17325
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Літоўскі пункт пропуску «Меднікі», паводле папярэдняй інфармацыі, будзе зачынены да вечара 18 красавіка
Уначы там здарыўся пажар: згарэў аўтамабіль, ангар пункту пропуску і адміністрацыйная частка будынка. Прыкладна да 7-й раніцы пажар патушылі.
Па стане на 8:00 на беларускім баку мяжы, у пункце пропуску «Каменны Лог» у чарзе на выезд стаялі 710 фураў і 200 легкавых аўтамабіляў.
На мяжы Беларусі зь Літвой цяпер толькі 2 дзейныя памежныя пераходы — Меднікі (Каменны Лог) і Салечнікі (Беняконі), але там забаронены рух пешаходаў і раварыстаў. Акрамя таго, літоўскі ўрад скараціў на 50% колькасьць дазволаў на пасажырскія перавозкі праз гэтыя пункты:
https://smarturl.click/719aG
210 гадоў таму нарадзіўся Яўстах Тышкевіч
Беларускі археоляг, гісторык, этнограф, краязнаўца, музэязнаўца Яўстах Тышкевіч нарадзіўся ў Лагойску 18 красавіка 1814 году. З братоў Тышкевічаў — Яўстаха і Канстанціна — пачалася беларуская археалёгія.
Яўстах Тышкевіч — заснавальнік Віленскага музэя старажытнасьцяў. Музэй, над стварэньнем якога Яўстах працаваў усё жыцьцё, адкрыўся ў 1856 годзе, але прапрацаваў усяго 8 гадоў. Пасьля паўстаньня Каліноўскага музэй зачынілі, а каштоўныя экспанаты на загад Мураўёва-вешальніка вывезьлі ў Санкт-Пецярбург. Пазьней зь некалькіх тысяч прадметаў у Вільню вернуцца толькі дзьве сотні.
Іншыя адметныя падзеі і даты 87 красавіка — у матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/e5Ove
Камітэт у правах чалавека ААН прызнаў парушэньне правоў беларусаў Беражнога і Гарчакова праз 6 гадоў пасьля іх пакараньня сьмерцю
КПЧ адзначыў, што пакт дапускае асуджэньне на сьмерць «за найбольш цяжкія злачынствы», але парушэньне гарантый справядлівага суда «у разборах, якія прыводзяць да вынясеньня сьмяротнага прысуду», робіць прысуд «адвольным па сваім характары» і парушае арт. 6 пакту («Права на жыцьцё ёсьць неад’емнае права кожнага чалавека. Гэта права ахоўваецца законам. Ніхто не можа быць адвольна пазбаўлены жыцьця»).
https://smarturl.click/aJLXd
Галоўнае за 17 красавіка
💻 «Кібэрпартызаны» заявілі, што правялі атаку на «Гродна Азот»
🗝 Беларускіх палітвязьняў будзе вызваляць прэзыдэнт зь іншым прозьвішчам, — праваабаронца Судаленка
🚪 З 2020 году больш за 1200 палітвязьняў адбылі свае тэрміны і выйшлі на волю
🗞 Хворы на рак палітвязень Кастусёў чацьверты раз сустракае дзень нараджэньня за кратамі. На волю трапіў яго пранізьлівы верш-запавет
🪂 У Мінабароны заявілі, што завяршаюць праверку боегатоўнасьці. Вучыліся на расейскім досьведзе
📖 У Беларусі зьліквідавалі дзяржаўныя выдавецтвы «Вышэйшая школа» і «Народная асвета»
🕳 Куды заводзіць русыфікацыя. У беларускай Беларусі цяперашні палітычны тэрор быў бы немагчымы
🎙 Блогер BalaganOFF: Беларусы мяне шакавалі
📻 «Гісторыя на Свабодзе». «Дыскусія пра літвінства не навуковая. Гісторыкі-прафэсіяналы мала папулярызуюць свае творы», — Дарота Міхалюк
🏝 «Хто быў на вайне, там і застаецца». Чаму былыя добраахвотнікі адчуваюць сябе лішнімі ў мірным жыцьці
🇱🇹 Беларусаў будуць пазбаўляць ДНЖ Літвы пры наведваньні радзімы часьцей як адзін раз на тры месяцы — Камітэт літоўскага Сейму
Чаму пры Лукашэнку раскрадаюць Беларусь. Тлумачым
Лукашэнка захваляваўся наконт карупцыі. Але клапоціцца ён не пра Беларусь. Ён перажывае за карупцыю ва Ўкраіне. Чаму справы суседзяў займаюць яго і ягоных прапагандыстаў больш за свае і як зьмянялася сытуацыя з карупцыяй у Беларусі падчас яго прэзыдэнцтва, паспрабаваў разабрацца Дзьмітры Гурневіч.
