206
کاناڵی شێعر و بەرهەمەکانی : #حاتەم_مەرزەنگ 🎼شاعیر ، 📚 نووسەر ، 🎸 موفەسیری شیعری کلاسیکی هاوچەرخ ⚖ کارناس باڵای یاسا(فەوقی لیسانسی حقووقی عموومی) https://t.me/hatamsarawi Admin:🆔 @Hatammarzang
گوڵم، تۆ لەو پایزە بێ شەوقەدا
بەهاری پڕ گوڵی
لە نێو ئەو هەمۆ ئازارەی ژیانا
هەموو خۆشی دڵی.
مانیسا خانمی جوانم، هیوادارم خوێندن و فێر بوونی عیلم بۆ خزمەت بە ئینسانییەت و کورد و کوردوستان و شەر لە گەڵ جەهل و خورافات تا گەیشتن بە مەقامات هەر بەرز درێژە پێ بدەی.
باوەڕم وایە هێندە ئازاو تێکۆشەری کە دەگەیە لوتکەی سەر فەرازی.
موخلیست، حاتەم
18 ی ڕەزبەری 1404
لادە لەچکە شینەکەت، تۆ بی خودا و ئائینەکەت
بیخە ئەستۆم، تاڵی ئاۆریشمە قژە چین چینەکەت
جوانێ، تۆ بی پێشەوای سەرداری ڕێبازی شەرەف
بێڕەوە، نەیکەی بڕۆی کۆتاکە قارو قینەکەت
سەرنەوی بۆ پەرچەمم،بەندم بە بۆنەی پەرچەمت
گیان دەبەخشێ بۆنی سینگە پڕ گوڵ و پڕ تینەکەت
بۆ دەوای زامی دڵی شەیدام ئەوەندەم پێدەوێ
بێیە کۆڵانێ ببیسم مۆسیقای پەیوینەکەت
ئەی قەزای خۆت ودەم و لێوت لە سەدجامی شەڕاب
بێ بەڵا بن جام و پیاڵەن چاوەکەی بێ دینەکەت
کەی ڕەوایە ئەو هەموو نازو ئەداو جەورە گوڵم
چێ گوناهی عاشقە شێواوە دڵ بە برینەکەت
وا مەکە، حاتەم، لە تیری نازی جوانان دوور کەوە
دەتشکێنێ نازی زۆری دڵبەرە شیرینەکەت
9 ی ڕەزبەری 1403
حاتەم سەراو
ئێرە سەراوە، ڕوگەی نیازە
بۆ من سەرمایەی شیعرو ئاوازە
لای من خۆشترین شوێنی دونیایە
جوانترین نەخش و نیگاری خوایە
ئاوی پیرۆزی کانی سەر چاوە
سەری حورمەتم زۆر بۆ داناوە
قەڕاوڵخانەی قەڵای پڕ سەنگەر
سەر دەگرێ لە حاند زاڵمی بەدفەڕ
هەرچەند باغاتی لە کەمی داوە
بەڵام هەر سەوزو جوانە ئەم ناوە
کێوی کۆخاباز پیلی باکووری
کەندەڵانە سوور دیوی باشووری
داوێنی دەشت و باغات و ئاوە
ئاری ئازیزان قیبلەم سەراوە
سەنەی هەزارو چوار سەدو چوارە
پێنجی ڕەزبەرە باغ جەستەی خوارە
حاتەم هێنایە سەر دەفتەر هەستی
چەندە بێزارە لە هەل پەرەستی.
5.7.1404
بۆکان حاتەم
تاجی شەرەفی یەگجار زیاترە
لە مرۆی پەستی،بێ شەرەفی دوون
لەو مرۆڤانەی گەلیان دەفرۆشن
دەبنە چاو ساغی دوژمنی مەلعون
ئەو مرۆڤانەی بۆ قولێ ئالیک
یان بۆ مستێ جۆ و چەن سکە ئاڵتوون
ڕاست دەبنە سەگی خوێڕی گورگە مێش
گەل دەبەن بەرەو نوقم و تێدا چوون.
hatam
17ی خەرمانانی 1404
ماندوو و شەکەت بوو،تەنانەت چارەوێکەشی زۆر بێ وازو ماندوو دیار بوو،ئارەقەی زۆری کردبوو،ملیوانی کراسەکەی لە بەر ئارەقە وەک دەفە ڕەق هەڵاتبوو،نێو پشتی کەف و کەپەکی ئارەقەی پێوە دیار بوو،هێدی هێدی هەنگاو دەنا،بۆ خۆم بە خۆم گوت هەوە،فڵان کەسە،هەر ئەو دەبێ هێندە وهێندە نەترس بێ و ئاوا بە تەنیا ئەو چۆڵ و زەردانە لە پێناو حەق و حەقیقەت ببڕێ،وەبیرم هاتەوە بۆیە دوێنێش ساواک و ژاندەرمە هاتبوونە نێو گوندو ئەو ناوە گەڕابوون و زیاتر لە پەنجا سەربازو ژاندەرمە و بەکرێگیراویشیان لە گەڵ بوو.
لە پەنای گابەردێک ماتەم هەڵگرت،ئاگام لێبوو دەهات بە ڕەو ڕۆژئاوا،من لە باکووری ڕۆژئاوای کێوەکە جێگیر بووم،ئەو ئەنەهوو ئاگای لە من نەبوو،لە بن پنجکە تیکانێک ڕێوێک دەرپەڕی،ئەسپەکەی هێندێک سڵ بوو،ئەسپەکەی،ئەسپێکی یەکەناسی،بۆرەی سەرو کلک گری گوێ مقەستی ڕەختی کەفەڵ جوان و نێو سینگ پان و دەست و مەچەک باریک و بۆرەیەکی تاریک بوو.
ئەسپێکی بە مانا نەجیب و لەسەرە خۆ. وا نەسڵەمێوە کە سوارەکە تووشی زیان بکا،هەوسارەکەی لە دەست بەر بوو،ئەسپەکە دوو هەنگاو کشاوە دواوە،هەستا سەر پاشوو پڕ بەو ناوە حیلاندی،سوار بانگی کرد لێی چۆ وە پێشی دەستی بەسەرو چاوی داهێنا هێدی کردەوە ئەسپەکە سەرو چاوی ڕەسینگی سوارەکە دەخشاند،سوار نێو چاوانی ماچکرد.
لێم نیزیک کەوتبۆوە،تەواو دڵنیا بووم بۆ خۆیەتی، لە بن گابەردەکە هاتمە دەرێ هەرام لێکرد هۆ کاکی ڕێبوار لادە بۆ ولایە،خۆی شلوێ نەکرد وەک بڵێی گوێ لێنەبوو بێ،هەرایەکی تر،یەکی تر،ڕاوەستا،ئاوڕی داوەناسیمێوە سووڕاوە بۆ لام،ڕۆژ لە ئاوا بوونە،زەردە پەڕی خۆر لەو دوورە دەستانە هەر دەڵێی خوێنە لە تەشتی زێڕیندا،لەو چیاو دۆڵ و زەردو هەزار بە هەزارە زەمان وەهم وترس دەبارێنێ،من دوو ڕۆژە دروێنە وانەکانم ناردۆتە مەهاباد پوورە ئامین داوای گەنم و ئاردی کردبوو لە ئارد و گەنمی پارەکە بە داشقەو بارگینی ساڵحی سۆفی سەفەردا شەش حەوت تەلیسی بەنم بۆ ناردبوو کوڕەکان هێندێکیش ناساغ بوون با بچنە لای دوکتور وێنەتان هەرمەنی.
قارەمانێک،کۆڵنەدەرێک،ڕەندێک،سیفەت شێرێک، کۆڵتێکی چواردە خۆری ڕەشی ئەمیرکەیی بە قەدەوە،بڕنۆکی قوڵەی ئاڵمانی،ڕاست و چەپی سەر شان و نێو قەدی بە فیشکدان ڕازا بۆوە،چاو وبرۆ ڕەشی نە زۆر بڵین نە زۆر کورت،هەیکەلێکی ڕەختە و پیاوانە،چاو و برۆ ڕەشی چا گەورە و جوتێ سمێڵی بادراوی نە زۆر زەلام نە زۆر بارێک و بێ هێز،دەتگوت کەماڵ و ڵمولک نەقاشی کردو سیهامی ساروقامیش حیساباتی بۆ خەتی سمێڵی کردۆ.
