магчыма разблякаваць адзін пераход, — сказаў Туск на мітынгу ў Беластоку. — Я не прыму такога рашэньня, калі ў вайскоўцаў і памежнікаў будзе адназначна адмоўнае меркаваньне, што гэта можа аказаць нэгатыўны, маштабны ўплыў на нашу бясьпеку».
На гэты момант закрытыя чатыры з шасьці пунктаў пропуску на беларуска-польскай мяжы.
https://smarturl.click/G6RZm
За «падрыхтоўку дывэрсій» у Горадні да 21 і 23 гадоў асудзілі беларуса і расейца
У Горадзенскім абласным судзе з 26 лютага ў закрытым рэжыме за «падрыхтоўку дывэрсій» судзілі беларуса Вадзіма Пацэнку і грамадзяніна Расеі Аляксея Кулікова. Іх абвінавачвалі па пяці цяжкіх артыкулах Крымінальнага кодэксу, у тым ліку паводле ч. 3 арт. 126 (акт міжнароднага тэрарызму) і арт. 358-1 (агентурная дзейнасьць).
Вадзіма Пацэнку асудзілі да 21 года калёніі, а Аляксея Кулікова — да 23 гадоў зьняволеньня, піша праваабарончы цэнтар «Вясна». Апошняе слова Кулікў вымавіў па-ўкраінску, а Пацэнка заявіў «аб наяўнасьці ў яго дзеяньнях палітычнай падаплёкі», паведамляюць праўладныя Telegram-каналы, нягледзячы на тое, што суд быў закрыты.
https://smarturl.click/jkVDY
Пуцін і Лукашэнка зрабілі заявы пра ядзерныя вучэньні і легітымнасьць прэзыдэнта Ўкраіны
Аляксандар Лукашэнка і Ўладзімір Пуцін учора і сёньня вялі перамовы ў Менску. На прэсавай канфэрэнцыі яны распавялі пра некаторыя вынікі перамоваў. Ядзерныя вучэньні яны назвалі «звычайнай справай».
Пуцін: «Легітымнасьць Зяленскага скончылася, пытаньне, з кім весьці перамовы ва Ўкраіне — не пустое»; «Вяртацца да перамоваў па Ўкраіне можна толькі зыходзячы з сёньняшніх рэалій у зоне спэцапэрацыі».
Лукашэнка, адказваючы на пытаньне аб легітымнасьці Зяленскага ў якасьці кіраўніка дзяржавы, сказаў: «Юрыдычнай чысьціні тут няма і быць ня можа».
https://smarturl.click/Ee6ZZ
У сьпіс «экстрэмістаў» дадалі 44 чалавекі
У пералік асобаў, якія маюць дачыненьне да экстрэмісцкай дзейнасьці, 24 траўня дадалі яшчэ 44 чалавекі, цяпер у ім 4.100 пазыцыяў.
Апошні раз сьпіс папаўняўся 10 траўня, тады за тыдзень ён павялічыўся на 22 пазыцыі. Пра тое, хто трапіў у сьпіс гэтым разам, чытайце па спасылцы.
https://smarturl.click/nynqX
Ім у турмах Беларусі цяжэй, чым іншым. Пяць цытатаў пра ўразьлівыя групы палітвязьняў
Пазбаўленьне свабоды з палітычнай прычыны — гэта вельмі складаны досьвед. А калі ўявіць, што зьняволены належыць да нейкай уразьлівай групы, то адбыцьцё пакараньня становіцца зусім невыносным. Пра гэтыя групы расказалі ўдзельнікі кангрэсу аб палітзьняволеных у Беларусі, які праходзіць у Празе.
https://smarturl.click/LYzzO
«Прыклад маштабнай палітыкі генацыду». Расейцы зьнішчылі ў Харкаве выдавецтва, у якім выходзілі кнігі Алексіевіч
Дыпляматы, навукоўцы, журналісты, прадстаўнікі культуры і літаратуры заходніх краін заявілі аб сваёй падтрымцы харкаўскага выдавецтва Vivat, чыю друкарню абстралялі расейскія войскі. 24 траўня ў Харкаве абвясьцілі дзень жалобы.
