17325
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
У ААН паведамілі, што Расея не дазволіла ажыцьцявіць гуманітарную місію ў Курскую вобласьць
Офіс Вярхоўнага камісара ААН у правах чалавека абнародаваў новую справаздачу аб колькасьці ахвяр ва Ўкраіне ад расейскай агрэсіі. У ім таксама адзначаецца, што Расея не дазволіла ААН ажыцьцявіць місію ў Курскую вобласьць пасьля ўзяцьця пэўнай яе часткі пад украінскі кантроль.
https://smarturl.click/VDj6g
Палітзьняволенай Вользе Маёравай дадалі яшчэ 1,5 года да ранейшага тэрміну
Палітзьняволеная ўжо адбывала 20-гадовы тэрмін у «справе Аўтуховіча». Пра новы прысуд стала вядома толькі празь некалькі месяцаў.
https://smarturl.click/RA3YW
3 кастрычніка — дзень памяці Міхала Баброўскага і Віктара Івашкевіч
3 кастрычніка 1848 году памёр Міхал Баброўскі, славіст і арыенталіст, прафэсар Віленскага ўнівэрсытэту, уніяцкі сьвятар. У 1826 годзе падчас публічнага выступу на адкрыцьці курсу славяназнаўства ў Галоўнай духоўнай сэмінарыі Віленскага ўнівэрсытэту заявіў, што афіцыйнай мовай Вялікага Княства Літоўскага і Статутаў ВКЛ была беларуская мова.
3 кастрычніка 2013 году ня стала Віктара Івашкевіча, аднаго зь лідэраў нацыянальнага адраджэнскага руху. Быў сябрам менскіх моладзевых клюбаў «Майстроўня» і «Талака», сакратаром Управы і намесьнікам старшыні БНФ, рэдактарам газэты « Рабочий», выканаўчым дырэктарам Грамадзкага навукова-аналітычнага цэнтру «Беларуская пэрспэктыва». Палітвязень, быў асуджаны за «абразу прэзыдэнта».
Больш пра падзеі і даты гэтага дня ў гісторыі Беларусі і сьвету чытайце ў матэрыяле:
https://smarturl.click/xB6BQ
📸 У Ізраілі аглядаюць наступствы іранскага ракетнага абстрэлу і падлічваюць шкоду. Фотагалерэя
1 кастрычніка Іран выпусьціў больш за 180 балістычных ракет па Ізраілі на фоне эскаляцыі баёў паміж лібанскай групоўкай «Хезбала», якая карыстаецца падтрымкай Ірану, і Ізраілем. Значную частку ракет перахапілі ў паветры, але некаторыя зь іх прабілі супрацьракетную абарону і ўпалі на адкрытай мясцовасьці. Вядома пра аднаго загінулага.
Наступствы атакі ў фотагалерэі: https://smarturl.click/mpnBO
«Адносіны паміж Літвой і Беларусьсю такія, што псаваць ужо няма куды», — літоўскі экспэрт Пукшта
Дацэнт Унівэрсытэту Вітаўта Вялікага Анджэй Пукшта ў інтэрвію Свабодзе аналізуе стан беларуска-літоўскіх адносінаў на фоне пазову Літвы ў Міжнародны крымінальны суд супраць рэжыму Лукашэнкі і тлумачыць, чаму літоўскія ўлады вымушаныя ўзмацняць кантроль за тымі, хто прыяжджае зь Беларусі:
https://smarturl.click/qlwlW
Галоўнае за 2 кастрычніка
🏢 Праваабаронцы назвалі 18 беларускіх арганізацый, якія прымалі ўкраінскіх дзяцей для «перавыхаваньня»
✍🏻 Камітэт супраць катаваньняў ААН апублікаваў новы даклад па Беларусі. Як на яго адрэагаваў урад
🙍🏻♂️Падчас учорашняга тэракту ў Тэль-Авіве цяжка паранены грамадзянін Беларусі
🇺🇦 Украінцы плацяць «праваднікам» тысячы даляраў за перасячэньне мяжы зь Беларусьсю, каб пазбегнуць мабілізацыі
