-
عضو هیات علمی دانشگاه-دکتری تخصصی شیمی -پژوهشگر و آهنگساز و نوازنده نی موسیقی بختیاری و سنتی
نظر و پیشنهاد مربوط به آثار آستاره بختیاری:
کلمه انگلیسی فولک(folk) برگرفته از کلمه آلمانی وُلک (volk) به معنای مردمان است . افرادی که افسانه‌ها و داستان‌ها را از طریق شعر به نسل‌های بعد منتقل کرده اند و قادر به چاپ کتاب‌هایی در این خصوص نبوده اند.
موسیقی فولک موسیقی عامه ی مردم است ، اشعار در این ژانر توسط آهنگسازان متبحر نگاشته نشده بلکه توسط مردم عادی و گمنام در نقاط مختلف دنیا خلق شده است.
به عبارتی نوعی از موسیقی سنتی و روستایی است که اصالتا نسل اندر نسل در خانواده‌ها و گروه‌های کوچک سینه به سینه نقل شده است. معمولا موسیقی فولک همانند ادبیات فولک به صورت شفاهی زنده است.
انتقال سینه به سینه ی این ژانر به حدی است که در اکثر موارد هیچ اطلاعی از آهنگ ساز اولیه ی این آثار وجود ندارد.
این ژانر چه از نظر موسیقیایی و چه از نظر شفاهی دارای ساختار ساده‌ای است و همین سادگی، به آن جذابیت و گیرایی خاصی بخشیده است.
هر کشوری موسیقی فولک مخصوص خود را داشته و موسیقی فولک محبوب در هر کشوری با کشورهای دیگر تفاوت‌های فاحشی داشته دارد.
در آخر اینکه موسیقی فولک ، چون از دل برآمده ، خبلی راحت به دل مینشیند.
موسیقی بختیاری از نظر ساختار و فرم نغمات از چنان شاخصه هایی برخوردار است که به آن شخصیتی مستقل و ممتاز بخشیده و به خاطر ویژگی های منحصر بفرد به عنوان یکی از مهم ترین گونه ها و رپرتوارهای موسیقی قومی و ایلی در ایران شناخته می شود.
موسیقی ایل بختیاری به دو بخش کلی تقسیم می شود: موسیقی سازی
موسیقی آوازی
موسیقی سازی این ایل شامل نغمات و تکه هایی است که توسّط کرنا، سرنا، سرنای دوبر، دهل مضاعف، دایره (عمدتاً در بخش میزدج)، نی شیت و نی چوپانی هفت بند اجرا می شوند.
که من زیاد به این بخش نمی پردازم چرا که موضوع گروه هم نیست.
موسیقی آوازی بختیاری که بخش بزرگی از موسیقی ایل را تشکیل می دهد، عمدتاً در سه فرم می باشد:
آوازهای با متر آزاد، (مانند گاگریو)
آوازهای با متر فراخ (مانند خسرو و شیرین)
و آوازهای با متر مشخص و با تقارن های معین متریک در جملات و ریتم (مانند دای نی ها day-ni-ha)
لازم به ذکر است که عنوان کلّی نغمات و ملودی ها در میان ایل هنگ (hang) یا آرنگ (arang) است. ضمن اینکه برخی نغمات نیز دارای پیشوند یا پسوند مقوم (moqum) می باشد.
در کل موسیقی بختیاری از تولّد تا مرگ با یکایک افراد ایل در ارتباط است.
مثل :
- نغمات حماسی و گاگریو (موسیقی عزا).
- نغمات آوازی لالایی یا سرتوه (sartave) که در اوصاف و جهت آرامش نوزادان از سوی مادران خوانده می شود.
- ترانه هایی با ریتم متقارن همچون لی لی (bey- li)، تیشترک tistarak) (یا تیشتر تیشتر(tistar- tistar) و عاریس بازنده (aris- bazande) که کودکان خود را با آن سرگرم می سازند.
- آوازهای تن دار (tandar) یا قالی بافی بیشتر مخصوص بانوان
- آوازهای گاودوشی و مشک زنی بیشتر مخصوص بانوان
و .....
اگه بخوایم شاخص های موسیقی غنی این قوم رو بیان کنیم ۱۲ شاخص میتونیم بیان کنیم:
۱- موسیقی حماسی و پهلوانی
غالبا با متر فراخ خوانده میشه.
نمونه ی این اثر:
بداهه ی ابوالقاسم خان از بانو
یا اگه کسی آهنگ بی مریم رو که بانو در حین تمرین ضبط کرده باشه رو داشته باشه.
۲ - آوازهای تغزلی
بلال ها، شُلِیل و یار یار و نیز برخی از فایز خوانی ها
۳ - آوازهای چوپانی و گله داری:
بازتاب بخشی از آرمان ها و حرمان های گله دارانی است که فعالیت آنان به زندگی عشایری معنی می بخشد.
۴ - آوازهای صیادی (شکارگری)
شاخص ترین نمونه های آوازهای صیادی می توان از صیادی ممدنی و صیادی فریدون و نجفقلی و صیادی سرکوهی نام برد.
