📌 ۹ مارس ۱۷۵۸ تولد گال بنیانگذار فرنولوژی
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۱۸ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️فرانتس جوزف گال پزشک و آناتومیست آلمانی و پایهگذار نظریه شبهعلمی جمجمهخوانی (جمجمهشناسی، کرانیوسکوپی، فرنولوژی، تشخیص منش و شخصیت افراد از روی شکل جمجمه) بود. ادعاهای او اغلب در زمان خود بحثبرانگیز بود و برخی حتی امروز قابل راستیآزمایی به روش علمی نیست، هرچند مطالعات گال نقش انکارناپذیری در شکلگیری روانشناسی، انسانشناسی، و جامعهشناسی و پیشبرد علم تشریح داشت.
وی در تیفنبرون به دنیا آمد و پس از تحصیل در دانشگاه استراسبورگ به وین رفت. او با بهرهگیری از تجربیات اساتیدی چون یوهان هرمان پزشک فرانسوی و ماکسیمیلیان استال پزشک اتریشی به اهمیت مشاهده پی برد و به عنوان اولین تجربه حرفهای در یک دارالمجانین مشغول به کار شد. وی سپس مطب شخصی خود را در پاریس افتتاح کرد و تا پایان عمر با جمعآوری بیش از ۱۲۰ جمجمه انسان به آزمودن فرضیات مختلف پرداخت.
گال باور داشت که شکل ناهمگن جمجمه در برخی افراد حاصل فشار ناشی از رشد مغز است و ۲۷ رفتار و صفت (مانند یادآوری چهره افراد، مهارت مکانیکی، استعداد شعر، یا حتی غریزه قتل) را تحت عنوان قوای اصلی (فَکالتی) در ارتباط با شکل جمجمه شناسایی کرد. وی مخالف نظر فیلیپ پینل پزشک فرانسوی و پتروس کمپر پزشک هلندی مبنی بر این بود که هرچه مغز بزرگتر باشد توان ذهنی بیشتر است، اما پس از اندازهگیریهای متعدد به این نتیجه رسید که قطر جمجمه فرد بالغ کمتر از ۱۴ اینچ (حدود ۳۶ سانتیمتر) با عملکرد طبیعی منافات دارد.
یوهان اشپورتزهایم پزشک آلمانی بود که از ۱۸۰۰ تا ۱۸۱۳ به عنوان دستیار با گال همکاری کرد و اصطلاح فرنولوژی نیز پیشنهاد او بود. وی پس از جدا شدن از گال تصمیم گرفت فعالیت خود را در انگلستان ادامه دهد اما گال به اتهام سرقت علمی از او شکایت کرد و مانع این کار شد.
وی در ۲۲ آگوست ۱۸۲۸ در ۷۰ سالگی در پاریس درگذشت. از افتخارات او میتوان به عضویت در آکادمی سلطنتی علوم سوئد (۱۸۲۳) اشاره کرد. کتاب وی با عنوان "پیرامون کارکردهای مغز و هر یک از اجزای آن با مشاهداتی در مورد امکان تعیین غرایز، تمایلات و استعدادها، یا تمایلات اخلاقی و فکری انسان و حیوانات، بر اساس پیکربندی مغز و سر" در ۱۸۳۵ توسط لوییس وینسلو به انگلیسی ترجمه شد. مجموعهای از جمجمههای گردآوری شده توسط او هماکنون در موزه رولت (جرج آنتون رولت پزشک اتریشی) در شهر بادن وین قرار دارد.
📌تصویر: گال در حال معاینه جمجمه یک خانم جوان زیبا درحالیکه سه آقا در صف انتظار هستند، اثر ادوارد هال هنرمند انگلیسی، چاپ سنگی، ۱۸۲۵.
🔗تصاویر کامل در اینستاگرام
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌 ۶ مارس ۱۶۶۵ انتشار قدیمیترین و پرسابقهترین مجله علمی جهان
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۱۵ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️مبادلات فلسفی مجله علمی است که توسط انجمن سلطنتی لندن منتشر میشود. این مجله که اولین شماره آن در ۶ مارس ۱۶۶۵ توسط هنری اولدنبورگ (۱۶۷۷ _ ۱۶۱۹) فیلسوف آلمانی و منشی اول انجمن در لندن منتشر شد قدیمیترین و پرسابقهترین مجله جهان با محتوای منحصراً علمی است.
مجله علما (ژورنال دو ساوان) اولین مجله دانشگاهی بود که بیشتر به مرور کتابها میپرداخت و اولین شماره آن در ۵ ژانویه ۱۶۶۵ توسط دنیس دی سالو وکیل فرانسوی در پاریس منتشر شد اما انتشار آن در فاصله ۱۷۹۲ تا ۱۸۱۶ به مدت ۲۴ سال متوقف ماند.
عبارت فلسفه در عنوان مبادلات فلسفی در واقع به فلسفه طبیعی اشاره دارد، مفهومی که بعدها به علم موسوم شد. این مجله از ۱۷۵۲ به نشریه رسمی انجمن سلطنتی تبدیل و در ۱۸۸۷ به دو مجله جداگانه برای علوم مهندسی و علوم زیستی تقسیم شد.
تشکیل هسته اولیه انجمن سلطنتی به ۱۶۶۰ و زمانی بازمیگردد که ۱۲ مرد (اعضای کالج مخفی، پیروان صلیب گلگون، رُزیکروسیانها) با محوریت رابرت بویل دانشمند ایرلندی در کالج گرشام لندن تصمیم گرفتند انجمنی از فرهیختگان تشکیل دهند.
بر اساس صورتجلسه انجمن، مقرر شد در صورت وجود مطالب کافی، مجله به صورت ماهنامه و در اولین دوشنبه هر ماه منتشر شود. اولدنبورگ مجله را با هزینه شخصی منتشر میکرد و بهنظر میرسد هر گونه سود حاصل از انتشار مجله بر اساس توافق با انجمن به اولدنبورگ تعلق میگرفت. این تجربه از نظر مالی برای اولدنبورگ موفقیتآمیز نبود و به زحمت اجاره خانه وی در پیکادیلی را پوشش میداد. او ۱۳۶ شماره از مبادلات فلسفی را تا هنگام مرگ در ۱۶۷۷ منتشر کرد.
اولدنبورگ در مقدمه شماره اول مجله نوشته است: “برای ارتقای مسائل فلسفی هیچ چیزی از تبادل نظر بین افرادی که در این زمینه مطالعه و تلاش میکنند و افراد دیگری که از این دستاوردها استفاده میکنند ضروریتر نیست. به نظر میرسد مطبوعات مناسبترین ابزار برای نیل به این هدف هستند.”
مبادلات فلسفی آغازگر شکلگیری رویه حرفهای در مجلات علمی— ثبت، اعتبارسنجی (داوری همتا)، انتشار، و بایگانی— بود و بازتاب این ایده در نامههای اولدنبورگ به رابرت بویل به چشم میخورد: برای حفظ حقوق مخترعین باید به شدت مراقب باشیم تا نام نویسنده و تاریخ دریافت هر مقاله به دقت ثبت شود (۲۴ نوامبر ۱۶۶۴). انجمن سلطنتی از ۱ مارس ۱۶۶۵ ترتیباتی در پیش گرفت تا همه مقالات توسط اعضا بازنگری شوند و این در نهایت منجر به شکلگیری چارچوبی نظاممند برای داوری همتا در دهه ۱۸۳۰ شد.
برخی عناوین شماره اول مجله شامل روشی برای بهبود کیفیت عینک، اولین گزارش از رصد لکه سرخ بزرگ سیاره هرمز (مشتری، ژوپیتر)، مقاله رابرت بویل درباره سرما، و مطلبی درباره زندگی و آثار پیِر دو فِرما (ریاضیدان فرانسوی قرن ۱۷) است. طی سالهای پس از دوره فترت پادشاهی و همزمان با قدرت گرفتن چارلز دوم، سانسور در بریتانیا غوغا میکرد و این نکته در نحوه انتشار مطالب توسط اولدنبورگ کاملاً مشهود است. وی در ۱۶۶۷ مدت کوتاهی به جرم جاسوسی بازداشت و در برج لندن زندانی شد.
📌 تصویر: اولین جلد مبادلات فلسفی، نگاهی به دستاوردها، مطالعات و آثار روز دانشمندان در بخشهای قابل توجهی از جهان.
🔗تصاویر کامل در اینستاگرام
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌 ۵ مارس ۱۹۳۴ تولد کانمن
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۱۴ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️دانیل کانمن روانشناس و اقتصاددان آمریکایی-اسرائیلی و استاد دانشگاه پرینستون است که در ۲۰۰۲ برای تحلیل روانشناختی فرایند قضاوت و تصمیمگیری انسان در شرایط عدمقطعیت بهطور مشترک با ورنون لوماکس اسمیت (اقتصاددان آمریکایی) برنده جایزه نوبل اقتصاد شد. جایزه نوبل در روانشناسی وجود ندارد و کانمان جزو معدود روانشناسانی است که به این افتخار نایل شد.
وی پیشگام نظریههای رفتاری در حوزه امور مالی است و با ترکیب علم اقتصاد و علوم شناختی به توضیح رفتارهای غیرمنطقی بشر در ارتباط با مدیریت خطر پرداخت. او در کنار عاموس تِورسکی روانشناس اسرائیلی از چهرههای برجسته در زمینه سوگیریهای شناختی، مدیریت ریسک، و نظریه چشمانداز (پراسپکت) است.
