18400
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
«Дыскусія пра літвінства не навуковая. Гісторыкі-прафэсіяналы мала папулярызуюць свае творы», — Дарота Міхалюк
Як прафэсійны польскі гісторык глядзіць на інтэрнэт-актыўнасьць беларускіх «літвіноў» і тэарэтычныя падставы літвінства? Чаму беларускі нацыяналізм у пачатку ХХ стагодзьдзя быў слабейшы за літоўскі? Ці былі ў БНР шанцы ўтрымацца?
Пра гэта і іншае мы гутарым з польскім гісторыкам, прафэсаркай Торуньскага ўнівэрсытэту, аўтаркай кнігі «Беларуская Народная Рэспубліка 1918–1920 гг.: ля вытокаў беларускай дзяржаўнасьці» Даротай Міхалюк.
ТЭКСТ: https://smarturl.click/DannE
ВІДЭА: https://youtu.be/VZwAeMuIqZo
Камітэт літоўскага Сейму падтрымаў прапанову скасоўваць ДНЖ беларусам і расейцам, якія зачаста езьдзяць у свае краіны
Паводле сябра камітэту Сэйму Літвы ў нацыянальнай бясьпецы і абароне Ёнаса Яруціса, дазвол на часовае жыхарства ў Літве, выдадзены грамадзянам Беларусі, «анулюецца ў выпадку, калі будзе ўстаноўлена, што яны за апошнія тры каляндарныя месяцы яны выяжджалі ў Расею або Беларусь часьцей за адзін раз».
https://smarturl.click/qlkkp
Куды заводзіць русыфікацыя. У беларускай Беларусі цяперашні палітычны тэрор быў бы немагчымы
Русыфікацыя — гэта ня толькі пра расейскую культуру і мову — нібыта ўзялі і замест беларускай мовы-культуры насадзілі расейскую. Да культуры русыфікацыя ўвогуле ня мае дачыненьня, бо ў Беларусі не ствараецца ніякіх вышыняў культуры суседняй краіны. Насаджаецца канцылярыт — мова чыноўнікаў, прапагандыстаў і начальнікаў усіх маштабаў, піша Сяргей Дубавец:
https://smarturl.click/baOJ8
Драздоўскі: «Табе забароненая камунікацыя з усім сьветам»
Праваабаронца і дырэктар «Офісу правоў людзей з інваліднасьцю» Сяргей Драздоўскі правёў пад хатнім арыштам каля паўгода, які ён адбываў у сваім пакоі ў інтэрнаце.
«Ты знаходзісься дома, вакол цябе твой ложак, твае рэчы, але ўсе магчымасьці ў міліцыі, уладаў ёсьць, каб зрабіць гэта невыносным... Табе забароненая камунікацыя з усім сьветам, з усімі, амаль з усімі, акрамя твайго сьледчага, акрамя адваката. І, калі табе спатрэбяцца, дактары... Прапісана, што ты ня маеш магчымасьці камунікаваць ні пісьмова, ні жэстамі, ні праз інтэрнэт, ніяк. Зразумела, што ты не працуеш. Цябе могуць ахоўваць 24 на 7. Няма ніякіх правілаў. Гэта вырашае міліцыя, як цябе вартаваць і хто гэта будзе рабіць».
Ніну Багінскую аштрафавалі на 2000 рублёў за маленькі значак на вопратцы
Тое, што Ніна Багінская мела на каўнерыку маленькі значак з выявай нацыянальнага сьцяга, міліцыянты кваліфікавалі як «несанкцыянаваны пікет». Судзьдзя Аляксандар Супічэнка пагадзіўся зь міліцыянтамі прысудзіў Багінскай штраф, піша @belsat, а таксама пастанавіў зьнішчыць «значак белага колеру з выявай белага і чырвонага колеру»:
https://smarturl.click/JDWew
Колькасьць пацярпелых у выніку атакі па Чарнігаве вырасла да больш як 50 чалавек, загінулых — да 11
Апошнія вядомыя зьвесткі агучыў намесьнік кіраўніка адміністрацыі Зяленскага Аляксей Кулеба. Паводле яго, разбор завалаў працягваецца, пад імі яшчэ могуць знаходзіцца людзі.
