17325
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Ня толькі халаднік. Чые калдуны, зуброўка і крупнік? Гутарка з гісторыкам (+ рэцэпт)
Як вы лічыце, чый халаднік? А калдуны? Хто прыдумаў зуброўку? І чаму палякі сьмяяліся над бацьвіньнем і кішкай? Свабода разам з гісторыкам Алесем Белым склала топ-7 страваў, якія аб’ядноўваюць беларускую, літоўскую і польскую кухні:
https://smarturl.click/M1oG4
Падпісвайцеся на Свабоду ў radio_svaboda">TikTok!
Нашыя журналісты публікуюць там унікальныя кароткія відэа і карткі на розныя тэмы. Відэа апошняга тыдня:
👆🏻Калі зьявілася беларуская мова? Расказваем паводле пісьмовых крыніц (гл. відэа вышэй)
👉🏻 Чырвоная кніга Беларусі-2025: radio_svaboda/video/7411976499055693062">глядзім, што ў ёй зьменіцца
👉🏻 Бітва пад Воршай. radio_svaboda/video/7412343809964543238">Узгадваем цікавыя факты гэтай старонкі беларускай гісторыі
👉🏻 У Беларусі гараць лясы, тарфянікі і кустоўе. radio_svaboda/video/7413075615685020933">Сабралі практычныя парады, што рабіць падчас пажару
👉🏻 Эканоміка на Свабодзе. radio_svaboda/video/7413440761351441669">Якія ў беларусаў узаемаадносіны з грашыма і ці ашчаджаюць яны
👉🏻 Лукашэнка наведаў студэнтаў. radio_svaboda/video/7413826167729392902">Тлумачым, як насамрэч праходзяць такія сустрэчы і ці ёсьць у іх сэнс
👉🏻 «Тры Натальлі Лукашэнкі». radio_svaboda/video/7411594414700727558">Распавядаем пра знакамітае жаночае трыё
«Суцэльная хлусьня». Чалавек, якога у сюжэце БТ назвалі «куратарам японскага шпіёна», пракамэнтаваў абвінавачаньні
Чалавек, якога ў сюжэце беларускага дзяржаўнага тэлеканалу «Беларусь-1» назвалі асобай, якая нібыта давала ўказаньні японцу Масатосі Наканісі, затрыманаму ў Беларусі праз падазрэньне ў шпіянажы, у інтэрвію японскай газэце The Mainichi назваў сюжэт БТ «поўнай хлусьнёй».
Сярод іншага, ён пракамэнтаваў скрыншоты паведамленьняў паміж ім і затрыманым у Беларусі японцам, указаўшы, што паведамленьне на расейскую мову «пераклалі» зусім інакш, сказіўшы яго сэнс:
https://smarturl.click/W39RX
Грамадзяне Ўкраіны масава зьвяртаюцца ў суды, бо ім ня хочуць уключаць у пэнсійны стаж працу і вучобу ў Беларусі
За апошнія паўтара года суды ва Ўкраіне разгледзелі тысячы пазоваў грамадзян да Пэнсійнага фонду аб адмове ўключэньня ў стаж для налічэньня пэнсіі працу ці навучаньне за межамі Ўкраіны, у тым ліку сотні такіх зваротаў тычыліся працы ці навучаньня ў Беларусі.