اغلب رفتار عاملان اقتصادی با آنچه که به عنوان رفتار عقلانی قابل پیشبینی است مطابقت ندارد. کانمن و تِورسکی با انجام آزمایشهای تجربی نشان دادند خطاها، تعارضات، و سوگیریهای مختلف تصمیمات بشر را تحت تأثیر قرار میدهند.
کانمن در کتاب پرفروش تفکر سریع و کند (۲۰۱۱) که خلاصه نتایج پژوهشهای وی است دو نوع نظام فکری انسان را معرفی میکند: تفکر خودکار، سریع و احساسی که معمولاً تلاش زیادی به خرج نمیدهد و تفکر کند و آهسته که نیاز به تلاش بیشتری دارد و اصولی و منطقی کار میکند.
او در تلآویو از والدین یهودی اهل لیتوانی به دنیا آمد و بیشتر کودکی خود را در پاریس گذراند. وی پس از تحصیل ریاضیات و روانشناسی در دانشگاه عبری اورشلیم به دپارتمان روانشناسی ارتش اسرائیل پیوست و در ۱۹۵۸ به دانشگاه کالیفرنیا، برکلی رفت.
موضوع پایاننامه پیاچدی وی در ۱۹۶۱ ارتباط بین صفتها از نظر افتراق معنایی بود. افتراق معنایی یک تکنیک در روانشناسی مبتنی بر تداعی معانی است که در آن یک واژه به فرد ارائه میشود و او باید آن واژه را بر پایه صفات دوقطبی مانند سفید و سیاه، بلند و کوتاه، ... ارزیابی کند.
آشنایی کانمن با تِورسکی منجر به انتشار مقالات مهمی در حوزه قضاوت و تصمیمگیری و طرح نظریه چشمانداز در ۱۹۷۹ شد که بر پایه آن و برخلاف نظریه مطلوبیت قابل انتظار (جمع مطلوبیت حاصل از نتایج مختلف بختآزمایی ضرب در احتمال رخ دادن هر یک)، ارزیابی افراد از چشمانداز سود و زیان بختآزمایی شکل نامتقارن دارد و تحت تأثیر زیانگریزی قرار میگیرد. نامطلوبیت زیان مالی معین ۲ برابر مطلوبیت سود به همان میزان است و این منجر به ریسکگریزی افراد میشود زیرا اغلب افراد ضرر نکردن را به سود کردن ترجیح میدهند.
مجله فارین پالیسی در ۲۰۱۱ نام کانمن را در فهرست متفکرین برجسته جهان منتشر کرد. نام وی در ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ در فهرست ۵۰ چهره تأثیرگذار اقتصادی بلومبرگ منتشر شد. نشریه اکونومیست در ۲۰۱۵ او را در رتبه هفتم اقتصاددانان تأثیرگذار جهان قرار داد.
از افتخارات دیگر وی میتوان به عضویت در آکادمی ملی علوم و انجمن فلسفه آمریکا و دریافت جایزه گرامایر، جایزه دستاورد انجمن روانشناسی آمریکا، جایزه کتاب سال لسآنجلس تایمز، جایزه بشقاب طلایی، و نشان آزادی ریاستجمهوری اشاره کرد.
📌تصویر: تفکر سریع و کند، دانیل کانمن (۲۰۱۱)، ترجمه فروغ تالوصمدی (۱۳۹۴).
🔗تصاویر کامل در اینستاگرام
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌یادی از استاد احمد آرام
📌هادی میرزانژاد موحد
▫️استاد احمد آرام در سال ۱۲۸۷ در محلهٔ چالهمیدان تهران زاده شد. در دارالفنون درس خواند و معلم فیزیک و شیمی شد. سپس حقوق خواند اما آن را رها کرد و به پزشکی روی آورد که آن را هم در سال آخر رها کرد و پس از آن تنها به نوشتن و ترجمه پرداخت. او از بنیانگذاران تألیف کتابهای درسی و یکی از پرکارترین مترجمین معاصر است که بیش از صدوچهل اثر از زبانهای انگلیسی، فرانسه و عربی ترجمه کرد. در ترجمۀ بیشتر آثار میکوشید تا حد ممکن از اصطلاحات و واژههای فرنگی استفاده نکند و معادلهای فارسی مناسب برای واژههای خارجی بیابد. خود دراینباره میگوید: «در زمینهٔ طب، کتابی ترجمه کردهام که حدود ۱۲۰۰ صفحه دارد. در این کتاب سعی کردهام حتی یک کلمهٔ فرنگی نیاورم. البته کار بسیار مشکلی است، ولی من این کار را انجام دادم.»
استاد احمد آرام فروردین ۱۳۷۷ در آمریکا درگذشت و کالبدش را به ایران آوردند. او پنج سال بعد (۱۳۸۲) به عنوان یکی از چهرههای ماندگار ایران برگزیده شد!
او از نخستین بنیانگذاران فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی و یکی از اعضای مؤثر تالیف «دائرۀالمعارف فارسی» بود. اهمیت احمد آرام در معادلهای فارسی بسیاری است که به جای واژههای بیگانه پیشنهاد داده است.
کتابِ خواندنیِ «گوهر عمر» گفتوگوی بلندِ پیروز سیّار با استاد احمد آرام است که توسط نشر نی منتشر شده است. دو متنِ کوتاه زیر، برگرفته از این کتاب است.
📍[آبشُش]
یک روزی آقای دکتر [محمود] بهزاد آمد و از من پرسید که: «آقا! Branchie را برایش [به جایش] چه بگذاریم؟»
کتابهای تاریخ طبیعی را او مینوشت. من یک خُرده فکر کردم و گفتم بگذار: «آبشُش».
او راست راستی از ذوقش به هوا پرید.
خوب حالا از هر بچهای بپرسند، معنی آبشُش را میداند. (ص ۶۶)
📍[واژهسازی به روشِ رشتیها]
«من معادل "اپیگاستر" را در کتاب لغتِ طبی "شکمسَر" گذاشتم. این شکمسَر، شکم است و سَر، یعنی سرِ شکم.
من معمولاً برای اینکه لغت به صورت یک کلمه بشود – اگر دو کلمه بشود، یک لغت نمیشود – بیشترِ اینها را به روش رشتیها که "پدرزن" را "زنپدر" میگویند، میسازم.» (ص ۲۰۸)
/channel/pezeshkangilarch/706
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌 ۴ مارس ۱۹۰۳ تولد بوید کاشف لکتین
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۱۳ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️ویلیام کلاوسر بوید ایمنیشناس و شیمیدان آمریکایی و نویسنده داستانهای علمیتخیلی بود که در دهه ۱۹۳۰ به اتفاق همسرش لیلی با سفر به مناطق مختلف با هدف مطالعات آنتروپولوژیک به تحقیق درباره توزیع جهانی گروههای خونی پرداخت و نشان داد گروه خون یک صفت ارثی و نه اکتسابی است.
وی به همراه الیزابت شاپلی با کشف لکتین گیاهی (پروتئین متصلشونده به کربوهیدرات، از ریشه لاتین لکتوس به معنی انتخاب) در ۱۹۵۴ نقش بهسزایی در پیشرفت علم ایمونوشیمی داشت. لکتینها اعمال بیولوژیک متعددی دارند اما در بیوشیمی و ایمنیشناسی بیشتر به عنوان فیتوهماگلوتینین و در بیومدیسین برای جداسازی کربوهیدراتها بهکار میروند.
بوید جمعیت جهان را بر اساس ترکیب متفاوت توالیهای دِنا (آلل) مربوط به ژنهای گروه خونی به ۱۳ نژاد مختلف تقسیم کرد که حاصل آن انتشار کتاب نژادها و مردم (۱۹۵۵) با همکاری ایزاک آسیموف (استاد بیوشیمی دانشکده پزشکی دانشگاه بوستون و یکی از سه نویسنده بزرگ دوران طلایی داستانهای علمیتخیلی در کنار آرتور سی. کلارک و رابرت آنسون هاینلاین) بود.
بوید در دیربورن، میزوری به دنیا آمد و پس از تحصیل در دانشگاه هاروارد و دانشگاه بوستون به عنوان استاد ایمونوشیمی در دانشکده پزشکی دانشگاه بوستون مشغول به کار شد.
او در ۱۹ فوریه ۱۹۸۳ در ۷۹ سالگی در فالموث، ماساچوست درگذشت. علاوه بر آثار علمی، از بوید و همسرش چندین جلد کتاب داستان علمیتخیلی (با نام مستعار بوید اِلَنبی [اِل اَند بی]) به جا مانده است.
یکبار وی از آسیموف درخواست کرد در همان لحظه یک داستان علمیتخیلی خلق کند. آسیموف نگاهی به ماشینحساب روی میز بوید انداخت و بلافاصله ایده داستان “حس قدرت” به فکرش خطور کرد. این داستان که در فوریه ۱۹۵۷ در مجله ایف چاپ شد در زمانی اتفاق میافتد که رشد فناوری باعث شده انسان مبانی ریاضیات و حتی مهارت شمردن را فراموش کند.
📌تصویر: پادشاه ستارگان، بوید اِلَنبی، روی جلد مجله ایمَجینیشن، ژوئن ۱۹۵۳.
