3049
گزیده اخبار و اطلاعات فقهی آدرس سایت: ijtihadnet.ir ارتباط با دبیر خبر و مدیر کانال؛ جهت ارسال مطالب، نقد و پیشنهادات: @MBagherAryani
💢 نقد نظریه‌ی مرجعیت شورایی
✔️ استاد محمدتقی شهیدی:
🔹 گاهی پیشنهاد می‌شود به‌جای تقلید از فقیه أعلم، شورایی از فقیهان تشکیل شود، و اگر اکثریت این شورا به یک نظر فقهی مشخص رسیدند، آن نظر به مردم اعلام شود تا بر اساس آن عمل کنند. گفته می‌شود بنای عقلایی بر این است که نظر اکثریت متخصصان بر نظر اقلیت مقدم شود، همان‌طور که در هیئت داوری یا کمیته پزشکی نیز چنین است.
🔸 پاسخ: اگر فقیه أعلم، در اقلیت باشد و نظر اکثریت اعضای شورا با نظر اکثر کارشناسان مطابقت نداشته باشد، ظاهر آن است که بنای عقلاء بر تقدیم قول أعلم است؛ چرا که امور اجتهادی و استنباطی با امور حسی متفاوت‌اند، و قدرت کشف و تطابق با واقع در امور فقهی به اعلمیت بستگی دارد، نه به صرف اکثریت. دست‌کم می‌توان گفت که بنای عقلایی روشنی بر مقدم داشتن نظر اکثریت (در این‌گونه موارد) وجود ندارد؛ مخصوصاً وقتی تفاوت علمی بین فقیه أعلم و دیگر اعضای شورا بسیار زیاد باشد.
🔸 اگر مقصود از این شورا، مشورت میان خود فقیهان باشد و استفاده اعلم از غیر اعلم باشد، این امر خوبی است. باید توجه داشت که فقیه هنگام استنباط حکم شرعی موظف است نهایت تلاش خود را به کار بگیرد، و اگر احتمال دهد که یک فکر فقهی جدید می‌تواند در نظر او تأثیر بگذارد، باید به‌اندازه متعارف درباره آن تحقیق و بررسی کند. البته این نوع بحث و تبادل نظر اختصاص به شورا ندارد، زیرا فکر علمی در بحث‌های عملی رشد می‌یابد.
🔸 آنچه پیشنهاد کرده‌اند مبنی بر تشکیل شورای فقیهان و تبعیت مردم از رأی اکثریت آنان، حتی اگر از نظر عملی هم امکان‌پذیر باشد، نظریه‌ای نادرست است.
🆔 @ijtihadnetwork
🔔 سومین مدرسه فصلی «فقه نظامات اجتماعی»
🔺 موضوع: رویکردشناسی تکامل فقاهت در دوره معاصر (فقه حکومتی، فقه نظام، فقه اجتماعی)
🔻 با محوریت ایده فقهای معاصر: میرزای نائینی، شهید صدر، امام خمینی، آیةالله خامنه‌ای، آیةالله سیستانی و...
📌 ویژه اساتید و طلاب سطوح عالی حوزه علمیه خراسان
⏳مهلت ثبت‌نام: ۷ خرداد ۱۴۰۴
🗓 زمان برگزاری: ۸ الی ۹ خرداد ۱۴۰۴
🕌 مکان: مشهد مقدس، حرم مطهر رضوی، مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد (علیه و علیهم السلام)
🔗 لینک ثبت‌نام:
https://formafzar.com/form/hd0zb
🆔 @ijtihadnetwork
💢 بررسی ابعاد نهادسازی علمی در اصول فقه مقارن
جلسه حلقه علمی «اصول فقه مقارن» به همت انجمن اصول فقه حوزه علمیه قم برگزار شد. در این نشست، علاوه بر تصویب کلیات طرح جامع حلقه، اختصاص یک شماره از مجله «اصول» به مباحث اصول مقارن در سال ۱۴۰۴، آسیب‌شناسی وضعیت آموزشی اصول مقارن در حوزه‌های شیعه و اهل‌سنت، واکاوی منابع معاصر اصول در نشست‌های علمی و برگزاری گفت‌وگوهای مشترک با نهادهایی چون مؤسسه مذاهب اسلامی و شورای برنامه‌ریزی مدارس اهل سنت با محوریت مسائل روز، به تصویب رسید.
👈 جزئیات
🆔 @ijtihadnetwork
💢 افرادی که همواره اعتقاد به پایان‌پذیری منابع طبیعی داشته‌اند!
اهداف کلی این کتاب، بررسی مالکیت و بهره‌برداری از منابع طبیعی و چگونگی اداره محیط‌زیست است.
در این راستا، نظریه‌های مختلف بررسی می‌شود. یکی از مباحث محوری در بحث منابع بهره‌برداری بهینه از آنها و رعایت حقوق نسل‌های مختلف است؛ تقسیم‌بندی این منابع، بررسی شاخص‌های کمیابی، سیاست‌های کنترل تخریب منابع و روش‌های ارزش‌گذاری این منابع از دیگر مباحثی است که در این درس مطالعه می‌شود.
