18400
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Сёньня — 230-я гадавіна перамогі касьцюшкаўцаў пад Рацлавіцамі
У часе паўстаньня пад кіраўніцтвам Тадэвуша Касьцюшкі паўстанцы 4 красавіка 1794 году здабылі перамогу над расейскімі войскамі ў бітве пад Рацлавіцамі. Нацыянальна-вызваленчае паўстаньне ў Польшчы, Беларусі і Літве было накіраванае супраць расейскай акупацыі і прускай інтэрвэнцыі, за аднаўленьне Рэчы Паспалітай у межах 1772 году і ажыцьцяўленьне пастановаў Чатырохгадовага сойму.
Іншыя адметныя падзеі і даты 4 красавіка — у матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/VDb9x
Галоўнае 3 красавіка
🗳 «Каб стаць голасам вольных беларусаў». Этнічны беларус ідзе ў мясцовыя дэпутаты Варшавы
🎼 Беларусь накіравала ў UNESCO дасье для прызнаньня беларускай дуды нематэрыяльнай культурнай спадчынай
🎨 Беларуская мастачка стала ляўрэаткай конкурсу ілюстрацый у Вялікай Брытаніі
🖇 «Праўду шукаеш? Я тут начальнік: хачу адпушчу, хачу — не». Гісторыя магілёўскай калёніі
🐶 Абавязковыя курсы для ўладальнікаў небясьпечных сабак і шэраг забаронаў: што ў законе аб адказным абыходжаньні з жывёламі
📻 Палітычныя рэпрэсіі ў Беларусі выйшлі на плято. Тлумачэньне сацыёляга Коршунава
💵 «Любога побач зь Ціханоўскай будуць крытыкаваць». Юрыст НАУ камэнтуе стасункі палітыкаў зь бізнэсам
🏟 У Польшчы на беларускага трэнэра Хацкевіча напалі фанаты клюбу, дзе ён працуе
🧩 «Гісторыя на Свабодзе». Як і чаму Панцеляймон Панамарэнка падчас вайны спрабаваў стварыць беларускую армію
🧳 Лукашэнка ўцягвае Беларусь у вайну ці ён усё ж гарант міру? Які вобраз цяпер дамінуе
Беларуская мастачка стала ляўрэаткай конкурсу ілюстрацый у Вялікай Брытаніі
Сафія Дземідовіч стала ляўрэаткай брытанскага конкурсу ілюстрацый Cheltenham Illustration Awards 2023. Яе імя зьявілася ў ліку пераможцаў на афіцыйным сайце прэміі, на якую штогод прысылаюць сотні заявак.
Што гэта за прэмія і якая тэма ў сёлетняй выставы?
https://smarturl.click/LYWAO
«Любога побач зь Ціханоўскай будуць крытыкаваць». Юрыст НАУ камэнтуе гадзіньнік Вячоркі
Дарадца Сьвятланы Ціханоўскай Франак Вячорка расказаў пра свой гадзіньнік, які ацанілі ў 5 тысяч даляраў. Паводле Вячоркі, гэты гадзіньнік яму даўно падарыў беларускі бізнэсовец, калі яшчэ ўвогуле не існавала офісу Ціханоўскай, і гэта ніяк не зьвязана з лабіяваньнем інтарэсаў.
Якія стасункі цяпер дапушчальныя паміж дэмакратычнымі палітыкамі і бізнэсам? Пра гэта разважае праўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўленьня Міхаіл Кірылюк.
Поўнае відэа: https://youtu.be/hv_y4i4V7yU
Касьцевіч, Лянчэўская, Марзалюк... У Палаце прадстаўнікоў вызначылі 14 кіраўнікоў сталых камісій
Трэцяга красавіка новы склад Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Беларусі прыняў пастанову аб абраньні старшыняў сталых камісій, паведаміла прэс-служба палаты.
