Assalomu alaykum, barchaga!
Sizlarga yana bir yangilikni e'lon qilmoqchiman🔥🔥
Ona tilidan milliy sertifikat imtihoni noyabr va dekabrda bo'lishi barchamizga ma'lum✅✅
Keyingi milliy sertifikat imtihoni qachon bo'lishi aniq emas❗️ Shu sababli dekabr oyida bo'ladigan imtihonga onlayn guruh ochmoqchimiz♻️♻️
Darslar 3 ta milliy sertifikatga ega, mutaxassis ustozlar tomonidan olib boriladi☑️💥
Darslar hammaga qulay (kechki) vaqtda videochat orqali olib boriladi.✅
Kursda milliy sertifikat uchun kerakli barcha bo'limlar o‘rgatiladi:
Grammatika✅
Matn tahili✅
She'riy san'atlar✅
G‘azal tahlili✅
Badiiy asarlar✅
Esse✅
Diagnostik test✅
Dars haftada 5 kun.
3 oylikni birdan to'lov qilsangiz 450 ming.
Har oyga to‘lasangiz, 170 ming (oyiga)
Dars 5-oktyabrdan boshlanadi✅
Shoshiling, joylar soni cheklangan. Hozirdanoq o'rningizni band qilib qo‘ying✅
Murojaat uchun:
@Begimqulova_Durdona
📚 Ko’p ma’noli va omonimni farqlash usullari:
✅ 1. Omonimlarda nechta ma’no bo’lsa u shuncha so’z hisoblanadi, har bir mano orasida bogliqlik bolmaydi: ot => ism, so’z turkumi, harakat, hayvon ; ot => harakat, olov, maysa, inson azosi
✅ Ko’p ma’nolilikda esa uning ma’nosi qanchalik ko’p bo’lmasin baribir ularnig orasida bog'liqlik bo'ladi, ya'ni bir so'zning ma'nolaridan o'sib chiqqan hisoblanadi:
Masalan : ko'z = daraxtning (shakl), derazaning (yorug'lik bilan ta'minlash), tizzaning (shakl), buloqning (suv yuvib turgani uchun), uzukning (qabariqligi) va hokazo.
✅ 2. Omonimlarning ma'nolari turli so'z turkumi doirasida ham, bir xil so'z turkumi doirasida ham bo'lishi mumkin.
Masalan: tut –harakat (fel), meva (ot), sir – idishning (ot), odamning (ot)
✅ Ko'p ma'noli so'zlarda esa hamma ma'nolari bir xil so'z turkumida bo'ladi. Masalan: bosh (ot) = insonning, ko`chaning, oilaning, kitobning, matnning va hokazo.
@qiziqarli_ona_tili
Diqqat, eslatma!
pedagog.edu.uz sayti orqali onlayn ro‘yxatdan o‘tgan arizalarni tahrirlash 4-oktyabr soat 23:59 da to‘xtatiladi
O‘rta maxsus va professional ta’lim muassasalarining majburiy attestatsiyadan o‘tish yoki navbatdan tashqari (ixtiyoriy) attestatsiyada ishtirok etish istagida onlayn ro‘yxatdan o‘tgan va arizasi ko‘rib chiqilayotgan pedagog kadrlar joriy yilning 4-oktyabr kuni yakuniga qadar arizalarini tahrirlashlari va belgilangan yig‘im summasi bo‘yicha to‘lovlarni amalga oshirishlari lozimligini eslatamiz.
❗️O‘z vaqtida to‘lovni amalga oshirmagan arizalar ko‘rib chiqilmasligini ma’lum qilamiz.