У Беларусі таксама ёсьць выпадкі, калі працу ва Ўкраіне не ўключаюць у пэнсійны стаж:
https://smarturl.click/AdLdO
Ціханоўская сустрэлася з намесьнікам Дзяржсакратара ЗША ў Вільні
Падчас сустрэчы з Куртам Кэмпбэлам Ціханоўская падзякавала Злучаным Штатам за падтрымку і салідарнасьць, а прадстаўнік ЗША ў сваю чаргу падкрэсьліў, што ЗША працягнуць падтрымку беларускага народа і дэмакратычнай супольнасьці, гаворыцца ў паведамленьні. Што абмяркоўвалі на сустрэчы:
https://smarturl.click/71LMl
У Берасьці за ўдзел у пасьлявыбарных пратэстах асудзілі адразу 11 чалавек
За ўдзел у акцыі пратэсту 10 жніўня 2020 году паводле ч. 1 арт. 342 Крымінальнага кодэксу (актыўны ўдзел у дзеяньнях, што груба парушаюць грамадзкі парадак) асудзілі адразу 11 мясцовых жыхароў. Судзьдзя прызначыў ім тэрміны ад 2 гадоў «хатняй хіміі» да 1,5 года калёніі. Сутнасьць абвінавачваньня ў тым, што яны «выкрыквалі лёзунгі, дэманстравалі палотны бел-чырвона-белага колеру, выходзілі на праезную частку»:
https://smarturl.click/ZyoaW
Галоўная пагроза для беларускай эканомікі — эканамічны спад у Расеі, і гэта рэальная пэрспэктыва, — эканамістка Лузгіна
«Фінансавы стан беларускіх фірмаў і прадпрыемстваў у цэлым пагаршаецца, назіраецца зьніжэньне рэнтабэльнасьці. Зараз прадпрыемствы ўкладаюць не ў інвэставаньне ці новыя тэхналёгіі, а ў заробкі сваім супрацоўнікам, бо іначай проста ня будзе каму працаваць», — кажа дасьледчыца Анастасія Лузгіна.
Пабудаваў электрастанцыю, піўзавод і шпіталь для прастытутак. Расказваем, што для Менску зрабіў Караль Чапскі і што ад гэтага засталося
Тройчы абіраўся на пасаду кіраўніка Менску, правёў тэлефон, паклаў брукаванку і вывез сьмецьце. У дзень адзначэньня Дня Менску расказваем пра ягонага легендарнага кіраўніка — Караля Яна Чапскага:
https://smarturl.click/8E9G8
Як спэцслужбы ЗША палявалі на Усаму бін Ладэна
У ЗША супрацоўнікі і аналітыкі Агенцтва нацыянальнай бясьпекі (АНБ) на працягу двух гадоў сачылі за тэлефоннымі званкамі і праслухоўвалі размовы памочніка Усамы бін Ладэна.
Гэта дапамагло ўстанавіць месца, дзе хаваўся лідэр тэрарыстычнай групоўкі «Аль-Каіда». Былы дырэктар АНБ па апэрацыях Джон Дарбі распавёў пра гэта ў інтэрвію The Washington Post.
https://smarturl.click/dpZB4
Куды часьцей за ўсё лятаюць зь Менску. Агучылі статыстыку
Нацыянальны аэрапорт Менску перасягнуў рубеж у 2 мільёны пасажыраў. Тэмп росту пасажырапатоку захоўваецца на ўзроўні 115% адносна мінулага году, паведамілі на прадпрыемстве.
https://smarturl.click/5O6wo
Як спэцслужбы Беларусі вэрбуюць і як засылаюць шпіёнаў за мяжу
Як можна выяўляць шпіёнаў і якія захады засьцярогі варта рабіць? Ці магчымы абмен арыштаваных беларускіх шпіёнаў на палітвязьняў? У чым небясьпека, калі пачынаеш у кожным падазраваць шпіёна ці агента спэцслужбаў? Як тут знайсьці балянс паміж асьцярожнасьцю і празьмернай падазронасьцю? Адказвае прадстаўнік аб’яднаньня былых сілавікоў BelPol Уладзімер Жыгар.
https://youtu.be/S_aNS0dpOsE
Былы каліновец запусьціў уласны брэнд «Кусь». Сродкі пойдуць на дапамогу
Былы добраахвотнік Аляксандар Клачко сумеснай з крамай A2 Print у Вільні пад уласным брэндам выпускае кубкі, майкі, торбы. Сродкі ад продажу пойдуць на дапамогу беларускім добраахвотнікам і валянтэрам ва Ўкраіне.
