Яхши ният (ҳикоя) Анвар Ридван.

Масита қудуқ ёнидаги ариқда юз-қўлини ювиб олди. Арқонда илиниб турган сочиқни олиб, баданини арта бошлади. Қишлоқ сув қуйгандек жим-жит. Барча ширин уйқуда. Қудуқ ёнига экилган дарахтларнинг барглари тонги шабадада липиллаб ўйнарди. Хўрозларнинг қичқириғи ва қушларнинг сайраши тобора авжга чиққан. Масита нангка ва саво дарахтлари орасидан олисларга боқди – осмон қизара бошлаган эди. Уйи томон йўл олди. Бир нечта қадам босиб, таққа тўхтади. Қудуқ томон келаётган эркак кишига кўзи тушди. Қудуқдан уйигача юз метрча масофа бор. Бу бехосият ер йигирма йилдан бери, худди нимадир содир бўладигандек, доим Маситанинг қалбига ғулғула солиб келади.
Аёлнинг юраги тез-тез уриб, яқинлашиб келаётган эркакни кутди. Агар манави эркак ўзига ташланиб қолгудай бўлса, Масита қичқириб ёрдам сўрайди! Бир қичқирса, тамом– бутун қишлоқ чопиб келади!
– Ойи, ишингизни тугатдингизми? – деган ўғлининг овози эшитилди. Масита энди енгил нафас ола бошлади. Овоз аниқ эшитилди. Бу Жали эди. Унинг ёлғиз ўғли.
– Ҳа, – жавоб берди у.
Жали ҳам чўмилишга келаётган экан. Масита аста-секинлик билан уйи томон одимлай бошлади.
– Эй, Худо, қишлоғимизни ўз паноҳингда асра, – дея илтижо қилди у. Жануб томон учиб кетаётган самолётлар гулдурашини эшитди. Юқорига қараб, уларни гўё учиб ўтаётган турналарга ўхшатди. Қушлари Сингапур томон учаётганди.
– Уруш ҳали-бери тугамаса, эримни ўзинг паноҳингда асра! – дея Масита дуосини давом эттирди. – Эримга муносиб хотин бўлишимни, уруш қийинчиликларини бирга енгиб ўтиб, ҳар доим мустаҳкам ва бахтли оила бўлиб қолишимизни ўзингдан сўрайман.
Самолётлар узоқлашиб, осмондаги шовқин пасая бошлади. Уйига кетаётиб, Масита тўсатдан яна нотаниш кимсага дуч келди. У қичқирмоқчи бўлди, бироқ ҳалиги эркак унинг оғзини кафти билан маҳкам ёпди. Бу – урушдан қайтган эри Будин эди.
Уйга етиб келган Масита кўзадаги сув билан оёқларини яхшилаб ювди. Кўзани ерга қўйиб, қуёш чиқаётган томонга тикилди. Қуёш аста-секин чарақлаб, кунни ёрита бошлади. Масита зинадан чиқиб, ётоқхонага йўл олди.
– Қудуқ ёнида ким бор? – сўради эри.
– Жали.
Будин жимгина хотинига тикилди. У деразани очиб юборган эди, қуёш нури зулматни ҳайдаб, хонани ёритиб юборди.
Масита ошхонада Суми ва Салмининг нонушта тайёрлаётганини кўрди. Улар шундай тез гаплашардиларки, Масита уларнинг нима ҳақда гаплашаётганини тушунмади. “Қизнинг бўйи етиб қолди, – ўйлади Масита. Яқинда совчи кела бошлайди, сўнг турмушга чиқишади. Эрлари номаълум ёқларга олиб кетишади. Ота-оналари билан тез-тез кўриша олишадими? Узоқда бўлганларида касал бўлиб қолсак, нима бўлади? Ким бизга ғамхўрлик қилиб, холимиздан хабар олади?” – ўйлади Масита.
Масита уст-бошини алмаштирди, сўнг ойна олдига ўтириб, сочларини тарай бошлади.
– Масита, ўғиллик бўлишни хоҳлайман, – гап бошлади Будин.
–Ўғил? Нега энди қиз эмас? – деди эрига Масита.
– Ҳозир уруш пайти. Уруш қачон тугаши номаълум. Худо сақласин агар бизга бирон гап бўлса, ўғил бола қизга қараганда оилани яхшироқ бошқаради. У ватанини, ҳеч бўлмаганда қишлоғимизни ҳимоя қилади.
Будин хотинига нега бунчалик кўп гапирганини ўзи ҳам тушунмади. Чунки у хотинидан ҳеч нарсани яширмай, дилидаги бор гапни очиқ-ойдин айтмоқда эди.
– Уруш ҳақида бошқа гапирманг. Қўрқиб кетаяпман, – деди Масита. Будиннинг оғушига кириб, қўрқувини яширишга уринди. Эрининг қўйнида у ўзини бутунлай хотиржам ва урушдан ҳимоялангандек ҳис этди.

* * *

Читать полностью…

Тўғри, одамлар у ҳақда кўп ғийбат қилишарди. Тўғри, у ҳар гал қон топширганида боши айланарди, касалхона ҳовлисида кечгача ухлаб қоларди. Лекин, энди уларнинг уйида ҳар куни қозон осиларди, ижара ҳақи ҳам ўз вақтида тўлаб бориларди. Одамлар нима деса деяверсин, унинг нима иши бор улар билан?
…Галдаги донорлик бўлимига ташрифида Абдуни ичкари қўйишмади.
– Нима учун? – ҳайрон бўлиб сўради Абду.
– Анемия.
– Нима у “анемия”?
– Камқонлик.
– Хўш, нима қилибди?
– Сиздан қон олиш мумкин эмас.
– Хўш унда нима қилишим керак?
– Соғлиғингиз тикланганда айтасиз.
– Мен соппа-соғман, тоғни уриб, толқон қиламан керак бўлса.
– Юрак фаолиятингизда заифлашиш бор.
– Ҳеч нима қилмайди, мен ўзим жавоб бераман бунга.
– Бу ўлим билан тугайди, ахир.
– Розиман.
– Мумкин эмас. Аввал соғлиғингизни тикланг. Биз бундай қила олмаймиз. Бу ғайриинсонийлик.
– Бу-чи, инсонийликми? Хўш, сизлар айтинг?
– Доктор тўғри айтаяптилар, оғайни.
– Демак, мендан қон олишмайди-а?
– Ҳа.
Бу кун улар Абдуни овқатлантиришни ҳам унутишди.
Хасталанган Абду яна пулсиз қолди…

Араб тилидан Сарвар Абдуллаев таржимаси

«Жаҳон адабиёти» журнали, 2017 йил, 9-сон

Читать полностью…

Юсуф Идрис. Шўрпешона (ҳикоя)


Абдунинг пули йўқ эди. Бу биринчи марта бўлаётган эмас. У умр бўйи ҳар бир чақасини оғир меҳнат, машаққат билан топиб келган. Абду новвойлик қилди. Бу касбни суриялик моҳир новвой Фоид устадан ўрганганди. Улар пиширадиган қатлама кулчалар ҳар қандай уста новвойнинг ҳавасини келтиргудек юмшоқ, қизариб чиқарди. Аммо унинг тақдири айтарли кўнгилдагидек кечмади…
Абду болалигидан устахонада ишлади. Хўжайин уни ҳайдаб юборгач, катта бир ўн қаватлик уйга баввоб бўлиб ишга ёлланди. Кейин то бели майишиб, чурраси тушгунча ҳаммоллик қилиб юрди.
Абдунинг овози чиройли бўлмаса ҳам, недир авжи бор эди. У кўчада мева сотиб юрган вақтларида баланд овозида қичқириб, харидорларни чақирарди.
Абду бир гал даллоллик ҳам қилди. У эртаю кеч шаҳар кўчаларини изғиб, ижарага арзон хоналар қидирар, хоналар топганида хизмат ҳақига 10 қурш оларди. Бора-бора тажрибаси ортиб, “олий” мартабадаги даллол даражасига етишди ва кўчама-кўча дайдиб юрмасдан ўша 10 чақага қаноат қилиб яшай бошлади. Бироқ, кўп ўтмай, бу ишидан ҳам айрилди.
Абду қаҳвахонанинг яхшигина дастёри ҳам эди. Ўша фаровон кезларда у байрам кунлари жуда кўп мижозларга хизмат кўрсатар экан, уларни асло куттириб қўймас, қўли қалтираб идиш синдирмасди.
У катта бир хонадоннинг мўъжазгина ҳужрасида хотини билан турар, қўшнилари ҳам ёмон одамлар эмасди. Бироқ унда-бунда хотини ва қўшни аёллар ўртасида майда-чуйда можаролар бўлиб турарди. Қўшнилар Абдуни тушунишарди. У ишсиз қолганида унга қарз бериб туришар, ишлаб юрган кезлари эса, ўзлари ҳам ундан қарз олиб туришарди. Қисқа қилиб айтганда, бу хонадонда яшовчиларни тақдир у қадар сийламаганди!
Мана Абдунинг чўнтаги қуп-қуруқ.
Бу галги пулсизлик узоққа чўзилди, пул топишга умид ҳам қолмаганди, энди ҳаммаси тамом. Абду иш қидириб, бош уриб бормаган эшиги қолмади, рад жавобини олавериб, чарчаган ва ғамга ботган кўйи қуп-қуруқ қўл билан уйига қайтди. Хотини Нафиса унга қорасини кўрсатмайди ҳам. Абду жимгина бўйрага чўзиларкан, хотинининг доимий минғир-минғирини эшитмаслик учун қулоғини беркитиб олди. Нафиса эса, ҳар куни унга уйнинг эгаси агар ижара ҳаққини тўламасак ҳайдаб юбормоқчилигини, катта байрам яқинлашиб келаётганини, яқинда кўзи ёриши ва унинг шафтолига бош қоронғи эканини, бундан олдинги қизалоғи турмаганини қайта-қайта айтиб, тўхтамай жавранарди.
Баъзан эса Нафисанинг дийдиёси азбаройи ҳаддан ошганидан эрига бор овози билан қичқира бошларди. Абду мана шунисига чидай олмасди. Шусиз ҳам у қўшниларнинг кўзига балодай кўриниб қолганди. Улар Абдунинг ёш бўлишига қарамай, омадсиз эканига ачинишар, аммо бундан ҳеч қандай наф йўқ эди, қашшоқлик унинг гирибонидан маҳкам тутганди.
Бир куни Абду уйига келганида хотини уни қўшниси Талба иш масаласида чақирганини айтиб қолди. Абдуга жон кирди: ишқилиб, маоши дурустгина иш бўлсин-да.
Кўз очиб-юмгунча у касалхонада ёрдамчи бўлиб ишлайдиган қўшниси Талба ҳузурида пайдо бўлди. Талба бу уйда яшовчилар орасида энг ҳурматли қўшни ҳисобланарди. Абду Талбанинг саломига ийманибгина, илжайиб алик олди ва аста ўзининг таржимаи ҳолини гапира бошлади. Абду бир вақтлардаги кунларини эслар экан, кўнглида бир ширин хотиржамлик ҳиссини туя бошлади. Талба унинг серямоқ кийимларига қараб турганини сезгач, худди ўзини оқлашга тиришаётган одамдек бошидан ўтганларини ҳикоя қилишда давом этди. Борган сари унинг овози қатъийлашиб, қалби фахрга тўла бошлади: у қачонлардир одам бўлган! Сўнг овозини бир оз пасайтириб, ўткинчи дунё, замон ва одамлар, зуғумга тўла қалбларга нисбатан ўзининг қаҳрини ёғдира бошлади. Шу билан бирга яхши кунлар келишига умиди борлигини ҳам тилга олиб ўтди. Ниҳоят, деярли пичирлаб, худди айб иш қилиб қўйган одамдек кулимсираб, Талбадан иш-пиш топа олармикинман, деб сўради.
Унинг гапларини охиригача эшитган Талба ишонч билан иш топилишини айтди.
Абду қувончга тўлиб уйига қайтди, ахийри Аллоҳга додим етди, деб кўнглидан ўтказди. Талба уни қандай қарши олганини хотинига тўлиб-тошиб сўзлаб берди ва эртасига талабаларнинг чойшабларини ювиб келгач, Талбанинг хотини олдига бориб, унга рўзғор юмушларида ёрдам бериб юборишини айтди.