تەمەنی دە ساڵێک لە من کەمتر بوو پێی دەگوتم کاکە. ناسیمێوە هاواری کرد کاکە کوڕە خۆ زۆرم ڕوانێ ئەم پەرێزانە تەنانەت بە دووربینیش کەسم وەبەر چاو نەدەهات، ئەوەی دەمدی سواڵە و باقە و تایە گەنمن. نیزیک کەوتەوە یەکدیمان لە باوەش گرت،هەر دووکمان بۆنی ئارەقەمان لێدەهات،خۆشەویستیمان بۆ یەک گریان و پێکەنینی تێکەڵ کردبووین، لە زستانی پارەوە نەمدیبوو چوو بۆ گەرمێن(باشووری کوردستان)
ئەو ساڵانێک بوو هاتوو چۆی گەرمێنی دەکرد،ماوەکیش ڕەگەڵ هێزی مەلا مستەفا بوو، دوای نسکۆ هێنانی شۆرشی مەلا مستەفا و یارانی
ئەو لێی تێک چوو بوو،زۆر لە مێژ بوو ساواک وەک دەرمانی چاوێشە لێی دەگەڕان،بەڵام نەیاندەوێرا گرمشی بن.
ئەنگێوەیەکی بێ وێنە بوو قۆشەت بۆ هەڵاویشتبا لە ئاسمان دەیپێکا.
دوای ماچ و مووچ و فرمێسکی شادی سڕین،ڕۆ بووینە لای تایە گەنمێک کە خواردەمەنیمان لەوێ دادەنان، جەڕەی ئاوم لە تایەکە دەرهێنا، جەڕە لە جێی فێنکدا ئاو سارد دەکا.دوو لیوانی ڕوحی ئاو خواردەوە گوتی کاکە برسیمە،ماستاوێکی خەست و خۆڵی ئاوی جەرە و ماستی مانگا بژەم بۆ ساز کرد،تا من نانەبەرەم کردەوە و ماستاوەکەم ساز کرد ئەویش دەست و دەمو چاو لاقەکانی شوشت،ئاومان لێ دوور نەبوو.ڕاست لەسەر ئەشکەوتی کانی میرەین.
ماستاوی بە کولێرە ناسکەوە خوارد کوتم زۆر مەخۆ شەوێ شامەکە بەقەوەتە.
ئاهێکی هاتەوە بەر حەساوە بۆرە سمکۆڵی دەکوتا،پڕمە وحیلەی کورت و هێدی دەکرد،من ساڵانێکی زۆر لەزۆر جۆری ئەسپی کوردیم هەبۆ،سواری خراب نەبووم،ئاهەنگ و دەنگی چارەوێم دەناسی کوتم: ئەسپەکەت هەم برسێ هەمیش توونێ،هەمیشە ئاوی زیادیمان لە لابوو زیاتر لە هەشت نۆدە جەڕەی سارد، لە قابڵەمەیەکدا سێ جەڕەمان ئاو دایە،باقەیەکم گەنم خستەبەر زۆر چاکی خوارد،بە ئانقەست خۆمان خافڵاندبوو کە تاریک بێ و لە گڵێنە شکاوێوە بەرەو ماڵ بینەوە،درۆنەوانەکانی هاواڵم نەهاتبوونەوە نیگەرانیان بووم دوو ڕۆژ بوو چوو بوونە مەهاباد،بە وردە قسەوگێڕانەوەی بەسەرهاتەکانی ئەو چەند مانگە دوورێ گەیشتینە چاڵە بەفر داوێنی قەڕاوڵخانە،چرای ماڵان چایان دادەرت،چرای فتیلە و گڕسۆزو دە نمرە هێزیان کەمە تاریکایی شەویان پێ شەق نابێ،لە چەند ماڵێک شۆقیچرا تۆڕ دیار بوو.
لە حەوشەی ئێمە دوو چراتۆر لە سەر سەکۆی نێو ماڵە گەورە شەوقیان چاوی دەکیشا. مرێم ژنێکی پاک و خاوێن و بە مشوورو کار زان بوو،پشتم لێدەکردەوە
ویسکی لێوی تۆ گوڵم،چەن خۆشە بە پیاڵەی دەمت
ئەی هەزار خۆزگەم بەوەی دیلە بە داوی پەرچەمت
زۆر لەمێژە تەرکی مەیخانە و مەییم کردۆ کەچی
تۆم کە دیوە خۆشە مەستم کەی و ببمە هاودەمت
حوققەی زارت گوڵم ئابڕووی بە شەکراوێ نەهێشت
ئەی هەزار مەیگێڕ و مەیخانە فیدای ویسکی دەمت
حاتەمت هێندە وەبەر تیری نیگای نازت مەدە
ڕۆژێ تێدای، ڕۆژێ قەهری،تا کەی ئەو مەیلەی کەمت؟
باش دەزانم دەورو بەر پڕ بۆ لە گەزمەی خێڵ فرۆش
ئاخ تەمەن دەیکرد وەفا، نەمرم ببووما مەحرەمت
ئەی کچی جوان و لەبارو شۆخی ئازادی لە کۆی؟
بێم و مەست مەست بم بە ئاوی پاکی سەر سینەو مەمت.
حاتە سەراوی 8ی خەرمانانی 1404
شیعری کاوە ڕاوچی
خوێندنەوە
حاتەم سەراوی
لە ساردی مەیل و گەرمی هیجری یارە
ئەگەر ناڵەی دڵم هەمسانی تارە
لە مێژ ساڵە دەناڵم بۆت بە قوربان
کەچی فەرمووتە هیچ وانێ شیعارە
شیعار جەرگمی بە جارێ داپڵۆخاند
دڵی شەیدام لە دووریت چەن هەژارە
کچێ بولبول لە کوێی وا کردۆ بۆ گوڵ
گوڵم هەر تۆ گوڵی بۆ و کۆڵەوارە
دەزانی چێ ئەزیزی خۆشەویستم؟
کوڕی کورد هەر بەشی ژێر شیرو دارە
بەژن سێدارەیو شیرن برۆی تۆ
وەرە بیدە لە دار ئەو بێ قەرارە
لە خوێنی حاتەم گەردنت خۆشو ئازاد
ویسالت گەر نەبێ هەر قەتڵە چارە.
بۆکان.
سێ شەممۆ 19ی اوت
28ی موردادی 1404
کاتژومێر 9و نیوی بەیانی
حاتەم سەراوی
با همدلی و همبستگی سەراو را زندە و زیبا کنیم.
در تکمیل نامە اعتراضی و اخلاقی ،تحلیلی و دلسوزانە و مسئولانە و بسیار بجای جوان دلسوز روستایمان جناب مهندس محمد خضراللە نکات آتی رو بنا بە وظیفە حقوقی و ادبی و انسانی خود مینویسم،آنان کە لایق نیستند نخوانند.
شکر خدا کە روستای عزیزمان سەراو روز بە روز چهرەهای روشنفکر،باسواد و آگاە بە مسائل جدید روز را بخود میبیند.
شخصیتهای علمی،ادبی،حقوقی،پزشکی،مهندسی،ورزشی و فرهنگی بسیاری در دامن این آب و خاک پروردە شدە اند کە بجاست بە اسامی تعدادی از این فرزندان خلف اشارە شود.
دکتر مارکۆ مرزنگ، دکتر سید عەوڵا علایی، دکتر یوسف گلمحمدی، دکتر کۆمار گوڵمحمدی،خانم دکتر گڵمحمدی، مهندس صابر آقابیگی، مهندس سلیمان مامە،دکتر سید جمیل قادری،کاک هیوا حکمتی،سیدجعفر ساداتی و دهها شخصیت برجستە دیگر. کە مهندس محمد خضراللە جوانی بکر،پر،وظیفە شناس و مستعد در این مجموعە هستند.