👫«Гучыць як нейкая камэдыя». Што беларусы Падляшша думаюць пра «карту беларуса»
🎥 «ПіК Свабоды». Чаму Менск баіцца падтрымаць Іран і асьцярожны з Ізраілем
«Я адмовіўся прасіць памілаваньня». Дэсантнік, які ў 2020 годзе прайшоў па Салігорску зь бел-чырвона-белым сьцягам, — пра 4 гады за кратамі
🇱🇹 «Адносіны паміж Літвой і Беларусьсю такія, што псаваць ужо няма куды», — літоўскі экспэрт Пукшта
👨🏻⚖️ Тлумачым з Гурневічам. Каго з дыктатараў судзілі ў Гаазе і якія шанцы ў Лукашэнкі
Слава Камісаранка, Макс Корж, Ціма Беларускіх: у новы сьпіс забароненых у Расеі артыстаў трапілі беларусы
Выданьне «Вёрстка» атрымала новы сьпіс забароненых у Расеі артыстаў. У ім 79 чалавек і гуртоў — сольныя выканаўцы, музычныя гурты, комікі і тыктокеры. Гэта і праціўнікі вайны, і артысты, якія зьмянілі сваю думку аб уварваньні ва Ўкраіну, і нават прыхільнікі Пуціна.
У сьпісе апынуліся і беларускія артысты, а таксама ўраджэнцы Беларусі: стэндап-комікі Слава Камісаранка, Ідрак Мірзалідзэ, Ірына Прыходзька і Ваня Ўсовіч, сьпевакі Макс Корж, Ціма Беларускіх і Натальля Падольская, беларускія гурты ЛСП і 5diez:
https://smarturl.click/RA3Ap
Фрыдман: Лукашэнка асьцярожны з Ізраілем
Іран уначы выпусьціў па Ізраілі каля 180 балістычных ракет. У Тэгеране заявілі, што гэта адказ на гібель саюзьнікаў Ірана ў барацьбе з Ізраілем — лідэраў груповак ХАМАС і Хізбала. Да чаго імкнуцца бакі канфлікту і як гэта бачаць у Менску, каго падтрымліваюць? Госьць «ПіКа Свабоды» — палітоляг і гісторык Аляксандар Фрыдман:
🎥 ВІДЭА цалкам: https://youtu.be/beI2fg8KuyE
Ціханоўская: «Нават пасьля магчымай перамогі Ўкраіны пагрозы з боку Лукашэнкі застануцца»
Дэмакратычная лідэрка Беларусі Сьвятлана Ціханоўская сёньня выступіла на Варшаўскай канфэрэнцыі па бясьпецы. Сярод іншага, Ціханоўская адказала на пытаньні пра змаганьне за свабоду беларусаў і ўкранцаў, дасягненьні працы дэмакратычных сілаў і неабходнасьць іх падтрымкі Захадам, пра «так званыя» прэзыдэнцкія выбары 2025 году і расейскі ўплыў у Беларусі. Цытуем:
https://smarturl.click/baxav
Вуглядар, у якім загінуў беларус, перайшоў пад кантроль Расеі. Украінскія гарады цярпяць ад абстрэлаў
Група ўкраінскіх вайсковых аналітыкаў паведаміла, што горад Вуглядар у Данецкай вобласьці, за які ішлі вельмі жорсткія баі з студзеня 2023 году, цалкам акупавалі расейскія войскі.
https://smarturl.click/Yzkde
Вярхоўны суд Эўразьвязу пакінуў у сіле забарону на юрыдычныя кансультацыі для Расеі
2 кастрычніка Вярхоўны суд Эўразьвязу вызначыў, што забарона даваць юрыдычныя кансультацыі прадстаўнікам расейскага ўраду і расейскім фірмам, уведзеная ў 2022 годзе ў адказ на пачатую Расеяй поўнамаштабную вайну супраць Украіны, застаецца ў сіле.
https://smarturl.click/JDaGx
Латвія ўзмацніла мяжу зь Беларусьсю пасьля залёту расейскага «Шахэда»
У Латгаліі, усходняй частцы Латвіі, умацавалі мяжу зь Беларусьсю. Непакой латыскіх уладаў зьвязаны з залётам ударнага бесьпілётніка «Шахэд» на тэрыторыю краіны.
