18400
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Палякі менш за ўсё давяраюць расейцам, беларусам і мусульманам, — апытаньне
Агенцтва SW Research нядаўна дасьледавала ўзровень даверу палякаў да прадстаўнікоў розных нацыянальнасьцяў і канфэсіяў. Вынікі апытаньня, праведзенага ў сярэдзіне верасьня, сьведчаць, што менш за ўсё палякі давяраюць расейцам (57,2 бала са 100), мусульманам (44,7) і беларусам (44,2 балы са 100):
https://smarturl.click/YzkyA
1230 палітвязьняў выйшлі на волю, цалкам адбыўшы пакараньне. Рэпрэсіі ў Беларусі ў лічбах:
➖ Праваабаронцам вядома пра сама меней 5 947 асуджаных па палітычных матывах у Беларусі.
➖ На канец верасьня ў Беларусі ў месцах няволі знаходзіліся 1 317 палітвязьняў, прызнаных такімі праваабарончай супольнасьцю — рэальная колькасьць зьняволеных паводле палітычных матываў можа быць большай).
➖ За верасень вядома пра прынамсі 429 выпадкаў палітычна матываванага крымінальнага і адміністрацыйнага перасьледу.
👉🏻 Больш лічбаў: https://smarturl.click/w98zy
«Cкрадзенае дзяцінства». Рэжым Лукашэнкі сьцірае ідэнтычнасьць украінскіх дзяцей праз перавыхаваньне і мілітарызацыю, — даклад
Дзяцей з акупаваных Расеяй тэрыторыяў Украіны, якіх прывозяць у Беларусь нібыта на адпачынак, перавыхоўваюць і мілітарызуюць у інтарэсах расейскай дзяржаўнай палітыкі па выкараненьні ўкраінскай нацыянальнай і культурнай ідэнтычнасьці, гаворыцца ў новай справаздачы праваабаронцаў «Скрадзенае дзяцінства». Падрабязьней:
https://smarturl.click/JDaAD
«Трыццаць першы год ня могуць знайсьці маіх грошай за мяжой». Як дыктатары хаваюць свае сапраўдныя багацьці
Дыктатарам, перакананым у сваёй пажыцьцёвай уладзе, няма патрэбы хаваць уласныя багацьці ў выглядзе замежных банкаўскіх рахункаў ці складзеных недзе ў бункерах залатых зьліткаў. Па-сапраўднаму іх цікавяць каштоўнасьці зусім іншага кшталту. Якія? — Пра гэта ў новым блогу піша Віктар Багдзевіч:
https://smarturl.click/yqWZJ
5 кастрычніка — дзень нараджэньня Вацлава Гавэла
У гэты дзень у 1936 годзе нарадзіўся Вацлаў Гавэл, драматург, апошні прэзыдэнт Чэхаславаччыны і першы прэзыдэнт сучаснай Чэскай Рэспублікі. Гавэл быў адным з самых вядомых у сьвеце інтэлектуалаў. Ён шмат разважаў і пісаў пра зьмены, якія адбываліся ў сьвядомасьці людзей на перавале ад камунізму да нармальнага жыцьця.
Ён ня раз быў удзельнікам перадач Радыё Свабода, чытаў у эфіры імёны зьняволеных удзельнікаў Плошчы-2010. Апошні ліст у сваім жыцьці, які Вацлаў Гавэл напісаў за некалькі дзён да сьмерці, быў адрасаваны беларускім палітвязьням.
Пра іншыя падзеі гэтага дня ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ужо сёньня»: https://smarturl.click/Q1DwR
Галоўнае за 4 кастрычніка
🔸 Да 25 гадоў калёніі: у справе аб «дывэрсіі ў Мачулішчах» агучылі прысуд 12 абвінавачаным
🔸 Нягледзячы на дэфіцыт бюджэту на наступны год, у ім прадугледжаны рост выдаткаў на абарону і сілавікоў
🔸 Лукашэнка заявіў, што Беларусь зьбівае БПЛА, не разьбіраючыся, украінскія яны ці расейскія
🔸 Карбалевіч: Пазоў Літвы ў Гаазе — удар па рэпутацыі Лукашэнкі
🔸 Усё добра, а будзе яшчэ лепш. Што абяцаў Лукашэнка падчас перадвыбарчага ваяжу на Палесьсе
🔸 У «Менскводаканале» папярэдзілі пра часовае пагаршэньне якасьці вады ў некалькіх раёнах
🔸 Пабудавалі АЭС, якая эканамічна Беларусі не патрэбна і загубіла ўсе праекты энэргаэфэктыўнасьці, — Кныровіч
🔸 Выява Фары Вітаўта за 320 эўра. Як краязнаўца набывае старыя фатаграфіі зь Беларусі
🔸 «Зачынілі жалезныя дзьверы і пачулі гарадзкія сырэны, аддаленыя выбухі». Беларусы пра жыцьцё ў Ізраілі падчас абстрэлаў
🔸 «Куды коціцца сьвет». Як дроны мяняюць вайну. Шлях да «робатаў-забойцаў»?
