17325
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Катастрофа Іл-76 пад Белгарадам: што сьцьвярджаюць Расея, Украіна і на якія пытаньні пакуль няма адказаў
Сёньня раніцай у Белгарадзкай вобласьці ўпаў вайскова-транспартны самалёт Іл-76. У Мінабароны РФ заявілі, што ён ляцеў з падмаскоўнага аэрадрома ў Белгарад, а на борце нібыта знаходзіліся 65 палонных украінскіх вайскоўцаў.
Падсумоўваем вэрсіі Расеі і Ўкраіны, і ўсё што, вядома пра катастрофу і загінулых у ёй:
https://smarturl.click/xvjn
«Гісторыя на Свабодзе». Як і калі нарадзіўся беларускі этнас: пры чым тут балты, вужы і камяні
Якія супольнасьці на тэрыторыі Беларусі існавалі да таго, як зьявіўся беларускі этнас? Ці сапраўды так званы балцкі субстрат адыграў істотную ролю ў фармаваньні беларускага народу? Ці існавала старажытнаруская народнасьць?
Пра гэта і пра іншае мы гаворым зь беларускім этнолягам, былым прафэсарам Полацкага дзяржаўнага ўнівэрсытэту, доктарам гістарычных навук Уладзімерам Лобачам:
https://smarturl.click/bZqV
Чаму лекі ў Беларусі оптам даражэйшыя, чым у Расеі ўраздроб — расьсьледаваньне БРЦ
Экспэрты БРЦ адзначаюць, што закупіць толькі тры віды лекаў у расейскіх аптэках ураздроб абышлося б беларускаму бюджэту на 2 млн даляраў таньней, чым калі дзяржава набыла іх оптам у 2022–2023 гадах у кампаніі «Лігматон», якая да канца 2021 году належала ўладальніку кампаніі «Тытунь-Інвэст» Паўлу Тапузідзісу.
У чарговым расьсьледаваньні Беларускі расьсьледніцкі цэнтар аналізуе дзейнасьць кампаніі «Лігматон»:
https://smarturl.click/VQZg
Мінінфарм прыпыніў дзейнасьць Рамана Цымберава, аднаго з апошніх незалежных выдаўцоў у Беларусі
Дзеяньне пасьведчаньня выдаўца Рамана Цімберава пакуль прыпынілі на месяц. Раман — беларускі паэт і выдавец, уладальнік электроннай крамы мастацкай і гістарычнай літаратуры Kniger.by, у якой прадаюцца і кнігі на беларускай мове. Ён, сярод іншага, выдаў кнігу казак для дзяцей «Дзедавы казкі ад Дзеда Янкеля», кнігі Дзьмітрыя Дразда «Минский тюремный замок», Вінцэся Мудрова «Гарачы парафiн», Паўла Каралёва «Купала i Колас жартуюць» і інш.
Больш пра перасьлед беларускіх выдаўцоў:
https://smarturl.click/YDqm
Праваабаронцы: учора сілавікі прыйшлі больш як да 100 чалавек. Рэйд па сем'ях палітвязьняў працягваецца
UPD❗️ Паводле крыніцы «Белсату», сёньня сілавікі наведалі яшчэ сама меней тры сям'і палітзьняволеных. Паводле «Вясны», шмат хто з затрыманых учора ўжо на волі з падпіскай аб нявыезьдзе і невыдаваньні, але некаторыя дасюль за кратамі, іх працэсуальны статус невядомы.