۵ - آوازهای مخصوص جشن و سرور (ریزمقام ها و ترانه ها)
از نمونه های این ترانه ها می توان از دای نی ها، دوالالی ها، ورشوگلالی، شیرین- شیرین، عزیز شمایل و سوزه- سوزه نام برد.
۶ - آوازهای حکمی و پندآمیز [مکتب خانه ای]
۷ - آوازهای دروگری و سرخرمنی (برزگری).
مثل نمونه ای که بانو آستاره با استاد مهدی بهرامی اجرا کرده.
۸ - آوازهای کار (مربوط به زنان).
آواز مربوط به فعالیت های همچون مشک زنی، شیردوشی، چرا، برنج کوبی ، گلیم بافی و قالی بافی.
۹ - موسیقی غنایی
این گروه از آوازها گاهی در نقل ها و منظومه های غنایی همچون حسینا، نجما و یا در نظامی خوانی ها همچون خسرو و شیرین تبلور یافته.
۱۰ - آوازهای آیینی
تظاهرات آیینی این ایل کهن در این آوازها تبلور یافته.
۱۱ - آوازهای عزا
آواز سوگ و عزاداری مثل گاگریو ، خون گریو (xun-geriv) دُمدال (domdal) سرو (seru)، کاک و یلا (kak- veyla) و چک چونه (cak- cune)
۱۲ - آوازهای مذهبی
این گروه از آوازها در میان ایل بختیاری از قدمت چندانی برخوردار نبوده و متأخر است.
موفق و پایدار باشید. سپاس از برادر عزیزم جناب مهندس صالحی بابت ارایه و گردآوری اطلاعات@aastaareh
https://youtu.be/2GNamOtQi9g?si=HI74oEs2fe1UryIY
Читать полностью…
آهنگ کل مال
خواننده: محمد موسوی بیدله
آهنگساز کلام: فرهنگ تیرگیر
شعر: ربیع فرهمند
موسیقی و تنظیم: مجتبی صادقی و کامبیز جهانبخش
«نیار »
اشعاری از کتاب نودرار اثر آرمان راکیان
با صدای دلنشین:
آقای تمندر دهقانی
کمانچه:
تمندر دهقانی
نی هفت بند؛
سجاد جمالی گندمانی
کانال آرمان راکیان
@armanrakian
کانال تلگرامی نوروز و نوگل
@Norouzonogol
موضوع: فلسفه ترنه زنان بختیاری و الهام پذیری آن از طوقه مشکی کبک به عنوان المان زیبای طبیعت
مقدمه:
در قوم کهن لر بختیاری زنان با گره زدن (بافتن) موهای ترنه (طرنه) به تعداد سالگرد ازدواجشان به صورت نمادین، سالهای وفاداری زندگی مشترکشان و عشق و محبت را به همسرانشان نمایان می کردند. بختیاریها زدن ترنه از دو طرف صورت و بستن آن در زیر گلو را از الگوی طوقه مشکی صورت کبک به عنوان نماد پرنده زیبای طبیعت الهام گرفته اند.
در مورد زلف دوتا (طره یا طرنه ) که طرزی از آرایش مو ست ( بافتن یا پیچاندن گیسو و افکندن آن به دو سوی چهره)- باید گفت که در آیین های کهن ایران معمول بوده به طوری که در مجلس بزم شاه عباس اول با ولی محمد خان در زمان صفویه و نمونه ی آن را می توان در آرایش موی زنانی که در مقابل – پادشاه ترکستان نشسته اند، دید ( در جبهه ی غربی شبستان کاخ چهل ستون). ۱
حافظ هم در غزلی به « زلف دو تا)» و انداختن آن به چپ و راست چهره اشاره ای زیبا دارد:
به زیر زلف دوتا چون گذر کنی، بنگر
که از یمین و یسارت چه سوگوارانند
و نیز در ادبیات دیگر شاعران به طرنه و پیچ و تاب آن نیز اشاره شده است:
این چه تابی است که آن حلقه گیسو دارد
که دل اهل جهان بسته به یک مو دارد
فروغی بسطامی
آمدی با تاب گیسو تا که بی تابم کنی
زلف را یکسو زدی تا غرق مهتابم کنی
مهدی سهیلی
در تصاویر پیوست به روشنی می توان طرّه های (ترنه های) پیچ پیچان را که از فرق بالای تاق مسجد شیخ لطف الله در اصفهان دو قسمت شده و سپس هر بخش پیچیده شده و در گلدان مرمری انتهایی قرار گرفته، رؤیت نمود. یکی از هنرهای زیبایی که در معماری و کاشی کاری مسجد شیخ لطف الله در اصفهان وجود دارد «طّره های کنار سر درها»ست و آن شامل کاشی های است که از بالای تاق ایوان، مثل زلف زنان « دوتا =دو رشته » شده و هر رشته ای آبی رنگ تاب خورده ( درست مثل گیسوی زنان (ترنه)) به شکل گیسو پایین آمده و انتهای آن در درون گلدان های مرمرینی که در پایین ایوان وجود دارد، جای گرفته که تجسمی از همان مثلث نمادین است که به وضوح پیوند سه ضلع « آب» و «گیاه» و «مو » – را با هم در یک جا جمع کرده است. مو، گیسو، گیس، زلف، طرّه (طرنه) به دلیل پیچ و خم و بلندی و سیاهی و افتادگی- هم در اسطوره ها و هم درداستان های فولکلوریک نقشی بسیار پایه ای دارد که اگر به رمز و راز و نمادهای آن توجه نشود،