Пра захады Латвіі напісаў міністар абароны гэтай дзяржавы.
https://smarturl.click/W3dE9
«Гучыць як нейкая камэдыя». Што беларусы Падляшша думаюць пра «карту беларуса»
У Беларусі чарговы раз загаварылі пра стварэньне «карты беларуса», якая можа стаць адказам на «карту паляка». Свабода запыталася ў беларусаў Падляшша, ці ім патрэбны такі дакумэнт.
🔺Ужо само пытаньне вывела з раўнавагі ўсіх рэспандэнтаў.
https://smarturl.click/B6Oon
Ужо сёньня: дзень нараджэньня Зьмітра Сідаровіча і Сяргея Шупы
2 кастрычніка 1961 году нарадзіўся Сяргей Шупа, беларускі перакладнік і журналіст.
У гэты дзень у 1965 годзе нарадзіўся Зьміцер Сідаровіч (на фота), беларускі музыка, дудар, лідэр гурту «Камэлот», аўтар і выканаўца песень, зьбіральнік фальклёру, навуковец. Памёр 17 траўня 2014 году.
Больш падзей гэтага дня чытайце ў публікацыі «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/71nka
Стаў вядомы кароткі сьпіс літаратурнай прэміі Гедройця. У ім кніга зь «Бібліятэкі Свабоды»
Журы прэстыжнай беларускай літаратурнай прэміі імя Ежы Гедройця 1 кастрычніка назвала ўдзельнікаў «кароткага сьпісу» прэтэндэнтаў на ўзнагароду за найлепшую кнігу прозы па-беларуску за 2022-2023 гады. У яго ўвайшлі 6 кніг, сярод іх — кніга зь «Бібліятэкі Свабоды» «Забіць упалмінзага» Зьмітра Бартосіка:
https://smarturl.click/Ad8qY
З Украіны ў Беларусь пасьля начнога расейскага абстрэлу заляцеў яшчэ адзін дрон
У апэратыўным камандаваньні Паветраных сіл Украіны паведамілі аб рэкорднай за апошнія некалькі дзён расейскай атацы ўдарнымі бесьпілётнікамі па ўкраінскіх гарадах.
https://smarturl.click/3k01p
Права жыць і працаваць. Якія дазволы на жыхарства атрымліваюць беларусы ў Польшчы і Літве
«Так яго назвалі самі беларусы». Што такое гуманітарны дазвол на жыхарства, чым ён адрозьніваецца ад працоўнага і што такое міжнародная ахова? Пра варыянты легалізацыі ў Польшчы і Літве расказвае юрыстка.
https://smarturl.click/W3w66
100 гадоў з дня нараджэньня беларускага антысавецкага дзеяча Рыгора Клімовіча
3 кастрычніка 1924 году нарадзіўся Рыгор Клімовіч — дзяяч беларускага нацыянальнага супраціву, вязень ГУЛАГу, адзін зь лідэраў і аўтар гімну Нарыльскага паўстаньня. У зьняволеньні напiсаў некалькi дзясяткаў антысталінскіх вершаў.
«Рыгор Клімовіч палымяна й доказна зьняпраўджваў культываваную за савецкім часам дый пазьней думку аб „пакорліва-талерантным“ няўдзеле беларусаў у антысталінскім супраціве», — пісаў Уладзімер Арлоў.