🔗تصاویر کامل در اینستاگرام
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌 ۲ مارس ۱۸۷۴ مرگ آرنوت مخترع تشک مواج
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۱۱ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️نیل آرنوت متولد ۱۵ مه ۱۷۸۸ پزشک اسکاتلندی و مخترع یکی از اولین انواع تشک آبی یا تشک مواج را برای پیشگیری و درمان زخم بستر در ۱۸۳۳ بود. از افتخارات دیگر وی میتوان به عضویت در انجمن سلطنتی (۱۸۳۸) و دریافت نشان رامفورد (۱۸۵۲) برای اختراع بخاری بدون دود (بخاری آرنوت، بخاری دماسنج) اشاره کرد.
تشک آرنوت در واقع یک وان پر از آب بود که توسط لاستیک تقویتشده با کرباس پوشانده شده بود. او امتیاز اختراع خود را ثبت نکرد تا همه بتوانند از آن استفاده کنند. این طرح بعدها برای طراحی صندلی مواج (ضد دریازدگی) نیز به کار رفت.
تشک مواج به شکل امروزی در ۱۹۶۸ توسط یک دانشجوی طراحی صنعتی به نام چارلز هال در دانشگاه سانفرانسیسکو، کالیفرنیا اختراع شد. در کنار خواب راحت و درمان بیماران، چیزی که بیش از همه به گسترش استفاده از تشک مواج در دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ کمک کرد رشد فرهنگ آزادی جنسی بود. محدودیتهایی مانند نشت آب و خیس شدن اتاق خواب، وزن سنگین تشک، قاب فلزی، مشکل تخلیه آب، و هزینه بالای نگهداری، به تدریج باعث کاهش استقبال عمومی از آن شد.
آرنوت در آربروت به دنیا آمد و پدر و اجداد او نانوا بودند. وی پس از تحصیل در کالج مارشل، دانشگاه آبردین، برای یادگیری جراحی به لندن و نزد سِر ایورارد هوم رفت. او به عنوان جراح کمپانی هند شرقی دو بار به چین سفر کرد و پس از بازگشت به لندن در انستیتو فیلوماتیک به تدریس فیزیک پرداخت. وی از بنیانگذاران دانشگاه لندن در ۱۸۳۶ و پزشک سفرای فرانسه و اسپانیا و همچنین پزشک ملکه بود.
او در ۸۵ سالگی در لندن درگذشت اما پیکر وی در کنار آرامگاه مادرش در ادینبرا به خاک سپرده شد. آرنوت نویسنده چندین اثر با موضوع علم فیزیک و کاربردهای آن بود که مهمترین آنها مبانی فیزیک (۱۸۲۷) است.
📌تصویر: تشک مواج.
🔗تصاویر کامل در اینستاگرام
🔗آگهی تبلیغاتی تشک مواج، ۱۹۸۷.
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌 ۱ مارس ۱۹۵۵ تولد موکوِگه پزشکی برای نجات زنان
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۱۰ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️دنیس موکوِگه پزشک، جراح ترمیمی، و کشیش کنگویی است که بهطور مشترک با نادیه مراد (زن کرد ایزدی) برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۱۸ شد. وی در ۱۹۹۹ با حمایت یک مؤسسه خیریه سوئدی بیمارستان پانزی را در بوکاوا بنیان گذاشت و به کمک به زنان قربانی تجاوز جنسی و ترمیم جراحتها و آسیبهای آنان پرداخت.
او هزاران زن را که در جریان جنگ دوم کنگو بهطور وحشیانه مورد تجاوز قرار گرفتند تحت درمان قرار داد. برخی روزها تا ۱۰ عمل جراحی ترمیمی توسط وی بر روی این زنان انجام میشد.
موکوِگه در ۲۰۱۱ به کمک ایو انسلر (وی) هنرمند آمریکایی و با حمایت یونیسف “شهر شادی” را تأسیس کرد. این شهر که توسط زنان اداره میشود به قربانیان خشونت جنسی کمک میکند تا به زندگی عادی بازگردند.
داستان تلاش و فداکاری موکوِگه دستمایه فیلمهای مستند “کنگو، پزشکی برای نجات زنان” (آنجل برنر، ۲۰۱۴)، “مردی که زنان را ترمیم میکند - خشم بقراط” (تیری میشل و کولت براکمن، ۲۰۱۵)، و “شهر شادی” (نتفلیکس، مادلین گاوین، ۲۰۱۶) بود. وی بارها توسط مقامات دولتی و گروههای خشونتطلب به مرگ تهدید شد و تلاش ناموفق برای ترور او در اکتبر ۲۰۱۲ باعث شد کشورش را ترک کند.
بیماران وی که اغلب از روستاییان بودند با فروش محصولات کشاورزی برای خرید بلیط برگشت موکوِگه پول جمع کردند. بازگشت او در ژانویه ۲۰۱۳ با استقبال گسترده مردم در طول مسیر ۳۲ کیلومتری بین فرودگاه کاووما تا شهر بوکاوا روبرو شد.
موکوِگه در کنگوی بلژیک (جمهوری دموکراتیک کنگو کنونی) به دنیا آمد و پس از تحصیل در دانشگاه بوروندی در بیمارستان روستایی لیمِرا در حومه بوکاوا به کار پرداخت.
وی سپس به عنوان دستیار زنان و زایمان به دانشگاه آنژه فرانسه رفت و در ۱۹۸۹ به بیمارستان لیمِرا بازگشت. این بیمارستان در جریان جنگ اول کنگو غارت شد و بسیاری از همکاران موکوِگه به قتل رسیدند.
از افتخارات دیگر وی میتوان به دریافت جایزه اول حقوق بشر، جایزه شجاعت شهروندی، نشان والنبرگ، جایزه ساخاروف، جایزه صلح سئول، جایزه اولاف پالمه، و لژیون دونور اشاره کرد.
📌تصویر: موکوِگه در شهر شادی.
🔗تصاویر کامل و بخشهایی از دو مستند در اینستاگرام
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌 ۲۸ فوریه ۱۷۹۲ تولد فونبائر کاشف تخمک
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۹ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️کارل ارنست ریتر فونبائر ادلر فونهوتورن (معروف به کارل ماکسیموویچ بائر در روسیه) پزشک، جانورشناس، و جغرافیدان بالتیک-آلمانی-روسی و پدر رویانشناسی بود.
برخلاف تخم غیرپستانداران، عدم امکان مشاهده تخم در پستانداران باعث شد نظریه ویلیام هاروی در قرن ۱۷ مبنی بر اینکه "همه جانداران از تخم میآیند" با مخالفت طرفداران پرِفورماسیونیسم یا نئوفورماسیونیسم روبرو شود. آنان باور داشتند زندگی از ابتدا به شکل یک موجود کامل مینیاتوری آغاز میشود و صرفاً اندازه آن به تدریج به همان شکل افزایش مییابد.
ارسطو اولین بار ۴ قرن پیش از میلاد مسیح در کتاب زایش جانوران (کتاب الحیوان) به مفهوم اپیژنز و اینکه اندامهای جانداران به تدریج از بافتهای غیراختصاصی شکل میگیرند اشاره کرده بود اما باور غالب به نظریه آفرینش و خلقت گیتی و زندگی براساس نیروهای فراطبیعی مانع مطرح شدن جدی آن بود. کاسپار وولف پزشک آلمانی در کتاب تئوری زایش (۱۷۵۹) این نظریه را احیا کرد. لقاح اسپرم و تخمک در ۱۸۷۵ توسط اُسکار هِرتویگ جانورشناس آلمانی کشف شد.
علاوه بر کشف تخمک پستانداران (تخمک انسان اولین بار در ۱۹۲۸ توسط ادگار آلن آناتومیست آمریکایی مشاهده و توصیف شد) و توصیف لایههای زایای رویانی، بلاستولا، و نوتوکورد (طناب پشتی)، از افتخارات دیگر فونبائر میتوان به عضویت در آکادمی علوم روسیه، آکادمی علوم و هنر آمریکا، آکادمی سلطنتی علوم سوئد، و آکادمی سلطنتی علوم و هنر هلند، و تأسیس انجمن جفرافی روسیه، تأسیس و ریاست انجمن حشرهشناسی روسیه، و ریاست انجمن طبیعیدانان استونی اشاره کرد.
وی در روستای پیِپ (در استونی کنونی) در یک خانواده اشرافی به دنیا آمد و پس از تحصیل در دانشگاه سلطنتی دورپات (تارتو در استونی کنونی) به وین و برلین رفت. آشنایی او با ایگناتس دولینگر استاد دانشگاه وورتسبورگ باعث شد به رویانشناسی علاقمند شود. فونبائر از ۱۸۱۷ بهطور متناوب استاد جانورشناسی، تشریح، و فیزیولوژی دانشگاه کونیگسبرگ و دانشگاه سنپترزبورگ بود.
او از منتقدین نظریه فرگشت و انتخاب طبیعی داروین و حامی نظریه بیوژنیک (تکرار فرگشتی) بود. فونبائر با نگارش کتاب تاریخ تکامل حیوانات (جلد اول در ۱۸۲۸ و جلد دوم در۱۸۳۷) نقش مهمی در شکلگیری رویانشناسی تطبیقی و تشریح تطبیقی داشت. او در ۲۸ نوامبر ۱۸۷۶ در ۸۴ سالگی در دورپات درگذشت.
بر اساس قانون بائر در رویانشناسی ویژگیهای عمومی گروهی که رویان به آن تعلق دارد پیش از ویژگیهای اختصاصی شکل میگیرد. اردک ساکت (آیتیا بائری) به افتخار وی نامگذاری شده است. پیش از رواج یورو، تصویر او بر روی اسکناس ۲ کرونی استونی نقش بسته بود. خانه دوران کودکی وی در استونی هماکنون به موزه تبدیل شده است.