بی گمان به بسیاری از معانی راز گونه آن نمی توان پی برد." مو" در مرتبه اول نماد "هستی"، "جان" و زندگی است. در کتاب باطنی ᐸᐸ زهر>> که یکی از کهن ترین نوشته های باستان می باشد، آمده است که انسان آسمانی و الهی چند پاره شد و از گیسوانش جهان ها و از طره ها و حلقه های زلفش ،نژادها و اقوام و مردمان پدید آمدند و ریشه هر آدمی یک تار موی خداوند است و از آنجاست که این گمان که نیروی مینوی در "مو" پنهان می باشد، نهادینه شد. در بعضی قصه ها نیز هر بار که توصیف آدمی مطمع نظر است عادتا وصف دقیق موهایش می آید و برای آنکه قدرت هستی بخش مو بهتر نمایان گردد از این جهت یکی از سوگندهای راستین ، سوگند به "مو" بوده که مردم برای تقویت سخن خود آن را بکار می برند. این رسم هم اکنون هم کم و بیش رایج در اقوام لر بختیاری است. چنانچه اگر بگوییم "به طرنه ات قسم یا به مویت قسم به این معناست که به جان شخص مخاطب سوگند می خوریم. حافظ با استناد بر این حکم در غزلی
می سراید:
به گیسوی تو خوردم دوش سوگند
که من از،پای تو سر بر نگیرم
لازم به ذکر است نمایان شدن موهای ترنه از دو طرف صورت در زنان بختیاری با فلسفه گره زدن آن به تعداد سالگرد ازدواجشان برای نمایش وفاداری عینی در مقابل همسرانشان بوده و بانوان دوشیزه صرفا ترنه های خود را بدون گره با تابیدن و نهایتا به زیر گلو می‌بستند .
لذا بیرون بودن موهای ترنه در جلوی صورت نه تنها مفسده نبوده بلکه نمایشی از اصالت و نجابت و وفاداری بانوان ایل می باشد.
تصنیف «بهلین کوگ بخونه» با رویکرد حفظ پرنده زیبای کبک با شبیه سازی زیبایی کبک به زیبای یار تدوین گردیده که هر کس کبکی را آسیب بزند در واقع به مشابه این است که به یار خود آسیب رسانده است ، ساخته شده است. به مثابه شعر
بچه، صیدم را مزن آهوی دشتان را مزن
خال آهو بسان خال یار می ماند بله
پژوهشگر وآهنگساز ونی:
دکتر فرهنگ تیرگیر
آواز: رضا صالحی
منبع: مجله ادبی هیچستان- گیسوی چنگ ببرید به مرگ می ناب-پیرایه یغمایی-
تقدیم به هنرمند فرهیخته دکتر فرهنگ تیرگیر (متخلص : نائی )
جاودان باد، در این بادیه آوای شما🍃
"نای بند"یست به زیبایی "نی نای" شما
غم دل را بزداید به نوایی شیرین🍃
نفس گرم گل افشان مسیحای شما
این همه نقش پدیدار شد ازجام وجود🍃
طرح عشق است ز گنجینه "سورنای" شما
چو برامد ز دلت بر دل عشاق نشست🍃
قصه ی عشق دل انگیز دل آرای شما
مفتخر گشت به اندیشه و فرهنگ وادب
راه دیرینه و آیین نوا نای شما🍃
گشته دمساز غریبی دل مردم قوم
عهدوپیمان و صفای دل دریای شما🍃
تیر گیر ان لقب و راز هنر پروری ات
نام فرهنگ، به خوشنامی "نی نای" شما🍃
شاعر : علایی
تصنیف یار نشمین
خواننده: مازیار قاسمی
@maziar_ghasemii
#آهنگساز : فرهنگ تیرگیر
@farhangtirgir
#تنظیم : پویا محسنی
@pouya_mohseni_music
#شاعر : نیما اقبال سعید
@nima_eghbal_saeidi
#همخوان :بانو ملیحه نادری
@malihelordegani
ضبط ، #میکس #مسترینگ
استدیو پیوند ایران زمین
@mohsen_mohseni44
#مقام اصیل #دستمال_بازی
نوازندگان :
فرهنگ تیرگیر ...#نی
پویا محسنی ...#تار ، #عود
مازیار قاسمی ...#سه_تار
فریماه جعفری ...#کمانچه
مسلم پور حسینی ...#تنبک ، #دهل
#موسیقی_بختیاری #بختیاری#فولک#موسیقی_محلی#اهنگ_محلی
@malihenaderilordeganii
اشعار تصنیف یار نشمین
آهنگساز و نی : فرهنگ تیرگیر
خواننده و سه تار: مازیار قاسمی
شاعر: نیما اقبال سعید
تنظیم: پویا محسنی
همخوان : بانو ملیحه نادری
موسیقی ................