https://smarturl.click/W3kkD
Праца зь юанем у рэгіёнах, камісія за рахункі ў далярах і эўра
Шэраг банкаў, якія працуюць у Беларусі, паведаміў пра чарговыя новаўвядзеньні ў абслугоўваньні кліентаў. Што зьмянілася? Чытайце тут https://smarturl.click/0eW2n
Расейскія войскі абстралялі спальны раён у Харкаве, ёсьць загінулыя
Як паведаміў мэр горада Ігар Церахаў, пад абстрэл патрапіў будаўнічы гіпэрмаркет. На гэты момант вядома аб двух загінулых. Церахаў дадаў, што шмат параненых і зьніклых бязь вестак.
«Мяркуючы па ўсім, удар наносіўся менавіта па гандлёвым цэнтры, дзе знаходзілася шмат людзей — гэта чысты тэрарызм», — напісаў мэр гораду.
На будаўнічы гіпэрмаркет скінулі дзьве кіраваныя авіябомбы, заявіў кіраўнік Харкаўскай абласной адміністрацыі Алег Сінягубаў. Паводле яго слоў, узьнік пажар плошчай 15 тысяч квадратных мэтраў. https://smarturl.click/YzGye
Выбарчая камісія Каардынацыйнай рады папярэдзіла пра рассылку ў Беларусі падазроных спасылак з заклікам да галасаваньня
Карыстальнікам у Беларусі прыходзяць падазроныя спасылкі з заклікам удзельнічаць у галасаваньні на выбарах у Каардынацыйную раду трэцяга складу, паведаміла старшыня выбарчай камісіі КР Алена Прыходзька.
«Мы не займаемся ніякай рассылкай, як ёй не займаецца ніхто з выбарчых суб’ектаў», – падкрэсьліла Алена Прыходзька.
Яна заклікала беларусаў у мэтах бясьпекі не пераходзіць ні па якіх спасылках, якія ім дасылаюць у любых чатах, тэлеграм-каналах альбо ад імя прыватных асобаў.https://smarturl.click/1dv7D
«ПіК Свабоды». «Зраблю ўсё магчымае, каб яны селі». Ці прагнуць палітвязьні помсты
Рэжым у Беларусі легалізуе палітычныя рэпрэсіі супраць сваіх апанэнтаў. З пункту гледжаньня права многія незаконныя раней практыкі сталі легальнымі. Ці пазбаўляе гэта ад адказнасьці сілавікоў і судзьдзяў? Ці павінны яны ў будучыні адказваць за перасьлед?
Пра гэта ў этэры «Свабоды» разважаюць былая палітзьняволеная Дар’я Кароль і заснавальнік фонду ByHelp Аляксей Лявончык. Яны прымаюць удзел у #WithoutJustCause, кангрэсе аб палітвязьнях у Беларусі:
🎥 ВІДЭА: https://www.youtube.com/watch?v=SmAui98yJ4A
Кніга Стывэна Кінга ўпершыню выйшла па-беларуску. У Расеі ягоныя кнігі не выдаюць з 2022 году
Упершыню ў перакладзе на беларускую выдадзены раман «Зьзяньне» культавага амэрыканскага пісьменьніка Стывена Кінга. Кніга выйшла ў выдавецтве «Янушкевіч», перакладчыца — Наста Карнацкая. Продаж кнігі ўжо стартаваў на сайце онлайн-кнігарні «Кнігаўка», дастаўка даступная ў 45 краінаў сьвету, у тым ліку ў Беларусь.
Дагэтуль кнігі Стывэна Кінга на беларускую мову не перакладалі:
https://smarturl.click/vwOxE
«Вярнуўшыся з-пад Херсону, спаліў свой беларускі пашпарт». Беларус ідзе кандыдатам у Эўрапарлямэнт за Чэхію
30-гадовы Андрэй Паляшчук — у кандыдацкім сьпісе партыйнай кааліцыі STAN на выбарах у Эўрапарлямэнт. Ён кажа, што пачуваецца і беларусам, і чэхам, але лічыць, што зараз «ад Беларусі засталася толькі назва».
