17325
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
12 красавіка — гадавіна зьбіцьця дэпутатаў БНФ
29 гадоў таму, у ноч на 12 красавіка 1995 году на загад маладога тады прэзыдэнта Беларусі Аляксандра Лукашэнкі зьбілі дэпутатаў Вярхоўнага Савету ад апазыцыі Беларускага Народнага Фронту. Дэпутаты напярэдадні абвясьцілі галадоўку супраць ініцыятывы Лукашэнкі правесьці рэфэрэндум аб зьмене сымболікі, ліквідацыі статусу беларускай мовы як адзінай дзяржаўнай, праве прэзыдэнта распускаць парлямэнт і эканамічнай інтэграцыі з Расеяй.
Больш важных падзей гэтага дня ў гісторыі — у матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/9zRyp
Перамовы ў Маскве: Пуціна турбуе бясьпека на заходняй мяжы Беларусі, Лукашэнка хоча паслаць у космас яшчэ аднаго беларуса
Таксама на перамовах Лукашэнка заявіў, што без удзелу Расеі ў перамовах па Ўкраіне ніякага мірнага працэсу быць ня можа.
https://smarturl.click/baLm8
Здымак зь відэа прэс-службы Лукашэнкі
Палітзьняволеная Аксана Зарэцкая выйшла на волю
Удзельніцу асноўнага складу Каардынацыйнай рады адправілі ў калёнію на 1,5 года. Тэрмін яна адбывала ў гомельскай жаночай калёніі № 4.
https://smarturl.click/5O4dJ
Уласьнікі палаца Горватаў у Нароўлі атрымалі дазвол на будаўнічыя работы
Нараўлянскі райвыканкам выдаў дазвол на будаўнічыя работы для рэканструкцыі палаца Горватаў у Нароўі, які ў 2020 годзе яго купілі вядомы беларускі пісьменьнік Андрэй Горват разам зь бізнэсоўцам Аляксандрам Баранавым і рэдактарам Пятром Кузьняцовым.
https://smarturl.click/kjmeo
У сярэднім 5,5 раза на год. Як часта Лукашэнка наведваў Расею з 2000 году
За 24 гады Лукашэнка наведваў Расеі для двухбаковых перамоваў на найвышэйшым узроўні 68 разоў, 58 — для ўдзелу ў афіцыйных і нефармальных самітах СНД, АДКБ, ЭўрАзЭС, ЭАЭС і паседжаньнях Вышэйшай дзяржаўнай рады так званай «саюзнай дзяржавы».
https://smarturl.click/Zy1RW
Freedom House: Беларусь перайшла ў шэраг жорсткіх аўтарытарных рэжымаў
Праваабарончая арганізацыя Freedom House апублікавала штогадовы даклад «Краіны пераходнага пэрыяду – 2024: падзел рэгіёну на аўтакратыі і дэмакратыі».
Узровень разьвіцьця дэмакратычных інстытутаў зьнізіўся ў 10 з 29 краін Усходняй Эўропы і Азіі, якія ўваходзяць у сьпіс краін пераходнага пэрыяду, а палепшыліся толькі ў пяці, у тым ліку ва Ўкраіне.
https://smarturl.click/1deyo
Адзін мэханізатар на ўсю гаспадарку і «абрад першай баразны». Як сёлета праходзіць «барацьба за рэкордны ўраджай»
«Даходзіла да, я б сказаў, жабрацтва. У канторы за нявыплату за камунальныя паслугі адключылі электрычнасьць. Электрычнасьці няма, калгас увесь у пазыках „усім і ўсюды“».
«Недаацэньваць беларускую армію нельга. Хоць самастойнай яна не зьяўляецца», — вайсковы экспэрт Грабскі
Сяргей Грабскі, украінскі вайсковы экспэрт, расказвае Свабодзе, як у Кіеве ацэньваюць рэальную баяздольнасьць беларускага войска, аналізуе імавернасьць нападу Расеі на краіны NATO і адказвае на пытаньне, чаму Ўкраіна вымушана трымаць на сваёй паўночнай мяжы значны вайсковы кантынгент.
