17325
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
25 год трагедыі на Нямізе: як адбылася самая масавая гібель людзей у гісторыі новай Беларусі
30 траўня 1999 году радыё «Мір» вырашыла адзначыць сваё двухгодзьдзе сьвятам з канцэртам і розыгрышам прызоў. Дзесяць накрывак ад цыгарэт бясплатна мянялі на паўлітра піва. Папулярны тады расейскі гурт «Манга-Манга» адыграў дзьве песьні перад шматтысячным натоўпам. Надвор’е рэзка сапсавалася, у 20.25 пачаўся моцны дождж з градам. Тысячы людзей кінуліся да мэтро.
https://smarturl.click/W3kqk
Былы палітзьняволены Глеб Гатоўка правёў 2 гады і 4 месяцы ў жодзінскай турме. Ён кажа, што ягоная камэра была побач з камэрай палітзьняволенага Сяргея Ціханоўскага.
У інтэрвію Свабодзе Глеб распавёў, якім бачыў вядомага палітзьняволенага і што чуў ад яго.
Стомленыя ад палітыкі. Пра якія настроі сярод дыяспары сьведчаць вынікі выбараў у Каардынацыйную раду
«Выбары ў КР паказалі, што дамінуючы настрой сярод дыяспары — дэпалітызацыя. У Маратоне салідарнасьці з палітвязьнямі ўдзельнічала больш людзей, чым у выбарах у КР, хоць данаты — справа ня менш небясьпечная, чым галасаваньне за „экстрэмісцкія фармаваньні“», — піша аналітык Юры Дракахруст:
https://smarturl.click/5OaJB
Галоўнае за 29 траўня
👨🏻💼Лукашэнка прыпыніў удзел Беларусі ў Дамове аб звычайных узброеных сілах у Эўропе
🛩 Суд Эўразьвязу пакінуў у сіле санкцыі супраць «Белавія»
🇬🇪 Грузінскія памежнікі не пусьцілі ў краіну беларуску, якая жыла там год і падтрымала мясцовыя пратэсты
🙍🏻♂️ «Бачыў Сяргея „на калідорах“ у пачатку 2023-га». Як выглядае звычайны дзень Ціханоўскага за кратамі
📚 Быкаў на Свабодзе. «За імі, тымі, хто выступае супраць, — перамога, а за намі — ісьціна»
🙍🏻♀️«Гісторыя на Свабодзе». Натальля Сьліж пра шлюб, мараль і сэкс у ВКЛ: «Уся гісторыя робіцца ў ложку»
👫 «Зьдзівіліся нават спэцслужбы Літвы». Як зьвязаныя пашпарт «Новай Беларусі» і стары «гаманец» Лукашэнкі
✍🏻 Стомленыя ад палітыкі. Пра якія настроі сярод дыяспары сьведчаць вынікі выбараў у КР
👫 Перамога, якой не разгледзелі нават свае. Пра выбары ў КР як сыстэмны выклік рэжыму
Як зьвязаныя пашпарт «Новай Беларусі» і стары «гаманец» Лукашэнкі
Журналісты Беларускага Расьсьледніцкага Цэнтру высьветлілі, што літоўскае прадпрыемства, якое працуе над праектам пашпарта «Новай Беларусі», зьвязанае з «гаманцом» Аляксандра Лукашэнкі Віктарам Шаўцовым. Як так сталася і што гэта значыць? Расказвае рэдактар расьсьледаваньня і кіраўнік БРЦ Станіслаў Івашкевіч:
🎥 ВІДЭА цалкам: https://youtu.be/F8n_QTqTCBg
Мабільнага апэратара А1 аштрафавалі за «парушэньні ў цэнаўтварэньні»
Міністэрства антыманапольнага рэгуляваньня і гандлю правяло праверку мабільнага апэратара А1 і знайшло «парушэньні ў цэнаўтварэньні». Кампанію аштрафавалі на 5% ад кошту рэалізаваных паслуг (сума штрафу не ўдакладняецца).