📌تصویر: تخمک و زایش پستانداران و انسان، گزارش فونبائر به آکادمی سلطنتی علوم سنپترزبورگ، ۱۸۲۶.
🔗تصاویر کامل در اینستاگرام
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
🟠 اخبار درست را در منابع معتبر علمی جستجو کنید
🟠 مهمترین #تازههای_علمی پزشکی را در پزشکان گیل بخوانید
🟡 ۹ دی تا ۱۵ بهمن ۱۴۰۱
📌 علم چگونه کار میکند؟
📌 آینده درمان دیابت نوع ۲
📚 استئوپوروز
🎙 فوق جامعه
📌 از “کراکن” زیرسویه جدید اومیکرون چه میدانیم؟
📌 بیانیه انجمن قلب آمریکا درباره طب مکمل و جایگزین در نارسایی قلبی
📌 سلامت بهینه تیروئید برای همه: عناوین نشست سالانه انجمن تیروئید آمریکا (۲۰۲۲)
📌 مقایسه ماسک پزشکی و ماسک ان۹۵ برای پیشگیری از کووید در کارکنان سلامت
📌انگ اجتماعی را به علائم کووید طولانی اضافه کنید
📌 دکترها در سینما
📌 تازهترین دستورالعمل درمان دیابت در مبتلایان به بیماری مزمن کلیه
📚 تکوین جنسیت
📚 دیابت در بزرگسالان
🎙 سوگیریهای کورکننده در پزشکی
📚 بیماریهای بیضه و دستگاه تولیدمثل مردان
📌 آزمایش سریع (رپید تست) و افزایش موارد تشخیص اچآیوی
📌 تأیید اولین داروی خوراکی کمخونی توسط اداره غذا و دارو
🟣 و تاریخ پزشکی با مرور مناسبتهای روز در: #تقویم_تاریخ_پزشکی
#سرخط
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil۴۰۱
📌 ۲۶ فوریه ۱۹۹۷ مرگ اشترن مخترع واکسن سیاهزخم
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۷ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️ماکس اشترن متولد اول ژوئن ۱۹۰۵ دامپزشک و ایمنیشناس ایتالیایی بود که موفق شد واکسن مؤثری علیه باکتری سیاهزخم (آنتراکس، شاربُن) بسازد و نقش بهسزایی در کنترل این بیماری داشت.
وی در تریسته در شمالشرقی ایتالیا از والدین اتریشی-مجارستانی به دنیا آمد و در کودکی همراه با خانوادهاش به دوربان، آفریقای جنوبی مهاجرت کرد. او پس از تحصیل دامپزشکی در کالج ترانسوال (دانشگاه پرتوریا) مدتی به کنگو تحت اشغال بلژیک (زئیر) رفت و به اتفاق همسرش در آزمایشگاه کوچکی در منزل خود به تحقیق پرداخت.
اشترن در ۱۹۳۴ به انستیتو تحقیقات دامپزشکی اوندرستیپورت وابسته به دانشگاه پرتوریا رفت. وظیفه اصلی وی در آنجا تولید واکسن ضعیفشده سیاهزخم به روشی بود که لویی پاستور در دهه ۱۸۸۰ اختراع کرده بود. پاستور آزمایش معروف خود را در مه ۱۸۸۱ با تزریق واکسن سیاهزخم به احشام و مقایسه نتایج با گروه شاهد انجام داد. هر دو گروه یک ماه پس از واکسیناسیون در معرض باکتری سیاهزخم قرار گرفتند. همه حیوانات واکسینه نجات یافتند اما گروه شاهد همگی تلف شدند.
سیاهزخم بیماری مشترک دام و انسان، احتمالاً به قدمت تاریخ است. باسیلوس آنتراسیس باکتری میلهای شکل گرم مثبت بسیار بزرگ با دو مشخصه تولید هاگ (اسپور) و زهر (توکسین) است که در ۱۸۷۵ توسط رابرت کخ کشف شد. بیماری دارای چهار شکل پوستی، ریوی، رودهای، و تزریقی است که شکل پوستی شایعتر بوده و با زخم بدون درد با مرکز سیاه (اِسکار) مشخص میشود. عفونت منتشر ناشی از ابتلای تنفسی اغلب مرگبار است و به همین دلیل باکتری سیاهزخم از قرون وسطی به عنوان جنگافزار بیولوژیک به کار رفته است.
روش پاستور برای تهیه واکسن سیاهزخم بسیار مشکل بود و نیاز به انجام مراحل متعدد با هدف اطمینان از اثربخشی و بیخطری آن داشت. اشترن موفق شد سویه خاصی از باکتری را در محیط کشت جدا کند که زهر تولید شده توسط آن کشنده نبود و منجر به ایمنی حفاظتی میشد.
امروز واکسن اشترن همچنان مؤثرترین واکسن سیاهزخم در سراسر جهان است اما در آن زمان مقالاتی که در مجله اوندرستیپورت منتشر میشد در سایر مناطق چندان مورد استناد قرار نمیگرفت و آزمایشهای اشترن عمدتاً ناشناخته باقی ماند. سویههای مختلف این باکتری که بعدها در نقاط مختلف جهان برای تولید واکسن بهکار رفتند، همگی در واقع همان سویه اشترن بودند.
اشترن پس از پایان جنگ جهانی دوم به دانشکده بهداشت و طب گرمسیری لندن و در ۱۹۵۱ به آزمایشگاه تحقیقاتی ولکام در کِنت رفت. وی در ۹۱ سالگی در ساریسبری گرین، همپشر انگلستان درگذشت. از افتخارات او میتوان به دریافت جایزه عصای طلایی کارل فردریش مایر (انجمن اپیدمیولوژی آمریکا، ۱۹۸۵) اشاره کرد.
📌تصویر: ارتباط نزدیک انسان و دام از دیرباز، تندیس مشوفوروس (گوساله بر دوش)، قرن پنجم پیش از میلاد، موزه آکروپولیس، آتن.
🔗تصاویر کامل در اینستاگرام
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
۹۲ سال پیش در چنین روزی، واکسن حصبه رایگان در اختیار همه قرار گرفت.
📢اعلان
✍ از طرف صحیه کل مملکتی
چون فصل بهار نزدیک و عادتا مرض حصبه ممکن است در بعضی اشخاص، که از خوردن آبهای آلوده یا سبزی خام احتراز نمینمایند دیده شود، صحیه کل مملکتی ماده محافظ مرض را (واکسن ضد حصبه) به مقدار کافی مجانا در دسترس عامه میگذارد. کسانی که مایلاند از مرض حصبه مصون مانده و از این راه تزلزل خاطری نداشته باشند میتوانند خود را با واکسن مزبور تلقیح نمایند. عمل تلقیح همهروزه در موسسه پاستور انجام میگیرد.
🕹رئیس صحیه کل مملکتی – دکتر سعید مالک
🗞روزنامه اطلاعات؛ دوشنبه ۴ اسفند ۱۳۰۹
کانال دیروزنامه👇
@baztr
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
🎙 مردان بد (۱)
معرفی کتاب «مردان بد»، بخش نخست
دکتر آذرخش مکری
فایل اسلایدهای این سخنرانی
#مکری #آذرخش_مکری
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌تاریخچه چربیهای اشباعشده: بخوریم یا نخوریم؟
📌دکتر محمدحسن هدایتی اُمامی، متخصص داخلی -غدد
▫️در دهه ۱۹۵۰ دانشمندان اعلام کردند چربیهای اشباعشده باعث بیماری قلبی میشوند؛ و نام آن را گذاشتند «فرضیه غذا-قلب». همان موقع هم مدارک، ضعیف و از نوع همراهی بود: چربی اشباع و بیماری قلبی همراه هم بودند. کارآزماییهای بالینی متعددی انجام شد تا کموکیف این فرضیه را روش کنند و البته نتوانستند ثابت کنند بین چربیهای اشباعشده و بیماری قلب رابطه علت و معلولی وجود دارد.
و باز هم البته دههها به این دادههای حاصله از کارآزماییهای بالینی بیتوجهی نشان دادند تا زمانی که حدود ۱۰ سال قبل، روزنامهنگارانی وارد میدان شدند و نور به این «غفلت» تاباندند. پس از این افشاگریها دانشمندان دوباره مشغول به کار شدند، همان دادههای اولیه را مورد بازبینی قرار دادند و حاصل کار خود را در بیش از ۲۰ مقاله منتشر کردند. در این مقالههای مروری کلاً به این نتیجه رسیدند که چربیهای اشباعشده هیچ تاثیری بر بیماری قلبی-عروقی، مرگومیر قلبی-عروقی، یا مرگومیر کلی ندارند.
چالش کنونی برای این اتفاقنظر بر روی چربیهای اشباعشده آن است که میباید توسط سیاستگذاران به رسمیت شناخته شود؛ و این همان چیزی است که در ایالات متحده در هنگام ارائه شواهد تازه، سرسختی نشان میدهند. در مورد دستورالعمل تغذیهای ۲۰۲۰ معلوم شد خبرهها حتی در مورد مدارک خود هم راه انکار در پیش گرفتهاند.