خواننده :
گل تیه‌کالی، کوگ خوش‌بالی
سوزه دسمالی، جومه چین سرچین
پاته ورچین
بافه طرناته یا حوشه پروینه
مه ز ای شو دراز، آستاره چین
گیل مینا زَرت نشم باوینه
دنگل باغ دل، یار نشمین
موسیقی متن:
چی زلال بُهارونه تارازی
ری زمینِ دلِ سینه‌چاکم
کِل بکش وا دلت ، واکلت دل نُم
پا بنه ری تیا پاک پاکم
موسیقی متن :
خواننده:
ویر مو ایتازه چی سمند مهسی
تا ایبینم سوزینه تیاته
شه‌نشین شونم وار ایلاقته
ایگشی تا دی ایل پلاته
(ملودی داینی)
من تش وچاله ریزم ز دینشتا
شاد ایا نوبهیگ زری مینا
بل بوینم گل ریته، سرو بالا
بل بوینوم گل ریت , تیه کال
موسیقی: متن
گل تیه کالی، کوگ خوش‌بالی
جومه چین سرچین، سوزه دسمالی
(ترجیع)
گللوم تُک تُک برف بازفت دردم بوین
تا بهار شلیلت رسه امشو ؛
ازنو
کُوش ورکش دُدَر، دس بنه دستم
میشکال هُف کُ کرنا گلم ؛ پا نها من دو
گل تیه کالی، کوگ خوش‌بالی
جومه چین سرچین، سوزه دسمالی
(ترجیع)
گوشه عشاق
من دلم ایتپه چی دهل شوق تو
دوونه دایُم بگش، سوزه دسمال
********
کل کشن دین تو
افتو ومه ز نو
برچ ریته بوَن
ری دل مال
**
هی بچینم مو از سیو سهر لووت
هی گروسه غم از منه مال
*******
زیده من تیگ غم تیر مرزنگ تو
همسو که نعر دوسیت ایبازه
سوزه دسمال مو، دس بنه من دستم
وخت گل‌گشت وشادی وسازه
من تش وچاله ریزم ز دینشتا
شاد ایا نوبهیگ زری مینا
بل بوینم گل ریته، سرو والا
بل بوینوم گل ریت؛ تیه کال
تکرار
بل بوینم گل ریته، سرو والا
بل بوینوم گل ریت؛ تیه کال
در باب تصنیف یار نشمین به آهنگسازی فرهنگ تیرگیر به خوانندگی مازیار قاسمی و همراهی ملیحه نادری با اشعار نیما اقبال سعید
نویسنده: مریم گودرزی
با شنیدن این اثرناب عاشقانه میشود گفت ومیشود نوشت که عشق ازدل ایل متولد شده است فریادعشق خالص ایلیاتیست که سکوت راازلبهای زندگی برمیدارد وشوروشادی راتکثیر میکندونجابت واصالت گیل میناست که اجازه نمیدهد خط صاف ترنه راکسی کج کند
ونجابت عشق است که درچشمان کال بسان میوه ای نورس و همیشگی وتازه ولبالب شیرینیست اصلا میشود گفت ومیشود نوشت کسی به فکرش حتی خطورنکند که زلال بهارون تاراز را مکدر کند
شاعرآموخته که چگونه بنویسد وبسرایدتا کلام درادغام با موسیقی دراذهان ماندگارتر گرددوبی شک تلفیق ماهرانه ی چنین شعری باموسیقی وترنم آن از زبان خواننده حلاوت خاصی به این اثربخشیده است ودرپرتو چنین موسیقی دلرباییست که این اثر عاشقانه واصیل دلهای ایلیاتی رابه حال وهوای داینی میکشاندومقام اصیل دستمال بازی بختیاری را تجلی خاصی میبخشد
وزیباترآنکه بیت انتهایی شکوه این اثر عاشقانه ی بسیارلطیف را صدچندان میکندانجا که میسراید:
بل ببینوم گل ریته سربالا بل بوینوم گل ری..
