17325
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Расея нанесла новы ўдар па Харкаве. У пашкоджанай ад абстрэлу школе пацярпелі дзеці
8 траўня, калі ва Ўкраіне адзначаюць Дзень памяці і перамогі над нацызмам, расейскія войскі прадоўжылі абстрэльваць памежныя і прыфрантавыя гарады Ўкраіны.
У Харкаве расейская ракета пацэліла ў адукацыйную ўстанову. Ёсьць зьвесткі пра двух пацярпелых дзяцей — хлопчыкі 13 і 15 гадоў, стан аднаго хлопчыка вельмі цяжкі.
Ад расейскіх абстрэлаў 8 траўня церпяць Сумская, Запароская, Днепрапятроўская вобласьці:
https://smarturl.click/B6DEx
Рэтрансьлятар Пуціна. Навошта Лукашэнка зноў пужае сьвет ядзернай зброяй
Адна справа абстрактна пагражаць ядзернай зброяй, і зусім па-іншаму выглядае сытуацыя, калі самалёты і ракетныя комплексы рэальна абсталёўваюцца «спэцбоепрыпасамі» і выводзяцца на баявыя пазыцыі для практычнага прымяненьня. Дзеля чаго гэта патрэбна Лукашэнку? Тлумачыць аналітык Валер Карбалевіч:
https://smarturl.click/kjAvk
Расейскі вайсковец спрабаваў нелегальна трапіць зь Беларусі ў Польшчу
Як даведаўся карэспандэнт RMF FM, затрыманаму расейскаму вайскоўцу 41 год. Ён быў у цывільным адзеньні і бяз зброі. Паводле зьвестак выданьня, у яго знайшлі расейскія вайсковыя дакумэнты, у тым ліку кантракт з войскам аб удзеле ў баявых дзеяньнях супраць Украіны.
«Усё ўказвае на тое, што ён спрабаваў нелегальна трапіць у Польшчу празь Беларусь проста з украінскага фронту», — піша выданьне:
https://smarturl.click/RA18l
«Чым больш сьмеху, тым больш сьлёз». У Варшаве прайшла прэм’ера спэктакля паводле кнігі Максіма Знака
Зорнае трыё — купалаўцы Алег Гарбуз і Сяргей Чуб з музыкам Уладзімерам Пугачам — паказалі ў Варшаве «турэмны кватэрнік» паводле раману «Зэкамэрон» палітзьняволенага юрыста Максіма Знака. Квіткі на два спэктаклі разышліся за адзін дзень. Свабода пабывала з прэм'еры:
https://smarturl.click/l50EB
8 траўня — гадавіна завяршэньня Другой сусьветнай вайны ў Эўропе
8 траўня 1945 году быў падпісаны акт аб капітуляцыі гітлераўскай Нямеччыны. Так скончылася Другая сусьветная вайна ў Эўропе. У гэтай вайне загінула сама меней чвэрць жыхароў Беларусі, а паводле некаторых дасьледчыкаў, з улікам ускосных стратаў — ад 2,5 да 3 і больш мільёнаў чалавек (амаль кожны трэці).
