17324
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Ужо сёньня: дзень народзінаў Краўцова Макара
18 жніўня 1891 году нарадзіўся Краўцоў Макар (сапраўднае імя Макар Касьцевіч), пісьменьнік і перакладчык, удзельнік нацыянальна-вызвольнага руху пачатку ХХ стагодзьдзя і нацыянальна-вызвольнага руху 1920–1930-х гадоў у Заходняй Беларусі, ахвяра сталінскіх рэпрэсіяў. Краўцоў Макар зьяўляецца аўтарам словаў да гімну Беларускай Народнай Рэспублікі «Мы выйдзем шчыльнымі радамі».
Пра падзеі гэтага дня ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/Adka0
Сваякі палітвязьняў зьвярнуліся да міжнароднай супольнасьці з просьбай садзейнічаць іх вызваленьню
З заклікам да міжнароднай супольнасьці, міжнародных інстытутаў, «палітыкаў і дыпляматаў усіх краін» садзейнічаць вызваленьню палітвязьняў у Беларусі выступіла 17 жніўня Аб’яднаньне сваякоў і былых палітвязьняў.
Аўтары звароту вітаюць «працяг вызваленьня палітвязьняў»: «Жыцьцё і свабода кожнага грамадзяніна Беларусі зьяўляюцца безумоўнай каштоўнасьцю. Вызваленьне ўсіх беларускіх палітвязьняў — ключавы прыярытэт у дзейнасьці грамадзянскай супольнасьці Беларусі, якая імкнецца да дэмакратыі і захаваньня правоў чалавека».
Аляксандр Лукашэнка 16 жніўня падпісаў указ аб памілаваньні 30 асоб, асуджаных за злачынствы «пратэстнай накіраванасьці».
https://smarturl.click/vwgzg
МЗС Літвы: спрашчэньне парадку ўезду беларускіх аўтамабіляў зроблена для падтрымкі грамадзянскай супольнасьці
У МЗС Літвы заявілі, што выключэньні, якія ўступаюць у сілу 17 жніўня і дазваляюць уехаць у Літву некаторым аўтамабілям зь беларускімі нумарамі, прымяняюцца ў сувязі зь неабходнасьці падтрымкі беларускай грамадзянскай супольнасьці. Пра гэта інфармуе літоўскі тэлеканал TV3.
«Літва, як сябра Эўрапейскага Зьвязу, пасьлядоўна і сыстэматычна прымяняе правілы ЭЗ. Пры гэтым, ацэньваючы дзеяньні іншых рэгіянальных партнэраў, практычныя аспэкты забароны і дыялёг з прадстаўнікамі беларускай апазыцыі, ацэньваючы неабходнасьць падтрымкі беларускай грамадзянскай супольнасьці, мы адпаведна прымяняем варыянты, прадугледжаныя ў рэглямэнце», — гаворыцца ў адказе МЗС Літвы, перададзеным службе навінаў BNS.
https://smarturl.click/JD7zD
Сталі вядомыя намінанты на прэмію Натальлі Арсеньневай за найлепшую кнігу паэзіі
Беларускі ПЭН і Міжнародны саюз беларускіх пісьменьнікаў абвясьцілі поўныя сьпісы намінантаў на літаратурную прэмію імя Натальлі Арсеньневай за найлепшую беларускамоўную кнігу паэзіі. Сёлета прэмія будзе ўручацца адразу за два папярэднія гады — за 2022 і 2023.
Частка імёнаў аўтараў замененая на псэўданімы, частка назваў пададзеная ў зашыфраваным выглядзе. Рэальныя прозьвішчы будуць абвешчаныя пасьля таго, як гэта стане бясьпечна для аўтараў.
Поўныя сьпісы тут:
https://smarturl.click/z2gDJ
Беларускія рэзэрвы Пуціна. Ці абыдуцца пад Курскам бяз войскаў Лукашэнкі?
