3049
گزیده اخبار و اطلاعات فقهی آدرس سایت: ijtihadnet.ir ارتباط با دبیر خبر و مدیر کانال؛ جهت ارسال مطالب، نقد و پیشنهادات: @MBagherAryani
🔔 کرسی ترویجی «نظریه وجود احادیث مشترک شیعه و سنی در معاملات با تمرکز بر کتاب فقهی «تذکرة الفقها» علامه حلی (ارائه ۱۰ مورد)»
🎙ارائه: حجةالاسلام هادی مصباح‌الهدی
🎙ناقد: حجةالاسلام والمسلمین محمد حسن ربانی
🗓 زمان، شنبه ۱۰ خرداد، ساعت ۱۰ الی ۱۱
🏢 مکان: مشهد، دفتر تبلیغات اسلامی، طبقه اول، مدرس ۳
🔗 حضور مجازی
🆔 @ijtihadnetwork
📗 وقتی در غرب درباره «فرایند آیةالله شدن در مذهب شیعه» کتابی نوشته می‌شود
✔️ حجةالاسلام یحیی جهانگیری در معرفی آن نوشت:
👈🏻عنوان: The Making of Shia Ayatollahs
👈🏻 ناشر: Lexington Books
👈🏻 سال انتشار: (2023)
👈🏻شابک: 9781793655158
📖 معرفی ناشر: این کتاب هم از منظر دست‌اندرکاران و هم از نگاه ناظران بیرونی، به این مهم می‌پردازد که چگونه یک دانش‌پژوه دینی در اسلام شیعی به مقام آیةاللهی نائل می‌شود، آیةالله‌ها چه دیدگاه‌های گوناگونی را در باب ایمان مطرح میکنند، و آیةالله‌های عظام چگونه با برآیندی از عوامل متعدد، از جمله تقوا، دانشوری، محبوبیت مردمی و شبکه‌سازی، به رسمیت شناخته می‌شوند. این اثر در دو بخش سامان یافته است. بخش نخست با جایگاه بنیادین علم در اسلام و تفسیر «علما» از فقه آغاز می‌کند و به موضوعات، ارزش‌ها و روش‌هایی می‌پردازد که این علما پروریده‌اند و در رویارویی با چالش‌های برخاسته از کنش‌های دینی در زندگی امروزین به کار می‌گیرند. نویسنده سازوکارهای مدرسه، حوزه، نظام آموزشی‌شان، و فرایند به رسمیت شناخته شدن یک عالم به عنوان آیةالله را ترسیم می‌کند. بخش دوم، کثرت‌گرایی و جدال‌های پردامنه و گاه تند و تیزِ جاری در میان جامعه آیت‌الله‌ها را در باب موضوعاتی همچون هویت فرقه‌ای و تعاملات درون‌مذهبی، تصوف و عرفان، فلسفه و حکمت، تجدد و غرب، قدرت سیاسی و زمامداری، و حضور زنان در ساحت عمومی، به تفصیل می‌کاود. نویسنده، پس از ترسیم پیش‌زمینه‌ای تاریخی برای هر مبحث، خواننده را، با حفظ امانت و اصالت مطلب، به کانون مباحثات روز میان آیةالله‌ها در قم، مشهد، نجف و بیروت رهنمون می‌شود تا طیف گسترده‌ای از مخاطبان را با این مباحث آشنا سازد.
🔻فهرست مطالب
◽️مقدمه
◻️بخش اول: چیستی و ساختار
◽️فصل اول: از علم تا اجتهاد فقهی
◽️فصل دوم: مدرسه، حوزه و مراتب علمی
◽️فصل سوم: آیت‌الله و مجتهد
◽️فصل چهارم: فقه: اهمیت و فرایند آیت‌الله شدن
◽️فصل پنجم: مراجع عظام تقلید، مرجعیت، و تفکیک مقلَّد و مقلِّد
◻️بخش دوم: پویایی و گوناگونی
◽️فصل ششم: فرقه‌محوری و وحدت‌گرایی (تقریب بین مذاهب)
◽️فصل هفتم: تصوف و سلوک معنوی
◽️فصل هشتم: فلسفه و حکمت
◽️فصل نهم: تجددگرایی و غرب
◽️فصل دهم: سیاست و حکمرانی
◽️فصل یازدهم: زنان
🔺امیدوارم یکی از مراکز بین المللی و راهبردی بزودی در نقد و بررسی این کتاب اقدامی کنند.
🆔 @ijtihadnetwork
🎧 «فقه مقاومت در اندیشه امامین انقلاب»
🔻با ارائه اساتید:
🎙 محمد محمدی قائینی
🎙 سیدسجاد ایزدهی
🎙 ذبیح الله نعیمیان
🗓 زمان: قم، موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام، هفتم خرداد ۱۴۰۴
🆔 @ijtihadnetwork
📹 ببینید | تجربه موفق استاد محسن اراکی در ارائه نظریات فقهی در مجامع بین‌المللی و حل یک منازعه‌ی حقوقی پیچیده در دادگاه‌های لندن
🆔 @ijtihadnetwork
💢 تحقق فقه حکمرانی نیازمند روش‌شناسی فراتر از اجتهاد متعارف است
✔️ استاد عبدالحسین خسروپناه:
🔹 در تفکر حکمرانی حکمی ولایی، فقه تنها به بیان احکام محدود نمی‌شود. بلکه ماموریت اصلی فقه، «تغییر وضع موجود به وضع مطلوب» است. این تغییر نیازمند شناخت وضعیت موجود (با روش‌های جدیدتر اجتهادی) و استفاده از «فناوری حکمرانی» (سیاست‌گذاری، گفتمان‌سازی، راهبری) است تا افراد از نظر فکری و رفتاری تغییر کنند.