Іншыя памятныя даты і падзеі Падзеі 8 траўня ў беларускай і ўсясьветнай гісторыі — па спасылцы: https://smarturl.click/z2DQE
Галоўнае за 7 траўня:
📌 Падкаст-сэрыял «Архіпэляг БЕЛАГ». Як даводзяць да сьмерці палітвязьняў
📌 Сахашчык пра пагрозу нападу на Літву і кампраміс зь «ябацькамі»
📌 Эўразьвяз рыхтуе больш жорсткія санкцыі супраць Беларусі, але для калію могуць зрабіць выключэньне
📌 Ціханоўская сустрэлася з генэральным сакратаром NATO і выступіла перад Паўночнаатлянтычнай радай
📌 Дачка Юрыя Захаранкі, які зьнік 25 гадоў таму, спадзяецца на справядлівы суд пасьля зьмены ўлады ў Беларусі
📌 Як у Польшчы адрэагавалі на ўцёкі ў Беларусь судзьдзі Шмыта, які меў доступ да дзяржаўных сакрэтаў
📌 Гісторыя польскага судзьдзі Шмыта як падарунак лукашэнкаўскай прапагандзе
📌 Урал, сьмерць і мара вярнуцца дадому. Што стала з іншаземцамі, якія папрасілі прытулку ў Лукашэнкі
📌 Беларускі расьсьледніцкі цэнтар вывучыў, як бізнэс на галяграмах зьвязаны з Лукашэнкам
📌 «Рукамі мы рабіць нічога ня будзем». Хто і як падлічыць галасы на выбарах у Каардынацыйную раду
📌 Вільня з гэтага боку мяжы. Пра літоўскі раман, які беларусы прачытаюць як свой
Сахашчык пра КДБ, напад на Літву і кампраміс зь «ябацькамі»
Ці захоўваецца пагроза, што беларускія войскі ўцягнуць у расейскую вайну супраць Ўкраіны? Ці сапраўды Беларусь рыхтуюць як пляцоўку для нападу на Літву? Ці могуць быць сілавыя сцэнары для зьмены ўлады ў Беларусі? Пра гэта ў праграме «Пік Свабоды» разважае Валеры Сахашчык, прадстаўнік Аб’яднанага пераходнага кабінэту ў абароне і нацыянальнай бясьпецы.
https://youtu.be/5QXHPJo5pRY-
Гісторыя польскага судзьдзі Шмыта як падарунак лукашэнкаўскай прапагандзе
Палітычны аналітык і мэдыяэкспэрт Паўлюк Быкоўскі разважае, як сытуацыя з Шмытам можа паўплываць на адносіны Варшавы і Менску, адзначае, што інцыдэнт са Шмытам выявіў пэўныя праблемы ў сфэры нацыянальнай бясьпекі Польшчы, і прадказвае, як беларуская прапаганда будзе выкарыстоўваць гэтую гісторыю.
https://smarturl.click/yqlmv
Эўразьвяз рыхтуе больш жорсткія санкцыі супраць Беларусі, але для калію могуць зрабіць выключэньне
Як адзначаецца ў праекце рашэньня, які ў сваім распараджэньні мае Свабода, забарона дадаткова пашыраецца на пастаўкі ў Беларусь тавараў падвойнага прызначэньня і тэхналёгій з абавязковым уключэньнем у кантракты з трэцімі краінамі ўмовы аб немагчымасьці рээкспарту тавараў у Беларусь.
https://smarturl.click/JDRy7
Урал, сьмерць і мара вярнуцца дадому. Што стала з іншаземцамі, якія папрасілі прытулку ў Лукашэнкі
Польскі дэзэртыр, прыхільнік «русского мира», амэрыканскі гандляр торбамі прасілі раней прытулку ў Лукашэнкі, як і польскі судзьдзя Томаш Шмыт. Расказваем, як скончыліся іхныя гісторыі.
https://smarturl.click/AdDO4
Як у Польшчы адрэагавалі на ўцёкі ў Беларусь судзьдзі Шмыта, які меў доступ да дзяржаўных сакрэтаў
Польскія спэцслужбы разьбіраюцца, якой уразьлівай інфармацыяй зь беларускімі спэцслужбамі можа падзяліцца зьбеглы судзьдзя. Што вядома на гэты момант?
https://smarturl.click/ba3z7
У Менску за ўдзел у пратэстах судзяць лекара Бадамшына
З 2020 году лекара затрымлівалі сама меней пяць разоў, агулам ён адбыў пад арыштам больш за 60 дзён. Пасьля адміністрацыйнага арышту ў красавіку 2021 году Руслана Бадамшына звольнілі з Рэспубліканскага навукова-практычнага цэнтру нэўралёгіі і нэўрахірургіі, дзе ён працаваў лекарам функцыянальнай дыягностыкі.
https://smarturl.click/Q1Zwq
У Менску судзяць Натальлю Крук, якая пасьля затрыманьня адмовілася гаварыць з Азаронкам
7 траўня ў Менскім гарадзкім судзе пачынаецца працэс над мянчанкай Натальляй Крук, якую затрымалі пасьля вяртаньня з-за мяжы. Натальлі пагражае да 10 гадоў зьняволеньня.