«Мы назіраем на мяжы зь Беларусьсю ратацыю вайсковых злучэньняў, якія не займаюцца аховай межаў», — кажа ён:
Расея цалкам зьнішчыла найбольшую ТЭЦ у Кіеўскай вобласьці
У выніку ракетнай атакі расейцы цалкам зьнішчылі Трыпольскую ЦЭС, якая забясьпечвала электраэнэргіяй тры вобласьці — Чаркаскую, Жытомірскую і Кіеўскую. Супрацоўнікі ЦЭС не пацярпелі. Гэта ўжо трэцяя ЦЭС (пасьля Зьмеяўскай у Харкаўскай вобласьці і Вуглегорскай у Данецкай), зьнішчаная расейцамі з пачатку вайны.
Уначы Расея атакавала энэргетычныя аб’екты ў Кіеўскай, Львоўскай, Запароскай, Адэскай і Харкаўскай абласьцях. Агулам па Ўкраіне выпусьцілі 42 ракеты і 40 дронаў:
https://smarturl.click/XyGaA
Вярхоўная Рада ўхваліла законапраект аб мабілізацыі, які павялічыць колькасьць украінскіх войскаў
За дакумэнт прагаласавалі 283 дэпутаты. У апошні момант з законапраекту выключылі норму аб дэмабілізацыі, для гэтага распрацуюць асобны законапраект.
Дакумэнт абавязвае ўсіх грамадзян мужчынскага полу з 18 да 60 гадоў стаць на вайсковы ўлік — гэта датычыцца і тых, хто пражывае за мяжой, без дакумэнта аб вайсковым уліку ўкраінцам ня будуць надаваць консульскія паслугі. Правы тых, хто ўхіляецца ад мабілізацыі, будуць абмежаваныя, павялічацца штрафы за ўхіленьне ад войска:
https://smarturl.click/Q1V6q
Генпракуратура накіравала ў Вярхоўны суд справу ў дачыненьні да дарадцы Ціханоўскай Франака Вячоркі
Франаку Вячорку інкрымінуюць 9 артыкулаў Крымінальнага кодэксу. Акрамя таго, яму прад'явілі пазоў «у інтарэсах дзяржавы» аб пакрыцьці маёмаснай шкоды ў суме больш за 30,9 млн рублёў, «прычыненай супрацьпраўнымі дзеяньнямі». Яго будуць судзіць завочна:
https://smarturl.click/G60Jw
Мінкульт прыраўняў да парнаграфіі дэманстрацыю гомасэксуальных адносінаў і транссэксуальнасьці
Ведамства ўнесьла зьмены ў інструкцыю, якая рэглямэнтуе выпуск, продаж і рэкляму эратычнай прадукцыі і тавараў. У ёй перагледзелі азначэньне парнаграфіі — цяпер ёй будуць лічыцца і «нетрадыцыйныя палавыя адносіны \ паводзіны», да якіх Мінкульт, сярод іншага, аднес гомасэксуальныя і бісэксуальныя адносіны, транссэксуальнасьць.
У Беларусі прадстаўнікі ЛГБТК-супольнасьці нярэдка трапляюць пад перасьлед. У лютым улады падрыхтавалі законапраект аб адказнасьці за «прапаганду нетрадыцыйных сямейных адносін»:
https://smarturl.click/e5W4b
Галоўнае 10 красавіка
🪖 У Беларусі ў пяці раёнах пачаліся вучэньні з удзелам вялікай колькасьці вайскоўцаў запасу
💸 Пагрозы дэвальвацыі беларускага рубля нарастаюць, — эканаміст Крук
🚜 «З грузам праблем і бяз бачаньня пэрспэктывы». Чаму Лукашэнка не задаволены айчыннай прамысловасьцю
🕯 «Быў добрым чалавекам, кампанейскім». Што вядома пра абвінавачанага ў абразе Лукашэнкі, які памёр у берасьцейскім СІЗА
⛓ Яшчэ двух беларусаў затрымалі за камэнтары пра тэракт у Падмаскоўі. Аднаго зь іх моцна зьбілі
👓 «Я толькі зьняла акуляры — і мяне высачылі». Як спэцслужбы знаходзяць беларусаў праз камэры відэаназіраньня і што гэта за сыстэма
🛏 «Ён у нас да 22 красавіка». Што вядома пра затрыманьне гомельскага бізнэсоўца Навума Каца
▶️ «Гісторыя на Свабодзе». Адыход Украіны ад ВКЛ пасьля Люблінскай уніі паспрыяў пачатку нацыянальнага працэсу беларусаў, — Дарота Міхалюк
🎙 Дубавец: Супраць беларускасьці змагаюцца не беларусы, а «расейцы са знакам якасьці»
📷 Чарга фураў на мяжы Польшчы зь Беларусьсю трапіла на спадарожнікавы здымак. Яе даўжыня — амаль 50 км
Чарга фураў на мяжы Польшчы зь Беларусьсю трапіла на спадарожнікавы здымак. Яе даўжыня — амаль 50 км
Як выглядае чарга на беларуска-польскай мяжы, якая расьцягнулася амаль на 50 км. Свабода атрымала спадарожнікавыя здымкі, а таксама даведалася, чаму такі затор.