🔹 برای تحقق فقه حکمرانی، نیازمند روش‌شناسی خاصی هستیم که فراتر از اجتهاد متعارف - برای کشف حکم مطلوب - است. این روش‌شناسی باید به شناخت «انسان محقق» - وضع موجود - بپردازد که در علوم انسانی غربی برای تغییر انسان به کار می‌رود.
👈 چگونه فقه می‌تواند ساختار و سیاست عمومی تولید کند؟
🆔 @ijtihadnetwork
🌙 دفتر آیةالله سیستانی در نجف اشرف اعلام کرد که فردا چهارشنبه مکمل ماه ذی‌‌القعده و روز پنج‌شنبه ۸ خرداد، اول ماه ذی‌الحجه خواهد بود.
أعلنَ مكتبُ سماحة السيد السيستاني (دام ظلّه) في النجف الأشرف أن يوم غدٍ الأربعاء هو المكمّل لشهر ذي القعدة، ويوم الخميس الموافق (٢٠٢٥/٥/٢٩م) هو الأول من شهر ذي الحجة لعام ١٤٤٦ للهجرة.
💢 سه مقطع درسی، یک منظومه اجتهادی در علم اصول
🔻 سیری در تقریرات «تعارض الأدلة و اختلاف الحدیث» بر اساس دروس آیةالله سیستانی
🔹در دهمین نشست از «تأمّلات علمی» مؤسسه «به سوی اجتهاد» که با محوریت کتاب «تعارض الأدلة و اختلاف الحدیث» برگزار شد، پژوهشی مستند پیرامون تقریرات سه دوره درس خارج آیةالله سیستانی در یکی از مباحث کلیدی علم اصول ارائه گردید. حجةالاسلام سید مسعود مرتضوی با تحلیل تطبیقی این تقریرات، سیر تحول روشی و محتوایی آنها را بررسی کرد و گزارشی تفصیلی از روند تدوین کتاب «المنهج فی علم الاصول» و پشت‌صحنه علمی آن ارائه داد.
🔹مرتضوی به اهتمام ویژه آیةالله سیستانی نسبت به این مبحث اشاره کرد و گفت: ایشان طی حدود بیست سال، سه مرتبه به تدریس موضوع «تعارض الادله و اختلاف الحدیث» پرداخته‌اند که در هر دوره، نوآوری‌های علمی و منهجی قابل‌توجهی مطرح شده است.
👈 معرفی تقریرات سه دوره تعارض ادله و اختلاف حدیث
🆔 @ijtihadnetwork
💢 نباید چنین سخنانی گفته می‌شد / انتظار از ایشان بیشتر است
🔻 مواضع ایشان شخصی است؛ انتظار می‌رود حج او بدون مانع انجام شود و به کشور بازگردد
✔️ واکنش سرپرست حجاج ایرانی درباره ماجرای بازداشت حجةالاسلام قاسمیان در عربستان
🔹حجةالاسلام سید عبدالفتاح نواب، نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت و سرپرست حجاج ایرانی طی سخنانی در جمع زائران ایرانی در مکه مکرمه در بخشی از سخنان خود، به مسائل مربوط به انتشار کلیپی از یکی از روحانیون محترم کشورمان در فضای مجازی طی ۲۴ ساعته اخیر اشاره کرد و گفت: با توجه به شناختی که از این کشور به واسطه سالها توفیق خدمتگزاری در عمره و حج دارم، وقتی این صحبتها را شنیدم شگفت زده شدم و نباید چنین سخنانی گفته می شد.
🔹سرپرست حجاج ایرانی با تاکید بر اینکه گفته های این روحانی محترم، نظر شخصی اوست، خاطرنشان کرد: ایشان یک نیروی فعال قرآنی است و به همین دلیل انتظار از ایشان هم بیشتر است.
🔹نواب ادامه داد: با این حال از مسئولان محترم کشور میزبان انتظار داریم که با توجه به شخصی بودن نگاه این فرد محترم، و به جهت احترام به خدماتی که ایشان به ترویج فرهنگ قرآنی داشته است، اجازه دهند که اعمال حجش را انجام دهد و به کشور بازگردد.
🔹وی با اشاره به همسایگی جمهوری اسلامی ایران با ۱۵ کشور، گفت که هر کدام از این کشورها نوع خاصی از حکومت را دارند؛ بعضی با پادشاهی، بعضی با جمهوری و بعضی هم به نحو دیگری اداره می شوند و سیستم حکمرانی هر کشوری هم برای خودشان محترم است؛ لذا ما معتقدیم که هر حاکمیتی اگر مبتنی بر رضایت مردمش باشد، محترم است.