У выніку расейскіх ракетных удараў па горадзе разбураны васьміпавярховы будынак, пашкоджаныя чатыры шматпавярховікі, бальніца, вышэйшая навучальная ўстанова, дзясяткі аўтамабіляў.
Расейскія войскі нанесьлі ракетны ўдар па Чарнігаве, ёсьць загінулыя і параненыя
Сёньня расейскія войскі абстралялі цэнтральную частку Чарнігава. UPD. Па стане на 10:58 вядома пра 10 загінулых і 20 параненых. Пошукава-выратавальная апэрацыя працягваецца. Утэлеграм-канале кіраўніка абласной адміністрацыі зьявіўся заклік да мясцовых жыхароў здаваць кроў:
https://smarturl.click/XyjEQ
Хворы на анкалёгію палітвязень Кастусёў атрымаў кепскія вынікі аналізаў
Сёньня былому старшыні партыі БНФ Рыгору Кастусёву спаўняецца 67 гадоў. Ужо чацвёрты дзень нараджэньня ён сустракае за кратамі. У пачатку красавіка Кастусёву, які мае анкалягічнае захворваньне, зрабілі апэрацыю — вывелі катэтэр з мачавіка. У апошніх лістах Кастусёў напісаў пра здароўе:
«Яму рабілі аналіз крыві, дык паказьнікі дрэнныя: у два разы падвышаны бялок у крыві. Павялічаныя лімфавузлы. Таксама турбуе варыкоз на нага», — падзяліўся са Свабодай зяць Кастусёва Дзьмітры Антончык:
https://smarturl.click/l542m
«Хто быў на вайне, там і застаецца». Чаму былыя добраахвотнікі адчуваюць сябе лішнімі ў мірным жыцьці
«Я ва Ўкраіне размаўляў з хлопцамі, якія прыехалі з «нуля» на гарнізонную службу. Яны расказвалі, што ім сьніцца вайна, здараюцца панічныя атакі. Ведаю хлопца, якому стала цяжка кантраляваць сваю агрэсію і які зьвяртаўся з гэтым да псыхоляга».
Як мінімум двое беларускіх добраахвотнікаў, як мяркуецца, учынілі суіцыд пасьля вяртаньня ў мірнае жыцьцё. Расказваем, якія праблемы ўзьнікаюць у людзей пасьля вяртаньня з вайны:
https://smarturl.click/jkJ4l
У Літве прапануюць скасоўваць ДНЖ беларусам, якія часта езьдзяць на радзіму
Дэпартамэнт дзяржаўнай бясьпекі Літвы прапануе дазволіць беларускім грамадзянам, якія маюць пасьведчаньне на права жыхарства ў Літве, вяртацца ў Беларусь толькі ў «выключных выпадках», піша LRT.
Днямі ў літоўскім Сейме зарэгістравалі папраўку, якая прапануе ануляваць дазвол на часовае пражываньне беларусам і расейцам, якія прыяжджаюць на радзіму часьцей чым раз на месяц.
У сваю чаргу ў новай ініцыятыве Дэпартамэнт дзяржаўнай бясьпекі Літвы прапануе дазволіць грамадзянам Беларусі прыяжджаць на радзіму толькі ў выключных выпадках.
https://smarturl.click/8EVd8
Адам Міхнік — Анджэю Пачобуту: Веру, неўзабаве мы пагуляем па Горадні
Анджэй – сымбаль чалавечай свабоды і годнасьці, спадкаемца традыцыі Кастуся Каліноўскага, Валерыяна Лукасінскага і Аляксея Навальнага, піша польскі дысыдэнт, заснавальнік і галоўны рэдактар буйнога польскага выданьня Gazeta Wyborcza Адам Міхнік з нагоды 51-годзьдзя Анджэя Пачобута.
«Турма — гэта цяжкі досьвед. Анджэй усьведамляе, што рызыкуе жыцьцём. Сёньня ён глядзіць на нас з фатаздымка, схуднелы і зьнясілены, але гераічны і непакорлівы. Ён пайшоў шляхам, якім да яго ішлі Гавэл, Мандэла і Валэнса. І працягвае гэты шлях... Пачобута арыштавалі ў сакавіку 2021 году, затым асудзілі на 8 гадоў калёніі за «распальваньне варожасьці па нацыянальнай прыкмеце».