https://www.youtube.com/watch?v=lf38EAuL5dw
«Дыскусія пра літвінства не навуковая. Гісторыкі-прафэсіяналы мала папулярызуюць свае творы», — Дарота Міхалюк
Як прафэсійны польскі гісторык глядзіць на інтэрнэт-актыўнасьць беларускіх «літвіноў» і тэарэтычныя падставы літвінства? Чаму беларускі нацыяналізм у пачатку ХХ стагодзьдзя быў слабейшы за літоўскі? Ці былі ў БНР шанцы ўтрымацца?
Пра гэта і іншае мы гутарым з польскім гісторыкам, прафэсаркай Торуньскага ўнівэрсытэту, аўтаркай кнігі «Беларуская Народная Рэспубліка 1918–1920 гг.: ля вытокаў беларускай дзяржаўнасьці» Даротай Міхалюк.
ТЭКСТ: https://smarturl.click/DannE
ВІДЭА: https://youtu.be/VZwAeMuIqZo
Камітэт літоўскага Сейму падтрымаў прапанову скасоўваць ДНЖ беларусам і расейцам, якія зачаста езьдзяць у свае краіны
Паводле сябра камітэту Сэйму Літвы ў нацыянальнай бясьпецы і абароне Ёнаса Яруціса, дазвол на часовае жыхарства ў Літве, выдадзены грамадзянам Беларусі, «анулюецца ў выпадку, калі будзе ўстаноўлена, што яны за апошнія тры каляндарныя месяцы яны выяжджалі ў Расею або Беларусь часьцей за адзін раз».
https://smarturl.click/qlkkp
Куды заводзіць русыфікацыя. У беларускай Беларусі цяперашні палітычны тэрор быў бы немагчымы
Русыфікацыя — гэта ня толькі пра расейскую культуру і мову — нібыта ўзялі і замест беларускай мовы-культуры насадзілі расейскую. Да культуры русыфікацыя ўвогуле ня мае дачыненьня, бо ў Беларусі не ствараецца ніякіх вышыняў культуры суседняй краіны. Насаджаецца канцылярыт — мова чыноўнікаў, прапагандыстаў і начальнікаў усіх маштабаў, піша Сяргей Дубавец:
https://smarturl.click/baOJ8
Драздоўскі: «Табе забароненая камунікацыя з усім сьветам»
Праваабаронца і дырэктар «Офісу правоў людзей з інваліднасьцю» Сяргей Драздоўскі правёў пад хатнім арыштам каля паўгода, які ён адбываў у сваім пакоі ў інтэрнаце.
«Ты знаходзісься дома, вакол цябе твой ложак, твае рэчы, але ўсе магчымасьці ў міліцыі, уладаў ёсьць, каб зрабіць гэта невыносным... Табе забароненая камунікацыя з усім сьветам, з усімі, амаль з усімі, акрамя твайго сьледчага, акрамя адваката. І, калі табе спатрэбяцца, дактары... Прапісана, што ты ня маеш магчымасьці камунікаваць ні пісьмова, ні жэстамі, ні праз інтэрнэт, ніяк. Зразумела, што ты не працуеш. Цябе могуць ахоўваць 24 на 7. Няма ніякіх правілаў. Гэта вырашае міліцыя, як цябе вартаваць і хто гэта будзе рабіць».