🔹نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت، ادامه داد: در رابطه با میزبانی این کشور برای زائران هم می بینیم که هر سال قدمهای بیشتری برداشته می شود و خدمات بیشتری به زائران ارائه می شود که بخشی از آنها با سرمایه گذاری خود این کشور است.
🔹نواب ادامه داد: البته در تاریخ این سرزمین، هر حکومتی که بر سر کار آمده در تلاش بوده که به زائران بیت الله الحرام خدمت کند و تلاششان بر خدمت به زائران بوده است و در هر دوره ای و بویژه در عصر معاصر، توسعه مسجد الحرام و مسجد النبی (ص) وجود داشته است.
🌐 تسنیم
🆔 @ijtihadnetwork
📜 اجازه زنده‌یاد آیةالله‌العظمی سید محمد هادی حسینی میلانی (رضوان الله علیه) به مقام معظم رهبری حضرت آیةالله سید علی خامنه‌ای در نقل روایت و تصدی امور حسبیه
🆔 @ijtihadnetwork
🎥 روایت دیداری که معادلات را تغییر داد
🔻 شیخ ناظم السعیدی، رئیس شورای اجرایی جنبش نجباء
در آخرین دیداری که بین دو رکن اساسی صورت گرفت، رکن ولایت که نماینده‌اش حضرت آیةالله جوادی آملی است و رکن دوم، مرجعیت نجف اشرف، و این پیوند میان حوزه قم و حوزه نجف در حقیقت ابعاد فرهنگی عمیقی برای مردم عراق در بر داشت و بسیاری از رویکردهای داخلی را در عراق تغییر داد.
دشمن تصور می‌کرد که به مرحله‌ای از عدم توافق میان حوزه قم و حوزه نجف یا حتی انزوا خواهد رسید، اما انچه از سوی مرجع عالیقدر دیدیم این بود که ایشان سخنان زیبایی را خطاب به این مرجع جلیل‌القدر یعنی آیةالله جوادی آملی بیان کردند، هنگامی که گفتند: شما مایه افتخار شیعیان جهان هستید و همین طور آیةالله جوادی آملی نیز چنین سخنانی بیان کردند.
🆔 @ijtihadnetwork
💢 آنچه داریم «مسائل فقهی معاصر» است نه «فقه معاصر»
🔻فقه را با مسائل غیرمبتلابه فرد، جامعه و دولت فربه نکنیم
🔻تکثیر قواعد فقه محیط‌زیست، سودمند نیست
✔️ حجةالاسلام علوی‌آزیز در گفتگو با «اجتهاد»:
🔹در بسیاری از این دروس و فقه‌های مضاف، سازوکار جدیدی عرضه نمی‌شود بلکه قرار است مسائل و موضوعات نو و معاصر با ضوابط فقه جواهری مورد بررسی قرار گیرد و پاسخ شایسته و منطبق بر ضوابط فقهی و دینی دریافت کند؛ لذا به نظر می‌رسد تذکر برخی بزرگان به‌جا باشد که تعبیر به مسائل معاصر فقهی بهتر و ادق از تعبیر به فقه معاصر است؛ همان‌گونه که برخی به‌درستی، اصطلاح مسائل جدید کلامی را بر کلام جدید ترجیح می‌دهند.
🔸امروز یک رویکردی در حوزه علمیه ایجاد شده که تکثیر قواعد و ابداع قواعد جدید، یک ارزش محسوب می‌شود؛ با اینکه در بسیاری موارد، این قواعد، متداخل بوده یا صرفاً تغییر نام است و حقیقتا قاعده نیست. در فقه محیط‌زیست پیشنهادم این است که به سراغ قواعد عقلایی برویم و با مطالعه تجربیات ارزشمند کشورها و دانشمندان این حوزه، فکری برای حل معضلات رو به تزاید زیست‌محیطی برداریم تا تکثیر قواعد فقهی. فربه کردن فقه با مسائلی که مبتلابه فرد و جامعه و دولت نیست شایسته به نظر نمی‌رسد.
🔹از فقه و دین جز کلیاتی در لزوم حفاظت از منابع طبیعی، حرمت اسراف، حرمت اضرار به غیر و...دستگیر ما نمی‌شود. واقعاً چند سؤال واقعی و نه فرضی وجود دارد که فقه باید پاسخ دهد؟ آیا حفاظت از جنگل‌ها، آلوده‌نکردن آب‌ها، جلوگیری از آلودگی هوا و...مسئله مبهمی است؟
👈 متن کامل گفتگو
🆔 @ijtihadnetwork
💢 نقد نظریه‌ی مرجعیت شورایی
✔️ استاد محمدتقی شهیدی:
🔹 گاهی پیشنهاد می‌شود به‌جای تقلید از فقیه أعلم، شورایی از فقیهان تشکیل شود، و اگر اکثریت این شورا به یک نظر فقهی مشخص رسیدند، آن نظر به مردم اعلام شود تا بر اساس آن عمل کنند. گفته می‌شود بنای عقلایی بر این است که نظر اکثریت متخصصان بر نظر اقلیت مقدم شود، همان‌طور که در هیئت داوری یا کمیته پزشکی نیز چنین است.