✅Ta’lim nazorati rasmiy kanali
1.d 2.c 3.a 4.b 5.c 6.c 7.a 8.a 9.d 10.b 11.b 12.c 13.a 14.a 15.d
@qiziqarli_ona_tili
ERGASH GAPLI QO'SHMA GAPLAR
43. Qanday gaplar ergashgan qo'shma gaplar hisoblanadi? J: Qismlari ergashtiruvchi bog'¬lovchilar yo shunday bog'lovchi vazifasidagi so'zlar yordamida bog'¬langan qo'shma gaplar
44. Ergashgan qo'shma gaplar, tarkibida nechta gap bo'lishidan qat’i nazar, nechta qismdan tashkil topadi? J: 2 qismdan: 1) bosh gap; 2) ergash gap
45. Qanday gap bosh gap hi¬soblanadi? J: Mazmuni izohlanayotgan gap
46. Qanday gap ergash gap hi¬soblanadi? J: Bosh gap mazmunini izohlayotgan gap
47. Ergashgan qo'shma gaplar tuzilishiga ko'ra nimaga o'xshaydi? J: So'z birikmalariga
2) Ergash gaplar bosh gapga qa¬nday vositalar yordamida boglanadi? J: 1) Ergashtiruvchi bog'lovchilar; ko'makchi qurilmalar (shuning uchun, shu sahabli, shu tufayli va boshqalar); 3) yuklama (-ki); 4) nisbiy so'zlar (kim - о 'sha, nima - shu, qayer -shuyer va boshqalar); 5) deb so'zi
48. Bosh gapda ifodalangan mazmunning sababi, maqsadi, sharti yoki qiyosini bildirgan ergash gaplar bosh gapga qanday vositalar yordamida bog'lanadi?
J: Sabab (chunki, negaki), maq¬sad (toki), shart (agar, agarda, ba- sharti, mabodo), qiyoslash-cho- g'ishtiruv (go’yo, go’yoki, xuddi) ergashtiruvchi bog'lovchilari
49. Sabab, maqsad, qiyoslash- chog'ishtiruv bog'lovchilari qayerda qo'llanadi?
J: Ergash gap boshida qo'llanadi va ergash gap bosh gapdan so'ng keladi
50. Yozuvda ergash gap bosh gap¬dan qaysi tinish belgisi bilan ajratiladi? J: Vergul bilan
51. Shart bog'lovchilari qayerda qo'llanadi? J: Ergash gap boshida keladi
52. Ergash gap kesimi nima bi¬lan ifodalanadi? J: Shart maylidagi fe’llar bilan
53. Bosh gapda ifodalangan mazmunning sababini bildiruvchi ergash gaplar bosh gapga nima vositasida bog'lanadi? J: Shuning uchun, shu sababli, shu tufayli singari ko‘makchili qurilmalar vositasida
54. Shuning uchun, shu sababli, shu tufayli singari ko‘makchili quril- malar qayerda qo’llanadi? J: Bosh gap tarkibida
55. Bosh gapda ifodalangan maz- munning maqsadini, sababini bil¬diruvchi ergash gaplar bosh gapga nima vositasida bogianadi? J: Ko'pincha deb so'zi yordamida
56. Qanday qo'shma gapda ergash gaplarning kesimi III shaxs buyruq mayli shaklidagi fe’llar bilan ifodalanadi? J : Bosh gapda ifodalangan mazmunning maqsadini, sababini bildi- nivchi ergash gapli qo'shma gapda
57. Qanday holatda shart mayli qo'shimchasi ergash gapni bosh gap bog'lovchi vosita ham sanaladi? J: Ergash gapning kesimi shart mayli shaklidagi fe’llar orqali ifodalanganida
58. Qanday ergash gaplar bosh rapda ifodalangan mazmunning yuiga chiqish yoki chiqmaslik shartini, paytini bildiradi? J: Ergash gapning kesimi shart mayli shaklidagi fe’llar orqali ifo¬dalangan gaplar
59. Qanday ergash gaplar bosh gapga -ki yuklamasi yordamida bog'¬lanadi? J: Bosh gap tarkibidagi ko'r¬satish olmoshi ma’nosini izohlash uchun qo'llangan ergash gaplar
