17325
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
«Гісторыя на Свабодзе». Нельга проціпастаўляць сялянскую і шляхецкую культуры, бо гэта часткі аднаго цэлага, — Натальля Сьліж
Ці сапраўды ад беларускага сялянства XVI стагодзьдзя не засталося дакумэнтальных сьлядоў? Як мы можам пачуць з глыбіні стагодзьдзяў галасы сялян? У якіх дачыненьнях былі сяляне і шляхта? Якія правы мелі сяляне насамрэч? І што такое сялянская культура?
Пра гэта і пра іншае мы гаворым з аўтаркай больш як 150 навуковых прац, кандыдатам гістарычных навук Натальляй Сьліж.
https://smarturl.click/M1XRo
Няма каму працаваць. Лукашэнка хоча замяніць беларусаў мігрантамі
На Беларусь ідзе катастрофа – у краіне хутка ня будзе хапаць рабочых рук. Краіна штодзённа губляе ня толькі рукі для працы, грошы, якія маглі б працаваць на беларусаў, але і мазгі. Дзьмітры Гурневіч расказвае, што робяць улады, каб вырашыць гэтую праблему.
ВІДЭА: https://youtu.be/YdUJNgOhe7U?si=dnwUWBHgePgbM0uh
Беларусь стала найбуйнейшым пастаўшчыком мяса на расейскі рынак
Летась Беларусь адправіла на расейскі рынак 293 тыс. тонаў мясной прадукцыі. Гэта — каля паловы ўсяго расейскага імпарту ў гэтай таварнай катэгорыі.
https://smarturl.click/vwG1v
«Аўтары часам начытваюць свае творы ня вельмі добра». Як беларускі матэматык, які працуе ў Google, выдае аўдыёкнігі
Неўзабаве можна будзе паслухаць «Плошчу Перамогі» Бахарэвіча, «Палёт над гняздом зязюлі» Кізі, «Дарогу» Макарці. У плянах — выдаць усю кніжную сэрыю «Амэрыканка». Пагаварылі з заснавальнікам праекту audiobooks.by Мікітам Белаглазавым.
https://smarturl.click/vwGvR
Навошта беларускім функцыянэрам езьдзіць у жаночыя калёніі
Фарс працягваецца — так званая грамадзкая назіральная камісія не знайшла парушэньняў у жаночай калёніі ў Зарэччы, якая вядомая жорсткімі ўмовамі і дзе ўтрымліваюцца жанчыны, якіх асудзілі паўторна.
Відаць, прапагандысцкага фільму з удзелам Паліны Шарэнды-Панасюк уладам здалося мала, і яны дадаюць публічна яшчэ адну, так бы мовіць, крыніцу інфармацыі. Піша Наста Захарэвіч.
https://smarturl.click/ql19x
Падчас пратэстаў у Тбілісі паліцыя затрымала 63 чалавекі
Намесьнік міністра ўнутраных спраў Грузіі заявіў, што ў ноч на 30 красавіка 6 супрацоўнікаў праваахоўных органаў атрымалі раненьні.
https://smarturl.click/8En6Q
1 траўня нарадзіўся Янка Серада — беларускі грамадзкі і палітычны дзеяч, першы Старшыня Рады БНР
Янка Серада ўдзельнічаў у беларускім нацыянальна-вызваленчым руху з 1917 году. Пад ягоным кіраўніцтвам Рада БНР на пасяджэньні ў ноч з 24 на 25 сакавіка 1918 году прыняла Трэцюю Ўстаўную грамату, у якой абвяшчалася незалежнасьць БНР. 22 ліпеня 1918 году сфармавалі Ўрад БНР на чале зь Янкам Серадой.
У адрозьненьне ад іншых кіраўнікоў БНР Серада не пакінуў Беларусі. У 1930 ён быў арыштаваны паводле абвінавачаньня ва ўдзеле ў «Саюзе вызваленьня Беларусі» і сасланы ў Яраслаўль на 5 гадоў. У 1941 годзе яму вынесьлі паўторны прысуд — 10 гадоў пазбаўленьня волі. Янка Серада памёр у 1943 годзе ў нявысьветленых абставінах.
Іншыя адметныя даты і падзеі 1 траўня ў гісторыі — у матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/1d9Jy
Сьледчыя знайшлі былую палітзьняволеную за мяжой, каб паведаміць пра завядзеньне супраць яе новай справы
Былая палітзьняволеная Ганна Вішняк расказала Свабодзе, што ёй у мэсэнджар Viber (зарэгістраваны на замежны нумар, вядомы абмежаванай колькасьці людзей) напісала сьледчая Кастрычніцкага раённага аддзелу СК па Менску Вікторыя Любіч.