کتاب حاضر مطابق سرفصل‌های جدید مصوب درس اقتصاد منابع و محیط‌زیست در ده فصل تدوین‌شده است.
👈 گزارشی از کتاب «اقتصاد محیط‌زیست و منابع طبیعی (همراه با ملاحظات اسلامی)»
🆔 @ijtihadnetwork
💢 اکتفا به بدیهیات عقلایی در مفاهیم محیط زیست اسلامی، منجر به احساس بی‌نیازی از دین می‌شود
🔻 آیا دست فقه در مسئله محیط‌زیست بسته است؟
✔️ استاد محمد باستانی در گفتگو با «اجتهاد»:
🔹 گاهی در نوشته‌های مربوط به مسائلی مثل محیط‌زیست - که ذهنیت عقلاً در آن شکل‌گرفته است - مبلغین دینی و مذهبی آموزه‌هایی را از متون دینی استخراج و برای مردم بازگو می‌کنند که از بدیهیات دریافت‌های مخاطب است؛ از همان دست گزاره‌هایی که به ارزش‌های کلی و اصیل اشاره دارند. در بلاغ و معرفی دین نمی‌توان به چنین گزاره‌هایی اکتفا کرد. بلاغ دین به این است که طبقه‌بندی این ارزش‌ها و أحیانا تعریف و تطبیق خاص دین از این ارزش‌ها را عرضه کنیم. اکتفا به بدیهیات در معرفی دین، آرام‌آرام این حس را در مخاطب ایجاد می‌کند که برای هدایت، نیازی به دین ندارد!
🔹 اگر در تعریف حکم شرعی، به اعتبارات شارع اکتفا کنیم، دست ما برای اتصاف بایدهای مربوط به مثل مسئله محیط‌زیست به حکم فقهی و انتساب آن به شرع مقدس، خیلی پر نخواهد بود.
👈 متن کامل گفتگو
🆔 @ijtihadnetwork
💢 فقیهی فراتر از سیاست؛ منظومه فکری محقق نائینی در آیینه کتاب شیعه
در میانه هیاهوی تحلیل‌های سیاسی از «تنبیه‌الامه» و خوانش‌های جزئی‌نگر از میراث مشروطه‌خواهی، شماره جدید «کتاب شیعه» با نگاهی راهبردی و چندلایه، میرزا محمدحسین نائینی را نه در سایه‌ی یک متن، بلکه در قامت یک منظومه فکری و سلوکی بازخوانی کرده است.
این ویژه‌نامه که حاصل سال‌ها تتبع در اسناد خطی، اجازات، نامه‌ها و یادمان‌های محقق نائینی است، زنگ هشداری است برای حوزه‌های علمیه؛ که چگونه یکی از استوانه‌های فقاهت عصر حاضر، هنوز در تراز شناخت تمدنی و میان‌رشته‌ای معرفی نشده است.
نگاه سرمقاله به کم‌کاری کمّی و کیفی در معرفی چهره‌های علمی، دعوتی برای عبور از روایت‌های تک‌بعدی و بازگشت به نگاه کل‌نگر در ترسیم هندسۀ فقیه تراز انقلاب و آینده است.
👈 متن گزارش + مقالات
🆔 @ijtihadnetwork
💢 «مسئله تقلید»، دیدگاه راجح در نگاه شیخ حیدر حب‌الله
✍️ مصطفی مهدوی ارجمند
مسئله افتاء، استفتاء و شرایط آن، از دیرباز در فقه شیعه مورد بحث و بررسی بوده است. در دوران صفویه و با اوج‌گیری منازعات میان اخباریون و فقها، مباحث تقلید و اجتهاد وارد مرحله‌ای جدید شد و نظرات گوناگونی در این زمینه مطرح گردید. در این میان، حیدر حب‌الله، متفکر معاصر شیعی، با ارائه دیدگاهی نوین در باب تقلید، سعی در بازتعریف این مفهوم دارد.
این یادداشت، بر آن است تا با تکیه بر سخنرانی اخیر او که در کانال یوتیوب منتشر شده است، به تبیین و تشریح ارکان اصلی این نظریه بپردازد. این بررسی، فارغ از بحث ولایت فقیه و صرفاً در چارچوب مسئله اجتهاد و تقلید صورت می‌گیرد. لازم به ذکر است که حب‌الله در سخنرانی خود، وارد استدلال‌های فقهی نشده و صرفاً به شرح دیدگاهی‌که خود را به آن متمایل می‌داند و مقایسه آن با دیدگاه رایج و مشهور اکتفا کرده است.
📝 در «اجتهاد» بخوانید
🆔 @ijtihadnetwork
📗 صدای نجف؛ زندگی و اندیشه علامه سیدمحمد بحرالعلوم
وقتی نجف سخن می‌گوید، صدایش از گلوی مردی برمی‌خیزد که هم فقیه است و هم مبارز؛ هم سنت را می‌فهمد و هم زمانه را. «صدای نجف؛ زندگی و اندیشه علامه سید محمد بحرالعلوم» تازه‌ترین اثر دکتر عبدالوهاب فراتی، روایتی است از عالمی که تاریخ نجف در قرن اخیر را نه‌فقط زیسته، که ساخته است. این کتاب، شرح یک زندگی نیست؛ پژواکی است از نبض فقه، سیاست و رنج‌های نجف که در وجود یک عالم بیدار تبلور یافته است.