60. -ki yuklamasi qaysi gap ke- simi tarkibida bo'ladi? J: Bosh gap
61. Bosh va ergash gap -ki yuk- lamasi bilan bog’lansa, gaplar qanday n'rinlashadi?
J: Bosh gap oldin, ergash gap ke¬yin qo'llanadi
62. Qanday so'zlar nisbiy so'zlar deyiladi? J: Ergash gap tarkibida qo'llanuvchi kim, nima, qancha, qanchalik, qanday, qayer kabi so'roq olmoshlari va bosh gap tarkibida unga javob bo'lib keluvchi shu, o‘sha, shuncha, shunchalik, shun¬day kabi olmoshlar bir-biriga nis¬batan qo'llangani, biri ikkinchisini taqozo etgani uchun nisbiy so'zlar hisoblanadi
63. Ergash gap bilan bosh gap nisbiy so'zlar yordamida bog'langanida ergash gapning kesimi nima bilan ifodalanadi? J: Shart mayli shaklidagi fe’llar bilan
64. Qanday ergashgan qo'shma gaplar tegishli sodda gaplar bilan ma’nodosh bo'la oladi? J: Tarkibida ko'rsatish olmoshi mavjud bo'lgan ergashgan qo'sh¬ma gaplar
65. Ergash gapni qanday qilib sodda gapga aylantirish mumkin? J: Bosh gap tarkibida tegishli ko'rsatish olmoshi bilan ifodalangan gap bo'lagi o'rniga qo'yish orqali
66. Kо p o’qigan ko’p biladi. Bu tuzilishiga ko'ra qanday gap? J: Sodda gap
67. Kim ko'p o’qisa, u ko’p biladi. Gap ergashgan qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Ega ergash gapli qo'shma gap
@qiziqarli_ona_tili
9- sinf ona tili savol javoblar
1. Qanday gap sodda gap de¬yiladi?
J: Bitta kesimlik belgisiga, mazmuniy va ohang tugalligiga ega bo'lgan
Qanday gap qo‘shma gap sa¬naladi?
J: Ikki yoki undan ortiq sodda gapning o'zaro grammatik va mazmuniy munosabatidan tashkil topgan va ohang tugalligiga ega bo'lgan butunlik
2. Nima gaplarni sodda va qo'shma gaplarga ajratishga asos bo'ladi? J: Kesimlik belgisining miqdori
3. Qo'shma gap qismlari qanday bog'lovchi vositalar yordamida bog'lanadi? J: 1) Bog'lovchilar: a) teng bog'lovchilar; b) ergashtiruvchi bog'lovchilar; 2) bog'lovchi vazifasidagi vositalar; 3) ohang.
4. Va, hamda, ammo, lekin, bi¬roq, yo, yo ...yo, dam..., dam... singari bog'lovchilar qanday bog'lovchi hisoblanadi? J: Teng bog‘lovchi