Читать полностью…

Akalarga sekin jo'natib qo'yadigan joyi chiqib qoldi

Читать полностью…

– Йўқ, – деди ўғли онасининг қучоғидан чиқиб, – айтаман. Хаммасини айтаман. Ертўлага ўхшаган уйингни, камбағал ва ночорлигингни, турмушинг ёмонлигини, кийимларинг юпунлигини, ишинг оғирлигини, нон бўлмай қолган пайтларда талабаларнинг кийимини ювиб пул топишингни, ёлғизлигингни, касалхонада бирга ишлайдиган кир ювувчи хотинлардан бошқа ҳеч ким сени танимаслигини, шу ҳолингга қарамай, эринг бор пулига ичиб келиб, раҳм қилмасдан сени савалашини – ҳамма-ҳаммасини айтаман.
Дийдагирён аёл ўзини хотиржам тутишга уринди.
– Бундай қилсанг, менга кўмагинг тегмайди-да, Сардал.
– Шундай бўлса ҳам…
– Полвоним, сен ҳали кўп нарсани тушунмайсан. Билсанг, катталар ҳам янглишади. Энг ёмони, уларнинг ҳар бир хатоси жуда қимматга тушади…
– Эҳ, опажон! – деди бола бошини қайтадан онасининг кўксига босиб. – Бир пайтлар қандай бахтли эдик… Ўз отам билан… Ўз уйимиз, қўрғонимиз, боғимиз бор эди… Икки туп олмамиз кузда қайта гулга кирарди. Эсингдами, опа?
– Албатта, – деди онаси беихтиёр жилмайиб, – лекин бу олмаларнинг меваси пишмай қоларди. Совуқ кузнинг ортидан қиш келиб…
Кўзидаги ёшни боласига кўрсатмаслик учун бошини баланд кўтариб, олис-олисларга қаради. Кипригида милтираган томчида қуёш нурлари, оппоқ булутлар, сарғайган осмон акс этди.
– Опа, эсингдами, отам билан уччовимиз шаҳарга бориб, менга велосипед сотиб олгандик. У ҳозир ҳам отхонада турибди. Сенинг олдингга келсам, отамнинг олдига жўнатмай қўйишингни билганимда, велосипедимни шаҳарга олиб келган бўлардим. – Бола бир оз ўйга ботиб, жим бўлиб қолди. Кейин чуқур хўрсинди. – Опажон, ўшанда нимага жанжал қилдинглар?.. Ҳаммасини сен қилдинг… Кейин ярашиб олсангиз ҳам бўларди. Бечора отам сендан қайта-қайта кечирим сўради. Эрга текканингдан кейин ҳам келиб юрди. Шу йилнинг ўзида ҳам келиб кетди-ку! Сен бўлсанг…
– Сардал, юр, – деди аёл нафасини ростлаб, – сени кузатиб қўймоқчиман.
Иккиси бир-бирига суяниб, жимгина қадам босишди.
– Сардал… – деди аёл бир неча қадам юришгач, негадир қийналиб, – сен отангга айт… Эртага дам олиш куни… Сен билан шаҳарга келсин… Янги велосипединг ғилдирагига ел берган жойимизда, толнинг остидаги супада мени кутинглар, хўпми?
– Опа… – деди ўғли қувончини яширолмай.
– Бор, бор энди… – Онаси тўхтади.
Бола онасидан кўзини узолмасдан беш-олти қадам юриб, кейин ортига тез-тез қараб, ундан узоқлаша бошлади.
Аёл йўлнинг ўртасида довдираб, ўғли сап-сариқ буғдойзорнинг орасига тамоман сингиб кетгунча ундан кўзини узмай қараб тураверди…
Бола онасининг боши қоп-қора нуқтага ўхшаб, унинг юраётгани ёки тўхтаб тургани билинмай қолгунча юриб, кейин ботинкаларини ечиб, уларни бир-бирига боғлаб елкасига илиб, шимининг почасини тиззасигача қайтариб олди-да, илдамлаб кетди.
Кўнгли ўсган бола йўл бўйи ирғишлаб ўйнаб, шаталоқ отиб югуриб, дам олган пайтларида чигирткаларни уриштириб, буғдой ичидан капалак ва чирилдоқ қувалаб, йўлдан адашиб қолгунча кетаверди. Кун ботар маҳали буғдойзор тугагач, бола ўзига таниш қиёқ-қамишлар ўсган ботқоқликка етди. Шу ерда буғдойзор ичидаги йўл бошқа томонга бурилди, бола эса қамишзор яқинидаги ёлғизоёқ йўлга тушди. Қоронғилик туша бошлагач, қамишзор ичидаги ёввойи ўрдаклар қўноқ излаб, нари-бери уча бошлади. Бола уч-тўрт дақиқадан кейин ботқоқликдан ўтиб, колхозчиларнинг томорқаларига дуч келди. Аввал экинзорларни, кейин қишлоқ боғларини, уйларни оралаб юриб, ўзларининг қўрғонига етиб келди.
Негадир дарвоза ичидан берк экан. Бола тирқишдан қараб, олма остида ўтирган кампирни, ўчоққа ўт қалаётган ёшгина жувонни, велосипедининг ғилдирагига ел бераётган ўзига тенгдош болани кўрди. Умрида кўрмаган бегона кишилар уни ҳаддан ташқари ҳайрон қолдирди. Бир муддат нима қилишини билмай, гарангсиб турди-да, кейин шимининг почасини тушириб, ботинкаларини кийиб, кичик мушти билан дарвозани қоқди. Шу заҳоти қўрғон ичидан калишнинг «ширп-шурп» овози эшитилиб, кўп ўтмай дарвозанинг оғир занжири шалдираб, рўпарасида истараси иссиқ ёш жувон пайдо бўлди.
– Ҳормангиз… – деди бола аёлдан бир оз тортиниб.
– Бор бўл, кел.
– Келдим… Жақип ака уйдами? – У негадир «отам» дегиси келмади.
– Йўқ. Экинларни суғоришга кетган. Нима ишинг бор эди?.. Айтавер, мен унинг хотиниман.

Читать полностью…

🎓 “Zamaxshariy izdoshlari”da 5-11 sinf o‘quvchilari uchun QABUL boshlandi!

Bilasizmi?
- 6 ta xorijiy tillar;
- IELTS 8+ ustozlar;
- dunyoning TOP universitetlari uchun tayyorlov;
- milliy va xalqaro sertifikatlar uchun tayyorlov;
- chet elda o'qishingiz uchun ko'makchi konsulting firmalar;
- tanqidiy fikrlash, shaxsiy rivojlanish, mutolaa.

Bularning barchasi bir maktabda mujassam!

😎@zamaxshariy_admini
📞50 015 50 50
📍Manzil

@zamaxshariy_school - til va tafakkur maktabi

Читать полностью…

Кияз анчагача юм-юм йиғлади. Йиғлаган сайин қалби мулойимлашиб, кўксидаги туман тарқаб, ўзини енгил ҳис қила бошлади. Уч кун деганда зориқтириб келган бу кўз ёшидан ғоят севинди. Қуриб қолган қудуғи очилиб, унда яна сув пайдо бўлаётгандай эди.
Демак, ҳали кеч эмас экан.

Қирғиз тилидан Авлиёхон Эшон таржимаси

Читать полностью…

Кияз бу қайғули хабарни телефон орқали эшитганини айтди. Кассир унга ишониб-ишонмай қараб турди-да, яқинда учадиган самолётга чипта ёзиб берди.
Самолёт бор-йўғи эллик дақиқа учиши керак. Кияз йўл бўйи ойнадан ташқарига қараб кетди. Бир йилдан бери Фрунзедан четга чиқмади. Мана, энди шаҳар, ундаги ўзининг машаққатли ҳаётини ортда, ерда қолдириб, ўзини эркин ва енгил ҳис қила бошлади. Ёз манзаралари кайфиятини кўтарди. Айниқса, шимол билан жанубни ажратиб турган тоғлардан ўтаётганда юраги тўлқинланиб кетди.
Тоғлардан қор кетмабди. Яқин орада кетадиган ҳам эмас. Бир-бири билан туташган тоғлар паст-баландлиги ҳам билинмай, оппоқ кенгликка айланиб, осойишта ялтирайди. Осмонда узуқ-юлуқ булутлар қалқиб юрибди…
Кияз самолётдан тушиб, таксига ўтирди. Машина уни тўғри қишлоғига етказиб қўйди. Энаси ўлибди. Отасининг эшигида тўпланган одамларни кўриб, буни тушунди. Кўпчилик ўгирилиб машинага қаради. Биров шошилиб уйга кириб кетди, шу заҳоти жимлик чўккан уйдан йиғи товуши эшитилди. Кимдир издиҳом орасидан ажралиб, Киязга пешвоз чиқди. Йўлдош почтачи экан.
– Келдингми, ука? – деди почтачи унга нари-бери қўл узатиб.
– Энди нима қилай? – Киязнинг тилига бошқа калима келмади.
У бирданига гангиб қолди. Бироқ куйганидан эмас, ҳали куймоқ нималигини билмасди, ёши ўттиз бешга чиқиб, ўлим-йитимни кўрмаганлиги учун эсанкираб қолди. Ахир, энаси ўлиб ётибди. Нима қилмоғи лозим?
– Йиғлаб, ортимдан эргаш, – деди почтачи.
Кияз унга эргашди, лекин йиғлашга ҳали тайёр эмас эди. Умрида ўлган одам учун йиғламаганди. Ўзига қараб турган одамларни чамалаб, шипиллаб бораётган почтачининг ортидан қадам ташлаб кетаверди.
– Йиғла, йиғламайсанми? – дея пичирлади почтачи ярим ўгирилиб. Унинг сўзлари таънага ўхшаб эшитилди.
Кияз таваккал қилиб:
– Энам-ей, энам-ей, – деб юборди.
Бу сўзларни шунчаки эмас, балки бироз оҳангга солиб, чўзиб, мунгли қилиб айтди. Лекин дийдасига ёш келмади. Одамлардан кўзини яшириш учун плашчининг чўнтагига қўлини суқиб, дастрўмолини излади. Қўл солган чўнтагида рўмолчаси йўқ экан. Унинг мақсадини тушундими, кимдир югуриб келиб, қўлидан портфелини олди. Кияз бўшаган қўли билан бошқа чўнтагидан дастрўмолни топиб, кўзига тутди…
Почтачига эргашиб йиғи эшитилаётган уйга кирди. Аввал даҳлиз, кейин тўрдаги хонага ўтишди. Хона ичи қоронғироқ экан. Кияз остонага тўқиниб, почтачининг елкасига туртиниб кетди. Юз-кўзидан дастрўмолини олиб, йиғлаётганларни ғира-шира кўриб қолди. Уларнинг ҳаммаси ўзининг қариндошлари бўлиб чиқди: отаси, онаси, оға-инилари, амма-холалари, янгалари… Улар бир кишилик ёғоч сўрининг атрофида тик турган ҳолда йиғлашмоқда. Сўрида энаси ётибди. Соғлигида букчайиб юрадиган жуссаси кичик қора кампир энди оёқларини узатиб, бўйи узайиб қолибди. Устига қора бахмал ёпилгани учун унинг ҳеч каери кўринмайди. Кияз энасининг юзини очиб кўриши керакми, йўқми, билолмай қолди. Урф-одат қандайлигини билмасди. Шунинг учун энасидан икки қадам берида тўхтаб, бошқаларнинг сафига қўшилиб:
– Энам-ей, энам-ей, – деб овоз солди.
Кўзига тағин ёш келмади. Уйнинг ичида уввос солиб турганлар ҳам, энасининг жонсиз ётиши ҳам, унинг юрагини эритолмади. Бунга ўзи ҳам ажабланди.
Бир пайт кимдир келиб кўксига бошини қўйди. Онаси экан. Онасининг оҳангга солиб айтаётган йўқловидаги сўзлар Киязга тегишлидай туюлди. У бир оз тўхтаб, онасининг нима деяётганига қизиқсинди. Лекин шовқин-сурон ичидан унинг «Энангдан айрилиб қолдик…» деган сўзларини зўрға илғай олди.
Ҳа, энамдан айрилдик, деди Кияз ҳам ичида. Мана, энаси ўлиб ётибди. Ҳар бир кишининг битта энаси бўлади. Эна дегани – онасининг онаси. Демак, жуда ҳам яқин. Албатта, Кияз буни билади, лекин ақли билан тушуниб турса ҳам, юрагига етказолмай турибди.
– Энам-ей, энам-ей…
Онасидан кейин бошқа қариндошлари ҳам бир-бир келиб, унинг бўйнига осилиб йиғлаб, ғам-аламларини у билан тенг баҳам кўрмоқ бўлишди. Лекин уларнинг ҳаммаси бир бўлиб ҳам, ғусса ва кўз ёшларини Киязга юқтира олишмади. Унинг ботини сувсиз қоронғи қудуққа ўхшаб қолгандай эди.
– Энам-ей, энам-ей…

Читать полностью…

— Мароқли тун тилайман сизларга — Полина беўхшов овозда кулди ва эшикни тарс ёпди.
Хона ичида қиз ёлғиз кўз ёшлари ила қолганди. Нима қиларини билмай қолди.
— Жоним — Йўқ,қиз хонада ёлғиз эмас экан. Овоз келган тарафга қараган қиз,ётоқда ястаниб қизга суқ назар билан қараб турган эркакни кўрди.
— Нима хоҳлайсан мендан лаънати,ифлос?!
Хонада қизнинг ўткир овози янгради.
— Сендан ягона истайдиган нарсам шу либосинг беркитиб турган сутдек оппоқ танангдир.
Эркак хунук иршайди.
Қиз эркакнинг гапларидан бироз чўчиди-ю,шу он ўрнидан туриб эшикка югуриб борди. Эшик дастагини куч билан ҳаракатлантирса ҳам эшик сира ҳам очилмас эди.
Орқасидан эркак кишининг ёғон кулган овози янгради.
— Эшик қлуф. Бу кеча бизни ҳеч ким безовта қилишини истамадим.
Эркак ўрнидан туриб оқсоқланиб қизни олдига келди. Зоиба ана энди қўрқувдан дир-дир қалтирар эди.
— Менга тегинманг илтимос — Эшикка суяниб олган қиз,ёшли кўзларини эркакка тикди.
Хоқон Зоибани олдига келиб либосига қўлини чўзди.