https://smarturl.click/baL7L
Чаму рэжым ваюе з Каліноўскім, Геніюш і нацыянальным сьцягам
Дэпутат Вадзім Гігін заявіў, што атрымлівае шмат зваротаў грамадзян, якія просяць зьмяніць назву вуліцы Кастуся Каліноўскага ў Менску. Прапагандыст спадзяецца, што хутка гэта і адбудзецца. Днямі сквэру на вуліцы Каліноўскага ў сталіцы далі назву Яблыневы. Гэта адбылося таксама ў рамках змаганьня з Каліноўскім.
Як далёка могуць зайсьці ўлады сваімі антыбеларускімі акцыямі і якім будзе рэальны вынік іх дзейнасьці. Пра гэта разважае пісьменьнік і публіцыст Сяргей Дубавец.
https://youtu.be/gEb0BhwrZn4
Ці вераць суседзі Беларусі ў напад Расеі? Апытаньне Свабоды. ВІДЭА
Запыталіся ў жыхароў Вільні і Варшавы, што яны думаюць пра імавернасьць нападу Расеі.
https://youtu.be/_bMe7dsTbtY
Галоўнае за 11 красавіка
🇦🇺 Хатняя мова. Гісторыі 90-гадовых беларусаў Аўстраліі, якія не забыліся на свае карані
🇬🇧 МЗС Вялікай Брытаніі параіла ўстрымацца ад любых паездак у Беларусь
🔎 «Паранаідальна шукаў маскоўскі, амэрыканскі сьлед». Новыя дэталі ад Шклярава пра сустрэчу Лукашэнкі з палітвязьнямі ў «Амэрыканцы»
🚀 Больш за 80 ракет і дронаў. Расея цалкам зьнішчыла найбольшую ТЭЦ у Кіеўскай вобласьці
🪖 «Недаацэньваць беларускую армію нельга. Хоць самастойнай яна не зьяўляецца», — вайсковы экспэрт Грабскі
⛑ Ад тэракту да тэрору. Што агульнага паміж выбухам у менскім мэтро і нападам на маскоўскі «Крокус Сіці Хол»
🚜 Адзін мэханізатар на ўсю гаспадарку і «абрад першай баразны». Як сёлета праходзіць «барацьба за рэкордны ўраджай»
🔩 Ці мацнеюць у Беларусі палітычныя рэпрэсіі?
🖨 Пракуратура ўзмацніла абвінавачаньні мужчыну, падазраванаму ў згвалтаваньні беларускі Лізаветы ў цэнтры Варшавы
🏳️🌈 Мінкульт прыраўняў да парнаграфіі дэманстрацыю гомасэксуальных адносінаў і транссэксуальнасьці
Узровень Прыпяці ў раёне Петрыкава перавысіў крытычную пазнаку. Пачаліся падтапленьні
Узровень вады на Прыпяці каля Петрыкава перавысіў небясьпечную высокую адзнаку на 25 см. Як адзначае БелТА, пра гэта афіцыйна заявілі ў Рэспубліканскім цэнтры гідрамэтэаралёгіі.
