18400
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Freedom House: Беларусь перайшла ў шэраг жорсткіх аўтарытарных рэжымаў
Праваабарончая арганізацыя Freedom House апублікавала штогадовы даклад «Краіны пераходнага пэрыяду – 2024: падзел рэгіёну на аўтакратыі і дэмакратыі».
Узровень разьвіцьця дэмакратычных інстытутаў зьнізіўся ў 10 з 29 краін Усходняй Эўропы і Азіі, якія ўваходзяць у сьпіс краін пераходнага пэрыяду, а палепшыліся толькі ў пяці, у тым ліку ва Ўкраіне.
https://smarturl.click/1deyo
Адзін мэханізатар на ўсю гаспадарку і «абрад першай баразны». Як сёлета праходзіць «барацьба за рэкордны ўраджай»
«Даходзіла да, я б сказаў, жабрацтва. У канторы за нявыплату за камунальныя паслугі адключылі электрычнасьць. Электрычнасьці няма, калгас увесь у пазыках „усім і ўсюды“».
«Недаацэньваць беларускую армію нельга. Хоць самастойнай яна не зьяўляецца», — вайсковы экспэрт Грабскі
Сяргей Грабскі, украінскі вайсковы экспэрт, расказвае Свабодзе, як у Кіеве ацэньваюць рэальную баяздольнасьць беларускага войска, аналізуе імавернасьць нападу Расеі на краіны NATO і адказвае на пытаньне, чаму Ўкраіна вымушана трымаць на сваёй паўночнай мяжы значны вайсковы кантынгент.
«Мы назіраем на мяжы зь Беларусьсю ратацыю вайсковых злучэньняў, якія не займаюцца аховай межаў», — кажа ён:
Расея цалкам зьнішчыла найбольшую ТЭЦ у Кіеўскай вобласьці
У выніку ракетнай атакі расейцы цалкам зьнішчылі Трыпольскую ЦЭС, якая забясьпечвала электраэнэргіяй тры вобласьці — Чаркаскую, Жытомірскую і Кіеўскую. Супрацоўнікі ЦЭС не пацярпелі. Гэта ўжо трэцяя ЦЭС (пасьля Зьмеяўскай у Харкаўскай вобласьці і Вуглегорскай у Данецкай), зьнішчаная расейцамі з пачатку вайны.
Уначы Расея атакавала энэргетычныя аб’екты ў Кіеўскай, Львоўскай, Запароскай, Адэскай і Харкаўскай абласьцях. Агулам па Ўкраіне выпусьцілі 42 ракеты і 40 дронаў:
https://smarturl.click/XyGaA
Вярхоўная Рада ўхваліла законапраект аб мабілізацыі, які павялічыць колькасьць украінскіх войскаў
За дакумэнт прагаласавалі 283 дэпутаты. У апошні момант з законапраекту выключылі норму аб дэмабілізацыі, для гэтага распрацуюць асобны законапраект.
Дакумэнт абавязвае ўсіх грамадзян мужчынскага полу з 18 да 60 гадоў стаць на вайсковы ўлік — гэта датычыцца і тых, хто пражывае за мяжой, без дакумэнта аб вайсковым уліку ўкраінцам ня будуць надаваць консульскія паслугі. Правы тых, хто ўхіляецца ад мабілізацыі, будуць абмежаваныя, павялічацца штрафы за ўхіленьне ад войска:
https://smarturl.click/Q1V6q
Генпракуратура накіравала ў Вярхоўны суд справу ў дачыненьні да дарадцы Ціханоўскай Франака Вячоркі
Франаку Вячорку інкрымінуюць 9 артыкулаў Крымінальнага кодэксу. Акрамя таго, яму прад'явілі пазоў «у інтарэсах дзяржавы» аб пакрыцьці маёмаснай шкоды ў суме больш за 30,9 млн рублёў, «прычыненай супрацьпраўнымі дзеяньнямі». Яго будуць судзіць завочна:
https://smarturl.click/G60Jw
Мінкульт прыраўняў да парнаграфіі дэманстрацыю гомасэксуальных адносінаў і транссэксуальнасьці
Ведамства ўнесьла зьмены ў інструкцыю, якая рэглямэнтуе выпуск, продаж і рэкляму эратычнай прадукцыі і тавараў. У ёй перагледзелі азначэньне парнаграфіі — цяпер ёй будуць лічыцца і «нетрадыцыйныя палавыя адносіны \ паводзіны», да якіх Мінкульт, сярод іншага, аднес гомасэксуальныя і бісэксуальныя адносіны, транссэксуальнасьць.