👈 معرفی اثر
🆔 @ijtihadnetwork
📚 صدای نجف؛ زندگی و اندیشه مرحوم علامه سید محمد بحرالعلوم
✍️ نویسنده: دکتر عبدالوهاب فراتی
📖صفحات: ۲۷۰
🗓سال انتشار: ۱۴۰۴
🗂ناشر: مکث اندیشه
🌐 سفارش اثر: اینجا
🆔 @ijtihadnetwork
💢 آیةالله سیستانی فرمودند: «روایات اهل بیت حجت است، اما هر روایتی باید بر قرآن عرضه شود تا اصالت دین حفظ گردد» / حوزه نجف همچنان سرزنده، پرشور و پرتأثیر در جهان اسلام است
آیةالله جوادی آملی در نخستین جلسه درس پس از بازگشت از سفر معنوی به عتبات عالیات، با اشاره به زیارت بارگاه‌های اهلبیت علیهم‌السلام و دیدار با حضرت آیةالله سیستانی، به نقش بی‌بدیل مرجعیت نجف در هدایت مؤمنین و صیانت از استقلال عراق پرداخت.
وی ضمن تقدیم «تفسیر تسنیم» به آیةالله سیستانی، از تأکید ایشان بر عرضه روایات به قرآن برای صیانت از اصالت دین سخن گفت و حوزه نجف را «سرزنده، پرشور و پرتأثیر» در جهان اسلام خواند.
👈 بیشتر بخوانید
🆔 @ijtihadnetwork
🔖 صدور شناسه تدریس حدیث‌خوانی، رجال و درایه اساتید سطوح عالی و درس خارج حوزه علمیه قم ۱۴۰۵ - ۱۴۰۴
⏳ مهلت ثبت‌نام تا ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۴
🔸 اساتید محترمی که قبلا شناسه تدریس حدیث را دریافت نموده‌اند نیاز به ثبت‌نام مجدد ندارند.
🔹 این طرح ویژه اساتید سطح عالی و درس خارج است.
🔸 صدور شناسه تدریس حدیث در سطح یک فرایند دیگری دارد که در جای خود به آن پرداخته خواهد شد.
🔹 این طرح ویژه اساتید حوزه علمیه قم است.
🔸 پیش از ثبت‌نام آیین‌نامه را با دقت مطالعه فرمایید.
🔗 سامانه ثبت‌نام:
https://digiform.ir/c8e36ee4c7
🆔 @ijtihadnetwork
🔔 نشست علمی «آسیب‌شناسی فقهی حکمرانی جزایی»
🔻 چالش‌های قضایی قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ از منظر حکمرانی فقه جزایی
🎙ارائه: حجةالاسلام ابراهیم باقری
🔻 آسیب‌شناسی مواجهه با جرایم مرتبط با مواد مخدر از منظر حکمرانی فقه جزایی
🎙ارائه: حجةالاسلام سید باقر محمدی
🗓 زمان: چهارشنبه، ۳۱ اردیبهشت - ساعت ۱۴ الی ۱۷
🕌 مکان: مشهد مقدس، حرم مطهر رضوی، مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد (علیهم السلام)
🆔 @ijtihadnetwork
💢 حوزه علمیه قم؛ سیاسی الحدوث، سیاسی البقا
در سنجش روایت روشنفکران از تاریخ حوزه علمیه قم
✍️ سید حمیدرضا میررکنی بنادکی
وقتی حاج شیخ عبدالکریم حائری نوشت: «ایران رو به تباهی می‌رود، باید حوزه‌ای برای مبارزه با فساد تأسیس شود»، بنیان‌گذار حوزه علمیه قم را باید سیاست‌ورزترین مرد زمانه‌اش دانست، نه صرفاً یک معلم اخلاق و منطق!
اما امروز برخی روشنفکران حوزوی، با حذف این نامه تاریخی و روایت‌های سطحی، چهره‌ای غیرسیاسی و خنثی از شیخ ارائه می‌دهند؛ حوزه را نه «میدان مبارزه با فساد» که «کلاس درس جذاب» می‌خواهند!
حذف آگاهانه سند تاریخی شیخ، تحریف چهره واقعی حوزه است؛ حوزه‌ای که در اوج استبداد رضاخانی، مثل یک انقلاب بود، نه یک پاتوق بی‌سروصدای تحصیل!
پرسش اساسی: تاریخ را باید از زبان شیخ موسس خواند یا از تفسیرهای بی‌سیاست امروز؟
کسانی که از روایت اخته و غیرسیاسی از تاریخ حوزه هواداری می‌کنند، به خیال خود راهی می‌یابند که حوزه را از مناقشات سیاسی بیرون بکشند؛ تصور می‌کنند با این کار علما همچون موجوداتی «همواره محترم» جایگاهی عالی پیدا خواهند کرد. حال آنکه خلع نقش سیاسی حوزه، در اصل خلع نیروی تاریخی حوزه است. حوزه علمیه قم با آن طرح مبارزاتی بوده است که امکان مشارکت در تاریخ ایران را یافته و با خلع این نیرو، حوزه دیگر حضوری در تاریخ نخواهد داشت.درگیری بر سر روایت تاسیس حوزه، در اصل مناقشه‌ای است بر سر آینده آن.