Чым гэтыя людзі вядомыя?
https://smarturl.click/dp1kJ
Ужо месяц сілавікі маюць доступ да рахункаў беларусаў
Ужо месяц як сілавікі могуць заблякаваць любы перавод, які падасца ім падазроным. Гэта рэглямэнтуецца ўказам «Аб мерах па супрацьдзеяньні несанкцыянаваным плацёжным апэрацыям», які дзейнічае з 1 сакавіка.
Як гэта працуе і што рабіць, каб быць у бясьпецы?
https://smarturl.click/z2zRA
«Праўду шукаеш? Я тут начальнік: хачу адпушчу, хачу — не». Гісторыя магілёўскай калёніі
Больш за 2 тысячы зьняволеных, 125 палітвязьняў. Расказваем пра адну з самых вялікіх беларускіх зонаў — магілёўскую калёнію № 15. Тут ёсьць свая тэлевізія і прадпрыемства для вырабу мэблі.
https://smarturl.click/xBEQY
Актывіста, якога затрымалі ў Расеі за аватарку зь бел-чырвона-белым сьцягам, аштрафавалі
Расейскага актывіста Дзьмітрыя Махава 3 красавіка аштрафавалі на 2 тысячы расейскіх рублёў (каля 70 беларускіх рублёў) за «дэманстрацыю экстрэмісцкай сымболікі». Нагодай стала аватарка Махава ва «ЎКантакце» зь бел-чырвона-белым сьцягам, паведамляе @sotaproject.
На судзе бел-чырвона-белы сьцяг ідэнтыфікавалі як сьцяг Палка Каліноўскага, яго зьвязалі зь легіёнам «Свабода Расеі»:
https://smarturl.click/VDbjn
«Архіпэляг БЕЛАГ» — новы падкаст-сэрыял Свабоды пра тое, як Беларусь ператвараюць у турму
Падкаст расказвае пра карную сыстэму рэжыму Лукашэнкі.
Сьвятлана Алексіевіч: «Шчыра кажучы, ніхто з нас ня быў гатовы да таго, што адбылося, ня быў гатовы ні да рэвалюцыі, якую мы ўсё ж зрабілі, і потым ня быў гатовы да таго, як улада стала помсьціць — да гэтага спосабу прыніжэньня, да гэтай гістарычнай траўмы, якую, я думаю, народ не забудзе вельмі доўга. Не адно дзесяцігодзьдзе. Я не магу прыпомніць нічога падобнага, акрамя сталінскіх часоў».
«Каб стаць голасам вольных беларусаў». Этнічны беларус ідзе ў мясцовыя дэпутаты Варшавы
7 красавіка ў Польшчы адбудуцца выбары ў мясцовыя органы самакіраваньня, у іх удзельнічае і этнічны беларус Радаслаў Пусько — ён ідзе ў дэпутаты Рады варшаўскай гміны Бяляны, паведамляе @mostmediaio.
«Калі я стану дэпутатам, я магу быць, напрыклад, голасам вольных беларусаў, якія жывуць у Варшаве, — кажа Радаслаў. — І калі я буду мець магчымасьць дапамагаць у беларускіх справах, то дакладна буду яе выкарыстоўваць. Калі да мяне нехта прыйдзе з прапановай нейкіх дзеяньняў, я змагу гэтыя прапановы перадаць далей — да Рады горада Варшавы, да прэзыдэнта Варшавы».
У Літве за апошні год колькасьць беларусаў з дазволам на пражываньне павялічылася на траціну
У канцы сакавіка ў Літве зарэгістравана амаль 63 тысячы беларусаў, якія маюць дазвол на пражываньне ў краіне. У параўнаньні з 1 студзеня 2023 году іх колькасьць павялічылася амаль на 29%. Праўда, у апошнія месяцы рост запаволіўся, што зьвязана з больш строгімі праверкамі, патлумачыла кіраўніца Дэпартамэнту міграцыі Літвы Эвеліна Гудзінскайце.