Усё добра, а будзе яшчэ лепш. Што абяцаў Лукашэнка падчас перадвыбарчага ваяжу на Палесьсе
Аляксандар Лукашэнка зрабіў чарговую перадвыбарчую паездку ў рэгіён. Гэтым разам у Пінскі раён.
Лукашэнка яўна адчувае, што нагнятаць варажнечу на адрас украінцаў сярод жыхароў Палесься, якія вякамі жылі побач, сябравалі і радніліся, ня ўдасца. Як кажуць паліттэхнолягі, гэта «не заходзіць». Таму ён усяляк дэманстраваў сваё прыязнае і міралюбнае стаўленьне да паўднёвых суседзяў: «Там жа нашы людзі жывуць»; «Мы ніколі не ініцыявалі ніякага супрацьстаяньня. Ні ў якім разе. Нам гэта не патрэбна... Вы не хвалюйцеся, мы не зьбіраемся ваяваць з украінцамі. І яны не жадаюць з намі ваяваць. Мы будзем рабіць усё для таго, каб суіснаваць з Украінай мірна».
Піша Валер Карбалевіч:
https://smarturl.click/9zn7p
Навіны палітвязьняў: Сяргею Раманаву дадалі яшчэ 2 гады зьняволеньня
На 4 кастрычніка ў Беларусі 1282 палітвязьні, прызнаныя такімі міжнароднай супольнасьцю. Рэальная колькасьць людзей, зьняволеных з палітычных матываў, можа быць большая.
У судзе Горацкага раёну 24 верасьня вынесьлі прысуд палітзьняволенаму анархісту Сяргею Раманаву. Яго прызналі вінаватым паводле ч. 2 арт. 411 Крымінальнага кодэксу («злоснае непадпарадкаваньне адміністрацыі калёніі»). Судзьдзя Натальля Фамічова прызначыла яму яшчэ 2 гады пазбаўленьня волі, піша «АЧК-Беларусь». Пры гэтым у сакавіку 2023 году Раманаву дадалі яшчэ 11 месяцаў калёніі паводле гэтага артыкулу. Агульны тэрмін зьняволення палітвязьня складае 22 гады і 11 месяцаў.
https://smarturl.click/W3wGX
Падпісвайцеся на Свабоду ў radio_svaboda">TikTok!
Нашыя журналісты публікуюць там унікальныя кароткія відэа на розныя тэмы. Вось відэа апошняга тыдня:
👆🏻Расказваем, што насамрэч можа Міжнародны крымінальны суд (гл. відэа вышэй)
👉🏻 Як Эйсмант робіць дыктатуру «мі-мі-мішнай». radio_svaboda/video/7419368188913208581">Пра спробы беларускай прапаганды назваць чорнае белым
👉🏻 «Чарнобыльскі шлях».radio_svaboda/video/7420710431485857029"> Як была задуманаяradio_svaboda/video/7420710431485857029"> гэтая акцыяradio_svaboda/video/7420710431485857029"> і як яна ўпершыню прайшла ў Беларусі 35 гадоў таму
👉🏻 Хуткі тэст па беларускай мове. radio_svaboda/video/7419789842646600966">Праверце сябе
👉🏻 Гісторыя пра «Вояджэр»: radio_svaboda/video/7420854829431393541">расказваем пра самы далёкі ад Зямлі аradio_svaboda/video/7420854829431393541">б’ект, які ўжо амаль 50 гадоў ляціць да зор
👉🏻 Дэсантнік, які ў 2020-м прайшоў па Салігорску зь бел-чырвона-белым сьцягам, radio_svaboda/video/7421226585904237829">расказаў нам пра 4 гады за кратамі
👉🏻 «Пратэсты, вайна, эміграцыя загартавалі, раней бы зламаўся». radio_svaboda/photo/7420759425192889606">Гісторыі былых добраахвотнікаў, якія вярнуліся з вайны
КДБ затрымаў жанчыну, якая зьняла відэа падзеньня «Шахэда» ў Калінкавічах
Цяпер ёй пагражаюць крымінальнай справай за «супрацу з экстрэмісцкімі рэсурсамі», адзначаюць праваабаронцы.