با ارزیابی مجددی که در دهه گذشته در جهان درباره چربیهای اشباعشده انجام گرفته است، دیگر تعیین مرزی برای مقدار مصرف این چربیها ضرورتی ندارد و آن مرز فوقانی، دیگر نباید در دستورالعملهای غذایی گنجانده شود. درباره روزآمد کردن سیاستهای غذایی که منعکس کننده مدارک کنونی باشد دشواریهایی وجود دارد؛ این دشواریها یکی تضاد منافع است و دیگری سوگیری درازمدتی که تاکنون جاری و ساری بوده است.
اقتباس از:
A short history of saturated fat: the making and unmaking of a scientific consensus
Nina Teicholz
Curr Opin Endocrinol Diabetes Obes 2023, 30:65–71
DOI:10.1097/MED.0000000000000791
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
#خودآزمایی شماره ۱۷۲ پزشکان گیل 👇
مناسبترین اقدام در این مرد ۲۵ ساله بدون سابقه بیماری قبلی که از ۳ ماه پیش به دنبال درمان سنتی برای قارچ بدن دچار خستگی پیشرونده همراه با تهوع و سرفه خشک شده، و در آزمایشها هموگلوبین ۶٫۵ و عملکرد کلیه طبیعی است، با توجه به تصاویر رادیوگرافی قفسه سینه و شکم چیست؟
پس از انتخاب گزینه موردنظر، برای دریافت پاسخ درست تشریحی و منبع خودآزمایی، روی لامپی که زیر سوال ظاهر میشود، کلیک کنید.
📌درسی که دانشمندان ناسا از دانشآموزان یک مدرسه ابتدایی آموختند
🟠#باشگاه_مجلات
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۱۷ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️اخیراً دانشآموزان یک مدرسه ابتدایی در کانادا نشان دادند که قلم اپینفرین (اپیپن) که یکی از داروهای نجاتبخش و ضروری از جمله برای فضانوردان است، در شرایط خارج از جوّ زمین ممکن است فاسد و به یک ترکیب سمّی تبدیل شود.
این بچهها در قالب برنامه دانشآموزان بااستعداد به مطالعه در زمینه آثار پرتو کیهانی بر اپینفرین پرداختند. مطالعه آنان به عنوان بخشی از برنامه “مکعبها در فضا” توسط ناسا برگزیده شده است. اپینفرین یکی از درمانهای فوریتی برای مقابله با واکنشهای حساسیتی (آلرژی) شدید مانند حمله آسم است.
“مکعبها در فضا” به همه دانشآموزان اجازه میدهد فارغ از شرایط اجتماعی-اقتصادی، نژاد، یا جنسیت، جهان علم را تجربه کنند. این برنامه شامل تبادل نظر، طراحی، خلاقیت، و آزمایش ایدهها در شرایط واقعی فضا است.
دانشآموزان ۹ تا ۱۲ ساله در این مطالعه نمونههای اپینفرین را درون مکعبهای کوچکی قرار دادند و به کمک بالن یا موشک به فضا فرستادند. نمونهها پس از بازگشت به زمین برای آزمایش طیفسنجی وزنی به دانشگاه اوتاوا فرستاده شد و در نهایت مشخص شد که تنها ۸۷ درصد ماده درون مکعبها اپینفرین خالص است و ۱۳ درصد آن به مشتقات سمّی اسید بنزوئیک تبدیل شده است.
پرتو کیهانی از ذرات بهشدت پرانرژی آزادشده از ستارهها (شامل خورشید) تشکیل شده و جوّ زمین مانند یک سپر از ساکنین کره خاکی در مقابل این ذرات محافظت میکند. اما فضانوردان به مدت طولانی در معرض پرتو کیهانی قرار میگیرند و این باعث افزایش خطر ابتلا به عوارض اشعه از جمله سرطان در فضانوردان میشود.
یافتههای این مطالعه منجر به نگرانی ناسا از کاهش اثربخشی قلم اپینفرین در فضا شده است. همچنین با اینکه اسید بنزوئیک در برخی میوهها به مقدار اندک وجود دارد و در غذاهای آماده به عنوان ماده نگهدارنده به کار میرود، اما مصرف این ماده نیز به مقدار بیش از حد مجاز خطرناک است.
این دانشآموزان در حال طراحی کپسولهایی هستند تا از قلمهای اپینفرین در فضا محافظت کنند. آنان در ماه ژوئن آینده قرار است به مرکز تحقیقات لانگلی در هامپتون، ویرجینیا بروند و نتایج مطالعات خود را برای دانشمندان ناسا ارائه کنند.
🔗منبع: لایوساینس
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌 ۸ مارس ۱۹۶۴ مرگ الکساندر پدر پزشکی روانتنی
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۱۷ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️فرانتس گابریل الکساندر متولد ۲۲ ژانویه ۱۸۹۱ پزشک و روانکاو مجارستانی-آمریکایی، از شاگردان فروید، و بنیانگذار طب روانتنی و جرمشناسی مبتنی بر روانکاوی بود.
اختلالات یا بیماریهای روانتنی یا سایکوسوماتیک به علائم جسمانی گفته میشود که تحت تأثیر ذهن قرار دارند یا در شدیدترین حالت ساخته ذهن (شبهروانتنی یا سوماتوفُرم) هستند. حکیمان ایرانی مانند ابوزید بلخی (قرن سوم هجری)، علی ابن عباس مجوسی اهوازی (مسعودی، هَلی عباس، قرن چهارم هجری، نویسنده کامل الصناعه الطبیه معروف به کتاب مَلکی)، و ابن سینا (قرن پنجم هجری) پیشگام ارائه الگویی از بیماری بودند که بر تعامل ذهن و جسم تأکید داشت.
برخلاف بقراط و جالینوس که تنظیم اخلاط را برای درمان آلام روحی کافی میدانستند، ابوزید بلخی باور داشت که واژهها نقش حیاتی و ضروری در تنظیم عواطف دارند. الکساندر اولین پزشک غربی بود که به این موضوع توجه کرد. او در کنار زیگموند فروید و شاندور فرنتزی پایهگذار مفهوم سازگاری خودتغییر (اتوپلاستیک، تلاش برای تغییر خود در مواجهه با شرایط تنشزا) در مقابل سازگاری دگرتغییر (آلوپلاستیک، تلاش برای تغییر شرایط تنشزا) بود.
وی در بوداپست در خانوادهای یهودی به دنیا آمد و در برلین به تحصیل پرداخت. او از اوایل دهه ۱۹۲۰ در کنار افرادی مانند کارِن هورنی و هلن دویچ عضو حلقه روانکاوان انستیتو روانکاوی برلین بود و در ۱۹۳۰ به دعوت رابرت هاچینز رئیس دانشگاه شیکاگو به آمریکا رفت.
الکساندر از روانکاوان نسل دوم و پایهگذار مکتب شیکاگو بود که به رابطه احساسی و هیجانی به جای بصیرت و بینش عقلانی به عنوان عامل اساسی درمان نگاه می کرد و باور داشت که یک تجربه احساسی و هیجانی اصلاحی در جریان روانکاوی باعث کوتاه شدن روند درمان میشود.
روانکاوی سنتی بر ایجاد بصیرت و بینش عقلانی از طریق کاوش خاطرات سرکوبشده تأکید دارد و این میتواند به طولانی شدن غیرضروری روند درمان و حتی گریز بیمار از مسئولیتهای زندگی روزمره و پناه بردن به جلسات روانکاوی منجر شود. همچنین برخلاف فروید (جرمانگاری از روی احساس گناه، ۱۹۱۶) که احساس گناه ناخودآگاه و نیاز به مجازات را مقدم بر وقوع جرم میدانست، الکساندر (مجرم، قاضی و اجتماع، ۱۹۲۹) بین مجرمین عادی که شایسته مجازات هستند و مجرمین نوروتیک که نیاز به درمان دارند تفاوت قائل بود.
وی در ۷۳ سالگی در پالم اسپرینگ، کالیفرنیا درگذشت. از افتخارات او میتوان به تأسیس انستیتو روانکاوی شیکاگو و عضویت در انجمن بینالمللی علوم سامانهها اشاره کرد.
📌تصویر: پلاک شیشهای یادبود فرانتس الکساندر از مجموعه "با فروید در برلین" که در سال ۲۰۰۴ به همت رژینا لاکوت روانکاو آلمانی و انستیتو روانکاوی برلین در محل کار یا سکونت پیشگامان روانکاوی نصب شد و نقل قولی از فروید در پایین آن به چشم میخورد (خوب است بدانید کسی هست که تفکرات شما در سر او جان گرفته و به رشد خود ادامه خواهد داد).
🔗تصاویر کامل در اینستاگرام
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
شیوهنامه مدیریت #مسمومیت حاد برای کادر درمان
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
با آنکه احتمال بروز مسمومیت در برخی مدارس وجود دارد اما منطقا برخی موارد گزارششده از مدارس، حاصل پدیدهای روانی است که در پزشکی با عنوان mass psychogenic illness یا mass hysteria شناخته میشود. صدالبته از آنجا که اعتماد عمومی از دست رفته و مرجعیت رسانهای به خارج از کشور منتقل شده، فعلا افسار خبرسازی در دست رسانههای خارجنشین است و آنها هم بدشان نمیآید که همهی ماجرا را به انتشار عوامل سمی به دست گروههای خودسر مخالف با تحصیل زنان نسبت دهند؛ اما وظیفهی ما بهعنوان پزشک این است که این تشخیص افتراقی مهم روانپزشکی را نیز در گوشهی ذهن خود داشته باشیم.
