17433
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Памёр паэт і выдавец Мікола Трафімчук
На 75-м годзе жыцьця памёр беларускі паэт Мікола Трафімчук. Прычына сьмерці — двайны інсульт і інфаркт. Інфармацыю пра сьмерць паэта Свабодзе пацьвердзілі ягоныя сябры.
https://smarturl.click/9zbO5
Вялікая студзеньская імітацыя. Навошта Лукашэнку датэрміновыя выбары
З дапамогай датэрміновага перавыбраньня Лукашэнкі рэжым паспрабуе нэўтралізаваць пляны апазыцыі, «перагарнуць старонку» ў адносінах з Захадам, піша Валер Карбалевіч.
https://smarturl.click/O0bD8
Лябедзька: «Гэта ня выбары, а спэцапэрацыя ўтрыманьня Лукашэнкам улады»
Анатоль Лябедзька пракамэнтаваў навіну аб прызначэньні выбараў прэзыдэнта Беларусі на 26 студзеня 2025 году.
https://smarturl.click/1dJ7y
Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі адбудуцца 26 студзеня 2025 году
Такое рашэньне прынялі на паседжаньні Палаты прадстаўнікоў 23 кастрычніка.
Восем артыкулаў. Беларуса, якога перасьледуюць на радзіме, выклікалі ў польскую пракуратуру
Беларуса Дзьмітрыя Плескачова выклікаюць у польскую пракуратуру, бо ў Беларусі на яго завялі крымінальныя справы «за палітыку». Ён баіцца, што яго могуць выдаць беларускім сілавікам.
https://smarturl.click/4kbnx
За адзін грам наркотыкаў. 14-гадовую школьніцу з Горадні асудзілі на 10 гадоў калёніі
Школьніцу асудзілі «за незаконны абарот псыхатропнага рэчыва 4-СМС (клефедрон) вагой каля 1 грама» на 10 гадоў выхаваўчай калёніі. Яна паспрабавала зарабіць на закладках наркотыка, але яе хутка затрымалі. Акрамя яе, у Горадні затрымалі яшчэ некалькі падлеткаў — усім ім пагражаюць тэрміны ад 10 гадоў калёніі. Усе падлеткі з добрых сем'яў, самі наркотыкі не ўжывалі:
https://smarturl.click/5ObX0
Беларусі пакуль яшчэ далёка да эўрапейскага выбару. Рыгор Астапеня пра ўрокі малдоўскага рэфэрэндуму
Якія высновы варта зрабіць з вынікаў малдоўскага рэфэрэндуму аб эўраінтэграцыі? Ці зьменіцца палітыка Захаду адносна Малдовы? Наколькі моцныя праэўрапейскія настроі ў Беларусі, чым яны абумоўленыя і ці могуць яны ўзмацніцца ў выпадку кардынальных палітычных зьменаў у краіне? — Адказвае доктар паліталёгіі, кіраўнік праекту «Беларуская ініцыятыва» брытанскага Chatham House Рыгор Астапеня:
https://smarturl.click/EebYW
Галоўнае за 22 кастрычніка
🇷🇺 Амбасадар Грызлоў заявіў, што Масква дапаможа Лукашэнку ліквідаваць «беспарадкі» на прэзыдэнцкіх выбарах 2025 году
👮🏻♂️ Хроніка перасьледу: затрымалі журналіста Ігара Ільяша
👨🏻⚖️ У Менску судзяць украінца і беларусаў, якіх назвалі «агентамі СБУ». Ім пагражае сьмяротнае пакараньне
🧑🏻🏫У Беларусі ліквідуюць адну з найбуйнейшых моўных школ, яна рыхтавала валянтэраў для Эўрагульняў
👭 «Да Калесьнікавай падсаджваюць псыхічна хворую». Дасьледчыкі сабралі зьвесткі пра парадкі ў жаночай калёніі № 4
✍🏻 Чым Лукашэнку вабіць BRICS: тлумачыць аналітык
🎥 «Для Крамля прэзыдэнт Беларусі можа быць толькі стары, непрыгожы і пры сьмерці», — рэдактар Insider камэнтуе заявы Грызлова