نامە سرگشادە انتقادی ایشان را در کاناڵ تیلگرامی سەراو خواندم، هرچند در چند بند بسیار تند نوشتەاند ولی با این وجود هم بسیار خرسند وشاد شدم کە وجود چنین جوانانی نام سەراو را بلند و مستدام میدارند.
دوستان تاریخچە سەرچاوەی سەراو را در کتاب تاریخ سەراو مفصل آوردەام. سەرچاوەی سەراو جدا از مخزن و معبر اصلی از دو حوض (برکە) بنامهای حوضە چکۆلە و حوضە گەورە متشکل بود.بە موازات یک عمر طولانی آب سەرچاوە مسیر خود را ساختە و پرداختە بود کە آب آن در کمترین حالت اگر نفوذی بە حفرەهای زیرین بستر جوی آب داشت،داشت.
اما در کمال تاسف علی رغم اینکە بندە در آن سالها بارها هشدار دادم کە بافت و ساختار دو حوض برادر را دست نزنید کاملا غیر منطقی،غیر کارشناسی و برابر میل و سلیقە غیر علمی حوضها و مسیر گذر بسیار کهن و هزاران سالە آب را تخریب نمودند این اقدام غیر مسئولانە چهرە زیبای روستا را مخدوش نمود و باعث گردید کەنصف آب چشمە در مسیر گذر خود بە حفرەهای زیرین نفوذ کند و خسارات جبران ناپذیری بە سەرچاوە وارد گردد.
اینجانب ضمن اینکە اقدامات غیر کارشناسی هر چند با نیت خیر صورت میگرند را محکوم کردە و قبول ندارم. و انتظار و امید اینرا دارم کە کار بصورتی انجام پذیرد کە بیشتر از وضعیت موجود سەرچاوەکمان دچار خسران و کسالت و تنگی نفس نگردد.
بیشتر دوستان استحضار دارند کە بندە چند ماە قبل هشدار دادەبودم کە مبادا غیر کارشناسی و با علم خود درآوردی بە چشمە روستا دست بزنند.
حال کە لایروبی غیر اصولی صورت گرفتە بجاست کە با اقدامات بجا و شایستە از ضرر و زیان بیشتر جلوگیری کنیم.
این چشمە(سەرچاوە) این دختر زیبا و طناز قەڕاوڵخانە یەک ثروت بی بدیل و بی همتای تمام مردم سەراو بە درازایتاریخ بودە،هست و خواهد بود،نسلهای آیندە را نباید از این سرمایە ملی محروم نمایم.
باید همە مردم روستا،پیرو جوان،زن و مرد،پسر و دختر دست بە دست هم دهیم و موانع سر راە را برداریم،از توهین و افترا بهم پرهیز کنیم.
24 مرداد 1404
سەراو.. حاتم سەراوی
محصل حقوق
محصل ادبیات
ئەی کوردوستانی شیرینی سەراپا جوانی
داخی داخانم ژێر دەستی داگیر کەرانی
جەرگت زامارەو چوار مێخەت بە زۆر کێشراوە
تۆ قیبلەی ئەمن و یارانی هاودڵ و گیانی
خاکت پیرۆزە نیشتمان سوورمەی چاوانە
تۆ ئارام بە خشی دەروونی تۆ گیانی گیانی
تۆ ئەو خاکە لە مێژینەی لە تاڵان نایەی
تۆ خوێنی نێو دەمارمی مایەی ژیانی
کێوەکانت قیبلەی دین و ئائینن بۆ من
کەچی گوڕە پانی مەرگی گشت دوژمنانی
گۆڕ غەریبت زۆرن، ڕۆڵەی شێرت پەڕیوەن
ئاری تۆم قیبلەی ئائینی تۆم نیشتمانی
ئافرەتانت دایەی بەرزو ڕوو سووری مێژوون
تۆ قوببەی زێرینی فەخری کۆشکی جیهانی
حاتەم تا نەفەسی مابێ سەربازی ڕێتە
خۆیو شیعرو سامانیشی دەکا قوربانی.
22 ی گەلاوێژی 1404
سەراو. حاتەم سەراوی
نیهادو کەژوان باپیرین
دوو منداڵی خوێن شیرین
شۆرەت مەولاییە مەتین
فوتبالیستە بە یەقین
ڕۆزا و ڕۆهام مامەین
دوور بن لە گریان و شین
یەسنا کچێکی جوانە
گوڵی نێو گوڵستانە
هانییە جوان و بازدارە
غونچەی دەمەو بەهارە
سۆژین عاقڵ و ژیرە
جوانە بێ زێرو لیرە
ئەی هەموو خوێندەوار بن
چقڵی چاوی زۆردار بن
پڕ بار و پڕ سێبەر بن
خاوەن خامەو سەروەر بن.
18 ی موردادی 1404
سەراو شەوی شەممۆ
حاتەم سەراوی
لاپەڕەیەکی تر لە یادەکانی سەراو
گێڕانەوە و وەبیر هێنانەوەی ئەو بیرەوەرێ لە لایەن مامۆستای مەکتەب ،خانە نشین، کاک هووشەنگ شکووهپور
نووسینەوە و ڕێک خستن و شەرح و بەست.
حاتەم سەراوی.
درێژەی هەیە
جستانی ساڵی هەزارو سێسەدو پەنجاو سێیە،سەعات دەی بەیانی، گەڕەکی سەرێ، داوێن ئاشەکەی خاڵە ئەزیز شلشل،نێوان تەقتەقان یانی ماڵی مام برایم ڕەحمان گەشتی برایم کۆرمە و ئاشی ئاور و ئاسن ئاشی عەبە میرزا کە پێشتر ئاش ئاغا بۆ. بە رەو نێو گوند ئەوێ زەمان زۆر لە هێستا لێژتر بوو،لێژێکی توند. ئەوە هێستا وەستا ڕەحمانی بازیار و کوڕەکانی ئەو ناوەیان نەکردۆتە باغچە و پاوان و قۆرغیان نەکردۆ.
بە درێژایی هەزاران ساڵە و پشت بە پشت و نەوە لە دوای نەوە بۆ یەکتریان گێڕاوەتەوە کە قەت قەت ئاوی سەراو بە وەرزی سەرما تەنانەت زۆریش سارد نەیبەستۆ، قەتیش بە گەرما ئاوی سەراو گەرم نەبۆ.
بەڵێ بە غەیری جۆگەی ئاوی سەرچاوە سەرما کارێکی کردۆ کە سەهۆڵ بەندان وەهایە زەوی سیڕە و چیرەی دێ. هەر جۆگەی بەر ئاشەکەی خاڵە ئەزیز بۆ هەر لاێەک بپەڕێوە سەهۆڵبەندانە.
بەفرێکی قورس و بە تەوژم باریوە،دونیای داپۆشیوە،ویشکە سەرمایە،باب جێی ئەولاد ناکا لە ژێر کورسی.ئەو شەو هێند ساردە لە هۆڵ و تەویلاندا ماڵات کروشمەیان کردۆ، چوار پێ خزیونەتە نێو کادێن و کۆگا پەین و بەر دەرکی هۆڵ و متبەقان. باوەڕ ناکەم گورگیش وێرابێتیان لە کونیان بێنە دەرێ،سەختە بەندو تۆفە.
بابم دیگووت کە باوکی بۆی گێڕاوەتەوە: ساڵێکیان جستانەکەی هێندە سارد بۆ کە باڵندە و پەلەوەری کێوی لەو ناوە هەموو بەستبوویان.
بەڵێ سەرمای دۆ شەو ئەو سەهۆڵ بەندانەی سەراوی ساز کردۆ.
مەڕو ماڵات تاقەت کراون،کولاوکەی هۆڵ و تەویلان ئاخنراون. کابان لە نان بوونەتەوە، شۆرباوی دیزە ڕەشان لە سەر کڵی تندووران دەکوڵێن و بلوێر لێدەدەن،لە زۆر ماڵان کولەکە لە ڕۆندا قوڵتەی دێ،قایسی و ڕۆن و ساوار بازاریان گەرمە.
لاوان و پیاوانی سەراو لە گەڕەکی سەرێ کۆ بوونەتەوە،لە چوار لا مەیدانی خلیچکێن ئامادەیە.