این بیت بیانگرآن است که هنوزعاشق سیمای معشوق را نظاره نکرده وبااین وجودهمه ی این توصیفات وتمجیدات ازاونموده است واین نهایت شناخت عارفانه ی عاشق ازمعشوق خودرا میرساند که گویی اوراندیده چنین به توصیف نشسته است
درتصنیف یارنشمین عاشقانه ای صورت میپذیرد که خاتون ایلیاتی رابسان دوشیزه ای باشمایلی خاص ولبریزنجابت چون نقاشی زبردست به تصویر اذهان میکشاند
شاعرضمن استفاده ازصُوَرِخیال مانند
(کوگ خوش بال-بافه ترنات-زلال بهارون تاراز-پابنه ری تیا پاکم-چی سمندمهسی-ایل پلاته-سروبالا)
وطبیعت:مانند
(زلال بهارون-تاراز-بافه-باوینه-زمین-ایلاق-تش وچاله-برف -بازفت)
وصورفلکی(نظیرحوشه پروین -آستاره-افتو ومه) بسیارماهرانه به تولد عشقی پرداخته که حتی حیات پیرِایل را نیزبه شوق جوانی بازمیگرداند
ازانجا که ستایش معشوق درواقع نوعی ادای احترام به اوست شاعراززبان معشوق ویژگی‌های عاشقی را که درخورِ وصال او و شایستۀ عشق اوست را برمی‌شمرد
وبدین ترتیب شعررا رادرخدمت عشق میگیرد
وذهن رابوسیله ی واژگان مسرت بخش وخالی ازاندوه وسوز به جاذبه های عشق پیوندمیدهدوبه آن میپردازدوانراتجلی صدچندان میدهد
ودرضمن وصف هلهله وکل زن ایلیاتی دراین اثرخود تفسیرمفصل موسیقی نابیست که درحنجره ی خاتون نماد آفرینشی زیبنده ازموسیقیِ بدون مقدمه وتمرین است واین موسیقی نهایت نهایت زیبندگیست که مطلق سبز(ایزد) دروجود زنان ایل نهاده است
تصنیف یار نشمین
خواننده: مازیار قاسمی
@maziar_ghasemii
#آهنگساز : فرهنگ تیرگیر
@farhangtirgir
#تنظیم : پویا محسنی
@pouya.mohseni.music
#شاعر : نیما اقبال سعید
@nima_eghbal_saeidi
#همخوان :بانو ملیحه نادری
@malihelordegani
ضبط ، #میکس #مسترینگ
استدیو پیوند ایران زمین
@mohsen.mohseni44
@simayelor
#مقام اصیل #دستمال_بازی
نوازندگان :
فرهنگ تیرگیر ...#نی
پویا محسنی ...#تار ، #عود
مازیار قاسمی ...#سه_تار
فریماه جعفری ...#کمانچه
مسلم پور حسینی ...#تنبک ، #دهل
#موسیقی_بختیاری #بختیاری#فولک#موسیقی_محلی#اهنگ_محلی
قنداشکنون اثری با ملودی کلام وشعر و صدای مانای دوست خوبم استادهوشنگ چهارتنگی است
تنظیم و ساخت اورتورها ازبنده(مسلم شریفی) وبرادرعزیزم رادمهر شریفی میباشد
قند اشکنون را به جهت بافت بومی نغمات وجمله بندی و حتی تنظیم وصدای خواننده واستفاده ازواژگان کهن و تاحدی فراموش شده بسیار دوست میدارم
این اثر بعد از قریب به یکسال ونیم که ازضبط و میکس ومستر ان میگذرد روانه بازار موسیقی شد که برایم جای بسی سعادت وخوشحالی داشت
درمیان تمام مقامهای موسیقی فاخر بختیاری و قوم لر جای مقامی ویژه برای قنداشکنون خالی بود که به همت و اگاهی دوست خوبم استاد چهارتنگی این اثر خلق شد که بنده هم به سهم خویش دراین کار نقشی داشته ام
نوش روانتان باد
مسلم شریفی (دی ماه چهارصد و دو)
نوازندگان عزیزی که بنده را دراین اثر یاری رساندند:
احسان حسینی کمانچه
حسین بهرامی نی
نبیل شریداوی دف
ارین هاشمی سنتور
رادمهر شریفی سه تار و تنبک
مسلم شریفی تار و بم تار
کرنا سعید شهریاری
سرنا حیدر چراغی
ضبط و میکس ومسترینگ استودیو سارنگ فولادشهر
@malihenaderilordeganii
https://youtu.be/3s8L6022Dic?si=KTkc2Vp1sRxms6OS
@malihenaderilordeganii
لطفا برای دیده شدن کار وارد یوتیوب بشید و موزیک رو ببینید،لایک وسیو وهمرسانی یادتون نره،بینهایت سپاسگزارم 🙏🏻💙💖♥️
دا خدای ری زمین (مادر)
خواننده : بهروز غلامی
موسیقی و تنظیم:
محسن محسنی ، پویا محسنی
شاعر :مهدی عالی
ملودی کلام : بهروز غلامی
همخوان : ملیحه نادری
ضبط ، میکس و مسترینگ
استدیو پیوند ایران زمین
@peyvand_iran_zamin
https://simayelor.com/discography/kourosh-assadpour-niaesh-karna/
Читать полностью…
بنام خالق زیبایی ها
اثر پژوهشی نیایش کرنا ( اقتباس از موسیقی سحرگاهی بختیاری )( دستگاه نوا و شور ( دشتی)
آهنگساز: فرهنگ تیرگیر
آواز: استاد کورش اسدپور
شاعر: ربیع فرهمند
موسیقی و تنظیم: سعید رضایی
همخوان: ملیحه نادری
کرنا: رضا خاکزاد
نویسنده متن: بانو مهری گودرزی
هنگام سپیده دم خروس سحری
دانی، که چرا کند نوحه گری
یعنی که نمودند در آیینه صبح
کز عمر ،شبی گذشت و تو بی خبری
در اثر نیایش کرنا اقتباس شده از موسیقی مقامی سحرگاه بختیاری به آهنگسازی دکتر فرهنگ تیرگیر به کد گذاری مفاهیم انتزاعی نواختن کرنا در سحرگاه با حرکت تکاملی کرنا از سمت زمین به سمت آسمان پرداخته که در واقع ساز کرنا رابطه نیایش انسان با خالق خویش در سحرگاه بوده که در این اثر با اشعار اقای ربیع فرهمند و همراهی آواز استاد کورش اسدپور اجرا و توسط آقای سعید رضایی تنظیم گردیده است.