У Варшаве затрымалі ўкраінца, які напаў на беларуску
Паліцыя прад’явіла абвінавачанні па двух крымінальных артыкулах. За нанясеньне шкоды здароўю нападніку пагражае ад штрафу да двух гадоў пазбаўленьня волі. Той жа максымальны тэрмін прадугледжаны за выкарыстаньне чужога пасьведчаньня асобы.
https://smarturl.click/712gD
«Лукашэнка зрабіў са мной тое самае, што рабіў да гэтага 20 гадоў», — Аляксандар Кныровіч у праекце «Сьведкі Лукашэнкі»
У праекце «Сьведкі Лукашэнкі» блогер і прадпрымальнік Аляксандар Кныровіч разважае пра тое, якія ўрокі жыцьця дала яму турма.
«Скажу дзіўную рэч. Нельга ў жыцьці кагосьці абвінавачваць, акрамя сябе. Ці ня ведаў я, што ў Беларусі адбывалася з іншымі прадпрымальнікамі? Канешне, ведаў. Але ня ставіўся да гэтага ўсур’ёз. І жыў у сваёй асабістай ілюзіі — вось і атрымаў. Лукашэнка зрабіў са мной тое самае, што рабіў да гэтага 20 гадоў».
Дзясяткі «палітычных» спраў, адзінкавыя — за забойствы. Чым цяпер занятыя абласныя суды
«Так пабудаваная сыстэма. Самі органы стварылі плынь гэтых «экстрэмісцкіх спраў», цяпер самі ж зь ёй і спрабуюць даць рады. Па сутнасьці такія справы мусяць разглядаць раённыя суды. Але калі «экстрэмісцкія справы» аднесьлі да катэгорыі «злачынствы супраць дзяржавы», то іх аддалі абласным».
Гісторыка Ігара Мельнікава прысудзілі да 4 гадоў калёніі за інтэрвію незалежнаму СМІ
Паводле вэрсіі пракуратуры, 26 студзеня 2022 года ў Польшчы Мельнікаў нібыта «ў мэтах ажыцьцяўленьня экстрэмісцкай дзейнасьці, у тым ліку папулярызацыі мэдыярэсурсаў экстрэмісцкай накіраванасьці, уцягваньня ў экстрэмісцкую дзейнасьць большай колькасьці грамадзян, распаўсюджваньня экстрэмісцкіх матэрыялаў», даў інтэрвію «Эўрарадыё» і тым самым спрыяў экстрэмісцкай дзейнасьці.
Узгаданае інтэрвію сярод іншага тычылася працы гісторыка за мяжой, правядзеньня ім навуковай выставы ў Варшаве, ролі гісторыі ў грамадзтве.
На момант публікацыі інтэрв'ю “Эўрарадыё” не было прызнана “экстрэмісцкім фармаваньнем”. Рашэньне аб гэтым прынята МУС 20 ліпеня 2022 года. https://smarturl.click/2qL0Z
Расея і Ўкраіна абмяняліся палоннымі. Беларусаў сярод іх няма
Украіна і Расея правялі чарговы абмен палоннымі, у межах якога на ўкраінскую тэрыторыю вярнуліся 49 грамадзян, а на расейскую — 44. Як паведаміў амбудсмэн Украіны Дзьмітро Лубінец, упершыню Ўкраіне ўдалося вярнуць дадому адразу 23 жанчын.
Як паведамілі Свабодзе ва ўкраінскім праекце «Хачу жыць», сярод перададзеных Расеяй ва Ўкраіну і Ўкраінай ў Расею беларусаў няма:
https://smarturl.click/aJaRg
Зьявілася інфармацыя, што Іран перадаў Расеі ракеты Fath-360. Як яны выглядаюць і што пра іх вядома
7 верасьня адразу некалькі заходніх СМІ са спасылкай на крыніцы паведамілі, што Іран перадаў Расеі 200 балістычных ракет малой далёкасьці Fath-360. Інфармацыю пацьвердзілі верасьня афіцыйны прадстаўнік Эўразьвязу Пэтэр Стана і дзяржсакратар ЗША Энтані Блінкен. У Іране па-ранейшаму адмаўляюць пастаўкі ракет Расеі.