Яшчэ нядаўна Лукашэнка пагражаў, што кожнаму, хто ўчыніць замах хоць на пядзю тэрыторыі Саюзнай дзяржавы, «мала не падасца». Сёньня ўкраінская армія займае ўжо каля тысячы квадратных кілямэтраў расейскіх земляў. Што з рэалізацыяй пагрозаў?
Піша Віктар Багдзевіч:
https://smarturl.click/8ERn2
465 гадоў з дня нараджэньня Юрыя Алелькавіча
Роўна 465 гадоў таму, 17 жніўня 1559 году, нрарадзіўся Юры Алелькавіч, нашчадак Гедыміна ў ІХ калене, вайсковы, грамадзкі і культурны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Князь быў уладальнікам Слуцку, дзе ператварыў княскі двор у буйны культурны цэнтар. Юры Алелькавіч уласнаручна перапісаў Слуцкае Эвангельле.
Больш падзей гэтага дня ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ўжо сёньня»:
https://smarturl.click/yqgoJ
Рэакцыя Лукашэнкі на ўкраінскі наступ у Курскай вобласьці
Палітычны аглядальнік Валер Карбалевіч камэнтуе, як беларускія ўлады рэагуюць на ўкраінскі наступ у Курскай вобласьці.
https://www.youtube.com/watch?v=_Fr3kWpN4bA
Ці правядзе Лукашэнка датэрміновыя выбары 23 лютага
У Беларусі загаварылі пра магчымасьць датэрміновых прэзыдэнцкіх выбараў у лютым 2025 году. Наколькі гэта рэалістычна? Ці можа быць зьвязана са станам здароўя Аляксандра Лукашэнкі, альбо ёсьць іншыя чыньнікі? Разважае палітоляг і гісторык Роза Турарбекава.
https://www.youtube.com/watch?v=1J7ohzPmubQ
Лукашэнка памілаваў 30 асуджаных за «злачынствы пратэстнай накіраванасьці»
Тэлеграм-канал «Пул Первого» паведаміў, што кіраўнік Беларусі сёньня «падпісаў Указ аб памілаваньні 30 асоб, асуджаных за злачынствы пратэстнай накіраванасьці».
У паведамленьні гаворыцца, што ў ліку памілаваных 14 жанчын і 16 мужчын, некаторыя зь іх маюць сур'ёзныя захворваньні. Таксама паведамляецца, што ў ліку памілаваных ёсць асобы пэнсійнага веку.
https://smarturl.click/z2gZp
Стэндап-коміка Славу Камісаранку будуць судзіць завочна
Камісаранку вінавацяць у «распальваньні варожасьці», «паклёпе на Лукашэнку» і яго «абразе». Супраць яго распачалі спэцыяльнае вядзеньне.
Коміку інкрымінуюць ч. 1 арт. 130 КК («распальваньне варожасьці»), ч. 2 арт. 367 («паклёп на Лукашэнку») і арт. 368 («абраза Лукашэнкі»). Камісаранку запрашаюць вярнуцца ў Беларусь і прыйсьці ў Сьледчы камітэт.
У адказ Камісаранка напісаў у Instagram: «Запрашалі зьявіцца, але ў мяне, на жаль, не атрымліваецца»
https://smarturl.click/z2g4p
Аліневіч у чэрвені трымаў галадоўку ў ШЫЗА
Асуджаны да 20 гадоў зьняволеньны анархіст Ігар Аліневіч у чэрвені трапіў у лякарню ў Калядзічах праз падазрэньне на язву страўніка, паведамляе тэлеграм-канал «Краіна для Жыцьця».
Абвастрэньне адбылося пасьля галадоўкі, якую Ігар трымаў з 13 па 26 чэрвеня ў ШЫЗА жодзінскай турмы № 8, дзе палітвязень адбывае тэрмін.
Ігар — актывіст анархічнага руху, якога затрымалі пры пераходзе мяжы Беларусі ў ноч з 28 на 29 кастрычніка 2020 году. Яго абвінавацілі па шэрагу крымінальных артыкулаў за падпал службовых аўтамабіляў, будынка ДАІ, дзяржаўнага камітэту экспэртыз у Гомельскай вобласьці. У выніку Ігара асудзілі да 20 гадоў калёніі ўзмоцненага рэжыму.