نیایش سحرگاهی در واقع انعکاس بانگ بلند تاریخ ایلیاتیست که نسل به نسل سپاسمند ایزد و شکرگزار تمام داشته های ساده وبی آلایش مردمان بوده است. درحریم میشکال؛ محراب "زمین" است و"معبود" درآسمان و نیایشی تکرارناشدنی با زمین وآسمان درجریانست و کرنا به نمایندگی ازتمام ایل خالصانه او《خدا》رافرا میخواند
و اِذن از درگاه او میگیرد تا تقدس ازدواج این آیین دیرین کهن و باستانی ایلیاتی را به ثبت برساند.
سپیده دم آنگاه که گرگ ومیش رنگ میبازد و زمانی اندک ازخروس خون میگذرد و آفتاب رخ مینماید از پسِ کرانه های آسمان وهیاهوی کائنات آغازیدن می گراید میشکال به حضور فراخوانده میشود تاخروشِ پگاهِ جغرافیای ایلیاتی را ندا دهد و هیاهوی کرنا را بر سکوت زمین چیره نماید ونفس درکرنا بدمد و زمین راازحضور جشنی کهن آگاه نمایدکه پیوندایلیاتی را درچهارچوب بهون به استحضار گیتی برساند.
در ابتدای سحرگاه، میشکال دهانه کرنا را به سمت زمین که گوش جهانیان است ، گرفته و نجوای بیداری سر می دهد :
«آهای آهای آهای»
وری شو رهده وری سی هیجار
ترجمه (برخیز که شب رفته و خبر کن وقت سحر ایل را)
بگش دی لوته به شُرگ دادار
ترجمه (و لبانت را برای شکر و سپاسگزاری خداوند تطهیر کن)
وری واپا ۲
(برخیز و قیام کن)
وری ای کر وری واپا
وری وا گم گم کرنا
(ای پسر برخیز با صدای کرنا )
وری دی واپا وِ بنگ کرنا
نمنهی تینا به مینه مالا...
ترجمه
(دیگر تاخیر جایز نیست
بلند شو که از سایر افراد ایل جا نمانی و تنها نگردی)
و در ادامه نوازنده میشکال دهانه کرنا را به سمت آسمان که نماد حضور خالق جهان است گرفته و به عنوان رابط انسان و خداوند نجوایی سر می دهد:
«خدا خدا خدا »
قسم به افتو به داسُ درو
در روزیته بِگش همِزنو
ترجمه
( قسم به خورشید و آنچه در آسمان هست
و قسم به داس و درو دوباره در رزق و روزیت را به مردمان زمین گشایش بده)
خدایا خت خدایا خت
خدایا بارالا دی خت
ترجمه : ای خدای بزرگ و باز ای خدای مهربان)
زنو وا حوشه ی گندم
(در روزیته بگش ری مردم)2 بار
ترجمه:
با برکت خوشه های گندم در رزق و برکت و روزی را به مردم ارزانی دار)
در این سیر تکاملی از زمین به سمت آسمان
کرنا رابط انسان و خالق برای بیداری و نیایش شده و طلب باران برای رزق و روزی جهانیان می نمایید:
خدایا خت دیه دونی حالِ کشت و کال مالانه
بیار آورانه منه یک قِر ده دی بزن بارونی
ترجمه ( پروردگارا خودت از وضعیت کشت و کال محصولات خبر داری و نیاز مند باران رحمتت برای ثمر دهی میباشد و ابرهای باران زا را برای ریزش باران بیاور )
بیار اوره بیار اوره
و قر ده اورُ تیفون
بگر هی بشت و بارون ِ
به خاک تشنه به جونِ مردم بزن بارونه
ترجمه:
( ابرها را بیاور ابرها را بیاور
بارونت را ارزانی دار به خاک تشنه برای رویش محصولات و رزق و روزی مردم
و با بارش باران به زمین و انسانها حیات دوباره بده)
و سپاس کرنا با نواختن مقام حماسی مردم را به شور و حماسه جهت کار و فعالیت و همیاری و همراهی در زندگی دعوت کرده و با پیام برادری و برابری و عدالت اجتماعی می توان زندگی سعادتمندانه ای در زندگی این جهان رقم زد که سعادت اخروی را نیز در بر خواهد داشت .
تو تا می توانی به نیکی گرای
که نیکی بیابی به هر دو سرای
به نیکی گرای و میازار کس
ره رستگاری همین است و بس
@Farhangtirgir
@rabi.farahmand
@korosh_asadpour
آواز "نوزین سوار" با صدای دلنشین بانوی خوش صدا #آستاره_بختیاری با زبان شیرین لُری بختیاری که متن آن با زبان شیرین کوردی توسط "#جبار_نادم_سنه" به شکل شعر کلاسیک در زیر و زبان فارسی توسط"#ربیع_فرهمند" در کلیپ ترجمە شدە است.