5. Mabodo, agar, ya’ni singari bog'lovchilar qanday bog'lovchi hi¬soblanadi? J: Ergashtiruvchi bog'lovchi
6. Qo'shma gap qismlarini bog'lovchi vazifasidagi vositalarga nimalar kiradi?
J: 1) bo'lsa, esa, deb; 2) -u, (-yu), -da, -ki yuklamalari; 3) nisbiy so'zlar; 4) shuning uchun, shu tu- fayli, shu sababli singari ko'mak- chili qurilmalar; 5) shart mayli qo'shimchasi (-sa)
7. Qismlarining qanday bog'¬lovchi yordamida bog'lanishiga ko'¬ra qo'shma gaplar nechta guruhga bo'linadi? J: 3 ta: 1) bog'langan qo'shma gaplar; 2) ergashgan qo'shma gap¬lar; 3) bog'lovchisiz qo'shma gaplar
8. Qanday qo'shma gaplar bog'langan qo'shma gaplar hisoblanadi? J : Qismlari teng bog'lovchilar, bo'lsa, esa so'zlari, -u (-yu), -da yukla¬malari yordamida bog'langan gaplar
Qaysi bog'lovchi qo'shma gapning payt, sabab-natija munosabatlarida bo'lgan qismlarini bog'lab keladi? J: Biriktiruv bog'lovchisi
9. 'Qanday mazmunli qo'shma gaplarda ikkinchi qism oldidan natijada so'zini qo'yish mumkin bo'ladi? J: Qismlari o'rtasida sabab-natija munosabati ifodalangan qo'sh¬ma gaplarda
10. -u, -yu, -da yuklamalari qay¬si bog'lovchi vazifasini bajaradi? J: Biriktiruv bog'lovchilari, zid¬lov bog'lovchilari
11. Qaysi bog'lovchilar bog'lan¬gan qo'shma gap qismlarini bog'lash bilan birga ular o'rtasida zidlik muno¬sabati mavjudligini ham ifodalaydi? J: Zidlov bog'lovchilari
12. Zidlov bog'lovchilari qo'shma gapning qaysi qismida qo‘llanadi? J: Ikkinchi qismi boshida
13. Zidlov munosabatli qo'shma gap qismlari orasida qanday tinish belgisi qo'yiladi?
J: Vergul
14. Qaysi yuklamalar bog'langan qo'shma gap qismlarini bog'lash bilan birga ular o'rtasida zidlash, ketma-ketlik munosabati mavjudligini bildiradi? J: -u, -yu, -da yuklamalari
15. Qaysi bog'lovchilar qo'shma gap qismlarini bog'lash bilan birga ularda ifodalangan voqea-hodisalar- ning galma-gal ro'y berishini yoki ularning faqat bittasi yuzaga chiqishini ta’kidlaydi? J: Ayiruv bog‘lovchilari
16. Qaysi ayiruv bog'lovchisi yolg'iz holda ham, takror holda ham qo’llanishi mumkin? J: Yo (yoki) bog'lovchisi
Yozuvda takror qo'llanayotgan ayiruv bog'lovchisidan oldin qanday tinish belgisi qo'yiladi? J: Vergul
17. Qanday so'zlar bog'langan qo'shma gap qismlarini bog'lash bilan birga ular o'rtasida qiyoslash va zidlash munosabati mavjudligini ifodalaydi? J: Bo‘lsa, esa so'zlari
18. Bo'lsa, esa so'zlari qo'shma gapda qanday o'rinlashadi? J: Qiyoslanuvchi bo'lakdan so'ng keladi
19. Anor so’zlar va Zaynab qalbi Tol bargiday dir-dir qaltirar. Ushbu gapda qanday mazmun ifo-dalangan? J: Sabab-natija munosabati
20. U har uch qadamda bir to’xtab, nafasini rostlay-rostlay tepaga
zo‘rg‘a yetdi, qopni ag’dardi-yu, muvozanatni saqlay olmay o’tirib oldi. Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Biriktiruv munosabatli bog'lan¬gan qo'shma gap (payt munosabati)
21. Gulchehra «piq» etib kuldi-da, cho’zilib tugunni oldi. Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Biriktiruv munosabatli bog'¬langan qo'shma gap (payt muno¬sabati)
22. Mashhur qora qashqa ayg'irning chilvirini xirmondagi bolalarga tutqazdi-da, dabdurustdan chollar bilan gaplashib turgan Komilaga yuzlandi. Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Biriktiruv munosabatli bog'¬langan qo'shma gap (payt muno¬sabati)
@qiziqarli_ona_tili
Assalomu alaykum hammaga!
Sizlarga super yangiligimiz bor. Faqat bugun qo‘shilganlarga super chegirma mavjud. Bugun qo'shilganlar 130 ming to'lov qiladi🥳🥳🥳
Shoshiling!
@qiziqarli_ona_tili
Attestatsiyada ishtirok etish uchun murojaat yuborgan pedagoglar diqqatiga!
✅ Attestatsiya jarayonlari uchun to‘lovlarni 2024-yilning 10-oktabriga qadar amalga oshirishingiz mumkin.