Пазьней яму ўзмацнілі пакараньне і перавялі на турэмны рэжым у Жодзіна.
На 16 жніўня ў Беларусі 1378 палітвязьняў прызнаных праваабарончай супольнасьцю. Рэальная колькасьць палітзьняволеных можа быць большай.
Чаму зноў загаварылі пра воспу малпаў і наколькі варта яе баяцца?
Сусьветная арганізацыя аховы здароўя 14 жніўня афіцыйна абвясьціла, што ўспышка воспы, віруснай інфэкцыі, якая распаўсюджваецца пры шчыльным кантакце, уяўляе сабой глябальную надзвычайную сытуацыю ў галіне аховы здароўя ў другі раз за два гады. Разьбіраемся, што гэта значыць.
https://smarturl.click/0exy5
Ня гэтулькі прынцыпы, колькі інтарэсы. Як вырашыць крызіс легітымнасьці Ціханоўскай
«Відавочная супярэчнасьць, якая спараджае ў дэмакратычных сілах і ў грамадзтве спрэчкі, канфлікты і абвінавачаньні ў „бестэрміновай дыктатуры Ціханоўскай“».
Юры Дракахруст бачыць супярэчнасьць паміж тым, што прэзыдэнта выбіралі ў 2020 годзе на пяць гадоў, і тым, што вызначыць свабодную волю ўсяго беларускага народу наконт улады налета будзе немагчыма, і прапаноўвае пэўныя крокі.
https://smarturl.click/gpl6A
Пратэст? Паўстаньне? Рэвалюцыя? Што адбылося ў 2020-м?
16 жніўня 2020 году адбыўся самы масавы мірны марш за ўсю гісторыю Беларусі. Падзея ахапіла ўсе гарады, мястэчкі і нават некаторыя вёскі.
Гэта была вяршыня грандыёзнай вулічнай актыўнасьці беларусаў напярэдадні і пасьля прэзыдэнцкіх выбараў. Аднак адзінай агульнапрынятай назвы гэтаму ўсяму няма. Пры тым што ў гістарычнай храналёгіі без такой назвы не абысьціся.
«Нават ня ведаю, колькі гадоў далі сыну»
У чэрвені Ўкраіна дамаглася вызваленьня пяці сваіх грамадзян, арыштаваных на тэрыторыі Беларусі. Паводле амбасадара Ўкраіны ў асаблівых даручэньнях у Беларусі Ігара Кізіма, за кратамі застаюцца яшчэ 8 грамадзян Украіны.
Гісторыі ўкраінцаў, якія застаюцца за кратамі ў Беларусі з абвінавачваньнем у шпіянажы: https://smarturl.click/1dz4w
СМІ: Узброеныя сілы Ўкраіны ўзялі ў палон сотні расейскіх салдат тэрміновай службы
Журналісты газэты The Washington Post пабывалі ў лягеры ваеннапалонных, месцазнаходжаньня якога не называецца. Паводле іх, «ва ўкраінскай турме камэры поўныя маладых расейскіх прызыўнікоў». У артыкуле прыводзіцца мноства фотаздымкаў маладых расейскіх палонных.
Начальнік турмы, які гаварыў з журналістамі на ўмовах ананімнасьці, каб гарантаваць, што месцазнаходжаньне турмы ня будзе раскрытае, сказаў, што за апошнія 10 дзён праз установу прайшлі 320 расейскіх палонных, а далей іх накіроўваюць у іншыя месцы ўтрыманьня — так званыя папраўча-працоўныя лягеры ва Ўкраіне.