Паводле яе, беларусы займаюць 2-е месца пасьля ўкраінцаў сярод іншаземцаў у Літве:
https://smarturl.click/5OAd2
106 гадоў таму ўрад БНР абвясьціў беларускую мову дзяржаўнай
3 красавіка 1918 году Народны Сакратарыят Беларускай Народнай Рэспублікі абвясьціў беларускую мову дзяржаўнай і абавязковай мовай краіны.
Усе акты, дакумэнты і ліставаньне ўрадавых установаў БНР павінны былі пісацца на дзяржаўнай беларускай мове. Нацыянальным мяншыням Беларусі дазвалялася карыстацца сваёю моваю ў афіцыйных дачыненьнях зь дзяржаўнымі ўстановамі.
Іншыя адметныя падзеі і даты 3 красавіка — у матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/e5J2e
Галоўнае 2 красавіка
🎙 Падкаст-сэрыял «Архіпэляг БЕЛАГ». Затрыманьне і гвалт у кабінэтах ГУБАЗіКу і КДБ. Катавальня Акрэсьціна
📚 Гэмінгуэй, Стывэн Гокінг і Ўладзімер Караткевіч. Што журналіст Карней чытае на «Валадарцы»
📋 Парушальнікі закону, прыхільнік «русского мира» і шматдзетная маці. Што вядома пра меркаваных дывэрсантаў з Драгічына
🇷🇺 «Мэты Расеі ў дачыненьні да Ўкраіны і Беларусі аднолькавыя — розныя толькі інструмэнты», — Котаў
🛎 У Вільні адкрыецца дадатковая першая кляса зь беларускай мовай навучаньня
🕰 Дзяніс Івашын быў на спатканьні з маці
⬅️ Азараў пакінуў пасаду каардынатара пляну «Перамога» ў Аб’яднаным пераходным кабінэце
📯 «Беларусь для Крамля як варыянт „добрай Украіны“», — Класкоўскі пра «заклятых хаўрусьнікаў»
🗄 У Гомлі суд разглядае справу аб кампэнсацыі маральнай шкоды супраць расейскіх дэсантнікаў і Мінабароны РФ
🪖 Лукашэнка ў Горадні: «Мы рыхтуемся да вайны. Я пра гэта кажу шчыра»
💨 Па Мазыры пракаціліся пясчаная бура і навальніца. Ёсьць разбурэньні
Гранічны ўзрост прызыву па мабілізацыі ва Ўкраіне зьнізілі з 27 да 25 гадоў
Прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі падпісаў 2 красавіка закон, які зьніжае прызыўны ўзрост з 27 да 25 гадоў.
Гэта пазначана на сайце Вярхоўнай Рады, якая прыняла закон яшчэ год таму. Доўгі час кіраўнік дзяржавы не падпісваў дакумэнт.
https://smarturl.click/xBEXe
«Беларусь для Крамля выгадная як варыянт „добрай Украіны“», — Класкоўскі
2 красавіка 1996 году Ельцын і Лукашэнка падпісалі дамову аб стварэньні супольнасьці Расеі і Беларусі. Што засталося ад незалежнасьці Беларусі і ці існуе насамрэч так званая саюзная дзяржава? Што кантралюе, а што не кантралюе Лукашэнка ў Беларусі? Ці магчымыя розныя формы пратэсту дзеля абароны незалежнасьці Беларусі? — Разважае палітычны аналітык інфармацыйнага агенцтва «Позірк» Аляксандар Класкоўскі:
🎥 ВІДЭА: https://youtu.be/U2AATaM_wb0
Беларусам выгадней заказваць аўтамабілі з ЗША, чым з Эўразьвязу
На фоне новых абмежаваньняў з боку краін Эўразьвязу стала вядома, адкуль зараз больш выгадна вазіць транспарт і колькі чакаць дастаўкі.
https://smarturl.click/kjJ4Q
Прарошчваюць цыбулю і закладаюць міны. Журналісты Current Time зьезьдзілі на беларуска-украінскую мяжу і пагаварылі з украінскімі вайскоўцамі аб тым, што там цяпер адбываецца. Відэа, як памежнікі з Украіны рыхтуюцца да магчымай актыўнасьці зь беларускага боку.