📝 متن یادداشت
🆔 @ijtihadnetwork
🎧 تحلیل پیام رهبر انقلاب به‌مناسبت صدسالگی حوزه علمیه قم
🎙 استاد سید محمدمهدی میرباقری:
1️⃣ براساس تحلیل بی‌بدیل رهبر انقلاب در پیام صدسالگی حوزه، حوزۀ علمیه قم در زمانۀ غربت اسلام _ که استعمار بر جامعه ما تسلط داشت _ با مأموریت پرورش عالمان مجاهد و مبارز متولد شد. بعد از آن هم همواره مهم‌ترین کارکرد حوزه‌های علمیه شیعی، مبارزۀ مستمرّ با جریان استکبار و جریان تمدن مادی بوده است.
2️⃣ دشمن در مرحله کنونی، جنگ شناختیِ سنگینی را با جریان‌های انقلابی شروع کرده و می‌خواهد آنها را مأیوس کند. اما چه یأسی؟! امروز جبهۀ مقاومت، به‌مراتب قوی‌تر از سال‌های قبل، و آمریکا و همپیمانانش به‌شدت ضعیف‌تر هستند. احساس ما این است که بعد از سختی‌های اخیر، شرایط امروز، شرایط قرب نصرت الهی است.
3️⃣ با توجه به گزارش‌ها، سریال معاویه می‌خواهد بگوید او واقع‌گرا بود و در مقابلش، جریان ایدئولوژیک قرار داشت! می‌خواهند صحنۀ امروز دنیای اسلام را تصویر کنند که جریان واقع‌گرا با نظم غربی کنار می‌آید، ولی جریان شیعه، واقع‌گرا و تعامل‌گرا نیست درواقع، بازسازی تفکر اُمَوی را در جهان اسلام تجویز می‌کنند.
🆔 @ijtihadnetwork
🎧 ابعاد پیام رهبری به یکصدمین سال باز تأسیس حوزه (۱)
🎙 حجةالاسلام سید علیرضا صدر حسینی
لزوم به‌روز بودن حوزه: حوزه علمیه باید هم از نظر دانش حوزوی به‌روز باشد و هم نیازهای جامعه را بشناسد.
شناخت جوانان: حوزه باید روحیات، نیازها و وضعیت روانی، فکری و عاطفی نسل جوان امروز را درک کند.
مقابله با القائات منفی: به‌قول رهبری، فکرهایی که طلاب را نسبت به آینده ناامید می‌کنند، “القائات مغرضانه” هستند و جامعه از “فکر نو و تحول‌آفرین” استقبال می‌کند.
هنر شنیدن: همان‌گونه که آیةالله بهشتی گفتند، شنیدن یک هنر است. روحانیان باید ابتدا حرف مخالف را بفهمند، سپس با تحلیل درست و عالمانه، نقاط قوت و ضعف آن را تشخیص دهند.
پیشنهاد تعامل با دانشگاه‌ها: حضور یک‌ساله طلاب در کلاس‌ها و خوابگاه‌های دانشجویی می‌تواند ابزار سازندگی و تقویت تعامل روحانیت با جامعه باشد.
🆔 @ijtihadnetwork
💢 بحث فقه اجتماعی باید زودتر از این‌ها در حوزه آغاز می‌شد / تحول در سیاست‌گذاری با احیای فقه اجتماعی ممکن است
✔️ استاد محمدجواد فاضل لنکرانی:
🔹 معرفی یک بعد مهم فقه یعنی فقه اجتماعی، کار حوزه است؛ حوزه علمیه باید به‌طور جدی و مستقیم در درس‌های خارج اساتید و محققین به این بحث مهم توجه کند.
🔸 اگر فقه اجتماعی به درستی استخراج نشود، به معنای عدم فهم فقه خواهد بود. فقهی که در مسیر فقه فردی قرار داده شده، در طول تاریخ سعی کرده است، اما واقعیت این است که به دست آوردن ابعاد بزرگ فقه اجتماعی امری ضروری است.
🔹 فقه اجتماعی نشان‌دهنده فقه اصلی اهل بیت (ع) است، بدون آن، فقه فردی یک امر حاشیه‌ای خواهد بود. اگر فقه اجتماعی به میدان بیاید، برنامه‌ها و سیاست‌های دولت و وزارتخانه‌ها را به شکل دیگری تغییر خواهد داد.
🔸 هنوز فقه اجتماعی مدونی به جامعه ارائه نشده است. بحث فقه اجتماعی باید زودتر از این‌ها در حوزه آغاز می‌شد و حالا نیاز است با دقت، محققین و پژوهشگران، موجی در حوزه و دانشگاه‌ها ایجاد کنند.