📸 «Талібан» увёў у Афганістане «забарону на фатаздымкі», але яе немагчыма выканаць
🇺🇸 Як выбіраюць прэзыдэнта ЗША: ВІДЭА
«Для Крамля прэзыдэнт Беларусі можа быць толькі стары, непрыгожы і пры сьмерці»
Амбасадар Расеі ў Беларусі Барыс Грызлоў у інтэрвію РИА «Новости» заявіў, што Крэмль дапаможа рэжыму Лукашэнкі ў выпадку «дэстабілізацыі сытуацыі», а таксама расказаў аб праекце дамовы пра гарантыі бясьпекі паміж Масквой і Менскам. У праграме «ПіК Свабоды» заявы Грызлова камэнтуе шэф-рэдактар аддзелу навінаў выданьня Insider Цімур Алеўскі:
🎥 ВІДЭА цалкам: https://youtu.be/yDjIKyFwuKM
Стала вядомая прычына затрыманьня журналіста Ігара Ільяша
Як сьцьвярджаюць праўладныя тэлеграм-каналы, Ігара Ільяша абвінавачваюць у «садзейнічаньні экстрэмісцкім фармаваньням» — за тое, што ён даваў інтэрвію незалежным СМІ, а таксама ў тым, што ён нібыта «займаўся зборам зьвестак для замежных выведак» — даваў камэнтары украінскім выданьням.
У Беларусі ліквідуецца адна з найбуйнейшых моўных школ, яна дапамагала рыхтаваць валянтэраў для Эўрапейскіх гульняў
Навучальны цэнтар «Адукацыйныя тэхналёгіі» (Streamline Language School) падаў дакумэнты, неабходныя для сваёй юрыдычнай ліквідацыі.
Вядома, што тэлефон дырэктара школы недаступны, а мэсэнджары адключаныя.
https://smarturl.click/71bAy
Чым Лукашэнку вабіць BRICS
BRICS — нефармальнае аб’яданьне для штогадовых сустрэч лідэраў краін-удзельніц, падчас якіх звычайна прымаюцца дэклярацыі агульнага зьместу.
У гэтую інстытуцыю ўваходзяць краіны з рознымі інтарэсамі, праблемамі, геапалітычнай арыентацыяй. Чым гэтая арганізацыя вабіць Лукашэнку, піша Валер Карбалевіч.
https://smarturl.click/JDbEx
Атака дронамі: адзін расейскі бесьпілётнік заляцеў у Беларусь, у рэгіёнах Расеі пацярпелі сьпіртзаводы
Ва Ўкраіне ёсьць загінулыя ад расейскіх ракетных атак пад Сумамі, Данецкам і Запарожжам.
https://smarturl.click/qla3O
У Менску вучаць цывільных і вайсковых чыноўнікаў кіраваць тэрытарыяльнай абаронай
Трэнінг у кіраваньні фармаваньнем тэрытарыяльных войскаў пройдзе 22–23 кастрычніка ў Менску, паінфармавала прэс-служба Міністэрства абароны Беларусі.
https://smarturl.click/jkGmY
У Менску судзяць украінца і двух беларусаў, якіх назвалі «агентамі СБУ». Ім пагражае сьмяротнае пакараньне
Трох мужчын вінавацяць у падрыхтоўцы тэрактаў на чыгунцы. Яшчэ трое, якіх сілавікі затрымлівалі ў гэтай справе, у суд ня трапілі.
https://smarturl.click/2qGgm
Беларусь пагоршыла пазыцыю ў міжнародным рэйтынгу вяршэнства закону
Складальнікі сьпісу дасьледавалі 142 краіны. Беларусь заняла ў ім 105-е месца. Гэта вынік дэталёвага аналізу 8 крытэраў.
https://smarturl.click/Xy0XZ
Дабравольскі: «Ня будзе рэальных выбараў, а будзе імітацыя»
На думку палітыка, няма ніякіх магчымасьцяў вылучыцца кандыдатам, шмат хто ў турме, у краіне рэпрэсіі, штодзень арыштоўваюць можа і дзясяткі чалавек.