У Беларусі прадстаўнікі ЛГБТК-супольнасьці нярэдка трапляюць пад перасьлед. У лютым улады падрыхтавалі законапраект аб адказнасьці за «прапаганду нетрадыцыйных сямейных адносін»:
https://smarturl.click/e5W4b
Галоўнае 10 красавіка
🪖 У Беларусі ў пяці раёнах пачаліся вучэньні з удзелам вялікай колькасьці вайскоўцаў запасу
💸 Пагрозы дэвальвацыі беларускага рубля нарастаюць, — эканаміст Крук
🚜 «З грузам праблем і бяз бачаньня пэрспэктывы». Чаму Лукашэнка не задаволены айчыннай прамысловасьцю
🕯 «Быў добрым чалавекам, кампанейскім». Што вядома пра абвінавачанага ў абразе Лукашэнкі, які памёр у берасьцейскім СІЗА
⛓ Яшчэ двух беларусаў затрымалі за камэнтары пра тэракт у Падмаскоўі. Аднаго зь іх моцна зьбілі
👓 «Я толькі зьняла акуляры — і мяне высачылі». Як спэцслужбы знаходзяць беларусаў праз камэры відэаназіраньня і што гэта за сыстэма
🛏 «Ён у нас да 22 красавіка». Што вядома пра затрыманьне гомельскага бізнэсоўца Навума Каца
▶️ «Гісторыя на Свабодзе». Адыход Украіны ад ВКЛ пасьля Люблінскай уніі паспрыяў пачатку нацыянальнага працэсу беларусаў, — Дарота Міхалюк
🎙 Дубавец: Супраць беларускасьці змагаюцца не беларусы, а «расейцы са знакам якасьці»
📷 Чарга фураў на мяжы Польшчы зь Беларусьсю трапіла на спадарожнікавы здымак. Яе даўжыня — амаль 50 км
Чарга фураў на мяжы Польшчы зь Беларусьсю трапіла на спадарожнікавы здымак. Яе даўжыня — амаль 50 км
Як выглядае чарга на беларуска-польскай мяжы, якая расьцягнулася амаль на 50 км. Свабода атрымала спадарожнікавыя здымкі, а таксама даведалася, чаму такі затор.
https://smarturl.click/baL7L
Чаму рэжым ваюе з Каліноўскім, Геніюш і нацыянальным сьцягам
Дэпутат Вадзім Гігін заявіў, што атрымлівае шмат зваротаў грамадзян, якія просяць зьмяніць назву вуліцы Кастуся Каліноўскага ў Менску. Прапагандыст спадзяецца, што хутка гэта і адбудзецца. Днямі сквэру на вуліцы Каліноўскага ў сталіцы далі назву Яблыневы. Гэта адбылося таксама ў рамках змаганьня з Каліноўскім.
Як далёка могуць зайсьці ўлады сваімі антыбеларускімі акцыямі і якім будзе рэальны вынік іх дзейнасьці. Пра гэта разважае пісьменьнік і публіцыст Сяргей Дубавец.
https://youtu.be/gEb0BhwrZn4
У берасьцейскім СІЗА памёр абвінавачаны ў абразе Лукашэнкі. Ён тыдзень не дажыў да суду
Падпалкоўніка запасу Аляксандра Кулініча затрымалі ў Берасьці 29 лютага. Абвінавацілі ў абразе Лукашэнкі. Суд меўся адбыцца 16 красавіка.
Аднак 9 красавіка мужчына памёр. Пра гэта «Люстэрку» распавялі дзьве не зьвязаныя паміж сабой крыніцы.
У дакумэнце аб сьмерці, на які спасылаюцца крыніцы выданьня, напісана, што Аляксандар памёр ад ішэмічнай хваробы сэрца.
11 красавіка Кулініча пахаваюць у яго родным Маладэчне.