👈 ادامه مطلب
🆔 @ijtihadnetwork
🔔 مدرسه تکامل فقاهت درسال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ دانش‌پژوه می‌پذیرد
📔 محورهای آموزشی
◽️آشنایی با آخرین نظریه های فقهای معاصر در عرصه روش تفقه
◽️رویکردشناسی و مقایسه اندیشه‌ها
◽️مبانی روش تفقه
◽️بررسی نظریه‌های فقهای معاصر در عرصه روش تفقه
◽️اندیشه‌های امام خمینی و مقام معظم رهبری در تکامل فقاهت
◽️مکتب و نظامات اجتماعی؛ شهید صدر
◽️فقه نظام؛ استاد محسن اراکی
◽️نظام قانونی ولایی؛ استاد سیداحمد مددی
◽️فقه سرپرستی؛ استاد سید مهدی میرباقری
◽️مقاصد الشریعه؛ استاد ابوالقاسم علیدوست
◽️فقه اجتماعی؛ استاد احمد مبلغی
◽️اجتهاد تمدن ساز؛ استاد علیرضا اعرافی
◽️فقه تمدنی؛ استاد عبدالحمید واسطی
◽️فقه نظامات اسلامی؛ استاد هادوی تهرانی
◽️فقه نظام ساز؛ استاد علی اکبر رشاد
◽️ و دیگر نظریه‌ها
⏳ زمان دوره دوساله | سه روز در هفته | ۲ ساعت بعدازظهرها
🔗 لینک ثبت‌نام:
https://survey.porsline.ir/s/ZLtImRob
☎️ شماره تماس: ۰۹۱۰۷۵۵۰۲۶۶
🆔 @ijtihadnetwork
💢 تاثیر تقیه در حدیث عامّه و شیعه در نظرگاه آیةالله میلانی
✍️ حجةالاسلام علی راد
مشهور این است که امامان شیعه به دلیل اختناق حاکم بر فضای فرهنگی و سیاسی روزگار خود تقیه می‌کردند از این رو برخی از فراگیری تقیه در احادیث شیعه سخن گفته و حمل به تقیه را راهکاری برای برون رفت از تعارض احادیث بر شمردند.
فقیه نامدار حضرت آیةالله سید محمدهادی میلانی, ضمن پذیرش فضای تقیه در روزگار امامان شیعه به این نکته مهم تاکید دارد که این شرایط بر روند و جریان انتقال سنّت اثر گذار نبود و اهل بیت علیهم السلام توانستند بیش از هر جریان دیگری گفتمان علمی را از سنّـت و حدیث سیراب نمایند حال اینکه اهل سنّت علی رغم آزادی به این توفیق دست نیافتند زیرا به سرچشمه سنّت دسترسی نداشتند.
📝 عبارت آیةالله میلانی چنین است:
«به رغم این که اهل تسنن مثل شیعه تقیه ندارد می‌بینیم که تعداد احادیثی که آنان از پیامبر در ابواب فقهی نقل کرده‌اند به پانصد حدیث نمی‌رسد.
همچنین می‌یابیم که تمام احادیث منقوله آنان در ابواب مختلف علوم از مسند گرفته تا غیر مسند در صحاح و مسانید و سایر کتاب‌هایشان بسیار کمتر از آن چیزی است که در کتب اربعه شیعه آمده است.
این در حالی است که اهل بیت - اغلب - از جانب حکومت‌ها در تنگنا بودند و دسترسی به آنان و استفاده از وجود آن حضرات درنهایت سختی بوده برای مثال در تمامی ابواب فقهی حتی یک حدیث از مولایمان امام حسین علیه السلام نمی‌بینیم با این که آن حضرت در مدینه منوره به سر می‌بردند و بیست و پنج بار با پای پیاده از آن جا به سفر حج رفتند. سپس مدتی در مکه بودند، اما به دلیل شرایط خاص آن برهه کسی جرأت نکرد از آن حضرت سؤالی بپرسد، یا حتی یک مسأله را از آن حضرت نقل کند!! وضعیت امام حسن و امام حسین در زمان آن سه خلیفه و معاویه چنین بود.
وضعیت بقیه ائمه را نیز همین طور قیاس کن که در فشار و سختی به سر می‌بردند و اگر آن شرایط نبود تعداد احادیث منقول از ایشان چندین برابر این احادیثی بود که هم اکنون در دست ماست» (مرجع آگاه، ج ١ ص ۴۶۴).
💢 فقه محیط زیست بر مدار ضمان؛ به‌سوی فتاوای الزام‌آور در حفظ منابع طبیعی
استاد عزیزالله فهیمی، پیش‌گام فقه محیط‌زیست، معتقد است با تکیه بر قواعدی مانند «ضمان» و «لاضرر»، می‌توان فتاوای الزام‌آور برای حفظ طبیعت صادر کرد. او منابع طبیعی را «مال عمومی» می‌داند که تخریب آن، ضامن به‌بار می‌آورد؛ چنان‌که شهید صدر نیز تخریب مسجد را موجب ضمان دانسته است. فهیمی بر لزوم مردمی‌سازی فقه محیط‌زیست و ورود جدی فقها به این عرصه تأکید دارد و معتقد است با همین مبانی سنتی، می‌توان چارچوب‌های نوین زیست‌محیطی در فقه استخراج کرد.