Читать полностью…
Палітычныя рэпрэсіі ў Беларусі выйшлі на плято. Тлумачэньне сацыёляга Коршунава
Як мяняецца інтэнсіўнасьць палітычных рэпрэсіяў, ці можна яе вымераць? Што азначае той факт, што ўжо працяглы час колькасьць палітвязьняў у Беларусі вагаецца каля лічбы 1500? Ці мянялася рэпрэсіўная палітыка ў сувязі з увядзеньнем новых санкцыяў?
На гэтыя пытаньні Юрыя Дракахруста адказвае старшы дасьледчык Цэнтру новых ідэяў, сацыёляг, дасьледчык рэпрэсіяў у Беларусі Генадзь Коршунаў.
https://smarturl.click/gpV1y
«Гісторыя на Свабодзе». Як і чаму Панцеляймон Панамарэнка падчас вайны спрабаваў стварыць беларускую армію
Ці ведаеце вы, што ў гады Другой сусьветнай вайны кіраўнік БССР Панцеляймон Панамарэнка спрабаваў стварыць беларускую армію? Пра тое, ці ўдалося яму гэта, а таксама пра шмат што яшчэ мы пагаворым зь беларуска-польскім гісторыкам зь Беластоку прафэсарам Яўгенам Мірановічам, аўтарам дзьвюх кніг пра акупацыю Беларусі — «Вайна ўсіх з усімі» і «Трэці фронт».
📜 Фрагмэнт размовы: https://smarturl.click/4kZdx
📽 Відэа: https://youtu.be/U_AeECgmG4w
Беларусь накіравала ў UNESCO дасье для прызнаньня беларускай дуды нематэрыяльнай культурнай спадчынай
У сьнежні 2022 году ў Рэпрэзэнтацыйны сьпіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны UNESCO уключылі «Саломапляценьне Беларусі: мастацтва, рамяство, уменьні». Цяпер Міністэрства культуры накіравала матэрыялы для прызнаньня такой спадчынай дуды.
https://smarturl.click/baJxM
Стала вядома, якую колькасьць жанчын плянуюць прыняць на вайсковыя спэцыяльнасьці ў ВНУ Беларусі
У Расею на навучаньне вайсковым спэцыяльнасьцям плянуюць накіраваць 113 беларускіх абітурыентаў.
https://smarturl.click/qlOwV
Лукашэнка ўцягвае Беларусь у вайну ці ён усё ж гарант міру? Які вобраз цяпер дамінуе
Ужо другі раз за кароткі час Аляксандр Лукашэнка наведвае заходнюю мяжу і выступае з ваяўнічымі заявамі.
«Такімі крокамі ён палохае грамадзтва і стварае вобраз, які атаясамліваецца з вайной. Тым больш што гэта вобраз падмацоўвае рэальная палітыка афіцыйнага Менску. Але сацыёлягі даводзяць, што многія людзі нават на гэтым тле ўспрымаюць Лукашэнку як гаранта міру і няўцягваньня Беларусі ў вайну», — піша аналітык Валер Карбалевіч:
https://smarturl.click/ZyBZd
Беларускага рэжысэра Андрэя Гнёта пакінулі пад вартай да вынясеньня рашэньня суду аб яго экстрадыцыі з Сэрбіі
Пазасудовая калегія ў Бялградзе падчас паседжаньняў 26 сакавіка і 1 красавіка разгледзела справу аб экстрадыцыі 41-гадовага беларускага рэжысэра і журналіста Андрэя Гнёта ў Беларусь. Пакуль судзьдзі прымаюць рашэньне, беларус будзе заставацца пад вартай. Папярэдне, адвакаты чакаюць рашэньня цягам месяца, піша @dw_belarus.