Расказваем і паказваем, як выглядае гэтая сыстэма ўзбраеньня і як яна можа паўплываць на вайну ва Ўкраіне:
📸 Фотагалерэя: https://smarturl.click/dpZgE
Пачаў пра дружбу, скончыў пра варажнечу. Пра што сьведчыць сустрэча Лукашэнкі з прадстаўнікамі нацыянальных мяньшыняў
«Дыялёг Лукашэнкі з нацыянальнымі мяньшынямі напярэдадні так званага „Дня народнага адзінства“ задумваўся як бяспройгрышны прапагандысцкі ход, дэманстрацыя міралюбства і грамадзянскай згоды. Аднак прымірэнчая размова пра дружбу і еднасьць скончылася традыцыйнымі папрокамі і абвінавачаньнямі ў адрас суседзяў», — піша аналітык Валер Карбалевіч:
Зборная Эстоніі ў пляжным футболе адмовілася гуляць з Беларусьсю ў супэрфінале Эўралігі
Мужчынская зборная Эстоніі ў пляжным футболе пасьля выхаду ў плэй-оф супэрфіналу Эўралігі ў Італіі адмовілася гуляць са зборнай Беларусі, якая стала яе суперніцай у чвэрцьфінале. Так Беларусь выйшла ў паўфінал з тэхнічнай перамогай, а зборная Эстоніі працягне барацьбу за 5-8-е месца.
У камандзе патлумачылі рашэньне тым, што яны «на 100% згодныя, што расейскім і беларускім спартоўцам зараз ня месца на спартовых пляцоўках»:
https://smarturl.click/ppkwj
На праваабаронцу Сержука Сыса завочна завялі крымінальную справу
На актывіста праваабарончага цэнтру «Вясна» Сяргея Сыса завялі крымінальную справу і абвясьці яго ў вышук. Пра гэта сам праваабаронца даведаўся ад крыніц зь Беларусі. Паводле зьвестак Сыса, яго вінавацяць паводле ч. 2 арт. 361-4 Крымінальнага кодэксу («Садзеяньне экстрэмісцкай дзейнасьці», учыненае ў групе асобаў або паўторна"), за што пагражае пакараньне да 7 гадоў зьняволеньня:
https://smarturl.click/0eLMp
У Жыткавіцкім раёне праверылі дружыньнікаў — у выніку ліквідавалі 17 атрадаў. У чым справа
Аказалася, што ў шэрагах дружыньнікаў былі асуджаныя за хуліганства, паведамілі ў пракуратуры Гомельскай вобласьці. Падрабязнасьці:
https://smarturl.click/YzVmM
13 верасьня нарадзіўся Андрэй Мрый, беларускі празаік, журналіст (у 1893 годзе)
Найбольш вядомы раман Мрыя — «Запіскі Самсона Самасуя», у якой у сатырычным тоне паказаў усталяваньне новага ладу ў 20-я гады мінулага стагодзьдзя, у тым ліку пачаткі савецкай беларусізацыі. Твор быў абвешчаны паклёпам на савецкую рэчаіснасьць, а аўтара адправілі ў ГУЛАГ.
Раней «Запіскі Самсона Самасуя» чыталі ўсе школьнікі Беларусі, але ў 2016 годзе твор прыбралі з абавязковай школьнай праграмы.
Пра іншыя падзеі 13 верасьня ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ужо сёньня»: https://smarturl.click/1dyDo
Пуцін расказаў, што зьменіць дазвол Кіеву наносіць удары па Расеі далёкасяжнай зброяй
Пуцін заявіў, што «наўпроставы ўдзел краінаў Захаду ва ўкраінскім канфлікце мяняе яго сутнасьць». «Расея будзе вымушаная прымаць рашэньні, зыходзячы з пагрозаў, якія такім чынам ствараюцца», — падкрэсьліў прэзыдэнт РФ.