Па інфармацыі праваабаронцаў, у шматлікіх выпадках сілавікоў цікавіла дапамога ад INeedHelpBY. Для прадуктовай дапамогі яна выкарыстоўвала сэрвісы дастаўкі ад «Эўраопт» і «Гіпа». Сілавікі пыталі, «хто дапамагае зь перадачамі і хто аплачвае кошыкі з прадуктамі», шукалі ў тэлефонах аплікацыі замежных банкаў, патрабавалі тлумачэньняў наконт грашовых пераводаў на беларускую картку з-за мяжы. Падрабязнасьці:
https://smarturl.click/RaqW
На Кальварыйскіх могілках Менску правядуць рэканструкцыю
Спэцыялісты маюць намер рэканструяваць пабудовы, якія адносяцца да гісторыка-культурных каштоўнасьцяў краіны. Гаворка пра 6 капліцаў-пахавальняў, уваходную браму і касьцёле Узвышэньня Сьвятога Крыжа. На могілках правядуць рэканструкцыю брамаў, усталююць пажарнае апавяшчэньне і відэаназіраньне, адрэстаўруюць унутраныя інтэр'еры ў касьцёле. 5 лютага пачнецца грамадзкае абмеркаваньне праекту.
Пры гэтым рэканструкцыя, як вынікае з праекту, закране далёка ня ўсе капліцы на Кальварыі. Так, 2 капліцы каля агароджы і гаспадарчай зоны могілак, сярод якіх адна нэагатычная капліца Віткевічаў, застаюцца без увагі:
https://smarturl.click/LlZR
Сталі вядомыя новыя імёны затрыманых 23 студзеня
Гэта былая актывістка страйкаму на «Паліміры» і былая журналістка Catholic.bу.
Хроніка перасьледу тут: https://smarturl.click/1npy
На ўсходзе Ўкраіны загінулі яшчэ двое беларускіх добраахвотнікаў
У другой палове студзеня загінулі яшчэ два беларускія ваяры ва Ўкраіне. Гэтую інфармацыю пацьвердзілі Свабодзе зь некалькіх крыніц.
Дзеля бясьпекі сваякоў, якія знаходзяцца ў Беларусі, пакуль не называюцца ні пазыўныя, ні нават падразьдзелы, дзе яны служылі.
🔖 Ад пачатку поўнамаштабнай вайны ва Ўкраіне загінула як мінімум 38 беларускіх добраахвотнікаў, якія змагаліся з расейскай агрэсіяй.
Забіралі тэлефоны, прымушалі даваць падпіскі аб маўчаньні. Як адбываліся масавыя затрыманьні 23 студзеня
У аўторак па ўсёй Беларусі адбыліся масавыя затрыманьні. Праваабаронцы налічылі мінімум 84 выпадкі.
«Думаю, людзей вылічылі празь „Едастаўку“, якой ахвочыя і дапамагалі харчам сем’ям палітзьняволеных. Думаю, што прасачыць гэтую дапамогу магчыма, калі паглядзець на аплаты з-за мяжы і пэрыядычнасьць дастаўкі». Расказваем, што адбылося.
https://smarturl.click/YDMl
👆🏻Запытайся ў Дубаўца. Чаму дыктатары заўсёды чапляюцца за ўладу, а нармальныя прэзыдэнты па сканчэньні кадэнцыі спакойна пакідаюць пасаду?
25 гадоў на Радыё Свабода Сяргей Дубавец знаходзіць сэнсы беларускага жыцьця і адказвае на вашы пытаньні.
Розьніца ў тым, хто куды імкнецца. Першыя баяцца за свае злачынствы патрапіць у турму, а другія імкнуцца за свае дасягненьні патрапіць у гісторыю.
Думкі, выказаныя ў аўтарскіх рубрыках, перадаюць погляды аўтараў і не адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.
❓Задайце ваша пытаньне. Telegram: @SvabodaBelarus; Signal: +37068643669
А вы падпісаліся на рассылку Свабоды? 😉
Не пасьпяваеце штодня сачыць за процьмай інфармацыі ў СМІ? — Тады гэта прапанова для вас! Усе самыя важныя, цікавыя і эксклюзіўныя публікацыі ды відэа Свабоды за мінулы тыдзень, плюс унікальныя матэрыялы і тэсты, прысьвечаныя беларускай мове й гісторыі, — усяго ў адным суботнім лісьце!