از: دکتر افشین احمدپور، کانال تلگرامی علم، دین، خرافه
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
۱۰ اقدام محافظتی در برابر مسمومیتهای شیمیایی
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌 ۳ مارس ۱۹۸۱ مرگ لانسفیلد
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۱۲ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️ربکا پرایس کریگل لانسفیلد متولد ۵ ژانویه ۱۸۹۵ جانورشناس و میکروبشناس آمریکایی و محقق انستیتو راکفلر (دانشگاه راکفلر کنونی) بود که بیشتر برای طبقهبندی استرپتوکوکهای بتا-همولیتیک و همچنین استرپتوکوکهای گروه آ بر اساس سرولوژی و ترکیب کربوهیدراتها یا آنتیژنهای سطحی دیواره سلولی آنها شناخته میشود.
وی در نیویورک به دنیا آمد و پس از تحصیل در کالج ولسلی ماساچوست و دانشگاه کلمبیا به انستیتو راکفلر و نزد اوسوالد اِیوری و آلفونس دوشی رفت. اولین مقاله او در ۱۹۱۹ وقتی هنوز تکنیسین آزمایشگاه بود منتشر شد. وی نشان داد استرپتوکوکهای ویریدانس (آلفا-همولیتیک) جزو فلور طبیعی دهان و حلق هستند و باور رایج مینی بر ایجاد تب روماتیسمی توسط آنها نادرست است.
لانسفیلد متوجه شد آنتیژن اختصاصی سطح استرپتوکوک یک پروتئین است و آن را پروتئین ام نامید. او همچنین نشان داد کربوهیدرات سطحی این باکتری اختصاصی نیست و آن را کربوهیدرات سی نامگذاری کرد. وی استرپتوکوکهای بیماریزای انسان در گروه آ و استرپتوکوکهای گاوی را در گروه ب قرار داد. امروز گروههای لانسفیلد شامل گروه آ تا گروه ام هستند.
او در ۸۶ سالگی درگذشت. از افتخارات وی میتوان به ریاست انجمن باکتریشناسان و انجمن ایمنیشناسان و عضویت در آکادمی ملی علوم آمریکا اشاره کرد.
📌تصویر: از چپ به راست والتر بوئر، ربکا لانسفیلد، و مکلین مککارتی، مراسم اعطای جایزه توماس داکِت جونز، ۱۹۶۰.
🔗تصاویر کامل در اینستاگرام
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌آهن و هورمون
📌دکتر محمدحسن هدایتی امامی، متخصص داخلی-غدد
🌿 به یاد دوست دیرینهام
دکتر میرسعید قاضی
نه آهن، که فولادی آبدیده بود.
/channel/MHAN_Endocrine
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌 پایان فوریه روز جهانی بیماریهای نادر
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۱۰ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️آخرین روز فوریه برای بالا بردن سطح آگاهی از بیماریهای نادر و بهبود دسترسی به درمان روز جهانی بیماریهای نادر نام گرفته است. فوریه در گاهشماری گریگوری تنها ماهی است که ۲۸ و در سالهای کبیسه ۲۹ روز دارد.
بیماری نادر که از آن به عنوان بیماری یتیم یا بیماری فقیر نیز یاد میشود، به بیماریهایی اشاره دارد که درصد بسیار کمی از جمعیت به آن مبتلا میشوند. تعریف و معیار مورد توافق عمومی برای نادر بودن یک بیماری وجود ندارد و در برخی تعاریف علاوه بر فراوانی به شدت بیماری یا امکان درمان نیز توجه شده است.
ممکن است یک بیماری در بخشی از جهان یا گروهی خاص نادر باشد اما همان بیماری در جای دیگر نادر محسوب نشود. در ایالات متحده بر اساس قانون مصوب ۲۰۰۲ هر بیماری یا وضعیتی که کمتر از ۲۰۰ هزار نفر به آن مبتلا باشند (حدود ۱ در ۱۵۰۰) بیماری نادر تلقی میشود. این عدد در ایران ۱ در ۱۰ هزار است. تاکنون حدود ۱۰ هزار بیماری نادر در جهان شناسایی شده که بیش از ۸۰ درصد آنها ریشه ژنتیکی دارند.
در بسیاری از کشورهای حتی توسعهیافته امکانات کافی برای تشخیص، پیشگیری، و درمان بسیاری از بیماریهای ناشناخته یا کمتر شناخته شده در دسترس نیست و اغلب این بیماران و خانوادههای آنان از حمایت اجتماعی لازم برخوردار نیستند. اولین بار این روز توسط بنیاد بیماریهای نادر اروپا و کانادا در ۲۹ فوریه ۲۰۰۸ برگزار شد و سایر کشورها طی سالهای بعد به این کارزار پیوستند.
شو تلویزیونی "تشخیص مرموز" که در ۲۰۰۹ با اجرای اپرا وینفری و حمایت بنیاد ملی بیماریهای نادر آمریکا و ۱۸۰ مؤسسه دیگر از شبکه دیسکاوری پخش شد به این موضوع پرداخته است. "رنگهایتان را به اشتراک بگذارید و درباره بیماریهای نادر صحبت کنید" شعار روز جهانی بیماریهای نادر ۲۰۲۳ است.
🔗بخشی از تشخیص مرموز
🔗ویدئوی رسمی روز جهانی بیماریهای نادر ۲۰۲۳.
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌 ۲۷ فوریه ۱۸۶۹ تولد هامیلتون، همهگیریشناس کفش چرمی
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۸ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️آلیس هامیلتون پزشک آمریکایی، کنشگر اجتماعی، استاد آسیبشناسی دانشگاه نورثوسترن، و اولین زنی بود که به استادی دانشگاه هاروارد و ریاست دپارتمان نوبنیاد پزشکی صنعتی منصوب شد. او بیشتر در زمینه طب کار فعالیت داشت و از بنیانگذاران سمشناسی صنعتی در جهان بود.
وی در منهتن، نیویورک در یک خانواده مهاجر ایرلندی به دنیا آمد و از نوجوانی با خواندن واحه مَرو (سفرنامه ادموند اودنوان خبرنگار و نویسنده ایرلندی به شرق کاسپین در اواخر قرن نوزدهم) به ایران علاقمند شد. او که آرزو داشت به عنوان میسیونر پزشکی به تهران برود در کالج فورتواین، دانشگاه میشیگان، و دانشگاه جانز هاپکینز به تحصیل طب پرداخت. وی در مقالهای در مجله انجمن پزشکی آمریکا (۱۹۰۵) نشان داد که استفاده از ماسک جراحی به کنترل عفونت استرپتوکوکی در اتاق عمل کمک میکند.
هامیلتون از جوانی و پس از آشنایی با جین آدامز (برنده جایزه صلح نوبل ۱۹۳۱) در "خانه هال" به فعالیت برای پیشبرد رفاه و سلامت کارگران همت گماشت. وی با انجام مطالعات گسترده در زمینه بیماریهای صنعتی نقش بهسزایی در اطلاعرسانی و افزایش آگاهی از خطرات مواد سمی و شیمیایی برای کارگران و تصویب قوانین و مقررات ایمنی شغلی و بیمه داشت. او در ۱۹۱۱ به عنوان بازرس ویژه اداره کار ایالات متحده به بازدید از معادن و کارخانجات آمریکا و تحقیق در زمینه آلایندههای خطرناکی چون سرب، آنیلین، آرسنیک، اسید پیکریک، و منوکسید کربن پرداخت. جراید به همین دلیل به هامیلتون لقب "همهگیریشناس کفش چرمی" دادند.
وی در جریان جنگ جهانی اول به درخواست ارتش ایالات متحده مأمور بررسی موارد مرموز بیماری در میان کارگران مهماتسازی در نیوجرسی شد و به کمک جرج مینوت (استاد هاروارد و برنده نوبل فیزیولوژی یا پزشکی ۱۹۳۴) نشان داد که علت این بیماری تماس شغلی با تیانتی (ترینیتروتولوئن) است.
او به دنبال سکته مغزی در ۲۲ سپتامبر ۱۹۷۰ در ۱۰۱ سالگی در هدلایم، کنتیکت درگذشت. قانون ایمنی و بهداشت حرفهای (اوشا) در ۲۹ دسامبر ۱۹۷۰ (۳ ماه پس از مرگ هامیلتون) به امضای رئیسجمهور نیکسون رسید. از افتخارات وی میتوان به دریافت جایزه لَسکر در شاخه خدمات عمومی (۱۹۴۷) اشاره کرد. مجله تایم در ۱۹۵۶ او را به عنوان زن سال در شاخه پزشکی برگزید.
دو کتاب وی تحت عنوان سموم صنعتی در ایالات متحده (۱۹۲۵) و سمشناسی صنعتی (۱۹۳۴) سالها جزو منابع معتبر دانشگاهی بود. نام او در ۱۹۷۳ در فهرست تالار مشاهیر ملی زن آمریکا ثبت شد. مرکز تحقیقات سمشناسی آلیس هامیلتون که در زادروز وی در ۱۹۸۷ در انستیتو ملی ایمنی و بهداشت حرفهای (نایوش) افتتاح شد، جایزه سالانه آلیس هامیلتون را به محققین برتر در این زمینه اعطا میکند.
📌تصویر: اولین هدیه کلاس (پلاک کلاس)، نمادی از همهگیریشناسی کفش چرمی، که در مراسم افتتاحیه دوره آموزشی افسران اطلاعاتی سیدیسی در ۱۹۵۳ به الکساندر دانکن لانگمیور بنیانگذار سرویس اطلاعات همهگیری اعطا شد.