Читать полностью…

Учинчи куни водийда бўрон бўлиб ағдар-тўнтар бошланди. Республика Президенти фалокат содир бўлган жойга ташриф буюрди. У мамлакатда мотам эълон қилди, фавқулотда ҳолат жорий қилиб кимки ўғирлик ёки бошқа жиноят содир қилса қуролли кучларга уни отиб ташлашни буюрди. Қўшни миллатлар ёрдам таклиф қила бошлашди. Президент водийга кириш жойини муқаддас жой деб эълон қилди, руҳонийлар бу ерга келиб қурбонлар ҳақига ибодат қилишлари мумкин эди. Президент қўшин турган ҳудудга бориб қутқарувчилар сонини кўпайтиришни, касалхоналарда эса шифокорлар ва ҳамширалар иш соатларини узайтиришни буюрди. Кейин у ўша бутун дунё кўрган қизалоқ, Асусенани сўради. У қизалоққа қўл силкитди ва микрофонлар унинг қизчага унинг жасорати бутун миллат учун ибрат бўлиши ҳақидаги эҳтиросли гапларини ёзиб олди. Рольф Карлей эса ҳеч нарса билан иши йўқ фақат насос сўрарди. Президент бу иш билан шахсан ўзи шуғилланишини айтиб уни ишонтирди.
Мен Рольф Карлейнинг лойга чўккалаб ўтирган сиймосини кўриб турардим. Кечки янгиликлар узатилганида ҳам Рольф шу ҳолатда турарди. Рольф Асусенага тасалли бермоқчи бўлар лекин аксинча қиз уни юпатарди. Мен уларни ҳаётни бошқа томонидан уч кун кузатдим. Рольф ҳаммасига таслим бўлганди.Унинг қизнинг кўз олдида ҳалок бўлишига жимгина қараб туришидан бошқа иложи қолмаганди. Асусена ўн уч йиллик умри давомида уни ҳеч бир йигит яхши кўрмаганини ва дунёдан севилиш нималигини билмай ўтиб кетаётганидан қаттиқ ачинаётганини Рольфга айтаётганида мен ҳам ўша ерда эдим. Рольф эса унга уни ҳаммадан, онасидан, синглисидан, дунёдаги барча аёллардан, умр йўлдоши бўлган мендан ҳам кўра кўпроқ яхши кўришини айтди.Шундай деб у қизнинг пешанасидан ўпди. Ниҳоят улар тақдирга тан беришганди. Рольф қизни қийналмасдан жони узилишини сўраб секин ибодат қила бошлади. Бу орада менга эртаси куни ҳарбий самолётда насос етказишлари ҳақида хабар беришди. Аммо энди кеч эди. Учинчи куни тунда Асусена ҳаётининг охирги дақиқаларигача у билан бирга бўлган дўстининг олдида жон берди. Рольф унинг бошини кўксига босганича индамай турарди ва бироз ўтиб у қизни қўйиб юборди. Қиз ботқоқдаги гул каби секинлик билан чўкиб кетди. Рольф эса камерага нафрат ва алам билан қараб турарди.

Инглиз тилидан Ферузбек Зиёдуллаев таржимаси

Читать полностью…

Рольф Карлей соатлаб қизни қутқариш учун қўлидан келган ҳамма ишни қилди. У қаттиқ курашди лекин қизни қутқариш даҳшатли азоб эди. У бир нечта усуллардан фойдаланиб кўрди лекин фойдаси бўлмади. У икки нафар аскарга у билан бирга қолиб, унга ёрдам беришларини сўради лекин улар кетишди. Чунки бошқа қурбонларга ҳам ёрдам кўрсатиш зарур эди. Қизалоқ гарчи қимирлай олмаса ҳам, зўрға нафас олаётган бўлса ҳам, умидсизликка тушмасдан тақдирга тан бермасди.
Рольф бир амаллаб қизнинг қўллари остидан маҳкам ушлади. Бироқ ҳаракатланишнинг имкони йўқ эди. Рольф ботқоққа шўнғиб қизнинг оёқларини топишга бир-икки марта уриниб кўрди, лекин буни ҳам фойдаси бўлмади. Рольф ратсия орқали сувни чиқариб ташловчи насос (помпа) сўради. Лекин унга транспорт йўқлигини, насос кейинги куни жўнатилиши мумкинлигини айтишди.
“Узоқ кута олмаймиз!” деб бақирди Рольф Карлей, аммо ҳеч ким ҳамдардликдан нарига ўтмасди. Ҳарбий доктор қизни текшириш учун келди ва унинг юраги яхши ишлаётганини, агар қаттиқ совуқ емаган бўлса шу тундан омон қолишини айтди.
“Бироз чида, Асусена,ертага насос келтиришади,” шундай деб Рольф Карлей қизни юпатишга уринди.
“Илтимос, мени ёлғиз ташлаб кетманг,” деб ёлворди қиз.
“Ҳа, албатта, ҳавотирланма ҳеч қачон сени ташлаб кетмайман.”
Қаҳва келтиришди ва Рольф қизга қаҳвани ичишга ёрдамлашди. Иссиқ ичимлик уни жонлантирди ва қиз Рольфга ўзининг кичкина ҳаёти,оиласи,мактаби ва вулқон отилишидан олдин содир бўлган кичик воқеалар ҳақида гапира бошлади. У ўн уч ёшда эди ва ҳеч қачон ўз қишлоғидан ташқарига чиқмаганди. Рольф тез орада ҳаммаси тугашини, насос келтиришларини ва сувни насос билан олиб ташлаб, ғиштларни суриб уни ҳалос этишларини ҳамда уни вертолётда касалхонага олиб боришларини, у ерда эса у тезда тузалиб кетишини ва унга совғалар олиб бориши ҳақидаги оптимистик гапларни айтиб қизнинг кўнглини кўтарарди.
Рольф бироз ўйланиб қолди, “Асусена аллақачон қўгирчоқ ўйнаш ёшидан ўтган, унга нима олиб борсам экан эҳтимол кўйлак олиб борарман. Аёллар ҳақида кўп нарса билмайман.” Гарчи у ҳаёти давомида кўплаб аёллар билан танишган бўлсада ҳеч бирига совға олиш ҳақида ўйламаган экан.Икки соат давомида у Асусенага ўзининг саёҳатлари ва саргузаштлари ҳақида гапириб берди. Вақт ўтгани сайин қизни мудроқ босиб келарди Рольф эса ҳали ҳам шу ерда эканлигига уни ишонтириш учун қоронғуда ҳам гапираверарди.
Узун тун бўлди.
Бир неча минг чақримдан туриб мен Рольф Карлей ва қизни теле экран орқали кузатиб бордим. Мен уйда жимгина ўтира олмадим ва одатда биз Рольф билан тунларни теледастур тайёрлаш билан ўтказадиган Миллий Телеканалга бордим. Мен барча муҳим шахслар, сенаторлар, армия қўмондонлари, Шимолий америкалик элчилар, Миллий Нефт Компанияси президентига қўнғироқ қилиб балчиқни тортадиган насос сўраб ялиндим бироқ қуруқ ваъдалардан бошқа нарсани олмадим. Радио ва телевидение орқали ҳам шошилинч ёрдам сўрадим.
Eрта тонги эфирда мен даҳшатли манзарани кўрдим, одамлар ва ҳайвонларнинг жасадлари эриган қор натижасида вужудга келган дарёлардан оқиб ўтарди. Дарахтлар тепасига ва черковларнинг қўнғироқхоналарига чиқиб олган одамлар эса нажот билан ёрдам кутишарди. Фуқаро Муҳофазасидан келган юзлаб аскарлар ва кўнгиллилар вайроналар орасидан тирик қолганларни излашарди. Радио тармоқлари етим қолган болаларга бошпана беришни хоҳловчилар қўнғироғига тўлиб кетганди. Озиқ-овқат ва ичимлик суви танқислиги бошланди. Докторлар қўл-оёқлари жароҳатланган одамларни наркозсиз оператсия қилишарди.Буйрократик ҳукумат эса фақат буйруқбозлик билан банд эди. Эпидемия тарқала бошлади.
Асусена ич-ичидан қалтираб кетарди. Қимирламай ётиш ва кескинлик уни анча ҳолдан тойдирган бўлсада ақли-ҳуши жойида эди. Рольф Карлейнинг эса соқоллари ўсиб кетган, ҳолдан тойганидан кўзлари киртайиб қолганди. У энди камерасини мутлақо унутганди. Бизга келган тасвирлар Рольфники эмас бошқа репортёрларники эди. Рольф қизни чиқариб олишга яна бир марта урининб кўрди. Лекин фақат қўли билан тўсиқларни олиб ташлашга уринди чунки асбоб ишлатса қизга жароҳат етказиб қўйишдан қўрқди.

Читать полностью…

Устоз насиҳати

Ота-онам қариган чоғларида ғам чекмасинлар десангиз, хамиша уларнинг гаплари ва маслахатларига жону-дилингиз билан қулоқ солинг. Лекин ишхона ва кўчадаги муаммо, ташвишларингизни хадеб уларга достон қилаверманг, иложи борича ўзингиз хал қилинг. Уларнинг шундоғам заиф бўлиб қолган юракларини безовта қилманг.
Доимо уларни хурсанд қилувчи гапларни топиб-ўйлаб гапиринг, дуоларини олинг, шунда барака топасиз иншааллох!
Хотин ва фарзандингизни уларнинг олдиларида асло хақорат қилманг, жеркиманг. Оилавий муаммоларни пинхона ва тинч йўл билан хал қилинг.
Кун ора чўнтакларига бироз бўлса хам пул солиб қўйинг, лекин нимага ва қаерга ишлатганларини суриштирманг.
Улар бизни катта қиламан деб, Аллох берган умрлари, соғликлари ва бойликларини биз учун сарф қилиб бўлишган. Шуни унутманг!

"Устозлар насихати"дан

Читать полностью…

-Ta’til yaxshi o‘tdimi, janob Batteri?-qichqirdi Jeyms.-Stolingizda pochta turibdi. Batteri javondan qayd daftarini oldi va politsiyachiga uzatdi. Ammo u daftarni olmadi. Uning nigohi janob Batterining stoli ustidagi poyabzal qutisidek jo‘natmada edi. -Sizga kimdir sovg‘a jo‘natganga o‘xshaydi, janob Batteri. Batteri quti ichiga qaradi va Korder haykalchasini ko‘rib ajablandi. Quti ichida Korderni kimoshdi savdosida sotib olgan «Xadson va Blek» kompaniyasidan kelgan xat bor edi. Xatda ularning mijozi Korder haykalchasi kimoshdi savdosidan so‘ng tashrif varaqasi bilan birga haykalcha egasiga sovg‘a tariqasida jo‘natilishini so‘ragani yozilgandi. Politsiyachi qutidan tashrif varaqasini oldi va undagi yozuvni o‘qigach, Batteriga uzatdi. «Siz judayam olijanobsiz. «Mehribonchiliklarimning qadriga yetmayapti» deb o‘ylamang. Xavotirga o‘rin yo‘q, yaxshiliklaringizni qaytarishga qurbim yetadi. Mildred Ebernon». Maktub oxirida esa quyidagi so‘ngso‘z bor edi: «Qotilingizni o‘zingizga qaytardim».