Начальнікі турмы дадаў, што зь ліку тых 320 палонных толькі каля 20% назвалі сябе кантрактнікамі або іншым чынам мабілізаванымі салдатамі. З гэтага вынікае, што прыблізна 250 палонных былі прызыўнікамі тэрміновай службы.
https://smarturl.click/aJb8d
Украінскі наступ у Курскай вобласьці сарваў сакрэтныя перамовы паміж Масквой і Кіевам — Washington Post
Непрамыя перамовы паміж Украінай і Расеяй, якія павінны былі адбыцца ў жніўні ў горадзе Доха пры пасярэдніцтве Катара, былі адкладзеныя на нявызначаны тэрмін з прычыны наступу ўкраінскіх войскаў у Курскай вобласьці Расеі.
Пра гэта газэце The Washington Post паведамілі афіцыйныя асобы, блізкія да перамоваў.
У часе перамоваў дэлегацыі бакоў плянавалі абмеркаваць пагадненьне аб узаемным спыненьні ўдараў па энэргетычнай інфраструктуры. Гэтая дамова была б раўнасільная частковаму спыненьню агню, адзначае WP. Удзельнікі сустрэчы спадзяваліся, што гэтыя перамовы ў далейшым змогуць прывесьці да ўсёабдымнага пагадненьня аб спыненьні вайны.
https://smarturl.click/opgOw
Чаму сьпякота выклікае галаўны боль і як зь ім змагацца
Газэта The Washington Post сабрала меркаваньні экспэртаў пра тое, што трэба ведаць пра сьпёку і яе ўплыў на мігрэнь і іншыя галаўныя болі.
У публікацыі расказваецца пра новыя лекі і новыя мэтодыкі мігрэні.
https://smarturl.click/qlgxB
The Hill: «Цяпер самы час зноў узяць на сябе абавязаньне змагацца за справядлівасьць у Беларусі»
Дэмакратычная лідэрка Беларусі Сьвятлана Ціханоўская і амбасадарка ЗША ў пытаньнях глябальнага крымінальнага правасудзьдзя Бэт Ван Шаак апублікавалі артыкул аб важнасьці працягу барацьбы за справядлівасьць у Беларусі і неабходнасьці прыцягненьня рэжыму Аляксандра Лукашэнкі да адказнасьці.
Артыкул пад назвай «Справядлівасьць для Беларусі» выйшаў ва ўплывовым амэрыканскім палітычным выданьні The Hill, якое выдаецца ў Вашынгтоне.
«Паколькі парушэньні ў Беларусі працягваюць выклікаць рэзананс далёка за межамі краіны, цяпер самы час зноў узяць на сябе абавязаньне змагацца за справядлівасьць у Беларусі», — пішуць Ціханоўская і Ван Шаак.
https://smarturl.click/W3bj4
👆🏻Запытайся ў Дубаўца. Лукашэнка зноў заявіў, што беларусы нічым не адрозьніваюцца ад расейцаў. Можа быць, ён усё ж мае рацыю?
25 гадоў на Радыё Свабода Сяргей Дубавец знаходзіць сэнсы беларускага жыцьця і адказвае на вашы пытаньні.
Заява пазбаўленая сэнсу і адлюстроўвае эмацыйнае непрыязнае стаўленьне прамоўцы да беларускай нацыі («народца»). Расейцы звычайна не разумеюць беларускай мовы і ніколі ня ведалі прымусовай беларусіфікацыі. Ужо толькі гэта на ўсіх узроўнях жыцьця адрозьнівае іх ад беларусаў, якія 200 гадоў жывуць пад жорсткім прэсынгам русыфікатарскай палітыкі. Адметнасьць — найвялікшая каштоўнасьць кожнае нацыі, а імкненьне нівэляваць яе — найвялікшае злачынства супраць нацыі.
Калі Расея хоча перамагчы, яна мае выкарыстаць тэрыторыю Беларусі, як у пачатку СВА, заявіў расейскі дэпутат
Калі Расея хоча «усё ж такі дабіцца перамогі», то ёй трэба «выкарыстаць усе магчымасьці», заявіў сёньня першы намесьнік старшыні камітэту Дзярждумы ў справах СНД, эўразійскай інтэграцыі і сувязях з суайчыньнікамі, дырэктар Інстытуту краінаў СНД Канстанцін Затулін у эфіры радыёстанцыі «Говорит Москва».