Паводле зьвестак МНС, адзначаюцца затапленьні прыбярэжных тэрыторый у большасьці раёнаў Гомельскай вобласьці і ў асобных раёнах Берасьцейскай і Горадзенскай вобласьцяў.
На фота паводка на Палесьсі ў 2021 годзе
Эксклюзыўнае інтэрвію зь беларускім сапёрам, які ваюе за Ўкраіну ад 2015 году
Як бачаць будучыню Беларусі беларускія добраахвотнікі з вайсковых акопаў на ўсходзе Ўкраіны? Ці, паводле іх, сапраўды ўлады Беларусі рыхтуюцца да вайны? Госьць Ганны Соўсь — беларускі добраахвотнік з пазыўным «Пан Зубр», які змагаецца на баку Ўкраіны ад 2015 году, быў у складзе батальёну «Азоў», байцом тактычнай групы «Беларусь», палка Каліноўскага, а цяпер — у складзе Ўзброеных сілаў Украіны ў інжынэрных войсках сапёрам.
«Пан Зубр» даваў інтэрвію Свабодзе ў 2016 годзе і параўноўвае свой погляд на рэчы тады і цяпер.
📽 Поўнае відэа: https://youtu.be/blS2sBIs2us
Ці ўзмацняюцца ў Беларусі палітычныя рэпрэсіі?
Тэзу пра тое, што палітычныя рэпрэсіі ў Беларусі выйшлі на плято, выказаў яшчэ летась у верасьні старшы дасьледчык Цэнтру новых ідэяў, сацыёляг, дасьледчык рэпрэсіяў у Беларусі Генадзь Коршунаў.
Гэтую выснову ён паўтарыў у нядаўнім інтэрвію Радыё Свабода, падсумоўваючы дадзеныя, вядомыя на канец мінулага году.
Наколькі гэтая выснова справядлівая? Ніжэй будзе паказана, што яна справядлівая прынамсі паводле аднаго паказьніка — колькасьці палітвязьняў, прызнаных праваабарончай супольнасьцю, якія знаходзяцца за кратамі.
https://smarturl.click/DaVoz
Пракуратура перакваліфікавала абвінавачаньні мужчыну, які згвалтаваў беларуску Лізу ў цэнтры Варшавы
Дорыян С., які ў лютым напаў на беларуску Лізу на вуліцы Журавяй у цэнтры Варшавы, цяпер афіцыйна абвінавачаны ў забойстве з матывамі рабунку і гвалту.
https://smarturl.click/W380W
Здымак варшаўскай паліцыі
Ад тэракту да тэрору. Што агульнага паміж выбухам у менскім мэтро і нападам на маскоўскі «Крокус Сіці Хол»
Тэракты здараюцца ў розных краінах — і ў дэмакратыях, і ў дыктатурах. Але ёсьць прынцыповае адрозьненьне ў тым, як да тэрактаў ставіцца ўлада, а таксама ў тым, у якім выглядзе тэракты застаюцца ў гісторыі. Пра гэта піша ў блогу Сяргей Дубавец:
«Пажыцьцёвыя кіраўнікі разглядаюць тэракт не як адасобленае злачынства, а як сродак утрыманьня сваёй улады».
Увага, пошук!🔎
Шукаем беларусаў, чые дзеці сёлета заканчваюць выпускныя клясы ў школах Польшчы і Літвы. Хочам задаць некалькі пытаньняў пра арганізацыю выпускных вечароў. Ананімнасьць гарантуем!