منداڵان لە شەش و حەوت ساڵان بۆ سەرێ لە گەڕەکی سەرێن.
نۆبەیەک خلیچکێن بە ئەستەم وەبەر دەکەوێ،کوڕی زیرەکی دەوێ خۆی پێدادا.
هەڵبەت خۆ پێدادانی ناوێ. مەیدانەکە لێژەو وەک شووشەش بەستوویە،ئاوی سەرچاوەی سەراو ئەگەر لە جۆگەکە بێتە دەرێ دەبێتە یەک تەختە سەهۆڵ.
ئەوانەی زۆر لەو ڕۆژە و لەو مەیدانەدا وەبەر چاوم هاتن. لە لاوانی بەتەمەن.
سولەیمان بازیار، خالید بازیار، عەلی میرزاپوور،حەمەی سەیفە،ڕەسووڵی محەمەدی قادر،حەسەنی عەلی قادر،سولەیمانی مام عەلی،
برایمی مامە جوانە،ڕەشانی مامە جوانە،جەعفەری حاجی عەوڵا،تەهای خاڵە کاکلان،عەوڵای ڕەحمەتی،بایزی ڕەحمەتی،مەحموودی بیابانی،سەعدوونی ڕەحیم نیا و زۆری دیکە.
لاوانی کەم تەمەن.
هووشەنگ شکووهپور،لوقمانی برای،ڕەحیم کوکجلەو،ڕەحیم قەوامی،ئەبووی میرزا پوور،ئەسعەد مامە جوانە،وەک هەمیشە سەدیقی خاڵە ئەزیز،حەسەنی حەمەسێنی حەمەبەدری،عومەری نادر حەیتە،ناسری کەریم قورمیشی،عەزیزی مامە کەریم،عەزیز جوانمەردی و زۆری تر ،بە ڕاستی لە هەموو ڕەنگ و تەمەن و شکڵێکی لێ بوو.
درێژەی هەیە
گروە آمادە حرکت میشود. ادامە دارد.
. زمان پازدهم شهریور 1368 است، ساعت 5بعد از ظهر،هوا بە تمام معنی خنک شدە است،کشاورزان بشدت مشغول کارند،اما کشاورز و مردم سەراو (روستای سەراو) از دیر باز عادت گرفتەاند کە حتما ساعات پایانی زوزها را بە میادین روستا خاصە مرکز روستا بە دکانهای میرزا حسن،کریم مجێور،ابوبکر هوشمند میآیند.
در میدان جلو دکانها جمع میشوند و سر گرم گفت و شنودهای عادی روزانە میشوند.
در سالهای 1340تا 1356 در روستای سراب مغازهای بسیاری وجود داشتند ، بازارچە سراب کە در آن قهوەخانە ،خیاطی ،آرایشگا چندین دکان متفاوت داشت البتە بندە از سالهای 56و 57 رو تقریبا یادم میاد و بقیە یادداشتها رو از تحقیقات میدانی جمع کردەام.
وەستا ڕەحمان(استاد رحمان) بازیار و پسرانش دو کارگاە خیاطی داشتند.
عەبە میرزا(عبداللە میرزا) شهابالدین مغازە بقالی بزرگی داشت.
میرزا سعید کۆخا حەمەدەمین قهوەخانە داشت.
بابا علی مغازە بقالی،سید جعفر مغازە بقالی،احمد مام رحمان مغازە بقالی، حەمەشوان مغازە بقالی،عەلی تیمور مغازە ......، شکوهپور مشهور بقالی و تنقلات، ملا جوانە بقالی،عسمان برجستە بقالی. بهر حال سراب بهشتی بودە است.
در میان ازدحام مردم در ساعات پایانی روز ،من کە در مغازە ابوبکر هوشمند نشستە بودم کودکی دزدکی آمد پیشم و گفت کاک تاها میگە زود بیاد بیرون کارش دارم،فورا متوجە شدم کە تاها رحیم نیا،آنوقت نام خانوادگیش رحیم کچل بود. است و برنامە شب را چیدە اند. کیک و نوشابە رو خوردم و بە ایشان ملحق شدم.
مادر تاها پورێ فاتم در آن دوران ضد من و تاها بود،اگر سنگی از آسمان بە زمین می آمد میگفت کار شماست.
تاها مثل همیشە کە بە من میگفت قوڵەی مامم،
گفت قوڵەی مامم امشب بە انگورهای خاڵە حاجیت میریم. (دائیم حاجی مینەی جوانمیر) من رو خیلی دوست داشت،من اصرار کردم کەخیر.
بهر تلاش من بی نتیجە بود، تاها قبلا همە گروە شبیخون را آمادە کردە بود.
همە برادران و اعضای خانوادە تاها پدرم را عمو نام میبردند واقعا هم احترامی پدرانە براش قائل بودند.
با سرعت در روستا دوری زدیم،بدبختانە در کوچە تنگ مسجد بە پورێ فاتم برخوردیم، با زبان کوردی گفت ئەوە لە چی دەگەڕێن کەرە بەڕەڵڵا ،ئەو ڕۆ قەل و مریشکی کێ دەدزن. ما هرچە قسم خوردیم کە چنین نیست گفت تف بە حیاتون.روحش شاد،روحش شاد پورێ فاتم رو خیلی دوست داشتم،خدابیامرز عادتش این بود.
محانە با آن صلابت،هیبت و منش و ابهت مملو از مردانگی با صدای بلند بانگ بر آورد کە:
حەمە بزن(حەمە لێیدە) امسال برات زن میگیرم،مردم بدنبال محمد مرزنگ یکصدا و پر بە دشتهای سراب هورا کشیدند و گفتند ما هم حاضریم.
حەمە شوان مردی شیک پوش، کوتاە قامت، بسیار تمیز و خوش تیپ و خوش لباس، مدتها شغلش چوبانی بود،با برادر بزرگترش مصطفی شوان سالها قبل از روستاهای جادە شاهیندژ بوکان بە سراب آمدەبودن،حەمە در بعضی از سالها چوپانی را ترک کردە و از اوایل بهار برای کار بە شهرهای تبریز،چابهار،اهواز و تهران میرفت.
اما هیچ وقت سراب را ترک نمیکرد.
در اواخر عمرش در روستا مغازە بقالی افتتاح کردە بود.
غرور عجیبی داشت، همیشە مدعی پیروزی و شکست ناپذیری بود.
نظر بە اینکە محانە یعنی پدرم این افراد را خیلی دوست میداشت حەمە شوان بە پدرم کاکا میگفت و اکثرا بە خانە ما میآمد او بیشتر چوپانی رمەهای حاجی مناف مامە را میکرد،حاجی مناف نیز مردی خوش هیکل، سادە و بی شیلە وپیلە بود.
ادامە دارد
برگی دیگر از خاطرات سراب.
پایز،طبل کوبان با لشکرش در راە بود،گروە مارش یایز مستانە در سازهای خود میکوبیدند و میدمیدند.
تند بادهای پر از گرد و خاک سراسر روستا را همگون و همسان در مینوردیدند.
در میادین هر سە آسیاب روستا اهالی روستا و روستاهای مجاور گندمهای خود را بر زمین نهادە و منتظر نوبت آسیاب بودند.
چوپانها گلەهای خود را در حواشی چشمە روستا و بە موازات جوی آب روان و زلال خواباندە بودند.
زنان میانسال،دختران و دخترکان روستای مشغول دوشیدن و جمع آوری شیر گلەها بودند.
باغات بی شمار روستا عملا سراب را بە بهشتی حقیقی بدل کردە بودند.
باغات دور روستا کە در گویش محلی بە آنها چنارستان میگفتند،عبارت بودند از باغچە شیخ ابراهیم،باغچە حاجی رحمان کامیابی،باغچە شیخ رحمان،باغچە نەنە نرگس،باغچە مامە رسول،باغچە علی خلیل،باغچە حاجی سالح کاظم،این باغچەها مربوط قسمت علیای روستای سەراو بودند.