🔸 پاسخ: اگر فقیه أعلم، در اقلیت باشد و نظر اکثریت اعضای شورا با نظر اکثر کارشناسان مطابقت نداشته باشد، ظاهر آن است که بنای عقلاء بر تقدیم قول أعلم است؛ چرا که امور اجتهادی و استنباطی با امور حسی متفاوت‌اند، و قدرت کشف و تطابق با واقع در امور فقهی به اعلمیت بستگی دارد، نه به صرف اکثریت. دست‌کم می‌توان گفت که بنای عقلایی روشنی بر مقدم داشتن نظر اکثریت (در این‌گونه موارد) وجود ندارد؛ مخصوصاً وقتی تفاوت علمی بین فقیه أعلم و دیگر اعضای شورا بسیار زیاد باشد.
🔸 اگر مقصود از این شورا، مشورت میان خود فقیهان باشد و استفاده اعلم از غیر اعلم باشد، این امر خوبی است. باید توجه داشت که فقیه هنگام استنباط حکم شرعی موظف است نهایت تلاش خود را به کار بگیرد، و اگر احتمال دهد که یک فکر فقهی جدید می‌تواند در نظر او تأثیر بگذارد، باید به‌اندازه متعارف درباره آن تحقیق و بررسی کند. البته این نوع بحث و تبادل نظر اختصاص به شورا ندارد، زیرا فکر علمی در بحث‌های عملی رشد می‌یابد.
🔸 آنچه پیشنهاد کرده‌اند مبنی بر تشکیل شورای فقیهان و تبعیت مردم از رأی اکثریت آنان، حتی اگر از نظر عملی هم امکان‌پذیر باشد، نظریه‌ای نادرست است.
🆔 @ijtihadnetwork
🔔 سومین مدرسه فصلی «فقه نظامات اجتماعی»
🔺 موضوع: رویکردشناسی تکامل فقاهت در دوره معاصر (فقه حکومتی، فقه نظام، فقه اجتماعی)
🔻 با محوریت ایده فقهای معاصر: میرزای نائینی، شهید صدر، امام خمینی، آیةالله خامنه‌ای، آیةالله سیستانی و...
📌 ویژه اساتید و طلاب سطوح عالی حوزه علمیه خراسان
⏳مهلت ثبت‌نام: ۷ خرداد ۱۴۰۴
🗓 زمان برگزاری: ۸ الی ۹ خرداد ۱۴۰۴
🕌 مکان: مشهد مقدس، حرم مطهر رضوی، مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد (علیه و علیهم السلام)
🔗 لینک ثبت‌نام:
https://formafzar.com/form/hd0zb
🆔 @ijtihadnetwork
💢 بررسی ابعاد نهادسازی علمی در اصول فقه مقارن
جلسه حلقه علمی «اصول فقه مقارن» به همت انجمن اصول فقه حوزه علمیه قم برگزار شد. در این نشست، علاوه بر تصویب کلیات طرح جامع حلقه، اختصاص یک شماره از مجله «اصول» به مباحث اصول مقارن در سال ۱۴۰۴، آسیب‌شناسی وضعیت آموزشی اصول مقارن در حوزه‌های شیعه و اهل‌سنت، واکاوی منابع معاصر اصول در نشست‌های علمی و برگزاری گفت‌وگوهای مشترک با نهادهایی چون مؤسسه مذاهب اسلامی و شورای برنامه‌ریزی مدارس اهل سنت با محوریت مسائل روز، به تصویب رسید.
👈 جزئیات
🆔 @ijtihadnetwork
💢 افرادی که همواره اعتقاد به پایان‌پذیری منابع طبیعی داشته‌اند!
اهداف کلی این کتاب، بررسی مالکیت و بهره‌برداری از منابع طبیعی و چگونگی اداره محیط‌زیست است.
در این راستا، نظریه‌های مختلف بررسی می‌شود. یکی از مباحث محوری در بحث منابع بهره‌برداری بهینه از آنها و رعایت حقوق نسل‌های مختلف است؛ تقسیم‌بندی این منابع، بررسی شاخص‌های کمیابی، سیاست‌های کنترل تخریب منابع و روش‌های ارزش‌گذاری این منابع از دیگر مباحثی است که در این درس مطالعه می‌شود.
کتاب حاضر مطابق سرفصل‌های جدید مصوب درس اقتصاد منابع و محیط‌زیست در ده فصل تدوین‌شده است.
👈 گزارشی از کتاب «اقتصاد محیط‌زیست و منابع طبیعی (همراه با ملاحظات اسلامی)»
🆔 @ijtihadnetwork
💢 ازدواج عرفی در جهان اسلام؛ از چالش تا راهکار
✍️ حجةالاسلام علی راد
ازدواج عرفی، پدیده‌ای نوظهور در جهان اسلام معاصر، به ویژه در میان جوامع اهل سنت با اشکال گوناگونی همچون نکاح مسیار و مصیاف، در دهه‌های اخیر رواج یافته است. گسترش این نوع ازدواج، به ویژه در کشورهای دارای جاذبه‌های گردشگری، نشان از ریشه داشتن آن در عوامل پیچیده فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دارد.