💌 Падпісвайцеся, так вы нічога не прапусьціце:
https://eepurl.com/ijMaIv
Навошта ўладзе ўяўная канкурэнцыя на выбарах? Тлумачыць былы супрацоўнік адміністрацыі Лукашэнкі
«Калі частку крытыкі выбараў можна фармальным выкананьнем працэдуры нэўтралізаваць, ёсьць сэнс гэта зрабіць. Наконт крытыкі — гэта ня толькі пра замежжа. Але калі ў адной вобласьці будуць выбары без альтэрнатывы, а ў іншай — зь ёю, то ўзьнікнуць пытаньні. А іх не павінна быць», — тлумачыць стратэгію рэжыму былы юрыст адміністрацыі Лукашэнкі, прадстаўнік «НАУ» Арцём Праскаловіч.
Пагутарылі зь ім пра тое, чаму на выбарах у Палату прадстаўнікоў ва ўсіх акругах вылучалі 2 і больш кандыдатаў, як падлічваюць галасы на такіх выбарах і ці ўдзельнічае ў выбарчай кампаніі «крамлёўская партыя»:
https://smarturl.click/mOk9
Галоўнае за 23 студзеня
👮🏻♂️ Масавыя затрыманьні і ператрусы ў экс-палітвязьняў і іх сваякоў: пад перасьлед трапілі мінімум 84 чалавекі, сярод затрыманых — Марына Адамовіч і Барыс Хамайда
🙍🏻♂️На аўтара Свабоды Сяргея Дубаўца завялі крымінальныя справы. Дубавец адказаў пракуратуры
🧑🏻💻 Адбылася атака на старонкі беларускіх палітыкаў і ініцыятываў. Расказваем, што адбылося і ці можна засьцерагчыся ад такіх атак + Як абараніцца ад хакераў рэжыму: тлумачыць прадстаўнік BelPol
❌ Лукашэнка загаварыў пра цэнзуру для дзяцей у інтэрнэце. Як гэта працуе і чаго можна чакаць
👫 ЦВК: галасаваць змогуць толькі тыя беларусы замежжа, якія сталі на консульскі ўлік і прыехалі на выбары ў Беларусь
🗣 На Захадзе няма адзінства ў разуменьні таго, наколькі сур’ёзнай пагрозай зьяўляецца пуцінская Расея, — аналітык Ніжнікаў
🇷🇺Расейскія інвэстары накіравалі Мінфіну Беларусі апавяшчэньне аб дэфолце. Мінфін адрэагаваў
✍🏻 КДБ прызнаў «экстрэмісцкім фармаваньнем» Радыё Рацыя
Як абараніцца ад хакераў рэжыму, — прадстаўнік BelPol
Што вядома пра атакі на старонкі беларускіх палітыкаў і ініцыятываў? Ці забароняць у Беларусі VPN і чым гэта пагражае карыстальнікам? — Расказвае прадстаўнік ініцыятывы BelPol Мацьвей Купрэйчык:
🎥 ВІДЭА: https://youtu.be/s5RBS76Od1A
На Захадзе няма адзінства ў разуменьні таго, наколькі сур’ёзнай пагрозай зьяўляецца пуцінская Расея, — аналітык
«Беларусь страчвае сваю вайскова-палітычную самастойнасьць і геапалітычную пазыцыю ў рэгіёне. Яна становіцца проста геапалітычным прыдаткам Расеі. І, адпаведна, падпадае пад маскоўскія пляны і дактрыны», — лічыць аналітык Фінскага інстытуту міжнародных адносін Рыгор Ніжнікаў.