او تصریح می‌کند بسیاری از پرونده‌هایی که در مورد محیط‌زیست ایجاد شده به شکست منتهی شده است؛ چون انگیزه کافی برای احقاق حق وجود ندارد و با همین مسائل مبنایی که در دادگاه‌ها مطرح می‌شود مثل مال بودن و متعلق به عموم بودن و قابل مطالبه بودن، چون ثابت نمی‌شود، رأی هم نمی‌دهند.
فهیمی در نقل قولی از استاد قرائتی چنین می‌گوید: بهترین کتاب‌ها در بحث طهارت، در نجف اشرف نوشته شده است ولی وقتی به محله‌ها و کوچه‌های نجف می‌روید از طهارت و نظافت اثر کمی می‌بینید؛ چون این مطالب برای مردم جا نیفتاده است و صرف نوشتن در کتاب‌ها کافی نیست بلکه باید برای آنها تبیین کرد که ریختن اشغال در کوچه و خیابان موجب آزار و اذیت مردم و ضمان آور است.
👈 متن گفتگوی «اجتهاد» با استاد فهیمی
🆔 @ijtihadnetwork
🎧 مالکیت فکری در فقه؛ از مبنای اعتبار تا حکم انحصار
🎙 استاد جعفر نجفی بستان
در زمینه مالکیت فکری و امثال طرح‌ها و اختراعات،ما از نظر شرعی گیر هستیم و برخی از آقایان این مالکیت را قبول ندارند که انسان می‌تواند مالک طرح ها و افکار و اختراعات خودش باشد و بتواند مالکیت را به طور شرعی تثبیت کند.
این موضوع به لحاظ فقهی مورد بحث و بررسی قرار بگیرد، ما می‌خواهیم مالکیت این افکار را از نظر شرعی اثبات کنیم که به نحو انحصاری درست کنیم که دیگران نتوانند از منافع فکر بهره‌برداری کنند و اگر قرار باشد فکر را تجاری کند و منابعی از آن به دست بیاورد مختص خودش باشد.
طبق ادله آیات و روایات، اسلام در دنیا برای هر واقعه و هر موضوع جدید مستحدثه‌ای حکم دارد. گاهی به این حکم می‌رسیم و گاهی نمی‌رسیم، در این جا شریعت گاهی در حد احکام انشاییه حکم دارد و بعضی از احکام نیز حجت بیان شده که وقتی حضرت حجت آمد خودش می‌گوید و ظرفیت مردم در حدی نبوده که از انبیا و ائمه بپرسند و پاسخ برای بعد مانده است.
🗓 موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع)، ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۴
🆔 @ijtihadnetwork
🌙 پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه ذی‌حجه ١٤٤٦ قمری
👈 جمعه ۱۶ خرداد، روز عرفه و شنبه عید سعید قربان خواهد بود
✔️ حجةالاسلام قلمکاریان، پژوهشگر نجوم:
براساس داده‌های رصدی، غروب سه‌شنبه ۶ خرداد برابر با ۲۹ ذی‌قعده، هلال ماه ذی‌حجه با چشم عادی و غیرمسلح قابل رؤیت نیست. از این رو، برخلاف آنچه در تقویم رسمی درج شده است، آغاز ماه ذی‌حجه یک روز به تأخیر می‌افتد. بر این اساس: پنجشنبه ۸ خرداد، اول ذی‌حجه خواهد بود، جمعه ۱۶ خرداد، روز عرفه است و شنبه ۱۷ خرداد، عید سعید قربان خواهد بود.
🔗 گزارش تفصیلی پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه ذی‌حجه بر اساس مبانی مختلف فقهی، به زودی در «اجتهاد» منتشر می‌شود.
🆔 @ijtihadnetwork
🔔 نشست علمی «فقه توسعه‌ی شهری»
🎙 ارائه: استاد احمد مبلغی
📅 زمان: یکشنبه ۴ خرداد - ساعت: ۹ الی ۱۱
🏢 مکان: قم، پردیسان، انتهای خیابان دانشگاه، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، طبقه دوم، سالن شهید سلیمانی
🔗 لینک حضور آنلاین:
🌐 dte.bz/scscenter
🆔 @ijtihadnetwork
💢 روشنفکری دینی، گرفتار بی‌تاریخی در مواجهه با فقه و کلام
✍️ دکتر حسن انصاری
روشنفکری دینی از اصلاح دینی زیاد سخن می‌گوید. اما به نظر می‌رسد اين سنت فکری از فقر تاريخی نگری رنج می‌برد؛ بينشی که لازمه هرگونه تفکر نقادانه و اصلاحی در عرصه دين و فهم دينی است. روشنفکران دينی در کشورهای عربی به دلائل مختلف از اين جهت وضع بهتری دارند. شايد دليلش اين است که معمولا نمايندگان روشنفکری دينی در آن کشورها تحصيلات اصلی شان در حوزه تاريخ و يا مطالعات اسلامی بوده است (نمونه‌هایی مانند محمد ارکون را داريم که خود استاد مطالعات اسلامی در سوربون بود).