ـــــــــ
#نۆزینسواری
وەرە کە دڵ گرتوویە بیانووی نۆزینسواری
بەو کڵاشت هەڵکێشە بڕۆینە گردەواری
ناڵم کرد ماینی بەسراو زینی نوقرەیش لە پشتی
بخوڕە لە ئەو نۆزینە بە وێرغە لەنێو دەشتی
نازانم بۆ لەبەر چی دڵم ئارام ناگرێ
نازانم کە بۆ دڵم قەرار و فام ناگرێ
بیکە لە بەر دەبیت و کوڵەچۆخەی جوانت
چەک و فیشکلۆخەکەت حەمایل کە لە شانت
دەترسم من داڕزێم بەبێ تۆ نەمبێ دەوام
دەبێ تۆ پاڵپشتم بی بەڵکوو هەڵسم سەرەنجام
وەرە کە دڵ گرتوویە بیانووی نۆزینسواری
بەو کڵاشت هەڵکێشە بڕۆینە گردەواری
ناڵم کرد ماینی بەسراو زینی نوقرەیش لە پشتی
بخوڕە لە ئەو نۆزینە بە وێرغە لەنێو دەشتی
لەبیرتە کە بە هەدیە گوڵم پێدای لەلای چەم
ئەتۆش بەردت لا ئەبرد بە دەس لەسەر ڕێگەکەم؟
بە هێمای چاو لەبیرتە دەتگوت کە تۆم خۆش ئەوێ؟
من گوڵم دەدا بە تۆ، تۆش گوڵت دەدام لەوێ؟
سوێندم بە خوا بەبێ تۆ بزە و کەنین ناتوانم
وەرە دیسان بیبەستم لەگەڵ تۆدا پەیمانم
هیلاک و مانووم ئیتر، پەشێوە حاڵی زارم
بەبێ تۆ من ناتوانم، جەستەم ناکێشێ بارم
لە دەستی بەختی چەوتە ئەمن وا بووم بە مەجنوون
کەی بێتە هانام ئاخۆ مەزنانی خاوەنگەردوون؟
نازانـم پێکـەنم مـن ئاوا بە بەختـی ڕەشـم
یان سەر نێمە سەرشانم تێر بگریەم بۆ بەشم؟
نازانی لە دەس دەوران چەن ئازارچێژە دڵم
وێنەی سکڵی نێو ئاگر سوور و داییم لە کوڵم
چەندە بە یادت ئەمن زینی بکەم ئەسپی ئاڵ
چەندە لە خەو ڕاپەڕم ببینم خەونە و خەیاڵ
#وەرگێڕ_جەبار_نادم_سنە
ــــــــــــ
#نۆزین= کرە اسبی کە تازە زین شدە
#گردەواری= جمع شدن و با هم یک دل شدن برای انجام کاری
#وێرغە= یورغە
#دەبیت= شلوار ب مردان ختیاری
#حەمایل= حمایل، آویزان
#هێما= اشارە، ایما
@Nadem_senah
🇮🇷رونمایی از تصنیف شهرکرد در ۳۱ اردیبهشت ماه که به نام روز شهرکرد در تقویم استان چهارمحال و بختیاری نامگذاری شده است
🎧 آهنگساز کلام : فرهنگ تیرگیر
🎤 آواز: هاشم حبیبیان دهکردی
🎶موسیقی و تنظیم: حمید توفیقی بروجنی
ترانه سرا: عنایت الله مردانیان دهکردی - نیما اقبال سعید
همخوان: فروزان ترکی
بسیار خرسندیم که این تصنیف که با رویکرد اتحاد و همدلی اقوام موجود در استان چهارمحال و بختیاری با مرکزیت شهرکرد تدوین و بابی در استفاده از ظرفیت هنر در ایجاد وفاق و همدلی اقوام در مرکز استان چهارمحال و بختیاری جهت توسعه فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی شهر شهرکرد خواهد گشود.
@farhangtirgir
@shahrekordinsta
@shahrekord.online
@shahrekord_insta
@shahrekord_ct
@shahrekordtoday
@shahrekordtoday
قطعه بی کلام ری گشون
قطعه ری گشون که بداهه نوازی تار و نی در موسیقی بختیاری است .
ملودی و نی: فرهنگ تیرگیر
تار: پویا محسنی
تنبک و دهل: مسلم پور حسینی
ضبط و میکس و مسترینگ
استودیو پیوند ایران زمین
✅در 18 اردیبهشت
زادروز استاد فرهنگ تیرگیر
تقدیم نگاه مهربانتان
اخبار فلارد
@felardn
در باب تصنیف یار نشمین به آهنگسازی فرهنگ تیرگیر به خوانندگی مازیار قاسمی و همراهی ملیحه نادری با اشعار نیما اقبال سعید
نویسنده: مریم گودرزی
با شنیدن این اثرناب عاشقانه میشود گفت ومیشود نوشت که عشق ازدل ایل متولد شده است فریادعشق خالص ایلیاتیست که سکوت راازلبهای زندگی برمیدارد وشوروشادی راتکثیر میکندونجابت واصالت گیل میناست که اجازه نمیدهد خط صاف ترنه راکسی کج کند
ونجابت عشق است که درچشمان کال بسان میوه ای نورس و همیشگی وتازه ولبالب شیرینیست اصلا میشود گفت ومیشود نوشت کسی به فکرش حتی خطورنکند که زلال بهارون تاراز را مکدر کند
شاعرآموخته که چگونه بنویسد وبسرایدتا کلام درادغام با موسیقی دراذهان ماندگارتر گرددوبی شک تلفیق ماهرانه ی چنین شعری باموسیقی وترنم آن از زبان خواننده حلاوت خاصی به این اثربخشیده است ودرپرتو چنین موسیقی دلرباییست که این اثر عاشقانه واصیل دلهای ایلیاتی رابه حال وهوای داینی میکشاندومقام اصیل دستمال بازی بختیاری را تجلی خاصی میبخشد
وزیباترآنکه بیت انتهایی شکوه این اثر عاشقانه ی بسیارلطیف را صدچندان میکندانجا که میسراید:
بل ببینوم گل ریته سربالا بل بوینوم گل ری..