Яна паведаміла, што на Ганну ў Беларусі завялі новую крымінальную справу паводле ч. 1 арт. 361-4 КК, дадала, што ёй вядома, што Ганна знаходзіцца за мяжой, і спытала, калі тая мае намер вяртацца ў Беларусь, бо зь яе ўдзелам «неабходна правесьці шэраг сьледчых дзеяньняў»:
https://smarturl.click/Da2Rv
Праект «Хуткая гуманітарная дапамога» да 1 чэрвеня пачаў збор для дзяцей палітвязьняў
Грошы пойдуць на экскурсіі, падарожжы і дзіцячыя летнікі, адукацыйныя гурткі, спартовыя сэкцыі, амуніцыю для гульняў і матэрыялы для творчасьці для дзяцей беларускіх палітвязьняў. Агулам плянуюць сабраць 20 тысяч эўра.
«Штораз мы нагадваем грамадзкасьці, зь якімі выклікамі і цяжкасьцямі сутыкаюцца сем’і зь дзецьмі. У многіх семʼяў сродкаў хапае толькі на тое, каб закрыць базавыя патрэбы», — кажуць аўтары збору:
https://smarturl.click/l5LW5
Кандыдата ў Каардынацыйную раду ад «Народнай Грамады» выключылі са сьпісу за данос на Мікалая Аўтуховіча
У сваім тэлеграм-канале «Народная Грамада» паведаміла, што ўначы 30 красавіка атрымала інфармацыю, што адзін з актывістаў партыі Павал Бялюцін апынуўся фігурантам паведамленьня з базы зваротаў грамадзян у КДБ, які раней выклалі ў сеціва «Кібэрпартызаны». У сувязі вырашылі прыпыніць яго сяброўства ў партыі і выключыць яго са сьпісу кандыдатаў у Каардынацыйную Раду III скліканьня:
https://smarturl.click/gp51a
Лукашэнка заявіў, што хоча «пры сваім палітычным жыцьці» пачаць будаўніцтва другой АЭС і назваў пляцоўку
Аляксандар Лукашэнка ў часе наведваньня Касьцюковіцкага раёну падзяліўся «шалёнай» думкай аб будаўніцтве другой АЭС на ўсходзе ад Магілёву. Ён назваў сваё рашэньне аб стварэньні першай АЭС у Астраўцы «мудрым», і нагадаў, што ўзьвядзеньне станцыі адбылася ва ўмовах ціску Польшчы і Літвы аб спыненьні будаўніцтва:
https://smarturl.click/RA5JW
Эканамічны тупік. Ці ёсьць падставы хваліцца вынікамі 30-гадовага кіраваньня?
Адной з важных тэмаў выступу Аляксандра Лукашэнкі на VII Усебеларускім народным сходзе было падвядзеньне вынікаў ягонага 30-гадовага кіраваньня.
Лукашэнка сьцьвярджае, што вынікі выбітныя, усе паказьнікі шматкроць вырасьлі, Беларусь крочыць ад перамогі да перамогі і амаль ніякіх па-сапраўднаму сур’ёзных праблем у краіне не засталося.
Але ёсьць шмат падстаў, каб сумнявацца ў слушнасьці такіх высноў, піша Валер Карбалевіч.
https://smarturl.click/0eGaM
«Прашу прабачэньня, гатовы зьмяняцца ў лепшы бок». Як беларусы пісалі ў КДБ даносы на саміх сябе
✍️ «Я гатовы зьмяняцца ў лепшы бок і працаваць на дабрабыт краіны. Спадзяюся на вашу дапамогу. Да пабачэньня».
✍️ «Пацьвярджаю, што зьяўляюся прыхільнікам дзейснай улады, удзельнічаў у мітынгах у падтрымку Лукашэнкі (фота далучанае)».
✍️ «Я шчыра ўсьведамляю, што зрабіла памылку, калі зьбірала подпісы за Бабарыку».
Што беларусы пісалі ў КДБ на саміх сябе?
https://smarturl.click/EeMOz
Справу «аналітыкаў Ціханоўскай» накіравалі ў суд
Генэральная пракуратура Беларусі паведаміла, што накіравала ў Вярхоўны суд для вызначэньня падсуднасьці крымінальную справу ў дачыненьні да групы асоб, якіх улады назвалі «ўдзельнікамі экстрэмісцкага фармаваньня аналітыкаў Сьвятланы Ціханоўскай».
У сьпісе беларускія палітолягі, журналісты, аналітыкі, якія знаходзяцца за межамі Беларусі, у тым ліку тыя, якія ня маюць адносін да Сьвятланы Ціханоўскай.
https://smarturl.click/JDgOv
Польшча з пачатку красавіка спыніла больш за 5 тысяч спроб пранікненьня мігрантаў зь Беларусі
За 28 дзён красавіка суседнія краіны ЭЗ перадухілілі 5893 спробы парушэньня мяжы зь беларускай тэрыторыі — больш, чым за які-небудзь з папярэдніх месяцаў 2024 года і кожны месяц 2023-га.