Больш падзей 3 кастрычніка ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/xB6BQ
Пасьля Лукашэнкі. Ці здадуць незалежнасьць Беларусі магчымыя пераемнікі дыктатара
«Палітыку, які прыйдзе да ўлады пасьля Лукашэнкі, атрымаць унутраную легітымнасьць магчыма толькі шляхам дэлукашэнізацыі. Бо краіна атручаная лукашэнкаўскім аўтарытарызмам, адбылося перанасычэньне ім, у грамадзтве існуе вялікая патрэба ў пераменах», — піша аналітык Валер Карбалевіч і тлумачыць, чаму:
https://smarturl.click/ZyZyy
Тлумачым з Гурневічам. Каго з дыктатараў судзілі ў Гаазе і якія шанцы ў Лукашэнкі
У Гаагскі Міжнародны крымінальны суд перадалі матэрыялы аб учыненьні прадстаўнікамі рэжыму Лукашэнкі злачынстваў супраць чалавечнасьці ў адносінах да беларусаў. Дзьмітры Гурневіч тлумачыць, што насамрэч можа Міжнародны крымінальны суд у Гаазе, і якія там былі прэцэдэнты, зьвязаныя з кіраўнікамі дзяржаваў:
https://www.youtube.com/watch?v=WyMV3So9Dd4
Праваабаронцы назвалі 18 беларускіх арганізацый, якія прымалі ўкраінскіх дзяцей для «перавыхаваньня»
У верасьні тры праваабарончыя арганізацыі перадалі ў Міжнародны крымінальны суд доказы палітычнай індактрынацыі і мілітарызаванага перавыхаваньня ўкраінскіх дзяцей на тэрыторыі Беларусі.
Праваабаронцы сьцьвярджаюць, што вызначылі 18 інстытуцый, куды з 2021 году рэгулярна вывозілі дзяцей ва ўзросьце ад 6 гадоў для перавыхаваньня, а таксама ідэнтыфікавалі 2219 украінскіх дзяцей, якія пацярпелі ад дыскрымінацыйнага перасьледу, што пацьвярджае шырокамаштабнасьць злачынства. Сьпіс арганізацый:
https://smarturl.click/EeWeW
Падчас учорашняга тэракту ў Тэль-Авіве цяжка паранены грамадзянін Беларусі
У выніку страляніны ў гістарычным цэнтры Тэль-Авіва, горадзе Яфа, 1 кастрычніка быў цяжка паранены грамадзянін Беларусі 1997 году нараджэньня, яго шпіталізавалі. Паводле МЗС Беларусі, што да стану пацярпелага беларуса, «прагнозы лекараў цяпер пазытыўныя».
https://smarturl.click/nyXVb
Алег Латышонак: «У ВКЛ існавала руская нацыя»
Калі ўзьнікла Беларусь і беларусы? Або хто і калі нібыта іх «стварыў»? Ці праўда, што Русь і русіны — гэта толькі канфэсійныя тэрміны, якія абазначаюць людзей, што вызнавалі ўсходняе хрысьціянства? Як называць мову Статутаў і Мэтрыкі Вялікага Княства Літоўскага?
Пра гэтыя і іншыя пытаньні, якія ў камэнтарах на Ютубе абмяркоўваюць нашы гледачы і слухачы, мы гаворым з габілітаваным доктарам гісторыі, прафэсарам Беластоцкага ўнівэрсытэту ў Польшчы Алегам Латышонкам:
🎥 ВІДЭА: https://www.youtube.com/watch?v=jZoNLRlp-5I
Украінцы плацяць «праваднікам» тысячы даляраў за перасячэньне мяжы зь Беларусьсю, каб пазбегнуць мабілізацыі
Украінскія суды разглядаюць некалькі адміністрацыйных і крымінальных спраў, якія датычацца незаконнага перасячэньня мяжы зь Беларусьсю.
https://smarturl.click/yqWdL
Літва і Ўкраіна пачалі эвакуацыю грамадзянаў зь Лібану і Ізраілю. МЗС Беларусі параіла «трымацца рэкамэндацыяў мясцовых уладаў»
Наземная апэрацыя ізраільскага войска на поўдні Лібану, а таксама абстрэлы «Хэзбалой» тэрыторыі Ізраілю сталі прычынай заклапочанасьці ўладаў розных дзяржаваў лёсам сваіх грамадзянаў. Некалькі краін спачатку папярэдзілі суайчыньнікаў пра небясьпеку наведваньня рэгіёну, а затым пачалі эвакуацыю.