«Калі я не магла дыхаць і задыхалася, мэдык хацеў слухаць мае лёгкія праз кармушку», — Вольга Гарбунова пра Валадарку
Другі эпізод падкаст-сэрыялу «Архіпэляг БЕЛАГ» прысьвечаны найбольш вядомым сьледчым ізалятарам у Менску, так званым «Валадарцы» і «Амэрыканцы».
Вольга Гарбунова, былая палітзьняволеная, раней кіраўніца шэлтэру для ахвяраў хатняга гвалту «Радзіслава», цяпер прадстаўніца Аб’яднанага пераходнага кабінэту ў сацыяльнай палітыцы. Яе затрымалі ў лістападзе 2021 і да суду трымалі ў СІЗА № 1 на вуліцы Валадарскага.
«Каб спалохацца за жыцьцё, мне хапіла некалькі месяцаў хворых нырак ад холаду на Акрэсьціна, двух ковідаў, выкашліваньня лёгкіх, пары прыступаў страўніка, парушаных гармонаў, запаленьня суставаў і анальных крывацёкаў ад нерухомасьці, зьніжанага зроку, поўнага роту крыві пасьля некалькіх тыдняў адсутнасьці зубной шчоткі і ўсякіх іншых «дробязяў». Калі я не магла дыхаць і задыхалася, мэдык хацеў слухаць мае лёгкія праз кармушку...»
Дырэктар беларускага ліцэю ў Гайнаўцы стаў дэпутатам Падляскага сэйміку ў Польшчы
Ігар Лукашук балятаваўся паводле сьпісу «Грамадзянскай кааліцыі» ад пяці паветаў Падляскага ваяводзтва (Беластоцкага, Бельскага, Высокамазавецкага, Гайнаўскага і Сямятыцкага).
https://smarturl.click/mpXEz
«З грузам праблем і бяз бачаньня пэрспэктывы». Чаму Лукашэнка не задаволены айчыннай прамысловасьцю
9 красавіка Аляксандар Лукашэнка правёў вялікую нараду аб праблемах айчыннай прамысловасьці. Як выявілася, яна за гэты час сутыкнулася з мноствам выклікаў.
Запасы на складах расьлі амаль удвая хутчэй, чым адбываўся рост вытворчасьці, а экспарт вырас толькі за кошт таго, што прадпрыемствы вывезьлі сваю прадукцыю ў дылерскія цэнтры на тэрыторыі Расеі. Дрэнна працуе праграма імпартазамяшчэньня, павялічваецца карупцыя, абвастраецца дэфіцыт кадраў — рэальны стан беларускіх прадпрыемстваў і экспарту іх прадукцыі ў лічбах аналізуе Валер Карбалевіч:
https://smarturl.click/LYwQR
«Я толькі зьняла акуляры — і мяне высачылі». Як спэцслужбы знаходзяць беларусаў праз камэры відэаназіраньня і што гэта за сыстэма
Рэспубліканская сыстэма маніторынгу грамадзкай бясьпекі — так называецца мэханізм відэаназіраньня за жыхарамі Беларусі. Тысячы камэраў, экспарт сыстэмы ў іншыя краіны і былыя сілавікі ў кіраўніцтве. Расказваем, як яна адбудоўвалася і што зь ёй цяпер:
https://smarturl.click/baLvV
Пракуратура перакваліфікавала абвінавачаньні мужчыну, які згвалтаваў беларуску Лізу ў цэнтры Варшавы
Дорыян С., які ў лютым напаў на беларуску Лізу на вуліцы Журавяй у цэнтры Варшавы, цяпер афіцыйна абвінавачаны ў забойстве з матывамі рабунку і гвалту.
https://smarturl.click/W380W
Здымак варшаўскай паліцыі
Ад тэракту да тэрору. Што агульнага паміж выбухам у менскім мэтро і нападам на маскоўскі «Крокус Сіці Хол»
Тэракты здараюцца ў розных краінах — і ў дэмакратыях, і ў дыктатурах. Але ёсьць прынцыповае адрозьненьне ў тым, як да тэрактаў ставіцца ўлада, а таксама ў тым, у якім выглядзе тэракты застаюцца ў гісторыі. Пра гэта піша ў блогу Сяргей Дубавец:
«Пажыцьцёвыя кіраўнікі разглядаюць тэракт не як адасобленае злачынства, а як сродак утрыманьня сваёй улады».