Затулін заявіў, што трэба задзейнічаць «і тэрыторыю Беларусі, як гэта было ў пачатку спэцыяльнай ваеннай апэрацыі». «Гэта, вядома, патрабуе дамоўленасьцяў з нашым беларускім саюзьнікам, але такая дамоўленасьць мне здаецца значна больш актуальнай, чым размовы аб перамовах аб міры».
https://smarturl.click/nygQ6
Галоўнае за 16 жніўня
📌 Лукашэнка памілаваў 30 асуджаных за «злачынствы пратэстнай накіраванасьці»
📌 «ПіК Свабоды». Ці правядзе Лукашэнка датэрміновыя выбары 23 лютага
📌 Міністэрства аховы здароўя будзе рэгуляваць цэны на кансультацыі дактароў-спэцыялістаў
📌 Ня гэтулькі прынцыпы, колькі інтарэсы. Як вырашыць крызіс легітымнасьці Ціханоўскай
📌 Стэндап-коміка Славу Камісаранку будуць судзіць завочна
📌 У АДКБ заявілі, што своечасова выканаюць усе працэдуры пасьля звароту Расеі па вайсковую дапамогу
📌 «Нават ня ведаю, колькі гадоў далі сыну». Гісторыі ўкраінцаў, якія застаюцца за кратамі ў Беларусі з абвінавачаньнем у шпіянажы
📌 Забарона на ўезд у Літву аўтамабіляў зь беларускімі нумарамі будзе дзейнічаць толькі 16 жніўня. А што пасьля?
📌 Пратэст? Паўстаньне? Рэвалюцыя? Што адбылося ў 2020-м?
📌 «Беларускую сытуацыю трэба разглядаць з псыхіятрам», — Алесь Міхалевіч у праекце «Сьведкі Лукашэнкі»
💌 Самае важнае і цікавае на Свабодзе за тыдзень — у нашай суботняй рассылцы!
У новым выпуску расказваем пра магчымасьць датэрміновых (ужо ў лютым!) выбараў у Беларусі і «крызіс легітымнасьці Ціханоўскай», аналізуем пратэсты-2020 (і хто адказны за іх паразу), гучныя заявы Лукашэнкі пра «ўкраінскія дроны», што мяняе для яго вайна ў Курскай вобласьці і шмат што яшчэ.
👉🏻 Падпісвайцеся і чытайце ўжо заўтра
У менскай міліцыі расказалі, што выкарыстоўваюць штучны інтэлект
Кіраўнік галоўнага ўпраўленьня ўнутраных спраў Мінгарвыканкаму Міхаіл Грыб паведаміў, што ў сваёй дзейнасьці міліцыя выкарыстоўвае штучны інтэлект. У прыватнасьці ён сказаў, што для грамадзкай бясьпекі выкарыстоўваюцца некалькі тысяч камэр назіраньня, і іх колькасьць будзе павялічвацца.
Міхаіл Грыб таксама дадаў, што менская міліцыя ажыцьцяўляе маніторынг інфармацыі ў Інтэрнэце, каб «абараніць грамадзян»: «Ня буду прыхоўваць: рэсурсы экстрэмісцкага кшталту таксама ў нашым полі зроку», — заявіў ён.
https://smarturl.click/qlgDv
Вайна зграямі дронаў: ва Ўкраіне павялічваюць выкарыстаньне БПЛА з штучным інтэлектам
Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну спрыяла хуткаму разьвіцьцю тэхналёгій бесьпілётнікаў, якія дазволілі танным квадракоптэрам з бомбамі зьнішчаць цэлі на мільёны даляраў. Але ў гонцы ўзбраеньняў паміж бесьпілётнікамі і радыёперашкодамі, якія перарываюць сыгнал паміж дронам і яго апэратарам, гэтыя абарончыя захады, падобна, перамагаюць.
https://smarturl.click/gplVR
Падпісвайцеся на Свабоду ў radio_svaboda">TikTok!