📊 На Польшчу прыпала 5097 выпадкаў (86,5%), Латвію — 749 (12,7%), Літву — 47 (0,8%).
https://smarturl.click/mp1jO
«Ціханоўская таксама сутыкаецца з сэксізмам»
Чаму жанчыны неахвотна ідуць у палітыку і праз што сыходзяць зь яе? Ці адкрыла лідэрства Сьвятланы Ціханоўскай дарогу жанчынам на пазыцыі, дзе прымаюць рашэньні? І чаму сярод лідэраў 12 выбарчых сьпісаў у Каардынацыйную раду толькі чатыры жанчыны?
На гэтыя пытаньні адказвае сябра Кантактнай групы па Беларусі ў Радзе Эўропы, лідэрка фэмфракцыі 2-га складу Каардынацыйнай рады, гендэрная экспэртка Юлія Міцкевіч.
ТЭКСТ: https://smarturl.click/4kn6D
ВІДЭА: https://youtu.be/iTxes2mnUAs?si=UKjt0M_Sl7mjLiSw
Глыбоцкага культурыста-палітвязьня Аляксандра Шарабайку зноў будуць судзіць
Аляксандра затрымалі 13 сакавіка 2023 году. За «абразу Лукашэнкі» яму прызначылі 1,5 года калёніі. Свой тэрмін палітвязень адбываў у Івацэвіцкай калёніі № 22.
https://smarturl.click/Xyplz
У Беларусі зарэгістравалі таварны знак Made in Belarus
Лягатып Made in Belarus уяўляе сабой графічную кампазыцыю ў выглядзе пяцікутніка, унутры якога разьмешчаны стылізаваныя фігуркі пяці чалавек з узьнятымі рукамі.
https://smarturl.click/mp1Vz
На конкурс фільмаў пра сілавікоў даслалі толькі фантазійныя і камэдыйныя ідэі
У канцы мінулага году Міністэрства культуры, якое ўзначаліла чыноўніца Ірына Дрыга, распачало пошук сцэнароў для кінавытворчасьці, у тым ліку з дапамогай дзяржаўнай тэлевізіі. Абвясьцілі конкурс на стварэньне фільму пра гераізм сілавікоў падчас падзей 2020 году. Заявак прыйшло нямала, але яны ня ў тым жанры, у якім плянавалі ўлады.
https://smarturl.click/Zy59q
Тэст пра Першамай
Дзень 1 траўня адзначаецца афіцыйна як сьвята працы і/або працоўных людзей у амаль 100 краінах сьвету. Праверце ў нашым невялікім тэсьце, колькі і што вы ведаеце пра гэтае сьвята.
https://smarturl.click/mp1Yz
Радыё Свабода абвяшчае конкурс на журналісцкую стыпэндыю імя Вацлава Гавэла
Заяўкі на стыпэндыю прымаюцца да 1 чэрвеня 2024 году ад журналістаў з Армэніі, Азэрбайджану, Беларусі, Грузіі, Малдовы, Украіны і Расеі.
У выпадку Беларусі і Расеі заяўкі могуць падаваць толькі журналісты, якія цяпер пражываюць па-за межамі гэтых дзьвюх краінаў.
https://smarturl.click/AdG79
Беларусь апынулася ў канцы сусьветнага рэйтынгу сыстэм аховы здароўя
Беларусь заняла 88-е месца з 94 у найноўшым сусьветным рэйтынгу сыстэмаў аховы здароўя (Health Care Index) за 2024 год, апублікаваным міжнароднай базай дадзеных Numbeo, якая спэцыялізуецца на ацэнцы розных аспэктаў якасьці жыцьця ў краінах сьвету. Беларусь у ім аказалася адзінай краінай Эўропы з індэксам аховы здароўя менш за 50 балаў.