اگرچه بررسی تفصیلی این عوامل نیازمند بحثی جداگانه است، باید اذعان داشت که بخشی از این گرایش، نتیجه مستقیم فشارهای اجتماعی و فرهنگی ناشی از مدرنیته تحمیل شده بر جهان اسلام است. این چالش نیازمند بررسی دقیق و ارائه راهکارهایی متناسب با مقتضیات جوامع اسلامی است تا ضمن پاسخگویی به نیازهای مشروع افراد، از بروز آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.
روند رو به رشد ازدواج عرفی در میان جوانان، گردشگران، دانشجویان، زنان بیوه و مردان علاقه‌مند به چند همسری، چالشی فرهنگی پیش روی نگرش سنتی به ازدواج در کشورهای مسلمان ایجاد کرده است. این امر، مشروعیت و اعتبار این نوع روابط جنسی بین زنان و مردان را زیر سوال برده است.
دهه اخیر را می‌توان دوره کشاکش نفی و اثبات مشروعیت ازدواج عرفی نامید. برخی از سنّت‌گرایان این روابط جنسی را فاقد مشروعیت دینی می‌دانند و آن را "الزواج العرفی" می‌نامند، این نگرش پیامدهای منفی در مورد تعهدات زناشویی ناشی از آن ایجاد کرده است. با این حال، از دیدگاه غالب مردان و زنانی که به این نوع روابط زناشویی تمایل دارند، روابط آنها مبتنی بر معیارهای...
📝 ادامه مطلب
🆔 @ijtihadnetwork
📚 چکیده مقالات و ایده‌های همایش خوانش تاریخی پیام «حوزه پیشرو و سرآمد»
🔻 پنل‌های چهارگانه:
🔹 تحلیل متن پیام حوزه پیشرو و سرآمد از منظر تاریخی
🔹 کلیات و مفاهیم بنیادی تحول در دانش تاریخ
🔹 پیشینه حوزه‌های علمیه و ظرفیت‌های تاریخی آن برای تحول در دانش تاریخ
🔹 وضعیت‌شناسی حوزه‌های علمیه برای تحول در دانش تاریخ
🗓 قم، دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام، ۷ خرداد ۱۴۰۴
🆔 @ijtihadnetwork
💢 ما و اسلام سعودی؛ از آرمان تا واقعیت!
✍️ حجةالاسلام محسن قنبریان
اینکه سعودی -به تعبیر امام خمینی (ره)- اسلام سفیانی است و “بتهایی خطرناک تر از لات و هبل در چهره فریبی نو برپاست” و “حرم، حرم است اما نه برای ناس که برای آمریکا”؛ درست!
اینکه بین اسلام انقلابی ما با اسلام آمریکاییِ عربستان از حج ابراهیمی تا مواجهه با مظلومین فلسطین تا نفی سبیل استکبار بر ثروت مسلمین و همکاری با صدام و آمریکا و اسرائیل و ده‌ها مساله دیگر چالش بوده و هست؛ درست!
اما واقعیت سیاست و روابط بین‌الملل هم اقتضائاتی داشته است! از قیمت و تعداد بشکه صادرات نفت در اپک تا همکاری‌ای منطقه‌ای علیه پروژه ایران هراسی و تحریم‌ها و…، موجب شد پس از حج خونین سال ۶۶، روابط (حتی خانوادگی!) با ملک عبدالله توسط برخی شاگردان امام یا گشایش‌های سال‌های اخیر توسط رهبر انقلاب رقم بخورد!
چاره دو چیز نیست:
۱- صرفاً بیانیه خوانی از آن آرمان‌ها که پای هر چالش از امام بخوانیم: (جنایت آل سعود و برائت خونین) “تا قیام قیامت هم با آب زمزم و کوثر پاک نمی‌شود”/ “اگر از مساله قدس بگذریم از حجاز (آل سعود) نمی‌گذریم”! که گذشتیم! و این بیانیه خوانی‌ها فقط القاء شکست و ناامیدی می‌کند!
۲- غلبه عمل گرایی و فراموشیِ همه چیز با بیانیه‌های ضعیفی مثل توئیت اخیر وزیر خارجه که: “مدیریت بسیار شایسته حج امسال مورد تقدیر ایران است. من درودهای گرم و دعای خیر خود را برای موفقیت روزافزون دولت و مردم عربستان سعودی در استقبال از مسلمانان در حرمین شریفین تقدیم می‌کنم.”
📝 ادامه مطلب
🆔 @ijtihadnetwork
💢 برای نظام‌سازی، نیازی به ابداع فقهی جدید نیست
انتقاد از رویکردهایی که فقه را به احکام فردی محدود میکنند
🔹استاد محسن اراکی با انتقاد از رویکردهایی که فقه را به احکام فردی محدود میکنند، اظهار داشت: حوزه دیگر نمی‌تواند صرفاً به مسائل عبادی و شخصی بپردازد؛ مسئولیت اصلی ما، ارائه نقشه راه کامل برای اداره جامعه بر اساس ولایت الهی است.