روشنفکری دينی ما از فقه و سيره و دانش کلام و تفسير سخن می‌راند و از برداشت‌های سنتی از اين علوم انتقاد می‌کند اما ارزيابی‌هایش عموما در بستر فهمی تاريخی از اين دانش‌ها نيست. سببش روشن است: تخصص در تاريخ دست کم تاکنون مورد اهتمام و دغدغه روشنفکری دينی نبوده است. نمی‌توان از تاريخ فقه و يا علوم دينی حرف زد اما تخصص لازم و شناخت عميق از منابع تاريخی و متون و تحول فکر دينی بر پايه شناختی متن محور از مکاتب و آدم‌ها در تاريخ فکر و فقه نداشت.
👈 متن کامل
🆔 @ijtihadnetwork
💢 نظام فقاهت در آزمون تمدن‌سازی؛ پنج ساحت از منشور تحول حوزه
حجةالاسلام سید علیرضا صدر حسینی، مدیر مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی، پنج مأموریت کلان حوزه علمیه را در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب تشریح کرد؛ مأموریت‌هایی که سه محور آن مستقیماً با فقه و فقاهت گره خورده است.
حوزه در این چارچوب، هم جایگاه مرجعیت علمی با محوریت فقه را دارد، هم کانون تربیت نیروی کارآمد برای تبلیغ دین، و هم سنگر مقدم تقابل با تهدیدهای فرهنگی و سیاسی. در دو مأموریت دیگر، از حوزه انتظار می‌رود بار نظام‌سازی اجتماعی و پایه‌گذاری تمدن اسلامی را نیز بر دوش کشد. با این‌همه، حوزه هنوز به این عرصه‌های راهبردی وارد نشده و ساختار موجود آن، بیش از آنکه به طراحی نظم اجتماعی بیندیشد، به پاسخ‌گویی به نیازهای فردی و عبادی مشغول مانده است. تحقق این مأموریت‌ها، بازنگری در نظام فقاهت و تعامل فعال با دیگر دانش‌ها را ضرورتی بی‌بدیل ساخته است.
👈 بخوانید
🆔 @ijtihadnetwork
🕋 آغاز به کار بعثه مراجع تقلید در موسم حج ١٤٤٦ + دسترسی‌‌ها
با آغاز موسم حج تمتع، بعثه‌های مراجع معظم تقلید شیعه با استقرار در مدینه منوره و مکه مکرمه، فعالیت‌های تبلیغی، فقهی و معرفتی خود را آغاز کردند.
هیئت‌های اعزامی آیات عظام مکارم شیرازی، نوری همدانی، جوادی آملی، شبیری زنجانی، وحید خراسانی، سبحانی و دیگر مراجع تقلید، ضمن حضور میدانی در مناطق تعیین‌شده، به ارشاد، پاسخ به سؤالات شرعی و تبیین معارف دینی برای حجاج ایرانی و دیگر کشورها می‌پردازند.
👈 جزئیات برنامه‌ها، آدرس دفاتر و راه‌های ارتباطی هر بعثه
🆔 @ijtihadnetwork
💢 پایگاه اطلاع‌رسانی «انجمن حدیث حوزه» راه‌اندازی شد
انجمن علمی حدیث حوزه علمیه قم در آستانه دور جدید فعالیت‌های خود، با رونمایی از پایگاه اطلاع‌رسانی اختصاصی به نشانی hngo.ir، گامی نو در مسیر عمومی‌سازی و بین‌المللی‌سازی دانش حدیثی برداشته است؛ پایگاهی که قرار است به تریبونی تخصصی برای اهل حدیث و بستری برای اطلاع‌رسانی، گفت‌وگوی علمی و ترویج معارف حدیثی در سطح حوزه و فراتر از آن تبدیل شود.
👈 سخنان استاد عبدالهادی مسعودی در این باره
🆔 @ijtihadnetwork
🔔 پذیرش مرکز فقهی امام جعفر صادق (ع) نجف اشرف
مرکز فقهی امام جعفر صادق علیه‌السلام نجف اشرف، از میان متقاضیان تحصیل در سطوح عالی و خارج حوزه مقدسه علمیه جهت تحصیل در دوره‌ی تخصصی فقه و اصول، برای سال تحصیلی آتی، دانش‌پژوه می‌پذیرد.
این مرکز، با برنامه منسجم آموزشی و با منهج مدرسه عالی فقهی حضرت امام محمدباقر علیه‌السلام در راستای پرورش و تقویت بنیه علمی طلاب مستعد فعالیت می‌کند.
✅ سطوح عالی: ابتدای رسائل و مکاسب (پایه هفتم)
✅ درس خارج: خارج فقه و اصول
🗓 امتحان کتبی سطوح عالی (فقه و اصول): ۲۵ ذي‌القعدة - ۲ خرداد (رتبه‌های برتر آزمون‌های معتبر نیاز به شرکت در امتحان کتبی ندارند)
🗓 آغاز مصاحبه‌ها: ۲۹ ذي‌القعدة - ۶ خرداد
🔗 لینک ثبت‌نام:
https://survey.porsline.ir/s/zoH1uKmP
☎️ پل ارتباطی:
+9647876402858
🆔 @ijtihadnetwork
مسجد اعظم قم یکی از مهم‌ترین و باشکوه‌ترین بناهای مذهبی و علمی در جهان تشیع به‌شمار می‌رود که به دستور مرحوم آیةالله سید حسین طباطبایی بروجردی، زعیم حوزه علمیه قم، در سال ١٣٧٤ هجری قمری (۱۳۳۴ هجری شمسی) در جوار بارگاه نورانی کریمه اهلبیت حضرت فاطمه معصومه (سلام الله علیها) بنیان نهاده شد و طی چند سال، با نظارت مستقیم ایشان، با شکوهی خاص و معماری الهام‌گرفته از سبک مساجد اصیل ایرانی ـ اسلامی تکمیل گردید.