Ніну Багінскую аштрафавалі на 2000 рублёў за маленькі значак на вопратцы
Тое, што Ніна Багінская мела на каўнерыку маленькі значак з выявай нацыянальнага сьцяга, міліцыянты кваліфікавалі як «несанкцыянаваны пікет». Судзьдзя Аляксандар Супічэнка пагадзіўся зь міліцыянтамі прысудзіў Багінскай штраф, піша @belsat, а таксама пастанавіў зьнішчыць «значак белага колеру з выявай белага і чырвонага колеру»:
https://smarturl.click/JDWew
Колькасьць пацярпелых у выніку атакі па Чарнігаве вырасла да больш як 50 чалавек, загінулых — да 11
Апошнія вядомыя зьвесткі агучыў намесьнік кіраўніка адміністрацыі Зяленскага Аляксей Кулеба. Паводле яго, разбор завалаў працягваецца, пад імі яшчэ могуць знаходзіцца людзі.
У выніку расейскіх ракетных удараў па горадзе разбураны васьміпавярховы будынак, пашкоджаныя чатыры шматпавярховікі, бальніца, вышэйшая навучальная ўстанова, дзясяткі аўтамабіляў.
Расейскія войскі нанесьлі ракетны ўдар па Чарнігаве, ёсьць загінулыя і параненыя
Сёньня расейскія войскі абстралялі цэнтральную частку Чарнігава. UPD. Па стане на 10:58 вядома пра 10 загінулых і 20 параненых. Пошукава-выратавальная апэрацыя працягваецца. Утэлеграм-канале кіраўніка абласной адміністрацыі зьявіўся заклік да мясцовых жыхароў здаваць кроў:
https://smarturl.click/XyjEQ
Хворы на анкалёгію палітвязень Кастусёў атрымаў кепскія вынікі аналізаў
Сёньня былому старшыні партыі БНФ Рыгору Кастусёву спаўняецца 67 гадоў. Ужо чацвёрты дзень нараджэньня ён сустракае за кратамі. У пачатку красавіка Кастусёву, які мае анкалягічнае захворваньне, зрабілі апэрацыю — вывелі катэтэр з мачавіка. У апошніх лістах Кастусёў напісаў пра здароўе:
«Яму рабілі аналіз крыві, дык паказьнікі дрэнныя: у два разы падвышаны бялок у крыві. Павялічаныя лімфавузлы. Таксама турбуе варыкоз на нага», — падзяліўся са Свабодай зяць Кастусёва Дзьмітры Антончык:
https://smarturl.click/l542m
«Хто быў на вайне, там і застаецца». Чаму былыя добраахвотнікі адчуваюць сябе лішнімі ў мірным жыцьці
«Я ва Ўкраіне размаўляў з хлопцамі, якія прыехалі з «нуля» на гарнізонную службу. Яны расказвалі, што ім сьніцца вайна, здараюцца панічныя атакі. Ведаю хлопца, якому стала цяжка кантраляваць сваю агрэсію і які зьвяртаўся з гэтым да псыхоляга».
Як мінімум двое беларускіх добраахвотнікаў, як мяркуецца, учынілі суіцыд пасьля вяртаньня ў мірнае жыцьцё. Расказваем, якія праблемы ўзьнікаюць у людзей пасьля вяртаньня з вайны:
https://smarturl.click/jkJ4l
У Літве прапануюць скасоўваць ДНЖ беларусам, якія часта езьдзяць на радзіму
Дэпартамэнт дзяржаўнай бясьпекі Літвы прапануе дазволіць беларускім грамадзянам, якія маюць пасьведчаньне на права жыхарства ў Літве, вяртацца ў Беларусь толькі ў «выключных выпадках», піша LRT.