Увага, пошук!🔎
Шукаем беларусаў, чые дзеці сёлета заканчваюць выпускныя клясы ў школах Польшчы і Літвы. Хочам задаць некалькі пытаньняў пра арганізацыю выпускных вечароў. Ананімнасьць гарантуем!
📬 Сувязь з рэдакцыяй: Telegram: @SvabodaBelarus; Signal: +37068643669
Хатняя мова. Гісторыі 90-гадовых беларусаў Аўстраліі, якія не забыліся на свае карані
Расказваем гісторыі трох беларусаў Аўстраліі: Яўгеніі з-пад Слоніма, Мікалая і Галіны з Падляшша. Ім ад 82 да 98 гадоў. Яны пражылі на зялёным кантынэнце больш, чым на радзіме, але не забылі сваёй мовы:
https://smarturl.click/vw7gQ
«Паранаідальна шукаў маскоўскі, амэрыканскі сьлед». Новыя дэталі ад Шклярава пра сустрэчу Лукашэнкі з палітвязьнямі ў «Амэрыканцы» — у другім эпізодзе падкаст-сэрыялу «Архіпэляг БЕЛАГ»
Другі эпізод падкаст-сэрыялу «Архіпэляг БЕЛАГ» прысьвечаны найбольш вядомым сьледчым ізалятарам у Менску, так званым «Валадарцы» і «Амэрыканцы». Пра знаходжаньне ў сьледчым ізалятары КДБ расказваюць паліттэхноляг Віталь Шкляраў і адвакат Ільля Салей.
🎥 Другі эпізод падкасту: https://www.youtube.com/watch?v=Yb3AIlnNXTg
✍🏻 Тэкставая вэрсія + фрагмэнты, якія не ўвайшлі ў падкаст: https://smarturl.click/RADw9
МЗС Вялікай Брытаніі параіла ўстрымацца ад любых паездак у Беларусь
«У Беларусі праходзяць расейскія вайсковыя дзеяньні. Існуе некаторая рызыка таго, што прамы канфлікт, зьвязаны з вайной ва Ўкраіне, можа пашырыцца на Беларусь», — гаворыцца ў рэкамэндацыі. У ёй адзначаецца, што ў выпадку падарожжаў насуперак рэкамэндацыям «турыстычная страхоўка можа быць ануляваная», а консульская падтрымка «строга абмежаваная»:
https://smarturl.click/EeRaV
11 красавіка — гадавіна выбуху ў менскім мэтро
У гэты дзень у 2011 годзе адбыўся выбух у менскім мэтрапалітэне. У выніку тэракту загінулі 15 чалавек, 203 пацярпелі. Згодна з прысудам меркаваных выканаўцаў выбуху Ўладзіслава Кавалёва і Дзьмітрыя Канавалава расстралялі.
📚 Кніга Алега Грузьдзіловіча «Хто ўзарваў менскае мэтро»
Іншыя адметныя падзеі і даты 11 красавіка — у матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/ppD07
«Гісторыя на Свабодзе». Адыход Украіны ад ВКЛ пасьля Люблінскай уніі паспрыяў пачатку нацыянальнага працэсу беларусаў, — Дарота Міхалюк
Ці лічылі ў Польшчы на пачатку ХХ стагодзьдзя «ліцьвіноў» звычайнымі палякамі? Як доўга ў Польшчы існавалі прыхільнікі аднаўленьня ВКЛ, так званыя краёўцы? Дзе і калі бярэ пачатак беларускі нацыяналізм?
Пра гэта і пра іншае мы гаворым з польскім гісторыкам, прафэсарам Торуньскага ўнівэрсытэту, аўтаркай кнігі «Беларуская Народная Рэспубліка ў 1918–1920 гг. Ля вытокаў беларускай дзяржаўнасьці» Даротай Міхалюк.