Аднак Міністэрства замежных справаў Беларусі, як і год таму падчас нападу ХАМАС на Ізраіль, не сьпяшаецца з эвакуацыяй беларускіх грамадзян.
https://smarturl.click/Ad8vg
Пастаўскі раённы савет скасаваў вёску Тарасаўку, жыхары якой сёлета яшчэ выбіралі дэпутатаў усіх узроўняў
Ад вёскі Тарасаўка да аграгарадку Юнькі, дзе быў участак для галасаваньня, — 8,5 кілямэтра. Як вынікае з раскладу руху прыгарадных аўтобусаў, у Тарасаўку і зь яе нават няма аўтобусных маршрутаў.
https://smarturl.click/vwEZ8
«Я адмовіўся прасіць памілаваньня». Дэсантнік, які ў 2020 годзе прайшоў па Салігорску зь бел-чырвона-белым сьцягам, — пра 4 гады за кратамі
Былы дэсантнік Руслан Акостка ў лістападзе 2020-га ўзрушыў Беларусь, прайшоўшы праз Салігорск зь бел-чырвона-белым сьцягам. Так ён пратэставаў супраць гвалтоўнай сьмерці менчука Рамана Бандарэнкі. Пасьля амаль чатырох гадоў за кратамі і эвакуацыі зь Беларусі палітзьняволены расказаў у інтэрвію Свабодзе, як яго затрымлівалі, што дапамагала не здавацца за кратамі і чаму эміграваў у Гішпанію.
https://smarturl.click/M1OJx
Віртуальную рэканструкцыю Вялікай Воўпаўскай сынагогі прэзэнтавалі ў Meta Store
Цэнтар беларуска-габрэйскай культурнай спадчыны анансаваў новы праект — віртуальную рэканструкцыю Вялікай Воўпаўскай сынагогі, адной з самых прыгожых драўляных сынагог Эўропы.
https://smarturl.click/EeOLZ
ААН: з сакавіка 2023 году 10 украінскіх вайскоўцаў і адзін мэдык загінулі ў расейскім палоне
Упраўленьне Вярхоўнага камісару ААН у правах чалавека задакумэнтавала з сакавіка 2023 году гібель 10 ўкраінскіх вайскоўцаў і 1 мэдработніка ў расейскім палоне праз катаваньні, дрэнныя ўмовы ці неналежны мэдыцынскі догляд.
169 з 174 украінскіх ваеннапалонных, апытаных з сакавіка 2023 году, распавялі пра жорсткае зьбіцьцё, удары электрычным токам, сэксуальны гвалт, удушэньні, пазбаўленьне сну і інш. Падрабязнасьці ў справаздачы
Чытайце таксама: Украіна расьсьледуе імаверны расстрэл 16 украінскіх палонных вайскоўцамі Расеі
Галоўнае за 1 кастрычніка
☢️ Генэральны дырэктар МАГАТЭ прыбыў у Беларусь і сустрэўся з Лукашэнкам
🇪🇺 Эўразьвяз скараціў штат у менскім прадстаўніцтве, частку супрацоўнікаў адклікалі ў Брусэль
🇷🇸 У Менску пачаў працаваць амбасадар Сэрбіі, якая далучылася да санкцый супраць Беларусі
🇮🇱 Ізраіль пачаў першую з 2006 году наземную апэрацыю ў Лібане
🇮🇷 Іран запусьціў ракеты па Ізраілі, па ўсёй краіне абвясьцілі паветраную трывогу
🇺🇦Ва Ўкраіне адзначаюць Дзень абаронцаў. За тэрытарыяльную цэласнасьць краіны загінулі больш за 60 беларусаў
🏳️🌈 «Добраахвотна і свабодна пакінуў Беларусь». Баўгарыя адмовіла беларускаму ЛГБТ-актывісту ў атрыманьні статусу ўцекача
👬 «Сёньняшняе жыцьцё не прамяняў бы на беларускую стабільнасьць». Гісторыі былых добраахвотнікаў, якія вярнуліся з вайны
🙍🏻♂️«ПіК Свабоды». Латушка пра пазоў Літвы ў Міжнародны крымінальны суд: Цягнік з Лукашэнкам едзе ў Гаагу