یکی از چوپانان بە نام (حەمە شوان) نی یا همان شمشال کوردی خودا از زیر شال کمر درآورد و بعد چند فوت کوتاە در نی آهنگ زیبای هاوارە بەرە( داد، است، برسان) (دادم را برسان) را با زیبایی نواخت.
شمشال آتش گرفتە بود،میگریست،نغمە پشت نغمە،د
هیوای داهاتووی میللەتی کوردن
ئاواتە خوازم زاناو دانا بن
ئارەزوو مەندم نەمرم بوبینم
پسپۆر و لێزان زۆر بە توانا بن
ڕۆڵە بخوێنن با کوردی هەژار
نەبنە خۆراکی سەگەلی زۆردار
بخوێنن ڕۆڵە نەزانین ژارە
کورد بۆیە دیلە نەخوێندەوارە.
11 ی ڕەزبەری 1404
سەراو حاتەم مەرزەنگ
بەرگێکی تر لە بیرەوەرێکانم
یەکێک لە خوشکەکانم نێوی سنۆبەرە،سنۆبەر بە تەمەن دووساڵ لە من تەمەنی بانترە،بە منداڵی هەمیشە کێشە و شەڕمان دەکرد،کەمتر دانوومان پێکەوە دەکوڵا،من بە ڕاستی چونکە منداڵی دوایی بنەماڵە بووم و لە مەدرەسەش زیرەک بووم خۆشەویستی باوان بووموو زۆر نازدار.
لە بیرمە هەموو ڕۆژێ ئەگەر لە مەدرەسە چەند بیستم نومرە لە دەرسەکان گرتبا بابم ئەوەندەی پووڵی دووتمەنی ئاسن دەدامێ، دوو تمەن یەگجار زۆر بوو، دووکانەکانی خاڵە ئەهەد،میرزاحەسەن، ئەحمەدی مام ڕەحمان،سەید جەعفەر،بابە عەلی،مەلا جوانە،نەنە نێرگس هەر جارێ یەکیان بگرە و هاتم،ڕۆژگارێگی خۆش،بێ غەم،بنەماڵەیەکی تەبا و ڕەبا و کۆک و پۆشتە،بابم پیاوێکی نەخوێندەوار بوو بەڵام ڕووناک بیر، چەند شیعرێکی سەعدی شیرازی لە بەر بوو، عاشقی خەیام بوو زۆربەی خەیامە کوردێکەی مامۆستا هەژاری لە بەر بوو و لێشی حاڵی بوو.
جا بۆیە لە ماڵی ئێمە جۆرە دێموکراسێک هەبوو،لە لای بابمان دەمانتوانی نەزەرو باوەڕی خۆمان دەربڕین،ماڵمان ئاوەدان و پڕ میوان بوو ،بابم دۆستانی پیاو ماقووڵی زۆری هەبوو،
دایکیشم ژنێکی ڕێک و پێکی خاوێنی کابانی بنەماڵە دار بوو، ئەوانە ببوونە هۆی ئاوەدانێکی زۆر لە ماڵماندا.
کێشەکانی من و سنۆبەری خوشکم.
لە بیرمە جارێک لە وەرزی هاویندا سنۆبەر کوتی قژت زۆر درێژ بۆتەوە بۆ نایەی بۆت کورت کەمەوە ،ئیزافەی کرد کە زۆر جوانی ئیسلاح دەکا بۆم.
حەوشەو حەساری گەورەمان هەبوو ئەلانیش هەر وایە، لە گۆشەیەک لە حەسارەکە بە دار و چڕپی دانگەیەکیان بۆ قەل و قاز ساز کردبوو، دانگەی قەل و قازیش زۆربەی کات جیقنەی زۆری تێدا دەبوو، نازانم لە بەر چی سنۆبەر کوتی وەرە دەچینە ئەو دانگەیە سەرت بۆ ئیسلاح دەکەم،منیش بێ سێ و دوو دەگەڵی چوومە دانگە قاز.
خوشکەکانم ئەوێ سەر دەم فەڕشیان دەکرد جا مقەستی زۆر تیژی فەرشیان هەمیشە هەبوو، سنۆبەر بە مقەستی فەڕش کەوتە گیانی سەرم لە پڕدا خرمەی لە قژم هەستاند فەورەن زانیم کار لە کار ترازاوە. تا من هاتم بڵێم ئەها سەقەتت کردم سنۆبەر قاقای کێشاو هەڵات،
خوشکەکانی دیکەم و کچانی دەرو جیران کە لەماڵی ئێمە فەڕشیان دەکرد هاتن لە دەوری دانگە قەل کۆ بوونەوە، هەر یەکەی شتێکیان دەگوت کە ئاواو ئاوا قەڵتی سەرم چاک کەنەوە نەخێر کار لەوە دانەبوو، سنۆبەر کارێکی نەکردبوو خۆشەوە بێ.
لە پڕ جەماعەت پێم پێکەنین، منیش وام ڕق هەستابوو جێوێکی زۆرم بە هەموویان دا. ئێوارێ بەرەو تاریکی بوو، ئەوجار کوتیان کاکە تازە کارێکە کراوە ئەتۆ هەستە لەو دانگەیە وەرە دەرێ برالە ئەو نێو جیقنەیە پیسە، من مانم گرت گوتم تا سەرم چاک نەکاتەوە نایەمە دەرێ.
ئەیامێکی زۆر لە دانگە قاز دامام، قەل و قاز بە بۆڵە بۆڵ و تۆپزی و پۆک و ناپۆک هاتنەوە دانگە،تا درەنگانی شەو لە گەڵ قەل و قازلە دانگە دا ڕامبوارد،واشم ڕق هەستابوو ئەگەر دەستم گەیبا سنۆبەر دەمخنکاند، سنۆبەر بۆ شەوێ لە ترسی من هەواری گوێزتبۆوە، نازانم چوو بۆ ماڵی خوشکم کە لە دێدا بوون یان ماڵی مامم چوو بوو.
باوەڕت بێ هێستاش نازانم چۆن و کەنگێ لە دانگە هاتوومە دەرێ بەڵام ئەوەم لە بیرە سەرم تاشرا و سنۆبەر ئەو دەردەی بە سەر هێنام،هێستا پتەر لە سی ساڵ بە سەر ئەم ڕووداوە تێپەڕیوە.
کە ئاوڕ دەدەمەوە بۆ ڕابردوو بە ڕاستی بە خۆم نێ دڵم پڕ دەبێ لە گریان و فرمێسکیش لە سەر ڕوومەتم شایی ساز دەکەن.
شیعری شاعیرێکم وەبیر هاتەوە کە نازانم نێوی شاعیرەکەی چێ.
دەڵێ#
بەسەر سامی لە سەر لوتکەی بڵیندی گەنجی وێستاوم
شریتی عومری ڕابردوو وەکوو خەو دێتە بەرچاوم.
8 ی ڕەزبەری 1404
خۆشە سەربەست بێ وڵاتم داگەڕێینە داوەتێ
ئەی خودا کەنگێ بڵێن کورد مافی خۆیان داوەتێ
قارەمانانی وڵاتم سوور خەڵاتن سوور خەڵات
ئەی خودا کەنگێ ببینم خۆری بەختی کورد هەڵات
کیژو لاوانی وڵاتم شوکری خوا بوون خوێندەوار
وەختی هاتۆ باعیلاج کەین دەردی کۆنی کوردەوار
هەڵکەنن بنجاغ و ڕیشەی کوردی زۆڵی گەل فرۆش
مەستی و ڕندی پێدەوێ ڕێ بادە نۆش بن بادە نۆش
خێرو بێری خاکی مەوتەن بۆ دژی داگیر کەرە
ئەسڵەحەی زانست گەرەک دەی کوردە کاتە ڕاپەڕە
کیژو لاوی خوێندەوار حاتەم ئەگەر مرد و نەما
ڕۆژی ئازادی لە دەوری گۆڕەکەم ساز کەن سەما.