Rus tilidan Dilshodbek Asqarov tarjimasi

Читать полностью…

«Xadson va Blek» kompaniyasiga sotildi. Uch kundan so‘ng ko‘k nimcha va oppoq shim kiyib olgan Batteri kelishilgan joyda turardi. Pushtirang ko‘ylak va somon shlyapali Ebernon xonim yigirma daqiqadan keyin keldi. Batteri unga saharlab sotib olgan gulini uzatdi. -Ajoyib!-dedi ayol.-Azizim, siz beqiyossiz! -Men «Otel de Vill»da stolga buyurtma berib qo‘ydim. Sizdan minnatdorman. Korder sotildi. Tushlik uzoqqa cho‘zildi. U shampan buyurdi, taomlar ham tansiq edi. Uch soatlardan keyin ular shirakayf holda ko‘chaga chiqishdi. Batteri sohil bo‘ylab sayr qilishni taklif etdi. Ular yo‘lda choy saloniga kirishib, limonli choy ichishdi. Asta-sekin quyosh bota boshladi. -Ajoyib kun bo‘ldi,-dedi Ebernon xonim. -Hali tugagani yo‘q. Sizni kechki ovqatga taklif qilaman. -Buncha ovqatdan keyin yana ovqat yeyolmayman! -Unda kechqurun ovqatlanamiz. Ayol bosh chayqadi: -Men erta yotishga odatlanganman. -Yaxshi fikr,-iljaydi Batteri. U taksiga chiqishni taklif qildi va ayolning qaysi mehmonxonaga joylashganini so‘radi. -Men cherkov oldiga boraman, u yog‘iga piyoda yetib olaman. O‘zingiz ham tezda birorta mehmonxonaga joylashing. Batteri asabiy kuldi: aftidan, ayol osonlikcha qo‘lga kiritiladigan o‘ljaga o‘xshamaydi. -Men o‘ylovdimki…-U vaziyatni qo‘ldan boy berganini his qildi. Qat’iyatliroq bo‘lish kerak edi. Bu ayolga u nimani xohlayotganini biladigan va tashabbusni o‘z qo‘liga oladigan erkak kerak. Ayol mashinaga o‘tirarkan, shirin tabassum qildi: -Ertaga tush payti cherkov oldida kutaman. Xayrli tun. Batteri taksi eshigini yopdi va horg‘in qadam tashladi. Ertaga qat’iyroq harakat qilish kerak. Umuman olganda, bir tun ming tunmas. Ertasiga esa Batteri uchrashuvga belgilanganidan besh daqiqa kech keldi. Ayol uni kutib turardi. U ayolni quchoqlab, lablaridan o‘pib qo‘ydi. -Bugun yanada ajoyib joyga boramiz.-U ayolning qo‘lidan mahkam ushlab oldi. Bu jazoirliklar restorani edi. Soat uchlarda Ebernon xonim bezovtalana boshladi: -Hammasi ajoyib, ammo ketishim kerak. Mehmonxonaga qaytishim shart, sochlarimni yuvishim kerak. Soat beshga esa massaj va pedikyur belgilangan. -Bunga qancha vaqt ketadi? -Buning ahamiyati yo‘q. Ta’tilning bor zavqi shunda emasmi? Batteri e’tiroz bildirishi mumkin edi, ammo butunlay gangib qolgandi. -Ertaga kechki payt uchrashishimiz mumkin,-dedi Ebernon xonim. -Buni rostdan ham istaysizmi?-Batteri tushkunligini yashirolmadi. -Azizim, bundan boshqa narsani o‘ylamayman. Muammoning yechimi yo‘qdek edi. Ebernon xonimga ovqatlanishgina yoqardi, xolos. U Batterini har kuni turli bahonalar bilan tashlab ketardi: goh sartarosh, goh tish og‘rig‘i, goh noqulay poyabzal. Ayol uning tungi uchrashuvga oid barcha takliflarini rad etardi. Batterining cheklari dahshatli tezlikda tugab borardi. U temir yo‘l stansiyasi yonidagi kamtarona mehmonxonadan joy olgan, ammo oqshomlarni yolg‘iz o‘tkazgani uchun barda ko‘p ichib qo‘yardi. Nihoyat, tugayotgan pullar va so‘nayotgan umidlar uni reja tuzishga majbur qildi. Juma kuni ular Orleanning eng yaxshi baliq restoranida o‘tirishardi. Ebernon xonim navbatdagi bahonasini aytishga ulgurmasdan Batteri tezda gapirib oldi: -Sizni mehmonxonangizga kuzatib qo‘yaman. Ayol taajjublangancha ko‘zlarini pirpiratdi. -Men ertaga ketaman, narsalarimni yig‘ishtirishim kerak,-gapida davom etdi u va ofitsiantga imo qildi. -Qaerga ketyapsiz? -Hozircha aniqmas. Meni Orleanda hech narsa ushlab turgani yo‘q. -Men ham Turga ketmoqchi bo‘lib turuvdim. Aytishlaricha, u yerda zo‘r ovqatlar qilisharkan. Borasizmi? -O‘ylab ko‘raman. Ko‘chada Batteri taksi to‘xtatdi va Ebernon xonimga eshikni ochdi. -«Sharleman» mehmonxonasiga,-dedi u haydovchiga ayolning taajjub bilan qaraganini sezarkan. U ayol turgan mehmonxonaning nomini topishga qiynalmadi. Massaj va go‘zallik saloni xizmatlarini taklif etadigan mehmonxonalar ko‘p emas. Batteri qizil atirgullar guldastasini sotib oldi va mehmonxonasiga qaytdi. Soat yettilarda «Sharleman» mehmonxonasiga qo‘ng‘iroq qildi va Ebernon xonim bilan bog‘lashlarini so‘radi. Ayol go‘shakni olganida u fransuzcha talaffuz bilan xitob qildi: -Ie, inglizmisiz? Bu nechanchi xona o‘zi?

Читать полностью…

«Sharleman»dagi qotillik (hikoya)

Odatda, janob Frensis Batteriga tegishli kitob do‘konining ichkari xonasida qimmatbaho kitob sotib olgan doimiy mijozlar gilosdan tayyorlangan brendi bilan mehmon qilinardi. Javonda turgan haykalchani tomosha qilayotgan Ebernon xonim haykalcha ostidagi yozuvni o‘qigach, so‘radi: -Uilyam Korder kim? -O‘tmishdagi mashhur qotil. -Qanday dahshat! Nahotki jinoyatchining sopol haykalchasini sotib oladigan odam bo‘lsa! -Oq loy,-dedi janob Batteri.-Staffordshir. Men buni do‘konning oldingi egasidan olganman. -Qo‘pol ish,-Ebernon xonimga jinoyatchining bo‘yalgan haykalchasi yoqmadi.-Buni Drezdenning cho‘ponlar haykalchalari bilan solishtirib bo‘larmidi? Yonoqlaridagi qo‘pollik bilan surtilgan bo‘yoqlarni qarang! Uning kim ekanligini nima uchun yozishgani tushunarli: u shahzoda ham, oddiy dehqon ham bo‘lishi mumkin edi. -Staffordshir haykalchalari asliga o‘xshashligi uchun qadrlanmaydi.-Janob Batteri ovozini balandlatdi.-Ular beo‘xshov bo‘ladi, ammo ishonamanki, ular jozibali haykalchalar. -Azizim,-tabassum qildi Ebernon xonim,-bu oddiy havaskorning ishi. Eh bu qirq yoshli ayollar! Batteri o‘ttiz to‘rtga kirgan, bo‘ydoq, jiddiy erkak edi. To‘g‘ri, u ayollar bilan munosabat haqida juda ko‘p narsani bilardi-do‘kon orqasidagi xonada bu mavzuga bag‘ishlangan son-sanoqsiz kitoblar bor edi, ammo janob Batteri bu kitoblarda yozilgan narsalarni amalda qo‘llab ko‘rmagandi. Ehtimol, hali hammasi oldindadir. -Staffordshir haykalchalari,-gapida turib oldi u,-bizga ajdodlarimiz nimalar bilan shug‘ullanishganini eslatib turadi. -Qotillik bilan,-Ebernon xonimning kulgisi jarangladi.-Xo‘sh, janob Korder sizning javoningizdan joy olish uchun qanday karomat ko‘rsatgan? -O, u yaramas odam bo‘lgan. Bu voqea 1827-yilda Saffolk grafligidagi qishloqda yuz bergan. U yigirma bir yoshida Mariya ismli bir qizning boshini aylantiradi. Keyin uni qishloq chetidagi omborda o‘ldiradi. Korder ikki kundan keyin qishloqdagilarga Mariya Ipsvichda yashayotganligini aytadi. Keyin esa o‘zi ham o‘sha yoqqa ketadi. -Uning gaplariga ishonishadimi? -Qizning onasidan boshqa hamma. Onasi tushida qizining o‘ldirilgani va omborxonaga ko‘mib qo‘yilganini ko‘rganini aytadi. Rostdan ham qizning jasadini omborxonadan topishadi. Korder hibsga olinadi va osib o‘ldiriladi. -U necha pul turadi? -Korderning haykalchasimi? Bilmadim. Bir necha funt tursa kerak. Ertasiga Ebernon xonim yana janob Batterining do‘koniga keldi. -Siz menga minnatdorchilik bildirishingiz mumkin,-dedi u.-So‘rab-surishtirdim: staffordshir haykalchalari kolleksionerlar to‘playdigan haykalchalar sirasiga kirarkan. -Buni bilardim. -Lekin siz aynan jinoyatchilarning haykalchalari zo‘r sotilishini bilmasdingiz. Korder noyob haykalcha ekan! Dunyo bo‘yicha bu haykalcha bor-yo‘g‘i bir necha nusxada ekan. -Bunga ishonchingiz komilmi, Ebernon xonim? -Dugonam menga kitoblarni ko‘rsatdi. Mamlakatimizda faqat Viktoriya va Albert muzeyi bilan Steplford-parkdagi Milliy fonddagina staffordshir haykalchalari kolleksiyasi bor ekan. Lekin ularning ikkalasida ham Korder yo‘q ekan. Batteri yuzlari qiziyotganini his qildi. -Demak, mening haykalcham qimmatbaho ekan-da? -Dugonamning aytishicha, Londondagi eng katta kimoshdi savdosida bu haykalcha kamida ming funtga sotilishi mumkin ekan. -Yo Xudo! Ebernon xonimning yuzlari yashnab ketdi. -Hozirgi davr uchun ming funt unchalik katta pul emas, lekin yo‘qdan ko‘ra yaxshi, shunday emasmi?-U bu gapni xuddi Batteri ayolning puldor qo‘shnisidek aytdi.-Haykalchani kimoshdi savdosiga olib boring. -Bu ma’lumotingiz uchun sizdan qarzdorman. Ebernon xonim sirli jilmaydi: -O‘zingizni qarzdordek his qilmasangiz ham bo‘ladi. Siz meni doim iltifot bilan kutib olasiz, mehribonsiz, sizdan hatto buni biror italyan restoranida yuvishni talab qilishga ham xijolat bo‘laman. -Yaxshi fikr!-xitob qildi Batteri.-Agar eringiz qarshilik qilmasa... Ayol engashib, uning quloqlariga ohista shivirladi: -Unga aytmayman, azizim Batteri. Batteri ayolning bunchalar yaqinlashganidan kalovlanib, o‘tirgan stuliga qapishib qoldi. -Agar bizni ko‘rib qolishsa nima bo‘ladi?

Читать полностью…

МЕНИ УНУТМА!❤️‍🔥

— Қиз бола экан! Мени лақиллатди… сўнгги дақиқаларгача ишонтирди, — деб ўзига ўзи гапирди ва уйдан чиқиб кетди.
Ташқаридан унга яқин турган янгалар чиқиб кетаётганини кўриб, олдига югуришди:
— Вай, бунча тез чиқдингиз? Ҳаммаси тинчми? — деди улардан бири.
Шахрам жахл билан:
— Қиз бола чиқди, — деди.
Янгалар ҳайрон бўлиб бир-бирига қарашди:
— Яхшику, қиз бола чиқса, — деди улардан бири табассум билан.
Шахрам эса ғазаб билан:
— Мен қиз бола чиқди деяпман! Қорнида боласи ҳам йўқ! Энди нима қиламан? — деб бақирди ва ховлидан чиқиб кетди.
Ҳеч нарсадан бехабар янгалар бир-бирига қараб:
— Тавба, биринчи кечада бокира чиққанини кўриб, жахли чиққан куёвни энди кўриб турибман… — дейишди хайрат билан

Кўплап муҳокамаларга сабаб бўлган асар!