У інтэрвію Свабодзе ён аналізуе асновы абноўленай вайсковай дактрыны Беларусі, ацэньвае імавернасьць пачатку вялікай вайны і разважае пра тое, чаму Захад па-ранейшаму недаацэньвае расейскую пагрозу:
https://smarturl.click/n9DA
Абноўленая ваенная дактрына Беларусі вызначае ў якасьці «недружалюбных» афіцыйнаму Менску краін і арганізацый Польшчу, Вялікую Брытанію, ЗША, Украіну, краіны Балтыі і NATO
Пра гэта заявіў БЕЛТА намесьнік начальніка факультэта Генштабу Вайсковай акадэміі палкоўнік Андрэй Багадзель.
Паводле яго, саюзьнікамі афіцыйнага Менску, згодна з абноўленай Ваеннай дактрынай, лічацца Расея, краіны-сябры Арганізацыі дамовы аб калектыўнай бясьпецы і Садружнасьці незалежных дзяржаў:
https://smarturl.click/03lL
Асноўнае ў Беларусі і вакол яе 24 студзеня
👮🏻♂️ Забіралі тэлефоны, прымушалі даваць падпіскі аб маўчаньні. Як адбываліся масавыя затрыманьні 23 студзеня. Рэйд па сем’ях палітвязьняў працягваўся і 24 студзеня
🇺🇦 На ўсходзе Ўкраіны загінулі яшчэ двое беларускіх добраахвотнікаў, якія ваявалі за Ўкраіну. Украінскія СМІ паведамілі пра гібель беларуса, які ваяваў на баку Расеі
✈️ Пад Белгарадам упаў расейскі вайскова-транспартны самалёт, на якім нібыта былі палонныя ўкраінскія вайскоўцы. Усё, што вядома пра катастрофу
👫 Як бясьпечна дапамагаць рэпрэсаваным? «Сілавікі не разумеюць, як мы працуем, таму і ня могуць нас зьнішчыць»
🙍🏻♂️ Нашчадак сасланага ў Сібір беларуса, знаёмы зь Лябедзькам і Дабравольскім. Што зьвязвае магчымага кандытата ў прэзыдэнты Расеі Надзеждзіна і Беларусь
👱🏼♂️Дом у заплечніку. Беларус, які едзе вакол сьвету, расказаў пра стому, дранікі і каханьне ў дарозе
Чаму КДБ узялося за пакупнікоў «Эўраопту»
Больш за сотню чалавек затрымлівалі ў аўторак і сераду па ўсёй краіне. Сілавікі прыйшлі да былых палітвязьняў, іх сем’яў і да тых, хто нібыта дапамагаў ім. Менавіта з салідарнасьцю з рэпрэсаванымі і зьвязаная новая хваля перасьледу. Ці здольныя сілавікі спыніць дапамогу тым, хто апынуўся ў патрэбе і як бясьпечна дапамагаць у сёньняшняй Беларусі?
У эфіры «Свабоды Premium» абмяркоўваюць Марына Касінерава з ініцыятывы Dissidentby і Аляксей Лявончык, з фонду ByHelp. Абодва аб’яднаньні дапамагаюць ахвярам палітычных рэпрэсіяў:
🎥 ВІДЭА: https://www.youtube.com/watch?v=Fh2GMuF9zDU
Запалохваюць іншых і ўсё больш баяцца самі. Чаму ўлады пашыраюць палітычныя рэпрэсіі
За тры гады няспынных палітычных рэпрэсій у Беларусі яны павінны былі б ператварыцца ў руціну, паўсядзённасьць, звыклы фон, на якім насельніцтва краіны жыве звычайным жыцьцём. Але так не атрымліваецца. Усё новыя захады ўладаў супраць неляяльных ці толькі западозраных у неляяльнасьці грамадзян становяцца галоўнымі палітычнымі навінамі, пытаньнямі грамадзка-палітычнага парадку дня.
Чаму так? Разважае аналітык Валер Карбалевіч:
https://smarturl.click/61Ge
Нашчадак сасланага ў Сібір беларуса, знаёмы зь Лябедзькам і Дабравольскім. Што зьвязвае магчымага кандыдата ў прэзыдэнты Расеі Надзеждзіна і Беларусь
60-гадовы Барыс Надзеждзін займае антываенную пазыцыю і выступае супраць палітыкі Пуціна. У многіх гарадах Расеі стаялі чэргі для таго, каб падпісацца за яго.