У кароткім інтэрвію Свабодзе Андрэй Паляшчук расказаў пра мэханізм абраньня ў заканадаўчы орган Эўразьвязу, а таксама пра сваё стаўленьне да падзеяў у Беларусі:
https://smarturl.click/B6mXM
Выбары ў Каардынацыйную раду пачаліся з начной DDoS-атакі. Як яны праходзяць, хто ўдзельнічае і як галасаваць
Онлайн-галасаваньне на выбарах новага складу Каардынацыйнай рады стартавала ў 00:00 25 траўня з магутнай DDoS-атакі на плятформу Belarus ID, празь якую можна прагаласаваць на выбарах. У першыя гадзіны анлайн-галасаваньня «прагаласаваць» нібыта зьбіраліся больш за 17 мільёнаў чалавек. «Нічога страшнага не адбылося, але давялося падкарэктаваць сыстэму галасаваньня, таму яно пачалося крыху пазьней», — паведаміў стваральнік плятформы Павал Лібер.
Нагадваем, каго абіраюць у новы склад Каардынацыйнай рады, як можна галасаваць і калі будуць вядомыя вынікі:
https://smarturl.click/Q1QeJ
Сёньня — 32 гады беларускаму рублю
25 траўня 1992 году ў Беларусі ўвялі ў грашовы абарот разьліковыя квіткі Нацыянальнага банку РБ («зайчыкі»), якія атрымалі назву «беларускі рубель». Падчас распаду агульнасавецкай грашовай сыстэмы спачатку ў краіне ўвялі купонную сыстэму, а потым — разьліковыя квіткі Нацбанку.
Пра іншыя памятныя даты і падзеі 25 траўня — па спасылцы >>
Галоўнае за 24 траўня:
📌 Пуцін і Лукашэнка зрабілі заявы пра ядзерныя вучэньні і легітымнасьць прэзыдэнта Ўкраіны
📌 Яшчэ адна спроба запалохаць Захад. Навошта Пуцін прыяжджаў у Менск
📌 «На плянэце засталося ня так шмат сталіц, куды Пуцін можа выбрацца зь візытам», — аналітык Аркадзь Мошэс
📌 За «падрыхтоўку дывэрсій» у Горадні на 21 і 23 гады асудзілі беларуса і расейца
📌 З выбараў у Каардынацыйную раду пасьля адмовы Азарава зьнялі ўвесь сьпіс «Закон і правапарадак»
📌 Ціханоўская аб’явіла аб правядзеньні трэцяй канфэрэнцыі «Новая Беларусь»
📌 Ціханоўская на пасяджэньні Сталага камітэту ПАРЭ: «Ізалюючы Лукашэнку, я прашу вас не ізаляваць беларускі народ»
📌 Сыходзяць самі, звальняюць пасьля паліграфу. Чаму ў міліцыі бракуе кадраў і як праблему вырашаюць улады
📌 16 іншаземных шпіёнаў за два гады. Як і каго ў Беларусі абвінавачвалі ў агентурнай дзейнасьці
📌 Ім у турмах Беларусі цяжэй, чым іншым. Пяць цытатаў пра ўразьлівыя групы палітвязьняў
📌 Быкаў на Свабодзе. «Я беларус, мая родная мова — беларуская»
«На плянэце засталося ня так шмат сталіц, куды Пуцін можа выбрацца зь візытам», — аналітык Аркадзь Мошэс
Дырэктар дасьледчых праграмаў Усходняга суседзтва і Расеі ў Фінскім інстытуце міжнародных дачыненьняў Аркадзь Мошэс адказвае на пытаньне, чаму для Лукашэнкі важны прыезд Пуціна ў Менск, аналізуе асноўныя праблемы ў беларуска-расейскіх дачыненьнях і заяўляе, што Менск будзе прасіць (і, відаць, атрымае) ад Крамля яшчэ больш эканамічнай дапамогі. Высновы аналітыка сьцісла:
🔸 Падчас візыту ў Кітай Пуцін не атрымаў належнага прыёму паводле вышэйшых стандартаў этыкету.