🔸استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با اشاره به ظرفیت‌های عظیم فقه جواهری، تصریح کرد که برای این نظام‌سازی، نیازی به ابداع فقهی جدید نیست، بلکه فهم عمیق و روشمند همین فقه غنی، کفایت می‌کند.
🔹به گفته استاد اراکی، «رسالت ما بنیان‌گذاری نظام‌های اصیل اسلامی از پایه است، نه وصله‌پینه کردن ساختارهای بیگانه». تلاش برای اسلامی‌سازی ظاهری و سطحی نظام‌های غربی، یا اکتفا به «عدم مخالفت» با شرع، انحراف از مسیر صحیح است.
👈 ادامه مطلب
🆔 @ijtihadnetwork
📹 آیا حل مسئله کار فقیه است؟
🎙 حجةالاسلام محسن قنبریان پاسخ می‌دهد
🆔 @ijtihadnetwork
🔖 جریان‌شناسی اندیشه اجتماعی دینی در ایران معاصر
اثر حاضر مجموعه مقالات حجةالاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی است که برای اولین‌بار بدین صورت منتشر می‌گردد تا علاقه‌مندان به جریان‌شناسی حوزه علمیه و اندیشه دینی در ایران معاصر، با مطالعه آن به نقد و تکمیل مطالب مطرح شده بپردازند.
🆔 @ijtihadnetwork
💢 سیره علمی امام جواد (ع)، الگویی برای آزاداندیشی
✍️ استاد سید محمدکاظم طباطبایی
سؤال‌کنندگانی که فضاها یا شبهات جدیدی برایشان مطرح بود، کم‌کم به حضور ائمه علیهم‌السلام می‌رسیدند و با احساس نیازی که برایشان پدید آمده بود، شأن علمی ائمه علیهم‌السلام را کشف می‌کردند. از آغاز سده‌ی دوم هجری ما با یک قشر فرهیخته روبه‌رو می‌شویم. در حالی که در دوره‌ی پیامبر اکرم (ص) و در دوره‌ی خلفا چنین قشری به این معنی نداریم.
صحابه‌ی پیامبر کشاورزی هم میکنند، روایت از پیامبر اکرم هم می‌شنوند و نقل میکنند. یعنی راوی حدیث هستند. به غیر از افراد معدودی مثل ابن عباس که دغدغه‌ی علمی دارند، در دوره‌ی امام صادق و امام باقر علیهما‌السلام به بعد می‌بینیم که هم در بین شیعیان و هم در بین اهل سنت عده‌ای بودند که به معنی واقعی طلبه‌ی علوم و به دنبال این بودند که بتوانند این مطالب را به دست بیاورند و پاسخ سؤالات خود را بگیرند. مثلاً زراره این‌گونه بود.
پس از شهادت امام رضا (ع)، امام جواد (ع) حدوداً در سن هشت سالگی به عنوان امام شیعیان مطرح شدند. در آن زمان پیش‌فرض یحیی بن اکثم این بود که ما بر پدر ایشان -یعنی امام رضا- نمی‌توانستیم پیروز شویم، چون واقعاً بزرگ و عالم بود، اما این کودک است. پس ما اگر بتوانیم حیثیت امام جواد (ع) را خدشه‌دار کنیم، در واقع توانسته‌ایم تفکر شیعی دال بر امامت را خدشه‌دار کنیم. این موضوع از نظر مذهبی بسیاری مهم بود. در گزارش «احتجاج» این مناظره‌ها مطرح است.
👈 ادامه مطلب
🆔 @ijtihadnetwork
💢 فقه بدون منظومه، شریعت بدون کرامت!
با فقه تکه‌تکه نمی‌توان در دنیا سربلند بود
فقه بدون عقلانیت، شایسته شریعت پیامبر (ص) نیست
✔️ استاد ابوالقاسم علیدوست:
🔹یازده روایت داریم که اگر چیزی با قرآن نساخت، کنار بگذارید. حتی فرمودند: اگر شاهدی از قرآن برایش نیافتید، کنار بگذارید. پس کسی که برای مقاصد شارع احترام قائل است، چنین روایت‌هایی را کنار می‌گذارد. وقتی امام می‌فرماید روایت را کنار بگذار، مراد روایت ضعیف نیست؛ بلکه روایت با سند است.
🔹الآن فضا به‌گونه‌ای شده که بعضی تلاش میکنند اثبات کنند: نه «عقل» توانایی درک دارد، نه «مقاصد» باید لحاظ شود، نه خداوند در تشریعش عادل است، نه نظام فقهی داریم؛ فقط با احکام اتمیکِ بریده بریده مواجه‌ایم که باید به هر قیمتی به آنها عمل شود!