https://smarturl.click/5ObEp
Урад Беларусі на паўгоду ўвёў ліцэнзаваньне на вываз льновалакна
У Беларусі вытворчасьць льновалакна зьнізілася з 1990 году на 14%.
https://smarturl.click/yq3mj
Кабул абстралялі ракетамі. Талібы праводзяць ператрусы
Ператрусы адбыліся пасьля таго, як 19 кастрычніка па аэрапорце Кабулу было выпушчана як мінімум дзьве ракеты. Адказнасьць за гэта ўзяла на сябе антыталібская групоўка «Фронт свабоды Афганістану». Там заявілі, што сярод талібаў ёсьць загінулыя, таксама фактычны ўрад Афганістану панёс «фінансавыя страты».
https://smarturl.click/Eebyz
100 гадоў таму нарадзіўся мовазнаўца Iван Лепешаў, дасьледнік фразэалягізмаў
23 кастрычніка 1924 году нарадзіўся беларускі мовазнаўца, доктар філялёгіі, прафэсар, аўтар больш як 500 навуковых і навучальных працаў (у тым ліку 40 кніг) Іван Лепешаў.
Нарадзіўся Іван Лепешаў у вёсцы Іскозы Дубровенскага раёну. Удзельнічаў у ІІ усясьветнай вайне, быў двойчы паранены і ўзнагароджаны за адвагу. Пасьля вайны скончыў Аршанскі настаўніцкі інстытут і працаваў настаўнікам. У 1949 годзе быў рэпрэсаваны і адпраўлены ў лягер ГУЛАГ, дзе працаваў рознарабочым да 1955 году. У 1963 годзе быў рэабілітаваны.
Пасьля рэабілітацыі Лепешаў вярнуўся да працы ў школе і выкладаньня. У 1971 годзе стаў выкладчыкам, а потым дацэнтам і прафэсарам у Горадзенскім унівэрсытэце. Яго галоўная праца — «Слоўнік фразэалягізмаў» — пацярпела ад цэнзуры, але засталася адной з найважнейшых прац у беларускай лінгвістыцы.
Больш падзей гэтага дня ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/B6bgg
Вайскоўцы КНДР у Расеі
Выведка Паўднёвай Карэі сьцьвярджае, што КНДР накіроўвае 12 тысяч вайскоўцаў у Расею для ўдзелу ў вайне супраць Украіны. Відэа калегаў з Настоящее Время
Беларус, якому пагражала экстрадыцыя на радзіму, атрымаў статус уцекача ў Армэніі
22 кастрычніка Служба міграцыі і грамадзянства МУС Армэніі прыняла рашэньне аб наданьні статусу ўцекача беларусу Ўладзімеру Баландзіну, паведамілі армянскай службе Радыё Свабода. Яго затрымалі ў Армэніі ў сакавіку на запыт Беларусі. 31 траўня Генпракуратура Армэніі прыняла рашэньне выдаць Баландзіна Беларусі, але цяпер яму больш не пагражае небяспека экстрадыцыі, бо ён мае статус уцекача ў Армэніі:
https://smarturl.click/1dJRb
«1994 год — чаканая катастрофа». Глядзіце фільм Свабоды «Непазьбежны прэзыдэнт»
У фільме Віталя Цыганкова «Непазьбежны прэзыдэнт» Радыё Свабода праз галасы сьведкаў спрабуе даць адказ на пытаньне, чаму беларускае грамадзтва ў 1994-м годзе выбрала Аляксандра Лукашэнку, ці магло ўсё скласьціся па-іншаму альбо менавіта такі вынік быў наканаваны:
🎥 ВІДЭА цалкам: https://www.youtube.com/watch?v=TtKY3RpHp_U&t=7s
«Да Калесьнікавай падсаджваюць псыхічна хворую». Дасьледчыкі сабралі зьвесткі пра парадкі ў гомельскай жаночай калёніі
Правабаронцы падрыхтавалі справаздачу пра катаваньні ў гомельскай калёніі №4 (там трымаюць Марыю Калесьнікаву, Кацярыну Андрэеву, Марфу Рабкову ды яшчэ дзясяткі палітзьняволеных беларускіх жанчын) на аснове інтэрвію з 20 былымі зьняволенымі. Паводле іх, найбольш вядомых палітычных трымаюць у гэтак званых прэс-атрадах, дзе створаныя адмысловыя ўмовы для ціску. Падрабязна:
https://smarturl.click/aJjgY
Эўрапейскі суд прызнаў віну Расеі ў парушэньні канвэнцыі правоў чалавека ў дачыненьні Радыё Свабода
Эўрапейскі суд у правах чалавека пастанавіў, што расейскія ўлады парушылі артыкулы 10 і 11 Эўрапейскай канвэнцыі аб правах чалавека, якія тычацца свабоды слова і аб’яднаньняў, і што цяперашняе расейскае заканадаўства аб «іншаземных агентах» зьяўляецца стыгматызацыяй і накіраванае на пакараньне, а не на павышэньне празрыстасьці працы некамэрцыйнай арганізацыі.