https://smarturl.click/W3wmW
Беларус стаў пераможцам клюбнага чэмпіянату сьвету ў гандболе
Мікіта Вайлупаў здабыў пачэсны тытул трэцім зь беларусаў.
https://smarturl.click/RA3vD
Здымак сайту Эўрапейскай гандбольнай фэдэрацыі
«Менскводаканал» папярэдзіў пра часовае пагаршэньне якасьці вады ў некалькіх раёнах сталіцы
Як адзначаецца на афіцыйным сайце арганізацыі, гэта зьвязана з плянавым правядзеньнем рамонтных работ. Названыя канкрэтныя вуліцы, на якіх пагоршыцца якасьць вады.
https://smarturl.click/opyvn
Ужо сёньня: гадавіна пераходу на грыгарыянскі каляндар
4 кастрычніка 1582 году паводле ўказу папы Рымскага Грыгорыя XIII наступіў пераход на новы каляндар, які быў названы грыгарыянскім.
Пра падзеі гэтага дня ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/EeWMV
Палоннымі або зьніклымі лічацца амаль 66 тысяч украінцаў, — ПАРЭ
Па стане на 18 верасьня 2024 году 65 956 украінскіх вайскоўцаў і мірных жыхароў лічацца як зьніклыя бязь вестак або палонныя, указала ў рэзалюцыі па сытуацыі ва Ўкраіне Парлямэнцкая асамблея Рады Эўропы:
https://smarturl.click/RA32J
Галоўнае за 3 кастрычніка
🎸 Ляўрэатам прэміі імя Васіля Быкава «За свабоду думкі» стаў гурт «NaviBand»
🇪🇺 Эўрапарлямэнт выбраў кіраўніка Дэлегацыі для дачыненьняў зь Беларусьсю
👮🏻♂️ «Гісторыя здаецца зрэжысаванай». У Магілёве прайшоў міліцэйскі рэйд пасьля нападу на супрацоўнікаў ГУБАЗіК
🇬🇧 Вялікая Брытанія ўвяла санкцыі супраць беларускага «Альфа-Банку». У банку пракамэнтавалі
👩🏻🎨 «Кожны малюнак тонка зіхаціць настроем і эмоцыяй». Сябры пра мастачку Ніну Маргаеву, якая цяжка захварэла ў эміграцыі
👫 Права жыць і працаваць. Якія дазволы на жыхарства атрымліваюць беларусы ў Польшчы і Літве
🗣 Сытуацыя няпэўнасьці. Якой будзе тактыка Лукашэнкі ў чаканьні навін з Гаагі
🎥«ПіК Свабоды». На які абмен з Захадам гатовы Лукашэнка? Праваабаронца Судаленка пра сваю гутарку з Васкрасенскім
Палову снарадаў для вайны Расея атрымлівае ад КНДР, — The Times
Палова снарадаў, якія выкарыстоўвае Расея ў вайне супраць Украіны — каля трох мільёнаў у год — пастаўляе Паўночная Карэя, паведамляе The Times са спасылкай на крыніцы ў заходніх выведках. Іх аб’ём дазваляе Расеі падтрымліваць апэратыўную эфэктыўнасьць на полі бою. Як адзначаюць крыніцы, Расея ўпала ў залежнасьць ад паставак артылерыйскіх снарадаў з Паўночнай Карэі:
https://smarturl.click/opyzw
Сьмяротныя пасткі: як абясшкоджваюць міны на ўкраінскіх палях
Выбух і машына едзе далей — так на поўдні працуе тэхніка Дзяржаўнай службы Ўкраіны ў надзвычайных сытуацыях.
Наступствы вайны на Мікалаеўшчыне — гэта ня толькі зьнішчаныя будынкі, але і тысячы гектараў зямлі, якая празь велізарную колькасьць выбухованебясьпечных прадметаў стала патэнцыйна сьмяротнай пасткай. Вяртаньне да мірнага жыцьця немагчымае без разьмінаваньня гэтых тэрыторый. Для гэтага сапэры актыўна выкарыстоўваюць спэцтэхніку, якая паскарае гэты працэс і вяртае ўкраінцам бясьпечную зямлю.
Як гэта адбываецца, пабачыў карэспандэнт праекту Радыё Свабода «Навіны Прыазоўя» Дзьмітро Шарамет:
📸 Фотагалерэя: https://smarturl.click/opyow
👆🏻Запытайся ў Дубаўца. Чаму, на вашу думку, Захад не дазваляе Ўкраіне біць заходняй зброяй па аб’ектах у глыбіні Расеі?