🔸 Менск — тое месца, дзе Пуцін можа атрымаць пэўную псыхалягічную разгрузку.
🔸 Вучэньні зь ядзернай зброяй — крок, якім Пуцін так ці інакш падвышае фармальны статус рэжыму Лукашэнкі.
🔸 У наступным годзе ў Лукашэнкі выбары. Таму ён будзе патрабаваць большыя аб’ёмы расейскай эканамічнай дапамогі
🔸 Лукашэнку важна падтрымліваць карцінку, што з Пуціным у яго беспраблемныя адносіны, што Пуцін на яго разьлічвае.
https://smarturl.click/3kx3V
Яшчэ адна спроба запалохаць Захад. Навошта Пуцін прыяжджаў у Менск
Сумесныя вучэньні Беларусі і Расеі ў справе прымяненьня тактычнай ядзернай зброі — гэта спроба Масквы запалохаць Захад, адлюстраваньне курсу на эскаляцыю, дэманстрацыя таго, што Расея ідзе на падвышэньне ставак у вайне, гатовая ўжыць ядзерную зброю і рыхтуецца ўжо да яе практычнага выкарыстаньня.
Вынікі візыту Пуціна ў Менск аналізуе аглядальнік Свабоды Валер Карбалевіч.
https://smarturl.click/mp45G
Лукашэнка падчас перамоваў з Пуціным: Менск і Масква захоўваюць курс на ўзмацненьне інтэграцыі
У Менску прайшлі перамовы паміж Аляксандрам Лукашэнкам і прэзыдэнтам РФ Уладзімірам Пуціным.
Перамовы сам-насам доўжыліся гадзіну і 45 хвілінаў, пасьля іх адбыліся перамовы дэлегацыяў у пашыраным складзе.
Лукашэнка шмат казаў пра эканоміку, а Пуцін пра абарону.
https://smarturl.click/qlypO
А вы ўжо падпісаліся на Свабоду ў radio_svaboda">TikTok? 😉
Там вы знойдзеце шмат унікальных кароткіх відэа на розныя тэмы. Вось відэа апошняга тыдня:
👉🏻 Гісторыя на Свабодзе. radio_svaboda/video/7369993103538670853">Як у ВКЛ называлі ўсходніх суседзяў — сучасную Расею
👉🏻 Да стагодзьдзя Васіля Быкава. radio_svaboda/video/7371873900151540997">Як і чаму цэнзуравалі Народнага пісьменьніка Беларусі
👉🏻 Гісторыя «Хлопчыка зь лебедзем». radio_svaboda/video/7370357182346382598">Пра першы менскі фантан (у сьвеце ёсьць каля 200 такіх)
👉🏻 Як узьнікла Радыё Свабода. radio_svaboda/video/7371169634583710982">Да 70-годзьдзя беларускай службы — узгадваем гісторыю яе стварэньня
👉🏻 Як падзываць катоў? radio_svaboda/video/7371523851760569605">Расказваем, як паразумецца з катом на розных мовах
👉🏻 Рабаўладальніцтва ў ВКЛ. radio_svaboda/video/7372246450870177029">Як Радзівілы набывалі ў свае двары рабоў афрыканскага паходжаньня
16 іншаземных шпіёнаў за два гады. Як і каго ў Беларусі абвінавачвалі ў агентурнай дзейнасьці
«Якія факты, якія доказы? Усе проста маўчаць. Якая агентурная дзейнасьць? Ён працаваў дыджэем, не цікавіўся палітыкай увогуле! І ўсе маўчаць. Мне няма ў каго спытацца пра сына. Яны нічога ня могуць даказаць, бо ён нічога не рабіў такога». Расказваем, як беларускія ўлады абвінавачваюць іншаземцаў у шпіянажы.
https://smarturl.click/Zykkd
«Дзеля бясьпекі беларусаў». «Кібэрпартызаны» распрацавалі звыш 120 ботаў для палітычных ініцыятыў
Цяпер у іх зьявілася каманда / stop. Яна забараняе робату адпраўляць людзям апавяшчэньні.
https://smarturl.click/9zQZv