Xabaringiz bor, 2024-yilning ikkinchi yarmida o‘tkaziladigan pedagog kadrlar attestatsiyasi uchun murojaat yuborish muddati 1-avgustdan 1-oktabrga qadar davom etdi.
➖ Navbatdan tashqari (o‘z ixtiyori bilan) attestatsiyada ishtirok etish uchun ariza yuborgan pedagoglar tomonidan to‘lov qilishga ulgurmay qolish holatlari bo‘lgan va bu bo‘yicha Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligiga murojaat qilishgan.
❗️O‘qituvchilarni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash hamda ularga qulaylik yaratish maqsadida pedagoglar attestatsiyasida ishtirok etish uchun to‘lovni amalga oshirish muddati joriy yilning 10-oktabriga qadar uzaytirilganligini ma’lum qilamiz.
✅Ta’lim nazorati rasmiy kanali
Assalomu alaykum, barchaga!
Sizlarga yana bir yangilikni e'lon qilmoqchiman🔥🔥
Ona tilidan milliy sertifikat imtihoni noyabr va dekabrda bo'lishi barchamizga ma'lum✅✅
Keyingi milliy sertifikat imtihoni qachon bo'lishi aniq emas❗️ Shu sababli dekabr oyida bo'ladigan imtihonga onlayn guruh ochmoqchimiz♻️♻️
Darslar 3 ta milliy sertifikatga ega, mutaxassis ustozlar tomonidan olib boriladi☑️💥
Darslar hammaga qulay (kechki) vaqtda videochat orqali olib boriladi.✅
Kursda milliy sertifikat uchun kerakli barcha bo'limlar o‘rgatiladi:
Grammatika✅
Matn tahili✅
She'riy san'atlar✅
G‘azal tahlili✅
Badiiy asarlar✅
Esse✅
Diagnostik test✅
Dars haftada 5 kun.
3 oylikni birdan to'lov qilsangiz 450 ming.
Har oyga to‘lasangiz, 170 ming (oyiga)
Dars 5-oktyabrdan boshlanadi✅
Shoshiling, joylar soni cheklangan. Hozirdanoq o'rningizni band qilib qo‘ying✅
Murojaat uchun:
@Begimqulova_Durdona
Esse uchun chiroyli iqtibos, maqol, kirish so'zlar🥂
🔹"Bahorda mehnat qilgan kuzda hosilini oladi" deb bejizga aytishmagan
🔹Zero yaxshilikka yo'g'rilgan har so'zda shifo bordir
🔹Qalbingga ibodatni, ertangi kuningga oxiratni maqsad qilib qo'y
🔹Solih do'st yolg'izlikdan, yolg'izlik yomon do'stdan yaxshiroqdir
🔹Tuya qarisa, bo'tasiga ergashgani kabi...
🔹Ehtiyoting bo'lsa, ehtiyojing bo'lmas
🔹Oy tunda kerak, aql -- kunda
🔹Har kimning tomiga qor yog'sa, o'zi kurardi
🔹Burunni sassiq deb kesib bo'lmagani kabi (masalaning bu yechimi yaxshi emas demoqchi bo'sa)
🔹Uyqu o'rin tanlamas
🔹Oyoq charchasa, tayoq yaragani kabi
🔹Zero kinnachi der: "kasal ko'paysin", go'rkov der: "o'lik ko'paysin"
🔹Oshning ta'mi tuz bilan, suvning ta'mi muz bilan bo'lgani kabi...
🔹Og'riq qayerda bo'lsa, jon o'sha yerda
🔹Ot bo'lmaganda eshak ham ot
🔹Dunyoning kerakligini bozorda bil, oxiratning kerakligini -- mozorda
@qiziqarli_ona_tili
Assalomu alaykum, barchaga!