22 траўня КДК заявіў, што праверыў апэратараў мабільнай сувязі і прыйшоў да высновы, што іх дзейнасьць «накіраваная на атрыманьне выгады, часта без захаваньня інтарэсаў грамадзян і дзяржавы», што яны фармуюць цэны «зь перавышэньнем разумнай даходнасьці», атрымліваючы «практычна неабмежаваны прыбытак»:
https://smarturl.click/O0Aq3
Урад Літвы забараніў з 3 чэрвеня ўвоз зь Беларусі і Расеі больш як 2,8 тысячы відаў сельгаспрадукцыі
У пераліку Мінсельгасхарчу Літвы вызначаныя 24 групы прадукцыі, увоз якіх забаронены з трэцяга чэрвеня, у тым ліку жывая жывёла, мяса і субпрадукты, рыба, малако і прадукты яго перапрацоўкі, яйкі, натуральны мёд, прадукты нежывёльнага паходжаньня, расьліны, гародніна, садавіна, кава і спэцыі, збожжа, крупы, алей, напоі, тытунь і інш.
У той жа час прадукцыю, якая ня мае альтэрнатыўных крыніц імпарту (некаторыя грыбы, ягады, патака, некаторыя віды кармоў для жывёлы і іншыя) не ўключылі ў пералік:
https://smarturl.click/qly2V
Перамога, якую не разгледзелі нават свае. Пра выбары ў КР як сыстэмны выклік рэжыму
Пра пазытыўныя вынікі выбараў у Каардынацыйную раду піша Сяргей Дубавец:
«Гэтыя выбары сталі ці ня першымі пасьля 1990 году, якія больш-менш адпавядалі міжнародным стандартам і, што самае істотнае, адбыліся. У тэхнічным пляне карэктна і з рэальным вынікам».
У магілёўскай калёніі забаранілі перадаваць вязьням махровыя ручнікі
Інфармацыю пра забарону махровых ручнікоў у гэтай калёніі пацьвердзіла крыніца Свабоды. Але, паводле яе, забарона датычыць новых перадач, старыя махровыя ручнікі ад вязьняў не забіраюць.
https://smarturl.click/O0A4X
У беларускім бюро Інтэрполу паскардзіліся, што Латвія і Літва не адказваюць на запыты
Польшча ўзаемадзейнічае зь Беларусьсю па запытах у межах Інтэрполу, а Літва і Латвія — практычна не. Пра гэта ў этэры беларускай тэлевізіі расказаў начальнік нацыянальнага цэнтральнага бюро Інтэрполу ў Беларусі Дзьмітры Мядзьведзеў.
https://smarturl.click/qlyvw
Быкаў на Свабодзе. Пра Радыё Свабода
19 чэрвеня беларусы адзначаць 100-годзьдзе Васіля Быкава (1924–2003) — клясыка беларускай літаратуры і нацыянальнага генія. Штодня цягам месяца мы будзем публікаваць цытаты творцы, прамоўленыя ў розныя гады ў эфірах і перадачах Радыё Свабода.
Чытайце і слухайце: Васіль Быкаў на Свабодзе https://smarturl.click/4kDJw
«Бачыў Сяргея „на калідорах“ у пачатку 2023-га». Як выглядае звычайны дзень Ціханоўскага за кратамі
«Заваранае акенца на ўзроўні зямлі, сьвятло не трапляе. Ёсьць унітаз і бэтонны слупок пасярод камэры. Але сядзець на ім можна, толькі калі прыносяць ежу. Прысядзеш — падоўжаць тэрмін утрыманьня ў карцары». Мы паспрабавалі рэканструяваць умовы і штодзённы графік Сяргея Ціханоўскага на падставе сьведчаньняў былых вязьняў жодзінскай турмы і той інфармацыі, якая даходзіць адтуль на волю.
https://smarturl.click/opX2w
3,6% насельніцтва Беларусі жыве за рысай беднасьці, найбольш бедных — на Магілёўшчыне, — Белстат
3,6% насельніцтва Беларусі мае сярэднедушавы даход ніжэйшы за бюджэт пражытковага мінімуму, сьведчыць статыстыка Белстату за студзень — сакавік 2024 году. Бюджэт пражытковага мінімуму (на мінімальны набор прадуктаў харчаваньня, нехарчовых тавараў і паслуг, а таксама абавязковыя плацяжы і ўнёскі) на пэрыяд абсьледаваньня складаў 406,74 рубля.