Што яшчэ вядома пра справу?
https://smarturl.click/3kvx8
Ужо сёньня: гадавіна зьнікненьня Юрыя Захаранкі, 230-годзьдзе Паланэцкага ўнівэрсалу Касьцюшкі
1794 — Тадэвуш Касьцюшка выдаў Паланэцкі ўнівэрсал, якім абвяшчалася апека ўраду над сялянамі, сяляне аб’яўляліся асабіста вольнымі, г. зн. адмянялася прыгоннае права, але безь зямлі. Пайсьці ад памешчыка селянін мог толькі пры ўмове выплаты даўгоў і дзяржаўных падаткаў, а таксама апавясьціўшы камісію ўпраўленьня аб тым, куды ён перасяляецца. Устанаўліваліся пэўныя ільготы ў адбываньні паншчыны.
7 траўня 1999 году быў выкрадзены і, імаверна, забіты былы міністар унутраных спраў Беларусі, дзяяч апазыцыі генэрал Юры Захаранка. Яму было 47 гадоў.
Больш падзей гэтага дня ў гісторыі — у матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/z2DE8
Расея прыгразіла Вялікай Брытаніі ўдарамі па яе аб’ектах за межамі Ўкраіны
МЗС Расеі выклікала пасла Вялікай Брытаніі Найджэла Кейсі і выказала яму пратэст з прычыны заяваў кіраўніка брытанскага МЗС Дэвіда Кэмэрана, што Ўкраіна можа прымяняць брытанскую зброю для ўдараў па тэрыторыі РФ.
«Адказам на ўкраінскія ўдары з прымяненьнем брытанскай зброі па тэрыторыі Расеі могуць стаць любыя вайсковыя аб’екты і тэхніка Вялікай Брытаніі на тэрыторыі Ўкраіны і за яе межамі», — зазначылі ў МЗС:
https://smarturl.click/VDnaj
Навіны палітвязьняў: Насту Лойку пазбавілі грашовых пераводаў
Паводле суразмоўцы Свабоды, станам свайго здароўя зьняволеная праваабаронца не задаволеная, але «скардзіцца яна ня мае звычкі». У калёніі Наста шмат працуе і працягвае прытрымлівацца вэганскай дыеты. Яе абмежавалі ў атрыманьні грашовых пераводаў, а лісты яна атрымлівае толькі ад маці.
Што яшчэ вядома пра Насту: https://smarturl.click/Ee4a0
«Дачку не ўзялі віншаваць вэтэрана — яна не піянэрка». Як школьнікаў вучаць любіць Дзень Перамогі
«9 Траўня цяпер цягнецца ад першага ўроку ў верасьні і да канца траўня. Бо ўсе сьвяты цяпер „завязалі“ на мілітарысцкую тэму. Усе яны праходзяць паводле аднаго сцэнара: Дзень вызваленьня гораду плаўна перацякае ў 23 лютага, потым — абавязковая для дзяцей „Хатынь“ у сакавіку. З сакавіка ўжо пачынаецца тэма 9 Траўня», — расказала Свабодзе маці аднаго з вучняў.
Паглядзелі, як адзначаюць 9 траўня ў беларускіх школах, і пагутарылі з бацькамі:
https://smarturl.click/nyWzO
Беларус, якога затрымалі паводле запыту Беларусі на мяжы з Грузіяй, атрымаў статус уцекача ў Армэніі
Грамадзянін Беларусі Яраслаў Новікаў, якога затрымалі ў пачатку году ў Армэніі пры перасячэньні мяжы з Грузіяй у межах міждзяржаўнага вышуку СНД праз абвінавачаньне ва ўхіленьні ад службы ў войску, атрымаў статус уцекача ў Армэніі. «Крыху пазьней ён будзе ўжо на волі», — паведаміў Свабодзе ягоны абаронца Араік Папік’ян.