30خەرمانانی 1404
hatam
سەراو
لەو دوور دەستانە خۆرە تاو لێمان دەکا ماڵئاوایی
هەر دەڵێی دڵداری زیزە دەڕوا بە ناز لە خۆ بایی
هەر دوو لە خوێنی دڵ دەچن ڕژاونە نێو تەشتی زێرین
بیرەوەریم بۆ جێ دێڵن بۆ نێو شەوگاری تەنیایی
ئاخ چەن تاڵە لێک دابڕان،داد چەن سەختە دەردی دووری
وەک ئەو کاتەی دەستت بەردا کچی شۆخی گەڕی شایی
وای لە دەس ژانی سەبووری، ئۆف لە بەر فرمێسکی شەوگار
چەن گیان ئازارە دوا نیگای بێ وتە بۆ ماڵئاوایی.
12 ی خەرمانانی 1404
بۆکان حاتەم سەراوی
بۆ کێوی قەڕاوڵخانەی سەر فەرازی سەراو.
قەڕاوڵخانەی خوێناوی
لە هەر کوێت دەڕوانم شیاوی
پەناگەی ڕۆژی تەنگانەی
بێزار لەو خولەی زەمانەی
هەزار سڵاو لە قامەتت
لە غیرەت و شەهامەتت
لە سەنگەرت لە گا بەردت
لە سەنگەر دارانی مەردت
لە ڕەوزت لە زەردو مات
لەو هەڵۆیەی کە دێنە لات
سڵاوم بۆ کونە دمدم
گۆلاوی دێنێ سەد زم زم
ئاخۆ تۆش وەک خۆم دڵپڕی؟
تۆش بێزار لە سەگی دڕی؟؟
بێزار لە سەی گورگە مێشی؟
وا کەلاک بۆ گورگ دەکێشی
تۆش لە نامەردان لە حیزان
لە شۆفاری خولە پیزان
لە چاوساغی گەزمەی دزێو
لە گوێزی ڕوو ڕەشی بێ نێو
وەک من پڕ لە ڕق و قینی
پێت خۆشە قەتی نەبینی
لێم ڕوونە تۆش وەک خۆمی وای
دژی مرۆڤی بێ وەفای
دژی مرۆی هەل پەرەستی
دژی گەل فرۆشی پەستی
بەڵێ مێژووی پڕ شانازیت
پڕ لە سەروەری و گیانبازیت
بۆی باس کردووم چەن دلێری
تۆ قەڵای کوڕانی شێری.
9ی خەرمانانی 1404
hatam سەراوی
شیعر سووتاو مەهابادی
خوێندنەوە حاتەم سەراوی
موهەندیس سڵاو دۆستی وەفادار
شانت هەڵدەگرێ پێت بڵێن خوێندکار
تاقیم کردنەوە گەلێ دۆستی زۆر
لە جەنگەی شادی و لە کاتی ناسۆر
تاقمێ وەک مێش شەیدای شیلە بوون
لە گەرمای متبەق وەک پشیلە بوون
دەستێکی زۆر کەم وەک جەنابعالی
خۆیان نیشان دا لە کاتی تاڵی
کاتی لێقەومان بوون بە هاواڵم
پشتیان گرتمو هاتنە پاڵم
وەک ئەرکە نێویان بێنم بۆ مێژوو
با پێی داچڵەکێن کێ دوو ڕوو بیژوون
یەکیان لوقمانەو ڕەحیم خانییە
خالس و موخلس دۆستی گیانییە
شۆرەت مستۆیە و کوڕ ئەزیز مستۆ
گەردوون تان و پۆی پیاوانە ڕستۆ
دووهەم کاک سەید نووح شاعیری دانا
ئەو ڕەسمی جوانی بۆ دۆستی دانا
سێهەم شاعیری تازەکار تەبباک
کارمەندی مەردو ڕەندو داوێن پاک
چوارەم جەنابی موهەندیس سابیر
بە تەمەن منداڵ، ئاقڵی ژیر و پیر
یاران بە ڕاسی من بەختەوەرم
کاتی لێقەومان دەستەی سەروەرم
بوونە کۆڵەکەی ماڵی ڕووخاوم
بوونە یاریدەی دەستی شکاوم
هیوا دەخوازم بێ غەم و ژان بن
دوور لە ناساغی و دەواو دەرمان بن.
وەک ڕێزو پێزانین بۆ دۆستە باشەکانم
29ی گەلاوێژی 1404 بۆکان
حاتەم
https://www.instagram.com/reel/DNgtGOYqCjn/?igsh=cWt6NXJlYzJub21p
Читать полностью…
کۆنە کتێب. 23 ی گەلاوێژی 1404
hatam
شۆڕە بی نیم، لە داری چاکی دەچم
بە تەنیامو وەک گەلی خۆم بە تەنیام
دەبمە شەمو دەسووتێم بۆ گەلی خۆم
ئەو تەنیاییە کۆتایی دێ دڵنیام
جا قەی چییە با من فیدای میللەت بم
لە ڕێی گەلا تووشی جەورو زیللەت بم
چوار مێخەم کەن بۆ ڕزگاری لەت لەت بم
تا ئازادی با پەڕیوەو پێ پەت بم
وای پێوتم ڕۆژێ کتێبێکی ژیر
تا یەک نەگرن هەر ئاوان دیل و یەخسیر
کۆت لە کۆڵ و لە پێتان دەبێ زنجیر
ئومێدوارم پەندم نەبێ بێ تەعسیر
گوتم بەڵێ زانای پڕ ئەزموونی جوان
کورد بێ وێنەن بۆ ئازایی لە جیهان
بەڵام ئەی داخ بۆ ناوخۆ گورگە مێشن
هەر کەلاکی تەڕ بۆ گورگە دەکێشن
کۆنە کتێب تا تۆم یارو هاودەنگی
بە دوور دەبم لە فێڵبازی و سەد ڕەنگی
نامشکێنن سەدساڵ غەم و دڵتەنگی
کڕنۆش بۆ تۆ چەن بێ دەعیە و بێدەنگی.
ژیرو وریایە بە ڕاسی خانمی مەهیایە گوڵ
قەولی داوە هەر بخوێنێ تا بگاتە سایە گوڵ
چاوی کوێر بێ ئەوکەسەی وا خوار بڕوانێتە عەسەل
ئەی خودا ئاگاداریان بە تا دەگاتە پایە گوڵ
دایک و باوکانی بەڕێز با خوێندەوار بن ڕۆڵەکان
با بڵێن عالم بە عیلمە و جوانی بێ هاوتایە گوڵ
با کچی کورد خوێندەوار بن شان بە شانی لاوەکان
خۆ ئەگەر پاراو نەبێ قەت بۆنی خۆشی نایە گوڵ.
بۆکان
19ی موردادی 1404
ڕۆژی یەکشەممۆ
حاتەم سەراوی
درێژەی خاترەکەی کاک هووشەنگ
داڕشتن و پێوەزیاد کردن و وەسەر یەک خستنەوە وفۆڕمو شڵکی نووسینەوە حاتەم.
لەو هەنگامەو هەراو هاتوو چۆیە دا منداڵێکی هەشت بۆ دەساڵان تەمەن،باریکەڵە و کز،جل شڕی،دڵ پڕ لە زەمانە و ئەو وەزعەی تێیدا،تۆ بۆ قەت نۆبەی خلیچکێنێکت وەبەر نەکەوێ، بەپەلە دەهاتە نیزیک مەیدانی خلیچکێنەکەو دەگەڕاوە بەرەو ماڵ، پرسیارم بۆ ساز بوون خوایە دەبێ ئەو منداڵە بۆچی ئاوا بکە،تۆ بڵێی لەماڵێ تۆقاندبێتیان کە کوڕە نەکا بچێ خلیچکێن دەکەوێ دەست و لاقت دەشکێ،یان نەکا سەرما کارت لێبکا بە جێ و بانەوە بکەوی.
لێی خورد بوومەوە،لێی چوومە پێشێ،لێم پرسی کوڕە هۆی ........ ئەوە بۆ ژانت کردۆ هەر دێیە ئێرە و هەڵدێیەوە بەرەو ماڵ؟ لە ماڵەوە کوتوویانە مەچۆ؟
هەڵاتەوە بۆ ماڵ و جوابی نەدامەوە.