Камэнтары Пуціна прагучалі ў пэрыяд, калі ўлады Ўкраіны працягваюць спробы дамагчыся ад Захаду паставак больш магутных узбраеньняў, але зь меншымі абмежаваньнямі на іх выкарыстаньне. Расейскія войскі тым часам працягваюць наступ на ўсходзе Ўкраіны
https://smarturl.click/ba1Z7
Асноўныя падзеі і публікацыі чацьвярга, 12 верасьня
Дзясяткі «палітычных» спраў, адзінкавыя — за забойствы. Чым цяпер занятыя абласныя суды
«Паставіць сабе надмагільле». Што гісторыкі і экспэрты кажуць пра пляны Лукашэнкі пабудаваць новы гістарычны музэй
Жыхары Менску скардзяцца на смог. У Белгідрамэце расказалі, калі чакаць паляпшэньня сытуацыі
Маркаў: задача зачыняць YouTube у Беларусі сёньня не стаіць
Лукашэнка заявіў, што даручыў папярэджваць мігрантаў, каб тыя ня ехалі ў Беларусь у спробах трапіць у ЭЗ
Рыжанкоў у Ганконгу заявіў, што «Беларусь ня дасьць уцягнуць сябе ў вайну ва Ўкраіне»
«ПіК Свабоды». Як спэцслужбы Беларусі вэрбуюць і як засылаюць шпіёнаў за мяжу
Зяленскі адрэагаваў на перамяшчэньне войскаў у Беларусі і наступ расейцаў у Курскай вобласьці
У Латвіі канчаткова ўхвалілі законапраект аб забароне знаходжаньня ў краіне аўтамабіляў зь беларускімі нумарамі
Лукашэнка кажа, што даручыў папярэджваць мігрантаў, каб тыя ня ехалі ў Беларусь у спробах патрапіць у ЭЗ
«Яны там круцяць-верцяць: „Кітайцы Лукашэнку прымусілі, каб ён зьмякчыў палітыку ў дачыненьні да Польшчы“. Зь Кітаем мы не абмяркоўвалі нават гэтыя тэмы. Ніколі Сі Цзіньпін, ведаючы мяне, ня скажа, што ты там з Польшчай нешта зрабі» — заявіў сёньня Аляксандар Лукашэнка падчас сустрэчы з прадстаўнікамі этнічных меншасьцяў Беларусі.
https://smarturl.click/ZyR3z
Літва вылучыла юрыстам больш за паўмільёна эўра для суду з «Беларуськаліем»
«Беларуськалій» спрабуе атрымаць кампэнсацыю ў 1 мільярд эўра за аднабаковае скасаваньне кантракту на транзыт яго ўгнаеньняў.
https://smarturl.click/XyQkz
Рыжанкоў: «Беларусь ня дасьць уцягнуць сябе ў вайну ва Ўкраіне»
«У Беларусі ёсьць цэлы арсэнал інструмэнтаў для гэтага», — заўважыў міністар замежных справаў.
https://smarturl.click/aJwV0
Памерла заснавальніца тэатру «Зьніч», беларуская акторка Галіна Дзягілева
Акторка, заснавальніца тэатру аднаго актора «Зьніч» Галіна Дзягілева памерла сёньня, ёй было 77 гадоў, паведамляе @zerkalo_io са спасылкай на яе сяброў. Разьвітаньне адбудзецца 13 верасьня ў 11-ай гадзіне ў крэматорыі на Паўночных могілках Менску.
Больш пра Галіну Дзягілеву і створаны тэатар «Зьніч»
Менскае выдавецтва, якое выпускае кнігі на беларускай мове, зьвярнулася да чытачоў па дапамогу
Выдавецтва «Тэхналёгія» зьвярнулася да чытачоў з просьбай набываць кнігі на сайце ці ў краме, каб выдавецтва магло працягнуць выданьне заплянаваных кніг.
«Больш як за 30 гадоў працы мы ў вас амаль ніколі нічога не прасілі: рабілі сваю справу — то з усьмешкай і радасьцю, то сьціснуўшы зубы. Але такая нагода здарылася», — гаворыцца ў паведамленьні ў сацсетках выдавецтва:
https://smarturl.click/ppeJ2