Читать полностью…

Абду кун ёришмасдан уйғониб, Талба билан биргаликда касалхонанинг донорлик бўлинмасига борди. У ерда аллақачон туманот одам навбат кутиб турарди. Донорлик эшиги соат ўнда очилди. Ҳамма жимжит йўлакка кирди. Абду тахтага ўтирди. Атрофда карболка ҳиди бурқсир, кўп ўтмай бундан унинг боши ғовлай бошлади. Кутиб ўтирганларни гуруҳ-гуруҳ ичкарига чақириб, савол-жавоб қила бошладилар. Абдудан ҳам исмини, ота-онасининг исмларини, бувиси ва бобосининг нимадан вафот этганларини сўрашдилар. Ундан фотосуратини сўрашди, бироқ унинг ёнида фақат полиция текширувидан қўрқиб ҳамиша ёнида олиб юрадиган шахсни тасдиқловчи ҳужжатдан бошқа ҳеч вақо йўқ эди.
Кўп ўтмай уни яна чақиришди, ҳамшира унинг қўлини сиқиб, томирига игнасини суқди ва уни қон билан тўлдирди. Сўнг унга: “Бир ҳафта ўтказиб кел” – дейишди.
Ҳафта давомида Абдунинг пули бўлмади. Ўша айтилган куни эрта тонгда у яна донорлик бўлимига борди. Соат ўнда эшиклар очилди. Кирганларнинг кўпчилигига: “Сизнинг қонингиз тўғри келмади” – деб жавоб бериб юборишди. Абдунинг юраги увишди. Бироқ у: “Яроқли” – деган жавобни олди ва қон олгунларича кутиб ўтирди. Абду очиқиб кетган бўлса ҳам кутди, кутаётганлар орасида ўзини қаҳрамондек ҳис қиларди.
Кўп ўтмай Абдуни хонага чақиришди. Унинг қўлини тахта токчага қўйганларида бир оз қўрқди, бироқ атрофидаги одамларга қараб сал ўзига келди. У қўлида муздек совуқни ҳис қилди. Абду жимгина ўз ишлари билан машғул ҳолда қўлларга эм игнаси суқаётган ҳамшираларга қаради. Ҳамширалар унинг вайсақи хотинига ўхшамас эдилар. Абду бу ерда эркаклар ҳам борлигини кўрди. Уларнинг юзлари чойшабдек оқариб кетганидан ялтирар эди.
Абду юзига тутиладиган дока ниқоб ясаётган ҳамшираларга қаради. Сўнг у ўзида бир оз толиқиш сезди. Ўнг тарафдаги қўшниси сўради: “Қанча қон олишади?”. Кимдир жавоб берди: “Билмасам, ярим литр дейишяпти”. Суҳбат шу билан тўхтади. Ниҳоят Абдунинг қўлини бўшатишди, совуқ спирт билан артиб, “Бўлди” дейишди.
Абду ўрнидан туриб, ўйланиб, эшик томон борди-да, пул ҳақида сўради. Унга кутиб туришни тайинлашди. Сўнг Абдуга бир жунайҳу ўттиз қурш тўлашди! Кейин уни сулкат билан овқатлантиришди ва бунинг эвазига берилажак ҳақдан озгина чегириб ҳам қолишди.
Касалхонадан чиқиб, Абду уйига боришдан аввал, қассобдан гўшт, сабзавотчидан картошка сотиб олди. У уйига кулиб, хурсанд қайтди. Нафиса эшикни очиб, унинг қўлидан халталарни олар экан, хотинининг саломига жавобан назокат билан уни севиши, ҳатто унинг учун ўлимга ҳам тайёр эканлигини айтмоқчи бўлди-ю, уялди.
Ўчоққа олов ёқилди, гўштли қайнатманинг димоқни қитиқловчи ёқимли иси бутун хонадонни тутиб кетди. Бу ис қўшнилар димоғига етиб, кимдир хурсанд бўлди, кимдир ҳасад қилди.
Абду яхшилаб таомланиб, кўчага чиқди ва тарвуз сотиб олди.
Бу оқшом аёлининг одатдаги бидирлашларини эшитмади. Уларнинг иноқ шивир-шивирлари нару мода кабутарларнинг ғув-ғув овозига ўхшарди.
Ҳафта охирига бориб пул тугади.
Белгиланган кун ва вақтда Абду донорлик бўлимида ҳозир бўлди. Ундан яна қон олишди, овқатлантиришди ва пул бериб кузатишди. Абду ўзининг янги ишидан кўнгли тўлганди. У на устанинг танбеҳларини ва на ширкат бошлиғининг бақириқларини ва на хўжайиннинг сўкинишини эшитарди. Ҳар ҳафта касалхонанинг озода ва саришта хонасига борар, ярим литр қон топширар ва хотинини боқар эди.
Кўпчиликнинг унга ҳаваси кела бошлади…
Хотини ҳам унга бошқача қарай бошлади. Унинг қўлидан харид тўла халталарни олаётиб, чиройли кулиб қўярди. Ётганларида эса унга уйқу бермай, борган сари ранги гезариб, озиб кетаётганини сўзларди. Нафиса хонадондаги қўшнилар ва унинг орасида бўлиб ўтган гапларни ипидан игнасигача сўзлаб берарди, қўшни Ҳамида билан жанжаллашгани, унинг “эринг сени қонини сотиб боқяпти”, деганигача гапирди. Ора-сира она боласини эркалагандек эрини эркалаб қўяр эди, уни аярди, чунки у кўп қон топшириши керак эди-да. Кечаси уни иссиқроқ ўраб қўяр, кундузлари уринтирмас, барча инжиқликларини кўтарар, ҳамма айтганини муҳайё қиларди.
Абду хотинининг бу қадар қайғуриши сабабини жуда яхши билиб турар ва шундай қилиш шартми, дея дили хижил ҳам бўлар, баъзан эса очиқдан очиқ жаҳли чиқарди.

Читать полностью…

МЕНИ УНУТМА!❤️‍🔥

— Қиз бола экан! Мени лақиллатди… сўнгги дақиқаларгача ишонтирди, — деб ўзига ўзи гапирди ва уйдан чиқиб кетди.
Ташқаридан унга яқин турган янгалар чиқиб кетаётганини кўриб, олдига югуришди:
— Вай, бунча тез чиқдингиз? Ҳаммаси тинчми? — деди улардан бири.
Шахрам жахл билан:
— Қиз бола чиқди, — деди.
Янгалар ҳайрон бўлиб бир-бирига қарашди:
— Яхшику, қиз бола чиқса, — деди улардан бири табассум билан.
Шахрам эса ғазаб билан:
— Мен қиз бола чиқди деяпман! Қорнида боласи ҳам йўқ! Энди нима қиламан? — деб бақирди ва ховлидан чиқиб кетди.
Ҳеч нарсадан бехабар янгалар бир-бирига қараб:
— Тавба, биринчи кечада бокира чиққанини кўриб, жахли чиққан куёвни энди кўриб турибман… — дейишди хайрат билан

Кўплап муҳокамаларга сабаб бўлган асар!

Читать полностью…

Бола жувонга анграйиб тикилиб қолди. Шу чоғ аёлнинг ёнига велосипедини етаклаган бола келди.
Сардал боланинг юзига қарамай туриб, велосипедга кўз қирини ташлади. Велосипеднинг бир оз майишган рулидан унинг ўзиники эканлигини билиб, қўй кўзларига тўлган ёшни етти ёт бегоналарга кўрсатмаслик учун ортига қайтди.
Уй эгалари ҳайрон бўлиб қараб қолишди.
Сардалнинг кайфияти бузилиб, қўрғондан узоқлаша бошлади. Муюлишга етганида кўча бошидан дупурлаб келаётган сигирларни, уларнинг ортидан тупроқ кўчани бошига кўтариб ўтаётган болаларни кўриб тўхтади. Сигирларни ҳам, уларнинг эгаларини ҳам таниб, шу заҳоти ўзини қоронғиликка уриб, девор панасида яшириниб турди. Ўзининг эски дўстлари олдида сувга ирғитилган кучукдай аянчли ҳолда шалвираб тургиси келмади.
Ўтлоқдан тўйган қоринларини аранг кўтариб, сут иси келиб турган елинларини осилтириб, ўз турмушидан рози бўлиб, юрсамми-юрмасамми дегандай, сигирлар ўта бошлади. Болалар Сардални пайқашмади. Улар қуёш чиққанда қўзиқорин чиқиш-чиқмаслиги борасидаги баҳсга алаҳсиб ўтиб кетишди.
Болалар кўздан йўқолгунча, Сардал ўрнидан жилмади. Бирдан қулоғига булбулнинг «чик-ак» деган аянчли товуши эшитилди.
Бола юқорига қараб, ҳалидан бери эътибор бермаган, меваларининг оғирлигидан ерга эгилиб турган олма шохларини кўрди. Бу олмалар ўзгача, ҳар йили икки марта гуллайдиган икки туп олманинг шохлари эди… Бола олмаларнинг ҳар бир новдасини, ҳар бир япроғини соғинч билан кузатди. Туйқусдан бир неча шохда тонгги юлдузларга ўхшаган гуллар кўринди.
Боланинг кўзига қайтадан ёш тўлди. Энди бу гуллар булоқ остидан чиқиб, олис-олисларга учиб боргач, бир-бирига қўшилиб, булутга айланиб кетишди…
Бола кўзларини артиб йўлга тушди. У қишлоқ уйларини, боғларни, экинзорларни ортда қолдириб, қамиш ўсган ботқоқликка яқинлашди. Шу ерда унга бир ит йўлиқди. Ит йўлнинг четида ўсган ўтлар орасида югуриб, қўнғиз тутиб еб юрганди.
Сардал аввалига унчалик эътибор бермади, кейин таниб қолди: бу ўзларининг ити эди. Ит болани пайқамади. Бола уни чақириб, ўзининг кичиклик пайтидагидай бўйнидан қучоқлагиси келди, лекин эргашиб қолишидан чўчиб индамади, чунки боланинг ортидан борса, шаҳарда яшаши қийин бўлади.
Болага итнинг ҳеч нарсадан хабарсиз, эркин юриши ёқди. «Сен жуда ҳам бахтлисан…» – деди итдан кўзини узмай бораётиб.
Бирданига ит уни сезиб қолди. Ўша заҳоти югуриб келиб суйкалиб, боланинг юз-кўзи, қўлларини искаб, атрофида айланди.
Буни кўриб боланинг юраги ҳаприқиб кетди. Бирпас итнинг манглайини силаб туриб:
– Мен билан кетасанми-а? Кетасанми? – деб сўради.
Ит унинг кўлини ялаб, думини қимирлатди.
– Ундай бўлса, юр!
Ит болага эргашди. Иккиси қамишзор ичига киришди. Бу ер кенг, ғор сингари қоронғи ва тинч экан.
Бола оёғи билан тусмоллаб йўлни топиб, юз-кўзини қиёқ-қамишлардан тўсиб, қўлларини юқори кўтариб, буғдойзор ёнидан чиқди. Шошмасдан шимининг почасини қайириб, ботинкасини елкасига илди. Қаршисидаги денгиз сингари ястанган далага бир қараб қўйди-да, чарчоқдан зирқираб оғрий бошлаган оёқларини аранг кўтариб, буғдойзорнинг ичига кириб кетди.
Ит унинг ортидан қолмади. Шу пайт боланинг рўпарасида-ги олис тоғлар ёришиб, чақмоқ чақилди. Қорайган осмондан буғдойзордаги чигирткалардай товуш чиқариб, дастлабки томчилар тома бошлади.

Қирғиз тилидан Авлиёхон Эшон таржимаси

Читать полностью…

Икки маҳал гуллайдиган олмалар (ҳикоя) Мурза Ғапаров.


Уй ичи тор бўлгани учун, бола бутун қиш давомида печка остидаги бурчакда мушукдай ғужанак бўлиб, ранги унниққан полнинг устида ётиб чиқди. Ҳаво илиб, очиқ осмон остида яшаса бўладиган пайт келиши билан, ёғоч омборидан яшириб олиб келган ва шахтадан чиққан чиқиндиларнинг орасидан топган яроқсиз тахталарни қураштириб, ўтинхонанинг ёнига кичкинагина сўри ясаб олди-да, шаҳардагилар орасида биринчи бўлиб ташқарида яшай бошлади. Устига соя тушмайдиган сўрида пешин маҳали ухлаб, дам олиш қийин бўлгани учун, ўгай отасидан ҳаддан ташқари қўрқса ҳам, унинг бугун соат учда келишини билса ҳам, онасининг зорланиб қаршилик кўрсатганига қарамай, таваккал қилиб, уйга кириб каравотга ётиб олди. Ётганда ҳам, кийим-пийими билан ётди.
Ўгай отаси унинг ориқ елкасидан туртиб уйғотди.
– Эй, ошга юк, бошга юк, яқин орада сен мени ўз уйимдан ҳам қувиб чиқарадиганга ўхшайсан-а?!
Ғижиниб турган отасининг жун қоплаган кенг кўкраги, йўл-йўл чизиқлар тушган дўнг пешонаси, қуюқ қошларининг остидан заҳар сочаётган кўзлари ва дўрдоқ лабларига нафрат билан бир сидра қараб чиққан бола каравотдан секин тушиб, ташқарига йўналди. Даҳлизга чиқадиган остонада ҳаммасини кўриб, эшитиб, йиғлагудай бўлиб лаблари титраб турган онаси ёнидан ўтиб бораётган боланинг орқа курагига шап этиб бир туширди. Бола йиғлаб қочишнинг ўрнига, онасининг ёш тўкишга тайёр турган кўзларига «Бу тағин нимаси?» дегандай тик қараб, индамай ташқарига чиқиб, ўзининг қуёшда қизиб ётган ёзги сўрисига борди. Девор остидаги примусга қўйилган кичик тунука товоқдаги сарғиш тусли шўрванинг билқиллаб қайнашига қараб, бир муддат ўйланиб ўтирди. Кейин ўрнидан илкис туриб, икки қадам наридаги торгина хиёбонга ўтди. Анчадан кейин ўнг томонга бурилиб, темир йўлни кесиб ўтиб, асфальт йўлга тушди. Кўп ўтмай шаҳар ҳудуди тугаб, буғдой экилган кенг дала бошланди. Бола буғдойзор ичини оралаб ўтган йўлга бурилди.
Кўпдан бери ҳеч ким юрмаган овлоқ йўлда ёмғирли баҳор кунларини эслатувчи от-арава, сигир-бузоқ ва йўловчиларнинг лойга ботган эски излари кўринди. Изларнинг ҳар жой-ҳар жойида буғдой униб чиқиб, пишиб қолибди.
Бола бир зумда буғдойзорга кириб, кўздан ғойиб бўлди. Шу пайт орқа томондан онасининг таниш ва ёқимли овозини эшитди.
– Сар-да-ал! – Овоз бўғиқ ва аянчли эди. Бола ортига ўгирилиб, олисдан сап-сариқ буғдойзорни оралаб келаётган онасининг қоп-қора бошини, юқори кўтарилган қўлида ҳилпираган рўмолни кўриб ўрнидан турди.
Онаси анча жойгача югуриб келди, лекин охири ўпкаси оғзига тиқилиб, оғир-оғир нафас ола бошлади.
– Қайт, Сардал!
Бола онасининг ниятини тушуниб, ортига ўгирилмай қоча бошлади. Она билан бола ўртасида қувлашмачоқ бошланди.
– Сар-да-ал, қайт!
– Сар-да-ал!
Аёл ҳолсизланиб орқада қола бошлади.
– Сар-да-ал!..
Бу гал онасининг овози узоқдан эшитилганини билган бола тўхтаб, орқасига қаради.
Онаси анча олисда, йўлнинг ўртасида тўхтаб қолибди. Ўғлининг жойидан қўзғалмай турганини кўриб, бир оз ишониб-ишонмай, иккиланиб юра бошлади. Боланинг яна қочиб кетишини кутиб, ундан кўзини узмасдан қадамини тезлатди. Қаттиқ шошилганидан бир марта қоқилиб, ерга юзтубан йиқилди. Уст-боши, юз-кўзи чанг-тупроққа беланди, лекин эгнини қоқмай, ҳурпайган сочларини тузатмасдан, гўрдан чиққандай ғалати аҳволда юриб бораверди.
Бу болага таъсир этди. Юраги ачишиб, томоғига нимадир тиқилди. Ўзи сезмаган ҳолда аста-секин қадам ташлаб, онаси томон юрди. Онасининг тупроқ теккан қуюқ қошларининг остидан боқиб турган қоп-қора кўзларини кўргач:
– Опа! – деб қичқириб югурди. Аёл ҳам бор кучини йиғиб, икки кўлини чўзиб, унга талпинди.
Кейин бошларидаги осмон сингари кенг буғдойзор ўртасидаги майса қоплаган эски йўлда она-бола бир-бировини маҳкам қучоқлаб, бир-бирининг қалб ҳарорати, ёқимли ва таниш ҳидидан ҳаяжонланиб, анчагача индамай туришди. Бир-биридан нигоҳларини яшириб, кўз ёш тўкишди.
– Энди… – деди бир маҳал онаси боланинг бошини кўксидан бўшатмай, – шундай аҳд қилган бўлсанг, майли… Лекин отангнинг олдига боргач, мен ҳақимда гапирмай қўяқол, майлими?