Нашыя журналісты публікуюць там унікальныя кароткія відэа і інфаграфіку на розныя тэмы. Відэа апошняга тыдня:
Калі б можна было цяпер узяць інтэрвію у Скарыны... radio_svaboda/video/7401937717803715845">Паспрабавалі ўявіць, што б ён расказаў 😁 (гл. відэа👆🏻)
👉🏻 Алімпіяда-2024 дасягнула гендэрнай роўнасьці. radio_svaboda/video/7402313344855608581">Цікавыя факты пра Алімпіяду ў Парыжы
👉🏻 «Гісторыя на Свабодзе». radio_svaboda/video/7402666969813503238">Расказваем пра першы падзел Рэчы Паспалітай
👉🏻 «Я быў наіўны. Але калі глядзіш на гэтыя фота, то бярэ сьвята». radio_svaboda/video/7401235490395032838">Расказваем гісторыю чалавека зь вядомага фота, зробленага 9 жніўня 2020 году
👉🏻 Філяматы і філярэты:radio_svaboda/video/7403042445019073798"> каротка пра гэтыя вядомыя таварыствы
👉🏻 Эканоміка на Свабодзе. radio_svaboda/video/7403434735260732678">Ці ўкладаць грошы ў жыльлё
👉🏻 «Гэта ўпершыню ў гісторыі». radio_svaboda/photo/7402997010527259909">Як беларускі электрык прабег алімпійскі маратон у Парыжы
Міністэрства абароны Беларусі дапаможа манастыру ў Бабруйску
Савет міністраў Беларусі дазволіў перадачу Міністэрствам абароны бязвыплатнай (спонсарскай) дапамогі жаночаму манастыру Сьвятых жанчын-міраносіц у Бабруйску. Цяпер на тэрыторыі манастыра будуюць сабор у гонар расейскага князя Аляксандра Неўскага і храм Іконы Божай маці Жыровіцкай.
Расказваем, што вядома пра манастыр. https://smarturl.click/Q16Rq
Амбасадарка Вялікай Брытаніі Жаклін Пэркінс завяршае дыпляматычную місію ў Беларусі
Як паведамляе Савет Рэспублікі, Жаклін Пэркінс сустрэлася з старшынём яго пастаяннай камісіі ў міжнародных справах і нацыянальнай бясьпецы, экс-кіраўніком МЗС Сяргеем Алейнікам.
Ведамства інфармуе, што «бакі абмяняліся думкамі аб стане і пэрспэктывах беларуска-брытанскіх адносін». Пры гэтым «была акцэнтавана ўвага на неабходнасьці дээскаляцыі адносін, пераасэнсаваньня працэсаў, якія адбываюцца, і аднаўленьня ўзаемапаважлівага дыялёгу».
Брытанскі бок аб сустрэчы не паведаміў.
https://smarturl.click/w9d14
Літва з 16 жніўня цалкам забараніла ўезд на сваю тэрыторыю аўтамабіляў зь беларускімі нумарамі
Згодна з гэтым рашэньнем, забарона не распаўсюджвалася на машыны з дыпляматычнымі нумарамі, на транспартныя сродкі дыпляматычных прадстаўніцтваў, а таксама міжнародных арганізацый, якія маюць імунітэт згодна зь міжнародным правам
У Мытнай службе Літвы ўдакладнілі, што поўная забарона будзе дзейнічаць толькі 16 жніўня. А як будзе пасьля?
https://smarturl.click/M1Y4o
Чацьвёртая гадавіна «Маршу Свабоды» ў Менску
16 жніўня 2020 году, па ўсёй Беларусі адбыліся шматтысячныя «Маршы Свабоды», на якіх мірныя пратэстоўцы патрабавалі вяртаньня справядлівасьці, спыненьня гвалту і адстаўкі Лукашэнкі. Журналісты назвалі іх найбольш масавымі акцыямі ў гісторыі Беларусі на той момант.
Больш падзей гэтага дня ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/Zydpz