ماوەیەکی پێچوو، لە پیستی خلیچکێن ڕێی ڕێدار نێ،سەگ سێحەبی خۆی ناناسێ،هەنگامەیە،هەرایە.
لە پڕدا هەتیو بە هەڵاتن هات، ڕاست بەڕەو ئاشی خاڵە ئەزیز،گەیشتە لێژایی،کەوشەکانی کەوشی وێنی کۆنی یەکجار لووس بە چنگە کڕێ و لە سەر چۆک گەیشتە لوتکەی پیستەکە،دەستەکانی لە سەرمان سڕ ببوون،لاقەکانی کۆڵ، گوێچکەکانی دەتگووت بە گوێزان چورتمیشت کردۆ قەڵەشیبوون. بە پەلە و بێ ڕاوەستان لە نێو زنازنای جەماعەت و قیژە و هاواری قازو مراوی لە سەر ڕا خۆی گرمشی ڕێچکە خلیچکێنێک کرد،کەوش هێند لووس بوون و عەرزیش شووشەی تەواو، کەوش عەرزیان نەدەگرت،هەتیو ڕۆینێک دەڕۆیی چاو نەیدەدی،نەکەس کەوشی وا لووسی پێبوو،نەکەسیش هێندەی سەرما بوو. بە چاو قووچاندنێک گەیشتە خەتی کۆتایی کە دەبۆ تەپۆڵکە خۆڵە مێشەکەی ماڵی برایم جانە و حاجی ساڵەی کازم،باوەڕت بێ سورعەتی فڕینی هەتیو هێند زۆر بوو ئالەمەکە یەکدەنگ هاواریان دەکرد خودا ئاگای لێت بێ تازە ئەوە خۆی پێناگیرێتەوە و تووشی پەلێ دەبێ،یەک دەیگووت ڕەنگە بەو دیوارە بەردەی ماڵی مام برایم جانەدا کەوێ تازە دەمرێ،یەکی تر دەیوت ناوەڵا ڕاست وەشێرەکەی ماڵی حاجی ساڵە دەکەوێ و جەرگ و مێڵاکی دێتە دەرێ.
کەچی لە شانسی ئەو تەپۆڵکە خۆڵە مێشەکە بڵیند بوو هەتیویش زیت و زیرەک بوو نەپەشۆکا،تەپۆڵکەکە لە مردن نەجاتی دا بەو حاڵەوەش لە سەر تەپۆڵکەکە گیرساوەو بە تللاروکێ هاتەوە خوارێ. خەڵکێکی زۆر تێهاڵان کە بزانن ئەوە چ ڕازێکی تێدایە ئەو سورعەت و توند ڕۆینە.
دوای هەڵسەنگاندنێکی ورد، مەعلووم بوو کە کەوشەکانی وێنی ئەسڵن و هێندەش لووسن کار لەوەی دانێ. ئەوجار هەتیویان تووند کرد دەبێ پێمان بڵێی تۆ چۆن توانیوتە بەو کەوشە لووسانەوە بەسەر عەرزدا بڕۆی ئەویش بەهەڵاتن و جارێک و دوانیش نا، جا ئەوجار کەوشەکان دوو ژومارەش لە لاقت گەورەن ئەوانەت لە کوێ بوو؟
هەتیو لە سەرمان وەک مێوژۆکە هەڵدەلەرزی.ددانی وێک نەدەکەوتن.
خێرومەندێک لەولاوە پەیدا بوو کۆتی کاکە ئەوە بوا دەکەن لەو کوڕە، قڕی هات لە سەرمان،کوڕە هەرکەس لە دەوری لانەچێ واو وای لێدەکەم،هەتیو نەجاتی بوو ،جاوەرە بەرەو ماڵێ هەڵێ، وەفریا نەکەوت کەوشەکانی داکەنێ هێندی سەرما بوو بە کەوشەوە خۆی لە ژێر کورسی کوتا لە بەختی بەدی تایەک لە کەوشەکانی لە تەندوورەکەکەوت بۆگەنی جیر نێوماڵی داگرت.
دایکی دڵسۆز،فریشتەی مێهرەبانی،خودای بەزە،
بێ ئەوەی لە کوڕەکە تووڕە بێ کوتی ڕۆڵەگیان ناکا کەوشەکانت لە تەنوورەکە کەوتبێ.؟
کوڕە بە گریانەوە کوتی :ئەرێ وەڵا دایەگیان لێم نادەی؟
دایکی گووتی: نا ڕۆڵە گیان بۆ لێت دەدەم هەستە با کورسێکە لابەین کەوشەکە دەربێنین بۆنەکەی زۆر پیسە. ئەمما نازانم بەو جستانە چۆن جووتێکی دیکە کەوشت بۆ بکڕمەوە.؟
بە دەم کورسی لابردن و کەلاکی کەوش دەرهێنانەوە دایک و کوڕ پڕ بەدڵ گریان،گریان بۆ ئەو هەزاران کوڕو کچانەی لە سەرەتایی ترین مافەکانی ژیان بێ بەشن، ئەوان لەو دەمەدا هەر بۆ حاڵی خۆیان گریان، بەڵام ئەودەردە دەردی زۆر کەس بوو.
کوڕەکە لە پڕدا وەک مرۆڤێکی بەتەمەن، باوەشی بە دایکی داکرد و گوتی دایەگیان قەولت پێدەدەم
وا دەرس بخوێنم تۆڵەی هەموو ئەو ئازارو نەهامەتیانەت بۆ دەکەمەوە.
شەرت بێ نەهێڵم لەوە زیاتر نەداری بکێشی، هاوینان کاری خەڵک دەکەمو پایزانیش لە گەڵ خوێندنەکەم وردە کارێک پەیدا دەکەم.
کوڕە خوێندی بوو بە پیاو و خاوەنی ماڵ و منداڵ و تەنانەت بوو بە کەسایەتێکی فەرهەنگی، بەڵام داخ و هەزار داخ دایکی بە هۆی نەخۆشێوە زوو وەفاتی کردو ئاواتەکانی بردە ژێر گڵەوە و نەیتوانی کوڕەکەی ببینێ چۆن لەسەر قەولەکەی وەفادار ماوەو پشتی دێوی هەژاری شکاند.
ژیان بەردەوامە.
دەستەنگی گولێ.
نامەرد هەزارو مەرد زۆر کەم.
بێ شەرەفی حاکمە و شەرەف گەنجی نێو وێرانەیە.
کۆتایی حاتەم سەراوی
ادامە برگی دیگر از خاطراتم.
پورێ فاتم هر چند هم سن پدر و مادرم بود ولی بە مادرم عمە میگفت و پدرم را عمو صدا میکرد،ما هم همە ایشان رو پورێ یعنی خواهر پدر یا مادر صدا میزدیم.
بهرحال، من و تاها آن روز رو برای شام بە خانە ما رفتیم خیلی با عجلە تکە نونی خوردیم،با عجلە بە محل تجمع گروە رفتیم، لازم نمیبینم نام اعضای گروە رو بنویسم.
نگهبان تاکستان حاج مینە جوانمیر شخصی بود بنام استاد ابراهیم،این فرد اهل بانە بود سرباز فراری بود و بدنبال بدبختیهای روزگار آوارە این منطقە شدە بود.
بە حقیقت ما نامردی میدانستیم بە یک فرد آوارە زور بگیم و وارد حریمش گردیم،بە همین دلیل صرف نظر کردیم و راهمان را بە منطقە گردە خەزێنە تغییر دادیم.
روزها و شبها از پی هم آمدند و آمدند، دوران تغییر کرد،عزیزانمان متوفی شدند،دوستیها بە پایان رسید،راهها از هم جدا شدند، تاها معلم شد با تحمل صدها بدبختی، دیگر دوستان هر کدام در دیاری سکنی گزیدند.
در این میان من بە مبارزە سخت و جانکاە زندگی رفتم، تاچشم گشودم و دور و برم را نگریستم،با بیماری پدر و مادرم مواجە شدە،زندگی با من بحدی نامهربان شد کە بدنبال هم بهترین عزیزانم را از دست دادم.
بهای سنگین شادیهای اندکم را با هزاران آە و حسرت و اشک دادم.