📬 Сувязь з рэдакцыяй: Telegram: @SvabodaBelarus; Signal: +37068643669
Хатняя мова. Гісторыі 90-гадовых беларусаў Аўстраліі, якія не забыліся на свае карані
Расказваем гісторыі трох беларусаў Аўстраліі: Яўгеніі з-пад Слоніма, Мікалая і Галіны з Падляшша. Ім ад 82 да 98 гадоў. Яны пражылі на зялёным кантынэнце больш, чым на радзіме, але не забылі сваёй мовы:
https://smarturl.click/vw7gQ
«Паранаідальна шукаў маскоўскі, амэрыканскі сьлед». Новыя дэталі ад Шклярава пра сустрэчу Лукашэнкі з палітвязьнямі ў «Амэрыканцы» — у другім эпізодзе падкаст-сэрыялу «Архіпэляг БЕЛАГ»
Другі эпізод падкаст-сэрыялу «Архіпэляг БЕЛАГ» прысьвечаны найбольш вядомым сьледчым ізалятарам у Менску, так званым «Валадарцы» і «Амэрыканцы». Пра знаходжаньне ў сьледчым ізалятары КДБ расказваюць паліттэхноляг Віталь Шкляраў і адвакат Ільля Салей.
🎥 Другі эпізод падкасту: https://www.youtube.com/watch?v=Yb3AIlnNXTg
✍🏻 Тэкставая вэрсія + фрагмэнты, якія не ўвайшлі ў падкаст: https://smarturl.click/RADw9
МЗС Вялікай Брытаніі параіла ўстрымацца ад любых паездак у Беларусь
«У Беларусі праходзяць расейскія вайсковыя дзеяньні. Існуе некаторая рызыка таго, што прамы канфлікт, зьвязаны з вайной ва Ўкраіне, можа пашырыцца на Беларусь», — гаворыцца ў рэкамэндацыі. У ёй адзначаецца, што ў выпадку падарожжаў насуперак рэкамэндацыям «турыстычная страхоўка можа быць ануляваная», а консульская падтрымка «строга абмежаваная»:
https://smarturl.click/EeRaV
11 красавіка — гадавіна выбуху ў менскім мэтро
У гэты дзень у 2011 годзе адбыўся выбух у менскім мэтрапалітэне. У выніку тэракту загінулі 15 чалавек, 203 пацярпелі. Згодна з прысудам меркаваных выканаўцаў выбуху Ўладзіслава Кавалёва і Дзьмітрыя Канавалава расстралялі.
📚 Кніга Алега Грузьдзіловіча «Хто ўзарваў менскае мэтро»
Іншыя адметныя падзеі і даты 11 красавіка — у матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/ppD07
«Гісторыя на Свабодзе». Адыход Украіны ад ВКЛ пасьля Люблінскай уніі паспрыяў пачатку нацыянальнага працэсу беларусаў, — Дарота Міхалюк
Ці лічылі ў Польшчы на пачатку ХХ стагодзьдзя «ліцьвіноў» звычайнымі палякамі? Як доўга ў Польшчы існавалі прыхільнікі аднаўленьня ВКЛ, так званыя краёўцы? Дзе і калі бярэ пачатак беларускі нацыяналізм?
Пра гэта і пра іншае мы гаворым з польскім гісторыкам, прафэсарам Торуньскага ўнівэрсытэту, аўтаркай кнігі «Беларуская Народная Рэспубліка ў 1918–1920 гг. Ля вытокаў беларускай дзяржаўнасьці» Даротай Міхалюк.
📜 ТЭКСТ: https://smarturl.click/mpXGz
🎥 ВІДЭА: https://youtu.be/EndRjMYVDkI
«Быў добрым чалавекам, кампанейскім». Што вядома пра абвінавачанага ў абразе Лукашэнкі, які памёр у берасьцейскім СІЗА
Крытыкаваў акупацыю Расеяй Беларусі. Пісаў «Слава Ўкраіне! Жыве Беларусь!» Служыў разам з Валерыем Сахашчыкам. Расказваем, што вядома пра памерлага вязьня Аляксандра Кулініча.
https://smarturl.click/8EMJQ
Моладзь уцякае за мяжу. Што робіць Лукашэнка?
Сёлета 55 з паловай тысяч беларускіх адзінаццаціклясьнікаў скончаць школы. Для іх ужо стартавала ўступная кампанія. З году ў год сярод маладых беларусаў расьце папулярнасьць замежных унівэрсытэтаў.
Журналіст Дзьмітры Гурневіч паглядзеў, як і з дапамогай чаго ўлады спрабуюць затрымліваць маладых людзей у Беларусі.
Поўнае відэа: https://www.youtube.com/watch?v=nEQT_OP5En8