این بیت بیانگرآن است که هنوزعاشق سیمای معشوق را نظاره نکرده وبااین وجودهمه ی این توصیفات وتمجیدات ازاونموده است واین نهایت شناخت عارفانه ی عاشق ازمعشوق خودرا میرساند که گویی اوراندیده چنین به توصیف نشسته است
درتصنیف یارنشمین عاشقانه ای صورت میپذیرد که خاتون ایلیاتی رابسان دوشیزه ای باشمایلی خاص ولبریزنجابت چون نقاشی زبردست به تصویر اذهان میکشاند
شاعرضمن استفاده ازصُوَرِخیال مانند
(کوگ خوش بال-بافه ترنات-زلال بهارون تاراز-پابنه ری تیا پاکم-چی سمندمهسی-ایل پلاته-سروبالا)
وطبیعت:مانند
(زلال بهارون-تاراز-بافه-باوینه-زمین-ایلاق-تش وچاله-برف -بازفت)
وصورفلکی(نظیرحوشه پروین -آستاره-افتو ومه) بسیارماهرانه به تولد عشقی پرداخته که حتی حیات پیرِایل را نیزبه شوق جوانی بازمیگرداند
ازانجا که ستایش معشوق درواقع نوعی ادای احترام به اوست شاعراززبان معشوق ویژگی‌های عاشقی را که درخورِ وصال او و شایستۀ عشق اوست را برمی‌شمرد
وبدین ترتیب شعررا رادرخدمت عشق میگیرد
وذهن رابوسیله ی واژگان مسرت بخش وخالی ازاندوه وسوز به جاذبه های عشق پیوندمیدهدوبه آن میپردازدوانراتجلی صدچندان میدهد
ودرضمن وصف هلهله وکل زن ایلیاتی دراین اثرخود تفسیرمفصل موسیقی نابیست که درحنجره ی خاتون نماد آفرینشی زیبنده ازموسیقیِ بدون مقدمه وتمرین است واین موسیقی نهایت نهایت زیبندگیست که مطلق سبز(ایزد) دروجود زنان ایل نهاده است
تصنیف : نشم باوینه
آواز : علیرضا عزیزی
@alireza_azizi_music
آهنگساز: دکتر فرهنگ تیرگیر
@farhangtirgir
شاعر: نیما اقبال سعید
@
موسیقی و تنظیم: حمدالله خدیوی
@sd.hamid khadivi
@simaye.lor
نوازندگان:
سنتور: آرمان مهدیه
@armanmahdieh
تار : نادرشیرانی
@shirani_nader
کمانچه : قهرمان بهامیریان
@kamancheh_bahamirian
نی وعود : حمدالله خدیوی
@sd.hamid khadivi
تنبک : رادمهر شریفی
@radmehrsharifi.official
کرنا ودهل : محمدسلیمی زاده
@mohammad.salimizade.official
همخوان : ملیحه نادری
@ malihenaderilord
باتشکر از بهروز زمزم
@behroozzamzam
ضبط و میکس و مسترینگ :
استودیو آرپژ
@arpej_stoudio
،🎵 تصنیف بختیاری تش و تنگ 🎵
خواننده: علیرضا مختاری
آهنگساز: فرهنگ تیرگیر
موسیقی و تنظیم : حمدالله خدیوی
شاعر: نیما اقبال سعید
نوازندگان :
محمد رضا حسن خانی عود
محمد علیزاده سنتور
حسین قربانی تنبک
قهرمان بهامیریان کمانچه
جاوید جمالی نی
فروزان ترکی همخوان
ناظر ضبط مجید کوثری
@alireza_mokhtari_lor_bakhtiari
@hamid.kh22
@nima_eghbal_saeidi
@simayelor
@sardiyaroon_official
@sardiaroon
@foruzan_torki
تصنیف یار نشمین
خواننده: مازیار قاسمی
@maziar_ghasemii
#آهنگساز : فرهنگ تیرگیر
@farhangtirgir
#تنظیم : پویا محسنی
@pouya_mohseni_music
#شاعر : نیما اقبال سعید
@nima_eghbal_saeidi
#همخوان :بانو ملیحه نادری
@malihelordegani
ضبط ، #میکس #مسترینگ
استدیو پیوند ایران زمین
@mohsen_mohseni44
#مقام اصیل #دستمال_بازی
نوازندگان :
فرهنگ تیرگیر ...#نی
پویا محسنی ...#تار ، #عود
مازیار قاسمی ...#سه_تار
فریماه جعفری ...#کمانچه
مسلم پور حسینی ...#تنبک ، #دهل
#موسیقی_بختیاری #بختیاری#فولک#موسیقی_محلی#اهنگ_محلی
@malihenaderilordeganii