Qadrli ustozlar va bo'lajak o‘qituvchilar, barchangizni bayram bilan muborakbod etaman🥳. Ilohim shogirdlar tayyorlashdan, bilim ulashishdan aslo va aslo charchamang. Doimo shogirdlar ardog‘ida bo'lib yuring☺️
@qiziqarli_ona_tili
1 ОКТЯБРЬ – ЎҚИТУВЧИ ВА МУРАББИЙЛАР КУНИ
ДАРСДАН СЎНГ
© Матназар АБДУЛҲАКИМ
➡️ Каналга обуна бўлинг 👇👇👇
@qiziqarli_ona_tili
Quruvchi xato qilsa uy qulaydi, o'qituvchi xato qilsa butun jamiyat!
@qiziqarli_ona_tili
23. To'satdan eshik sharaqlab ochildi va ostonada Ertoyev paydo bo‘ldi.
Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Biriktiruv munosabatli bog'¬langan qo'shma gap (payt muno¬sabati)
24. Inobat qizishib ketib, pisandaga о‘tganini endi payqadi va uyalib yerga qaradi. Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Biriktiruv munosabatli bog'¬langan qo'shma gap (sabab-natija munosabati)
25. Ro'paradagi g'orning bag‘ridan qora tutun ko’tarildi va u yerdan yo’tal tovushi eshitildi Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Biriktiruv munosabatli bog'langan qo'shma gap (sabab-natija nuinosabati)
26. Dilimizda orzu balandroq edi, lekin kо‘klam biroz noqulay keldi. Ushbu gap qo‘shma gapning qaysi turiga mansub? J: Zidlov munosabatli bog'langan qo'shma gap
27. Gul to'g'risida yozganini ko'rganim yo'q, lekin paxta haqida ko’'p yozadi.
Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Zidlov munosabatli bog'langan qo'shma gap
28. Yo‘lning ikki chetidagi g’alla tovlanardi, ammo ular o'tgan yillar-igi kabi baland emas edi. Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Zidlov munosabatli bog'lan¬gan qo'shma gap
29. Kechasi yana qor yog'gan, biroq havo unchalik sovuq emas edi.
Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Zidlov munosabatli bog'lan¬gan qo'shma gap
30. Yo siz keling, yo men boray. Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub?
J: Ayiruv munosabatli bog'lan¬gan qo'shma gap
31. Dam jahlim chiqadi, dam kulgim qistaydi. Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub?
J: Ayiruv munosabatli bog'lan¬gan qo'shma gap Goh osmonni tutib ashula vangraydi, goh allaqayerdan garmon tovushi eshitiladi. Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Ayiruv munosabatli bog'lan¬gan qo'shma gap
32. Mashinaning nuqsoni bo'lsa, tuzatiladi у о yana yaxshirog’i yasaladi.
Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Ayiruv munosabatli bog'lan¬gan qo'shma gap
33. Ba’zan qurbaqalarning qurillashi quloqqa chalinib, kishiga rohat beradi, ba’zan itlarning vovul- lashi bu ovozlarni bosib ketadi. Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Ayiruv munosabatli bog'lan¬gan qo'shma gap
34. Tovus o’zining chiroyli patlarini ehtiyot qiladi, vijdonli odam esa О’zining sharaf-u shonini asraydi. Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Bog'langan qo'shma gap
35. Egrilik insonni qabohatga yetaklaydi, to‘g‘rilik bo’lsa uni saodatga boshlaydi. Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Bog'langan qo'shma gap
36. Yaxshilik qilmoqlik ulug' fazilatdir, buning qadriga yetmaslik esa illatdir. Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Bog'langan qo'shma gap
37. Oy tunda kerak, aql esa kun¬da kerak. Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Bog'langan qo'shma gap
38. Jahl - dushman, aql esa do’stdir. Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? . J: Bog'langan qo'shma gap
39. Dono aybni o'zidan axtaradi, ahmoq bo‘lsa do’stini ayblaydi.
Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Bog‘Iangan qo'shma gap
40. Aql kopga yetkazadi, hunar bo‘lsa insonni kо‘kka kо‘taradi.
Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Bog'langan qo'shma gap
41. Rostgoylik odamni kamolotga yetkazadi, yolg‘onchilik esa uni halokatga olib boradi. Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Bog'langan qo'shma gap
42. So’zning yumshog’i g‘azabni so'ndiradi, so'zning qattig'i esa odamni о'ldiradi. Ushbu gap qo'shma gapning qaysi turiga mansub? J: Bog'langan qo'shma gap
@qiziqarli_ona_tili
#Foydali
Egalik qo'shimchalari bajaradigan vazifasiga ko'ra 3 ta turga bo'linadi.