16 красавіка Анджэю Пачобуту споўніўся 51 год.
https://smarturl.click/nyQ5W
Забараніць, дазволіць, зноў забараніць. Як Лукашэнка прайграе Польшчы ў «яблычных войнах»
Расказваем, як Беларусь то забараняла, то зноў дазваляла завозіць польскія яблыкі. Пад «плаваючым эмбарга» іх прывезьлі больш за 73 тысячы тонаў. Толькі ў красавіку ў «несяброўскай» Польшчы набылі 2191 тону яблыкаў. Чаму Беларусь ня можа вырасьціць свае? Разьбіраемся.
https://smarturl.click/W3XRA
ЦВК Беларусі абвясьціла дату правядзеньня Ўсебеларускага народнага сходу з «новымі канстытуцыйнымі паўнамоцтвамі»
Пры вызначэньні даты правядзеньня Ўсебеларскага народнага сходу ЦВК праводзіла кансультацыі з усімі зацікаўленымі дзяржаўнымі органамі.
Цэнтральная выбарчая камісія Беларусі абвясьціла дату скліканьня Усебеларускага народнага сходу (УНС) — ён адбудзецца 24-25 красавіка ў Менску.
Пра праграму сходу па спасылцы:
https://smarturl.click/jkJ7k
Разьвітаньне з Аляксандрам Царуком пройдзе 17 красавіка з 10:00 да 15:00 па адрасе Dzuku, 101A, рытуальная заля «Аmžinybė» (Вільня).
Читать полностью…
Адвакату не дазволілі сустрэцца з палітзьняволенай Шарэндай-Панасюк
Улады адмовілі адвакату ў сустрэчы з падабароннай 15 красавіка. Паліна Шарэнда-Панасюк сядзіць у калёніі ў Зарэччы, што ў Рэчыцкім раёне.
https://smarturl.click/mpy8o
У Беларусі зьліквідавалі дзяржаўныя выдавецтвы «Вышэйшая школа» і «Народная асвета»
«Вышэйшая школа» — адно з найбуйнейшых выдавецтваў у Беларусі, заснаванае ў 1961 годзе. Выдавецтва выпускала навучальныя, даведачныя, вытворча-практычныя, навуковыя, навукова-папулярныя кнігі.
Выдавецтва «Народная асьвета» было створанае ў 1951 годзе. Яно выдавала навучальныя дапаможнікі для школ і пэдагагічных навучальных установаў, мэтадычную літаратуру для настаўнікаў, літаратуру для пазакляснага чытаньня навучэнцаў, мастацкую літаратуру, праграмна-мэтадычныя выданьні і інш. У дзень закрыцьця выдавецтва адзначыла 73-я народзіны.
https://smarturl.click/VDXV4
«Кібэрпартызаны» заявілі, што правялі атаку на «Гродна Азот»
Група беларускіх праломнікаў узламала ўнутраную сетку прадпрыемства, у выніку чаго паралізаваная праца шэрагу сыстэм.
У прыватнасьці, у выніку атакі:
🔸 зашыфравана ўнутраная пошта, дакумэнтазварот і сотні працоўных ПК;
🔸 зьнішчаны бэкапы базаў дадзеных, сэрвэраў, пошты, дакумэнтазвароту;
🔸 узламаныя сыстэмы аховы і камэры назіраньня;
🔸 парушана праца кацельнага цэху.
https://smarturl.click/1dAeW
Чарнігаў пасьля абстрэлу расейскіх войскаў — на відэа карэспандэнта ўкраінскай службы Радыё Свабода
Пасьля сёньняшняй ракетнай атакі Расеі колькасьць загінулых, паводле апошніх зьвестак, вырасла да 14 чалавек. Вядома пра больш чым 60 параненых, таксама ёсьць інфармацыя пра 6 чалавек, якія лічацца зьніклымі бязь вестак.