📜 ТЭКСТ: https://smarturl.click/mpXGz
🎥 ВІДЭА: https://youtu.be/EndRjMYVDkI
«Быў добрым чалавекам, кампанейскім». Што вядома пра абвінавачанага ў абразе Лукашэнкі, які памёр у берасьцейскім СІЗА
Крытыкаваў акупацыю Расеяй Беларусі. Пісаў «Слава Ўкраіне! Жыве Беларусь!» Служыў разам з Валерыем Сахашчыкам. Расказваем, што вядома пра памерлага вязьня Аляксандра Кулініча.
https://smarturl.click/8EMJQ
Моладзь уцякае за мяжу. Што робіць Лукашэнка?
Сёлета 55 з паловай тысяч беларускіх адзінаццаціклясьнікаў скончаць школы. Для іх ужо стартавала ўступная кампанія. З году ў год сярод маладых беларусаў расьце папулярнасьць замежных унівэрсытэтаў.
Журналіст Дзьмітры Гурневіч паглядзеў, як і з дапамогай чаго ўлады спрабуюць затрымліваць маладых людзей у Беларусі.
Поўнае відэа: https://www.youtube.com/watch?v=nEQT_OP5En8
Пэнсіянэраў на вытворчасьць?
Праблемы з працоўнай сілай у Беларусі сталі настолькі відавочнымі, што іх прызнаў ужо і Лукашэнка. Ён заявіў пра неабходнасьць знайсьці для працы на заводах некалькі тысяч «патрыятычна настроеных» пэнсіянэраў.
У Швайцарыі адбыўся пікет у падтрымку Алеся Бяляцкага
Эўрапейскія праваабаронцы правялі ў Швайцарыі пікет у падтрымку Алеся Бяляцкага і ўсіх беларускіх палітвязьняў. Арганізатарам акцыі выступіла кампанія Libereco.
61-гадовы палітзьняволены кіраўнік Праваабарончага цэнтру «Вясна» і нобэлеўскі ляўрэат утрымліваецца за кратамі ўжо 1000 дзён. Апошнія паўгода Бяляцкі знаходзіцца ў адзіночнай камэры, нягледзячы на свае хранічныя захворваньні.
У 5 раёнах Беларусі пачаліся вучэньні — упершыню з удзелам вялікай колькасьці вайскоўцаў запасу
У Мінабароны паведамілі пра пачатак двухдзённых вучэньняў 120-й зэнітнай брыгады, у іх возьме ўдзел вялікая колькасьць вайскоўцаў запасу. У часе вучэньняў плянуюць адпрацаваць «новыя спосабы» выкарыстаньня ЗРК «Бук», пытаньні «адбіцьця паветранага нападу праціўніка, у тым ліку пры дапамозе дронаў, разьмяшчэньня на мясцовасьці, супрацьдзеяньня дывэрсійна-выведным групам і інш.:
https://smarturl.click/W38ne
АПК: Беларусь прайграла выбары ў Камісію папярэджаньня злачыннасьці і крымінальнага правасудзьдзя ААН
Беларусь прайграла выбары за месца ў Камісію папярэджаньня злачыннасьці і крымінальнага правасудзьдзя ААН, куды яна ўваходзіла з 2010 году, паведаміў прадстаўнік АПК Валер Кавалеўскі. Паводле яго, ад Усходнеэўрапейскай групы ў камісію выбралі Альбанію і Латвію. Трохгадовы тэрмін знаходжаньня Беларусі ў камісіі завяршаецца ў канцы 2024 году.
АПК загадзя інфармаваў чальцоў Эканамічнай і сацыяльнай Рады ААН пра парушэньні рэжымам Лукашэнкі «абавязаньняў у галіне супрацьдзеяньня злачыннасьці» і заклікаў адхіліць кандыдатуру Беларусі на выбарах:
https://smarturl.click/0eY7W
Лукашэнка зь неанансаваным візытам ляціць у Расею
11 красавіка ў Маскве Лукашэнка сустрэнецца з прэзыдэнтам Расеі Ўладзімірам Пуціным у фармаце «сам-насам», паведамляе ягоная прэс-служба: абмяркуюць разьвіцьцё супрацоўніцтва ў розных сфэрах, «пытаньні, якія патрабуюць разгляду на вышэйшым узроўні», міжнародную абстаноўку і «каардынацыю дзеяньняў па рэагаваньні на існыя выклікі і пагрозы».
12 красавіка Лукашэнка і Пуцін разам паўдзельнічаюць у мерапрыемстве з нагоды Дня касманаўтыкі.