Читать полностью…

Отанинг тарбиядаги устунликлари:

- Отанинг тарбиядаги устунлиги шуки, у бутун атроф-оламни ўрганиш майдони деб кўра олади.
- Болага сабаб ва натижа қоидасини амалий кўрсата олади.
- Болага одатий нарсалардан ноодатий нарсаларни чиқара олишни ўргатади ва бу йўл билан боланинг онгини кенгайтириб боради.
- Отагина фарзанднинг қийинчиликлар орқали тобланишини таъминлай олади.
- Отанинг тарбиядаги устунлиги муносабатларнинг самимий илиқ ва яқин бўлишида.
- Ота туфайли бола ташаббускорликни ўрганади.
- Ота туфайли бола ҳаёт босимига қарши тура олишни ўрганади.
- Ота туфайли бола руҳий босиқликни ўрганади.
- Ота туфайли бола айтган сўзига жавоб беришни ўрганади.
- Ота туфайли бола тушкунликка тушмасликни ўрганади.
- Ота туфайли бола ўз олдига улкан мақсадлар қўйишни ўрганади.
- Ота туфайли бола вазиятни ўзи истаган томонга буришни ўрганади.

Читать полностью…

Кияз бошқаларнинг назарида ўзини бўзлаётгандай кўрсатиб, қуриб қолган қудуғидан сув чиқаришга уринди. Атайлаб бўлса ҳам, қалбини юмшатгиси келиб, энасини, унинг феъл-атворини эслади. Энаси умрида бировга қаттиқ гапирмаган, ўзи ҳам бошқалардан ёмон гап эшитмаган, жуда ақлли ва меҳрибон аёл эди. Болаларим, болаларимнинг болалари деб юриб, охири мана бундай қилиб, дунёдан ўтди. Киязни яхши кўрарди. Ҳар гал набираси қишлоққа келганида, уни кўзида ёш билан кутиб олиб, атрофидан айланиб-ўргиларди.
«Болаларингни бешигини тебратиб, кейин ўлсам армоним қолмасди», – дерди доимо…
Хотиралар ҳам Киязнинг юрагини илитмади. У аввалгидай кўз ёш тўкмай, овоз солиб тураверди.
– Энам-ей, энам-ей…
Кампирни ташқарига олиб чиқиб, ўртага қўйишди. Салла ўраган бир чол жаноза ўқиди. Кейин кампирни қабристонга олиб жўнашди.
Урф-одатга биноан, гўристонга фақат эркаклар боради. Хотин-халаж дод-фарёд уриб қолаверди. Албатта, ҳовлидан чиқишлари билан ўзини кампирга қариндош деб билган эр-каклар ҳам йўл бўйи йиғлаб боришди. Бу ҳам Кияз учун катта синов бўлди, лекин у бундан ҳам ўта олмади. Кўксидаги қудуқ ҳали ҳам сувсиз эди.
Қабристонда кўп овора бўлишмади, жой тайёр экан, майитни дарров қабрга қўйишди. Кияз энасини охирги марта кўриб қолгиси келди, лекин армонда қолди: кампирни оқ кафанга ўраб, бош-оёғини боғлаб қўйишибди.
Кампирни қабрга туширишаётган пайтда бир ўспирин қаттиқ бўзлаб йиғлади. Қараса, акасининг кенжа ўғли. Бола шу қадар тўлиқиб, шу қадар куйиниб йиғладики, Кияз унга ҳайрат ва ҳавас билан тикилди.
Бу боланинг гўдаклигида у шаҳарга кетганди. Шундан буён ўн саккиз йил ўтибди. Агар энаси ўн саккиз йил илгари ўлганида, балки у ҳам шу болага ўхшаб йиғлармиди…
Гўрга тупроқ торта бошлашди. Бола баттар бақириб йиғлади.
Туйқусдан осмонда тўрғай сайраб юборди.
Кияз анчадан буён тўрғайнинг овозини эшитмаганди. Ялт этиб осмонга қаради. Ўзининг қаерда эканлиги ёдига тушгач, хижолат бўлди. Дарҳол бировнинг кетмонини олиб, энасининг қабрига тупроқ торта бошлади…
Тўрғай сайрайверди.
Бола бўзлайверди.
Бир пайт Киязнинг кетмони бир бойчечакни узиб кетди. Бойчечак тупроққа аралашди. Кияз ўйланиб ўтирмай, уни қўлига олди-ю, бирор киши кўриб қолмадимикин деган хаёлда шошиб чўнтагига солди.
Бола бўзлайверди.
Тўрғай сайрайверди.
Кампирни кўмиб бўлган одамлар қабристондан чиқа бошлашди.
Янги қабр ёнида бўзлаётган болагина қолди.
Кияз ортига қайтиб, унинг қўлтиғидан тутди:
– Юр энди…
Энасини янги манзилга қўйиб қайтишди.
Қишлоққа қайтган эл бирин-кетин тарқалди.
Кечқурун уйда олис-яқин қариндошларгина қолишди.
Ўт ёқилган иссиқ ўчоқ ёнида кампир ҳақида гаплашиб ўти- ришди.
– Бечора энам Киязни чақиринглар, уни бир кўриб ўлсам, армоним қолмасди деб жон берди, – деди отаси.
Онаси бир халтача ўрик мағзини олиб келиб, Киязнинг олдига тўкди.
– Ўзи йиғиб-териб, ўзи чақиб, келса бераман деб, сенга илиниб юрганди, – деди кўзига ёш олиб.
Кияз ҳамма гапларни жимгина эшитиб ўтирди.
Эртаси куни кампирнинг руҳ-арвоҳига бағишлаб ош беришди.
Ошдан кейин Кияз ўзининг автореферати, диссертациясини тезроқ битказиши лозимлигини айтиб, ота-онасидан кетишга рухсат сради.
– Ўзинг биласан, – деди онаси чуқур хўрсиниб.
– Зарур бўлса, қайтавер, – деди отаси. – Барибир кампирни тирилтириб ололмаймиз…
У шаҳарга учиб кетди.
Икки кун ичида тоғларнинг кўриниши ҳеч ҳам ўзгармабди.
Пастда ҳали ҳам оппоқ ва кенг майдон жимирлаб ётибди…
Лекин бу гал тоғлар ҳам, дарёлар ҳам, булутлар ҳам Киязда қизиқиш уйғотмади. Бағри ғамга тўлиб, кўнгли чўкди. Бир нима ичгиси келди, лекин ичгани ҳеч нарса топилмади. Тамаки чеккиси келиб, чўнтагига қўлини суқди, лекин тамаки ўрнига юмшоқ, муздеккина бир нарса қўлига илинди. Олиб қараса, бойчечак экан. Бойчечак сўлиб қолибди.
Кияз уни истаб-истамай ушлаб туриб, ҳолсизланиб ўтирди. Қабристонни эслади. Бир зумда икки юзи қизариб, нафаси тиқилди. У жирканиб бошини чайқади.
– Қандай ёввойилик… – деб шивирлади ўзига-ўзи. – Қандай ёввойилик… Қандай ёввойилик…
Ўзининг шундай ҳолга тушиб қолганига ачинди. Ўзига-ўзи аянчли кўриниб, ўзига раҳми келди. Бирданига кўзига ёш қалқди. Кўз ёши оқиб, юзларини ювиб туша бошлади…

Читать полностью…

Мурза Ғапаров. Бойчечак (ҳикоя)


Телефон узоқ жиринглади.
Кияз унинг овозини анчагача эшитиб ётиб, аранг кўзини очди.
Хона ичи қоронғи. Қай маҳал бўлгани: кечқурунми, тун ўртасими, саҳарми, билинмайди. Аэропортдан самолётларнинг гуриллагани эшитилади. Улар кеча-кундуз учиб туришади…
«Бемаҳалда ким телефон қиляпти экан? Шаҳардан эмаслиги аниқ: телефоннинг овози узун-узун жиринглаяпти».
– Эй, телефон жиринглаб ётибди, – деди аёлини туртиб.
Лекин аёли уйғонавермади. Туришга тўғри келди. Стол-стулларга туртиниб бориб, трубкани кўтарди.
– Алло…
– Бу Исоқовнинг уйими?
– Ҳа.
– Новқот билан гаплашинг.
Новқот туғилиб-ўсган тумани. У ёқда кўп қариндош-уруғлари яшайди: отаси, онаси, оға-инилари, амма-холалари, янгалари… энаси. Лекин уларнинг ҳеч қайси бири бундай бемаҳалда телефон қилишмасди. Нима бўлди экан?
Новқот томондан:
– Алло, – деган эркак кишининг овози эшитилди.
Кияз овоз эгасини танимади.
– Кимсиз? – деб сўради.
– Менман, Кияз, – деди новқотлик. – Йўлдошман.
– Қайси Йўлдош?
Киязнинг Новқотдан кетганига ўн саккиз йил бўлди. Ҳозир у ерга йилда бир бориб, икки-уч кун туриб, қайтиб келади. Бора-бора элдан, туғилган еридан узоқлашиб, баъзи юртдошларини унутиб ҳам қўйяпти.
– Қайси Йўлдош?
Ҳалиги одам унинг ҳаяллаб қолганининг сабабини тушунди шекилли:
– Йўлдош – почтачиман, – деб қўшиб қўйди.
– А-а-а, Йўлдош ака… – деди Кияз буни эшитиб. Уларнинг қишлоғида шундай одам бор эди, лекин у кишининг буларга ҳеч қандай тегишли жойи, яқинлиги йўқ эди. Шунинг учун унинг телефон қилиши, айниқса, ярим тунда кўнғироқ қилиши яна ҳам ғалати туюлди
– Хў-ўш, нечун телефон қиляпсиз?
– Кияз, овулга бир келиб кетгин, ука. Энанг бетоб бўлиб қолди.
Энасининг авваллари ҳам тоби қочиб турарди, кексайиб қолган-да. Бироқ бу ҳақда бундай тарзда хабар бериб, унинг тинчини бузишмаганди. Демак, бир гап бўлганга ўхшайди…
– Нима бўлди, аҳволи оғирми? – деб сўради Кияз тўлиқроқ маълумот олмоқчи бўлиб.
– Анча оғир, – деди Йўлдош почтачи. – Келишинг керак.
Демак, бир ҳодиса бўлган деб ўйлади Кияз. Бироқ аниғини билиб олиши зарур: шунчаки тоби қочиб қолган бўлса, боролмайди – келгуси жумагача авторефератини топшириши керак, ойнинг охирида диссертациясини химоя қилади; тўсатдан кампирга бир нима бўлиб қолган бўлса, боришига тўғри келади. Лекин буни қандай аниқлайди. Тўғридан-тўғри «ўлдими?» деб сўрагани одамнинг тили бормайди. Ҳалиги одам «оғзи-бурнини қийшайтириб, бунинг сўраганини қара», деб ёмон кўриб қолиши мумкин. Қишлоқнинг одами-да.
– Нима қилсам экан? – Кияз ўйланиб қолди, лекин хаёлидан ўтгани оғзидан чиқиб кетди. – Ишларимни нима қиламан?
– Ишларингни икки-уч кунга қўя турасан-да, – деди почтачи. – Келмасанг, бўлмайди. Кампирнинг кўнгли оғрийди.
Киязнинг хаёли бўлинди. Йўқ, кампир анча ўсалга ўхшайди ёки унга нимадир бўлган. Очиғини айтиб қўявермайдими, гапни айлантирмай.
– Шундай қиламан, бошқа иложим йўқ.
– Тезроқ етиб кел, ука. Бандалик-да…
Оббо, бу одамнинг мулоҳазакорлиги ҳаддан ошди! Гапни пардаламай, ўлган бўлса, ўлди демайсанми, мусурмон.
– Бораман. Тушгача етиб бораман…
Уйнинг ичи ёришиб, аёлининг юзи, яланғоч кўкраги оқариб кўрина бошлади. Эндигина турмуш қуриб, ҳали ўйин-кулги билан овора бўлиб юрган пайтлари эди. Шунинг учун хотинига бирпас суқланиб қараб туриб, шу заҳотиёқ унинг кўйнига кириб ётгиси келди, лекин самолётларнинг овози борадиган жойи олис эканлигини эслатгани учун ўзини тутди. Аёлини уйғотиб, телефонда эшитган гаплари ва ўзининг қарорини айтди.
– Мен ҳам бирга борайми? – деб эснаб қўйди хотини.
– Кераги йўқ, – деди Кияз, – кампир ҳали ўлгани йўқ. Бунинг устига, сен уни кўрмагансан ҳам. Ундан кўра, тинчгина ётиб ухлайвер, ойдиним.
– Яхши бориб кел. Чиқаётганингда эшикни қаттиқроқ ёпиб қўй…
Кияз унинг айтганини қилди.
Аэропортга етиб келса, тушгача бўладиган рейсларга чипта йўқ экан. Ёлғон гапиришига тўғри келди.
– Ўлик кўмгани боряпман, – деди мунғайиб.
Ёлғонни осонгина айта олганига ўзи ҳам ҳайрон бўлди, лекин шу заҳоти, балки бу ёлғон эмасдир, чиндан ҳам энам ўлиб қолгандир деб ўйлаб, ўзини оқлади.
– Гапингизни тасдиқлайдиган бирор нимангиз борми? – деб сўради кассир аёл.