Відэа @svoboda_radio
Апэратара сувязі МТС у Беларусі ўзначаліў выхадзец з КДБ
На пасаду гендырэктара МТС афіцыйна прызначаны Ўладзімер Козыр, паведамілі ў кампаніі. З 2020 году ён займаў пасаду начальніка упраўленьня КДБ па Менску і Менскай вобласьці, а да гэтага узначальваў апэратыўна-пошукавае ўпраўленьне КДБ:
https://smarturl.click/op5RB
Улады Чашнікаў пагадзіліся дадаць беларускую мову на расейскамоўныя шыльды з назвамі вуліц на зварот моўных актывістаў
Моўныя актывісты Ігар Случак і Аліна Нагорная ў сакавіку накіравалі звароты выканкамам па ўсёй Беларусі з просьбай, каб шыльды вуліц на расейскай мове замянілі на беларускамоўныя ці дзьвюхмоўныя, і днямі атрымалі першы станоўчы адказ. У Чашніцкім райвыканкаме паабяцалі зрабіць шыльды і ўказальнікі з дубляваньнем на беларускай мове і ўсталяваць іх да 1 траўня:
https://smarturl.click/1dAx5
СК Беларусі зможа атрымліваць зьвесткі аб пэрсанальных дадзеных фізычных асобаў бязь іх згоды
Адпаведны законапраект, які рэгулюе парадак наданьня СК паўнамоцтваў па апрацоўцы пэрсанальных зьвестак, сёньня ў 2-ім чытаньні ўхваліла Палата прадстаўнікоў.
Таксама закон прадугледжвае павелічэньне гранічнага ўзросту прыёму на службу ў СК з 25 да 28 гадоў, пазбаўляе радавых і малодшы начальніцкі склад СК ад абавязку штогод падаваць дэклярацыі аб даходах і маёмасьці і прадугледжвае наданьне статусу супрацоўніка СК студэнтам, якія навучаюцца па спэцыяльнасьцях СК ва ўстановах вышэйшай адукацыі МУС:
https://smarturl.click/vwjWG
Беларускіх палітвязьняў будзе вызваляць прэзыдэнт зь іншым прозьвішчам, — праваабаронца Судаленка
«Ніякага плато рэпрэсіяў у Беларусі не назіраецца. Адзін палітвязень выходзіць — двух новых саджаюць», — кажа праваабаронца і экс-палітвязень Леанід Судаленка.
У інтэрвію Свабодзе ён разважае пра маштаб і скіраванасьць палітычных рэпрэсіяў у Беларусі і адказвае на пытаньне, што здольныя зрабіць Захад і беларускія дэмакратычныя сілы дзеля вызваленьня палітвязьняў:
https://smarturl.click/z2ZGp
ПАРЭ падтрымала ўступленьне Косава ў арганізацыю
Цяпер, каб часткова прызнанае Косава стала сябрам арганізацыі, фінальнае рашэньне павінен прыняць Камітэт міністраў Рады Эўропы дзьвюма трацінамі галасоў на паседжаньні, якое пройдзе 16-17 траўня.
Беларусь так і не ратыфікавала Канвэнцыю аб абароне правоў чалавека і асноўных свабодаў Рады Эўропы, аднак фармальна дагэтуль зьяўляецца кандыдатам на ўступленьне, а Рада Эўропы робіць шэраг захадаў для наладжваньня супрацоўніцтва зь Беларусьсю. На цяперашнюю сэсію ПАРЭ запрошаныя тры прадстаўнікі апазыцыйных партый і рухаў Беларусі.
Падрабязьней + што такое ПАРЭ і Рада Эўропы>>
Сёньня — дзень памяці Вітаўта Мартыненкі, заснавальніка першага беларускага рок-клюбу
Музычны журналіст Вітаўт Мартыненка памёр у 2016 годзе. Ён вядомы як папулярызатар беларускай рок-музыкі, суаўтар кніг «Праз рок-прызму», «222 альбомы беларускага року і ня толькі», «Rock On-line». Супольна з Анатолем Мяльгуем арганізаваў першы беларускі рок-клюб «Няміга» (1985–2003), удзельнічаў у арганізацыі фэстываляў «Тры колеры» і «Басовішча».
У некаторых крыніцах сьцьвярджаецца, што гэта ён прыдумаў ужываць азначэньне «беларускі рок».