Больш за ўсё людзей за рысай беднасьці пражывала ў Магілёўскай вобласьці (5,4%):
https://smarturl.click/M1aRV
Выбары новага кіраўніцтва, візавыя пытаньні. Што прадстаўнікі Каардынацыйнай рады будуць рабіць далей
Свабода пагаварыла з прадстаўнікамі блёкаў, якія прайшлі ў трэцяе скліканьне Каардынацыйнай рады, пра далейшыя пляны:
https://smarturl.click/Da0Qz
Горш толькі ў КНДР, Эрытрэі і Нікарагуа. Беларусь апынулася ў канцы рэйтынгу краін па ўзроўні свабоды слова
21 траўня арганізацыя Article 19 апублікавала штогадовую справаздачу (The Global Expression Report) аб стане свабоды слова ў сьвеце. Беларусь займае ў рэйтынгу 158-е месца са 161. Яшчэ горш са свабодай слова ў сьвеце толькі ў трох краінах: Паўночнай Карэі (161 месца ў рэйтынгу), Эрытрэі (160) і Нікарагуа (159):
https://smarturl.click/gpAaw
Ужо сёньня: 25-я гадавіна трагедыі на Нямізе
30 траўня 1999 году, 25 гадоў таму, адбылася трагедыя на Нямізе, у выніку якой 53 чалавекі загінулі, 250 атрымалі траўмы. Тады ў цэнтры Менску ладзілася сьвята піва. Надвор’е рэзка сапсавалася, пачалася навальніца з градам. Тысячы людзей кінуліся да мэтро, узьнікла цісканіна. Бальшыня загінулых — маладыя людзі ад 14 да 20 гадоў, толькі трое былі старэйшымі за 30. Загінулі 42 дзяўчыны і 2 супрацоўнікі міліцыі.
Больш падзей гэтага дня ў гісторыі — у матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/71Ama
Вугоршчына не гатовая адкрыта парушаць санкцыі супраць Беларусі, — экспэртка Кудзько
«Зараз Вугоршчына спрабуе крыху балянсаваць і разумее, як далёка яна можа зайсьці, а куды зайсьці ня можа. Той жа візыт Сіярта ў Менск — нашмат меней таксычны крок, чым быў бы ягоны візыт у Маскву», — кажа віцэ-прэзыдэнтка міжнароднага аналітычнага цэнтру GLOBSEC у Браціславе Алена Кудзько.
Тлумачым з Гурневічам. Як палякі рыхтуюцца да нападу зь Беларусі
Польшча пачынае грандыёзную фартыфікацыю мяжы зь Беларусьсю. Праект называецца «Усходні шчыт». На яго зьбіраюцца выдаткаваць 2,5 мільярды даляраў. Акурат днямі польскі ўрад агучыў дэталі і паказаў, як зьменіцца польска-беларуская мяжы:
🎥 ВІДЭА: https://www.youtube.com/watch?v=D3Aclt8caJw
Кавалеўскі: «Кожны падрадчык і партнэр праекту пашпарта „Новай Беларусі“ пройдзе праверку»
Прадстаўнік у замежных справах Аб’яднанага пераходнага кабінэту Валеры Кавалеўскі 29 траўня выступіў з афіцыйным камэнтаром з нагоды інфармацыі пра тое, што літоўскае прадпрыемства, якое працуе над праектам пашпарта «Новай Беларусі», зьвязанае з «гаманцом» Лукашэнкі Шаўцовым.