Сярод суседак Беларусі найніжэй у рэйтынгу Польшча — яна разьмясьцілася на 76 месцы, за ёй Украіна — на 75 месцы, Расея заняла 55 пазыцыю, Латвія — 52-ю, Літва — 16-ю:
https://smarturl.click/Xyp0Z
Галоўнае за 30 красавіка
👨🏻⚖️ Справу «аналітыкаў Сьвятланы Ціханоўскай» накіравалі ў суд
🙍🏻♀️Ціханоўская ініцыявала Міжнародны фонд падтрымкі беларускіх палітвязьняў. Нарвэгія зрабіла першы ўнёсак
✍🏻 «Прашу прабачэньня, гатовы зьмяняцца ў лепшы бок». Як беларусы пісалі ў КДБ даносы на саміх сябе
💰Новыя стаўкі па крэдытах, улік аўтамабіляў, выбары ў Каардынацыйную раду, баўгарскія візы. Што зьменіцца ў Беларусі з 1 траўня
👮🏻♂️ Падкаст-сэрыял «Архіпэляг БЕЛАГ». Частка 5: жодзінская, магілёўская і горадзенская турмы
🇺🇦 Паліва зь Беларусі і Расеі ва Ўкраіну падчас вайны праз кампанію Wexler Group. Што вядома пра схему
🇪🇺Як далучэньне да ЭЗ паспрыяла дабрабыту суседзяў Беларусі і абмежавала ўладу палітыкаў. Тлумачыць чэскі журналіст
Як далучэньне да ЭЗ паспрыяла дабрабыту суседзяў Беларусі і абмежавала ўладу палітыкаў
1 траўня спаўняецца 20 гадоў ад часу калі 10 новых краінаў, у тым ліку суседзі Беларусі, далучыліся да Эўрапейскага зьвязу. Як можна параўнаць іх шлях са шляхам Беларусі за гэты час. Пра гэта расказвае Ондржэй Соўкуп, журналіст чэскага грамадзкага радыё і эканамічнага выданьня Hospodářské noviny:
ВІДЭА: https://youtu.be/Gdil6PPXgRc
Падкаст-сэрыял «Архіпэляг БЕЛАГ». Жодзінская, магілёўская і горадзенская турмы
Свабода запускае пяты эпізод падкаст-сэрыялу «Архіпэляг БЕЛАГ», які расказвае пра карную сыстэму рэжыму Лукашэнкі. Гэтая частка прысьвечаная тром турмам Беларусі — у Горадні, Магілёве і Жодзіне, дзе ў надзвычай жорсткіх умовах трымаюць палітычных зьняволеных.
ВІДЭА: https://www.youtube.com/watch?v=-9GgUAQSZWI
Пра падкаст + папярэднія часткі: https://smarturl.click/Xyp6Z
На Эдуарда Бабарыку завялі новую крымінальную справу ў калёніі
Адміністрацыя папраўчай калёніі № 2 у Бабруйску ініцыявала новую крымінальную справу супраць палітзьняволенага Эдуарда Бабарыкі — яго абвінавацілі ў «злосным непадпарадкаваньні патрабаваньням адміністрацыі папраўчай установы» (арт. 411 КК).
Па гэтым артыкуле зьняволеных могуць асудзіць да пазбаўленьня волі тэрмінам да аднаго года, а за «асабліва небясьпечны рэцыдыў» — да 2 гадоў:
https://smarturl.click/67nRE
Новыя стаўкі па крэдытах, улік аўтамабіляў, выбары ў Каардынацыйную раду, баўгарскія візы
У Беларусі з новага месяца будуць новыя стаўкі па крэдытах, амбасада новай краіны Шэнгенскай зоны пачне выдаваць візы, вырастуць надбаўкі і дапамога на дзяцей.
Што яшчэ зьменіцца ў Беларусі з 1 траўня?
https://smarturl.click/67n3E
Нарвэгія зрабіла першы ўнёсак у Міжнародны фонд падтрымкі беларускіх палітвязьняў
Падтрымка будзе ўключаць у сябе ў тым ліку мэдычную дапамогу і рэабілітацыю, матэрыяльную і псыхалягічную дапамогу вызваленым палітвязьням і асобам, якія зазналі палітычныя рэпрэсіі.
Прэм’ер-міністар Нарвэгіі Юнас Стэрэ падчас сустрэчы са Сьвятланай Ціханоўскай сказаў, што Нарвэгія ўносіць 10 мільёнаў нарвэскіх крон (850 тысяч эўра).
https://smarturl.click/B68Og
Ва Ўкраіне арыштавалі копіі кантрактаў аб пастаўках нафтапрадуктаў ва Ўкраіну зь Беларусі і Расеі
Арыштаваныя дакумэнты знаходзіліся ў Спэцыялізаванай лябараторыі ў пытаньнях экспэртызы і дасьледаваньняў Дзяржаўнай мытнай службы Ўкраіны. Паліва зь Беларусі і Расеі ва Ўкраіну падчас вайны пастаўлялі праз кампанію Wexler Group.
Што вядома пра схему?
https://smarturl.click/VDBOR
Сахашчык пракамэнтаваў ліст аб пагрозе «акту агрэсіі»
Паводле яго, «гаворка ішла пра прафіляктычнае прававое інфармаваньне, абарону жыцьцяў беларусаў і прадухіленьне ваеннай эскаляцыі, якая выключна ў інтарэсах Расеі».
https://smarturl.click/l5Lyg