Читать полностью…

🙋‍♂️ Ғолиб аниқ – улкан дўппи 5 млн сўм билан Самарқандга кетди!

✍️ Самарқандлик қадрдон укамиз Иномиддин Нозимов шу ондаёқ алоқага чиқди ва 5 млн сўм тушириб берди.

Шахсини сир тутишни хоҳлади, лекин ўзимиз мажбурлаб эълон қилдик. Чунки ибратнинг ҳам ўрни бор.

Тушган 5 млн сўм саратонга чалинган 8 ёшли қизгина – Моҳларойимга берилмоқда. Ғурурланамиз!

Аброр Зоҳидов
Телеграм | Инстаграм

Читать полностью…

Рольф Асусенага жўҳори қайласини берди лекин қиз уни қайтариб ташлади. Доктор уни иситмаси борлигини айтди, лекин антибиотиклар фақат қорасонга чалинганлар учун асраб қўйилганини таъкидлади. Руҳоний келиб қизнинг бўйнига бокиралик туморини осиб ибодат қила бошлади. Ёмғир майдалаб ёға бошлади.
“Осмон ҳам йиғлаяпти” деб Асусена ўзи ҳам йиғлаб юборди.
“Илтимос, қўрқма, кучингни асра. Ҳаммаси яхши бўлади. Мен сен биланман. Сўз бераман, қандай бўмасин сени бу ердан чиқариб оламан,” деб Рольф унга далда бўлди.
Репортёрлар қизни суратга олиш учун келишди ва ундан баъзи саволларни сўрашди. Айни вақтда кўплаб телеканаллар вакиллари ўзларининг камералари, овоз ёзиш аппаратлари, тасвирчилари ва бошқа асбоб-анжомлари билан шу ерда эди. Асусенанинг юзи бутун дунё бўйлаб миллионлаб экранларда намойиш этилди. Рольф эса ҳаммасидан насос сўраб илтимос қиларди.
Иккинчи куни қоронғу тушгач, Рольф Асусенага, у яхши ухлаши учун онасидан ўрганган қадимги Австрия халқ қўшиғини айтиб берди, бироқ қиз наридан бери ухлади. Ўша тунда Рольфнинг хотирасидан кўплаб ёмон хотиралар ўтди. У буларни ҳаммасини Асусенага айта олмасди. Ахир қизалоқ денгиз орти, Европада уруш йиллари нима бўлганини қаёқдан ҳам билсин. У қизалоққа руслар очликдан ўлиб кетган махбусларни ёқиб юбориш учун конслагерларга ташигани, тоғдек уюм бўлиб ётган ялонғоч жасадлар, тириклайин куйдирилган ва дорга осилган болалар ҳақида қандай қилиб айтиб бера оларди. Шунингдек кўз олдида онаси хўрланган ўша машъум тун ҳақида ҳам айтиб бера олмасди албатта. У айтиб бера олмайдиган кўп нарсалар бор эди. Рольф айни дамда бу нарсаларни ҳаёлидан ўчириб ташлашга уринди.
Рольф Асусенаниниг ёшида бўлган даврларини ёдга олди. Ёшлигида отаси уни бир чуқурга ташлаб камари билан роса қамчилаганди. Бир марта ўзини ёмон тутди деб ҳисоблаб отаси уни катта шкаф ичига қамаб қўйганида эса бурчукда титраб турган ҳайвон каби у қоронғуликни кўрмаслик учун кўзларини юмиб олган, юрак уришини эшитмаслик учун эса қулоқларини қўллари билан бекитиб олганди. Шу нарсаларни чуқур қайғу билан ёдга олар экан Рольф бутун ҳаётини яшириниш билан ўтказган, отаси унинг туғилишини иснод деб билган, ақли заиф синглиси Катеринани эсга олди. Катерина билан Рольф эмаклаб емакхона столининг остига бекиниб олишарди ва оёқ товушларини эшитиб бир-бирларини маҳкам қучоқлаб олишарди. Катеринанинг ширин ҳиди ҳали ҳам Рольфнинг димоғидан кетмагандек эди. Унинг қўрқув билан нафас олиши, ипакдек майин сочлари, кўзларидаги самимийлик ҳануз ёдида турибди. Катеринанинг ўлимидан сўнг у жуда кўп кўз ёш тўкди. Кейинчалик у журналист сифатида эришган барча ютуқларига ўтмишидаги қийинчиликларига бардош бергани учун эришганини англаб етди. У қанчалик уринмасин ўтмишини эсидан чиқара олмасди. Кўзлари ёшдан қизариб кетган Рольф онасини сўнгги марта қора кўйлакда, онаси уни Жанубий Америкага кетадиган қайиққа ўтқазганида кўрган эди. Онаси уни кўз ёшларини артишга келмади, фақат унинг “уруш тугади, энди белкурак олиб куйдирилган жасадларни кўмамиз” деган гаплари ёдида қолганди.
“Илтимос йиғламанг, мен азобланаётганим йўқ. Мен яхшиман,” деди Асусена унинг ҳаёлларини бўлиб.
“Сен учун йиғламаяпман” деб кулди Рольф Карлей. “Ўзимни деб йиғлаяпман. Мен азобланаяпман.”

Читать полностью…

Иcабель Альенде. Биз яратилган тупроқ (ҳикоя)


Улар қизалоқни ботқоқдан бошини чиқариб, кўзларини катта-катта очганича унсиз фарёд чекаётган ҳолда топишди. Унинг исми Асусена эди. (Уни Лили деб ҳам чақиришарди) Катта бефайз қабристон аллақачон тўлиб кетган, атрофни эса етимларнинг фарёди тутиб кетганди. Кичик қизалоқни яшаш учун қаттиқ тиришиб ҳаракат қилиши бу фожеанинг рамзи эди. Телекамералар қизчанинг бундай чидаб бўлмас тасвирини тез тез намойиш этишар, унинг кимлигини ва унинг исмини ҳеч ким эслай олмасди. Экранда ҳар зомонда унинг орқасида ўттиз йиллик фаолияти давомида ўз касбига содиқ, масъулиятли бўлган, тажрибали журналист Рольф Карлей кўринарди.
Дастлабки ер ости тебраниши пахта далаларида бўлиб, уларни кўпик тўлқинларига ўхшатиб қўйди. Геологлар бир неча ҳафта олдин сейсмографларни ўрнатишган ва тўғ яна уйғонишини билишарди. Шунинг учун улар вулқон отилиб иссиқ емирилиш содир бўлишини ва лава музларни эритиб фалокат юз беришини башорат қилишди лекин уларнинг бу огоҳлантиришларига ҳеч ким қулоқ солмади. Водийдаги шаҳарлар аҳолиси ҳеч нарсадан беҳабар то ўша даҳшатли ер қимирлаши ва улкан қор кўчкиси содир бўлиб, тошлар ва сув қишлоқлар устига ёпирилиб келиб уларни кўмиб юборган ноябр ойининг фожеали чоршанбасигача ўз кундалик юмушларини қилиб юришган эди. Тирик қолган одамлар даҳшатли манзарага гувоҳ бўлишди уларнинг кўз ўнгида уйлар, саройлар, меҳмонхоналар, черковлар, оппоқ пахта далалари, қоп-қора қаҳва ўрмонлари, чорва яйловлари – барчаси йўқ бўлиб кетди. Анча вақтдан кейин ҳарбийлар ва кўнгиллилар ёрдамга етиб келишди ва ҳалокат кенглигини таҳлил қилишга уринишди, улар ҳалокат натижасида йигирма минг одам ва бир неча юз минг ҳайвон лойга ботиб кетганини таҳмин қилишди. Ўрмонлар ва дарёлар ҳам супириб ташланган ва улардан асар ҳам қолмаганди бироқ улкан ботқоқли саҳро вужудга келганди.
Рольф Карлей Асусенани биринчи бўлиб топган ва уни қутқаришга уринаётган кўнгиллилар гуруҳини суратга олаётганди. Унинг камераси қизалоқнинг қорамтир юзи умидсиз кўзлари ва лойга беланган сочларини йирик планда кўрсатарди. Унинг атрофи балчиқ лой билан қопланган, кимдир уни тортиб олишга уринса қиз ботиб кетиши мумкин эди. Қутқарувчилар қизга арқон ташлашди, у эса улар то унга арқонни ушлашини бақириб айтмагунларича арқонни ушлашга ҳаракат қилмасди.Ниҳоят қиз ботқоқликдан қўлини чиқариб ҳаракатланишга уринди, аммо тезлик билан ботқоққа чўка бошлади. Буни кўрган Рольф сафар халтаси ва анжомларини отиб юборди ва ботқоқликни кечиб ўта бошлади.
“Исминг нима?” деб сўради у қиздан.
Қиз унга исмини айтди.
“Қимирлама, Асусена” деб Рольф секинлик билан қиз томонга юра бошлади.
Қизни яқиндан бориб қутқаришни имкони бўлмагач, Рольф ортга чекинди ва атрофни айланиб оёқ қўйса бўладиган қаттиқроқ ерни қидира бошлади. Ниҳоят у қизга яқин келишни уддасидан чиқди ва арқон билан қизнинг қўллари остидан боғлади, энди қизни тортиб олишлари мумкин эди. Рольф қизга қараб ёш боладек жилмайди ва унга ҳаммаси яхши бўлишини, у билан шу ердалигини ва уларни тез орада ташқарига олиб чиқишларини айтди. У қутқарувчиларга арқонни тортиш ҳақида ишора қилди, лекин арқонни тортишлари билан қиз қичқириб юборди. Қутқарувчилар яна бир марта уриниб кўришди, шунда қизалоқнинг елкаси ва қўллари кўринди. Лекин улар қизни бошқа қимирлата олишмади. У қопқонга тушиб қолганди. Кимдир қизнинг оёқлари уйининг қулаган деворлари орасига тиқилиб қолган деб таҳмин қилди лекин Асусена бу ғишт бўлаклари эмас, унинг оёқларига чирмашиб, ёпишиб олган укалари ва сингиллари эканлигини айтди.
“Ташвишланма сени албатта чиқариб оламиз” деб ваъда берди Рольф.
Асусена унга қаради бироқ ҳеч нарса демади.

Читать полностью…

#Тикилган_орзулар

— Ниҳоят сен меникисан, —деди у шивирлаб, елкасига қўл теккизиб.
Келин бошини кўтармай, юмшоқ пичирлади:
— Ҳали... тайёр эмасман.
Куйов жим турди. Ҳиссиётларини жиловлаб, унга секин ва оҳиста қаради.
— Мен сени шошилтирмайман, — деди у юмшоқ овозда.
— Бугунги тун бизники. Ҳеч ким шошмаяпти. Фақат... сен билан бир жойда бўлишнинг ўзи етар.
Келин илк бор унга тикилди. Кўзларида ноаниқ илтимос, лекин ишонч ҳам бор эди.Куйов кулимсираб
— Чимилдиқ бу икки қалб биринчи марта бирга тинч нафас оладиган тун. Агар сен ҳали ўзингни мен билан тинч ҳис қилмаяпсан, унда биз шунчаки бир-биримизни тинглаймиз. Ҳис қиламиз. Шунинг ўзи бахт