https://smarturl.click/EegW1
«Як у справе Зельцара», — праваабаронца пра затрыманьні за камэнтары аб тэракце ў «Крокусе»
У Беларусі працягваюцца арышты за камэнтары аб тэракце ў маскоўскім «Крокус Сіці Холе». Вядома ўжо больш за дзесяць выпадкаў. Праваабаронца расказаў Свабодзе, як камэнтаваць гучныя падзеі і як сябе паводзіць пры затрыманьні:
https://smarturl.click/jkOdy
Абавязковыя курсы для ўладальнікаў небясьпечных сабак і шэраг забаронаў: што ў законе аб адказным абыходжаньні з жывёламі
Апублікавалі закон «Аб адказным абыходжаньні з жывёламі». Асноўныя яго палажэньні набываюць моц 1 студзеня 2025 году, частка — з 1 студзеня 2026 году. Закон накіраваны на абарону жывёлаў ад жорсткага абыходжаньня і забарону прапаганды такога абыходжаньня, замацаваньне адказнасьці ўладальнікаў за жыцьцё і здароўе жывёлаў і інш. Расказваем, што ў ім:
https://smarturl.click/vwWEw
Для школьнікаў малодшых клясаў уводзяць новы факультатыў «Азбука маральнасьці»
Праграма факультатыву зацьверджаная Мінадукацыі, яна разьлічаная на 69 гадзін: 34 гадзіны — у ІІ клясах школ, 35 гадзін — у ІІІ клясах (па 1 гадзіне на тыдзень).
Праграма факультатыву складаецца з 8 модуляў: «Уводзіны», «З чаго пачынаецца Радзіма?», «Маральныя асновы зносінаў. Культура зносінаў», «Добрымі справамі мы напоўнім сьвет», «Азбука маральнасьці ў сям’і», «Азбука маральнасьці ў школе», «Экалягічная культура чалавека», «Чалавек працай славіцца»:
https://smarturl.click/z2zeo
Выдавецтва «Скарына» паведаміла пра падрыхтоўку беларускага слоўніка кіно
🎞 Галоўная адметнасьць слоўніка — яго беларускі характар: тэрмінам з іншых моў даюцца беларускія адпаведнікі і прыводзяцца неабходныя тлумачэньні, адзначыла выдавецтва. І прывяло прыклады, якая лексыка знойдзецца ў выданьні.
https://smarturl.click/xBEXM
Па Мазыры пракаціліся пясчаная бура і навальніца. Ёсьць разбурэньні
У аўторак, 2 красавіка, халодны атмасфэрны фронт прынёс ў краіны навальнічныя дажджы і моцны вецер, паведамляе Белгідрамет. Няўстойлівае надвор’е захаваецца да канца працоўнага тыдня.
Падрабязнасьці стыхіі ў Мазыры: https://smarturl.click/Ad1z0
Фота @flagshtok
Лукашэнка прыгразіў «урэгуляваць пытаньне» наконт тых, хто зьехаў, але прыяжджае ў Беларусь танна палячыцца
Пра гэта ён заявіў 2 красавіка на ўрачыстай цырымоніі закладкі капсулы на месцы будаўніцтва новай гарадзкой лякарні ў Горадні.
https://smarturl.click/W3Lz4
У Вільні адкрыецца дадатковая першая кляса зь беларускай мовай навучаньня
«Мы заклікаем бацькоў падаваць заявы аб прыёме дзетак ня толькі ў першую клясу, а і ў другую і трэцюю». Ініцыятыўная група бацькоў дамагаецца адкрыцьця прынамсі трох пачатковых клясаў па-беларуску.
https://smarturl.click/ZyBd2