🔗تصاویر کامل در اینستاگرام
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
🎙 مردان بد (۲)
معرفی کتاب «مردان بد»، بخش دوم
بخش نخست
دکتر آذرخش مکری
فایل اسلایدهای این سخنرانی
#مکری #آذرخش_مکری
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌 ۲۵ فوریه تولد هاکسلی کاشف مکانیسم انقباض عضله
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۶ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️هیو اِسمور هاکسلی زیستشناس انگلیسی بود که در ۱۹۵۴ مکانیسم انقباض ماهیچه اسکلتی را کشف کرد.
وی در برکنهد، چشر به دنیا آمد و پس از تحصیل در رشته فیزیک در کالج کریست، کمبریج به نیروی هوایی سلطنتی پیوست. او با پایان جنگ جهانی دوم به آزمایشگاه زیستشناسی مولکولی (وابسته به شورای تحقیقات پزشکی) در دانشگاه کمبریج رفت.
هاکسلی مطالعه بر روی الیاف ماهیچه اسکلتی (عضله مخطط) را به روش تفرق اشعه ایکس آغاز کرد و پس از دریافت پیاچدی، تحقیقات خود را در انستیتو فناوری ماساچوست با استفاده از میکروسکوپ الکترونی ادامه داد.
ویلهلم کوهن فیزیولوژیست آلمانی اولین پروتئین عضله موسوم به میوزین را در ۱۸۶۴ کشف کرد (وی در ۱۸۷۷ نیروی حیاتی پاستور را آنزیم [از ریشه یونانی انزومو به معنی خمیر] نامید). ولادیمیر انگلهارت بیوشیمیدان روسی و همسرش در ۱۹۳۹ نشان دادند میوزین دارای خاصیت آنزیمی است و باعث آزادسازی انرژی از آتپ (آدونوزین تریفسفات) میشود.
بعدها این آنزیم آتپئاز نام گرفت و آلبرت گیورجی (بیوشیمیدان مجارستانی و برنده نوبل فیزیولوژی یا پزشکی ۱۹۳۷ برای کشف ویتامین ث) و دستیارش برونو استروب نشان دادند الیاف عضلانی حاوی میوزین-ب اما نه میوزین-آ در پاسخ به آتپ کوتاه میشوند و میوزین-ب در واقع ترکیب میوزین-آ و پروتئین دیگری به نام اکتین (اکتومیوزین) است.
هیو هاکسلی و جین هانسون جانورشناس انگلیسی (و همزمان اما بهطور مستقل رالف نایدرگرک فیزیولوژیست آلمانی و آندرو هاکسلی فیزیولوژیست انگلیسی) متوجه شدند اکتین و میوزین به شکل رشتههای همپوشان واحد ساختمانی عضله (سارکومر) را تشکیل میدهند. رشتههای ضخیم میوزین عمدتاً ناحیه تاریک سارکومر (نوار آ) را تشکیل میدهند درحالیکه رشتههای نازک اکتین طول هر دو ناحیه تاریک و روشن (نوار آی) را پوشش میدهند.
هاکسلی و هانسون در ۱۹۵۴ نظریه رشتههای لغزنده را در توضیح حرکت عضلات مطرح کردند: کشش عضله حاصل افزایش طول رشتهها نیست بلکه رشتهها روی هم میلغزند و در نقطهای که میوزین و اکتین به هم پیوند خوردهاند، کشش عضله متوقف میشود.
هاکسلی موفق به ابداع روشی برای تهیه برشهایی به نازکی تنها ۱۰۰ تا ۱۵۰ آنگستروم (۱۰ تا ۱۵ نانومتر) شد که به کمک آن جزئیات بیشتری درباره مکانیسم انقباض عضله روشن شد. او در مقاله تاریخی خود در شماره ۲۰ ژوئن ۱۹۶۹ مجله ساینس نظریه “چرخه پل عرضی (کراس بریج)” را که اساس انقباض عضلات و سایر انواع حرکت سلولی است مطرح کرد.
بر اساس این نظریه، لغزش رشتهها حاصل چرخه اتصال و انفصال میوزین و اکتین است. وقتی انقباض روی میدهد، میوزین رشته اکتین را به سمت وسط نوار آ میکشد و سپس از اکتین جدا میشود، که حاصل آن ضربه یا نیرویی است که منجر به اتصال میوزین به مولکول اکتین بعدی میشود و این چرخه تا وقتی که شدت انقباض به میزان مناسب برسد ادامه مییابد.
هاکسلی استاد کینگز کالج و یونیورسیتی کالج لندن و دانشگاه برندایس ماساچوست بود و به دنبال حمله قلبی در ۲۵ ژوئیه ۲۰۱۳ در ۸۹ سالگی در منزل خود در وودزهول، ماساچوست درگذشت. از افتخارات دیگر او میتوان به عضویت در انجمن سلطنتی لندن و آکادمی ملی علوم آمریکا و دریافت نشان سلطنتی، نشان کاپلی، جایزه لوئیزا گراس هورویتز، نشان فرانکلین، و جایزه جهانی آلبرت اینشتین اشاره کرد.
📌تصویر: نظریه رشتههای لغزنده (کشش عضله حاصل افزایش طول رشتهها نیست بلکه رشتهها روی هم میلغزند و در نقطهای که میوزین و اکتین به هم پیوند خوردهاند، کشش عضله متوقف میشود)، هاکسلی و هانسون، مجله نیچر، ۱۹۵۴.
🔗تصاویر کامل در اینستاگرام
🔗 چرخه پل عرضی و مکانیسم انقباض عضله مخطط.
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌 ۲۴ فوریه ۱۹۴۷ مرگ ژانه کاشف انفکاک روانی و ناخودآگاه
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۵ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️پیِر (ماری فلیکس) ژانه متولد ۳۰ مه ۱۸۵۹ پزشک و روانشناس فرانسوی و در کنار ویلیام جیمز روانشناس آمریکایی و ویلهلم وونت روانشناس آلمانی از بنیانگذاران علم روانشناسی بود که اصطلاحات انفکاک یا جداشدگی (دیسوسیاسیون) و ناخودآگاه (سوبکانسیان) برای توضیح پدیدههای روانی مانند هیپنوز و هیستری اولین بار توسط وی مطرح شد و بعدها توسط فروید و دیگران گسترش یافت.
او از پیشگامان ارتباط روانشناسی و درمان بالینی بیماریهای روانی بود و باور داشت که در شرایط خاص، برخی امور و افکار از ذهن فرد مستقل و جدا میشوند و در خارج از دایره خودآگاه عمل میکنند. انفکاک مفرط در افراد چندشخصیتی مشاهده میشود که هر شخصیت نام، سن، و خصوصیات و رفتارهای خاصی دارد و مثال معروف آن کریستین سایزمور زن آمریکایی بود که فیلم سینمایی سه چهره حوا به کارگردانی نانالی جانسون (۱۹۵۷) و نقشآفرینی جوآن وودوارد (برنده جایزه اسکار و گلدن گلوب بهترین بازیگر نقش اول زن) بر اساس کتاب زندگینامه وی به همین نام نوشته دو روانپزشک آمریکایی (تیگپن و کلکلی، ۱۹۵۷) ساخته شد.
ژانه در پاریس به دنیا آمد و در آزمایشگاه روانشناسی بیمارستان پیتی-سالپتریر نزد ژان مارتین شارکو به تحصیل پرداخت. او اولین بار در مطالعه معروف خود بر روی بیماری به نام لئونی که در ۱۸۸۶ منتشر شد به عدم تعادل بین انرژی و تنش روانی در افراد هیستریک و مستعد هیپنوز و شور یا ارتباط مغناطیسی بین بیمار و هیپنوتیست (پدیدهای که بعدها انتقال، ترافکنی، یا ترانسفر نام گرفت) اشاره کرد. عنوان پایاننامه وی در ۱۸۹۲ وضعیت ذهنی بیماران هیستریک بود.
او استاد روانشناسی دانشگاه سوربون و کالج فرانسه (کولژ دو فرانس)، عضو بنیاد فرانسه (انستیتو دو فرانس)، و رئیس يازدهمين کنگره بينالمللى روانشناسى در پاريس بود. ژانه در ۸۷ سالگی در پاریس درگذشت. کارل یونگ روانپزشک سوئیسی از شاگردان سرشناس وی بود.
📌تصویر: سه چهره حوا، ۱۹۵۷.
🔗تصاویر کامل در اینستاگرام
🔗 تریلر فیلم سه چهره حوا.
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌 ۲۳ فوریه ۱۹۷۳ مرگ ریچاردز مخترع کاتتریزاسیون قلب
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۴ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️دیکینسون وودراف ریچاردز متولد ۳۰ اکتبر ۱۸۹۵ پزشک و فیزیولوژیست آمریکایی و برنده جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی ۱۹۵۶ بهطور مشترک با وِرنر فورسمن (جراح آلمانی) و آندره کورناند (پزشک فرانسوی-آمریکایی) برای اختراع کاتتریزاسیون قلب بود.
وی در اورنج، نیوجرسی به دنیا آمد و پس از تحصیل در رشته زبان انگلیسی و یونانی در دانشگاه ییل در ۱۹۱۷ به ارتش پیوست. او مدرک پزشکی خود را در ۱۹۲۳ از دانشگاه کلمبیا دریافت کرد و در بیمارستان پرسبیتریَن (مسیحیت مشایخی) نیویورک مشغول به کار شد.