این مسجد از آغاز تأسیس تاکنون، کانون دروس خارج فقه و اصول مراجع عظام تقلید، از جمله حضرت امام خمینی (ره)، حضرت آیةالله گلپایگانی (ره)، حضرت آیةالله فاضل لنکرانی (ره) و دیگر فقهای برجسته بوده و یکی از پرشورترین و پرتراکم‌ترین مراکز حضور طلاب علوم دینی برای تحصیل و بهره‌مندی از محضر علمای طراز اول حوزه محسوب می‌شود.
مسجد اعظم، نه تنها به‌عنوان محل عبادت و اقامه نماز جماعت، بلکه به‌مثابه پایگاه علمی و حوزوی تأثیرگذار، نقش بسزایی در پرورش نسل‌های متعدد از علما، فقها و مبلغان ایفا کرده و همواره در حافظه تاریخی حوزه، نماد پیوند میان علم، عبادت و مرجعیت دینی باقی خواهد ماند.
👈 مشاهده تصاویر
🆔 @ijtihadnetwork
🎧 ابعاد پیام رهبری به یکصدمین سال باز تأسیس حوزه (۲)
🎙 حجةالاسلام سید علیرضا صدر حسینی:
مدرک حوزه باید با استانداردهای جهانی همسو شود؛ چرا سطح؟! چرا طلبه‌ای که «سطح ۴» گرفته باید سال‌ها وقت بگذارد تا معادل دکترای دانشگاهی شناخته شود؟ حوزه باید خود، مدارک کارشناسی، ارشد و دکتری اعطا کند. این تحول، حوزه را اعتبار می‌بخشد، طلاب را از زحمت بیشتر رها می‌کند و نظام آموزش دینی را جهانی می‌سازد.
امروز، اجتهاد هم باید متحول شود؛ فقه دیگر نمی‌تواند صرفاً پاسخگوی مسائل عبادات باشد. فتوا باید بازتابی از نگاه کلان شارع به مسائل انسان، جامعه، خانواده و نظام قدرت باشد. اجتهادی که از درک عمیق ساختارهای اجتماعی نشأت نگیرد، نه نظام‌ساز است و نه پاسخگوی چالش‌های امروز بشریت.
🆔 @ijtihadnetwork
💢 نقد برخی جریان‌های فقهی در پرتو پیام رهبری
▫️ فقه شیعه رمق خود را از دست می‌دهد اگر عقل و مقاصد شرعی کنار گذاشته شوند
▫️ «فقه باید فقه بماند» به معنای توقف، حمله و هجمه نیست!
✔️ استاد ابوالقاسم علیدوست:
🔹 جریان ضدّ تجدد که به اشتباه فقه سنتی نامیده می‌شود، به‌طور مطلق از هرگونه تجدید و استفاده از عقل و مقاصد شرعی سرباز می‌زند و همین امر، رمق را از فقه شیعه و تراث آن گرفته است. سخنانی مانند اینکه «عقل در نظام استنباط کارایی ندارد» یا «نباید از مقاصد شارع در استنباط و نصوص معین مقاصد استفاده کرد» را می‌توان از مصادیق این تفکر دانست. اگر ما چنین تفکری داشته باشیم، به نظر شما می‌توانیم با نظام‌های حقوقی دنیا مقابله کنیم؟ ابتدایی‌ترین مسائل خود را نیز نمی‌توانیم پاسخ دهیم.
🔸 ما باید با چنگ و دندان از هنجارهای فقهی دفاع کنیم؛ یعنی همان «فقه جواهری» که مرحوم امام فرمودند و به تعبیر رهبری، «فقه فقه بماند». ولی این به معنای توقف نیست؛ و اگر نظر جدیدی مطرح شد که فقه من آن را هضم نمی‌کند، نباید شروع به حمله و هجمه کنیم.
🔹 دیگر دوران تجمد گذشته است و ما باید از عقل در جای خودش استفاده کنیم. طلبه‌ای با شما سخن می‌گوید که چند هزار ساعت روی این موضوع کار کرده است؛ لذا اگر قائل به صیانت از حوزه هستیم، باید از این تراث—چه روایتش، چه فقهش، چه شیوه‌ی استدلالش—با چنگ و دندان دفاع کنیم. لکن حراست از این تراث، به قول رهبری، با رَمی و تیر و تبر و تشر و تبعید نیست، بلکه به ایجاد نشاط است؛ یعنی باید فضای علمی قم، فضای نشاط علمی باشد.
👈 ادامه مطلب
🆔 @ijtihadnetwork