«Мы не зьбіралі аніякія асабістыя зьвесткі беларусаў, таму ніхто ня мог атрымаць доступ да таго, чаго не існуе», — пракамэнтаваў Кавалеўскі магчымыя асьцярогі беларусаў:
https://smarturl.click/0eWlm
Пры Лукашэнку ў Беларусі закрыліся 3450 бібліятэк
За апошнія 30 гадоў, гэта значыць, якраз за час, які краінай кіруе Аляксандар Лукашэнка, закрыліся 2946 клюбаў і 3450 бібліятэк — іх колькасьць скарацілася больш чым удвая.
Тым часам вырасла колькасьць музэяў (+12%, ці 4 адзінкі), тэатраў (+17%, ці 10 адзінак) і канцэртных арганізацый (+77%, ці 17 адзінак). Цыркаў за гэты час менш ня стала — як і ў пачатку 90-х, цыркавыя арганізацыі толькі дзьве. Пры гэтым занятасьць у галіне культуры няўхільна скарачаецца, піша @naszyhroszy:
https://smarturl.click/4kz9d
Беларускую кватэру IT-спэцыяліста, у якой жыве маці, арыштавалі за яго ўдзел у акцыях за мяжой, — Devby
IT-спэцыяліст выехаў зь Беларусі некалькі гадоў таму. Ва ўласнасьці ў Беларусі засталася кватэра, у якой жыве ягоная маці. Паводле Devby.io, з канца красавіка амаль штодзень да кватэры нехта прыходзіў, стукаў у дзьверы, але маці не адчыняла. Праз два тыдні супрацоўнікі КДБ проста вынесьлі дзьверы, відаць, вырашыўшы, што ў кватэры нікога няма.
У кватэры правялі ператрус у сувязі з удзелам мужчыны ў «экстрэмісцкай дзейнасьці», але нічога значнага ў межах крымінальнай справы не знайшлі. Сам ён кажа, што «быў пару разоў на замежных акцыях». Кватэру арыштавалі, маёмасьць апісалі. Маці пакуль працягвае жыць у кватэры:
https://smarturl.click/opXkD
Пасьля нападу мігранта на польскага вайскоўца Туск анансаваў аднаўленьне буфэрнай зоны на мяжы зь Беларусьсю
29 траўня стала вядома, што стан пацярпелага ад нападу польскага жаўнера цяжкі. Ён змагаецца за сваё здароўе і жыцьцё, паведаміў намесьнік міністра абароны Польшчы Цэзары Томчык.
https://smarturl.click/1dvpY
Суд Эўразьвязу пакінуў у сіле санкцыі супраць «Белавія»
Эўрапейскі суд агульнай юрысдыкцыі ў Люксэмбургу адмовіўся здымаць санкцыі і пастанавіў, што «Белавія» мае аплаціць судовыя выдаткі.
https://smarturl.click/e5aMe
Кіраўнік МЗС Вугоршчыны паабяцаў Беларусі «любую падтрымку». Але не ў абыход санкцый
Міністар замежных спраў Вугоршчыны Пэтэр Сіярта заявіў, што ягоная краіна ня будзе падтрымліваць рашэньні Эўразьвязу, якія «нэгатыўна ўплываюць на нацыянальныя інтарэсы краіны, яе эканоміку і разьвіцьцё кантактаў зь Беларусьсю».
https://smarturl.click/Da0ym
Ці праўда ўсё, што пісалі іншаземцы пра сэкс і мараль ВКЛ
Няўжо праўда ў Вільні ў XVI стагодзьдзі існаваў звычай, паводле якога мужчыны пускалі сваіх сяброў і гасьцей у спальню да жонкі? Ці ўсё мы ведаем пра норавы і мараль жыхароў Вялікага Княства Літоўскага?
Пра гэта і шмат што іншае мы гаворым з аўтаркай больш 150-ці навуковых прац, у тым ліку кнігі, «Культура сэксуальных стасункаў у Вялікім Княстве Літоўскім у XVI—XVII стст.», кандыдатам гістарычных навук Натальляй Сьліж.