Днямі ў літоўскім Сейме зарэгістравалі папраўку, якая прапануе ануляваць дазвол на часовае пражываньне беларусам і расейцам, якія прыяжджаюць на радзіму часьцей чым раз на месяц.
У сваю чаргу ў новай ініцыятыве Дэпартамэнт дзяржаўнай бясьпекі Літвы прапануе дазволіць грамадзянам Беларусі прыяжджаць на радзіму толькі ў выключных выпадках.
https://smarturl.click/8EVd8
«Усё роўна гэты дом наш». Як у жанчыны з Заходняй Беларусі забралі хату, а нявестка яе выпадкова выкупіла
Гісторыя сям’і, у якой у Заходняй Беларусі канфіскавалі дом пасьля аб’яднаньня з БССР у 1939 годзе. Нявестка былой уласьніцы вярнула гэты дом сям’і ў галодныя 1990-я гады, сама таго ня ведаючы. Цяпер дом могуць зноў забраць у нашчадкаў:
https://smarturl.click/YzXna
Чаму ж яны ўцякаюць? Пра дэфіцыт працоўных рук як адметнасьць рэжыму Лукашэнкі
Улады сутыкнуліся з вострай праблемай недахопу працоўных рук. Спрабуюць яе неяк вырашыць, але ўсе меры зводзяцца галоўным чынам да звыклага спосабу — гвалту, узмацненьня «прыгоннай» залежнасьці грамадзян ад дзяржавы. Піша Валер Карбалевіч.
https://smarturl.click/W3XB4
Палата прадстаўнікоў ЗША паставіла на 20 красавіка галасаваньне па законапраекце аб дапамозе Ўкраіне
Старшыня Палаты прадстаўнікоў ЗША Майк Джонсан паведаміў, што галасаваньне па законапраекце аб дапамозе Ўкраіне адбудзецца ў гэтую суботу, 20 красавіка. Паводле яго слоў, у Палату паступяць чатыры асобныя законапраекты — аб дапамозе Ўкраіне, Ізраілю, Інда-Ціхаакіянскаму рэгіёну, а таксама чацьверты законапраект з «іншымі мерамі па супрацьстаяньні Расеі, Кітаю і Ірану».
https://smarturl.click/EedM0
Парлямэнт Грузіі прыняў закон аб замежных агентах. Прэзыдэнтка краіны ўжо заявіла, што накладзе на яго вэта
«Маё вэта — гэта голас людзей, і гэты голас павінен быць пачуты», — сказала Саломэ Зурабішвілі. Пры гэтым яна адзначыла, што парлямэнцкая большасьць можа пераадолець вэта.
Закон, праведзены кіроўнай партыяй «Грузінская мара» выклікаў вострыя пратэсты апазыцыі, якая лічыць яго нормы прарасейскімі. Пратэстоўцы (на фота) заявілі, што працягнуць зьбірацца на акцыі каля парлямэнту Грузіі.
https://smarturl.click/67OnY
BalaganOFF: Як беларусы ратуюць сваю рэпутацыю ва Ўкраіне
Як за адзін дзень атрымалася сабраць грошы на 100 дронаў для палка Каліноўскага, як ва Ўкраіне мянялася і мяняецца стаўленьне да беларусаў і да Лукашэнкі — пра гэта расказаў украінскі відэаблогер Аляксандар Рыкаў, больш вядомы як BalaganOFF, які ад 2020 году робіць шмат відэа пра Беларусь і беларусаў.
https://youtu.be/zY2V96PEB2E
У Беларусі зьліквідавалі дзяржаўныя выдавецтвы «Вышэйшая школа» і «Народная асвета»
«Вышэйшая школа» — адно з найбуйнейшых выдавецтваў у Беларусі, заснаванае ў 1961 годзе. Выдавецтва выпускала навучальныя, даведачныя, вытворча-практычныя, навуковыя, навукова-папулярныя кнігі.