/channel/+JzxK7VHCdGc5OGI6
/channel/+JzxK7VHCdGc5OGI6

Читать полностью…

Kechirasiz, xonim, adashibman. Ikki soatdan so‘ng u «Sharleman» mehmonxonasiga yetib keldi va liftda oltinchi qavatga ko‘tarildi. Yo‘lak bo‘m-bo‘sh edi. U 657-xonani topdi va yuzini guldasta bilan to‘sgancha eshikni taqillatdi. Bir ozdan so‘ng eshik qiya ochildi. Batteri eshikni itarib ichkariga kirdi. Oq xalat kiygan, boshiga sochiq o‘ragan va yuziga niqob chaplagan Ebernon xonim hayrat bilan guldastani qo‘liga oldi. -Janob Batteri! Men yotmoqchi bo‘lib turuvdim. -Juda yaxshi.-U eshikni yopdi. -Zudlik bilan xonamdan chiqib keting! Batteri kuldi. -Yuzingizdagi kremga qarshi emasman. Bu menga xalaqit qilmaydi.-U ayolning boshidagi sochiqni yulqib oldi. Ebernon xonim uning yuziga guldasta bilan urdi. -Yo‘qoling! -Bu gapni shunchaki aytyapsiz-a, azizam? Aslida esa qolishimni istayapsiz. Vaqtimizni juda yaxshi o‘tkazdik. Qimmat taomlar... Sizga pullarimni sarfladim. -Men sotilmayman. -Gap bundamas. Siz menga yoqasiz va men ham sizga yoqaman deb o‘ylovdim. -Men oilali ayolman.-Ayol ortiga tisarildi.-Men bu narsani istamayman. Men shunchaki kimdir men bilan kunni ajoyib o‘tkazishini xohlagandim, xolos.-Va shu yerda u mash’um xatoga yo‘l qo‘ydi.-Siz xavfsiz bo‘lganingiz uchun men aynan sizni tanlagandim. Har qanday ayol siz bilan bo‘lish xavfsiz ekanligini aytishi mumkin. -Xavfsiz?..-Batterining yuzi bujmayib ketdi.-Xavfsiz?!-Uning miyasi lo‘qillay boshladi: bu ayol uning orzusini o‘ldirgandi. Endi u hech qachon birorta ayolga yaqinlasha olmaydi! U bu ayolni mana shuning uchun yomon ko‘rib ketdi. Xuddi Korderning haykalchasi uchun olgan pullariga yeb-ichgani uchun yomon ko‘rgani kabi. U indamay ayolning tomog‘iga chang soldi. «Sharleman»dagi qotillik haqida barcha fransuz gazetalari bong urdi. Politsiya marhuma bilan birga Orleanning bir nechta restoranlarida bo‘lgan erkakni qidira boshladi. Erkakning tashqi ko‘rinishi ham tasvirlangandi: ingliz millatiga mansub, yoshi o‘tgan, sochlari oqargan, bo‘yi besh fut sakkiz dyum, ko‘k nimcha va oq shim kiygan. Batteri bu tasvirlash unchalik to‘g‘ri emasligini bilardi. Uning bo‘yi besh fut to‘qqiz dyum, oq sochlari deyarli yo‘q, yoshi ham endi o‘ttiz to‘rtda edi. Nimcha va shimini u Luarga uloqtirdi. U ingliz tuprog‘iga qadam qo‘yganida o‘zini yengil his qildi. Biroq bu uzoq cho‘zilmadi: bojxona ofitseri uni so‘roqqa tutdi. -Fransiyaning qayerida bo‘ldingiz? -Luar vodiysi bo‘ylab sayohat qildim. Anje, Tur, Puate. -Orleanda-chi? -Yo‘q, menga u yerda tomosha qiladigan joylar unchalik ko‘p emasligini aytishgandi. -Yaqinda yuz bergan qotillik haqida eshitdingizmi? -Sal-pal. Fransuzchani unchalik yaxshi bilmayman. -Bir ingliz ayoli mehmonxonada bo‘g‘ib o‘ldirilgan. U aynan sizning shahringizdan bo‘lgan. Batteri o‘zini hayron bo‘lganga soldi: -Yo‘g‘-e? Ismi nima ekan? -Mildred Ebernon. Sayohatingiz davomida uni uchratmadingizmi? -Ebernon. Hech qachon eshitmagan ekanman. -U holda sizni boshqa tutib turmaymiz. Sog‘ bo‘ling. Poyezdda uyiga qaytarkan, Batteri voqeaga politsiya nuqtai nazaridan qarashga urindi. Fransiyada uni qotillik bilan bog‘laydigan hech qanday iz yo‘q edi. Ular faqat tushlik payti uchrashishgan va har safar turli restoranlarda. Mehmonxonada qoldirgan barcha barmoq izlarini artib tashlagan. Ebernon xonim bilan bitta shahardan ekanligi esa uni ayblaydigan dalil bo‘lolmaydi. Faqat xotirjamlikni saqlasa bo‘ldi. Uni perronda politsiyachi to‘xtatganda eti bir jimirladi. -Tekshiruv, ser. Taksiga pul sarflab yurmasligingiz uchun sizni uyingizga o‘zimiz olib borib qo‘yamiz. Duvrda siz Ebernon xonimni tanimasligingizni aytgansiz. Bu ayolni hech qachon ko‘rmaganmisiz? Batteri noxushlik yuz berishini his qildi. -Ehtimol ko‘rgandirman, lekin ismini bilmasligim mumkin-do‘konga har kuni qancha odam kelib-ketadi. -Biz uning uyidan juda ko‘p kitob topdik va eri bu kitoblarni u sizning do‘koningizdan olganini aytdi. Do‘koningizdagi savdolarni qayd qilib borasizmi? -Agar chek bilan pul to‘lashsa. -Qayd daftaringizni ko‘rsak bo‘ladimi? Do‘kon yopiladigan vaqt bo‘lsa-da, Jeyms hali ham shu yerda edi. Batteri u bilan bosh irg‘ab salomlashdi va politsiyachi bilan orqadagi xonaga qadam tashladi.

Читать полностью…

Meni Xaystritda ko‘pchilik taniydi. -Haqsiz,-dedi Ebernon xonim.-Sherridan ko‘proq ichib qo‘yibman shekilli. Unuting... -Aksincha,-dedi Batteri.-Agar ming funtga boyisam, sizga minnatdorchilik bildirishning yo‘lini topaman. U chorshanba kuni yordamchisi Jeymsga do‘konga qarab turishni tayinladi, o‘zi esa ertalab turib Korder haykalchasini poyabzal qutisiga joyladi va Londonga yo‘l oldi... Batteri quti ichidan haykalchani olganida hayajonlanganidan mutaxassisning nafasi chiqmay qoldi. Bu u ko‘rgan ilk Uilyam Korder haykalchasi edi. U Batteriga bir necha turdagi staffordshir haykalchalari borligini, Korder haykalchalari esa dunyo bo‘yicha bor-yo‘g‘i uch-to‘rt dona ekanligini aytdi. Buni eshitib Batterining tomog‘i qurib qoldi. -Necha pul taklif qilasiz? -Bugun buni sakkiz yuz funtga sotishim mumkin, ammo kimoshdi savdosida qimmatroqqa sotsa bo‘ladi. -Minggami? -Savdo yurishsa, bundan ham qimmatroqqa. -Keyingi kimoshdi savdosi qachon bo‘ladi? Mutaxassis unga savdo jarayoni haqida batafsil ma’lumot berdi. Bir necha oy kutishi kerakligini anglagan Batterining peshonasi tirishdi va savdoni tezlashtirishni so‘radi. Mutaxassis istamaygina kimgadir qo‘ng‘iroq qildi va yanagi oyga, ya’ni besh haftadan keyin Korder kimoshdi savdosiga qo‘yilishini ma’lum qildi… Ikki kundan so‘ng Ebernon xonim yana do‘konda paydo bo‘ldi va yangilikni eshitdi. -Xursandman. -Men esa sizdan minnatdorman!-Va Batteri Londondan qaytayotib tayyorlab qo‘ygan taklifini aytdi:-Kelasi chorshanba kuni sizni men bilan birga tushlik qilishga taklif etaman. Ebernon xonim qoshlarini chimirdi. -Lekin menimcha bunday fikrni inkor qilgandik shekilli. -Biz Epsonda, hech kim tanimaydigan joyda uchrashishimiz mumkin. Ayol oppoq tishlarini ko‘rsatib kuldi: -Ajoyib! Kimoshdi savdosini kutamiz. Savdo qachon bo‘ladi dedingiz? -O‘n beshinchi mayda. Juma kuni. -O‘n beshinchida? Eh, afsus! O‘n oltinchi kuni men Fransiyaga ketayotuvdim. -U yerda qancha bo‘lasiz?-Batteri umidsizligini yashirolmadi. -Bir oycha. -Eringiz siz bilan boradimi? -Biz doim alohida-alohida dam olamiz... Siz-chi, sayohat qilishni yoqtirasizmi, janob Batteri?-U sherridan ho‘pladi va ishva bilan qaradi.-Men tarixiy joylarga borishni yoqtiraman va bir necha kun Orleanda bo‘lgach, keyin Luar bo‘ylab harakatlanaman. -Men ham shunday qilaman. Fransiyada uchrashish va g‘alabamizni o‘sha yerda nishonlashni tasavvur qilyapsizmi? Ayol xuddi ovozsiz kino yulduzidek hayratini ifodaladi: -Ammo do‘koningiz-chi?.. -Jeyms qarab turadi. Keling, hoziroq uchrashuv belgilaymiz. O‘n sakkizinchi may kuni tush paytida Orleandagi cherkov oldida uchrashamiz. -Nimaga o‘n sakkizinchi may kuni? -Uilyam Korder sharafiga qadah ko‘tarish uchun. U qizni o‘sha kuni o‘ldirgan. Ebernon xonim jilmaydi. -Siz va sizning qotilingiz!-U bir oz o‘ylangach, javob qildi.-Yaxshi. O‘n sakkizinchi mayda. Agarda haykalchangiz sotilsa. -Savdo qanday bo‘lishidan qat’i nazar, men o‘sha yerda bo‘laman,-va’da berdi Batteri. Ayol uning lablaridan yengil bo‘sa oldi. Ebernon xonim ketgach, Batteri fiziologiya va anatomiya bo‘yicha kitoblar turadigan javon oldiga bordi va o‘ziga kerakli kitoblarni oldi. U o‘n sakkizinchi may kuni o‘zining tajribasizligini namoyish etmoqchi emasdi... Haftalar Batteri uchun chidab bo‘lmas darajada sekin o‘tardi. U allaqachon paromga chipta va sayyohlik cheklariga buyurtma berib qo‘ygandi. Bir necha yildan buyon birinchi marta bir nechta yangi ko‘ylak, bo‘yinbog‘, ko‘k nimcha va bir juft oppoq shim sotib oldi. O‘n beshinchi may kuni Batteri unga sirli visol oqshomini taqdim etuvchi kimoshdi savdosiga yetib keldi. U bunday imkoniyat haqida bir umr orzu qilgan, ammo topish-tutishi bunga yo‘l qo‘ymasdi. Ayol o‘ta boy va aslzoda xonim bo‘lib, uni eng qimmat vino va taomlar bilan mehmon qilish lozim edi. -Xo‘sh, ikki yuz sakson yettinchi buyum… Mashhur jinoyatchi Uilyam Korderning staffordshir haykalchasi... Hayajondan Batterining miyasiga gupillab qon urildi. U ko‘zlarini yumib oldi. -Ming funt! Janob Batteri tasavvur qildi: mehmonxona yotog‘i, qo‘lida shampanli qadah tutib turgan Ebernon xonim... -Bir ming ikki yuz ellik. Kim oshadi?

Читать полностью…

Орадан яна тўрт йил ўтди ва яна бир хат келди. Хатда бу сафар Тедди бакалавр даражасини олгандан сўнг, узоқроққа боришга қарор қилганини тушунтирган эди. Мактубда Томпсон хоним ҳалигача унинг энг яхши ва энг севимли устози эканлиги айтиб ўтилган эди. Фақат Теддининг имзоси бу сафар узунроқ эди: «Т.Д. Теодор Ф. Стоддард».
Воқеа бу билан тугамайди. Ўша баҳорда муаллимага яна бир хат келди. Унда Тедди орзусидаги қизни учратганини ва оила қурмоқчи эканлигини ёзган. У отасининг бир неча йил олдин вафот этганини Томпсон хонимга тушунтирди ва одатда никоҳ тўйида куёвнинг онаси учун ажратиладиган жойда ўтиришга устозидан розилик олди.
Тўй куни Томпсон хоним ўша мунчоқни тақиб, атирдан сепиб Теддининг никоҳ тўйида онасининг ўрнида она бўлиб иштирок этди. Маросимда доктор Стоддард устози Томпсон хонимнинг қулоғига пичирлади: «Раҳмат, миссис Томпсон, менга ишонганингиз учун. Менга ўзимни муҳим эканлигимни ҳис қилдирганингиз учун, ҳаётимда бирор нарсани ўзгартиришим мумкинлигини кўрсатганингиз учун сизга катта раҳмат».
Томпсон хоним кўзларида ёш билан жавоб қайтарди: «Тедди, сен ҳаммасини нотўғри тушундинг. Сен менга бу дунёда ниманидир ўзгартиришим мумкинлигини ўргатгансан. Сени учратмагунимча мен қандай ўргатишни билмас эдим».
Ҳар бир устоз шогирдларининг ҳаммасини бирдек севиши, мабодо улардан бирортасини ёқтирмаса ҳам буни очиқ айтмаслиги керак. Акс ҳолда бу иш ўқувчининг руҳиятига салбий таъсир қилиши ва муваффақиятсизлигига сабаб бўлиши мумкин.
Ҳар бир устоз барча ўқувчиларига ўзини яқин тутиб, муомала қилса, ўқувчилар унинг фанини яхши кўриб ўзлаштирадилар. Бу асосан, бошланғич синфларга дарс ўтадиган устозларга тегишли.
Сиз ўша Тедди кимлигини биласизми?
(У саратонни даволаш бўйича дунёга машҳур шифокор, Тедди Стоддартдир. У АҚШнинг Айова штати маркази бўлмиш Дес Мойндаги касалхонанинг саратон бўлимида ишлайди.).

@Hikoyalar

Читать полностью…