ЭСПЧ пастанавіў, што расейскія ўлады павінны пакрыць Рускай службе Радыё Свабода і яе гендырэктарувыдаткі ў памеры каля 60 тысяч эўра, а таксама кампэнсаваць суму непасрэднай шкоды ў памеры каля 950 тысяч эўра:
https://smarturl.click/z2nEn
«Талібан» увёў у Афганістане «забарону на фатаздымкі», але яе немагчыма выканаць
Фотажурналіст, які працаваў у Афганістане падчас праўленьня «Талібану» ў 1996-2001 гадах, расказаў Свабодзе , што новая забарона групоўкі «Талібан» на выявы жывых істот цяпер невыканальная.
https://smarturl.click/z2n0A
Памерла славутая беларуская фальклярыстка Ларыса Рыжкова
Ларыса Рыжкова — захавальніца фальклёру, кіраўніца дзіцячага ўзорнага гурту «Калыханка» зь Міханавічаў, аўтарка казак і арганізатарка шэрагу культурніцкіх мерапрыемстваў.
https://smarturl.click/EebwW
Затрыманы Ігар Ільяш
У Беларусі затрымалі мужа палітзьняволенай журналісткі Кацярыны Бахвалавай (Андрэевай) — Ігара Ільяша.
Ягоны фотаздымак апублікавалі праўладныя тэлеграм-каналы, піша «Вясна».
Амбасадар Грызлоў: Расея дапаможа Беларусі ў выпадку спробаў дэстабілізаваць выбары прэзыдэнта ў 2025-м
Паводле яго, цяпер Беларусь і Расея стала абменьваюцца інфармацыяй аб «любых патэнцыйных пагрозах». Барыс Грызлоў дадаў, што правакацыі магчымыя як напярэдадні, так і ў часе галасаваньня, пра што ўжо заяўляў Аляксандар Лукашэнка і сілавыя структуры Беларусі.
https://smarturl.click/opxbA
22 кастрычніка 1937 году ня стала Лукаша Калюгі, беларускага пісьменьніка, расстралянага НКВД. Найбольш вядомыя ягоныя аповесьці — «Ні госьць, ні гаспадар» і «Нядоля Заблоцкіх». Застаўся пасьля Калюгі і недапісаны раман «Пустадомкі». Арыштавалі пісьменьніка ў 1933-м, калі яму было ўсяго 24 гады, і больш на свабоду ён ня выйшаў.
22 кастрычніка 1919 году — 105 гадоў гадоў таму — нарадзілася Раіса Жук-Грышкевіч, актыўная дзяячка беларускай эміграцыі ў Канадзе, арганізатарка дапамогі ахвярам палітычных рэпрэсій у Беларусі ў другой палове 1990-х. Жонка старшыні Рады Беларускай Народнай Рэспублікі Вінцэнта Жук-Грышкевіча. Выдала кнігі «Жыцьцё Вінцэнта Жук-Грышкевіча» і «Род Жукоўскіх-Меярэвічаў». У рамках Выдавецкага камітэту Згуртаваньня беларусаў Канады спрычынілася да выданьня двух падручнікаў беларускае мовы аўтарства сястры Валянціны Пашкевіч.
Пра іншыя падзеі і даты гэтага дня ў гісторыі Беларусі і сьвету чытайце ў матэрыяле:
https://smarturl.click/Q1vVB