Калісьці Надзеждзін казаў пра «акупацыю Беларусі». Пры гэтым ён ганарыцца продкам, які ўдзельнічаў у барацьбе супраць імпэрыялізму. Ён бываў у Беларусі, пасьля чаго напісаў, што ангельскую мову яму разумець прасьцей, чым беларускую. Свабода паглядзела, што зьвязвае Барыса Надзеждзіна зь Беларусьсю:
https://smarturl.click/lom5
Ва Ўкраіне загінуў беларус, які ваяваў на баку Расеі
Дзяніс Лазараў — былы афіцэр беларускага войска. Мае сына і свой дом пад Менскам. Расказваем пра яго.
https://smarturl.click/BoRQ
Марыну Адамовіч арыштавалі на 15 сутак
Жонку экс-кандыдата ў прэзыдэнты Міколы Статкевіча затрымалі напярэдадні, 23 студзеня, падчас рэйду КДБ, які адбываўся па ўсёй краіне.
Згодна з інфармацыяй праваабаронцаў, сёньня Адамовіч асудзілі за «дробнае хуліганства». Суд Заводзкага раёну Менску арыштаваў яе на 15 дзён.
Пад Белгарадам упаў вайскова-транспартны самалёт
Старонкі ў сацыяльных сетках і тэлеграм-каналы публікуюць відэа падзеньня самалёта ў Белгарадзкай вобласьці Расеі. Папярэдне вядома, што гэта вайскова-транспартны Іл-76.
🇷🇺 Паводле расейскага Міністэрства абароны, на якое спасылаецца РИА «Новости», на борце Іл-76 знаходзіліся 65 палонных украінскіх вайскоўцаў, якія перавозіліся ў Белгарадзкую вобласьць для абмену, 6 чальцоў экіпажу самалёту і 3 суправаджальнікі.
🇺🇦 У той жа момант «Українська правда» спасылаецца на свае крыніцы ў Генштабе Ўкраіны, які сьцьвярджае, што на самалёце перавозілі ракеты для комплексу ЗРК С-300.
Памерла Марыя Бялевіч, дзяячка беларускага моладзевага паваеннага нязбройнага падпольля
Пасьля ІІ усясьветнай вайны Марыя Бялевіч (тады — Бабіч) увайшла ў Саюз беларускіх патрыётаў: студэнты вырашылі папулярызаваць беларускую мову і культуру, ідэю незалежнасьці Беларусі, супраціўляцца русыфікацыі навучальнага працэсу. За гэта савецкія ўлады адправілі іх у лягеры, Марыю — на 10 гадоў.
Як успамінала Марыя Бялевіч, таксама шматгадовыя тэрміны прысудзілі ейным маці і брату.
https://smarturl.click/8Zza
Дом у заплечніку. Беларус, які едзе вакол сьвету, расказаў пра стому, дранікі і каханьне ў дарозе
Уся маёмасьць Аляксандра Гойшыка месьціцца ў заплечніку на 55 літраў. Ужо два гады ён падарожнічае па сьвеце. На другім краі зямлі ён шукае беларусаў і гатуе ім дранікі. У дарозе сустрэў сваё каханьне.
Свабода пагутарыла з вандроўнікам пра ягоны стыль жыцьця.
https://smarturl.click/yEMR
Мытны камітэт Беларусі праверыў «на прадмет наяўнасьці дронаў» больш за 350 тысяч пасылак і знайшоў «тавары з прыкметамі зброі і боепрыпасаў»
На працягу 3 тыдняў пасьля пачатку праверак у пасылках, якія ішлі на адрасы фізычных асобаў з тэрыторыі дзяржаваў Эўразійскага саюзу, выявілі «тавары, якія маюць прыкметы зброі, боепрыпасаў, а таксама апаратуру вайсковага прызначэньня», сьцьвярджае Дзяржаўны мытны камітэт.