Іншыя адметныя падзеі і даты 17 красавіка — у матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/yqRkv
Галоўнае за 16 красавіка
🔸 Падкаст-сэрыял «Архіпэляг БЕЛАГ». Унікальныя сьведчаньні, як катуюць хатнім арыштам. Пекла «хімій»
🔸 Хто пацярпеў ад санкцый больш: беларусы ці Лукашэнка? Дыскусія Лойкі і Кірылюка
🔸 Ціханоўская папрасіла прэм’ер-міністра Канады запрасіць дэмакратычныя сілы Беларусі на саміт Вялікай сямёркі ў 2025 годзе
🔸 Міхнік — Пачобуту: Веру, неўзабаве мы пагуляем па Горадні
🔸 Стала вядома, што Анжаліка Борыс сустракалася з Анджэем Пачобутам у калёніі
🔸 Адвакату не дазволілі сустрэцца з палітзьняволенай Шарэндай-Панасюк
🔸 Гуманітарныя фонды абвясьцілі акцыю «Падорым дзецям палітвязьняў летнія вакацыі»
🔸 «Каб ня трэсьліся рукі». Падатковая інспэкцыя Менску папярэдзіла аб праверцы амаль 400 прыватных стаматолягаў
🔸 ЦВК Беларусі абвясьціла дату правядзеньня Ўсебеларускага народнага сходу з «новымі канстытуцыйнымі паўнамоцтвамі»
🔸 Інстытут вывучэньня вайны ацаніў намеры Беларусі і Расеі супольна вырабляць самалёты
🔸 «Ён быў настаўнікам у беларускай школе». Хто зь вядомых замежных палітыкаў мае сувязі зь Беларусьсю
🔸 Забараніць, дазволіць, зноў забараніць. Як Лукашэнка прайграе Польшчы ў «яблычных войнах»
Як санкцыі могуць вызваліць палітвязьняў?
https://youtu.be/HcxVwODyL3M?si=ySeMJMJTB0qltT4y
Падкаст-сэрыял «Архіпэляг БЕЛАГ». Хатні арышт і «хімія» — «хатняя» і з накіраваньнем
Свабода запускае трэці эпізод падкаст-сэрыялу «Архіпэляг БЕЛАГ», які расказвае пра карную сыстэму рэжыму Лукашэнкі. Гэтая частка прысьвечаная такім формам зьняволеньня, як хатні арышт і так званая «хімія» — «хатняя» і з накіраваньнем у папраўчую ўстанову адкрытага тыпу.
Мы правядзём вас праз чацьвёрты і пяты кругі пекла.
Тэкст:
https://smarturl.click/ppR27
Відэа:
https://youtu.be/GUB3BZ14FDo?si=UvT_na-138AcGibh
«Каб ня трэсьліся рукі». Падатковая інспэкцыя Менску папярэдзіла аб праверцы амаль 400 прыватных стаматолягаў
У інспэкцыі патлумачылі, што праверкі ў недзяржаўным сэктары вырашылі правесьці па выніках апытаньня сярод грамадзян, якія выказалі пажаданьне аб навядзеньні «фінансавага парадку» у трох кірунках паслуг — у інтэрнэт-гандлі, на рынках і ў стаматалёгіі.
https://smarturl.click/l545d
На старажытным стадыёне ў Алімпіі ўрачыста запалілі алімпійскую паходню
Ад гэтага моманту пачалася традыцыйная перадача алімпійскага вагню. Гледачы ўпершыню з часоў каранавірусных абмежаваньняў могуць прысутнічаць пры падзеі. Цягам наступных 11 дзён паходню пранясуць каля 600 чалавек у Грэцыі на адлегласьць каля 5000 км. Першым, хто падхопіць паходню ў эстафэце, стане грэк Стэфанас Дускас, алімпійскі чэмпіён 2020 году ў веславаньні.
27 красавіка алімпійскі вагонь даставяць на заморскія тэрыторыі Францыі, а 8 траўня ён вернецца ў Эўропу, дзе кантынэнтальная эстафэта пачнецца з Марсэлю. Цягам гэтага пэрыяду паходню пранясуць па 400 гарадах і мястэчках краіны, агульная дыстанцыя складзе 12 000 км. 26 ліпеня эстафэта фінішуе ў Парыжы — сталіцы XXXIII Алімпійскіх гульняў сучаснасьці.
Відэа Міжнароднага алімпійскага камітэту
Жыхар Камянца перакрыў частку вуліцы калючым дротам і паставіў плякат, каб улады адрамантавалі дарогу
Дрэнны стан дарогі справакаваў жыхара Камянца стаць на абарону свайго ўчастку ад пастаяннага падтапленьня ліўневымі водамі.
https://smarturl.click/Q1AMY
Фота kamenec.by