25 гадоў на Радыё Свабода Сяргей Дубавец знаходзіць сэнсы беларускага жыцьця і адказвае на вашы пытаньні.
У маім уяўленьні, такі дазвол быў бы раўназначны адкрыцьцю другога фронту ў мінулую вайну. Калі вайна была сусьветнай і пра перамовы з Гітлерам не магло быць гаворкі. Апроч таго, другі фронт меў на мэце ўратаваць ад нацызму Нямеччыну як найважнейшы фарпост цывілізаванага сьвету ў Эўропе і адну з пэрлінаў сусьветнай культуры. Існуе легенда пра нямецкую мову, якая ў свой час магла стаць афіцыйнай у ЗША. Украіна ў вачах Захаду новая і малавядомая дзяржава, яна яшчэ толькі набірае тую вагу, якая вымагала б уключыцца ў яе ратаваньне ўсім сьветам.
Не сачылі за падзеямі тыдня? Для вас усё самае важнае — у суботняй email-рассылцы Свабоды
Сёньня расказваем, ці будуць судзіць Лукашэнку ў Гаазе, пра «мірнае» жыцьцё былых беларускіх добраахвотнікаў ва Ўкраіне і дні пад абстрэламі для беларусаў Ізраіля, што за «карту беларуса» ставараюць улады, чым рызыкуюць беларусы замежжа, вяртаючыся на радзіму, як беларусам легалізавацца ў Літве і Польшчы і шмат пра што яшчэ — у адным лісьце.
👉🏻 Падпісвайцеся на нашу суботнюю рассылку, так вы нічога не прапусьціце: http://eepurl.com/ijMaIv
Ігар Кізім адказаў Лукашэнку, які заявіў, што не хоча ўцягваць краіну ў вайну
Ігар Кізім, былы амбасадар Украіны ў Беларусі, які з лютага 2024 года займае пасаду амбасадара Ўкраіны па асобых даручэньнях па Беларусі, пракамэнтаваў у Facebook заявы Аляксандра Лукашэнкі, які той зрабіў падчас сваёй працоўнай паездкі ў Пінскі раён Берасьцейскай вобласьці 4 кастрычніка.
Кізім заявіў, што складана камэнтаваць «гэта чарговае трызьненне аб Украіне». «Вось не ведаю, сьмяяцца ці крыўдзіцца, калі чую, як А. Лукашэнка нясе чарговае трызьненьне аб Украіне ці аб украінска-беларускіх адносінах. Усе разумеюць, што большасьць з гэтага трызьненьня ён гаворыць сам для сябе. Ці для тых беларусаў, хто да гэтага часу прывык зазіраць у рот сваім правадырам і верыць кожнаму слову (такія ў Беларусі яшчэ ёсьць). На астатніх гэта даўно не дзейнічае», –— напісаў Кізім.
https://smarturl.click/Xy1gQ
Да 25 гадоў калёніі: у справе аб «дывэрсіі ў Мачулішчах» агучылі прысуд 12 абвінавачаным
У Менскім гарадзкім судзе з 19 жніўня ў закрытым рэжыме праходзіў працэс у гучнай справе аб дывэрсіі ў Мачулішчах. Дванаццаці чалавекам — большасьці завочна — ставілася ў віну адразу 11 артыкулаў Крымінальнага кодэксу, у тым ліку «акт тэрарызму» (ч. 3 арт. 289 КК) і «здрада дзяржаве» (ч. 1 арт. 356 КК). Іх абвінавацілі ва ўчыненьні ў лютым 2023 году дывэрсіі ў Мачулішчах, падчас якой быў пашкоджаны расейскі самалёт А-50.
Судзьдзя Валянціна Зянькевіч вынесла прысуд у справе — ад двух гадоў трох месяцаў да 25 гадоў калёніі. Грамадзяніна Ўкраіны Мікалая Швеца завочна асудзілі на 25 гадоў калёніі.
https://smarturl.click/RA3k8
Як дроны мяняюць вайну. Шлях да «робатаў-забойцаў»?