Выдавецтва «Народная асьвета» было створанае ў 1951 годзе. Яно выдавала навучальныя дапаможнікі для школ і пэдагагічных навучальных установаў, мэтадычную літаратуру для настаўнікаў, літаратуру для пазакляснага чытаньня навучэнцаў, мастацкую літаратуру, праграмна-мэтадычныя выданьні і інш. У дзень закрыцьця выдавецтва адзначыла 73-я народзіны.
https://smarturl.click/VDXV4
«Кібэрпартызаны» заявілі, што правялі атаку на «Гродна Азот»
Група беларускіх праломнікаў узламала ўнутраную сетку прадпрыемства, у выніку чаго паралізаваная праца шэрагу сыстэм.
У прыватнасьці, у выніку атакі:
🔸 зашыфравана ўнутраная пошта, дакумэнтазварот і сотні працоўных ПК;
🔸 зьнішчаны бэкапы базаў дадзеных, сэрвэраў, пошты, дакумэнтазвароту;
🔸 узламаныя сыстэмы аховы і камэры назіраньня;
🔸 парушана праца кацельнага цэху.
https://smarturl.click/1dAeW
Чарнігаў пасьля абстрэлу расейскіх войскаў — на відэа карэспандэнта ўкраінскай службы Радыё Свабода
Пасьля сёньняшняй ракетнай атакі Расеі колькасьць загінулых, паводле апошніх зьвестак, вырасла да 14 чалавек. Вядома пра больш чым 60 параненых, таксама ёсьць інфармацыя пра 6 чалавек, якія лічацца зьніклымі бязь вестак.
Відэа @svoboda_radio
Апэратара сувязі МТС у Беларусі ўзначаліў выхадзец з КДБ
На пасаду гендырэктара МТС афіцыйна прызначаны Ўладзімер Козыр, паведамілі ў кампаніі. З 2020 году ён займаў пасаду начальніка упраўленьня КДБ па Менску і Менскай вобласьці, а да гэтага узначальваў апэратыўна-пошукавае ўпраўленьне КДБ:
https://smarturl.click/op5RB
Улады Чашнікаў пагадзіліся дадаць беларускую мову на расейскамоўныя шыльды з назвамі вуліц на зварот моўных актывістаў
Моўныя актывісты Ігар Случак і Аліна Нагорная ў сакавіку накіравалі звароты выканкамам па ўсёй Беларусі з просьбай, каб шыльды вуліц на расейскай мове замянілі на беларускамоўныя ці дзьвюхмоўныя, і днямі атрымалі першы станоўчы адказ. У Чашніцкім райвыканкаме паабяцалі зрабіць шыльды і ўказальнікі з дубляваньнем на беларускай мове і ўсталяваць іх да 1 траўня:
https://smarturl.click/1dAx5
СК Беларусі зможа атрымліваць зьвесткі аб пэрсанальных дадзеных фізычных асобаў бязь іх згоды
Адпаведны законапраект, які рэгулюе парадак наданьня СК паўнамоцтваў па апрацоўцы пэрсанальных зьвестак, сёньня ў 2-ім чытаньні ўхваліла Палата прадстаўнікоў.
Таксама закон прадугледжвае павелічэньне гранічнага ўзросту прыёму на службу ў СК з 25 да 28 гадоў, пазбаўляе радавых і малодшы начальніцкі склад СК ад абавязку штогод падаваць дэклярацыі аб даходах і маёмасьці і прадугледжвае наданьне статусу супрацоўніка СК студэнтам, якія навучаюцца па спэцыяльнасьцях СК ва ўстановах вышэйшай адукацыі МУС:
https://smarturl.click/vwjWG
Беларускіх палітвязьняў будзе вызваляць прэзыдэнт зь іншым прозьвішчам, — праваабаронца Судаленка
«Ніякага плато рэпрэсіяў у Беларусі не назіраецца. Адзін палітвязень выходзіць — двух новых саджаюць», — кажа праваабаронца і экс-палітвязень Леанід Судаленка.