🔹اگر با عقل نسازد! مگر عقل توان درک دارد؟ اگر با مقاصد نسازد! مگر ما حق داریم سراغ مقاصد برویم؟ اگر با کرامت انسانی نسازد! مگر انسان کرامت دارد؟ این‌ها چه حرف‌هایی‌ست! اگر نظام اقتصادی فاسد شد! باز هم می‌شود ربا را با قوطی کبریت جابه‌جا کرد! اگر نظام صداقت در گفت‌وگو و معامله نداشتیم! راحت می‌توانی دروغ بگویی، فقط نیتت را درست کن! نظامی پر از توریه !
🔹با این فقه و با این نظام فقاهت، نمی‌توان در دنیا سربلند بود. ما نظام فقاهت نفیس و شایسته‌ی امیرالمؤمنین (ع) و پیامبر اکرم(ص) می‌خواهیم. این شریعت، درخور شأن پیامبر (ص) نیست. من به این جریانات بدبینم و فکر نمی‌کنم این وضعیت طبیعی باشد.
👈 ادامه مطلب
🆔 @ijtihadnetwork
🎧 «تقیه از منظر فقه سیاسی شیعه با تأکید بر آرا امامین انقلاب»
🎙 ارائه‌کننده: حجةالاسلام مهدی گرامی پور
🎙 ناقد: حجةالاسلام عنایت‌الله رمضان پور
🗓 قم، مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع) - ۴ خرداد ۱۴۰۴
🆔 @ijtihadnetwork
🎥 سخنرانی آیةالله جوادی آملی در مراسم اهدای تفسیر شریف «تسنیم» به آستان مقدس علوی
🆔 @ijtihadnetwork
📖 نمایه مقالات فقهی و حقوقی محیط زیست و منابع طبیعی
فقه محیط زیست و منابع طبیعی، هنوز فقهی نوپاست که پژوهش‌های صورت گرفته در آن، به میزان کافی نیست. شاید کتاب‌هایی که در خصوص این باب فقهی نوپدید نگاشته شده است به تعداد انگشتان یک دست هم نرسد.
در این میان اما وضعیت مقالات کمی بهتر است و به میزان قابل قبولی رسیده است. این مقالات، برخی سویه فقهی و برخی سویه حقوقی دارند.
در زیر، نمایه مقالات فقهی و حقوقی محیط زیست و منابع طبیعی، به تفکیک، از نگاه شما می‌گذرد.
👈 اینجا
🆔 @ijtihadnetwork
💢 بحث فقه اجتماعی باید زودتر از این‌ها در حوزه آغاز می‌شد / تحول در سیاست‌گذاری با احیای فقه اجتماعی ممکن است
✔️ استاد محمدجواد فاضل لنکرانی:
🔹 معرفی یک بعد مهم فقه یعنی فقه اجتماعی، کار حوزه است؛ حوزه علمیه باید به‌طور جدی و مستقیم در درس‌های خارج اساتید و محققین به این بحث مهم توجه کند.
🔸 اگر فقه اجتماعی به درستی استخراج نشود، به معنای عدم فهم فقه خواهد بود. فقهی که در مسیر فقه فردی قرار داده شده، در طول تاریخ سعی کرده است، اما واقعیت این است که به دست آوردن ابعاد بزرگ فقه اجتماعی امری ضروری است.
🔹 فقه اجتماعی نشان‌دهنده فقه اصلی اهل بیت (ع) است، بدون آن، فقه فردی یک امر حاشیه‌ای خواهد بود. اگر فقه اجتماعی به میدان بیاید، برنامه‌ها و سیاست‌های دولت و وزارتخانه‌ها را به شکل دیگری تغییر خواهد داد.
🔸 هنوز فقه اجتماعی مدونی به جامعه ارائه نشده است. بحث فقه اجتماعی باید زودتر از این‌ها در حوزه آغاز می‌شد و حالا نیاز است با دقت، محققین و پژوهشگران، موجی در حوزه و دانشگاه‌ها ایجاد کنند.
👈 ادامه مطلب
🆔 @ijtihadnetwork
🔔 مدرسه تکامل فقاهت درسال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ دانش‌پژوه می‌پذیرد
📔 محورهای آموزشی
◽️آشنایی با آخرین نظریه های فقهای معاصر در عرصه روش تفقه
◽️رویکردشناسی و مقایسه اندیشه‌ها
◽️مبانی روش تفقه
◽️بررسی نظریه‌های فقهای معاصر در عرصه روش تفقه
◽️اندیشه‌های امام خمینی و مقام معظم رهبری در تکامل فقاهت
◽️مکتب و نظامات اجتماعی؛ شهید صدر
◽️فقه نظام؛ استاد محسن اراکی
◽️نظام قانونی ولایی؛ استاد سیداحمد مددی
◽️فقه سرپرستی؛ استاد سید مهدی میرباقری
◽️مقاصد الشریعه؛ استاد ابوالقاسم علیدوست
◽️فقه اجتماعی؛ استاد احمد مبلغی
◽️اجتهاد تمدن ساز؛ استاد علیرضا اعرافی
◽️فقه تمدنی؛ استاد عبدالحمید واسطی
◽️فقه نظامات اسلامی؛ استاد هادوی تهرانی
◽️فقه نظام ساز؛ استاد علی اکبر رشاد
◽️ و دیگر نظریه‌ها
⏳ زمان دوره دوساله | سه روز در هفته | ۲ ساعت بعدازظهرها
🔗 لینک ثبت‌نام:
https://survey.porsline.ir/s/ZLtImRob
☎️ شماره تماس: ۰۹۱۰۷۵۵۰۲۶۶
🆔 @ijtihadnetwork
💢 تاثیر تقیه در حدیث عامّه و شیعه در نظرگاه آیةالله میلانی
✍️ حجةالاسلام علی راد
مشهور این است که امامان شیعه به دلیل اختناق حاکم بر فضای فرهنگی و سیاسی روزگار خود تقیه می‌کردند از این رو برخی از فراگیری تقیه در احادیث شیعه سخن گفته و حمل به تقیه را راهکاری برای برون رفت از تعارض احادیث بر شمردند.