Слухаць: https://smarturl.click/LYzke
Лукашэнка прыпыніў удзел Беларусі ў Дамове аб звычайных узброеных сілах у Эўропе
Пуцін прыпыніў удзел Расеі ў Дамове яшчэ ў 2007 годзе.
https://smarturl.click/l5n16
4 гады таму ў Горадні ў выніку правакацыі арыштавалі блогера Сяргея Ціханоўскага
29 траўня 2020 году у Горадні ў выніку правакацыі быў арыштаваны відэаблогер, аўтар Youtube-каналу «Страна для жизни» Сяргей Ціханоўскі, муж цяперашняй апазыцыйнай лідэркі Сьвятланы Ціханоўскай. Ён зьбіраўся балятавацца ў прэзыдэнты на выбарах 2020 году, але ягонай ініцыятыўнай групе адмовілі ў рэгістрацыі, калі ён быў у зьняволеньні.
З таго часу Ціханоўскі знаходзіцца за кратамі. Яго абвінавацілі ў арганізацыі масавых беспарадкаў, распальваньні варожасьці, перашкодзе працы ЦВК і на закрытым судзе 14 сьнежня 2021 году далі 18 гадоў зьняволеньня. У чэрвені 2022 году КДБ унёс Ціханоўскага ў сьпіс асобаў, «датычных да тэрарыстычнай дзейнасьці».
Больш падзей 29 траўня ў гісторыі — у матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/9zQvG
За 2023 год беларусам выдалі больш як 158 тысяч кароткатэрміновых шэнгенскіх візаў
Летась беларусы падалі 163 979 заявак на кароткатэрміновыя шэнгенскія візы, зь іх адмовы атрымалі 5519 чалавек (3,4% ад агульнай колькасьці пададзеных заявак), астатнія заяўкі задаволілі. У параўнаньні з папярэднімі гадамі вырасла як колькасьць выдадзеных візаў, так і колькасьць адмоваў.
Найбольш візаў летась беларусам летась выдала Нямеччына (51 865), за ёй — Італія (40 175), Польшча (31 436), Вугоршчына (14 392) і Францыя (11 848), Літва (4580), Эстонія (1473), Латвія (1184), Славаччына (931) і Чэхія (147):
https://smarturl.click/O0A3a
Галоўнае за 28 траўня
✍🏻 Агучылі ўдакладненыя вынікі выбараў у Каардынацыйную раду
👮🏻♂️ Крытыкаваў былых калег у інтэрнэце. У Гомлі паводле палітычнага артыкулу затрымалі экс-міліцыянта
❌ Беларуская тэлевізія не пакажа футбольны чэмпіянат Эўропы празь небясьпеку санкцый
🇵🇱У Польшчы паведамілі пра 3 параненых памежнікаў на мяжы зь Беларусьсю і накіравалі на мяжу дадатковыя сілы
🗣 Горш толькі ў КНДР, Эрытрэі і Нікарагуа. Беларусь апынулася ў канцы рэйтынгу краін па ўзроўні свабоды слова
🙍🏻♂️ «Атрымаўся вялікі падарунак для рэжыму». Анатоль Котаў пра вынікі выбараў у КР
👨🏻💼Выбары Каардынацыйнай рады: высновы і ўрокі
👫Выбары новага кіраўніцтва, візавыя пытаньні. Што прадстаўнікі Каардынацыйнай рады будуць рабіць далей
📚 «Наш Быкаў». Зянон Пазьняк: «Нацыянальнае адраджэньне і лёс Айчыны сталі зьместам ягоных думак, трывог і разважаньняў»
Шрайбман пра вынікі выбараў у Каардынацыйную Раду і заходнюю дапамогу
Ці дасягнулі выбары ў Каардынацыйную Раду мэты, дзеля якой праводзіліся? Што засьведчылі іх вынікі? Якой рэакцыі беларускага грамадзтва і замежных партнэраў на гэтыя выбары можна чакаць? Ці зьменяць яны палітычную канфігурацыю дэмсілаў? — На гэтыя пытаньні Юрыя Дракахруста ў праграме «ПіК Свабоды» адказвае палітычны аналітык Арцём Шрайбман:
🎥 ВІДЭА цалкам: https://youtu.be/X4NfgxMoKHk