У інтэрвію Свабодзе ён разважае пра маштаб і скіраванасьць палітычных рэпрэсіяў у Беларусі і адказвае на пытаньне, што здольныя зрабіць Захад і беларускія дэмакратычныя сілы дзеля вызваленьня палітвязьняў:
https://smarturl.click/z2ZGp
ПАРЭ падтрымала ўступленьне Косава ў арганізацыю
Цяпер, каб часткова прызнанае Косава стала сябрам арганізацыі, фінальнае рашэньне павінен прыняць Камітэт міністраў Рады Эўропы дзьвюма трацінамі галасоў на паседжаньні, якое пройдзе 16-17 траўня.
Беларусь так і не ратыфікавала Канвэнцыю аб абароне правоў чалавека і асноўных свабодаў Рады Эўропы, аднак фармальна дагэтуль зьяўляецца кандыдатам на ўступленьне, а Рада Эўропы робіць шэраг захадаў для наладжваньня супрацоўніцтва зь Беларусьсю. На цяперашнюю сэсію ПАРЭ запрошаныя тры прадстаўнікі апазыцыйных партый і рухаў Беларусі.
Падрабязьней + што такое ПАРЭ і Рада Эўропы>>
Сёньня — дзень памяці Вітаўта Мартыненкі, заснавальніка першага беларускага рок-клюбу
Музычны журналіст Вітаўт Мартыненка памёр у 2016 годзе. Ён вядомы як папулярызатар беларускай рок-музыкі, суаўтар кніг «Праз рок-прызму», «222 альбомы беларускага року і ня толькі», «Rock On-line». Супольна з Анатолем Мяльгуем арганізаваў першы беларускі рок-клюб «Няміга» (1985–2003), удзельнічаў у арганізацыі фэстываляў «Тры колеры» і «Басовішча».
У некаторых крыніцах сьцьвярджаецца, што гэта ён прыдумаў ужываць азначэньне «беларускі рок».
Іншыя адметныя падзеі і даты 17 красавіка — у матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/yqRkv
Галоўнае за 16 красавіка
🔸 Падкаст-сэрыял «Архіпэляг БЕЛАГ». Унікальныя сьведчаньні, як катуюць хатнім арыштам. Пекла «хімій»
🔸 Хто пацярпеў ад санкцый больш: беларусы ці Лукашэнка? Дыскусія Лойкі і Кірылюка
🔸 Ціханоўская папрасіла прэм’ер-міністра Канады запрасіць дэмакратычныя сілы Беларусі на саміт Вялікай сямёркі ў 2025 годзе
🔸 Міхнік — Пачобуту: Веру, неўзабаве мы пагуляем па Горадні
🔸 Стала вядома, што Анжаліка Борыс сустракалася з Анджэем Пачобутам у калёніі
🔸 Адвакату не дазволілі сустрэцца з палітзьняволенай Шарэндай-Панасюк
🔸 Гуманітарныя фонды абвясьцілі акцыю «Падорым дзецям палітвязьняў летнія вакацыі»
🔸 «Каб ня трэсьліся рукі». Падатковая інспэкцыя Менску папярэдзіла аб праверцы амаль 400 прыватных стаматолягаў
🔸 ЦВК Беларусі абвясьціла дату правядзеньня Ўсебеларускага народнага сходу з «новымі канстытуцыйнымі паўнамоцтвамі»
🔸 Інстытут вывучэньня вайны ацаніў намеры Беларусі і Расеі супольна вырабляць самалёты
🔸 «Ён быў настаўнікам у беларускай школе». Хто зь вядомых замежных палітыкаў мае сувязі зь Беларусьсю
🔸 Забараніць, дазволіць, зноў забараніць. Як Лукашэнка прайграе Польшчы ў «яблычных войнах»