فقیه نامدار حضرت آیةالله سید محمدهادی میلانی, ضمن پذیرش فضای تقیه در روزگار امامان شیعه به این نکته مهم تاکید دارد که این شرایط بر روند و جریان انتقال سنّت اثر گذار نبود و اهل بیت علیهم السلام توانستند بیش از هر جریان دیگری گفتمان علمی را از سنّـت و حدیث سیراب نمایند حال اینکه اهل سنّت علی رغم آزادی به این توفیق دست نیافتند زیرا به سرچشمه سنّت دسترسی نداشتند.
📝 عبارت آیةالله میلانی چنین است:
«به رغم این که اهل تسنن مثل شیعه تقیه ندارد می‌بینیم که تعداد احادیثی که آنان از پیامبر در ابواب فقهی نقل کرده‌اند به پانصد حدیث نمی‌رسد.
همچنین می‌یابیم که تمام احادیث منقوله آنان در ابواب مختلف علوم از مسند گرفته تا غیر مسند در صحاح و مسانید و سایر کتاب‌هایشان بسیار کمتر از آن چیزی است که در کتب اربعه شیعه آمده است.
این در حالی است که اهل بیت - اغلب - از جانب حکومت‌ها در تنگنا بودند و دسترسی به آنان و استفاده از وجود آن حضرات درنهایت سختی بوده برای مثال در تمامی ابواب فقهی حتی یک حدیث از مولایمان امام حسین علیه السلام نمی‌بینیم با این که آن حضرت در مدینه منوره به سر می‌بردند و بیست و پنج بار با پای پیاده از آن جا به سفر حج رفتند. سپس مدتی در مکه بودند، اما به دلیل شرایط خاص آن برهه کسی جرأت نکرد از آن حضرت سؤالی بپرسد، یا حتی یک مسأله را از آن حضرت نقل کند!! وضعیت امام حسن و امام حسین در زمان آن سه خلیفه و معاویه چنین بود.
وضعیت بقیه ائمه را نیز همین طور قیاس کن که در فشار و سختی به سر می‌بردند و اگر آن شرایط نبود تعداد احادیث منقول از ایشان چندین برابر این احادیثی بود که هم اکنون در دست ماست» (مرجع آگاه، ج ١ ص ۴۶۴).
💢 فقه محیط زیست بر مدار ضمان؛ به‌سوی فتاوای الزام‌آور در حفظ منابع طبیعی
استاد عزیزالله فهیمی، پیش‌گام فقه محیط‌زیست، معتقد است با تکیه بر قواعدی مانند «ضمان» و «لاضرر»، می‌توان فتاوای الزام‌آور برای حفظ طبیعت صادر کرد. او منابع طبیعی را «مال عمومی» می‌داند که تخریب آن، ضامن به‌بار می‌آورد؛ چنان‌که شهید صدر نیز تخریب مسجد را موجب ضمان دانسته است. فهیمی بر لزوم مردمی‌سازی فقه محیط‌زیست و ورود جدی فقها به این عرصه تأکید دارد و معتقد است با همین مبانی سنتی، می‌توان چارچوب‌های نوین زیست‌محیطی در فقه استخراج کرد.
او تصریح می‌کند بسیاری از پرونده‌هایی که در مورد محیط‌زیست ایجاد شده به شکست منتهی شده است؛ چون انگیزه کافی برای احقاق حق وجود ندارد و با همین مسائل مبنایی که در دادگاه‌ها مطرح می‌شود مثل مال بودن و متعلق به عموم بودن و قابل مطالبه بودن، چون ثابت نمی‌شود، رأی هم نمی‌دهند.
فهیمی در نقل قولی از استاد قرائتی چنین می‌گوید: بهترین کتاب‌ها در بحث طهارت، در نجف اشرف نوشته شده است ولی وقتی به محله‌ها و کوچه‌های نجف می‌روید از طهارت و نظافت اثر کمی می‌بینید؛ چون این مطالب برای مردم جا نیفتاده است و صرف نوشتن در کتاب‌ها کافی نیست بلکه باید برای آنها تبیین کرد که ریختن اشغال در کوچه و خیابان موجب آزار و اذیت مردم و ضمان آور است.
👈 متن گفتگوی «اجتهاد» با استاد فهیمی
🆔 @ijtihadnetwork