Беларуская мытня пачала правяраць пасылкі на наяўнасьць дронаў у адпаведнасьці з ранейшым указам Лукашэнкі, які забараняе фізычным асобам увозіць, захоўваць, прадаваць, эксплюатаваць і вырабляць бесьпілётнікі:
https://smarturl.click/vl5y
Пад Вільняй знайшлі магілу беларускага паэта Ўладзіслава Сівіцкага, вядомага пад псэўданімам «Стары Ўлас»
Пра гэта ў фэйсбуку піша дасьледчык-архівіст Зьміцер Юркевіч. Магілу паэта знайшлі ў вёсцы Сужаны непадалёк ад Вільні. З пошукамі дапамагла мясцовая жыхарка, якая даглядае частку могілак.
Уладзіслаў Сівіцкі нарадзіўся ў Валожыне ў 1865 годзе, упершыню апублікаваў вершы ў «Нашай Ніве» ў 1909 годзе. Выступаў як публіцыст, займаўся вершаванай апрацоўкай легендаў і паданьняў. Аўтар парадыйна-сатырычнага апавяданьня «Тры злодзеі», паэмы «Год беларуса». Рукапісы Сівіцкага захоўваюцца ў архівах Беларусі, Літвы і Польшчы.
Супраць працаўнікоў маёнтку Падароск спынілі крымінальную справу, але сам маёнтак ва ўладальніка забралі
Прадпрымальнік і мэцэнат Павал Падкарытаў прайшоў праз 2 суды, але ня змог захаваць маёнтак — мясцовы аддзел культуры забраў будынкі былой сядзібы Бохвіцаў і, паводле Падкарытава, «прысабечыў паралельна яшчэ і чужой маёмасьці». Гаворка пра недабудаваныя, не далучаныя да будынкаў і ня ўведзеныя сеткі водаправоду і каналізацыі — маёмасьць, якую прадпрымальнік не купляў у аддзелу культуры і не павінен быў вяртаць.
Тым часам крымінальную справу супраць працаўнікоў маёнтку Падароска спынілі «праз адсутнасьць складу злачынства»:
https://smarturl.click/EL3W
Падчас сёньняшняга масавага «хапуна» затрымалі Марыну Адамовіч, жонку палітзьняволенага экс-кандыдата ў прэзыдэнты Міколы Статкевіча
Як стала вядома @zerkalo_io, сілавікі адвезьлі Марыну Адамовіч у Заводзкі РУУС Менску.
Агулам, паводле праваабаронцаў, пад перасьлед падчас сёньняшняга масавага «хапуна» трапілі як мінімум 60 чалавек. Частку зь іх затрымалі, а ў некаторых проста правялі ператрус і адпусьцілі. Затрыманьні і ператрусы працягваюцца дагэтуль.
Затрыманьні сваякоў палітвязьняў і былых палітзьняволеных могуць быць зьвязаныя з праектам «INeedHelpBY»
Так казалі самі супрацоўнікі КДБ некаторым затрыманым падчас ператрусаў, паведамляе @viasna96. Сёньня ініцыятыва «INeedHelpBY» зьявілася ў «рэспубліканскім сьпісе экстрэмісцкіх фармаваньняў». Яна дапамагала прадуктамі тым, хто пацярпеў ад палітычных рэпрэсій і знаходзіўся ў цяжкай фінансавай сытуацыі.
❗️UPD Агулам як мінімум 60 чалавек трапілі пад перасьлед падчас сёньняшняга масавага «хапуну». Частку зь іх затрымалі, а ў некаторых проста правялі ператрус і адпусьцілі. Вядома, што прыходзілі да людзей па ўсёй краіне. Затрыманьні і ператрусы працягваюцца дагэтуль.