Зь лютага 2024 году Яраслаў Новікаў знаходзіўся ў ізалятары:
https://smarturl.click/Ee484
АБСЭ ня будзе назіраць за літоўскімі выбарамі, бо Літва супраць назіральнікаў ад Беларусі і Расеі
Бюро па дэмакратычных інстытутах і правах чалавека АБСЭ ня будзе накіроўваць місію назіральнікаў на прэзыдэнцкія выбары ў Літве, якія адбудуцца 12 траўня. Арганізацыя патлумачыла сваё рашэньне ўмовамі, якія паставіла Літва: не ўключаць у назіральную місію грамадзян некаторых краін-удзельніц АБСЭ.
Як паведамляе брусэльскі карэспандэнт Радыё Свабода Рыкард Ёзьвяк, Літва не пажадала бачыць сярод назіральнікаў БДІПЧ прадстаўнікоў Беларусі і Расеі:
https://smarturl.click/gpx7D
Агенцтва ўнутранай бясьпекі Польшчы зьбіралася арыштаваць судзьдзю Шмыта за шпіянаж — Onet.pl
Агенцтву ўнутранай бясьпекі Польшы ўжо некалькі месяцаў было вядома аб сувязях судзьдзі Томаша Шмыта зь беларускімі службам, піша Onet.pl з спасылкай на крыніцы, як у польскіх службах, так і ва ўрадзе.
Шмытам нават мусіла займацца польская контрвыведка, а дзеяньні польскіх службаў былі накіраваныя на тое, каб арыштаваць яго за шпіянаж. Аднак у канцы апэрацыі нешта пайшло ня так, піша выданьне.
https://smarturl.click/w9QD8
Беларускі расьсьледніцкі цэнтар вывучыў, як бізнэс на галяграмах зьвязаны з Лукашэнкам
Паводле Беларускага расьсьледніцкага цэнтру, кампанія-вытворца галяграмаў зьвязаная з набліжаным да Лукашэнкі бізнэсоўцам.
Амаль кожная пакупка ў беларускай краме прыносіць прыбытак вытворцу галяграмаў, пераліўныя налепкі ставяць на шматлікія тавары: ад газіроўкі да ноўтбукаў і каштоўных папераў. А вырабляе ахоўныя выявы прыватнае прадпрыемства. Журналісты Беларускага расьсьледніцкага цэнтру высьветлілі, што яно зьвязанае з «гаманцом» Лукашэнкі Віктарам Шаўцовым, а ягоныя ўладальнікі знаёмыя зь сям’ёй самага ўплывовага палітыка ў краіне.
https://smarturl.click/Ee4EL
Падкаст-сэрыял «Архіпэляг БЕЛАГ». Як даводзяць да сьмерці палітвязьняў
Свабода запускае шосты эпізод падкаст-сэрыялу «Архіпэляг БЕЛАГ» пра карную сыстэму рэжыму Лукашэнкі. Гэтая частка — пра восьмы круг пекла, куды сьвядома кідаюць палітвязьняў: ШЫЗА, перавод у памяшканьне камэрнага тыпу, катаваньні за кратамі, сьвядомае неаказаньне мэдычнай дапамогі, сьмерці палітвязьняў.
ВІДЭА: https://www.youtube.com/watch?v=1nvChuM1bKo
Пра падкаст + папярэднія часткі: https://smarturl.click/gpxoR
Дачка Юрыя Захаранкі, які зьнік 25 гадоў таму, спадзяецца на справядлівы суд пасьля зьмены ўлады ў Беларусі
Свабода пагутарыла з дачкой экс-міністра ўнутраных спраў Беларусі Юрыя Захаранкі Аленай, якая больш за 20 гадоў жыве ў Нямеччыне. Яе бацька, былы міністар унутраных спраў Юры Захаранка, прапаў 25 гадоў таму, і справа аб ягоным зьнікненьні ў Беларусі не расьсьледаваная.
https://smarturl.click/W3j5W
«Рукамі мы рабіць нічога ня будзем». Хто і як падлічыць галасы на выбарах у Каардынацыйную раду
Конкурс большы за тры чалавекі на месца, галасы будзе лічыць праграма, а арганізатары абяцаюць не захоўваць асабістых зьвестак карыстальнікаў. Тлумачым, як пройдуць выбары ў Каардынацыйную раду.
https://smarturl.click/8Eme8
Вільня з гэтага боку мяжы. Пра літоўскі раман, які беларусы прачытаюць як свой
Тры выбітныя літоўскія раманы выйшлі з друку па-беларуску. Сяргей Дубавец піша пра адзін зь іх, раман «Туўла« Юргіса Кунчынаса:
«Без пазнаньня Вільні немагчыма скласьці поўнага ўяўленьня і пра саму Беларусь. Беларусь і Літва апынуліся не «за мяжой«, а на розных прыступках цывілізацыйнага разьвіцьця».