اما من بعد از سالها ترک تحصیل از دورە راهنمایی دوبارە بە تحصیل ادامە دادم، دانشگاە رفتم و تا حال نیز مشغولم.
بدترین نوع توهینها و دروغگوئیها را از نزدیکانم شنیدم و دیدم. بهترین دوستانم کتابهایم شدند. خیلی بە من آموختند از تاریخ از ادبیات.
چندین تولە سگ رو بزرگ کردم کە بی صفت شدند تا حدی کە گازم گرفتند.
کوردها ضربالمثلی دارند کە میگوید:
گوێلکی خەڵک بە خێو کەی هەر گۆلەوسارت پێدەمێنێ.
در دوران قبل، در روستای سەراو، هر کسی سر جای خود مینشست و جولان میداد، مثلا گاو چران، چوپان، کارگر، کشاورز،در حد و حدود و تخصص خود در امورات مربوطە دخالت میکردند، کدخدا و بزرگان روستا حرمت و جایگاهی داشتند،امروزە حەمە جۆڵتە دم از کدخدائی در امور آبادانی میزند،
سالها قبل در سکانسی از یک فیلم آلمانی این جملە رو شنیدم زمانیکە آزادی مطرود است،آزاد مطرود آزاد است.
نهایت اینکە زندگی ادامە دارد و ما هم در جدال با زندگی مشغولیم و با یک دنیا سوال بی جواب روبرو شدەام. همچنین بسیار خرسند و خوشبختم کە دوستان بسیار بزرگ و با اخلاق و مردانەای دارم.
حاتم مرزنگ
برگی دیگر از خاطراتم
نمیدانم چرا؟،اما واقعیت اینست کە بندە در طول زندگیم آشنایانی بسیار با گرایشات مختلف داشتە و دارم و هریک هم پیش من در بیان احساسات و عواطف خود کاملا راحت و نرمال بودە و هستند،صد البتە کە خیلیها هم بی دلیل از من خوششان نیامدە و نمیاد و این یک حق طبیعی آدما است.
بهرحال،در میان آشنایان زیادم چندین دوست داشتەام کە خیلی از آنها با گذر زمان دوستیشان کم رنگ شدە و تنها یک احوال پرسی سادە فی مابین باقیست.
بهرحال در این میان دوستی داشتم سالها قبل کە چند سالی از بندە مسنتر است. دوستی ما از دوستی ریشەدار خانوادەهامان درست شدە بود.
من واقعا خیلی دوستش داشتم ،الان هم دوستش دارم. این بزرگوار باز نشستە آموزش و پرورش هستند.
اصل مطلب.
طاها رحیم نیا، تاها اگر در آن دوران امکاناتی فراهم میشد یکی از برجستەترین دوندەهای زمانە خود بود،کمتر کسی رو دیدەام کە چون طاها دویدە باشد مگر مصطفی رش رحیمخان آن فوتبالیست تیز پا و بی بدیل دهەهای شەست وهفتاد شمسی.
شب موعود فرا رسید.
برنامە دزدی در انگورستانهای سەراو(سراب) و بزمهای دیگر شبانە.
زمان، تابستان سال 1368، دە روز از آخر ماە تابستان باقیست تا پایز بر تخت شاهی جلوس کند. مدتیست گردهای بادهای سیاە دیوانە وار چهرە روستا را با تازیانەهای سهمگین خود چنان دگرگون کردەاند کە گویی هیچ وقت لشکر بهار از این روستا گذر نکردە است.تابستان خستە و بی رمق در کنجی خلوت گزیدە است.
سەر چاوە(چشمە آب روستا) همچنان خروشان و مواج است،در برابر تابستان و گردانهای غارتگر پایز سر تسلیم فرود نیاوردە است.
سەر چاوە هەزاران سال است کە در مقابل یاغیان و طاغیان طبیعت سر مست و پر موج است. آری پایداری را از کوههای (ئاندوزاوی) و (قەڕاوڵخانە ) آموختە است. کوههای کە هزاران تیمور و هلاکو و چنگیزو .... در آن مدفون شدەاند.
درختان گوناگون در باغات روستا با رقص و پایکوبی حماسی و گاهی سماع عارفانە بە مبارزە با پایز پرداختەاند.
با رقص و سماع شهادت را بر تسلیم ترجیح میدهند.
بابا علی زاهدی(علی کچل) آن مرد پاک و تمیز و منظم و شیک پوش و ریز نقش و ریزاندام تاکستان میرزا حاجی لطیف را اجارە گرفتە است.
تاکستانهای خاڵە صالح حاجی ابراهیمی، حاجی مینە جوانمیر و پرداختەها همە و همە پر بار و خوش بار و آمادە چیدن شدەاند. ادامە دارد.
ادامە داستان عشق حەمە شوان
خاطرات سراو
یکی ار چوپانان بنام (حەمە شوان) نی خود یا همان شمشاڵ کوردی خود را از زیر شال کمرش درآورد دستی بر آن کشید،سنگین سبکی کرد،اظهار وجودی نمود ،چند فوتی در شمشال دمید و اطرافش را وارسی کرد دوبارە نگاە پر از عشقش را بر قامت رعنای معشوقش کە در میان دستە زنان و دختران زیبا روی بود انداخت،زوم شد،گم شد،بیخبر از همە کس و همە چیر،این همە صداهای جورباجور را ابدا نمیشنید،صدای آب،صداهای آسیابها،صدای اسیابانها،صدای صدها اوردک و غاز،همهمە سگان و گلەهای گوسغند و این سمفونی طبیعت را نمیشنید، او در یک عشق پاک ومنزە غرق شدە بود تک و تنها با معشوق در یک کوچە بود،کوچە عشق،کوچە صفا،کوچە وفا،کوچە زیبائی.
آری حەمە شوان در شمشالش دمید،یکبارە سمفونی طبیعت خاموش شد،جهان پر شد از نوای شمشال،سراو ایستادە بود،بچەها بە خانەها و دکانهای روستا خبر دادند مردم دستە دستە بە منطقە علیا(گەرەکی سەرێ)آمدند حەمە در میان جعیت گم شدە بود اما او فقط یک نفر را میدید.
(خانمی زیبا و واقعا زیبا بنام ن.م) یادشان گرامی و روحشان شاد باد.
در این میان فردی بنام علی از یکی از زنان شیر دوش، کاسەای گرفت بە شانە حەمە شوان دستی زد حەمە شوان را از دنیای شیرین روئیاهایش بیرو آورد و گفت حەمە بزن پدر و مادرم قوربانت. گورانی (آواز محلی) لەنجە ولەنجە. را با تنبکش نواخت احدی دیگر بنام عزیز شروع بە خواندن کرد تیپ موسیقای محلی آمادە کار شد،حەمە شوان آهنگ لەنجە را چنان بە مهارت میزد کە رقص و پایکوبی کوردی آغازید.
مردان میانسال دست هم را گرفتند هنوز نیم دوری نزدە بودند کە خانم .ن ..م وارد این رقص عارفانە،حماسی ،بزمی و عاشقانە کوردی شد.حەمە دوبارە محو تماشای پیکر بی مانند بتش شد.
محانە (محمد مرزنگ) قادری قەیتەران. میرزا حاجی لطیف. صالح حاجی ابراهیمی، میرزا یوسف اسماعیل زادە،حاج حەمەدمین باپیری. میرزا کریم حاجی مناف،محمد بازیار، وەستا رحمان، و خیلیهای دیگر وارد دایرە رقص شدند. حەمە شوان چنینی خواند:
هەی لەنجە و لەنجە چەن بە لەنجەیە
لەنجەی بە سەری پەنجەیە
سەرت هەڵێنە قەزات لە ماڵم
تۆ بڕۆیەوە من دەشکێ باڵم
هەر ڕۆژێ نەبی و نەپرسی حاڵم
ن گیان ئەو ڕۆژە وێرانە ماڵم.
.............
محانە با آن صلابت و هیبت و منش پراز مردانگی خود با صدای بلند بانگ زد کە :
حەمە بزن امسال برات زن میگیرم،بزن مردم یک صدا گفتند مبارکە مبارکە.