Як дроны мяняюць сучасную вайну? Як працуюць пілёты дронаў, наколькі пашырыліся цалкам аўтаномныя дроны і наколькі ажыцьцяўляюцца прагнозы фантастаў пра арміі робатаў? Пра ўсё гэта ў падкасьце «Куды коціцца сьвет» расказвае Кірыл Якімовіч, удзельнік міжнароднай ініцыятывы праектаваньні й вырабу дронаў, сузаснавальнік арганізацыі Prague Support Team, якая, сярод іншага, дапамагае беларускім добраахвотнікам ува Ўзброеных сілах Украіны.
https://youtu.be/jmBjrkMQ4Mg
Пабудавалі АЭС, якая эканамічна Беларусі не патрэбна і загубіла ўсе праекты энэргаэфэктыўнасьці, — Кныровіч
Эканамічны блогер і прадпрымальнік Аляксандар Кныровіч крытычна ацэньвае эфэктыўнасьць і мэтазгоднасьць існаваньня Беларускай АЭС, аналізуе, ці можа ў Беларусі вырасьці электраспажываньне, і дае пэсімістычны прагноз наконт магчымай акупнасьці АЭС.
https://smarturl.click/Yzk0M
Ва Ўкраіне забаранілі прадаваць рэлігійныя кнігі, выдадзеныя Беларускім экзархатам РПЦ
Ва Ўкраіне забаранілі для рэалізацыі 604 кнігі, выдадзеныя беларускімі выдавецтвамі, у тым ліку рэлігійнымі.
https://smarturl.click/G6EvV
«Зачынілі жалезныя дзьверы і пачулі гарадзкія сырэны, аддаленыя выбухі». Беларусы пра жыцьцё ў Ізраілі падчас абстрэлаў
«Ізраіль народжаны ў вайне, ён і жыве ў стане вечнай бясконцай вайны. Ужо прывыкаеш жыць і будаваць сваё жыцьцё пэрыядамі». Беларусы пра жыцьцё пад ракетнымі абстрэламі ў Ізраілі.
https://smarturl.click/DaJwn
У Пінску будуюць завод па вытворчасьці плястыкавых дэталяў для акумулятараў
Новае прадпрыемства будзе выпускаць плястыкавыя часткі для акумулятарных батарэй: манаблёкі, вечкі, ручкі, накладкі і іншае.
Такі завод насуперак пратэстам ужо збудавалі ў Берасьці. Праціўнікаў затрымлівалі, заводзілі на іх крымінальныя справы, а іх суполку ў фэсбуку прызналі «экстрэмісцкімі матэрыяламі».
https://smarturl.click/z2vD8
На здымку скандальны завод у Берасьці
Выява Фары Вітаўта за 320 эўра. Як краязнаўца набывае старыя фатаграфіі зь Беларусі
Беларускія мясьціны часта падпісваюць як Russland. Фота менскага Дому ўраду можна купіць за 1 эўра, а выява горадзенскай Фары Вітаўта пайшла за 320. Большасьць старых здымкаў і паштовак зьвязаныя з войнамі. Калекцыянэр зь Беларусі расказаў, як шукае старыя фота на інтэрнэт-пляцоўках і колькі за іх плаціць.
https://smarturl.click/z2vq8
Колькасьць настаўнікаў у Беларусі за апошнія тры гады скарацілася на 8,1 тысячы
Найбольшае скарачэньне колькасьці настаўнікаў (на 4,7 тысячы) адбылося паміж 2020/21 і 2021/22 навучальнымі гадамі, калі ўлада пачала актыўна пазбаўляцца ад нязгодных з фальсыфікацыяй вынікаў прэзыдэнцкіх выбараў.
У гарадах і мястэчках за тры гады настаўнікаў стала менш на 3,9 тысячы, на вёсцы — на 4,2 тысячы:
https://smarturl.click/vwBjv
Цюрскія дзяржавы дамовіліся пра адзіны лацінскі альфабэт. Кіргізстан задаволены сваёй кірыліцай
Пяць краін Арганізацыі цюрскіх дзяржаваў пераадолелі шматгадовыя рознагалосьсі наконт літараў і дыякрытычных знакаў і дамовіліся пра агульны лацінскі альфабэт для сваіх моваў, які складаецца з 34 літараў. Аднак гэтая тэма застаецца адчувальнай для Кіргізстану, які пакуль вырашыў не пераходзіць на новы альфабэт:
https://smarturl.click/W3wXe
Ляўрэатам прэміі імя Васіля Быкава «За свабоду думкі» стаў гурт «NaviBand»
Статуэтку музыкам «NaviBand» Ксеніі Жук і Арцёму Лук’яненку ўручыла нацыянальная лідэрка Беларусі Сьвятлана Ціханоўская. Сёлета Аляксандар Мілінкевіч адрадзіў прэмію «За свабоду думкі» пасьля пяцігадовага перапынку.
Рэпартаж: https://smarturl.click/LYAEW