Мытня Ўкраіны перадала войску сканфіскаваныя беларускія трактары для будаўніцтва фартыфікацый
Кіеўская мытня перадала Ўзброеным сілам Украіны чатыры трактары беларускай вытворчасьці, якія сканфіскавалі ў прадпрымальнікаў пры спробе незаконнага ўвозу тэхнікі на ўкраінскую тэрыторыю.
https://smarturl.click/G6wZw
Шольц: у ЭЗ дамовіліся выкарыстоўваць 90% даходаў ад замарожаных актываў Расеі на вайсковыя патрэбы Ўкраіны
Каля 70% усіх расейскіх актываў, сканцэнтраваных на Захадзе, захоўваюцца ў цэнтральным дэпазытарыі каштоўных папер Euroclear у Бэльгіі. Размова ідзе аб каштоўных паперах і грашовых сродках расейскага Цэнтрабанку на суму, эквівалентную 190 мільярдам эўра.
https://smarturl.click/ppEq7
Хакеры ўзламалі базу дадзеных Міністэрства абароны Вялікай Брытаніі
Як піша ВВС, хакеры атрымалі доступ да сыстэмы, у якой захоўваюцца зарплатныя ведамасьці і нумары банкаўскіх рахункаў вайскоўцаў. У невялікай колькасьці выпадкаў гаворка можа ісьці і пра хатнія адрасы.
https://smarturl.click/0e0W5
Беларускія гісторыкі за мяжой стварылі «Інстытут публічнай гісторыі» і запусьцілі тэлеграм-канал
Галоўныя мэты інстытуту — падтрыманьне нацыянальнай ідэнтычнасьці беларусаў, стварэньне погляду на мінулае без аўтарытарных і ідэалягічных установак, захаваньне памяці пра трагічныя пэрыяды гісторыі Беларусі, фармуляваньне бачаньня на складаныя і неадназначныя тэмы гісторыі нашай краіны, папулярызацыя нацыянальнага гістарычнага наратыву ў Беларусі і на міжнародным узроўні.
У тэлеграм-канале інстытуту будуць публікаваць камэнтары гісторыкаў і экспэртаў «па актуальных падзеях у сфэры палітыкі памяці і гістарычнай палітыкі ў Беларусі», а таксама апавядаць пра цікавыя імпрэзы і анансаваць найбольш важныя падзеі, зьвязаныя зь беларускай гісторыяй:
https://smarturl.click/w9QaA
Галоўнае за 6 траўня
🚗 У Беларусі заробку хапае на 931,9 літра бэнзіну, у Казахстане — на 1410. Чаму цэны такія і што на іх уплывае
👫 70 удзельнікаў, 11 млн асабістых профіляў, 15% бачнасьці. Расказваем гісторыю беларускіх «Кібэрпартызанаў»
📚 Улады прызналі «экстрэмісцкімі» выбраныя творы Вацлава Ластоўскага і Алеся Петрашкевіча
🇵🇱 Польскі судзьдзя ў Менску папрасіў абароны ў беларускіх уладаў. Кіраўнік МЗС Польшчы: «Я ў шоку»
❌ Савет Рэспублікі прагаласаваў за прыпыненьне ўдзелу Беларусі ў Дамове аб звычайных узбраеньнях у Эўропе
👫 Менскія ўлады патрабуюць ідэалягічнай асновы для выпускных сцэнароў у школах
🙍🏻♂️ Судзьдзя Шмыт, які зьбег у Беларусь, меў доступ да сакрэтнай інфармацыі, — польскі журналіст