✴️ Qarashlilik munosabatini bildirgan egalik qo'shimchalari;
✴️ Xoslik, umumdan ajratilgan munosabatini bildiradigan egalik qo'shimchalari;
✴️ Bajaruvchining shaxs va sonini ko'rsatadigan egalik qo'shimchalari.
⚠️ Qarashlilik - shaxs, narsa-buyum, joy va voqea-hodisaning uch shaxsdan biriga qarashli ekanini anglatuvchi egalik qo'shimchalari. Bunda egalik qo'shimchasini olayotgan so'z o'ziga tobelantirgan so'zda -ning qo'shimchasi bo'lishini talab qiladi.
Misol uchun: "kitobim". Bu so'zdagi egalik qo'shimchasi kitob kimga qarashli ekanini anglatgan, ya'ni kitob 1 shaxs birlik sondagi "men" ga qarashli ekanini bildirgan. Bu so'zga tobelanib kelayotgan so'zdan -ning kelishigini qat'iy talab qiladi: kimning kitobi? - mening kitobim kabi.
⚠️ Xoslik, umumdan ajratilganlik - o'ziga tobelantirayotgan so'zdan -ning kelishigini talab qilmaydigan, -ning kelishigi qo'yilgan taqdirda mazmun o'zgarib ketadigan, resbublika, viloyat, tuman, mahalla, ko'cha, birlashmalar, korxonalar nomlari bilan keladigan egalik qo'shimchalari.
Misol uchun:
o'qish kitobi - o'qishning kitobi deb bo'lmaydi.
Namangan viloyati - Namanganning viloyati deb bo'lmaydi.
Vatan tuyg'usi - Vatanning tuyg'usi deb bo'lmaydi.
Bobur bog'i - Boburning bog'i deb bo'lmaydi.
Bunday egalik qo'shimchalari qarashlilik ma'nosidagi egalik qo'shimchalaridan -ning qo'shimchasini talab qilmaslik nuqtayi nazari bilan farqlanadi.
⚠️ Bajaruvchining shaxs va sonini bildirishi - harakat nomi(u(v), i(sh), moq, mak, maslik) va sifatdosh (-gan) dan keyin keladigan qo'shimchalar.
Bunda egalik qo'shimchasi fe'lning bu ikki vazifa shaklidan keyin keladi va egalik bilan ifodalangan mazmunga aloqador shaxsning shaxs va sonini aniqlab beradi.
Misol uchun:
O'qishim - (mening o'qishim - I shaxs birlik sonda).
Ishlashing - (sening ishlashing - II shaxs birlik sonda)
Yozuvi ( uning yozuvi - III shaxs birlik sonda) kabi...
Borganimiz ( bizning borganimiz - I shaxs ko'plik sonda)
Borganingiz (sizning borganingiz - II shaxs ko'plik sonda)
Borganlari ( ularning borganlari - III shaxs ko'plik sonda)
Eslatma: egalik qo'shimchasini olgan harakat nomi va sifatdosh o'ziga bog'lanib kelayotgan so'zda -ning qo'shimchasini talab qilsa ham, qarashlilik ma'nosini emas, bajaruvchining shaxs va sonini ko'rsatadi.
Eslab qoling: kechasi, kunduzi, tuni, yili kabi so'zlarda egalik qo'shimchasi mavjud emas, xuddi egalik qo'shimchasiga o'xshab tursa-da, -i va -si qo'shimchalari yaxlitlangan qo'shimchalar hisoblanadi.
@qiziqarli_ona_tili