ریچاردز در ۱۹۲۷ برای پژوهش در زمینه گردش خون کبد به انستیتو ملی تحقیقات لندن و نزد هِنری دیل رفت و پس از بازگشت به بیمارستان پرسبیتریَن تحقیقات خود را در زمینه فیزیولوژی ریه و گردش خون با همکاری لارنس هندرسون در هاروارد و آندره کورناند در بیمارستان بلویو ادامه داد.
سابقه کاتتریزاسیون قلب به آزمایشهای استیون هِیلز (قرن ۱۸) و کلود برنارد (قرن ۱۹) بر روی حیوانات بازمیگردد. اولین بار ورنر فورسمن در ۱۹۲۹ در بیمارستان آگوست-ویکتوریا در شهر ایبرزوالد آلمان یک لوله انعطافپذیر (کاتتر، سوند، لوله نرم) ادراری را از راه سیاهرگ بازویی و به کمک فلوروسکوپ به درون دهلیز راست قلب خود فرستاد و توسط پرتو ایکس از آن عکس گرفت. این کار منجر به اخراج فورسمن از بیمارستان شد.
اولین آزمایشگاه کاتتریزاسیون قلبی در جریان جنگ جهانی دوم توسط آندره کورناند در بیمارستان بلویو، نیویورک افتتاح شد. وقتی کورناند و ریچاردز مقاله فورسمن را میخواندند، فورسمن در اردوگاه اسرای جنگی به سر میبرد. آنان با استفاده از روش فورسمن به اندازهگیری فشارخون، جریان خون، و غلظت اکسیژن و گاز کربنیک (دیاکسید کربن) در حفرات مختلف قلب و مطالعه در زمینه شوک و بیماریهایی مانند نارسایی قلبی و اثرات داروهای مختلف بر قلب پرداختند. اولین دستگاه آنژیوگرافی در ۱۹۵۰ توسط شرکت زیمنس ساخته شد.
ریچاردز در ۷۷ سالگی در لِیکویل، کنِتیکت درگذشت. او سردبیر مجله مرور سل آمریکا، مجله پزشکی، و مجله سیرکولیشن، و از مؤلفین دستنامه مِرک بود که یکی از قدیمیترین و پرفروشترین درسنامههای پزشکی جهان است. از افتخارات دیگر وی میتوان به دریافت جایزه یادبود جان فیلیپس (کالج پزشکان آمریکا، ۱۹۶۰)، لژیون دونور (۱۹۶۳)، نشان ترودو (۱۹۶۸)، و نشان کوبر (انجمن پزشکان آمریکا، ۱۹۷۰) اشاره کرد.
📌تصویر: نامه ریچاردز به تاریخ ۱۶ سپتامبر ۱۹۵۸ در سربرگ دانشگاه کلمبیا خطاب به جرج ساندرز مدیر مناسبتهای خاص مبنی بر اینکه عکس او ارزش نمایش در یک مجموعه را ندارد.
🔗تصاویر کامل در اینستاگرام
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌 ۲۲ فوریه ۱۶۳۶ مرگ سانتوریو پدر فیزیولوژی تجربی
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۳ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️سانتوریو سانتوریو متولد ۲۹ مارس ۱۵۶۱ پزشک و فیزیولوژیست ایتالیایی، بنیانگذار کمیّتسنجی تجربی در پزشکی، و مخترع بسیاری از لوازم و ابزارهای طبی از جمله دماسنج پزشکی (آبی) بود. اثر معروف او استاتیک پزشکی (دی استاتیکا مدیسینا، ۱۶۱۴) بارها به زبانهای مختلف منتشر شد و مرجع نسلهای متمادی از پزشکان در سراسر جهان بود.
وی در کاپودیستریا (کوپر در اسلوونی کنونی و جزو شبهجزیره ایستریا) به دنیا آمد و پس از تحصیل در ونیز و پادوا، به عنوان استاد طب نظری دانشگاه پادوا آزمایشهایی در زمینه دمای بدن، وزن، و تنفس انجام داد. مخالفتهای او با مجلس سنا باعث شد در ۱۶۲۴ مجبور به استعفا شود. وی سپس در ونیز به طبابت مشغول شد، جایی که اولین بار گالیله را ملاقات کرد.
سانتوریو پیرو مکتب بقراط و جالینوس بود اما آزمایشهای او در کنار جیووانی بورِلی، رنه دکارت، ویلیام هاروی، هرمان بوئرهاو، فرانسیس گلیسون، آلبرشت فون هالر، و نیکولاس استنو نماینده مکتب یاتروفیزیک و یاترومکانیک و بهکارگیری اصول علم فیزیک و مکانیک در پزشکی در قرن ۱۷ میلادی است.
وی اولین کسی بود که اقدام به اندازهگیری جریان گازها و مایعات، سرعت نبض (پالسیلوژیوم، ۱۶۰۲)، و دمای بدن (ترموسکوپ، ۱۶۱۱) کرد. سانتوریو در یکی از معروفترین آزمایشهای خود به بررسی پدیده موسوم به تعریق نامحسوس پرداخت که قرنها قبل توسط جالینوس مطرح شده بود و اساس مطالعه سوختوساز را تشکیل میدهد.
او در طی حدود ۳۰ سال با استفاده از نیمکت مخصوصی که طراحی کرده بود وزن خود و هر آنچه میخورد و میآشامید و همچنین ادرار و مدفوع خود را اندازه گرفت و به این نتیجه رسید که از هر ۸ واحد خوراکی و نوشیدنی تنها ۳ واحد از راه ادرار و مدفوع و بقیه عمدتاً به شکل بخار آب از راه پوست و مخاط دفع میشود.
وی به دنبال ابتلا به عارضه ادراری در ۷۴ سالگی در ونیز درگذشت. جایزه بینالمللی سانتوریو از سال ۲۰۱۸ توسط مرکز مطالعات پزشکی رنسانس به محققین برجسته علوم پزشکی اعطا میشود.
📌تصویر: استاتیک پزشکی و نیمکت سانتوریو.
🔗تصاویر کامل در اینستاگرام
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil
📌 ۲۱ فوریه ۱۵۵۴ مرگ باک پایهگذار گیاهشناسی نوین
🟣#تقویم_تاریخ_پزشکی
🟡 دکتر بابک عزیزافشاری، ۲ اسفند ۱۴۰۱
🟢 azizafshari@yahoo.com
▫️هیرانیموس تراگوس باک متولد ۱۴۹۸ پزشک، کشیش، و گیاهشناس آلمانی و پایهگذار اولین طبقهبندی علمی گیاهان بر اساس ارتباط و شباهتهای آنها بود. نام اختصاری اچ.باک در سیستم نامگذاری استاندارد مؤلفین در گیاهشناسی اشاره به او دارد.
وی پس از تحصیل در دانشگاه هایدلبرگ مدتی به عنوان معلم در تسوبریج مشغول به کار شد. او سپس به عنوان کشیش به کلیسای هورنباخ رفت و همچنین پزشک شاهزاده آلمان و مسؤول باغ سبزیجات سلطنتی بود.
رویه رایج برای نامگذاری گیاهان و جانوران در آن زمان مبتنی بر آموزههای فلسفی قرون وسطی و لغتشناسی (فیلولوژی) بود و هر گونه مشاهده تجربی و طبقهبندی علمی را رد میکرد. باک در ۱۵۳۹ اولین ویرایش کروتربوک (گیاهنامه) معروف خود را که فاقد تصویر و عمدتاً شامل گیاهان دارویی بود منتشر کرد. این کتاب بعدها به دی استیرپیوم (گیاهان) معروف شد.
در همان دوره آثار مشابهی از اُتو برونفلس (پدر گیاهشناسی، هرباروم ویوا ایکونس [گیاهان زنده]، ۱۵۳۰) و لئونارد فوکس (دی هیستوریا استیرپیوم [تاریخ گیاهان]، ۱۵۴۲) منتشر شد اما باک برخلاف سایرین روش دیوسقوریدس (پزشک و گیاهشناس یونانی قرن اول میلادی، پدر داروشناسی، و مؤلف دانشنامه ۵ جلدی ماتریا مدیکا درباره گیاهان دارویی) و ماتیولی (پزشک ایتالیایی که ماتریا مدیکا را از زبان لاتین به ایتالیایی ترجمه کرد) را کنار گذاشت و روش نوینی برای طبقهبندی ۷۰۰ گیاه ابداع کرد که عمدتاً مبتنی بر ثبت مشاهدات شخصی وی از گیاهان مختلف و شرایط اقلیمی و توزیع جغرافیایی آنها بود.
باک احتمالاً به دلیل مصور نبودن کتاب خود تلاش کرد این نقیصه را با توصیف دقیق گیاهان جبران کند و شاید همین نکته عامل ماندگاری اثر وی بود، هرچند در ۱۵۴۶ به کمک دیوید کاندل نقاش آلمانی ۵۵۰ تصویر به گیاهنامه باک افزوده شد. او در ۵۵ سالگی در هورنباخ درگذشت. گیاه تراگوس (بزدندان) و سرده تراگیا و تراگلیا به افتخار وی نامگذاری شده است.
📌تصویر: بر اساس افسانههای دگردیسی (اُوید)، قرمزی میوه شاهتوت حاصل ریخته شدن خون دو جوان عاشق (پیراموس و تیسبه) در پای این درخت است - گیاهنامه، هیرانیموس باک، ۱۵۵۱.
🔗تصاویر کامل در اینستاگرام
Tel: t.me/pezeshkangil
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/pezeshkangil